Baner ac Amserau Cymru

CYMDEITHAS AT DDIWYLLIO YRI IAITH GYMRAEG. I GWAHODDIAD 0 MERTHYR. I CYNNALIWYD cyfarfod yn Merthyr prydnawn ddydd Mawrth, Mr. T. Williams, Gwaelod-y-garth, yn y gadair, gyda'r amcan 0 wahodd y gymdeithas uchod i gynnal ei chyfarfod hanner blynyddol nesaf yn Merthyr. Yr oedd amryw gynnrychiolwyr wedi dod ynghyd o Merthyr, achymmydogaethau Rhymni. Penderfynwyd yn unfrydol, ar gynnygiad Mr. Beynon, yn cael ei eilio gan Mr. D. Davies, Glebe- land, roddi gwahoddiad calonog i'r gymdeithas; a gwnaed trefniadau, os yn bossibi, i roddi derbyniad croesawgar i'r aelodau. Cafodd pwyllgor lleol ei bennodi, gyda Mr. T. Williams, Gwaelod-y-garth, yn llywydd, a'r Parchn. R. Evans, Glebeland, ac H. Richards, Ebenezer fel ysgrifenyddion lleol. Trefn wyd liefyd fod y cyfarfod cyhoeddus cyssylltiedig cynnulliad hanner blynyddol i'w gynnal yn y Neuadd Ddirwestol, ddydd Gwener, y 15fed o Ebrill ac os gellid cael lliaws mawr o siaradwyr, fod cyfarfod i'w gynnal yn Rhymni a Dowlais yr un pryd. Disgwylir y bydd Mr. W. Abraham, A. s. (Mabon), a Mr. T. :E. Ellis, A. s., yn mysg yr areithwyr.

LIVE RPOOL. I Undeb Eglwysi Annibynol.—OyaviaXiytyA cyfarfod undeb eglwysi Annibjrnol 1 Liverpool, Manchester, a'r amgylch- oedd, yn nghapel Park Road, Liverpool, ddydd Mercher, y 9fed cyfisol. Y mae yr undeb wedi ei ffurfio rhyw new mlynedd yn 01, ac y mae wedi bod yn foddion i ddwyn swyddogion eglwysig yr enwad i gydnabyddiaeth &'u gilydd, ac hefyd i roddi cymmhorth arianol i amryw o eglwysi y cylch, y rhai oeddynt mewn mawr angen am dano. Ym- ddengys fod yr undeb yn myned rhagddo mewn nerth, 0 blegid yr oedd y cyfarfod diweddaf yn un o'r rhai lliosocaf a gafwyd etto. Llywyddwyd y gynnadledd yn yprydnawn gan Mr. Matthew Jones, Birkenhead-y cadenydd am y flwyddyn; ac ymdriniwyd Ag amrywiol achosion perthynol i amgylchiadau yr eglwysi sydd yn derbyn cymmhorth oddi wrth yr undeb. Yr oedd eglwys ieuangc Marsh Lane wedi gweithio mor egniol fel ag i allu cymmeryd gafael yn y cynnyg o 25p. a wnaed iddi flwyddyn yn ol. Hysbyswyd fod yr eglwys yn Widnes wedi gwneyd ymdrech neillduol a llwyddiannus er lieihau dyled ei haddoldy. Y mae eglwys newydd wedi ei ffurfio yn Vittoria street, Birkenhead, yn cynnwys tua chant o aelodau. Gollyngwyd hwy o'r fam- eglwys yn Clifton Road, yn berffaith reolaidd, ac mewn teimladau da o bob ochr; a pharha Mr. Jones i fod yn weinidog i'r ddwy eglwys. Derbyniwyd eglwys Vittoria street i'r tindeb yn