Baner ac Amserau Cymru

CENHADAETH DREFOL GYMREIGI LIVERPOOL. FONKDnlGIOK, Y mae y sofydliad uchod yn wybyddus i'r eyhoedd bell, acli er's agos i ugain mlynedd. Bydd yn ofidus gan gannoedd glywed ei fod yn cael ei roddi i fyny. Y mae yr aehos teilwng hwn wedi myned i ddyled drom, ae y mae y Oyfarfod Misol wedi dyfod i'r penderfyniad, er eu golid, i'w roddi i fyny yn ei ffurf bresennol. Y mae hyn yn achos gofidio o'i herwydd, yn enwedig mewn cyfnod na bu y gymdeithas erioed yn fwy gweithgar a llwyddiannus. Yr achos o hyn, yn un peth, ydyw agwedd fasnachol pethau yn y dref. Hefyd, fod lIawer o'r tanysgrifwyr goreu wedi marw, ytighyd & bod eraill wedi eyfarfod a gwahanol siom- (•digaethau. Hwyrach hefyd na bu y cenhadon yn ddigon doeth i beidio digio eglwysi, na phersonau arbenig yn y gwahanol eglwysi. fel rhwng y naill beth a'r llall, y mae yr achos teilwng wedi dyfod i'r pen. u Bytld yn golled fawr i dref a gwlad IT.ewnllawer tfordd. Amcan penaf y gymdeithas ydoedd myned ar ol y rhai hyny o'n cenedl sydd wedi colli i bethau crefydd yn y dref. Trefnwyd gwahanol ysgoldai yma a thraw i'r Cymry tlodion ddyfod iddynt i wrandaw yr efengyl ar y Sabbothau, ynghyd ag adegau eraill. Y mae ugeiniau lawer wedi cael en haohab yn y lleoedd hyn. Y mae oyfarfodydd gwerth- fawr eraill yn cael eu cynnal ynddynt yn barhaus-eyfar. fodydd dirwestol rheolaidd, cyfarfodydd y mamau (mothers' 'Meetings). Dyma un o'r sefydliadau goreu yn y dref— ugeiniau o wragedd tlodion yn dyfod at eu gilydd bob wyth- nos, Yn y cyfarfodydd hyn, y maent yn dyfod i gyssyllt- iad a gwragedd o ddygiad da i fyny-yn fwy na'r eyfan, yn feddiannol ar deimladau crefyddol o'r.fath ddyfnaf. Y mae llawer, nid oes gwestiwn, wedi cael crefydd yn y cyfarfod- ydd hyn. Y mae llawer iawn o bobl ieuaingc ein heglwysi wedi bod yn ymroddgar gyda'r sefydliad sef y Genhadaeth-o'r dechreu, ac yn parhau yn ifyddlawn yn yr Ysgolion Sab- bothol, cyfarfodydd y plant, &c. Y mae y gymdeithas hon hefyd yn gofalu, nid yn unig am gael rhai i wrandaw i'r ysgoldai, ond yn myned a. pliethau crefydd atynt, o dy i dJ, mewn ymweliadau per- sonol, ae hefyd gyfarfodydd gweddi, ae anerchiadau mewn taiannedd. Bydd yn golled fawr, fel yr awgrymwyd, am gymdeithas fel hon. Bydd y tlodion ar eu colled. Y mae y cenhadon inegys yn trigo yn ogof Adulam,' a phob tlawd a helbulus yn cyrchu atynt. Y maent yn ddiareb am gael gwaith i W.ihanol weithwyr, ynghyd a. gwrandaw cri pob un sydd anghenus. P>ydd yn golled ddirfawr hefyd i deuluoedd yn y wlad. Y mae rhai felly yn anfon yn barhaus i gael rhai i'r hospi- "'18, neu anfon i fyned i weled rhai felly yn y Ueoedd hyny. ?"!?ir am ugeiniau mewn Mwyddyn o amser yn y sefydl- Mdau uchod. Khoddir IIyfrau iddynt i'w darUen; a rhoddir ,hyw gy?, iddynt yu yr'iaith y maent yn ei deall. Y ?ae rhai o'r ??apelydd Seisnig yn cadw cenhadon i of?lu Ie y Ueoedd ;'ioeJ Diau y bydd pethau yn rhedeg mwy yn y wedd uchod, fel y bydd teyraas Crist yn 11?ydd?. F? fydd mwy o ofal am deuluoedd, ac am bersonau unigol yn mhob sefyllfa. Y mae gofal arbenig yn cael ?i ddangos yn awr gan eglwy?? Dduw am y oynnulleid- fao(?d(I o,r pulpud ? '"? ?'"