READ ARTICLES (17)
News
Y OOGLEDD. Y rra3 y Parch, David Williams, brodor o •Gaergyb!, weoi cyclaynio a'r alwad a dderbyniodd oddi with eglwys Breshytoraidd Siosaig Clifton street, Caeul/dd. Penderfynodd ftglwys Pastel (M.C.), Baddgelart, roddi galw&d i'r Parch. W, Vaughan Jones, Waen- fawr. i ymgymmeryd 41 goial, fel olycydd i'r Parch. W. Jones Williams. Adrcadai swyddog meddygol ieobyd (Dr. R. W. J. Evans) Gwrecsam, yn nghyfaitod diweddaf y Cynghor Trefol, fod y dref ya awr yn rhydd oddi wrth unrhyw acbosion o'r frech waa. Mewa cyfarfod lliosrg o'r Csidwadwyr yn NgsaeroArfoc, dydd Sadwrn, dewiswyd Mr. R. A. Nayler, Guerdon Hall, Thelwoll, eir Gaer, i fod ya ymgeisydd yn erbyn Mr. Lloyd-George. Y mae Mr. Ritchie wedi oydaynio i gjfUwni y serenioui agoriadol mewa oyasylltiad &'r porthladd cynnygiedig yn Pwliher. Bwriedir cyGwynodinas- fraint y fwjdsiedref i Mr. Ritahis a Mr. Lloyd- George yr fsdeg bono, Trefsir i agor y Liyfrgoll Rydd newydd yn Fflit t, dydd Gwezser, y 14eg o'r mis hwr, pan y trsddodir areiihiau gan Mr. Herbert Lewis, A S.; Mr. P. p, Pennant; y tnaer (Mr. T. W. Hughes), ao aelodau eraill o'r Cynghor. Rysbysir fod yn mvm&d Mr, Uoyd George i ddechron yrogyrch yn mis. Medi ar addysg a chyoBygioa Mr. Ch&mberlam i godi toll, ac y bydd i Mr. Rendel, diweddar lywydd y blaid ssneddol Gymreig, lywyddu yn y cyfarfod cyntaf yn Mangor. Galwodd raeistr tlotty Pwllheli sylw y gwar- cheidwaid at y ffaith fod liawer o bersonaa yn dyfod i'r sefydliad hwnw am ncson, trwy nad cedd yeo lotty oyffredin yn y dref. Dadgaawyd goba-th y byddr i i dy felly gael ei gofrestru yn y dref yn faan. Cymmerodd. gwrthdar&wi&d le rb; ng cerbyd modur a lurry rhwng Bmgor a Chaernarfoa, 1103 Fawrtb Cafodd gyriedydd y cerbyd modur, Mr. Percy Riley, Coventry, ei dafia allan a ba raid ei symmud, mewn cyflwr o anymwybodolrwydd, i ysbytty Caernarfon. Yn liys yr ynadon yn Ngbroesoawallt, dydd Iau, cyhuddwyd Russell Braithwaite, 24ain mlwydd oed, gynt clerc yn y bange vn Ngbroeaoa wallt, o gael 2p. oddi ar Williatn Victor Water house gyda'r bwriad o dwylio. Dirwywyd y diSycydd i 5p., a'r ccstau. Mae y Parch. Henry R. Williams wedi aymmad o eglwys Moor Lane, Widnes, i ofalu am eglwys Colwyn Bay a chyn ei fyned, anrhegwyd of gan Gyrghor Eglwysi Rhyddion Widnes & gold mounted fountain pen a gold pencil case, a ehan ei haueglwya & phwrs o aur. Yn nghapel Cesarea, Llandwrog, cymmerodd pricdaa le rhwpg Mr. John Kyilin, Porthmadog, ft Miss Mary E:IeB, Bod Feurig. Iolo Caernarfon, ewythr y briodferch, cedd ya gweinyddn a chsn mai dyma y brlodas gyntaf yn y capal, cyfiwyawyd i'r pâr ieuange Feibl hardd gan yr eglwys. Mewn cyfarfod preifat o'r Ueidwadwyr a gyn- nr.liwyd yn Nghaermufon yr wythnos ddiweddaf* peaderfyawyd gwrthwynebu dyihweliad Mr. Lloyd George yn yr etholiad gyffrediacl. Dywedir fod y Ceidwadwyr wedi sierhau ymgeisydd, ond gwrtbcdant dadguddio yr enw yn breaenncl. Dygwyd cybnddiad yn erbyn glovr, o'r enw William Haghes, yr hvrn oedd yn gweithio yn r.g'öh y Vacxball, 0 fi len yr ynadon bwrdeisiol yn Ngwrecsam, dydd Mawrth. o luebio ceryg at dramma. Dirwywyd ef 2p 168 6c gan gynnwys y costau yn niSyg talu, yr oedd yn rbaid iddo fyned i garchar am dair wythnos. Yn llya ynadon Trallwin, dydd Mercher, galwodd Mr. John Resce, un o'r ynadoa, sylw at yr aifcriid oedd yn tfynu ar heolydd y dref hono o werthu newyddiaduron ar y Sabbath. Dywedodd yr Aroiygydd Williams y byddai i'r heddgeidwaid roddi terfyn buan ar yr arferiad bono, ond iddynt gael en cefnogi g-in yr ynadon. Mewn cyfarfod o Gynghcr Trefol Caernarfon, dydd Mawrth, darllenwyd llytbyr oddi wrth Syr John Pulestcn, yn dadleu drcs i'r Amgueddfa Gecedlaetbol i Gymru gael eigefydlu yu Nghastel! Caernarfon, ac yn addaw gwneyd pob peth a aliai gyda'r oyfricgycghor er cyrbaedd yr amcan hwaw. Pennodwyd pwyllgor i gymmeryd y mater i fyny, CvnnaJivvyd trecgholiad yn Ngliroesoswallt, nos Fawrtb, er