Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
Hide Articles List
10 articles on this Page
"PLANT YDDAEARGRYN: I NJMJ.…
News
Cite
Share
"PLANT YDDAEARGRYN: NJMJ. IlEULWEN WEDI DRYCH IN. ( Clilvecll Hanesyddol). I'KXNOD XXXI.-S,vy(llog (t boneddwr. foil Jessie vn deall Ffrangcaeg, nid oedd yn deall | wfiu ond liarfu i Concha-yr lion oedd yn fwy j¡y,ldpg tt'r natur. ùYllol-go(:hi ar unwaith, ac a Uvwedodd, yn yr iaith Yspaenig 'Svr 'vr vdyni yn chwilio am y due ar neges o ,lrn''ircdd. Y mae fy mrawd yn garcharor yn y iii) a oedd y swyddog yn ei deall ai peidio, caf- oM tiysiiiangbynmiharol yr eneth Yspaenig argraph ,l,lwfn arno, a moesymgryniodd 'yn isel, gan ddy- weyd ??Mt a a.nturi? eich arwain at y due, er fod hyny e?-b.?,n y trefniadau, ac y dichon i minnau gael (y ?eryddu. Ond nid yw cerydd yn ddim with y  0 wneyd eymmwynas â boneddigesau fel p!e?r o wneyd cymmwynas & boneddigesau fel ?'?a)iM Jessie ef mewn r!?n—ca.nys yr oedd ei Ffrangcaeg cyttym yn anhawdd iddi ln-a meddyhai pi fod vn hynod o foesgar; ond taflodd Concha ei ?enifynytM y dangosai ef y nbrdd, a cherddodd o'i enhines. Veth y s%vyddog o blaen i'r babell fawr, gan basic v ?vvtiwr-yr hwn a'i cyfarchodd ii'r fath harch ag a 'htM-'osai ei fod ar ddyledswydd-ac aeth at ddrws y ?heH, ar yr hwn y curodd, ac attebwyd ef yn y l'frangcaeg P\y sydd yna ? Y'?a? ?ssM, gadfridog. Y mae yma ddwy foneddiges sydd yn awyddus iawn a'n gael gweled c?hanrhydedd. Dywedais wrthynt fod hyny yn ?'°L i'r trefniadau ond gan en bod mor brydferth .en?tesan, yr oeddwn yn meddwl y buasai eich anr?ddynddigos buaswn yn en /?./? ??<A chwi ;u gnveled. '"?dt?Je?yn- deall y cwbl a ddywedai, ac nid oeddC?chayn deall dim ond o'r braidd yr oedd yr ?bYs?'ydd wedi ei wneyd, pan yclywid?vneerdd- cd ai'laiv, coed y babeM, ac y daeth y due ei hunan a) M. Yr oedd golwg urddasol a phendefigaidd arno, yn ei wisg unffurf wen, a hono wedi ei brodio vn ddestlus ag aur. Cafodd o'r bron ei syfrdanu pan welodd Conclia Diaz, canys hi oedd yr agosaf at y dl's. I Taflodd drein gyfiym arm hi a'i chymdeithes ond ar Concha yr edrychai pan y gofynodd, yn ei ddull mwvaf urddasol .i\Iewn pa beth y gallaf gael y pleser o wasanaethu i'r boneddigesau hawddgar a deniadol hyn.' Ond darfu i Concha, er nad oedd yn deall gair, ofyn iddo ar unwaith yn ei thafodiaith ei hun :— A fedrwch chwi siarad Yspaenaeg, Syr Due ? Cododd y Ffrangcwr ei ysgwyddau, tra yr attebai, yn yr un Ialth yn Gallat siarad ychydig, iniss, ond nid hanner digon i ddadgan y pleser a rvdd i mi wrth weled y fath anevles yn dyfod i gysuro milwr, druan Felly yr oedd Concha yn ei helfen ar unwaith, tra yr oedd Jessie, druan yn cael ei liainddifadu orym- ddilldall gan y cyfnewidiad yn yr iaith; a chihodd yn ol mown syndod wrth ganfod mor gartrefol y siaradai yr eneth Yspaenig a'r swyddog uchel wyeh hwn, ac ewyllysiai pe buasai hithau wedi cael ei gem yn Yspaen, os hyny oedd canlyniatl addysg Yspaenig. Darfu i Concha-gan ddilyn yr un Uwvbr ag y cyf- archwyd hi gan y1 due-ddychwelyd ei foes-gyfarch- iad, gan ddadgan ei phrvder a'i hedmygedd wrth gan- fod y fath ryfel enwog, am yr hwn y clywodd holl Yspaen; a gwcnieithiodd iddo hyd nes o'r braidd y o wyddai efe pa beth i'w wneyd na'i ddyweyd, cyn Hdi agor y pwngc y daeth yno o'i herwydd. oiid, wedi iddi hi a Jessie gael eu gwahodd i mewn i'r l,abell fawreddog, gyda gweision yn mhob man o u cwinpas, a llygaid cywrain yn cip-edrych i mewn o r ochrau. er