? gofalu am heolydd ao ys ry oedd y djil];?o.n d y mae eisieu gofalu am heolydd ac d Hyderwn yn hwr y bydd i gyfundeb, sydd mor gryf a ?igla?wadol mewn tref fel hon, drefnu rhywbeth ar gyfer "<?iM<, a Ueoedd o'r fath, yn y cynllun newydd a ddygir 'Yll y def gan y Cyfarfod MisoL "n wT beithiwn na bydd neb yn gallu edli w i'r rhai yperthyn '?'ynt.'&weUywyrhen.' a Teimlw. y bydd y golled yn fawr am weinidogMth syml 4 Ph?rpmol y cenhadon, wedi ei chyfaddasu mewn modd "be?il i efngylu i'r tlodion. Hefyd, bydd yn chwith meddivl am 'Gyf?rf?dydd y Mamau,' heb ane?c?iadau tar- ^i'l °l y cenhadon. Dywedir y bydd y chwiorydd yn ed. .n" mken at ddyddiau neillduol y cenhadon—eu bod vn n?. If eu deall a'u mwynhau yn well na neb araU. 'leimlwn, wzth roddi heibio, mai cyfrifoldeb mawr ydyw 'b'ddi --fydliad gwerthfawr a Uwyddiannus i fyny, heb, botl 'k h au darpiriaeth gyfartal mewti dylanwad a gof-l •' s'cr'lau darpariaeth gyfartal mewn dylanwada Gwyddom mai gorchwyl tra anhawdd gan Gyfarfod Misol oedd dyfod i'r penderfyniad y daethpwyd iddo. Dy munwn o'n calon i'r pwyllgor a nodwyd gael pob doeth- ineb ac arweiniad i sicrhau cynllun da ac effeithiol. Bydd yn dda gan lawer o hen gyfeillion y oenhadon, mewn tref a gwlad, gael y oyfleusdra o'u gwrandaw etto. Y maent wedl bod am flynyddoedd wedi eu eyfyngu i'r dref ond yr oedd en 'Jampau' yn para i lewyrchu, a'u gweinidogaeth yn fen- dithiol iawn. Ydwyf, &c., I GOHEBTDI).

I BRITON FERRY. I Owlcdd Gerddorol.-Cyrinaliodd c6r Bethel, capel y Methodistiaid Calfinaidd, eu cyngherdd blynyddol nos Iau, Mawrth 17eg. Er's rhai blynyddau, y mae y cor hwn yn flynyddol, o dan arweiniad Mr. Samuel Jones, yn rhoddi :ï!J:ord:"l agi::1r l\:ti}'ff:os, t :(f(rl; gwaith yr ymgymmerwyd Ag ef y tro hwn yn gymmharol drwm ac anhawdd; sef, cantawd 'Y Flwyddyn' (gan W. Jackson). Cymmerwyd rhan y soprano gan Miss Annie Williams, Britton Ferry. Y mae Miss Williams yn gallu canu yn wir dda, ond gallasai ragori pe buasai hi wedi bod o dan addysg o radd ucliel. Y Mezzo soprano, gan Miss Catherine James, H. A. M., Medalist St. James' Hall, Llun- dain. Y mae swyn anorchfygol yn nghanu hon. Gor- foddhawyd y gynnulleidfa gan ei chin, 'The letter land.' Cynnrychiolwyd y tenor gan Mr. Edwin T. Morgan, a'r bass gan Mr. William Thomas-y ddau o Bristol Cathedral. Y mae y ddau hyn yn gantorion gwir dda. Yr oedd string band Hulley, Abertawe, yn bresennol, y rhai a wnaetbant yn odidog. Chwareuwyd y berdoneg yn benigamp gan y Proffeswr Mills, ac aetb y cor trwy eu gwaith yn dra chan- moladwy. Cafwyd tJ llawn, fel arfer. Yr elw at ddyled y capel. A ehyilwynir o elw yn flynyddol tua 20p. Y mae y c6r hwn, a'r arweinydd chwaethus a Ilafurus, yn haeddu y ganmoliaeth oreu.—Gohebydd.

