Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

CYMRU A'R RHYFEL. ?_____

News
Cite
Share

CYMRU A'R RHYFEL. ? Y mae'r Caplan James Evans, o Gaerdydd, wedi llwyr wella oddiwrth effeithiau y driniaeth feddygol yr aetih trwyddi yn ddiweddar, ac erbyn hyn wedi dychwelyd i Ffrainc. A ddylid cosfoi y rhaii sydd yn glynnu wrth eu gwaith i baratoi at y weinidogaetih a phetidio eu hordeinio hyd ddiwedd y rhyfel ? Dyna fater dadl ddyddorol ymhlith y Wesleyaid. Mae'n debyg mai fel arall y bydd, ac y bydd klIiholiad fel arfer. Ac felly mae'n ddiau y dylai fod. "The most surprising thing in the whole affair (war) was not the appearance of the sold- iers but the disappearance of the clergy." "Y peth rhyfeddaf ymglyn a'r rhyfel yng Ngihym- ru ydyw fod' gweinidogion yr efengyl yn troi yn Irecruitinig sergeants,' ac yn peidio bod yn t, bregethwyr yr efengyl." Nid nodwr ydyw awdwr y ddwy frawddeg yna. Y Caplaniaid Ymneilltuol sydd yn awr gyd- a'r Fyddin Gymreig-y 38th (Welsh) Division, sydd yn cynnwys tair Brigade, a Divisional Troops, ydynt, y Parchn. Hugh Jones, Glan- wydden, a James Evans, Caerdydd, gyda'r 113th Brigade; y Parch. Arthur Hugthes, Caerfyrddin, gyda.'r 114th Brigade; y Parch. P. Jones Roberts, Bangor, gyda'r 115th Brigade; a'r Parch. Peris Williams, Wrecsam, y 'Senior Nonconformist Chaplain,' yn Head Quarters y Division. Cyflwynodd eglwys Nazareth, Feibl bychan prydferth y Sul o'r blaen i bob un o'r bechgyn perthynol i'r gynulleiidlfa, pump ar hugain ofoonynt mewn nifer, sydd wedi ymuno fel gwirfoddolwyr a'r fyddin yn gynnar yn hanes y rhyfel. Dau air mawr yr anrheg oeddynt, "Tros eu gfwlad a'u crefydd," a'r adnod "Tvdi gan hynnygoddef gystudd megis milwr da i Iesu Grist." Nifer o cihwiorydd y capel ym mhersonau Mrs. Price, T. Day, C. Belton, G. P. Davies, Miisses J. Williams, ac A. L. Trueman fu yn casglu yr arian tuag at bwr- casu y llyfrau. Bu'r Cap ten-Gap lan Penis Williams adref am ychydig ddyddiau yr wythnos o'r blaen, a da gennym ddeall ei fod' yn gryf ac iach wedi ei dreialon i gyd. Dychwela i'r Divisional Headquarters i ofalu am y Divisional troops ac i arolygu gwaith y caplaniaid yn y gwahanol frigadiau. Nid oedd gan yr Yimneilltuwyr swyddog fel hyn o'r blaen yn y prif gadlys. 'Yr wyf wedi, cael amser digon exciting,' medd mewn llythyr atom. 'Prynhawn Saibotih fis yn ol, pan yn gwasanaethu yn angladd un o'r bechgyn disgynnodd un o shells y gelyn o fewn ryw 40 Hath i'r man y safwn ar lan y bedd.' Hawdd deall ei deimlad, a gwerth- fawrogwn ei wrhydri a'i wasanaeth ardderch- og ef a'i gyd-gaplaniaid. A bydd yn galondid iddo ef a'i frodyr wybod fod miloedd o'i gyd- wladwyr yn gweddio drostynt bob dydd a nos yng Nghymru, a thros y milwyr dewr hefyd. Nawdd Duw fo drostynt oil. Caplan Cymreig gyflawna waitih ardderoh- og ydyw y Parch1. P. Roberts, Goruchwyliwr Llyfrfa'r Wesleyaid ym Mangor. Efe yn un o'r rhai cyntaf i gynnyg ei wasanaeth; mae er ys misoedd bellach allan yn Ffrainc, ac yn awr wedi myned i'r ffrynt. Yno, o bosibl, fe gyf- erfydd a dau o'i feibion ydynt yn g-wneud yr hyn a allant dros eu gwlad yn y cyfwng pres- ennol. Mae ganddo fab arall, hefyd, wedi ymuno a'r fyddin. Digwyddodd i wr o Gym- ru fod yn ddiweddar yn ymyl y wersyllfa, ac aeth un nos Saboth i'r cy far fod crefyddol. Dywed fod yr ystafell yn Hawn, nid yn unig o filwyr, ond hefyd o fo'rwyr Oymreig, o'r porthladd cyfagos, ac hawdd canfod ar eu gwynebau gymaint eu hedmygedd o'r gwr parchedig. Cafwyd cyfarfod llawn o arddel- iad, y weddi a'r bregeth yn gfafaelyd, a'r canu o radd uobel iawn. Brodor o .dref y 'Cymro' ydoedd y codwr canu—milwr ieuanc o'r enw Meredith, mab un o deuluoedd parchusaf Dol- jgellau, a dhanddo lais a gallu aribennig i ar- wain." Mae'r Caipten-Gaplan James Evans, B.A., wedi g-wella yn dda, ac wedi dyclhwelyd i Ffnainc. Bendith arno ef a'i waith. Clawn ychydig litlhiau oddiwrtho i'n rhifynnau dvfod- ol. Yn Llandudno gofynai amaethwr am gael cariw dau fab rhag mynd i'r Rhyfel. Mae nhent y fFeran yn ;6251, ac ami 700 o ddefaid. Dywedai Lieut. Caradog Davies fod gan yr aimiaetihwr wyth o blant, ac nad oes yr un ohonynt wedi ymuno a'r Fyddin! ># Fel hyn yr ysgrifenna bachgen ieuianc o Fethodlist yng ngwlad yr Aifft at tench ieuanc o ffrynd iddo yn Meif.od :We have rtiigious services every Sunday morning. I don't know whether you know Rev. Jenkin Owen. I think the uised to be .a Methodist minister at one time, but he has turned to the Clhiurcih of England now; but he is a very good preacher what- ever he is. Amgylchiad sydd yn peri dyddordeb neilltu- 01 yn rhannau isaf Trefaldwyn ydyw dyfodiad a,go,shaol Prifweinidog Awstralia i ymweled a Llansantffraid Glan Meohiain. Yn y plwyf hwn y ganwyd ei fam, ac yma hefyd y mae man fechan ei bedd, ac ymddengys fod y mab enwog yn fbenderfynol o dalu ymweliad a'r lie. Diau y bydd yma gynulliad mwy lluosoig y diwrnod hwnnw nag a welodd Llanaantffnaid er ys llawer dydd. J.t>

PERSONOL.