READ ARTICLES (3)
News
=- -=- .(:'r: "( ;:r'Jj, BOREU SUL YN NGHAPEL SPURGEON. Yr un testyn oedd gan Dr. Dixon a'r Sul cynt—Rhuf. xii. 5. A ni yn llawer, ydym un corph yn Nglirist, a phob un yn aelodau i'w gilydd." Crynodeb oedd y bi", th o amrywiol gylchoedd gweithio y oorph ysbrydol. "Casewch y drwg —— byddwcJi yn gasawr iawn o'r hyn sy'ddrwg- nieithnnwch atgasedd at bobpeth sy'n becli- adurus. "Glynwch wrth y da llyth- yrenol ymljnwoh (gliwiwch eich hunan) ?rth yr hyn sy' dda." "Mewn cariad DrawdoJ, byddwch serchus at eich g-ilvdd Mewn rhoddi parch, yn biaenori eich beil- ydd. Y mae pedwar ystum y gall y Cristion eu meddu tuagat barcli,d-erbyii, ceisiol, gocliel, a rlioddi parch (anrhydedd1 vn Saes- neg, a dyna ystyr cyntaf y gair Groeg- time). Golyga "Parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus 11 y gallwn dderbyn parch yn foesgar a diolchgar. Eto os mai yn yr ysbryd o "gieisio" an- rhydedd y bydd yr ysbryd o roddi an- rhydedd wedi cael ei gychwyniad, g' wanychu bywyd a wna; oblegid gwanyoha ffydd yn Nuw drwy fawrhau yr hunan. Gall yr ys- bryd sy'n gocliel anrhydedd fod yn hun- anol hefyd. Gall dyn fod mor hunanddig- onol a balch nes methu gwerthfa wrogi an- rhydedd gan eraill. Ond ni allwn ni f od yn rhy flaenllaw mewn rhoddi ai-hydeddlle ddyledus; ac os meithrinwn ni ys- bryd rhoddi parch byddwn yn meithrin ysbryd gostyngeiddrwydd ar yr un pryd. Nid yn ddiog mewn di wydr ivyd(I neu fusnes. Nid yw busnes yn cyfeirio at alwedigaeth ddyddiol yn fwy nag' at wialth Cristionogol. Dynoda y frawddeg y medd- wl o fywiogrwydd diwyd yn mhob dim. "Yn wresog yn yr ysbryd yn llythyreuol yn chwilboeth, yn 'bo,.etb ferwedig yr hyn a olyga fath uchel o frwdfrydedd ys- brydol. Nid yw'n beth anhawdd hyd y nod! i bobl glaiar hamddenol, ferwi drosodd gyda phethau gwleidyddol, fel y dengys y dig- wyddiad yn y Sene,dd y dydd o'r blaen, neu fod yn frwdfrydig gyda chanu, neu hyd y nod lenyddiaeth; ond pan ddeuir atg-ref- ydd, tybir y dylai dyn fod yn bur geid- wadol. Yn llawen mewn gobaith." Gwneir pob gobaith i fyny o ddymuniad a dis- gwyliad. Gall dyn ddymuno peth nad yw yn ei ddisgwyl, neu ddisgwyl peth nad yw yn ei ddymuno. Gall ddymuno bod ar orsedd LloegT heb fod yn disgwyl hyny. Gall ddisgwyl myn'd i'r earchar heb ddy- muno hyny! Mae dymuniad a disg wyliad yn rhoddi gobaith. Beth yw ein dymuniad ni ar gyfier y dyfodol? A oes genym ni un o addewidion Duw yn sail i'r dymuniad hwnw? Os felly, giallwn ddisgnvyl ei gyf- iawniad. "Yn dyfal-bara mewn gweddi "nid dim ond parhad gweddigar, ond parhad sy'n gwneyd g'eddi'n brif beth. Peidiwch gad- ael i'r gweddi-fywyd fyn'd o'r tu ol; gwnewcli ef yn amlwg. Beth bynag arall a- esgeulusir daliwich ati hi gyda gweddi. Yn dilyn lletygarwch (Saes. yn ymroi i letygarwch). Yn llythyrenol golyga yr yinadrodd, Yn ceisio cariad at ddieithr- iaid." Uwchben drws Moody Church yn Chicago y mae arwyddair wedi ei ysgrifenu gan D. L. Moody, ao wedi ei gerfio mewn jlythyrenau aur: w Mae croesaw i'r TyDduw hwn i ddieeithrilaid a thlodion." Maeangien arnom i feithrin carijad at a gofal am y tlawd a'r dieithr yn ein plith. Hysbysodd Dr. Dixon yn yr hwyr ei fod newydd fod yn cael cwpanaid o de gydag oddeutu triugain a deg-pobl ieu- aingc bron i gyd--o, rai a roddasant eu nunain i Grist yn ddiweddar, a gobeithiai Y cynyddai y rhif fel yr elai'r wythnosau neibio. Seacombo. R. M. P.
