Baner ac Amserau Cymru

Y D E H E U. Bwriedir helaethu y Tlotty yn Nghastell- nedd, am gost o 4,500p. Derbyniodd gwarcheidwaid Bedv/ellty ly- thyr oddi wrth Fwrdd y Llywodraeth Leol, yr wythnos ddiweddaf, yn hysbysu nas gall- -ê'».t' roddi eu cydsyniad i bennodiad Dr. R. T. E. Davies fel swyddog meddygol dros ranbarth Pengam ac Aberbargoed, am nad oedd yn trigiannu yn y rhanbarth. Analluognr y Parch. Dr. J. R. Jones, Pontypridd, ti-wy afiechyd, i ddilyn ei ddy- ledswyddau. Cydsyniodd y Parch. T. Gwilym Jones, Caerphili, a galwad dderbyniodd o eglwys Annibynol Saesnig Maesteg. Ail bennodwyd Dr. Morgan Owen yn swyddog meddygol iechyd, o dan Gynghor Dinesig Abergwaen, am y flwyddyn hon. Talodd v Parch. F B. Afev-^r, B A., Llun- dain, ymweliad a Thredegar dydd Mercher, mewn cyssylltiad ag eglwys y Bedyddvyr yn Church Street. Bwriada y Parch. P. Roberts-Davies, Capel Drindod, dclechreu ar ei weinidogaeth yn egl- wys y Methodistiaid Calfinaidd yn Llandeilo, yn ystod mis Ebrill. Dychwelodd Syr Alfred Thomas i Dy y CyfEredin. dydd Mawrtfh, ar ol iddo gael ei analJuogi trwy afiechyd i ddilyn ei cldyled- swA'ddau am wythnos. Bu farw William Palmer, 45ain mlwydd oed, yr hwn oedd yn aros ei brawf yn Nghaerdydd, am ladrad, yn ngharchar y dref liono, ddydd Mercher. Penderfynodd Cynghor Trefol Abertawe, ddydd Mercher trwy 23 o bleidleisiau yn erbyn 3, i roddi dinasfraint y fwrdeisdref i Syr S. T. Evans, K.C., y Cyfreithiwr Cyff- redinol. Gwnaeth dirprwyaeth o Ynysddu ei hym- ddangosiad yn Nghynghor Mynydd Islwyn, dydd Mawrth, i ddadleu yr angenrheidrwydd am estyn y ffordd newydd o Cwmfelinfach i Ynysddu. Pasiodcl cynnulleidfa y Wesleyaid yn Tre- degar benderfvniad yn dadgan ei chymmer- adwyaeth hollol o Fesur y Trwyddedau, ac yn annog y Wesleyaid i weithio yn frwdfrydig o'i blaid. Mr. John Williams, Penlan, Llanginning, etholwyd yn gadeirydd Cyiigbor Sirol sir Gaerfyrddin, yr wythnos ddiweddaf; a dewis- wyd Mr. Thomas Jones, Brynmair, Llanelli, yn is-gadeirydd. Profwyd ewyllys y Parch. Thomas Davies, 6, Wordsworth Avenue, Caerdydd, gynt gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd yn Crughywel, sir Frycheiniog. Gadawodd ys- tad gwerth 608p. 13s. 10c. Yn nghyfarfod Cynghor Dinesig Caer- phili, nos Fawrth, darllenwyd llythyr oddi wrth Fwrdd y Llywodraeth Leol, yn rhoddi ei gydsyniad i godi echwyn o l,270p., tuag at gario gwelliantau ar yr heolydd. J Trefnir i godi Neuadd Goffadwriaethol i John Pugh yn y Porth, Cwm Rhondda, mewn cyssylltiad a'r Symmudiad Ymosodol. Gwneir ymdrech i godi 2,000p. o'r ddyled cyn i'r adeilad gael ei agor yn Hydref. Boreu ddydd Mawrth cyfarfyddodd llafur- wr ar Ffordd Haairn y Great Western, o'r enw William David, Blackmill, a marwol- aeth sydyn, tra yn gweithio ar gengen Gil- facia Goch. Bu farw gwraig y trangcedig yn hynod o sydyn, rhyw ddwy flynedd yn ol. Caed cyngherdd llwyddiannus gan gor boneddigesau Machen, yn Y sgolion y Cy- ng'hor, Rhydygwern, nos Fawrth. Cyflwyn- odd Mrs. L. Forester Walkie, ar ran y cor, anrheg o baton ifori, gyda phen aur, i Mrs. Maggie Edwards Hardy, arweinyddes y cor. Derbyniodd 200 o ddynion sydd yn gweith- io yn Nglofeydd y Mri. Partridge, Jones, a'i Gyf., Glofeydd Llanerch a Blaenserchan, iy- budd, am, fe ddywedir, fod y gweithiau yn beryglus. Gall y glofeydd gael eu cario yn mVien rnor fuan ag y cerir adgyweiriadau neilkluol yno. Cyfarfyddodd Miss Elinor Mac'Lellan, athrawes yn Ysgol Plant Bach Maindee, Cas- newydd, a marwolaeth sydyn nos Fawrth. Yr oedd yn yr ysgol yn ystod y prydnawn, nan y cwynai fod ganddi boen yn ei phen. Er pob ymdrech o eiddo y meddygon bu farw cyn ganol nos. Lluddiwyd Mr. Tom Richards, A.S., trwy afiechyd, i fod yn bresennol mewn cyfarfod gwleidyddol yn Aberbargoed, nos Fercher. Caed areithiau gan Mr. Morgan Thomas, Caerdydd, a Mr. Evan Thomas, goruchwyl- --r. iwr y mwnwyr. Pasiwyd pleidlais o ymddir- iedaeth yn Mr. Richards- Mewn cyfarfod o ly wiawd vyr Ysgol Bed- was, yn Casnewydd-ar-Wvsg, dydd Mercher, hysbvswvd nad o<>ld dim ond wyth neu naw yn rhoddi eu presennoldeb yn Ysgolion Peter- stone, a bod tua lOOp. yn 'lynyddol yn ofyn- ol i'w cadw. Penderfvnwvd o\rorueryd rnater o dan ystyriaeth peilaoh yn y cyfar- fod nosaf Yn blygeiniol boreu ddydd Mercher caed corph William Collins, Ystrad Rhondda, yn ystabl Mr. Alban Richards, Ton, Pentre. Yr oedd y trangcedig, yr hwn oedd wedi bod yn nsjwasanaeth Mr. Richards rai 'blyn- ycldoedd yn ol, wedi myned i'r daflod wair, ao wedi marw yn ystod v nos. Priodolid y farwolaeth i achosion naturiol. Brodor o'r Drofnewydd oedd Collins. Achoswyd prudd-der cyffredinol trwy am- ryw ranau o Ddeheudir Cymru, ddechreu yr wythnos ddiweddaf, ar ledaeniad y newydd am farwolaeth y Parch. W. Evans, gweinid- 0.7: y Methodistiaid Calfinaidd yn Cilgerran. Nid oedd ond rhyw ddeunaw mis er pan yr oedd Mr. Evans wedi cwblhau-ei astudiaeth ar gyfer v weinidogaeth yn y Coleg Duwin- yddol. Cymmerodd ei gladdedigaeth le ddydd Iau, yn Cilgerran.