gwneyd yrnchwih'adau i'r amgylcbiad- au cy-sylltiedig 4 marwolaoth Edward Williams, ilafurwr, yn byw yn Hecgoed. Ymddengys fod Wiliijma yn cynnortbwyo i lwytbe gwair, pan y torodd y rhâll, ac y syrthiodd ar lawr gyda'r fath rym fel ag i riweidio ei feiogefa. Dychwelwyd iheithf&ra o Farwolaeth ddamweic?ol.' Cymmerodd Cynghnr Dinesig Llandadno y cwe&ts'wn o dan ystyriaetb pa fodd i ymwoeyd a'r Neuadd Drefol yn ngwyceb gwrfchodiad Bwrdd y L'ywodraetb Leol i roddi ei ganiat&d i gael echwyo er ei gwceyd yn ddicgel, Penderfynwyd eu bod yn gofyn i Mr. Herbert R- barts. A S gyflwyao dirprwyaetb, yn cynawys y Cycghorwyr Parry, Shaw, a Williams, a'r clerc, ac i eglaro y sefyllfa wrth yr awdurdodau yn Llandain. Yn llya yr ynadon ya Mangor, dydi Mawrth, cyhuddwyd Arab, o'r enw Siid, o archolli, mewn modd anghyfreithlawn, forwr, o'r eow John Will ams. Dacgcsai y dystiolaeth fod Said yn cael ei gamdrin gan y dyrfa ac ar ol i'w nwyddau gael eu "iluehio c gwmpas, ac iddo yntau ei hun gael ei dailu, ei fod wadi cymmeryd gaf"el mewn cyllell, g.adrywanu Williams. Taflwyd yr achos allan, end rhoddwyd Said ar ei wyliadwriaetb rhag defnyddio y gyllell yn y dyfodol. Dydd Ian, yn 85iin mlwydd eed, ba farw Miss Mirgaret Edwards, Dolgellau. Yr oedd wedi ei geai a'i magu yny dref, ac yn chwaer i'r diwcddar Barch. Roger Edwards, Wyddgrug. \r oedd yn an o'r aelodau ifyddlonaf yn egiwys Bethel, a bu yn ffyddia'wn i'r Ysgol Sul hyd y diwedd ac os nad ydym yn methu, gwobrwywyd hi ddechreu y flwyddyn hon am ddysga mwyaf allan yn yr ysgol ya yetod y flwyddya ddiweddaf. Yr cedd yn un o'r aelodau hyaaf, ca nad yr hynaf, yn y ewmpas cedd. CymcDcrodd Cynghor Trefol Llangollen, dydd Mercher, o dan ei yttyriaeth gwynion a dderbyn- iwyd fod gyrwyr cerbydao ilogi, y rhai oedd o dan reoiaeth y cyaghor, wedi codi gormod o dSl gan ymwelwyr S. Llangollen. Dywedid fod hyn yn cael ei wneyd ar adeg gwyliau, neu piii y byddai DyiTryn Llangollen yn iiawn. Pendcrfyncdd y cynghor, ar y diwedd, roddi eyfarwyddiadaa l'w harolygwyr i rybuddio yr hell yrwyr o dan y eyegbor ainesig y byddai iddynt gael eu herlyn ani unrhyw droeeddau pellach ar y gyfraith leol. Dcrbyniwyd cwyn yn nghyfarfod Corphoraeth CCDWY, dydd Mercher, oddi wrth lywodraethwr y ( gwaith nwy fod swyddfa y gweithiau nwy wedi < cael ei cbwiifriwio a cheryg a dywedid fod v trwst a gedwid gan wirfoddolwyr cedd yn gwer- c eyllu ar y Morfa y nos Lun blaenorol yn lbyw. s beth dychryniiyd. Pecderfynwyd anfon at ben a twyddog y frigal i gwyno o blegid y dynion dy- f wededig; a pbssiwyd pleidlais o ddiolcbgarwch i'r i swyddog cedd yn llyvyddu Fusiliers sir Laccas ter, y rhai oedd yn gwereyllu ar y Morfa yn ystod p wythnos y Sulgwyn, am y modd yr oedd wedi a cadw trefa ar y gwirfoddolwyr byny. ) e
News
Y DEHEU. Mds'r is-Bnrathraw Ed win Williama, Treieoca, yn wasl ei iechyd. Yn eisteddfod Tonyrefail, dydd Llua, dyfarn- wyd cor S«.lern yn oreu a''1 y dat-gssiad gorfca c Round about the 8tarry Throne,' Llwyddwyd i gMg!a 700p at ysbytty Abertaws trwy yr arddasgoaiadan a gyensterodd Is yn y dref hono ddydd LIan a dydd Mawxth. Y mae Mr, Gaorga Gojdon, ar ol 37c.in o flya- yddoedd o waaanaeth, newydd roddi i fyny y sWjdd o brifathraw ysgol y baohgyn ya Ciyd&oh. Agorodd Arglwydd Glaastk nr>d < ;hfa ya Aber- houdda ddydd Marcher, V d yr clw oJdi wrtbi yn myned at el asanas esgobaeta TJ Ddewi. Caf, dd bywoliasth Eglwyswen ei chyncyg i'r Parch. Llewelyn Lloyd Davids, ficer Llaawotna, Pontypridd a dywedir ei fod yntau wedi cydayo- io i'w derbya. Darbyaiodd Mr. John Railey, ilermwr o Llan- dâf, niweidiau augeuol, dydd Mercher, trwy iddo syrthio trwy agorfa yn y lIawr yn ystorfeydd yj y Mri. Noah Rasa a'i Feibion, Caerdydd. Panderfynodd Cyoghor Sirol sir Fyawy, ya en cyfarfod ya Casaewydd, dydd Mercher, roddi eu osfnogaeth i gycoygioo Cyaghor Sirol sir Benito. i'r fod yagol fforestlad yu cael eieefydlu yn Neheadir Oymru. Gwneir