News
"A, Y ROWEN, DYFFRYN CONWAY. Y mae eghvys y Rowen yn un o'r rhai hynaf yn y g-ogledd, a,c yn sicr yr hynaf yn Nyffryn Coanvuy, hen faes yr Hybarch. Thomas Rhys Davids, Wm. Roberts, Ffordd- las, a,o eraill. Yn ystod y deugain mlynedid diweddaf oherwydd rhyw amgylchiadau y mae rhif yr eg-Iwys wedi bod yn fyclian iawn. Yn wir, dywedir nad oedd ond un aelod ar un adeg, ond er hyny, cafodd ei chadw yn fyw, ni ddiffoddbdd y tan clwyfol yn hollo], er ei fod fel llin yn mygu. Da genym hysbysu fod y tan eto yn ail gyneu, ao y, mae golwg well jar yr achos itag a fu er ys blynyddoedd. O'r Rowen y sein- ijodd Ga,ir yr Arglwydd i'r Fforddlas, Llan- rwst, Llanddog-et, Glanivydden, a Llandud- no. Ymddengys mai yn y flwyddyn 1782 y gwieinyddAv|yd y bedydd cyntaf yno. Fel mewn. 11awer man, yr oedd yno wrth- wynebiad cryf i fedydd y Testament New- ydd ar y cyntaf. Dywedir fod un dyn wedi credu tua'r adeg hon, ac fod arno eisiau ei fedyddio, ond fod ei wraig yn hynod o wrthwynebol a bygythiol. Pa fodd1 bynag trefnwyd iddo gael ei fedyddio yn llyn y felin uchaf yn ddistaw, ond rywfodd cafodd ei wraig; wybod, ac yno a hi mewn ysbryd enbydus. Yr oedd ypre- gethwr a'i gwir ar fedr myned i'r llyn, pan ddring-iodd IiithaLt i ben mur oedd un ochr i'r Uyn gyda chareg yn ei Haw gan fwriadii ei thailu ar ben y pregethwr, onld yn lie hyny syrthiodd ei hunan o ben y mur i'r Uyn, a chafodd drochfa dda-nwedi iiyny gweinyddwyd yr ordinhad yn ddi- rwystr. Un amgylchiad arall, yr oedd dyn eto wedi credu i'r Arglwydd ac eisiau bed- ydld, ond bygythiai Gi wraig" ladd' pwy, bynag a'i bedyddiai; or diwedd mentrodd y gwr gymeryd ei fedyddio gan bregetlnvr, a,c wedi gorphen y gwasanaeth yr oedd angen llety ar was yr Iesu am noson; mentrodd y, dyn fyjied-, agi ef i'w dy ad aeth ag ef yn lladradaidd i'w wely ei hun, end daeth ei wraig i ddeall, ae i fyny a hi g-yoa ehrynian yn ei llaw gyda bwriad o dioxi pen y pregethwr druan; pan ddaeth at y gwely, dywledtodd y pregethwr wrthi mewn lljais crynedig, Mari,' ebai, 'beth syddl arnat ti, fydd fy, mhen i yn werth dim i ti, ond y mae yn Averthfawr iawn i mi. Bu y gair hwn yn foddion i doddi ei chalon, a chafodd y pregethwr lonyddi gi>7»sgu yn dawel. Rhyfedd fel y mae peth- au wedi newid heddyw. O'r Arglwydd y mae hyn." Ni fu cyfarfod pregethu yn y Rowen er ys blynyddoedd lawer, ond trefnwyd un eleni gan eglwys Llandudno dydd Iau, Taoh. 7fed. Cafwyd gwasanaeth y Parchedigion Charles Davies, Caerdydd, a'r Proff. Evans, M.A., B.D., Bangor; digon naturiol i'rferch oedd fod ganddi gariad at ei mam. Trefiiodd cyfeilliou Llandudno daith bererindodol ddydd y cyfarfoid. CychwynAvyd y daith am 1 o'r gloch mewn Motor Cars. Yr oedd nifer y, pererinion yn 100 yn cynwys y gWBinidogion a nodwyd, y Parch. D. Davies, a niter o ddiaconiaid y Tabernacl. Yr oedd y diwrnod yn nodedig o hafaidd a dyniunol, fel pe wedi ei drefnu gan Lywodraethwr mawr yr elfenau; a phaham na allwn gredu mai hyn a ddarfu. Wedi gadael Llandudno aethom heibio i hen eg- hvyjS Llanrhos, lie y bu Maelg:wu (JwYlledld! yn y Ged ganrif yn llechu rhag y fad felen; wedi hyn gwelwyd safle CastellDeg- anwy, o amgylch yr hwn y bu rhyfela am ganrifoedd. Yna deuwyrl i olwg Aber Conwy, yr hwn a reda.i mewn tawelwch prydferth i'r mor, a gwelem fynyddoedd. Arfon yn yirfgodi o'r ochr orllewinol iddi, megis i'r uchelion eithaf draw acw, ac yn ymddangps fel pe yn ein g'wahodd dros y dwr, yn fuan Wele ein oerbydau yn myned dros bont Conwy; yna aethom heibio i'r hen gastell ardderohog, yr hwn yn ei iaith a ddywedai, wiele