Y FEDDYGINIAETH NEWYDD. AR GYFER COLLI UNA WD A GWENDID CODA Y PWYSA U PWYS YN YR WYTHNOS. NI CHYST OND YCHYDIG GEINIOGAU. Os ydych yn deneu, gwan, new lesg oddi wrth unrhyw achos, neu os ydych yn dioddef oddi wrth ddiffyg treuliad. nerfusrwydd, neu ysbongciad y galon, meddyginiaeth sier, perffaith ddiniwed, ac ammhrisiadwy, yr hon y gellir ei sicrhau am ychydig geiniogau, vdyw Tablets Dr Cassell. Y mae y I TaL- lets hyn yn gosod i fyny gnawd, ac yn creu nerth. nerfol, a chryfder corphoiol, mewn niodd sydd yn synu pawb a'u cymmerant. Dylid en rhoddi i blant ar gyfer y llechau, brest egwan, neu faeth diffygiol, a chymmer- ir h ivy gan bobl mewn oed ar gyfer unrhyw ffurf o wendid nerfol a chorphorol. Gall pobl gryfion eu eyratneryd heb ofni meinweoedd brag, o bJegid eu galiu anghyffredin i lyngcu braffler i fyny- a'i droi yn gnawd cryf," iach, gwaed, afgwm, a chyhyrau. Gofymvch i'ch ffery!!wyr Rm Tablets Dr. Cassell am ddeg ceiniogadimal,