trefniadaa yn Brynmawr er cano allaa yr bya sydd yn cfyaoi er siorhaa Ujfrgeli rad i'r dref, a thrwy byoy ddyfod i fyny & gofycion Mr. Andrew Carnegie, er i'r boaeddwr haelioncg hwaw dany?grl £ io i4250|J. a addawyd ganddo tuag &ti. Cyonygiodd Syr Henry Jackson, Bar., yn nghyfarfod Cyaghor Sirol eir Fynwy, ddydd Mercher, cad oedd cjflymder cerbydau modur i fed dros 12 milldir vn yr awr. Cefaogwyd y pan- derfyniad gaa Arglwydd Tredegar, a phasiwyd ef yn ucfrydol Gwnaed ya hysbys yn rghyfarfod Cynghor Trefol Aberystwyth, dydd Llan, fod y gwaith o g!oddio mewn cyssylltiad helaethlad y promen- ad wedi dwyü i'r golwg ran o dwe arall i'r hen gas'.ell. Trefawyd i w: madras waeyd arolygiad ar sdfeilion y castell. Mewn oyfarfod arberia o Gycghor Coleg Prif- ysgol Caerdydd, dydd Mercher, yr hwn oedd o dan lywyddiaeth Syr Alfred Thomas, A 8. cyf- iwyawyd planiaa y coleg newydd a fwtiedir ei godi ya Mharc Cathaya. Panderfynwyd gohirio yr ystyriaeth o hoaynt. Ya llya yr ysadon yn Abertileri, ddydd Merch- er, dirwywyd Frederick Ashman, glowr, ac Agnes, ei wraig, i'r awm o lOpo bob un, a'r costan, r.en ddau fis o garebariad, am iddynt esgealuso dau bleityn, o'r enw Kidwell, y rhsi oedd wedi cael eu rhoddi o dan en gofal. Cynaaliwyd arddangosfa Cymdeithas Amaeth- yddol Gogledd Aberteifi yn Aberystwyth, dydd Mercher, pan y dyfarnwyd y wobr gyntaf i'r bren- in am hwrdd Bouthdowa, a'r wobr gyntaf, hefyd, am fammogaa Soathdcwn tair biwy dd. Yr cedd egos i 10,000 o bobl yn breaoncol. Wedi gwraadaw y cshuddiada ddvgidyn erbyn Evan Walking, dyu caool oal, o Toayrefail, yn llys yr ynadon ya Pontypridd, dydd Mercher. penclerfynodd yr ustasiaid ei ddirwyo i lp ao iddo gael el osod ar I v rhestr ddn,' am feddwi. a bod yn afreolus, yn T-javrefail y nos Sidwrn b'aenor- cl. C) flwynwyd anrheg o oriadur aar a chadwen, yrghyd pbwra o aar, i Mr. T. Badham, gan weithwyr, otaaaachwyr, a cbyfeilllon iddo ya Tre deg -r, f\l math o gydnabyddiaeth iddo am ei wasacaeth mown cyssylltiad & materion llafar so Odyd.dið yn y dref ya yttol y deng mlynedd ar hugaia diweddaf. Dydd Mawith eisteddai ynadon C-attcl!nedd i wraudaw cyhuddiad a ddygid yn erbyn Hannah Mears, 4, Allen Court, o esgeuluso ei thri pblerltyn yu y cyfryw fodd ag i ashosi dioddefaint diangen- rhaid iddynt. Wrth ei dedfryda i dri niis o gar- ebariad dywedai y maer ei bod mor fudr fel nad oedd ya gymmhwys i ynaddangos yn y llya. Boren ddydd Mercher cynnaliwyd treDgholiad gohiriedig ya Aberdar, ar g-;rph Lech Jones, yr hon o dJbid oedd wedi cyfarfod âï marwolaeth trwy wenwyn. Hyebysodd y trcngholydd iddo dderbyn Igwefreb oddi wrth y dadansoddwr yn rhoddi ar ddeali na byddai yn fcarod gyda'r gwaith o ddadaaeoddi y cylia hyd y ICfed o'r mis hwn ac o herwydd hyny pjndeifynwyd gohirio yr ym- chwiliad byd y 143g o'r mia hwn. Gwnasth cyfarwyddwyr Owmni Nwy Caerdydd, yn eu cy/arfod banner blynyddol, yr wythnQs ddi. weddaf, eu bwriad i estwng Zg y 1 0 0 o droed- feddi cubig am nwy ar ol y 29ain o Fedi nqsaf, Bydd Pesarth a Llaadaf hefyd ya dyfod i mewn am ostyrgiai. Yr oedd v cwmptini wedi bod yn alluog i eicrhaa glô am bris rhyw gymrcaint yu li at y gauaf neaaf, a dyra oedd un rheswm eu bod hwythau yn gallu gostwng pris y nwy. Rhoddwyd derbyn-a-I tywysogaidd i gÚr Dow' lata nos Farcber, ar ei ddychweliid adref y noson hono, wedi enniil y brif lawryf yn y gystadleuaeth" gorawl yn yr Eisteddfod Gecediaethoi y diwrnod hwew. Piia gyrhaeddaaint i orsaf y ffordd hitiarn cipiwyd yr arweinydd (Mr. Harry Evam) ar ye- gwyddau niter o i gefnogwyr mwyaf ajddgar a ffurfiwyd gorymdailh, yr hon a flaenorid gan Ssindorf y Gyfarthfa, ao a ohwarouai 'See the Conquering hero comes, ao aed i fyny o r orssf hyd at y Naaadd Drefol, yn nghanol bfttdlefau y trig- olion, lie y traddododd ueheJgwnstabl Merthyr, ac 8raill, anerchiadaa yn dadgan eu raswr lawanydd fod Cymru, a thref Dowkis a Merthyr, wedi dyfod allan mor ogoneddus.