snveled pwy oeddynt 'ymwelwyr newydd y cadfridog, dechreuodd y due dywallt ttrwd o giod a inoes gyfarchiadau ar Concha :— Y mae hyny yn eithaf da, Syr Due end osydyen Yl1 siarad t'eiiiilad eich calon, gwnewch ganiatau i liii un flafr y daethnm i'w gofyn i chwi.' Onddarfu i'r dne-yr hwn, gyda'i holl wroldeb, oedd yn Ffrangcwr trwyadl, a phob amser ar ei wyiiadwriaeth—ofyn yn ochelgar Yn wir Yr oeddwn yn meddwl eich bod wedi "alw i'm gweled i, fel y dywedasoch, o mn cywrlin- Beth ydyw y ffafr hon y dymunech ei gofyn ? Wrth gwrs, gellwch ddibynu arnaf, os na biidd hyny yn anghysson &'m dyledswydd. Y mae hunu o ilaen pob peth, yr ydych yn gwybod, miss. Wel, yr wyf wedi dyfod yma er mwyn bywyd brawd,' meddai yn dyner. Fe ddywedwyd wrthyf ei fod yn y gwersyll hwn, yn garcharor. Edryohodd y due yn llym ami. Hyd yn hyn yr oedd wedi meddwl mai llangces or wlad ydoedd, wedi dyfod i weled y gwersyll o ran cywreinrwydd, ae wedi hudo Jessie gyda hi, yr hon .oedd yn rhy mvil i siarad. Nid oedd hyd yn oed wedi gofyn eu henwau, ond wedi boddloni i basio yr amser heibio 1 ymgomio, yn ol (lull y llys hoenus yr oedd efe yn swyddog iddo. Yn awr dechreuodd weled fod rhywbeth arall jnddynt, a gofynodd i Concha, yn gywrain Pwy ydych chwi, miss, ac o ba le yr ydych yn r Dechreuodd calon Concha guro o'r diwedd, canys yr oedd i roddi prawf ar allu gwirioneddol ei thlysm, yn awr neu byt i. Fy enw ydyw Concha Diaz, Syr Due, attebai, heb ddim chwaneg o lol, yn ddifrifol, ac fel pe buasai yn meddwl yr hyn a ddywedai. Neithiwr yr oedd Nv" Yu niti-se vu yr yisbyity i'r milwyr elwyfedig yn y gaerfa yn Gibraltar, pan y daeth mintai o ddyhirod, yn eael eu harwain gan un Jos6 Gomez, i mewn yn llecliwraidd, ac y cariasant fy nghyfeilles a minnau ymaitli trwy drais. Amddiffynwyd ni gan gadben Ffrengig ond yr oedd efe o dan orfod i'n hanfon dan ofal y cadfridog Yspaenig, Moreno, yr hwn a'n dod. odd mewn pabell o dan ofal gwyliwr. Darfu i ni ffoi o'r lIe hwnw i ddyfod i'ch gwersyll chwi; ac yn awr yr ydym yn gofyn ar fod i'ch anrhydedd ein hamddi- Hyn rhag y dyhiryn a'n lladratitodd o fangre a ddylaseti fod yn gyssegredig oddi wrth drais. Yr ydym yn ewyllysio cael ein rhyddid i fyned i'n cartrefi. Y niae y foneddiges hon yn ferch i'r Cadfridog Ross, yr ail lywydd yn y dret; ac yr wyf yn siwr nad ystyria eich anrhydedd ei bod yn anrhydeddus mewn rhyfel i Nvaliaiiu illereli oddi wrth ei thad.' t;wran<lawai y due mewn distawrwydd, wedi ei ),nu tll hwnt i' fesur. Gwyddai fod ei gynghreir- ald Yspaenig braidd yn ammheugar ac yn llac mewn niateiion 0 ddysgyblaeth; ond ni freuddwydiodd erioed y buasai Moreno yn cyd-ddwyn a'r fath ladrad ao yr oedd yr eneth hon newydd ei hysbysu o hono. dd "yd yn oed pan yr oedd efe yn siarad, fe gurwyd ar y babe II aeedrycliodi y Cadben Brissac i i w dref mae yna faner a swyddog o'r dref wedi dyfod efnu gyda'ch anrhydedd ynghylch cysur y car- 'arorion. all y swyddog ddyfod i mewn, neii iste a gedwir ef o'r tu ailan i r llinellau ?' tyriod Crillon am ychydig funydau, ae yna dywedodd, fel pe bURsal wedi gwueyd ei feddwl i fyuy:- fyd' y R)ioddwcli fwgwd yn oMus am ei Ivgaid, a ge)]- ? wch ei ddwyn i'm pabell i. Fe allai ei fod wedi dy- fod yn union ar yr un neges ag a ddygodd y bonedd- igesaii liyn yiiia., Yna, wedi i Brissac fyned ymaith, efeaddywedodd wrth yr eneth Ysgotig yn yr iaith Ffrangcaeg A ehwi. miss-pwy ydych chwi!' Smolodd Jessie wrth glywed rhywbeth a ddeallai, adywedodd wrtlio