I FFESTINIOG. Deivis Bwrdd Lleol heb Etholiad.—Pur ddidaraw ydoedd y trethdalwyr eleni o bertliynas i ddewis aelodau ar y Bwrdd Lleol. Fe allai fod rhyw bethau eraill wedi llyngcu eu meddwl a'r bwrdd, fel nad oedd yn werth eu sylw y dyddiau rhyfedd hyn; ond o'r braidd y diaagodd heb etholiad, a myned i gostau mawr. Oynnygiwyd wyth o aelodau newyddion, a phedwar o'r hen rai. Y rhai a gyn- nygiwyd oeddynt:—Y Meistri J. E. Greaves, W. Davies (Oae'rblaidd), 0. R. Owen, William Humphreys, Rees Rob- erts, Dr. Jones, R. Bowton, W. W. Morris, J. Lloyd Jones, John Pritchard, D. Williams, ac Ellis E. Edwards, Glan- pwll. Y swyddog etholiadol ydoedd Dr. Thomas, Cwm- bowydd, yr hwn a rodclodd bob tegwch i'r aelodau o berth- ynas i'r etholiad. Hysbysodd Mr. W. Humphreys nad oedd am fyned i etholiad; lie hefyd, y Meistri R. Bowton, W. W. Morris, W. Davies, a J. H. Greaves, nad oeddynt yn ym- geiswyr ar unrhyw delerau. Wedi llawer oddadleu, dewis- wyd a chyttunwyd i wneyd y bwrdd i. fyiiy o'r personau canlynol:—Y Meistri D. Williams, Glasdu; 0. R. Owen; Rees Roberts, Ltys Dorvil; a William Owen. New Market Square. Felly, dyma ran o'r bwrdd weili ei ffurfio; ac ni a obeitbiwn, wedi dwyn y naill at y llall, y bydd yu fwrdd cynnil rhag llawer o gostau yn yr amseroedd caled hyn. Gan fod y cadeirydd wedi ymddiswyddo, bydd o bwys i'r aelodau edrych am wr cymmhwys o'u plith eu hunain, gan gofio yr edrychid yn mlaen am i gadeirydd y Bwrdd Lleol wasanaethu yn ein hardal ni, ond fel cyunrychiolydd mewn manau pwysig eraill, ac hefyd yn ddyn yn caru cenedl y Cymry. .„ „ Cylchwyl Lenyddol a therddorot isyol baoootnoi y irareg- ddu.-Cynnaliwyd y gylchwyl uchod nos Iau diweddaf, yn nghapel y Garegddu. Cymmerwyd yr arweiniad gan John Parry Jones, Ysw., yr hwn, fel arfer, a wnaeth ei waih yn y,l?-dl,i.. Darllenwyd a gweddïwyd gan y Parch. D. Jones. Yna, aed yn mlaen yn y drefn a ganlyn Rhodd- wyd gwobrau i wyth o blant am ddysgu Gweddi yr Ar- glwydd. Dysgu Salm xxi; gwobrwywyd yr oil a llyfr bob un. Am ddysgu Bhodd Mam, rhoddwyd gwobr i T. Williams ac R. Jones. Am ddysgu yr Holiedydd Bach, gwobrwywyd R. V. Griffiths, E. Hughes, a P. Griffiths. Der- byniodd chwech wobr am adrodd y Crwydryn Bach;' goreu, Mary Lloyd; 2il, Ceturah Roberts. Dysgodd tri-ar-ddeg bum pennod o'r Hyfforddwr; goreu, Thomas Griffiths; 2il, Ceturah Roberts. Rhoddwyd gwobr i dri-ar-ddeg o'r rhai goreu am adrodd a dyweyd adnodau yn y society. Cystadl- eu canu '0 fewn yehydig' (i rai o dan 15eg oed); goreu, (1. Owen. Beirniadaeth ar yr Hyfforddwr; goreu, W. Price Roberts. Am adrodd 'Yr Ystorm;' goreu, W. R. Jones a Peter R. Griffiths. Deuawd, 'Dyma Keibl anwyl Iesu:' daeth tri chwmni i'r ymdrech;' goreu, Ellen Lloyd, a'i ohyfeilles; 2il, Sarah G. Owen. Beirniadaeth ar y 3edd bennod o Genesis (chwech yn ymgeisio); goreu, Miss Jones, Fourcrosses. Cystadleuaeth deuawd; goreu, Hugh Rob- erts, a'i gyfaill. Am y cynllun-wersi; goreu, Sarah E. Jones, Fourcrosses; 2il, J. R. Evans, Heol yr Eglwys. Tri yn ymgeisio ar y cynllun-wers ar yr Epistol at y Corinth- iaid; goreu, W. W. Jones. Daeth tri pharti i'r brif gys- tadlenaeth gorawl; y goreu ydoedd yr un o dan arweiniad Mr. D. Washington Davies. Cafwyd cynnulliad lied dda, ac arwyddion fod Ilafur mawr wedi bod gyda'r dosbarth ieuaingc. llwyddiant Colewwl.