Y Cymro

NODI ON CYMREIG. Yn eglwys Morfa, ger Abergele, dewiswyd tri 0 ddiaconiaid—un ohonynt, Mr. Thomas Roberts, Penybont, yn bump a, phedwar ugain Iffilwydd oed. Gwella yn rhag,oral y male y Parch. T. Charles Williams, M.A. Pregethodd ddwv waith. y ddau Saboth d'iweddaf giartref, a tlis- gwylir eif i bregethu befyd y Saiboth nesaf. Mae'r "Welsh Gazette" wedi darganfod nas Igellir cynnai airddangosfa anifeiliaid heb gan- iatad Mr. Lloyd George. Ond y mae'n bosibl cynnal Eisteddfod! Pa'ham? -<>- -Y- Ar adeg' pan y gofyuir i bob papur newydd ganmol pawb, amheuthyn yw gweled un brawd yn ysg!rifennu "Seiat Fawr (?)" ac un arall yn dweyd yn blaen "mai digon dilewyrch oedd y Seiat eleni." —-<6— —1 Dywedir yn y 'Gwyliedydd Newydd' fod y Parch. H. Price Hughes a Dr. Parker yn amser rhyfel y Boers wedi creu mwy 0 anffydd- •wyr nag a achuibodd Sankey a Moody. ( Clyw- ais ddweyd rhywbeth tebyg am y British Weekly.' --+- -+-- Estynodd' y saint yn Britton. Ferry wahodd- iad i'r Dr. Campbell Mbrg'an, Llundain, i gyn- nal cyfres o gyiailociydd yno am dri diwrnod ym mis Mai 29-31. Tyibir y bydd' neuadd ifawr y dre yn rhy faicih ar gyfer y cynulliadau a ddisgwylir yno. --+- -+- -+- Yr wytihnos ddiweddaf claddwyd yr o wneutihurwyr clociau Llanrwst,—'Mr. Pierce Davies, yn 80 mlwydd oed. Clwydfardd oedd y nesaf i'r olaf. Erbyn hyn mae'r gelfyddyd o wneud clociau wedi marw yn Llanrwst, ac yn wir ymihoib tref arall yn y Gogledd. Cyfeiruais wytihnos yn ol at yr arwyddion y byddai clerigwyr Eglwys Loegr yng Nghymru yn colli eu safle yn y dyfodol agos. Ysgxifen- na goheibydd ataf fod bron yr oil o blwyfi glannau'r mor yng Nglogledd Cymru dan ofa.1 clerigwyr helb gael addysg bxifafchrofaol. -+ -+-- Nid yn aaril y gwelir y 'Cambrian News' a'r 'Earner' yn cytuno. Felly y gwnant yr wythnos hon, a'r ddau yn beimiadu yn llym yr aelod dros Fon. am ymgyfathrach a Syr Edward Clarson a cheisio chwalu'r weinyddiaeth. Ond ibeth yw o bwys pwy feirniada tra y bydd Mon yn f oddlon ? -+- -+- Mae Canon Nicholas, Fflint, wedi dyfynu o'r pulpud g-yda chymeradwyaetih eiriau Mr. Lloyd George am y igwrthwynebwyr cydwybod- ol:—"It is not a matter of conscience at all, but an act of arrant cowardice produced by fear." Nid yn ami y mae'r Cianon wedi can- mo 1 Lloyd George, ac y mae'r digwyddiad yn werth sylwi arno. -+- -+- Mae'r Parch. John Thomas wedi axgraffu rhaiglen gerddorol at gyfarfodydd diathliad t, hanner Jiwbili y Symudiad Ymosodol. Yn un peth mae'r llyfr yn brawf o ffydd. A ffydd oedd y peth amlyciaf ynglyn a'r mudiiad hwn ar ei gychwyn. Rhaid fod gan Mr. Thomas ffydd- can gryfed ag oedd gan Dr. John Pugth, Pan yr anturiai ar yr adeg yma air y byd i dd\vyn allan lyfr destius a chyHawn i'r pwr- pas a nodais. Ac y mae ffydd yn llwyddo fel '"•heal. Gobeithio y 1'lwydda yn rhagorol y tro hwn. Fel y dy wiedwyd eslbonir y Wers Sabot hol yn y "Lladimerydd" eleni ar gynllun newydd, a cheir profion llulOsog eisoes y gwerthfawrogir y dull gian ddeiliaid yr Ysgol Sul, gan y derbyn- ir tystiolaethau o wahanol gyfeiriadau a ohan athxawon a d'isgylblion fod bendiith eiso,e-s yn deilliaw iddynt. Mailtaiis fiydd axchebu y cy- hoeddiad