beth oedd eihenw hi ae enw ei thad, gan ail adrodd yr ystori yr oedd Concha newydd ei dyweyd wrtho. Wedi iddi hi orplien, efe a ddywed- odd gyda grym neillduol:— 'Y mae hyn yn greulondeb melldigedig a chailf y dyn hwn, Gomez, ei gospi am ei anfadrwydd. Nid oedd gan Moreno ddim hawl i'ch cadw yn gaeth aiD awr. Dylasai eich anfon yn ol ar itnwaith o dan amddiffyniad baner.' Yna, pan glywodd swn cerddediad dynion yn dyfod i'r babelJ, efe a chwanegodd Dyma un o'ch swyddogion chwi yn dyfod, y mae'n debyg, ae m! a ddywedaf yr un peth wrtho yntau.' Yr??edd wed 1 dyweyd y wir; canys arweiniwyd Herbert Seymour— ,t,i I yai( I wedi eu gorchuddio & mwgwd—i mewn i'r babell gait Brissac bron yn un ion, a dywedodd y due :— "fyner y mwgwd ymaith, gadben.' Yna darfu i Seymour ddechreu rhwbio ei lygaid, a syllu o'i gwmpas, heb ddeall yn iawn yn mha le yr oedd hyd nes y cyfarchwyd ef gan Crillon yn y Ffrangcaeg, drwy ofyn I a allai efe ei siarad.' Attebotld Herbert yn rhwydd, canys nid. oedd wedi bod yn annheilwng o'r addysg a dderbyniodd gartref; a gofynodd y due iddo beth oedd natur ei genhad- aeth. Trodd ei neges allan fel yr ammheuai y due y gwnai, gyda golwg ar dynged Martin Diaz, yr hwn a gymmerwyd yn garcharor, ac hefyd gyda golwg ar y boneddigesau a gariwyd ymaith. Dygodd y negeseuwr gydag ef i'r due brotestiad ysgrifenedig cryf oddi wrth y Cadfridog Elliott yn erbyn tori cyfreithiau rhyfel, gan gymmwys yr yin- osodiad ar yr ysbytty, ac yn hawlio dyehweliad y ddwy foneddiges ar unwaith. Os na wneir hyn,' ysgrifenai yr hen gadfridog hy- barch, 'y mae yn rhaid i'ch anrhydedd ddisgwyl ad- daliad ar unwaith. Y mae genym, yn nwylaw mil- wyr ei fawrhydi, saith neu wyth 0 swyddogion a deu- naw ar hugain o.filwyr, y i-hai a gymmerwyd yn y rhuthrgyrch. Os na ddychwelir y boneddigesau allan o iaw, byddaf 0 dan orfod i gymmeryd y cyfryw fesurau gyda'r dynion anilodus hyn ag a ynmuengys yn oreu er peri ad-daliad.' Dartlenodd y due y llythyr yn ofalus, a chwestiyn- odd Seymour yn fanwl, gyda'r amcan 0 gael gwybod yr hyn a allai ynghylch sefyllfa y gaerfa. Ond nid oedd Herbert wedi ei anfon ailan yn ofer, a gochel- odd yr holl gwestiynau gyda'r cyfrwysdra a ddygodd wen i wvneb y due fwy nag unwaith. Yr ydych chwi yn swyddog da, ac yn filwr da, meddai o'r diwedd ac yr wyf yn edmygu y Cad- fridog Elliott am ei amddiffyniad beiddgar. Caitt y boneddigesau ddychwelyd ar unwaith; a gallant ddyfod gyda ehwl, os ydynt yn foddlawn. Yr ydych yn gweled eu bod yma, y mae'n debyg. Nid wyf ond newydd ddeall y fieithiau y siaradwch chwi yn eu cylch; ac nid oedd un angen—dywedwch hyny wrth eich cadfridog, os gwelwch yn dda—yr un angen am y bygytltiad sydd yn gynnwysedig yn ei lythyr. Yna, gan droi at Concha, efe a eglurodfi wrthi yn yr iaith Yspaenaeg yr hyn a ddywedodd, gan cliwanegu Yr ydych yn rhydd i fyned gyda r swyddog hwn pan y bydd efe yn dychwelyd gyda'r faner.' Gwobrwyodd Concha ef a threm ddiolcligar tra y dywedai:— Y mae hyny yr hyn a ddisgwyliwn gan swyddog o'cli enwogrwydd chwi, syr. Ond fy mrawd—beth am dano ef f Ffromodd y due, a tharawodd y bwrdd mewn ysbryd digllawn. Nid oes genyf un awdurdod yn y mater. Y mac efe yn nwyiáw y Cadben Moreno. Yn y fan hon darfu i Herbert-heb ddeall am yr hyn oedd wedi digwydd—ddiolch i'rllywydd Ffrengig alii y modd yr oedd wedi gweithredu, gan cliwanegu Nid ydyw yn ddim mwy na'r hyn yr oedd gan y Cadfridog Elliott hawl i'w ddisgwyl, syr. Am y gweddill o'm