y modd mwyaf croesawgar. Cafwyd cyfeillach gyffredinol yn yr hwyr, 0 dan lywyddiaeth y Parch. W. Roberts. Y testyn ydoedd— Bywyd ysbrydol yr eglwysi.' Oymmerwyd rhan yn y cyfarfod gan amryw 0 weinidogion a diaconiaid Liverpool, Birkenhead, a Manches. ter; a dywedwyd pethau rhagorol ganddynt; ac yr oedd naws rhagorol ar yr holl gyfarfod. Dywedid mai creadig- aeth ysbrydol ydyw yr holl eglwys, ae mai rhai ysbrydol ywei holl wir aelodau. Y mae Ysbryd Duw yn tngo yn- ddynt; am bethau yr Ysbryd y maent yn syniaw; acyn ol yr Ysbryd y maent yn rhodio. Teimhd mai bywyd ysbryd- ol ucbel a chryf yn yr eglwysi yw yr unig bath a gynnyrcha bob gwir adfywiad ciefyddol; a bod cynroadau atlanol yn waeth nag ofer oni bydd y bywyd hwn yn yr eglwysi. 'Nid trwy lu, ao nid trwy nerth, ond trwy fy Ysbryd, medd Arglwydd y lluoedd.' Cyfarfod pregethu.Cynnaliwyd cyfarfod yn nghapel Victoria Street, y Sabbath, Mawrth 20fed, prydj traddod- wyd pregethau galluog a dylanwadol gan y Parchn. D. SauDders, D. D., Abertawe; J. Cynddylan Jones, D. D., Caerdydd; a T. C. Edwards, D. n., Aberystwyth, i gyn- nulleidfaoedd lliosog ac astud. Dywedai rhyw waleh wrth weinidogy lie y rhaid fod yr eglwys ynn mewn cytiwrdifrifol gan fod yn rhaid cael tri doctor i ymweled 0, hi ar yr un Sabbath. Pa fodd bynag, gwnaethant eu gwaith yn dda, a hyderwn y bydd efteithiau bendithiol yn dilyn eu gwasan- aeth. Y mae yr eglwys yn Viotoria Street yn un hynod o weithgar, a'i gweinidog talcntog a gweithiol, y Parch. D. Williams, mor llafurus a chymmeradwy a'r un gweini- dog yn y ddinas. Bu yno gyngherdd mawreddog nos Fereher diweddaf, o dan lywyddiaeth Mr. Italph Neville, i A. s., yr hwn a gurodd Air. Goschen yn yr Exchange Division. Daeth yna gynnulleidfa liosog, a chanwyd yn rhagorol gan nifer o gerddorion enwog. Y mae yr hen eg- lwys, a gyfarfyddai gynt yn Pall Mall, wedi derbyn bywyd newydd, ac yn gweithio yn ardderchog, er ei bod dan radd- au o anfantais trwy fod y Cymry aarferent fynychu lleoedd oaddoliadwedisyrnmtidynmhelloddiivrtbi. Ond ymae gweithgarwehyn gorchfygu pob anfantais, ac felly y mae yr hen eglwys hon yn blaguro, ac yn 4 canu megys yn nyddiau ei hieuengctid,' er gwaethaf pob anfantais. Herber yn Booth.