mewn pryd. M abwysiadwyd cynllun Cynhaliaeth y Weinidogaetih ym Maesitetg n-d,ag unfrydedd mawr, er fod r'hai o'r Gyfarfodydd Misol yn 'anaeddifed i ddiatgan barn. Bellach disgwylir i'r ho 11 ejglwysi gydymffurfio yn galonnog ag ef, a sicrhau ei effeithiolrwydd. Haedda'r Pwtyllgior ei longyfarch am ei lafur mawr, ac yn arbenniig" y Parch. R. J. Rees, ei ysgrifen- nydd llygadgraff ac egniol. Mae Maer Dinbych yn awyddus iawn am i'r theddgeridwaid dd'arganfod ymha le y mae y dYilIion sydd yn feddw ar yr heol yn cael diod. "Carlo diiod mewn poteli y maent," ebai'r heddwas. "Ond y maent yn rhy feddw i allu caxio potel," eibai'r maer. "Gwell eu gyru i Enlli, ebai arolygydd yr heddlu, "nid oes yno yr un dafarn." Ie, haws gy,riur, meddwon i Enlli na dal tlafarnwr yn gwerthu diod i'w me,ddwi 1 Cyfarfu Unddb Eiglwysi Seisnig yr Anniibyn- wyr Goigledd Oymru yn Rhos, ger Oolwyn Bay, Z3 yr wytihnos ddiweddaf, a bu bron bob pwnc cy- hoeddus dan sylw. I rai wedi arfer a phro- gram caeth y Methodistiiaid, miae hywheth iacih a dymunol yn rhyddid yr Anniibynwyr a'u parodrwydd i draddodi araith neu gynnyg pen- derfy niad. Siaradwyd yn gryif ar dynerwh y Llywodraeth at y fasnach feddwol, a beirmad- wyd y Gyllideb. -+- Ym Mlhwyllgor AddYSig Casnewydd, cwyn- ai Mr. C. F. Williams fod Syr 0. M. Edwards yn goxfodi'r pwyllgor i ddysgTI Cymiraeg yn yr ysgolion canol. Dywedodd Syr Owen wrth y pwyllgor fod yn rhaid iddynt roi Oymraetg' i lawT ar restr y pethau ddysigiir yn yr ysgolion, ac os byddai yno awydd am g'ael Cymraeg a'i pwyllgor yn gw.rthod darpar ar gyfer hynny, y byddia:i'r grant yn cael ei ,atal. "Os nia fedrwn ni edrych ar ol ein petihau," ebai Mr. C. F. Williams, "cystal i ni fynd adref." Ond ym- laen at y mater nesaf yr aed ac nid adref. -+- Yn y 'Oyfaill' mae y Parch. Joihn Hammond, M.A., yn adrodd am ddau John P. Jones sydd yn enwog ymysg cenhadon India; un gyda'r Anniibynwyr Seisnig, ac a fu farw yn y flwydd-' yn 1915. Mae y Hall yn fyw ac yn weithiwr difefi yng ngiienhad'aeth y T. C. Birodor o Langollen yw John Pengwern Jones, a pherth- ynas i'r Parch. Hugh Davies, ac i awdwr y nodiiadau hyn. Ei faes arbennig yw Maulvi Bazaar, ond mae galwadau mynydh am dano i bregethu mewn cynhadlieddau a chymainfa- oedd crefyddol yng1 ngwahanol dalaethau India. Yst'yrir ef yn bregethwr neilltuol o rymus yn y Bengali a'r Saesneg; nid yw yn hyddysg yn y Khasi, iaith bryniau Khassia. Ymwelodd Mr. Jones a Sihillong yn ddiwedd- ar, He mae y Government House, a galwyd, ef o flaen y Durbar i dderbyn anrhydedd neilltu- ol oddiwrth Frenin Prydain ac Ymherawdwr India. Fifurf yr anrihydedd oedd medal, a ad- waenir wrth yr enw, Kaisex-I-Hind medal. Pwynt yr anrihydedd yw, fod y Llywodraeth yn mawr wextMawrogi ei laifur dymgarol a chrefyddbl yn y wlad. Amlwg oddiwrth hyn, ei fod yn allu ac yn ddylanwad yn yr India o blaid Cristionog'aeth, gwareiddiad, a rhyddid. Gohebydd o Bontypridd a ysgrifenna:— Tybiwn fod yr ystorm na fu ei bath ar ym- weliad a'r deheudiir er ys pum mlynedd ar h ugain wedi effeithio ar bopeth. Cwyna nifer o argraffwyr fod y paipur wedi mynd yn brin am fod yr eira wedi rhwystro; y papur oedd' ar y