cenadwri, y niae yn dal cyssylltiad a swyddog a gymmerwyd yn garcharor neu sydd wedi ei ladd-nl d ydym yn gwybod pa un—yn niwedd y rhuthrgyrch—Mr. Diaz. Yr oedd yn dal cyssylltiad â'm cwmni i, ac yr wyf yn bryderus iawn ynghylch ei dynged. A fedrwch chwi ddyweyd wrthyf a ydyw wedi ei archolli ?' Curodd y due y bwrdd yn fwy trwm nag o'r blaen, ac yr oedd wedi ei Iwyr ddyrysu am eiliad. Os ydych yn cyfeirio at y swyddog o'r Uchelwyr a gymmerwyd yn gai-charor boreu heddyw, syr, meddai o'r diwedd, gydag ystyfnigrwydd a ddangosai y 111 wybyddiaeth o rywbeth oedd yn gyhawn, tM chafodd ei glwyfo. Ond-y mae yn ddrwg genyf ddyweyd ddarfod iddo gael ei adnabodfel Yspaenwr, 0 dan arfau yn erbyn ei wlad; ac y mae y Cadfridog Moreno wedi ei hawlio oddi arnaf fi, i gael ei brofi fel usb'iwr a theyrnfradwr.' Ysbiwr sylwai Herbert. Beth, dduc, cymmer- wyd y boneddwr yna yn garcharor mewn ymladdfa deg. Beth all fod yn hyny i gyfiawnhau y fath gyhuddiad Yr wyf yn annnheu a ellir profi hyny ty hiinany, cyfaddefai y due; ond ar yr un pryd, bydd yn rhaid ei roddi ar ei brawf. Y mae y cyhuddiad o fod yn Yspaerwr-hyny yw, yn ddeiliad Yspaenig drwy enedigaeth-darfu i'r boneddwr gyfaddef hyny ei hunan, onid e ni buaswn yn ei roddi i fyny canys yr wyf fi yn dyst ei fod yn un o'r dynion mwyaf gwrol. Nis gwyddai Herbert pa beth i'w ddyweyd; ond chwanegodd y due, yn fwy caredig 'Gellwch ddibynu ar un peth-sef, mor hir ag y byddetf fl yn llywyddu byddinoedd el Fawrhydi Cristionogol 0 Ffraingc, 0 flaen tref Gibraltar, na wneir un anghytiawnder Tig unrhyw garcharor rhyfel fydd wedi rhoddi ei arfau i lawr i ml- Syr, rhaid i mi ddyweyd, Boreirda i chwi.' Rhoddwch fy nghyf- archiadau i'r llywodraethwr, a dywedwch wrtho fy mod yn ei barchu yn fawr fel boneddwr a swyddog. Gwna y Cadben de Brissac eich arwam at y llinellau Yna, gan droi at y boneddigesau, tywalltwyd ben- dithion ar ben y cadlywydd urddasol a phendengaidd, tra yr ymadawai, ac y gorchymynan r boneddigesau gael eu hamddiffyn gan osgordd o tilwyr i'r ewch a ddygodd Herbert Seymour o'r Hen lorglawdd i'r Ond tra yn myned adref, yr oedd Jessie Ross yn wylo yn ddistaw, o dan y gorchudd a danodd dros ei phen a synfyfyriai Concha Diaz pa beth a ellid ei wneyd er acliiub Martin. (1 barium).
[No title]
News
Cite
Share
ILladratawyd 100,000 0 r0,itbles D lytliyr-gei-byd yn Rwssia, ddiwedd yr wythnos ddiweddaf. Cafodd y gyriedydd ei ladd. Bydd i Argtwydd Hartington ymweled Itg Edin- burgh ar yr 16eg o Ebrill, mewn gwledd a roddir gan yr Undebwyr i Mr. Goschen.
Y PRIALLEN. I
News
Cite
Share
Y PRIALLEN. I AR fin ceulan '1' afonig gwelaf-di Deg friallen fwynaf; Fel gwyryf wyl a gwawr haf, Yn dy wenau adwaenaf. O! nr dlos y ddangosi-a d'cilun ;ud.,u ?; trTew n tly,?.i Oyfiuniol teg gyflwyni, 1'1' drych dw'r edrycha di! Swyn diniweidiol sy'n dYllodi-gwêll Geinwych a nodedig; Dy wyl drem, ar d' ael 'e drig, Urddas mewn symledd mawreddig. Deg friallen, digyfryw 'wyllys—lor Fu'n creu'th wisg, a dengys Dy arddunol frill yn ddilys, Brydferth 61 ei Anfeidrol fys. Kurog lwch yn arogl iechyd- perffaith Megys perfume y gwynfyd; A roes ef ar dy wisg hefyd, Sawra'n ber er cysur ein byd. Er i hyllig eira oerllyd—gauaf GwywoI ac ystormllyd; Gaddio'th ben o'n gwydd am ennyd, Heinyf yn ol doi'n fwyn 0 hyd. A phan y dadebra'r gvvanwyn-oi glVsg I wasgar yn ddillyn Ei ddail gIwys hyd ddftl a glyn, Gwnei ddarbod trwen i'w dderbvn. W. G. OWEN (Graianfryn). Bethania, Blaenau Ffestiniog.