— Da genym ddeall mai Mr. Owen Jones, Glynllifon street, oedd yr uchaf ar restr efrydwyr y flwyddyn gyntafyn Ngholeg Normalaidd Bangor yn arhol- iad y Nadolig. Yr oedd Mr. John Cadwaladr, Dolgaregddu, ysefy,, yn uchel ar res r efrydwyr yr ail flwyddyn yn yr un coleg. Lwyddant ?r ddau \VI' i?u..g? hyn, bydd?d iddynt fod yn anrhydedd i'r ardal a'u magodd. Cymdeithas Bhyddfreiniad Prydlesoedd. Cynnaliwyd oyfarfod o aelodau y gymdeithas uchod yn hen yegoldy Dolgaregddu, nos Iau, Mawrth 24ain Cymmerwyd y gadair gan Mr. W. W. Morris, Plas Cwmorthin. Cafwyd adrodd- iad gan y rhai a fu yn casglu aelodau newyddion, a derbyn. iwyd nifer dda. Darllenodd Mr. Thomas J. Roberts, yr ysgrifenydtl, lythyrau oddi wrth T. E. Ellis, Ysw., A. 8.; James Rowlands, Ysw., A. 8.; ao oddi wrth Mr. J. Green, ysgrifenydd Cangen-Gymdeithas Woolwich. Y mae yn hysbysu bellach fod Mr. Ellis, cynnrychiolydd Meirion, wedi ei nodi yn un o aelodau y Town Holdings Committee i gynnrychioli Cymru, yr hwn bwyllgor sydd yn awr yn gwneyd ymchwiliad yn y senedd i gyfundrefn y prydlesi; ao y mae Mr. Rowlands (ysgrifenydd y brif gymdeithas yn Llundain), hefyd wedi ei bennodi ar y pwyllgor hwnw, fel y mae yr achos gwir angenrheidiol yn dyfod i fwy o sylw, ac yn debyg o ennill sylw hefyd etto. Y mae gan y Milwr- iad Hughes, A. 8., eisoes fesur wedi ei barotoi ar hyn i'w ddwyn ger bron y senedd; ac y mae mesur newydd yn awp yn cael ei dynu allan gan bleidwyr mesur Mr. Broadhurst, fel y mae y Toriaid a'r Rhyddfrydwyr yn teimlo fod yn rhaid iddynt gymmeryd y mater mewn llaw, a rhoddi iddo ystyriaethau priodol; ac y mae o bwys neillduol i'r ardal hon, a phob un tebyg trwy Gymru, fod yn fyw i'r achos, a rhoddi pob cefnogaeth i'r cyfryw fesur-mesur i roddi hawl i bawb a ddewiso brynu y tir lie y mae ei if yn sefyll arno am byth, a hyny am bris teg a rhesymol. Ond ynfydrwydd ydyw adeiladu tai da; rhoddi costau mawr; a phan y daw v eyfryw i fod yn gysur henaint, i ddyn neu ei blant, byiid y tirfeddiannwr yn dyfod i hawl o'r cyfryw. Dyma yr amser, chwarelwyr, i ymladd-ie, yr amser cymmeradwy hefyd. Cyfodwn at ein gwaith. Oyfarfod Sefydlu Gweinidov.-Nas Sadwrn diweddaf, dechreuwyd cyfarfod i sefydlu y Parch. W. Parri Huws, B. D., yn weinidog ar eglwysi Anmbynol Salem, Rhiw, a Brynbowydd, pryd y cafwyd pregethau y dyddiau Sadwrn a'r Sul gan y Parchn. D. Adams, B. A., Haweri, ac 0. Jones, Pwllheli. Nos Lun, cynnaliwyd cyfarfod cyboeddus, o dan lywyddiaetb y Parch. P. Howells, pryd y cafwyd anerch- iadau gan y Parchn. Owen Thomas, Brynmair; 0. Jones, rwllheli; D. Adams, B. A.; Talwyn PhiOips, B. D., Bala; D. S. Jones, Chwilog; H. W. Parry, Chwa??l Go?h; a gT°giiCwedi dyfod ;faes ag y gall fod yn Y mae Mr. Huws wedi dyfod i faes ag y gall fod yn hynod o ddefnyddiol, a di?on ° w«th; a da S ei  wedi dechreu o ddifrif ar ei w?ith. Bydded be^ndyit™ h y .?f. oedd arno, a defaid ei ofal, Diwygiad Crefyddol a Byddin y Iachawdmufh.t wyfynddiolchgari'r brodyr sydd wedi anfon ataf i gym. ?m?rawdw?vo Yrt?n a ymddangosodd vn y FANM o dan y penawd ucnnooa dTy? w"y?t? hnosau diweddaf, ac yn dymuno cael .h w. ?, o'r haL. Os bydd y Goj; yn caniatau, rhoddwn y? rn? nes?no? gyda'r fyddm, er mwyn y dosbarth gwledig O'H darHenwyr.-y?'f?c-

Coliqlioli trJtpOaue. I SUPPLY OF HORSES FOR THE ARMY.' I GENTLE}CEN, I shall be obliged if you will, with this letter of mine, insert the accompanying circular from the Horse Guards, in as prominent a position as possible in the next issue of your paper. And I will endeavour briefly to state what are some of the advantages of the government pro- posals :— 1. In these days of agricultural depression, any fresh opening for the enterprise of farmers is to be welcomed. 2. A certain market for the sale of suitable horses would be secured. And the farmer, not having to pay commission, would get the full price into his own pocket. 