News
DINAS DINLLE, GER CAERNARFON. CYEIUDDIAD 0 DDYNL \DDI(\D. DYDD Mawrth cynnaliodd Dr. Hunter Haghes drenghoiiad yn y Carnarvon Bay Hotel, ger Caer- narfon, ar gorph b^ban aawydd-anedig, yr hwn a gafwyd ar lai y mor yn Dinas DinHe, boreu ddydd Gwener. Gwyliai Mr. H. Lloyd Carter y gweitbrcdiadau ar ran Ellon Aanc Jose?, morwyn yn y Caixarvoa Bay Cafe- Owen Roberts, hen wr, oedd y "yntaf i weled y plentya. Ccrddai ar hyd g'tn y m6r tu-i faith o'r gloch y borea, pan y gwelodd ef yn bollol nceth, yn gorwedd ar y grafel, uwch law y lie y bydd y pen llanw ya ei gyrhasdd. Yr oedd ya fyw, ond ba farw yn fuan ar ol iddo gael ei symmud i'r Carnarvoa Bay Hotel Tra yr oedd yn cael ei 4 nyrsio' yno daeth Ellen Jooea i'r gwestty, a sylwodd, Y fath olygfa ydyw Yrnddangosai yn hollol ddiofal, ac aeth o'r gwestty wedi cael ailan pwy oedd wadi dyfod o hyd iddo. Hysbyswyd yr heddgeidwaid am y digwyddiad, a chyhuddasant yr enath o fod yn fam y plectyn, a chydnabydd- odd bitbau. a dywedodd iddo gael ei eci ar doriad gwawr ar !aa y raor. Tystiai Dr. Sheiton Roberts, Penygross, cad oedd yea ddim marciau o ffj rnigrwydd ar y corph, ao mai yr aches o'r farwolaeth ydoedd bod yn agored i'r tywydd. Dy-^ododd yr eneth wrtho fod ganddi ofn ei mham, a'i bod wadi gweoyd cais i'w godi i fyny, ond iddi fethu. Cyttarodd y rhetthwyr yn unfrydol fod y plentyn wedi marw trwy fod yn agored i'r tywydd, a dychwehsant ddedfryd o ddynladdiad' yn erbya y fam.
News
TY YR ARGLWYDDI. DYDD LLUN, Awd Sydd, — Cymmerodd yr Arglwydd Gacghellydd ei eistedals am chwartcr wedi pedwar. Mesur Gwasanaeth Plant, Cafodd y mesur hwn, sydd wedipMio trwy Dy y Cyfifredin, ei ddarllen y waith gyntaf. MESUR TIR YR IWERDDON. Y Due o Ddyfoelufc a gysaygiodd &r i Fesul" Tir yr Iwetddon gael ei ddarllen yr ail waith. GaD. ddisgrillo y mesar fel cyttundeb beddweh y daeth pwyd iddo trwy ymdrafodaeth, dywedodd, tra yr oedd yr Arglwyddi yn rhydd i'w wrthod oil, fod. yn rhaid iddycfc gefio y byddai i unrhyw gyfaewid- iad pwysig yn ei brif dda.rpariaethau ryddhau y pleidiau oedd wedi bod mewn ymdrafodaeth o'r rhwymedigaethau oeddynt hwy wedi ei gymmeryd. Siaradodd y Dac o Abercora yn ffafr y mesar. Iarll Crewe a ddadgaaodd ei ofn am i gweetiwn tir yr Iwercldon gaelet bonderfysu yn ngwyaeb cynavgion cyilidol Mr. Chamberlain, a hyny, y mae'a amlwg. heb iddo gael cefaogaeth ei gyd- aelodaa o'r VYeinyddiaeth. Cynimerwyd rhan yn y ddadl ar y mesur gan lull Dooravan, Arglwydd Donongbmore, Argl. Etaly, Ardalydd Londonderry, ac eraill, Darllenwyd y mesar yr aU waith, heb ymran- iad. Gohiriodd eu harglwyddi wsdi hyny.
News
TY Y CYFFREDIN. DYDD LLUX, Aivst S'ydd. — Cymmerodd y Llefarydd y gadair am bam iruryei wedi dan. Mesur Corphoraeth Manchester. Darllenwyd Mesur Corphoraeth Manchester y drydedd waith. Mesur Prifysgel Liverpool. Rhoddwyd arcbob am i Feeur Prifyegol Liver- pool gael ei ddarllen y drydedd waith.
News
AMCAXGYFBIFON Y FYDDIS. Wedi i'r Ty ymGarfio yn bwyllgor cyflenwad cymmerwyd amcangyfrifon y fvddin o dan ystyr. iaeth, Uodwyd amryw faterion i sylw ar y gwahaacl bleidleisiau. Arglwydd Stanley, wrth ymdria d beiraiadaeth o berthynas i'r ymborth a ddinystriwyd YD. Neheudir AdYiea, a ddywsdodd fod y Swyddfa Ryfel yn gwneyd ymchwiliadau pellach i'r mater. Tra yr oeddynt yn credu tod y darpariaethan dywededig wedi mynsd o'r wlad hon mewn cjflwr da, yr oeddynt yn bendertynol o eefyll dros eu hawliau yn erbyn y gwneuthurwr. Ar y bleidl-ais o 9 I7,000 £ O. tuag at v cartreilu, cwynai Mr. Yerburgh a'r Mihvriad Sandys uad oedd gwasanaeth bataliynau v cartreflu wedi cael eu cydnabod yn briodol ya Neheudir Afrrica. Wedi i Mr. Brodrick egluro y mater hwnw cyttuawvd ar y bleidlais. Bn y Ty ya eistedd ces yr oedd wedi rhedeg yn mheH i foreu ddydd Mawrth.