I CARTREF.
News
Cite
Share
I CARTREF. TVR'1) adref awen o'th grwydriadau pell, A ehlin i 'gartref,' dyma destyn gwell, Na phelledigion bethau gwammal fyd, Sydd ar bob llaw yn hudo'th fryd. O! gartref, gartref, anniflanol swyn, A orphwys ar, a draidd drwy'th enw mwyn; Mae cwmpawd serch yn ffyddlawn fyth i ti, Er maint ystormydd, nerth y gwynt a'r lli'; Nid fel y mor, un adeg bydd yn drai, A llanw wed'yn, yna bydd yn llai; Yr edn ehwareus fesura'r awyr faith, Mae 'i nyth yn rhywle'n derfyn ar ei daith; Daw'r pysg o'u holl grwydriadau'n ol drachefn, 1'1' hollt ysgythrog, neu i'r gragen lefn; A'r aoifeiliaid ar y bryn a'r rhos, A ddeuant adref rhag y storm a'r nos; Y ddafad grwydrol ei chyiinefin fyn, Annedwydd yw, nes tua'i chartref tn A'r asen wyllt a'i hansoniarus fref, Gartrefle'r anial chwardd ar liaws tref; A'r llwynog eyfrwys tua'i ffau mae'n troi, Pan wêl beryglon eglur yn crynhoi. Ac felly dyn-pob dyn 0 dan y nef, Y mwyaf unig erys iddo ef lihyw lecyn tecach na'r cyfanfyd crwn, Mae 'i galon yno, dyna gartref hwn; Nid gwychder palas y pendefig gwiw, Ond yr ymdeimlad syml mai ei gartref yw, A'i try yn ol 0 bobman yno trwy Balasau eraill tecach, gwychach hwy; Mae'r enw yma'n gosod swyn mor gu Ar babell syml yr Affricauiad du; A thwymna fwthyn ili yr Exquimaux tlawd, Er i'r ystormydd geisio 'i wneyd yn wawd. Anwvlaf gartref-pawb ei gartref gir, 0'1' anwar Arab hyd y Cymro gwâr; Mae'n ddinas noddfa mewn ystormydd blin, A theml mwynhad pan fyddo hafaidd bin; Ac nid oes neb a wyr yn iawn ei werth, Mae fel bywyd-fAd mewn ystormydd certh; Diogel hafan, porthladd tawel clyd. Lie peidia swn drychinoead garwa'r byd. Yn adeg mebyd, O! fy nghartref mwyn, Yr adeg hono ce's dy nawdd a'i swyn; Pan oeddwn gynt 4 gwyneb gwridog iach, Yn chwareu gylch y bwrdd, y cryd, a'r gadair bach; Cyn geni beiau bywyd Ilawn o hoen, Cyn d'od i wybod am yr enw poen; Ond fel tywysog o dan ofal mam, Oedd lawn tynerweh wyliai rhag bob cam Fy nghampau difyr, hi edmygai'r rhai'n, A chyn i'r byd 1'O'j ar fy Uwybran ddrain; A goror maeth i mi oedd ar ei hyd, A llawna'i barch o bob lie yn y byd; Athrofa bywyd yn nghychwynfa oes, A'm rhiaint yn athrawon gyda moes; Ei hen gadeiriau fel gorseddau gwych, 1'1' tad a'r fam, ac O! mae'r cof fel drych; Yn cofio'r hen wialen fedw gynt, Oedd fel teyrnwialen fy moreuol hynt. (I'w barhau). I OGWENYDD.