3. If farmers knew that there was such a market, they would be encouraged to keep a good class of breeding mares on their farms; and it must be borne in mind that it costs as much to keep an inferior animal as a good one, and a good animal will do more work and last longer than a bad one. 4. There is a large demand for horses for the army I an;uf;e ad if l:;eca: be bo:goeho: ;l: s:; must come from abroad, and a large sum of money would thus be lost to the farmers of the United Kingdom. In conclusion, I :1dl;:r::IYb:sfn:e:dr who may read this circular, and who may be interested in the sub- ject, to bear in mind that the question will be discussed during the ensuing training of the regiment which I have the honour to command. And I shall be glad to hear the views of anyone who may like to write to me about it. I am, gentlemen, Faithfully yours, ARTHUU MESHAM, Colonel Commanding Denbighshire Hussars. Pontruffydd, Bodfari, Rhyl, 24th March, 1887. I [COPY]. I Horse Guards, War Office, 16th March, 1887. It having been suggested that the Cavalry of the line could be in part recruited in remount horses through the agency of Yeomanry Regiments, I have the honor, by desire of H. R. H. the Field Marshal Commanding in Chiet, to ..enuest that vou will consider this question during the training of the regiment under your command. The government price of horses for Heavy Cavalry is £ 42; that for medium and light is £40. They should be from 15 hands 1 inch to lb hands in height. The age should not be less than four, nor more than six years. The horses must be sound, active, and free from vice, with breeding and substance. You will be good enough to state for the information of His Royal Highness what prospect there are of a supply of horses bein forthcoming for sale at the government price, should a purchasing officer attend the following year, with any information on the ,,?b j e?t that you think may be of use. I have the honor to be, sir, Your obedient servant, (Signed) W. ARBOTHNOT, A. A. G. The Officcr Commanding Denbighshire Yeomanry Cavalry. [Galwasom sylw ein darllenwyr yr wythnos ddiweddaf at yr ymdrafodaeth a fu ar y cwestiwn hwn yn y senedd; ac y mae yn ddiamrnheu y bydd yn dda ganadynt ddarllen y llythyr a'r cylchlythyr uehod, gan eu bod yn cyflwyno manteision i sylw yr amaetbwyr. I raddau helaeth, yr oedd magwraeth ceffylau marchogaeth yu cael ei luddias gan ansicrwydd y farchnad, a'r galwad bychan oedd am danynt; ae yn fynych, gorfodid yr amaethwr i werthu ei anifail am bris isel er mwyn cael ymwared 0 hono, os na byddai yn ddigon '1Tansïol' i gymmeryd sylw rhyw foneddwr a ddigwyddai ei weled. Ond bydd agoriad marchnad bwysig a sicr i anifeiliaid o'r rhyw yma yn Ymbyliad cryf i'w magwraeth; a hyderwn y bydd yr amaethwyr yn mantei.io arno. Yn ein barn ni, nid ydyw hyd yn oed y telerau uchod mor foddhaol fel ag i ddenu ffermwyr oddi wrth fagwraeth I 7:lgfd3 ;i od:yrllfrr yf/r\erf a:iîe; ennill ei twyd o'r braidd o'r amser y bydd yn ddwy flwydd, tra nad ydyw y Ua,U yn werth nemawr nes y bydd yn bedwar. A phan y cyrhaedda y ddau bedwar neu bump bed, y mae y ceffyl gwêdd yn werth llawn eymmaint a'r ceffyl marchogaeth, ac yn fwy hawdd ei werthu. Ar yr un pryd, y mae angen yn mhob fferm o'r braidd am anifail ysgafn i wneuthur män swyddau ae, fel y dywed y Milwnad Mesham, llawn cystal, neu well, at y pwrpas hwn a fyddai defuyddio caseg fagu dda na'r anifeiliaid gwaelion a welir yn fynych yn cyliawni y gor- chwylion hyny. Fel y dywedasom yn ein sylwadau blaenorol ar y mater hwn, pe gwelai y Llywodraeth ei ffordd i brynu anifeii. iaidyu ddwyflwydd oed, yn Ile pldwar, hawddach o lawer a fyddai i'r amaethwyr gyfarfod 4'u gofynion; ond gan nad ydynt yn cynnyg gwneuthur hyny, nid oes dim i'w wneyd ond boddloni am eleni ar y telerau a nodir uchod, gan hyderu y byddant, pan yn ail ystyried y cwestiwn y Uwyddyn nesaf, yn gostwng yr oed flwyddyn neu ddwy os bydd modd.—GOL.]