SIR DDINBYCH. CYFRAITH Y MAN DYDDYNOD. Cafodd cyfarfod arbenig o Gynghor Sirol sir Ddinbych ei gynnal yn Ngwrecsam dydd Gwener, or trafod y busnes ohiriwyd o rag- len y cyfarfod chwarterol yn Ninbych y mis diweddaf. Hysbyswyd fod Mr. John Roberts, Hen- llan, a Mr. D. M'Nicoll, Llansantffraid Glan Conwy, wedi cael eu hethol, un yn gadeirydd, a'r llall yn is-gadeirydd Pwyll- gor y Man Dyddynod a'r Rhandiroedd. Argymmhellai y pwyllgor hwn i lythyrau gael eu hysgrifenu at y Dirprwywyr Egl- wysig, trysorydd Coleg lesu, Rhydychain, a Dirprwywyr yr Elusenau, i holi a oedd ganddynt dir yn sir Ddinbych a fyddent yn foddlawp ei roddi ar echwyn, neu ei werthu i'r cynghor, i'r amcan o ddarparu man dyddynod. Gan weithredu ar awgrym o eiddo Bwrdd Amaethyddiaeth, gofynodd y pwyllgor i'r cynghor drosglwyddb iddynt hwy (y pwyllgor) eu holl awdurdod o dan Gyfraith y Man Dyddynod, gyda'r eithriad o'r gallu o godi trethi, neu fenthyca arian. Argymmhellai y pwyllgor, hefyd, fod y cy- ngborau plwyf yn y sir yn cael eu gofyn i osod mater y man dyddynod ar y rhaglen, i gael ei ddadleu yn y cyfarfodydd plwyfol biynyddol, a bod amryw o gynghorwyr sir- ol y rhanbarth yn cael eu gwahodd i roddi eu presennoldeb yn y cyfryw gyfarfodydd i egluro y gyfraith. Cafodd y cwestiwn o'r priodoldeb o ben- nodi swyddog arbenig i ystyried ceisiadau ac i wneyd ymchwiliadau gyda golwg ar bwrcasu tir ei ohirio. Y clerc a ddywedodd fod deg a thrigain o geisiadau am fan dyddynod wedi cael eu derbyn. Mr. John Roberts, Henllan, wrth gynnyg eu bod yn mabwysiadu cofnodion y pwyll- gor, a ddywedodd y byddai y pwyllgor mewn gwell safie i wybod beth oedd eisieu ar ol cyfarfodydd biynyddol y plwyfi. Yr Henadur Jonathan Griffiths, Rhos- tyllen, a gefnogodd. Yr Henadur Simon Jones, Gwrecsam, a dybiai ei bod braidd yn gynnar i drosglwyddo y gallu a ofynid i bwyllgor newydd, er ei fod ef yn gryf yn ffafr egwyddorion y gyf- raith. Cynnygiodd, fel gwelliant, fod y rhan o'r adroddiad a gyfeiriai at dros- glwyddo y gallu yn cael ei ddileu. Mr. E. W. Thomas, Bryn Eglwys, a gefn- ogodd y gwelliant. Mr. J. Wilcoxon, Bersham, a ddadgan- odd ei obaith na chawsai y gwelliant ei gario. Yr oedd sir Ddinbych eisoes ar ol gyda golwg ar y gyfraith hon. Yr oedd un sir eisoes wedi pennodi swyddog i wneyd ymchwiliad- au am gyflog o bum gini yn yr wythnos, ac yr oedd efe yn gobeithio na fyddai i'r cynghor lesteirio y pwyllgor, ond y rhodd- ent awdurdod iddynt wario ychydig arian. Y Mil. West a dybiai y byddai yn gam pwysig iawn i'r cynghor drosglwyddo yr oil o'i allu i bwyllgor, yn enwedig os oedd y cyfryw allu yn cynnwys pwrcasu tir. Hoff- ai ef wybod pa mor bell yr oedd y gallu a ofynid i fyned. Yr Henadur W. G. Dodd, Llangollen, a dybiai na ddylent lyffetheirio y pwyllgor yn eu gweithrediadau trwy ofyn iddynt adrodd eu gweithrediadau i'r Cynghor Sirol cyn iddynt weithredu. Byddai iddo ef gynnyg fod amser yn cael ei nodi; hyny yw, fod y cynghor yn trosglwyddo ei awdurdod am gyfnod o chwe mis. Mr. G. Cromar, Rossett, a gefnogodd y gwelliant gyda golwg ar bennodi amser; a dywedodd fod Cyfraith Man Dyddynod yn gweithio yn llwyddiannus iawn yn Elling- ton. Eglurodd y clerc nas gellid pwrcasu y tir hyd nes cawsai y cynllun ei gymmeradwyo gan Fwrdd Amaethyddiaeth. Tynodd yr Henadur Simon Jones ei well- iant yn ol, yn ffafr gwelliant yr Henadur Dodd. Wedi hyny cafodd adroddiad Pwyllgor y Man Dyddynod ei fabwysiadu; a chyttunwyd ar yr awgrymiad i gyfyngu cyfnod y tros- glwyddiad.