I NODIADAU BYRION- AR Y GWAHANOL…
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
I NODIADAU BYRION- AR Y GWAHANOL GTFAKSODDIADAU A DDAETHANT I LAW. II.—Alaw:—'DIFYIIWCH GWYR HAKLECH.' Daeth pamp o ganeuon o'r admn hon, ac y maent yn dangos llawer 0 Ilu a?eyddol. dagw;:n Y'Ydiaeth gref yn oynmweirio trwy y llinellau hyn; ond nid yw wedi bod yn ddigon g8f- alus—tipyn 0 61 brys ar amryw 0 linellau ac odlau. 2. Gwalch.—le, yn wir, 'hen walch I hefyd. Y mae gan- ddo linellau rhagorol—y dingc gynghaneddol drwyddynt, pa rai sydd yn creu bywyd. Haedda glod a gwobr, yn ddiau. Joncs.- \Vele etto linellau nerthol, yn ar- 3. Detective Jones.—Wele etto li.,Ilau nertho!. yn ar- benig y rhai cyntaf ond rby brin y mae yn gallu cadw i fyny hyd y diwedd. 4—a'etM?K.—D(tu bennill rhagorol iawn-yn IAn eu cynead, a phriodol eu syniadau. 5..M ?f?ad.—PenuitIion grymus, a llawn 0 dan, ac yn orphenol fel eyfanso(ldiad. I orl?)'ee f c:dí:th hon yn un galed, am ei bod rhwng gw^r grymus ond gwelir fod Llewelyn a Gwalch yn hawlio y .?.?iaeth rhyngddynt, ao y mae t6n arwrol yn eu pennillion; a daw Nid Lefiad am yr ail wobr.
Ill,— Alaw:—'LLWYN ON.'I
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
Ill,— Alaw:—'LLWYN ON.' Derbyniwyd wyth 0 ganeuon ar yr alaw hon, ac y maent vn dansos llawer 0 allu i gyfansoddi barddoniaeth. 1. 'Ymroddwr am Ryddid.-Pennillion gl&n, gydag eithr- iad neu ddau, ac yn dangos cryn allu; mwy 0 fywyd sydd yn elSlel1. 2. Gwerinwr.—Y mae gan yr ymgeisydd hwn rai taraw- iadau da iawn ond y mae rhyw anystwythder yn rhai o r llinellau sydd yn peri eu bod yn feichus i'w darllen. 3. LlaiK y Wlad.-Y mae hoender awenyddol yn y pen- nillion hyn ond y mae ychydig eiriau yma ae acw yn tynu oddi wrth eu igwerth-megys I alti gweflau yn llaes. Y maent er hyny yn bennillion da. 4. Odlydd Armon.- Y mae gwedd lenyddol y pennillion hvn gryn lawer yn loewach. Nodweddir hwynt gan fwy o dreiddgarweh meddyliol eiddo ei gydymgeiswyr. Ceir ynddynt hefyd twy 0 eangder ac amrywiaeth ae y maent yn cryfhau hyd y diwedd. Y mae ei awen yn ymdaith mewn hoender sydd yn cynnhyrfu gwaelodion y galon, Tw?lt o'r Nant.-Pedwar pennill da, ac y 5, YS/J1'yd Twllt 0'1' Nant,-Pedwar pennill da, ae y maeut yn gwella yn mhob ystyr hyd y diwedd. 6 Mesun/dd Coed.- Y mae y pennillion hyn yn dwyn nodwedd arwrol, a theimlir ysbrydiaeth brwydr yn ennyn yn y fynwes wrth eu darllen. 7. Garibaldi.—Llinellau cryfion, a chryn dipyn a yni vnddvnt, a? yn I&n a chwaethu?.  8  ?& Gwilym y Bugeiliwr.—Molawd i ortbrymedigion y degwm yw testyn y llinellau hyn; ac y maent, ar y cyf- an, yn dda. Dyfynir y pedair llinell hyn :— Bydd enwau gwroniaid treiaiedig Llanaimon Gan feirdd y dyfodol yn destyn per gan, Fel Glyndwr, Llewelyn, Rhys Tewdwr. ac Eiuion, Neu Buddug, a'r gwrol Caradog ap Bran. Y mae hon etto yn gystadleuaeth ragorol. Ceir tri neu bedwar yn rhagori ar eu cydymgeiswyr, ac o'r rhai hyn, credwn mai Odlydd Armo/i yw y goreu. Yn ail, daw Mesurydd Coed, a JIaú Uwilym y Bugeiliwr yn gyfaitat. Y mae eraill yn bur agos atynt.
IAlaw:—'MAE ROBIN YN SWIL.'