—Bu y Parch. E. Herber Evans, Caer- narfon, yn Bootle dydd Sabbath, Mawrth 20fed, yn preg- ethu i'r Saeson, yn Emmanuel Church, addoldy eang a phrydferth yr Annibynwyr. Nid oes angen dyweyd iddo gael cyn nulleidfaoedd lliosog o Gymry a Saeson, ac Ysgot- iaid yn eu mysg. Yr oedd pobl o bob cenedl yn dylifo i wrandaw arno, a'r addoldy yn orlawn y boreu a'r b wyr. Yr oeddynt yn myned gyda disgwyliadau uchel, a dychwelent gan dystio eu bod wedi cael llawn mwy nag a ddisgwylient gan y pregethwr galluog a phoblogaidd, Y mae Mr. Evans yn ymafiyd yn ei waith o ddifrif pan yn mysg y Saeson yn ogystal a phan yn mysg y Cymry; ac y mae yr un bywyd a thrydan yn ei weinidogaeth yn y Saesnegagyn y Gymraeg. Yr oedd y Saeson yn wylo yn hidl wrth ei wrandaw, ac yn dioleh o galon iddo am eu dagrau; a'r Cymry yn gorfoleddu am fod ga,ddynt bregethwr a allai wneyd i'r Saeson wylo. Gobeithio y bydd i'w weiDidogaethefengylaidd gael ei dilyn 0, bendith Duw er iachawdwriaeth i lawer o eneidiau. Teparti.-Nos Fercher, Mawrth 23ain, yr oedd cynnull- eidfa y Methodistiaid Calfinaidd yn nghapel David Street yn cynnal ei the parti blynyddol. Y maey capel hwn wedi myned o dan gyfdcwidiad helaeth yn ddiweddar, fel y mae yn awr yn gapel ?ang a phrydfcrth iaw. ac y mae yi un o'r eglwysi mwyaf gweithgar a 11wyddiannus, o dan weini- dthdygi:flarl\hn:iln:nt;n:hia: I deu d raeth, Y t6 parti nos Fercher oedd y cyntaf a gaf- wyd yno ar ol y cyfnewidiad a wnaed ar y capel; aa yr oedd peth pryder ar feddyliau y cyfeillion rhag nas gallent wneyd pawb yn gysurus os deuai yno gynnulliad mawr. Pa fodd bynag, daeth yno gynnulliad da ynghyd, a gwnaed pawb yn eithaf cysurus. Yr oedd Edward Jones, Ysw., Pwllheli, wedi addaw Ilywyddu; ond er mawr siomedig- aeth i'r gynnulleidfa, analluogwyd ef i fod yn bresennol trwy afiechyd ei anwyl briod. Yn ei absennoldeb ef, argpis y cyfeillion, cymmerwyd y gadair gan y Parch. W. Roberts (A.), Great Mersey Street. Dywedal Blr. Roberts ei bod yn ddirgelwch iddo ef paham y ceisid ganddo ef gymmeryd y gadair; ei fod yn credu mewn Home Rule, a'i fod yn meddwl mai Mr. Jones, y gweinidog, a ddylasai rulio yn y cyfarfod hwnw. Nas gallai dalu am yr anrhydedd; ond ei fod yn eithaf boddlawn i wneyd a allai i lenwi lie Mr. Jones, Pwllheli; a gobeithiai y byddai iddo ef, neu Mr. Evan Morris, neu bob un o'r ddau, dalu 5p. drosto ef am yr anrhydedd, Canwyd amryw donau gan y côr, a chan y Mri. ICyffin, J. D. Jones, ac eraill, yn ystod y cyfarfod; a thraddodwyd anerchiadau hyawdi a phwrpasol gan y Parchn. Hugh Roberts, D. M. Jenkins (A.), a W. Wil- liams, cenhadwr i Fryniau Cassia. Wedi talu y diolchiad- au arferol, terfynodd y cyfarfod, a phawb wedi eu mawr foddhau.—Gohebydd.