Clafr ar Ddefaid. Yr oedd Mr. Carter, Prifarolygydd Bwrdd Amaethyddiaeth, yn bresennol, i ym- gynghori a'r Cynghor Sirol mewn perthyn- as i angen am fesurau chwanegol er cael gwared o'r clafr o ddeadellau defaid y myn- yddoedd. Siaradodd Mr. John Roberts, Mr. Gomer Roberts, Mr. E. W. Thomas, a ffermwyr eraill, yn gryf dros i fesurau mwy effeithiol gael eu cymmeryd i ddarostwng yr afiechyd a phenderfynwyd yn unfrydol yn mron i bennodi bugail ar gylchwylfa,' yr hwn, wedi iddo gael ei awdurdodi fel arolygwr o dan Gyfraith yr Afiechydon Heintus (Ani- feiliaid), a deithiai dros ranau o'r mynydd, gan roddi cyfarwyddiadau i'r ffermwyr gyda golwg ar y moddion i attal y clafr, ac a roddai hysbysrwydd am berchenog a geid yn euog o esgeuluso gyda golwg ar hyn.

Marchnad Croesoswallt. Penderfynwyd annog Bwrdd Amaethydd- iaeth i roddi ei gydsyniad i foch gymmerid i farchnad Croesoswallt, ond heb gael eu gwerthu, gael eu dychwelyd i sir Ddinbych, ar y dealltwriaeth fod tystysgrif yn cael ei rhoddi gan feddyg anifeiliaid nad oedd un dwymyn yn ffynu yn y farchnad, a bod yr anifeiliaid yn cael eu cadw ar ddiheint- brawf am dymmor ar ol hyny ar adeiladau y perchenog.