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
I Alaw:—'MAE ROBIN YN SWIL.' Daeth un-ar-bymtheg 0 gyfansoddiadau i law rr ,I.w Ilo??.. a gellir eu dosbat thu i dair rhan:-da, well, a hoii; a gellir Lu d?baittili i dair ikian:-ol a, a 1. Will ClYlILedd,W.-Y mae gallu i garni gan yi ymgeis- ydd hwn ond ei fod heb ei ddiwyllio yn briodol. Y mae yn fflangellu yn llym; ond nid yw llenyddiaeth ei bennill- ion yn lfln a pherseiniol 2. Cardi.—¥ mae ganddo l(i o bennillion, ac y niae yn ddoniol iawn ond gresyn na buasai wedi eu berwi i lawr i hanner dwsin. Ceir cryn lawer 0 frychau a metiau ieith. yddol ynddynt. Wele enghraifft o'i ddull:— 'Er gwerthu ein gwartheg gan Berson y plwy', Pob merlyn, pob mochyn, pob phiol, pob Ilwy, Boed hwyl ar y gwerthu drwy Gymru 'n mhob man, Mae'r morthwyl yn taro cnul crefydd y Llan. Cnul crefydd y Llan,' &c. 3. Yr Hen Gymro.—Y mae eiddo yr ymgeisydd hwn etto yn dwyn llawer o'r un nodweddion; ond ni feddgymmaint o allu a'i flaenorydd. 4. Dai o'r Felin. Y mae Dai yn llymàost iawn ar y par- soniaid-bron yn eitliafol felly. Ychydig o 61 astudiaeth I pa fodd i ddyweyd ydym yn ei deimlo ar y cyfansoddiad hwn; a byddai yn burion i Dai feddwl yn y cyfeiriad yma, o blegid gwna ddaioni iddo. 5. Robin yn Llon.- Os nad ydym yn camsynied, yr un ydyw hwn a Dai. Pa fodd bynag, y mae yn dwyn ei ddelw. 6. Un dig wvth y Degwm.—Un od ydyw hwn. Dechreua gyda'r arfaeth yna daw yn nes atom yn nghreadigaeth y byd. Wedi hyny, sonia am 'angylion y llan' a 'lly- ffantodac y mae yr enwau diweddaf hyn yn cael eu gwau bob yn ail ergyd ganddo hyd y diwedd. Y mae yn debyg ei fod yn deall ei hun. 7. Hogynyn gyru'r Wedd. -Y mae yr liogyn hwn yn canu yn rhwydd a naturiol. Ceir ganddo ddeuddeg pen- nill; ond buasai yn well iddo foddloni ar lai er mwyn bod yn gryfach yn y lleill; er hyn, y mae yn ganadwy. 8. Enoch Arden.—Gwyr Enoch sut i wneyd pennill, ae y mae ganddo rai ffrewyllau lied drymion ond prin y cym- merodd ddigon 0 hamdden i gvstwyo ei feddyliau degymol i fod yn ganadwy. 9. Moel Vodiwr.—Gallasai yr ymgeisydd hwn sefyll yn uwch pe buasai wedi meddwl hyny ond ymddengys mai byrfyfyr ydyw ei bennillion. Pa fodd bynag, y mae yn dy- weyrl synwyr bob cam. 10. Ysbryd yr Oe8, Y mae ganddo dri-ar-ddeg 0 bennill- ion, a'r rhai hyny yn oer a difywyd, ar y cyfan. Onid doeth a fuasai i'r bardd eu degymu, a rhoddi mwy 0 dAn ei awen yn y gweddill ? 11, Fair Play. Y mae elfenau can boblogaidd yn hon; ond y mae cryn ddiofalwch yn cael ei ddangos ganddo mewn ttmrywlinellau. Y mae ei fyrdwn' yn ddoniol. 12. Mab y Cymi-o. Dof iawn ydyw yr awen yn y ddau bennill cyntaf. Nid yw yn cyfatteb i'r alaw ac amgylch- iadau y testyn. Byddai yn llawer gwell dchreu yn y trydydd pennill, gydag ychydig gyfnewidiad arno. Nid yw diweddiad y pennill olaf yr hyn a ddylai fod chwaith. Nid ydyw 'at ddrws 'wllys da' yn ddigon glân, seinber, a nerth- ol fel 'byrdwn.' 13. Ysbryd Twm o'r Nant.—Y mae y pennillion hyn yn cynnwys elfen boblogaidd-Ilawn 0 'fyu'd ynddynt;' a diau y canant yn dda. 14. Mesurydd Coed.—Doniol, a hollol gydweddol &'r alaw ydyw y disgrifiadau 0 gynnhwrf yr offeiriaid wrth weled 'gobaith eu helw' ar ddiflanu, gwasanaeth angladdol y degwm, bedd mawr Llanhaiarn, &c. Y mae hwn yn arwr mewn donioldeb. 15. Garibaldi.—Y mae y bardd hwn yn ymhyfhau iganu gyda hwyl. Ychydig o'r tuchanol sydd ynddo; a hyn yw ei ddiffyg mwyaf. Cofied fod llymder yn eisieu i gyfodi cywilydd ar orthrwm. 16. Mab Gwilym y Bugeiliwr.—Owe ganddo bennillion bywiog. Y mae ei gorawd ar y mesur hwn yn well nag odid un o'i gydymgeiswyr. Diwedda hwn yn dda. Arwr y gystadleuaeth hon yw Mesurydd Coed, ac iddo ef y dyfarnwn y wobr gyntaf; ac yn ei ddilyn, daw Ysbryd Twm o'r Nant a Fair- Play i mewn yn gyfartal am yr ail. (I barhau).