I BANGOR. I F Jiwbili.—Er i Mr. W. C. Davies, a holl gared- igion y frenhiniaeth yn Ngwynedd, ysgrifenu i'r papyrau Seisnig, erys y ffaith ddarfod i werin bobl dinas Bangor gondemnio, a hyny yn y modd mwyaf dianimwys, y mudiad ffol mewn cyssylltiad fi jiwbili y frenhines. Waeth heb geisio I esbonio' y peth i ifwrdd. Gwyr Mr. Davies yn dda-o'r hyn lleiaf, fe ddylai wybod-M ai Ifwlbri ofergoelns ydyw y syniad fod y I Cymry y genedl fwyaf teyrngarol dan yr haul l' Gan hyny, givell rhoddi i fynyyn foneddigaidd i'r anocheladwy Ysgol y Garth. Deallwn ddarfod i'r ysgol hon basio yn arddercho" eleni etto. Ennillodd y teitl 'rhagorol.' Dyry lxyn galondid mawr i'r athraw galluogMr., Lewis D. Jones (Llew Tegid); ac hefyd adlewyrcha glod nid bychan ar y prifathraw. Lion. gyfarchwn Mr. Jones yn galonog. Y Bwrdd Ysgol.-Mr. Richard Gray, cyfreithiwr, a etholwyd yn glerc, fel olynydd i Mr. Thomas. Pregethwyr Llundain. Eglur ydyw fod Cymry Llundain yn addgar ac yn aeddfed ar fater y Dad- gyssylltiad. Dywedent yn ddifloesgni mai dummies oedd Ilawer o aelodau Cymru. Y mae arnom eisieu dynion o ddelw John Dillon,' ebe y Parch. Evan Thomas. 'Rhaid gwerthu Joseph i'r Ismaeliaid,' ebe y Parch. Ossian Dyfed. Gofaler, felly, wrth ddewis ymgeisydd, cael DYN. Dyna brif angen Cymru yn bresennol—DYNION, ac nid eiddilod, yn y senedd. Eryri, RHYS GOCH. I

I R H Y L. I Cymdeithas Lenyddol Clwyd Street.—Yr oedd y gymdeithas hon yn terfynu ei thyrnmor llwyddiannus eleni ddydd* Iau diweddaf, gyda the yn y Lecture Hall, perthynol i'r capel, yn y prydnawn, a chyfarfod cyhoeddus yn y capelyn yr hwyr. Ei llywydd ydyw, y Parch. S. T. Jones, y gweinidog, a chynnorthwyid ef gan Mr, Isaac Jones, Gronant street, fel ysgrifen- ydd, a Mr. G. S. Evans, Ariandy Gogledd a Deheudir Cymru, fel trysorydd. Yr oedd rhif yr aelodau eleni o ddeutu 60. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan y boneddigesau canlynol:-Mi-s. S. T. Jones; Mrs. Ogwen Jones; Mrs. Williams, View Lodge; Mrs. Parry, Bedford street; Mrs. a'r Misses E. P. Jones, Water street; Mrs. Hughes, High street; Mrs. D. H. Jones, IVest Parade; Mrs. Roberts, Bodfor street; Miss Jones a Miss Williams, Wellington road. Cyn- northwyid y rhai hyn gan nifer o frodyr a chwiorydd ieuaingc eraill. Yr oedd dwy o'r hwiorydd-sef, Mrs. Williams, View Lodge, a Mrs. Parry, Bedford street, wedi bod o gwmpas yn casglu at gael llestri te, &c., at wasanaeth y capel, a c iawsant tua 16p., ac yr oedd y llestri yn edrych yn hynod o hardd gyda c. M. C.' wedi eu hargraphu arnynt. Dechreuwyd y cyfarfod cyhoeddus am hanner awr wedi chwech, o daii lywyddiaeth y Parch. S. T. Jones, ac yr oedd y capel eang yn lied lawn. Wedi cael anerchiadau barddonol gan y llywydd, Mr. R. Jones, Bedford