Cau Cynnar. Allan o 34 o chwegnwyddwyr, pobwyr, a gwerthwyr lluniaeth, yn Colwyn Bay, yr oedd 26 wedi gwneyd cais am i archeb gael ei rhoddi allan, o dan Gyfraith Oriau Siop- au, i gau yn gynnar penderfynwyd fod achos wedi cael ei wneyd allan, a rhoddwyd cyfar- wyddyd i rybudd cyhoeddus gael ei roddi allan o fwriad y Cynghor Sirol i wneyd archeb.

Pont Bangor-ls-y-Coed. Adeiladwyd y bont hon yn 1036, a disgrif- ir hi fel darn dyddorol iawn o waith hanner milwrol. Dywedid fod y drafnidiaeth drom gyda icherbyd modur yn hnesemn<il yh effeithio arni. Cymmeradwywyd cynllun i'w hadgyweirio a'i chryfhau. Bydd i'r gwaith gael ei wneyd gan gynghorau sirol sir Ddinbych a sir Fflint mewn undeb a'u gilydd.

Ffyrdd Costus. Mr. W. E. Samuels, cadeirydd Pwyllgor Prif-ffyrdd Rhanbarth Gwrecsam, a ddywed- odd fod cost y prif-ffyrdd wedi codi yn ystod y blynyddoedd diweddar o 48p. i 59p., ond yr oedd hyny gryn lawer yn lIai na'r codiad mewn rhanau eraill o'r sir. Cyflwynodd Mr. Gomer Roberts, cadeirydd Pwyllgor Prif-ffyrdd Rhanbarth Dinbych, j gynnygiad, a chyttunwyd arno, fod hysbys- rwydd yn cael ei dderbyn gan yr arolygwyr mewn perthynas i brif-ffyrdd y sir yn gyffred- inol, gyda'r amcan o ail ystyried y gost mewn rhanbarthau dinesig. Cyttunwyd ar hyn. Ethohvyd y Milwriad Sandbach, Hafod- unos, yn aelod o'r Pwyllgor Addysg, yn lie Mr. Thomas Bury, yr hwn oedd wedi ym- ddiswyddo.

II Pwyiigor yr Heddgeidwaid. Cymmeradwyodd y c nghor gynnygiad i drosglwyddo dyledswyddau y pwyllgor unol i'r cynghorau sirol.

t' T.„|, .NI, 0 YNYS ENLLI I YNYS GIFFTAN. [GAN SEITHENYN). CYNGHERDD ELUSENOL. Nos Sadwrn cyn y diweddaf cynnaliwyd cyngherdd yn y Penrhyn, er budd dyn sydd wedi bod yn hir yn glaf. Yr oedd y cantor- ion ac adroddwyr y lie megys am y cyntaf yn dyfod yn mlaen i gynnorthwyo i wneyd y cyfarfod yn llwyddiant. Llywyddai Mr. J. Bennett Jones.

YSGOL SIR FFESTINIOG. Nid oes gan y pwyllgorau 'trethiannol na barn na rheol ynglyn a threthu Ysgolion Sir. Wrth edrych dros y prisiadau r'hoddwyd ar yr ysgolion hyn yn Nghaernarfon, Pwllheli, Porthmadog, Bala, Dolgellau, Ffestiniog, Abermaw, &c., gwelir nad oes mwy o gysson- deb ynddynt na phe na buasai pwyllgorau trethiannol mewn bod o gwbl. Ymddengys nad oes a wnelo gwir werth yr adeiladau ddim o gwbl a'u gwerth trethiannol. Dywedwyd hyn gan Mr. Owen Jones cadeirydd pwyll- gor trethiannol Undeb tfestiniog. y dydd c'r blaen, pan yr appeliodd llywodraethwyr Ysgol Sir Ffestiniog yn erbyn trefhiant yr ysgol hono. Dangosodd yn eglur nad teg oedd cyferbynu gwerth trethiannol ysgol Ffestiniog a gwerth rhai o'r ysgolion a enwyd. Y canlyniad fu, i'r pwyllgor wrthod yr appel.