I ANRHYDEDDU MEDDYG CYMREIG…
News
Cite
Share
I ANRHYDEDDU MEDDYG CYMREIG YN EDINBURGH. YCHYDIG ddyddiau yn ol, yn Lecture Theatre, y Surgeon's Hall, Edinburgh, cynnaliwyd cyfarfod lliosog a brwdfrydig o efrydwyr mewn difyniaeth (anatomy), i'r dyben o gyf- lwyno tysteb ac anerchiad i Dr. A. W. Hughes, M. B. (Edinburgh), a M. R. C. s. (Llundain), Fronwen, Corris, ar yr achlysur o'i ymadawiad o ddinas Edinburgh. Bu y meddyg medrus uchod yn ddarlithydd ar anatomy yn y Surgeon's Hall am o ddeutu tair blynedd a siaradai y cad- eirydd (Dr. McDonald Brown, F. K. C, s.), yn uchel ang- hyffredin am alluoedd Sir. Hughes, ar yr hwn yr edrychai efe, nid yn unig fel cynnorthwyydd, ond fel un o'i gyfeill- ion p rsonoi. Derbyniwyd y sylwadau gydag uchel gym- meradwyaeth yr efrydwyr. Yna daeth Mr. Soltan yn mlaen i gyflwyno yr anerchiad iddo, wedi ei threfnu yn harddwych. Siaradai yntau yn uchel am garedigrwydd, gofal, a medrusrwydd Dr. Hughes fel eu darlithydd. Yn nesaf, cyflwynwyd iddo case o surgical instruments cost- fawr gan ei gyd-ddarlithwyr. Yn mhlith y rhai yn bres- ennol ar yr achlysur yr oedd y Prifathraw Williams, o'r Veterinary College, gynt o Dreffynnon, ae wedi hyny o Rhyl. Mab d?r:r¡'ch. i'r diweddar Mr. Robert Hughes, Corrii?, a bravd i'r Parch. Llewelyn K. Hughes, B. A., curad St. Mair, Caernarfon. Addysgwyd ef yn Mhrifysgol Edin- burgh, Ile yr ennillodd fwy nag un anrhydedd fel efrydydd. Ennillodd fathodyn senior anatomy, a'r radd 0 ;11, B., yn 1885. Yn yr un tlwyddyn hefyd, derbyniodd y radd a M. K. C. s. (Llundain). Y mae cannoedd yn iiir Feirioiiydd, a manau eraill yn Nghymru, yn dyinuno Duw yn rhwydd i'r meddyg ieuangc hwn i fyned rhagddo ar lwybr llwydd- iant a defnyddioldeb.
IYR EGLWYS SEFVDLEDIG A'R…
News
Cite
Share
IYR EGLWYS SEFVDLEDIG A'R PENTREFYDD. Wrth gyfeirio at osodiadau Esgob Liverpool yn y Gym- manfa Eglwysig, dywed y LiberatorKhaid fod gwran- dawyr Dr. Ryle wedi synu, yn gyffelyb fel y gwna yn ddi- ammheu; ddarllenwyr ei bapyr, i ganfod ei fod, ar 01 aros yn faith ar fethiant y Sefydliad yn y rhanbarthau gwledig, yn mhob rhan o'r gwaith, yn dyfod yn sydyn at y dywed- iad argoelus, 'na byddai i unrhyw un o'r pentrefydd ddioddef yn eithafol felly, pe byddai i ddadsefydliad a dad. waddoliad ddyfod o gwmpas: ae, 'pe heb waddoliadau y byddai yn angenrheidiol gwneyd i ffwrdd ä dwy ran 0 dair o'r clerigwyr gwledig, ac 'i ddwy ran 0 dair o'r eglwysydd hyny gael eu cau i fyny,' ac y byddai hefyd yn ddychwel- iad at baganiaeth.' Os oedd Dr. Ryle yn bwriadu tatiu unrhyw ddirmyg ar y rhagfynegiadau mawrion hyn, nis gallai wneuthur hyny mewn unrhyw fodd yn well na thrwy osodiadau y mae rhanau blaenorol ei bapyr yn eu cynnwys, ac yn eu gosod allan. Y mae yn rhyfedd, yn wir, nil. buasai yn gallu gweled fod y rhagfynegiadau pruddaidd hyn mewn anghydgordiad /i sefyllfa bresennol ef. Os yw ei ddywed- iad yn wirionedd, y mae dadsefydliad a dadwaddoliad, yn mblith 'eyfanswm helaeth' o'r pentrefydd gwledig, yn weithredol wedi dyfod yn barod, 0 leiaf, cyn belled ag y mae unrhyw ddrwg a allent ei wneuthur yn y ewestiwn. Yn ol yr esgob, y mae poblogaeth y pentrefydd hyn yn barod, i raddau, wedi gadael y Sefydliad, gan chwilio am y nerth ysbrydol yn ngweinidogaethau yr eglwysi rhydd- ion
[No title]
News
Cite
Share
Cyrhaedda eiddo personol y diweddar Arglwydd lddesleigh y SWill 025,000p. Y mae Arglwydd ltosebery wcdi cydsynio i ddyfod allan fel ymgeisydd dros Brif Ysgol Glasgow fal Arglwydd Keithior, ar yiuddiswyddiad y Profleswr Lushiugton.