ffordd i gyrraedd pen ei daith, ac y mae nifer o bapurau sy'n arferol a dod i'r ddarllenfa heb gyrraedd yr wythnos hon. Cyrhiaeddodd y "Cymro" ben ei daith yn, brydlon fel arfer yr wythnos ryfedd hon. Yn y "Cerddor" am Ebrill ceir pennod fer o atgnolion am Wyl Ddirwestol Tregaron gan y Parch. J. Morgan Jones, Ciaerdydd. Geilw Mr. Morgan Jones ei hun yn "hen wr pen- llwyd," ac aiff ei atgofion yn ol i'r forties. Gesyd yr atgofion yr awdwr allan mewn cym- criad- newydd,—'fel bachgen,—yn cario baner mewn igiorymdaith ac yn canu mewn cor. "Niid oes gennyf fawr o gof am yr areithiau, y canu oedd wedi mynd a fy holl fryd. Mae'r ysgxif yn wextlh ei ddarllen ar y cyfrif yna, heib son am yr atgof byw geir ynddi am un o'r hen wyliau y clywais lawer o son am danynt. Dyma'r ddau weinidog1 ar hugain a ddis- gwylir i giadw Cymanfa Sulgwyn y Methodist- ialid yn Liverpool:—y Parchn. Rees Evans, Llanwrtyd; W. Thomas, Llanrwst; J. Glyn Davies, Rossett; J. Puleston Jones, M.A.; T. Jones, Rihostyllen; T. Mordaf Pierce, Dolgell- au; W. Wynne Davies, Rhos; Dr. Phillips, Tylorstown; John. Owen, M.A., Caernarfon; J. T. Daviies, Llanidloes; W. D. Rowland's, Ciaerfyrddin; Hugh Williams, Amlwch; T. Charles Williams, M.A.; T. Williams, Caer- ;gybi; M. H. Edwards, a Morg'an W. Griffith, ,9 6 B.A., Llundain; G. H. Havard,, M.A., Rhyl; R. J. Jones, Bangor; H. H. Hughes, B.A., Bangor; R. Beynon, B.A., Abercrave; Lemuel Jones, Güppa; R. W. Jones, M.A., Bethesda. Pwnc y Seiiat Fawr: "Y Duw ffyddlawn a di- gyfnewid" (Esaiaih liv. 7-10); y Parch. J. Owen i agoir, a'r Parchn. Rees Evans, W. Thomas, T. Williams, T. C. Williams, J. Pul- eston Jones a J. Glyn Davies i ddilyn. -+- -+- -+- Pasiwyd penderfyniad cryf gan Eglwysi Rhyddion y Rhondda mewn cy far fod a gyn- Ihaliwyd yn y Porth 00 dan lywyddiaeth Dr. Phillips, Tylorstown, yr wythnos ddiweddaf, yn erbyn agfor y Music Halls ar y Saboth. Penodwyd personau i ymvveled a'r Cyngor i hystbysu y penderfyniad, gian dybied y cerir ef allan. Ymdriniwyd hefyd a'r cwestiwn o "fasnachu ar y Saboth, ac enwyd nifer o bex- SOonau i ymweled a Mr. D. Lleufer Thomas, yr ynad taledig i osod y mater pwysig hwn ger eii fron. Beth fydd yr atebiad nis gwyddom, ond hyn a wyddom Pasiwyd penderfyniad i 'r un perwyl ym Mhontypridd ddau fis yn ol, ond dadleuai rhai Ü"r ynadon yno-, a'r rihai hynny yn rhai blaenllaw mewn eglwysi y dylid ar bob cyfrif adael llonydd ar hyn o bnyd i'r masnach- wyr hyn, a"r ddad'l tros hynny ydoedd fod rhai olhonynt yn ein cynoxthwyo i ladd yr Ellmyn. Y mae lladd y Germans yn bwysicach na Clhad- w'r Saboth. P'aham yn enw riheswm y can- iateir i'r t'ramorwyr diigydwybod1, digrefydd, y 1 6 f diiegwyddor hyn saith niwrnod i fasnachu, onid oes ganddynt lawn cymaint o gyfle i wneud bywoliaeth y ohwe diwrnod arall ag sydd gan ein pobl ein hunain. Y mae cyfraith sydd yn can i at a u cosbi y prynwr yn. ogystal a'r gwertih- wr. Os na wna. yr ynadon eu dyledswydd, tybed nad dyledswydjd eglwys Dduw ydyw cllodallan a chyhoeddi rhyfel yn erbyn y giw- aid digywilydd hyn. Llai o bechod fyddai lootio'r siopau yma na chaniatau i'r rhai sydd yn eu c^dw bechu Saboth Cymru allan ohoni.