PORTHMADOG. Y mae yma lawer o longau, ond ychydig o lwytho llechi. Drygir y fasnach dramor gan y tollau godir ar lechi Cymru yn Ffra'ing'c, Germany, Rwssia, &c. Datganwyd Messiah' (Handel), nos Fawrth, gan gor y dref, cerddorfa, a Mr. David Evans, Mr. Gwilym Richards, Miss Gertrude Hughes, a Miss Georgina Jones. Darganfyddwyd pridd lechi Rhufeinig a muriau ystafelloedd Rhufeinig yn ymyl fferm- dy a elwir Ysbytty, rhwng Tremadog a Phen- morfa, gan Mr. C. E. Breese, a'r Proffeswr Anwyl. Priodwyd Mr. Wm. Owen, gof, a Miss A. J. Pricha'rd, merch Mr. a Mrs. John Pri- chard, East Avenue, yn y Capel Coffa, ddydd Mercher. Pasiodd Mr. Evan Davies, Lombard Street, a Mr. Rowland Jones, Tremadog, fel ysgol- feistri.

CRICCIETH. Nos Fercher cynnaliwyd cyngherdd am- rywiaethol yn Neuadd y Plwyf, er budd trys- orfa y Llyfrgell Drefol. Datganwyd gan gercldorion lleol, a chwareuwyd drama ddig- rifol. Llwyddodd y Cynghor Trefol i gael deddf- au lleol i reoli cyflymdra cerbydau modur pan yn myned drwy y dref.

PWLLHELI. Traddododd y Parch. Henry Rees rhan ail o'i anerchiad ar Y Wybodaeth Newydd,' yn y Tabernacl, y noson o'r blaen. Yr oedd yn llawn o feddyliau gwreiddiol, tarawiadol, ac effeithiol. Gresyn na thraddodai Mr. Rees yr anerchiad drwy Gymrtl oil. Y mae yn golled i'r wlad fod y fat'h feddyliwr yn cael ei gadw i gylch mor eithriadol o fychan. Y mae y wlad yn dyheu am feddylwyr anni- bynol a gwreiddiol fel Mr. Rees. Cynnaliwyd yr wythnos ddiweddaf gyfar- fodydd biynyddol Gobeithluoedd capeli Ala Road, Traeth, a North Street. Gwneir gwaith rhagorol gan y cyfeillion sydd yn gweithio ynglyn a'r Gobeithluoedd hyn. Mae Mr. Harry Morgan, Cottage, Aber- soch, yn myned i gael ei ddyrchafu i'r ynad- aet'h. Daeth i fyw i'r ardal flynyddoedd yn ol, ac ymroddodd yn aiddgar i hyrwyddo buddiannau cyhoeddus yr ardal yn mlaen. Efe fu, yn benaf, yn foddion i sefydlu llyfr- gell yn Abersoch. Cynnalia gyngherdd bob 11 y blwyddyn, er budd trysorfa y bywydfad. Cefnoga bleserau diniweid yr ardalwyr. Cyfrana at bob achos da. Hysbyswyd yr wythnos ddiweddaf fod y dyfarniad cylafareddol yn yr anghydweled- iad rhwng y Cynghor Trefol a Chwmni Rheil- ffordd y Cambrian wedi cael ei roddi. Ni ddywedwyd wrthyf y manylion. Y j||ater mewn dadl oedd, y dull y dylai y cwmni dalu 20,000p. i'r cynghor. Parod oedd y cwmni i roddi 10,000p. mewn arian, a 10,000p. mewn cyfranau. Yr oedd y cynghor yn barod i dderbyn hyn, ond i'r cyfranau fod yir ol y pris isaf Yn y Neuadd Drefol, nos Fawrth, eglur- odd Mr. Evan R. Davies, cyfreithiwr, adran- au y Mesur1 Trwyddedol newydd, a phasiwyd penderfyniad yn cefnogi. y mesur hwnw. Ymddangosodd John Dobson, llafurwr, ger bron yr ynadon, dydd Mercher, ar y cyhudd- iad o feddwdod. Dywedodd yr Arolygydd Jones fod y cyhuddedig heb dalu y costau yn yr achos blaenorol ddygwyd yn ei erbyn. Gofynwyd i'r ustusiaid ianfoii Dobson i gar- char os na thalai efe y costau hyny. Nid oedd yn iawn i adael dyn fel hyn wario arian ar feddwi, a'i aldael i beidio talu ei ddyled- ion i'r llys. Pasiodd y faingc ei fod i dalu neu fyned i garchar. Rhoddwyd mis iddo dalu y ddirwy a'r costau yn yr achos presen- nol. Cafwyd Wm. Owen, Bryn du, Llanbedrog, yn feddw yn y dref tra yr oedd yn gofalu am drol a cheffyl. Gwysiwyd ef o flaen y llys heddgeidwadof dydd Mercher, ac ystyr- iai yr nstusiaid y cyhuddiad yn un mor ddifrifol fel y rhoddasant dclirwy o 15s. a'r costau (8s. 6d), ar y diffynydd.