News
TY YR ARGLWYDDI. DYDD MAWRTH, Aust 4ydd.—Gwaith mawr y Ty heddyw ydoedd ystyried yr adroddiad ar y gwelJia.lJta.u ar Fesur Addyag Lluadain, yr hwn a dderbyciwyd.
News
T 7 YR ARGLWYDDJ, DHJD MERCHER, Awbt Bed.—Ni bu eu bar. glwyddi yu eistedd ond am rbyw bum munyd ar hngain. Darllenwyd Mesur Addysg Lluadain y drydedd waith, heb iddo gael ei ddadlsu, a chufodd ei basio.
News
TY Y CFFFREDIN. DYDD MEBCHER, Awst 5ed.~Cymmerodd y Llefarydd y gada'.r ciu bum munyd wedi dau. Dosbarthu Llythyrau yn Nghaergybi. Gofynodd Mr. EWs Griffith i'r Postfei&tr Cyffredinol pa un a oedd ei syl w wedi cael ei alw at yr unghyfieusdra oedd ya cael ei deimlo gan fasnachwyr oedd ya perchecogi siopau heb dai snglyn k hwy, a thrigianawyr eraill yn Nghaergybi, trwy fod y dosbatthiad cyntaf o lythyrau yn cymmeryd lie cyn i'r tiopaa gael eu hagor; ac 03 byddai anrhyw lytbyr yn rhy drwehas i fyned trwy y bocs llythyrau, ea bod yn cael ea dychwelyd i'r llytbyrdy i aros i'r llythyrau gael en rhanu drachefn; pa un a oedd yn gwybod nad oedd y llythyrau yn cael eu rhanu yr ail waith hyd tua thri o'r gbch yn y prydnawn-a bod yr oediad hwnw yn achoei rhwystr; ac os fally, a codd efe ya bared i newid y rheolau. fel ag i ganiatau i lythyrau oedd yn ndnabyddus i'r ewyd iogjon gael en hestyn iddyrit dros y 'cownter,' p» byddai iddynt alw am danynt yn y ilythyrdy, neu ei fud yn rhoddi gorchyrnyn i'r cyfryw lythyrau gael eu haufon allan gyda'r dosbarthiad cyntaf ar barseli; neu, os nad allii, pa un a wnai ef drefan fod yna ddosbarthiad arall yn cymmer. yd lie ar lythyrau heb fud ya ddlweddjirach na dog o'r gloch bob dvdd. Mr. Austen Chamberlain a ddywedodd fod ynn gamddealltwrlaeth ya swyd-nfa Caergybi. Y mae y rheol, fel y cyfnewidlwyd hi genyf fi rhyw dnau neu dri mis yn oJ, yn caaiatau i lythyrau gael eu* rhoddi allan yn y Ilythyrdy, heb godi unrhyw d&l, os na bydd y livthyr- gludydd ar fyned allan i'w dosbarthu. Mewn perthynas.i r ail ran n'rcwestiwn, nid ydyw y nifer o lythyran yn Nghaergybi yn ddigon i pyfiawnhau i lythyrau gael eu rhanu yno bedair gwaith yn y dydd. Tollrestrau Mardeisiol i India. Mr. Mansfield a ddywedodd nad oedd Llyw- odraeth India wedi gofyn, ar unrhyw adeg, yn ystod y blynyddoedd diweddaf, am driniaeth fanteisiol, neu wedi dyweyd y byddai tollrestr- i au newyddion yn fanteisiol i India. Mesur Ad-drefniad Seddau. Mr. Balfour, mewn attabiad i Mr. Coghill, a j ddywedodd nas galiai roddi unrhyw addewid o berthynas i ddwya i mewn Fesur o Ad drefaiad Seddau. Mesur Corphoraeth Bangor. Gorchymynwyd i Fesur Corphoraeth Ba.ngor gael ei ddarllen y drydedd waitii. MESUR CYNNADLEOD SIWGR. Ymffuifiodd y T-y ya bwyllgor ar Fesur Cynnadledd Siwgr. Cymmerwyd adran 1, yr hon syddyngallaogi i'w Fawrhydi, trwy archeb mewn cynghor, i wahardd dadforiad stwgr oedd yn cael ei gyn nyrchu trwy gyuuorthwy y Llywodraeth, o dan ystyriaeth Yn nghwrs y ddadl ar y mesur hwn dywedodd Mr. D. Lloyd George naa gc.Hat (o)'r braidd gredu fod llywydd Bwrdd Masnach wedi dirnad yn 11awn yr hyn a waaed yn y gyacadledd. Yr oedd y sefyllfa yn un aiumhossibl. Fel yr oedd Mr. Bryce wedi dangos, yr oedd yn rhoddi cefaogaeth i ddiwydiannau tramor ar ein coat ni. Cyfanrif y bob! oedd yn gweithio yaglyn a phnro eiwgr ydoedd 2,416, ond a chyniJBeryd chocolaics, a. mineral waters, heb fiscuits, y cyfanrif ydoedd 41,000; ac yr oedd efe yn cael ei hysbysu fod yaa 100,000 o bersoaaa yn gweithio yu y gangen ddiwydian nolo wneyd biscuits Yr oedd y diwydianuau hyn yn cael eu digaloni trwy y gynnadledd ryfedd hon. (j'r braidd y galiai un sylweddoli ei bod yn dadleu cynnygiad o'r fath mewn modd difrifol. Dyma yr esauipl gyntaf, allan o'r gyfres o bolisi cyilidol newydd oadd yn myaed i aaffurfio y diwydiamiau oedd yn myned j lawr (chwerthin). Yr unig betii oedd yn cael ei ddwyn i mewn ydoedd glucose, yr hwn oedd ya dyfod i gwrw (chwerthin). Yr oedd hwnw i gael ei gefnogi. Dyast y polisi newydd—polisi o gwrw rhad a ixm drud (chwerthin). Annog, ai y Llywodraeth i adael y mater hwn yn nwy law aelodau Ty y Oyffredin i farna drostynt eu hunain. Caiiwyd adran 1 trwy 154 yn erbyn 66. Uheolwyd tudalen a hanner o weiliantau ar adran 2 allan o drefa. Cafodd adran 2 ei phasic, hefyd, trwy 144 yn erbyn 57. a..