street; a Mrs. Goronwy O. Jones, Bryn Gwalia, gwobrwywyd fel y canlyn :-Arho1iadau-dosbarth ynaf:-Iaf, Mrs. J. T. Jones, Aled House; 2i), Isaac Jones, Gronant street; 3ydd, R. Jones, Bedford street, a Miss Griffith, Abbey street, yn gyfartal. Dosbarth dan 21ain laf, Miss E. Jones, Welling- ton road; D. Davies, Aled House; 3ydd, y Mri. Jones a Williams, Warren road. Dosbarth dan I6eg :-laf, E. Harries Jones, Queen street; 2il, D. J. Price, High street. Dosbarth dan 12eg:—laf, E. Jones, Aled House; 2il, M. A. Price, High street; 3ydd, M. A. Williams, Vale road. Traeth- odau "Person Crist':—laf, R. Jones, Bedford street; 2il, H. Edwards. 'Da rbodaeth '—laf, Mrs. J. S. Jones, Aled House; 2il, Miss M. J. Jones, Warren road. Barddoniaeth-, Victoria'—R. Jones, Bedford street, a Miss Grace Jones. Englyn 'Llyfrgell '-W. Jones, High street. Cerddoriaeth- Seren unig' -côr unedig, o dan arweiniad Mr. D. Owen. Amrywiaeth—Mrs. J. S. Jones, y Mri. R. Jones, H. Edwards, M. Roberts, &c. Y beimiaid oeddynt:-Y Parchn. J. Jenkins, M. A., T. Hughes, E. Lloyd, D. R. Griffiths, S. T. Jones, y Mri. E. P. Jones, J. S. Jones, W. Jones, Daniel Evans, R. Price, W. Williams, ac Isalaw. Trodd y cyfarfod allan yn llwyddiant hollol yn mliob ystyr.

DINBYCH, Y GLADDFA NFWYDI).-MIIII Y JIWBILI. Am ddeg o'r gloch, ddydd Iau, Mawrth 24ain, cyn- naliwyd cyfarfod gohiriedig Q'r Cynghor Trefol, i gymmeryd dan ystydaeth pa beth y dylid ei wneyd er dathlu jiwbili y teyrnasiad. Dywedodd y maer fod cyfarfod cyhoeddus wedi ei gynnal tua deufia yn 01, pan y penderfynwyd mai y ffordd i wneyd y dathliad a fyddai chwanegu at fynwent yr Eglwys Wen. Erbyn hyn, un o'r am- modau ar ba rai y rhydll Mr. Hughes, Kinmel, v tir ydyw, na byddo y cyssylJtla,1 lleiaf rhwng y darn newydd o'r fynwent jiwbili. Yn ngwyneb hyn, nid oedd gan y pwyllgor sydd yn ayinmud yn yr achos ond ymostwng, a gwahanu eu hymdrech oddi wrth y dathliad teyrngarol. Darllenodd yr Y sgrifellydd Trefol lythyr i'r perwyl hwn oddi wrth gadeirydd y pwyllgor, Mr. A. Lloyd, Jones. Yna sylwodd y maer ei bod yn gorphwys ar y Cynghor i wneyd rhyw drefniant gyaa golwg ar y jiwbili. Yr oedd efe yn dealt y byddai cyfarfod yn cael ei gynnal nos dranoeth ynglyn ft helaethiad yr Eglwys Wen. Oni fyddai yn well i'r Cynghor hefyd alw cyfarfod cyhoeddus ynghyd, a pha bryd y gellid ei gael ? Dr. Caithness a ystyriai y dylid cael nn; yr hyn a eiliwyd gan Dr. Lloyd Roberts. Awgrymodd y maer fod pwyllgor y boneddigesau yn disgwyl yn awyddus am gael gwybod mor fuan ag oedd yn bossibl pa beth a wneid gan y Cynghor. Pasiwyd y cynnygiad, a chynnelir y cyfarfod ar noswaith gyfleus yr wythnos nesaf. Awgrymodd un neu ddau y byddai yn dda fod gan y Cynghor gynllun neu ddau i'w gyiiwynoi'r cyfarfod