I AGORIAD CLWB RHYDD FIT Y DOL DINBYCH. I ARAETH GAN MR. J. E. BARLOW. CYMMERODD agoriad ffurfiol ystafelloedd newyddion Clwb Khyddfrydol Dinbych le nos Iau diweddaf. 0 ddeutu chwech o'r gloch yn y prvdnavvn, dechreuodd yr aelodau ymborthi ar wledd ardderchog a baroto- wyd iddynt gan nifer o foneddigesau ieuaingc yr ardal; a mawr ydoedd y brwdfrydedd a deimlid yn y lie tra yr oedd I gornchnvyliaetli y claddu yn myned yn mlaen. Parhawyd i swpera hyd wyth o'r gloch, yn ystod yr hwn amser yr eisteddodd o ddeutu 300 wrth y byrddau, yn mysg pa rai yr oedd Mr. J. E. Barlow, yr ymgeisydd Khyddfrydol dros fwrdeisdrefi y sir yn yr etholiad diweddaf. Wedi symmud ymaith y byrddau, vmgynnullodd nifer fawr ynghyd, nes yr oedd yr ystafell yn orlawn, a cliafwyd cyfarfod rhagorol. Dechreuwyd y gweith- rediadau trwy ganu Hen Wlad fy Nhadau.' Etholwyd Mr. David Jones, Tan-y-graig, yn llyw- ydd, yr hwn a ddiolchodd am yr anrhydedd a osod- wyd arno trwy ei alw i lywyddu ar y cyfarfod cyntaf a gynnaliwyd yn yr ystafelloedd newyddion. Dy- wedai y gwrtliwynebwyr fod y Rhyddfrydwyr yn y lleiafrif, ondyr oedd y tfilÍth fod cyunifer wedi dyfod yngliyd o dan alwad syml yn gwrth-broli yr haeriad y tn hwnt i anmiheuaeth. Nid oeddynt yn ddifedd- vvl ynghyM y dyfodo). Hwyrael; eit bod o dan gwmmwl yn bresennol, ond byddai i hwnw glirio ymaith yn fuan, a ffurfafen ddisglaer yn ail wenu arnynt. 0 berthynas i oi-elifyaia T Mr. Barlow yn yr etholiad diweddaf, credai nad oedd hwnw wedi ei achosi gan glaearineb Rhyddfrydwyr Dinbych, ond ei fod wedi deilliaw oddi wrth acliosion eraill. Yn mhellach, dywedai ei fod yn wir falch o'r ystafelloedd newvddion, ac na ddarfu iddo dybio hyd y pryd hwnw fod eu hachos mor gryf. Nis gwyddent pa mor fuan y deuai etholiad, ac annogai ef y gynnulleidfa i fod yn barod i ymiadd achos Mr. Barlow (uehel gymmer- adwyaeth). Yr oedd ef wedi clywed ei athrawiaethau a'i syniadau ar y pyngciau politicaidd, a chredai ei fod y boneddwr goreu a ellid ei gael fel cyunrychiol- ydd seneddol (cymmeradwyaeth). Bydded y Rhydd- frydwyr yn unol ar un pwynt; sef, dychwelyd Mr. Barlow dros fwrdeisdrefi sir Ddinbych (cymmeradwy- aeth). Dywedai fod yn ddrwg ganddo nas gallai ef vn bresennol gynnyg ei wasanaeth gostyngedig (chwerthin); ond yr oedd yn gobeithio cael d'yll yr anrhydedd o fod yn dad i blentyn ag a fuasai yn y dyfodol yn y sefyllfa anrhydeddus hono (chwerthin). flu ef mewn amryw frwydrau o dro i dro, ac yr oedd efe etto yn ewyllysio cael rhyddid gweithrediad iddo ef ac i bersonau eraill (cymmeradwyaeth) DylenC oil fod yn awyddus dros wneuthur da i'w cyd-ddyn- ion, a dyinuno hefyd weled y cyfryw yn llwyddo (cymmeradwyaeth). Gan hyny, pan y mae dyn yn dyfod allan i ymiadd dros Pin hachos, dyledswydd pawb ydoedd ei gefnogi (clywch, clywch). Wrth der- tynI, gwnaeth y llywydd appeliad am i'r aelodau, ac eraill, ddyfod i'r ystafell hono mor anil ag y gallent —dyfod yno a darllen y newyddiaduron dyaaio], a thynu easgliadau iddynt eu hunain. Pe y cymmerai hyny le yn hanes pob un yn bersonol, byddai Mr. Barlow yn sicr o gael ei ddychwelvd i gynnrychioli egwyddorion teg a chyfiawn Rhyddfrydiaeth, ac i