fi, olion Cymrii fu;ymlaen a ni drwy un o byrth y giaerfa, allan dradliefn i'r wlad drwy bentref y Gyffin; "¡:=. ":4' yna i fyny i'r rhiw serth nes cyrhaedd o honom safle i gtael golygia brydfei-th ar fynyddoedd Arfon yn eu gogoniant, yn union wele ni efeo yn ngolwg afon Conwy-, yi- hon a ganfyidem yn ymdroelli trwy y dylfryn lIleWn harddweh digynig; yn y gol wg- dros yr afon yr oedd Fforddlas," Eg- lwys Bach, ac yn y pellder Llangernyw. Wedi hyn wele ni yn gyru ar hyd ochr y dyffryii drwy y golygfeydd mwyaf rham- antus; yna daethom i bentref pryderth y Rowen. Wedi i ni ddisgyn o'r cerbydau teimtem ein bod yn sangu megis ar dir sanclaidd a eliysegrcdig, a bod yT holl fro. yn fyw o ysbrydiaeth v tadau fu. Gwelwyd fod y fintai bererinol yn rhy luosog i'w derbyn yn ng'hapel y Bedydd- wyr, ac agorwyd ddrwis addoldy helaeth y M.C. yn g'aredig' iawn. Tebyg na wel- wyd nifer mor luosog- o Fedyddwyr yn y Ro erioed; heblaw cyfeiUion Llandudno yr oedd rhai hefyd o Lanrwst, LJauddoget, Conwy, Eglwys Ba.ch, a tliair chwaer o Penmaenmawr, y rhai a ddaethant dros y mynydd oddiyno. Cafwyd oedfa wlithog am dd:a,ti pregleth Saesoneg- gan Proff. Evans, ac un Gymraeg gan Pareh Charles Davies a'r Parch. David Davies, Llandudno, yn llywyddu y trefniadau. Wedi yr oedfa gwelwyd fod y frawdoliaeth wedi parotoi digonedid o luniaeth campus argyfer pawb. Bu y brodyr Rolant Williams, R. T. Williams, a Lloyd Williams a'u teulu- oedd, a'r Parch. 0. Gaiarnydd Williams (M.C.) a'i briodac em ill yn hynod garedig yn y cyfeiriad hwn. Wedi bwyta awd i weled cyrau y wlad o dan arweiniad y brodyr Evan a John Roberts (Manchester gynt), Llandudno yn awr, dau frodor; aeth- om yn fintai trwy y pentref nes cyrhaedd o honom y He y byddid gwnt arferol o bregethu. Yr oedd maen mawr yrna, ar yr hwn y safai y pregethwr: aeth amrywi i ben y maen, a chafwyd anerchiadau byr a byw gan y Parohn. Charles Davies, David Davies, Proff. Evans, ao Evan Rob- erts, John Roberts, T. G. Wynne, Mrs. Jones, Miss Roberts, John Roberts, B.C., ac eraill, a chan fod Christmas Evans wedi bod amryw droion yno, eanwyd un o'i em- ynau- 'Rhwn sy'n gyru'r mellt i hedeg,' &c,, gyda dylanwad ahwyl nefblaidd Teim- lem yma ein bod megis yn nghymdeithas ysbrydoedd yr hen seintiau, yn sicr cawsom ddylanwadau yr Ysbryd Glan yno. Wedi hyn trodd y cwmni yn ol tuafr addoldy; yr oedd yno gynuileidfa fawr, a phawb wedi cyiLhesu eu calonaii gan yr Ysbryd. Yr oedd y gweision wetli eu g'wisg'o a nerth o'r uchelder i'r fath raddau fel y cafwyd oedfa fendigedig; un nad anghofia y gynuileidfa mo honi byth; ac nid yn amI y oeir gwledd ysbrydol fel hon. Bendith y Goruchaf Dduw fyddo ar yr hen fam- eglwys; blodeu rhinwedd fyddo yn amlwg arni eto; a hefyd i'r plant-eg-hvysi boed yr un bendithion, ac ychwaneger beunydd at rifedi yr oIl, rai fyd(}a.nt. gadwedig. Wedi yr oedfa no-de<Iig hon, yr oeddeni oil yn ein cerbydau yn wynebu tua'n cartrefi. Noson hynod ddymunol ydoedd; y gwynt yn da- wel, yr hin yn dymheras, a'r ser afrifed. yn disgleirio mewn arddunedd, ac fel pe yn cydganu yn brydferth er hwaianu y pererinion aa* eu taith gartref o fwyniant ysbrydol y Rowen. Llandudno. L -X- John Roberts.
News
I HENGOED Cynaiiodd yr eglwys hon ei chvfarfod blynvddol iios cyn a dydd Nadolig di- fNv eddaf, pryd y gwasanaeth wyd gan y Parch Aaron Morgaii, Blaenffos; a'r Parch. John Edwards, Porth. Cawsom bregethau grymus a dylanwndo, a chyfres o gyfarfodydd bendithiol yn mhob ystyr. Arosed ydy- lanwada.u ar yr eglwys, ao eglwysi y cylch. TT- iieng'oea.. R. Evans.