cyhoeddus. Yr hyn y carai Dr. Caithness ei weled fel dathliad fyddai sefydlu elnsendai yn y dref, neu welyau yn y meddygdy. Mr. ICeepfer a ystyriai mai gwellliau y rhan o'r dref a elwir Higligate a ddylid. Ond gadawyd pob peth yn ben-agored i'r cyfarfod wneyd ei gynnygion ei hun. Yna gohiriwyd y gweithrediadau ffurfiol hyd un- ar.ddeg, pryd y cynnaliwyd cyfarfod arbenig o'r Cynghor. Y peth cyntaf a wnaed yn yr ail gyfarfod ydoedd darllen llythyr oddi wrth Mr. Gee, yn dyweyd ei fod yn dymuno cael ei esgusodi rhag cymmeryd unrhyw ran yn ngweithrediadau y Cynghor ynglyn d'r hel- aethiad at fynwent yr eglwys o herwydd ei gyssyllt- iad personol uniongyrcliol ef A'r cwestivvn fel y tenant. Eglurodd y maer paham yr oeddis wedi, gal w y cyf. arfod arbenig hwn o'r Cynghor ynghyd:; sef, i ystyr- ied pa beth y dylid ei wneyd yn ngwyneb addewid Mr. Hughes, Kinmel, o dir i helaethu yr hen fyn- went, tra yr oedd gan y Cynghor gladdfa gyhoeddus wedi ei gorphen, ar ba un yr oedd tua phedwar cant- ar-ddeg o arian y trethdahvyr wedi eu gwario. Yin- ddangosai iddo ef mai dymunol a fyddai caelgwybod yn mlaenaf dim pa beth a wneid yn y cyfarfod cy. hoeddus (nos dranoeth), a gweled a fyddai yn ang- enrheidiol myned i mewn i'r holl gwestiwn 01 a blaen ynglyn &'i gladdfa newydd oedd ganddynt. Mr. John Lloyd a ddywedodd nad oedd ganddynt hwy ddim a wnelont il'r cynllun newydd fel aelodau o'r Cynghor; ac os iient i'r cyfarfod cyhoeddus o gwbl, mai fel trethdalwyr yn unig y byddent yno. A hyn nis gallai y maer gydsynio, am mai ar gais, ac ar ol derbyn hysbysrwydd gan yr awdurdodau plwyfol fod yr hen fynwent yn yr Eglwyswen yn llawn, y dechreuodd y Cynghor symmud gyda'r gwaith o gael claddfa newydd; ond bellach, wele symmudiaa newydd yn cael ei osod ar droed oedd yn gwneyd yr oil yn ddiangenrhaid. Heb law hyny, fel y Bwrdd Claddu yn y fwrdeisdref, yr oedd gan y Cynghor yn sicr rywbeth i'w ddyweyd ynghylch y mater hwn. Gan ei bod yn amlwg pa beth fydd effaith y symmudiad i helaethu yr hen fynwent ar y fynwent newydd, yr oedd yn ymddangos iddo ef yn bwngc ag y dylai y Cynghor edrych arno fel un dif- rifol, a phenderfynu pa un ai ei wrtlnvynebu ai gad- ael iddo a wnai. Mr. Lloyd Roberts a awgrymai nad oedd dim yn galw am iddynt ddadleu banes y inudiad yn y gor- phenol; ond mai i'r dyfodol y dylent droi eu golwg. Dymunol, gan hyny, fyddai cael gwybod pa beth a ddywedir yn y cyfarfod cyhoeddus, fel y gallai y Cynghor ystyried pa fodd i weithredu. x r oedd yr helaethiad at fynwent yr Eglwyswen yn cael ei gym- meryd i fyny fel mater plwyfol gan y plwyfolion ac am hyny, yr oedd efe yn cynnyg eu bod yn gohirio pob ymdriniaeth ar y mater hyd ar ol y cyfarfod cyhoeddus. Eiliwyd hyn gan Mr. Keepfer. Mr. J. Lloyd a ofynodd a ydoedd hyn yn golygu nad oedd aelodau y Cynghor i siarad yn y cyfarfod cyhoeddus, os teimlent awydd. 