CYHUDDIAD 0 GREULONDEB AT GEFFYL. Gwysid T. J. Williams, perchenog cerbyd- au, o flaen ynadon Pwllheli, ar y 18fed cvfis- ol, am ymddwyn yn greulawn at geffyl. Honid gan yr Heddwas Pugh a'r Arolygydd Gibson fod y ceffyl wedi cael ei gadw mewn ystabl yn Yokehause, heb ymborth, a'i fod wedi cael ei gadw allan yn ystod y gauaf, tra heb ond ychydig o flew ar ei groen. Dar- ganfyddwyd y ceffyl yn gorwedd, ac yn griddfan yn yr ystabl, ac heb fwyd. Credid iddo farw o newyn. Dywedodd y mil-feddyg G. J. Roberts fod yr anjfail mewn cyflwr drwg, ac na fuasai bwyd yn ei gadw yn fyw tra allan yn yr oerni. Y diffyniad oedd, nad oedd William? ddim wedi bwriadu ymddwyn yn greulawn at yr anifail, yr hwn a, gedwid gryn belder o gar- tref y diffynydd. Gollyngwyd y ceffyl allan i bori o herwydd fod ei wynt wedi tori. Gosodwyd dirwy o 10s. ar y diffynydd, a 19s. o gostau.

TREFOR. Drwg iawn, iawn yw pethau yma. Ym- edy y gweithwyr yn barhaus i chwilio am waith mewn lleoedd eraill. Ffyna tlodi mawr yn mysg llawer o deuluoedd. Dywedir yn iddiammwys mai y 'setts' 'tramor a ddyg- ir i'r wlad hon sydd wedi parlysu y fasnach gartrefol.

MR. LLOYD GEORGE. r_l Ar ol bod yn Nghaernarfon yn derbyn yr anrhydedd o gael ei wneyd yn rhyddfrein- iwr, moduriodd i Griccieth. Yn Nghlynnog torodd y peiriant, ac aroswyd yno am rai oriau. Prydnawn Sadwrn aeth Mr. Lloyd George a blodeuglwm prydferth, a gosododd ef ar fedd ei anwyl blentyn, Mair Eluned, yn y gladdfa gyhoeddus. Tranoeth modur- iodd i Fangor, ac aeth gyda'r tren i Lundain. Llwyr grechr mai efe fydd Canghellydd y Trysorlys pan y dyrchefir Mr. Asquith i fod yn Brifweinidog.