News
TY YR ARGLWYDDI. DYDD IAU, Awd Ged.—Cymmerodd yr Ar- glwydd Ganghellydd ei eisteddle am chwarter wedi pedwar. Ptndefgion Newydd; Cymmerodd Arglwydd Barnham (Syr E. Lawson), Arglwydd Biddulph (Mr. Michael Biddulph), ac Arglwydd Estcourt (Mr. Southern Estcourt) y lift, &c ar ea dyrchafiad i'r ben- defigaeth. MESUR TIR YR IWERDDON. Cymmerwyd Mesur Tir yr Iwerddon o dan ystyriaeth mewn pwyllgor. Ar adran 1, yr hon syd yn ymwneyd â chodi arian er prynu tyddynod, lie y byddo yr boll ystfid yn cael ei uwerthu, ac sydd yn gallu ogi i'r Ddirprwyaeth Dirol, hefyd, roddi ei chydsyniad i godi arian, lie na chydymffurfir a darpariaeth- au yr adran, cynnygiodd Arglwydd CJonbrock ddarpariacth i'r perwyJ y dylai archeb y Ddirprwyaeth Dirol, yn rhoddi cydsyniad i godi arian, osod allan y rheswiu dros ymwneyd yn eithriadol &'r achos. Ar ymraniad cafodd y gwelliant ei gario trwy 64 o bleidleisiau yn erbyn 61. Cafwyd dadleuon ar welliantau eraill, ond galwyd hwy yn ol ar hyny. Yr oedd y Ty wedi cyrhaedd adran 38 pan ohiriwyd y ddadl. Cododd eu harglwyddi am chwarter wedi hanner.
News
TY Y CYFFREDIN. DYDD TAU, Awst 6-d.-Cymmerodd y Llefar- ydd y gadair am bum munyd wedi dau. Furdeb Diodydd Meddwol. Gofynodd Mr. Kilbride i Ganghellydd y Dryporfa. pa, un a oedd efe yn bwriadu cym- meryd cam gyda golwg ar sierhau purdeb d'iod- ydd meddwol; pa un a oedd wedi sicrhau unrhyw adroddiad swyddogol yn dangos fod chwisgiwedi 11 edi ei lygru yn achos o wallgofrwydd; a pha nn a wnai ef ystyried y priodoldebo osodi fyny safon y o burdeb i wirodydd poethion, er inantais i iechyd cyhoeddus? Mr. Ritchie a ddywedodd fod yr attebiad i'r ddau gwestiwn cyntaf yn nacaol. Byddai yn dda ganddo ef, modd bynag, ystyried unrhyw dyst- iolaeth a gawsai ei gosod o'i flaen. II;J Y Cwesiiwn Trwyddedol. 101. Awgrymodd y Prifweinidog fod yn mwriad y Llywodraeth i ymdrin fl'r cwestiwn trwvddedol mor fuan ag yi- oedd yn bossibl ar ol i'r'senedd ymgyfarfod y ssnedd-dymmor nesaf. ADDYSG YN NGHYMRU. Yn mysg y cwestiwa a roddwyd i'r gweinidog- ion yr oedd ungan Mr. Kenyon at ysgrifenydd Bwrdd Addysg, yn ymholi pa un a altai ef ddyweyd pa fodd yr oedd sefyllfa yr ymdrafodaeth oedd yn cymmer- yd lie & chynnrychiohvyr cynghorau sirol Cymru, o berthynas i sefydJu bwrdd addysgunol i Gymru a pha un a fyddai mewn sefyllfa i osod unrhyw bapyrau ar y bwrdd cyn i'r senedd gael ei gohirio? I Syr William Anson a ddywedodd fod y bwrdd mewn gohebiaeth a'r cynghoran sirol yn Nghymru ar y pwngc y cyfeiriwyd ato; ond y tebygolrwydd ydoedd na byddent mewn sefyllfa i osod papyrau ar fwrdd y Ty cyn i'r senedd gael ei gohirio. Mr. Alfred Davies a ofynodd i Ganghellydd y Drysorfa pa swm o gost addysg elfenol am 1902-3, yn cyrhaedd 8,589,889c., a wariwyd yn Lloegr a Chymru ar wahan? Mr. Ritchie —'Nis gellid gwneyd y rhaniad a awgrymwyd heb lawer ymchwil ac yr oedd yn gofyn gryn Jafur ac amser. Nid oedd yn meddwl yr ennillid unrhyw amcan defnyddiol trwy hyny, gan fod yr un rhoddion yn cael eu gwneyd, ac o dan yr un ammodau, yn Lloegr a Chymru. ° Mesur Prijysgol Liverpool. Darllenwyd Mesur Prifysgol Liverpool y drydedd v/aich. India a Chost y Gwarchodlu yn Neheudir Affrica, Mr. Herbert Roberts a ofynodd i Ysgrifenydd India, yn ngwyneb y ffa-ith fod Llywodraeth India wedi cael ei gwahodd i danysgrifio 400,000p. yn flynyddol tuag at y costau milwro], trwy sefydlu 25,000 o gorphluoedd Prydeinig yn i Neheudir Affrica, a wnai ef ddyweyd pa fodd yr oedd y swm hwnw wedi cael ei bennodi, pa drefniadau afwriedid eu gwneyd, os byddai i un- rhyw un o'r corphluoedd hyn gael eu defnyddio i amcanion milvvrol o'r tu allan t India, ar gyfer talu i Lywodraeih India am wasanaeth felly, a pha un a roddai sicrwydd i'r Tý y gosodid pt- pyrau ar y pwngc hwn o flaen y senedd cyn dyfod i unrhyw benderfyniad terfynol. Arglwydd George Hamilton a ddywedodd ei fod wedi cael ei awgrymu i Lywodiaeth India, yn ngwyneb yr angenrheidrwydd cydnabydded- ig o gynnyddu nifer y corphluoedd y gallent hwy gytrif arnynt mewn unrhyw achos o bwys, mai trefniant cyfleas ydoedd i 12,500 o ddynion gael eu cadw yn Neheudir Affrica, y rhai y gallent hwy gyfrif ar eu gwasanaeth. Cymmer- id y costiai 400,OOOp.