'Byddwch clnvi, cyhoeddus, meddai, 'yn llywyddu ynddo: Jlr. Maer, Y maer a ddywedodd na byddai. 'Oh! Mr. Maer,' ebai Mr. Lloyd, I blwyddyn y jiwbili ydyw hOIl l' I Dirn gwahaniaeth genyf fi pa flwyddyn ydyw,' at. tebai y maer. Ah oh yr wyf fi yn edrych yn mlaen at y dydd pan y cawn eich cyfarch fel' Syr Humphreys Roberts,' chwanegai yntau, yn nghanol chwerthin anferth a siglodd ddwylaw a Dr. Pierce, yr hWIl a ddigwyddai fod yn sefyll yn ei ymyl. Yn ddifrifol iawn, sylwodd Dr. Caithness fod eu hamser yn i-liy werthfawr i'w gam-dreulio. Mewn attebiad i sylw a wnaed gan Mr. Wynne Edwards sef, y byddai yn dda i'r cynghor, tuag at allu gwneyd ei feddwl i fyny, gael gwybod pa beth ydoedd bwriadau Mr. Gee, fel tenant y fferm, dywed- odd y maer nad oedd yr hyn a wnai Mr. Gee o dan eu hystyriaeth ar y pryd 0 gwbl; ac fel mater 0 ffaith, ehA%,anegod,l fod y Kfyd o gwbl; ae fel mater o ffaith, chwanegodd foil Mr. Gee yn teimlo nas gailai efe, fel aelod o'r Cynghor, roddi unrhyw atteb i'r cwestiwn yn ei berthynas neillduol ag ef hyd nes y byddai y Cyng- hor ei hun wedi penderfynu pa beth i'w wneyd. Ys- tyriai fod parch i'r Cynghor yr oedd efe yn aelod o hono yn galw arno i weithredu felly. Penderfynwyd gohirio y cyfarfod hwn o'r Cynghor hyd hanner awr wedi deg o'r gloch boreu ddydd Iall nesaf; ac wedi i Dr. Pierce roddi cerydd haeddiannol i'r rhai oeddynt wedi bod yn siarad yn afreolaidd, heb ddangos digon o barch i'r gadair, ymwahanwyd.

HELYNT T GLADDFA, Nos Wencr diweddaf, cynnaliwyd eyfarfod yn yr As. sembly Room, i gael ystyriaeth bellaoh ar y priodoldeb o helaethu claddfa yr Eglwys Wen; ao liefyd, i ystyried yn mhellach gynnygiad Mr. Hughes, Kinmel, o ddarn o dir tuag at y gladdfa. Cyn dechreu y cyfarfod, darllenodd y maer y cais a wnaed ato i alw y cyfarfod ynghyd, yr hwn oedd wedi ei arwyddo gan amryw o'r trethdalwyr. (lofynodd hefyd am gael ei esgusodi rhag cymmeryd y gadair ar yr amgylchiad hwnw. Tebygol y byddai yn angenrheidiol id,10 roddi ei olygiadau personol ef ei hun ar unrhyw gwestiwn a ddichon iyfodi a phe yn y gadair, nis gallai wneuthur hyny. Ar gynnygiad Dr. Tumour, yn cael ei eilio gan Mr. A.

daIwyr yr un diwrnod. Gwnaed canlyniad yr lilioliaii ynglyn â r mater uchod yn hysbvs gan y Alaer (Mr. John Jones), o ddeutu pump o'r gloch Gwencr. Dros fabwysiadu y ddeddf, 335; yn Pibvn. '208mwyafrif o blaid mabwysiaduy ddeddf, \\r y dechreu, tybid y byddai yr etholiad yn un 'Irachvfyng, ac achoswyd dychryn yn mhlith y treth- tlaJwyr pan ddaethant i wybod y canlyniad. Yn yr vmdrechfa hon, yr oedd y clerigwyr ar yr un Ihvyfabi Ynineillduwyr—yr oil o ba rai oeddynt o blaid y ddeddf.