estyn i Gvmru yr hyn yr oedd mewn angen am dano. Rhodder derbyniad Cymreig twymngalon i aelod sen- eddol dytodol y bwrdeisdreti. Mewn attebiad i'r appel hwn, cafodd Mr, Barlow dderbyniad tywysogaidd, y cyfryw nas gall neb ond Rhyddfrydwyr ei roddi. Mr. Barlow, yn nghanol banllefau o gymmeradwy- aeth, a ddiolchodd yn galonog am y derbyniad a dderbyniodd oddi ar Jaw Rhyddfrydwyr Dinbych ac yii itifiellacti, ei fod wedi ei foddbau yn ddirfawr yn yr ystafelloedd a sicrhawyd gan y clwb at ei wasan- aeth ef ei hun (cymmeradwyaeth). Diolchodd yn gynhes i bawb oedd wedi cymmeryd llaw yn nygiad y mudiad hwn oddi amgylch, yn enwedigy boneddig- esau oedd wedi gwasanaethu wrth y byrddau, absen- noldeb pa rai a fuasai yn peri i'r lie fod yn dryblith annhrefulls. Y cwestiwn cyntaf ag yr oedd ef am alw sylw ato ydoedd y pwngc o I DREFNIADAETH (Organization). Priodol iddynt ydoedd edrych ar ol eu buddiant eu hunain, onid 6 ni chaffent y fraint o weled aelod Rhyddfrydol yn cynnrychioli bwrdeisdrefi Dinbych. Yr oedd tref Dinbych yn y fath sefyllfa oedd yn ei galluogi i ddwyn dittygion y manau cylchynol; ac yr oedd ef yn gwasgu atynt am ddal i fyny beth bynasi y drefn a'r eynlluniau a gychwynwyd gan- ddynt. Pwngc arall ydoedd y I DEG W NE, ac yn chwanegol at hwnw yr oedd Dadgyssylltiad a Dadwaddoliad yr Eglwys (cymmeradwyaeth). Gof- ynai rhai pa obaith sydd genym am ddadsefydliad tra y byddo y Llywodraeth Doriaidd mewn awdur- dod. Nis gellir cael y cyfryw o'r fath tfynnonell. Pan fo gan ddyn amser i edrych i mewn i unrhyw gwestiwn o'r natnr hwn, dylai wneyd ei feddwl i fyny pa betli y mae yn ei gyleh ae y mae yn amlwg mai y sefyJlfa yr ydym ninnau ynddi ar hYD o bryd ydyw, nad ydym i gael dadsefydhad yr Eglwys, ad-drefniad y degwm, a'r cyfryw, hyd nes y byddo y cwestiwn Gwyddelig wedi ei syiiimud ymaith (cymmeradwy- aeth). Yr oedd yn amlwg fod yr Iwerddon yn di- oddef oddi wrth gamwri dirfawr, ac un prawf o hyny ydoedd y lleiliad dybryd oedd wedi cymmeryd lie yn y boblogaeth. Ychydig flynyddoedd yn ol, yr oedd poblogaeth yr lwerddon yn naw miliwn, ond yn awr nid oedd ond yehydig dros bum miliwn (cywilydd). Yr oedd yn rhaid fod y trigolion yn dioddef o her- wydd rhyw achos neu gilydd. Yr oedcl Cymru wedi dioddef, ae yn dioddef etto, ond nid i'r un graddau a'r Ynys Werdd (cymmeradwyaeth). Un o ddyvved- iadau y Toriaid ydoedd, os byddai i ni ganiatau Ylll- reolaeth i'r lwerddon, y byddai iddynt ddytod dros- odd, a chymmeryd ein gwaith oddi arnom ond nid oedd hyn yn haeddu sylw nae eglurliad o gwbl (uehel gymmeradwyaeth). Cwestiwn pwysig arall ynglyn a'r Iwerddon ydoedd Y GYFRAITH. Dywedai y Ceidwadwyr nad oedd angen diwygiadau yn y cyfreithian, ae y dylai y tenantiaid dalu rhenti gorthrymus yn ddiwrthwynebiad (cywilydd). Rhaid oedd ufuddhau y gyfraith, ond yr oedd yr un mor angenrheidiol i'r gyfraith hono gael ei cbyfnewitl (cymmeradwyaeth). Dywedai y Toriaid yn tnbell- ach mai lIadron ydoedd y rhai hyny ag nad oeddynt yn foddJawll i dalu y crog-renti' hyn; ond fel y dywedodrl un, Os ydyw y cynnyreh yn ddrwg a phrin, o ba le y daw yr ardrethoedd ? (cymmeradwy- aeth). Os na cbauiateid yn y cyfryw, nis gallai y tenantiaid eu talu (uehe, gymmeradwy- aeth). Dywedir Nvi-tli y ffermwyr Os nad ydyeli yn foddlawn ar eicli tiroedd, rhoddweh Invy i Iyny, ac ewch ymaith. Yn yr lwerddon, nis gall y dyn hwn gael fferm arall. 