- yr hyn oedd yn golygu hanner y gost chwanegol—i'r cyllid ymherodrol i gadw 12,500 o ddynion yn Neheudir Affrica, yn lie gartref. Tra yr oedd y dynion yn cael eu cadw i amcanion India, cyaaygir i'r tal gael ei barhau. Nis galiai roddi unrhyw sicrwydd gyda golwg ar gyflwyno papyrau. CYFLEN\VAD. Ymffurfiodd y Ty yn bwyllgor ar amcan- gyfrifon y gwasanaeth gwladol. Yn y gwahanol ymraniadan a gymmerodd le yr ocdd mwyafrif y Llywodraeth yu y rhan fwyaf o achosion droa 100.
News
TY YR AUGLWFDDI. DYDD GWENER, Awst 7fedTreuliwyd yr oil yn mron o amser y Ty mewn pwyllgor ar Fesur Tir yr Iwerddon.
News
TY Y CYFFREDIN. DYDD GWENER, A -vst 7fed.-Cymmerodd y Llefarydd y gadair ganol dydd. MESUR CERBYDAU MODUR. Ymffurfiodd y Ty yn bwyllgor ar Fesur y Cerbydau Modur. t. Dywedodd Mr. Long y byddai ef, yn ngwyneb nodwedd arbrawfiadol rhanau o'r mesur, yn barod i gyfyngu ei barhid i dair blynedd. Ar y cwestiwn o gyflymder mwyaf cynnyg- iodd 25 o filldiroedd yn yr awr. C ynnygiodd Mr. Broadharst fod yr amser yn cacl ei gyfyngu i 15 o filldiroedd. Cydsyniodd Mr. Long ar 20 milldir; a chaf- odd hyny ei gario. Cymmerwyd amryw adranau eraill o dan ystyriaeth.
News
LLANDYSSUL. CYHUDDIAD PWYSIG YN ERBYN DYN IEUANGC. DYGWYD dyn ieuangc, 2lain mlwydd oed, o'r enw Benjamin Davies, Blaencribwr Fach, Llandyssul, o flaen yr ynadon yn Llan- fihangel ar-Arth, dydd Mercher, ar y cy- huddiad o acbosi rnarwolaeth William Kerry, yn fferm y GiasJ wyn, Llandyssul, Gorpbenaf 13eg- Dygwyd y cyhuddedig o garchar Oaerfyrddin y boreu hwnw, He y traddodwyd ef ar y cyhuddiad o ddynladdiad. Yr oedd y Ilys yn orlawn. Ymddangosai Mr. Thomas Thomas (Mri. Thomas ac Evans, cyfreithwyr, Llandyssul), i erlyn ar ran y Goron; tra y cymmerai Mr. Daniel Watkins, cyfreithiwr, Llanbedr pont- Stephan, ofal achos y careharor. Eglurodd y clerc mai y cyhuddiad ar y cyutaf ydoedd un o archoili, a gwneyd niwed corphoro), ond yr ocdd y dyn a dderbyniodd y niweidiau wedi marw ar ol hyny; ac yr oedd yna gyhuddiad newydd o achosi ei farwolaeth yn cael ei ddwyn yn ei erbyn. Y tyst cyntaf a alwyd oedd John Jenkins, Glaslwyn; ac wedi i'w dystiolaeth o flaen llys arbenig ar yr IGeg o Gorphenaf |<ael ei darllen iddo, ac iddo yntau dystio i'w chywir- deb, gwnaed yr un rnodd gyda'r Dirprwy Brifgwnstabl Williams a'r Heddgeidwad Jones, Adpar. Wedi hyny galwyd ar John Jones, Ffos- fcrasol, Ilafurwr amaethyddol; S Evan?, Cribwr Fawr, Llandyssul; a Dr. D. Lloyd, Oastellnewydd Emlyn, i roddi eu tystiolaeth. Ar ol ychydig ymgynghoriad hysbysodd yr ynadon eu tod yn yetyried fod achos wedi cael ei wneyd allan yn erbyn y jarcharor, a'u bod ynpenderfynu eidraddodi sefyll ei brawf yn y frawdlys ar y cyhudd- ad o ddynladdiad. Caniatawyd iddo fod tllan ar feichiafaeth.
News
POETHAETHWY. Y MAt: y myfyrwyr canlynol o ysgol y Parch. Cynffig Davies wedi pasio eu harholiadau yn llwyddiannus yn Matriculation Prifathrofa Cymru:— Mr. Yorwerth Davies, mab yr athraw, a Mr. Griffith, mab Dr. Griffith, Bryniau Cassia, y ddau yn y dosbarth blaenaf; a Mr. Wynne Griffith, Dulas, yn yr ail ddosbarth. Llwyddiannus iawn fu Miss Griffith. Llanddaniel, a Miss A. C. Thomas, Llanfairyborth, i enniil yr A C. yn ISTgholeg y Solffa, Llundain. Y mae yn debygol mai dyma'r dd wy eneth ieuangaf yn Nghymru i enniil yr A C. Ni bu yr un o ddysgyblion Mr. Cynffig Davies yn aflwyddiannus yn yr arholiadau uchod.