0 ganlyniad, rhaid iddo yi ii. fudo i wledydd eraill, neu ynte fyned i weithio i'r trefydd fel llafurwr (cywilydd). Ae etto i gyri, yr oedd ei lafur a'i arian yn aros mewn gwelliantau a gyllawnwyd ganddo ar y lir, tra nad oedd y tir-feistr yu ystod yr holl amser yn gwneyd dim ond derbyn yr ardrethoedd. Mewn gwirionedd, haws i'r tenant dalu crog-rent' y blynyddoedd o'r blaen na thalu y rhenti cyfreithlawn yn awr, a hYIJY o herwydd fod y lleihad yn mhrisiau y cynnyrch yn llawer mwy na'r gostyngiadan a wnaed yn y rhenti. I wastadhau yr anhawsder hwn y daeth Mr. Parnell ft'i fesur i mewn; ond yn ol y Llywodraeth Doriaidd, nid oedd angen am dano ae wrth gwrs, taflwyd ef allan (cywilydd). Hefyd, pennodwyd clit-privyaet It i wneycl ymchwiliad i'r cwestiwn, ae yr oedd y ddirprwyaeth hono wedi rhoddi eu tystiolaeth yn mhlaid iy tenant. Yn her- wydd gwrthodiad mesur Mr. Parnell, daeth Cynllun y Rhyfelgyrch i weithrediad, gyda'r canlyniadau ag oedd bellach yn hysbys i bawb. Ofnai ef y byddai i Dy y Cyffredin gefnogi y Llywodraeth yn y materion hyn; ond credai, ar yr un pryd, fod amryw o'r Undebwyr Rlivddfrydig yn teimlo yn chwith wrth fyned i'r lobby gyda'r Toriaid, a gobeithiai eu gweled rliyw ddiwrnod yn dychwelyd yn ol (clywch, clywch). Pwngc arall ag oedd am alw sylw ato ydoedd I Y BANGCIAU CYNNILO YN YR IWERDDON. Dywedid fod symiau a roddid yn mangeiau cynnilo yr lwerddon yn cynnyddn, ac y dylai y dynion hyn yn hytrach dalu i'w tir-feistri; ond yr oedd yn amlwg fod y symiau mawr hyn o'r bron yn perthyn i'r tref- ydd a't- dinasoedd, ntegys Dublin, Cork, a Belfast, a gwyddai pawb yn dda nad oedd y dosbarth amaeth- yddol yn trigo yn y lleoedd hyny (cymmeradwyaeth). Gail' arall ar ganghenau o ddiwydrwydd yn y wlacl. Drwg ganddo ddyweyd fod y Saeson wedi gwneyd eu goreu i lesteirio llwyddiant y canghenau hyn yn yr Ynys Werdd. Gellid dyweyd hyny am amser Charles II., a William Ill., ac eraill; a gwnaeth William hyd yn oed addewid y byddai iddo wrtli- weithio hyd y gallai ddiwydrwydd y genedl Wyddel- ig. in hytrach na hyn, yr oedd ef yn tybied y dy lasai y Gwyddelod gael llywodraethu eu haiugylcii- iadau eu hunain (cymmeradwyaeth). Camwri arall ag oedd yn bodoli yn yr lwerddon ydoedd I Y TRETHIANT a dywedai ef (Mr. Barlow) fod y wlad hono yn gorfod cyfranu llawer mwy na'i gallu tnag at y trethi yuilier- odrol. Yn gymmaint ag fod poblogaeth y wlad wedi lleihau, yr oedd y dreth ar gyfer pob person wedi cynnyddu, tra, ar y llaw arall, yr oedd wedi lleihau yn rliana.u eraill y Deyrnas Gyfunol (clywch, clywch). Yr oedd hyn yn annheg ac afresymol. Un rheswm a roddid dros hyn ydoedd, fod y Gwyddel yn yfed gor. mod o chwisgi, a bod y tollau o ganlyniad yn m'vned yn uehel ond yr oedd ef yn gallu profi trwy ftigyrau nad oedd y pethau hyn felly (clywch, clywch). Pwngc pwysig arall yn ei herthynas lwerddon ydoedd fod I- NIFER Y TLODION YN Y WLA n yn cynnyddu wrth y miloedd hob blwyddyn, tra yn