News
BANGOR. WYTHNOS I heddyw bu Eglwyswyr Esgobaeth Bangor yn oyunal oynn&dledd yn un o yatafelloedd yr EglwYI Gadeiriol. Rilyw fath o gyfarfod misol, neu gwrdd chwarter, ydoedd, heb fed neb yn cael ei ollwog i mown ond y pregethwyr yn unlg. Gwyddai fpobl Bangor fod yno rywbeth allaa o'r ffordd gyffredin yn cymmeryd lie with weled cymmaint o barsoniaid yn cynniwelrio eu heolydd. L'ywyddid y cyfarfod gan yr esgob. Eithaf peth ydyw cael ambell gyfarfod na bydd eisleu cynnyg ac eilio un i gymmeryd y gidair. Atbedlr llawer o eiddlgedd yn mysg y rhai uchel. geisiol trwy hyny. I gadair lywyddtd y cwrdd hwn disgyna yr Esgob Watirin WilHams wrth bwysau ei swydd yn naturiol. Er na fa genym ni erioed feddyl. iaa hynod o uchtl am ddoniau a galluoedd ein ben gymmydog, yr ydym, er hyny, yn rhwydd gydnabod ein bod yn creiu mai ynddo ef yr oedd mwyaf o gym. mhwysderau o biwb oedd yn digwydd bod i mewn ar y pryd. A gwnaeth ei waith yn rhagorol. Am rhyw banner awr, mwy neu Jal, cyn y diwedd, rhoddwyd prawf lied galed arco hefyd, ond efe a ddaeth trwyddo nes ennill canmodaeth agos bawb. Hynawsedd ac addfwynder yr Esgob Williams ydyw el nerth. Y m&e yn debyg el fod ef yn medru rhoddi ei droed i lawr, pan y gw61 angeD, er nad oes unrhyw enghraifft neilldaol o hyny yn cynnyg ei hun i'w meddwl ar y fomeut. Ni fu dim neilldaol lawn o flaen y gyn- nadledd v tro hwn. os nad "dvrn i wned «>_ brlsyn' a godwyd gan y Prifathraw Fairchild, yrhwn sydd yn gofalu am y coleg sydd yn Mangor i godi athrawon i'r yegolion Eglwyslg. Ymddengys fod v doethawr hwn wedi ei 'netlo,' i raddau, gan waith rhywun ya awgrymu mai y ptif waith a wceir yn yr athro.a ydyw d>lorni YtnDeilldaaeth a'i hatbraw- laethaa, a bod gwers-lyfr neilldaol ya cael ei ddefn- yddio i'r perwyl hwaw. Gallem dybio fod Mr. Falr- child yn c.eda mai dyma y fam gyffredinol trwy y wlad am y ccdeg y medda efe yr ant hydedd o fod yn ben arno. Hwyrach ei fod yn gywir. Ond nid ydyw yn ymddangos fod bai i'w roddi wrth ei ddrws. Nid ydyw y llyfr a ddywedai bethau di-raddiol am yr Ymneillduwyr a'u gweinldogion yn cael ei ddefnyddio yn awr. Addysg yr hen Brifathraw Boacher (yr hwn sydd wedi myned adref-i'r gogoniant, gobeithio), oedd hono. Y diweddar Boucher oedd yr awdwr. Cliriodd Mr. Fairohild ei hun. Nid ydyw efe ya gwenwyno meddyliaa yr efrydwyr yn erbyn y gwein- idow,ton Ymneiildaol. Ar yr un pryd, teimlad y gyn- nadledd, mor bell ag y gellid barna, ydoedd, parhau i yt gredu pethau y llyfr, oud paidio eu dysgu. Y rhai hyn ydyw y wir athrawiaeth Eglwysig. Ond nid oea wsiea ei phregai-ha, debygid. Creda, ond nid itefatu Darfyddodd y cwbi mewn mwg. Taflodd y prelad olew ar y dyfroedd. Heb hyny ya rhwydd y -abar gallasai fyned yn helynt. Ymwahanwyd mewn ysbryd oedd, ar y cyfan, yn dda.
News
TY Y CYFFREDIN. D-YDD MAWKTH, Aicst 4ydd.~Cymmerodd y Llefarydd y gadair am bum njuayd wedi dau, Pasio Mesur au. Dywedodd Mr. Balfour ei fod yn meddwl na byddai yn bossibl pasio Mesur y Dirprwywyr Eglwysig a Meaur Esgobaethau Southwark a Birmingham y tymmor hwn. MESUR Y CERBYDAU MODUR. Mr. Long a gynaygiodd ar fod Mesur y Cerbydau Modar yn cael ei ddarllen yr ail waith. Mr. Soares a gynnygiodd ei fod yn cael ei wrthod. Yn nghwrs y ddadl a gymmerodd le ar hyn addawodd Mr. Long y byddai ya ihaid myned trwy ryw brawf o iedrusrwydd cyn y caniateid tysfcyegtilau i yrwyr, a bod yna gyfyvgiad ar y cyflymder mwyafy gellid gyru y cyfry w gerbydau, ar y dealltwriaetrt nad oedd y gospa. ddilycid gan garohariad i gael ei chario allan Ue nad oedd y troseddsvyr wedi gwneyd dim ond myned dros y terfyn. Wedi hyny darllenwyd y mesur yr ail waith beb ymraniad. p