LLANSILIN A'R CYLCH. MARWOLAETHAU. Prysur iawn ydyw goruchwyliaeth angau wedi bod yn y cylch yn ystod y ddwy wyth- nos ddiweddaf. Yll mynwent yr eglwys, yn Llansilin, riioddwyd i orwedd weddillion Mr. R. H. C. Thomas, Pentrecefn, ac efe wedi cyrhaedd ei 69 mlwydd oed. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parchn. E. James, Llansilin, ac H. Eaton Thomas, o Groesoswallt (diwedd- ar ficer y plwyf yma); ac yn yr eglwys ao wrth y bedd gan y Parchn. E. James, H. Eaton Thomas, ac O. D. Williams, ficer pre- sennol Llansilin. Yr un diwrnod claddwyd yn mynwent Rhydycroesau Mrs. Elizabeth Ellis, gweddw y diweddar David Ellis, Dol Hill, Cefncanol. Tua thair blynedd yn ol symmudodd y chwaer drangcedig gyda ei phlant i fyw i Bryny- ffynnon, Pontfadog. Yr oedd Mrs..Ellis yn wraig dawel, hynaws, a charedig, a gair da iddi gan ei holl gymmydogion, a chan y gwir- ionedd ei hun. Cafodd fagu tyaid o blant, pa rai sydd yn dilyn yn y Uwybrau uniawn y cyfeiriodd hi eu cerddediad arnynt. Daeth tynfa liosog vngfhyd dydd Sadwrn i dalu y gymmwynas olaf iddi. O'r teulu yr oedd yn bresennol, Mri. T. Ellis, D. Ellis (meibion), Misses S. A. Ellis, Hannah Ellis (merched), Mr. a Mrs. Humphreys, Lledrod (merch a mab-yn-nghyfraith), J. Ellis (mab), Mr. a Mrs. Edwards, Chirk (merch a mab-yn- nghyfraith), Mr. a Mrs. Davies, Bradford (merch a mab-yn-nghyfraith), a nifer liosog o wyrion a neiaint. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parchn. J. W. Lloyd, Pontfadog, a R. Hughes, Weston Rhyn, ac yn Rhydy- croesau gan y Parch. R. Jones. Dydd Sul, ar ol cystudd hir, fu farw Gri- ffith Morris, Pentre gwyn, neu, fel yr ad- waenid ef oreu, GrufFydd Morris y go,' wedi cyrhaedd o hono yr oedran teg o 81 mlwydd. Y mae teulu Griffith Morris wedi bod yn byw er's llawer o flynyddoedd yn Pentre gwyn. Yr oedd taid iddo yn fardd lied wych. Dy- wedir y byddai Gwallter Mechain yn cyf- ansoddi carol newydd fin nos cyn y Nadolig, ac y byddai Thomas Morris, o'r Pentre gwyn, yn ei chanu yn y plygain foreu dranoeth, yn eglwys Llangedwyn. Yr oedd ein gwrth- ddrych yn un fawr hoffid gan bawb, a bydd llawer o'i sylwadau byw, pert, a pharod, fyw yn hir ar gof gwlad. Yr oedd yn fedd- iannol ar gof ei hun, a byddai gwrandaw arno yn adrodd hanes hen drigolion y plwyf, a'u harferion, &c., yn wledd ammheuthyn. Yr oedd: wedi rhoddi ei waith gof i fyny er's llawer blwyddyn bellach, ac yn byw gyda ei ferch (yr hon sydd farddones wych), a'i fab- vn-nghyfraith, yn Pentre gwyn. M,ab iddo ef ydyw y Parch. Richard Morris, gweinidog gvda y Bedyddwyr yn Neheudir Cymru. — Claddwyd yn mynwent Salem, Llansilin, dydd Iau, y gweinidog, y Parch. E. 0. Parry, yn gweinyddu.

Y CYNGHOR DOSBARTH. Cynnaliwyd cyfarfod dydd Sadwrn, Mr. William Jones yn llywyddu. Darllenwyd llythyr oddi wrth y CyIighor: Sirol, yn gofyn iddynt gael allan pa alwad oedd am y man ddaliadau yn y dosbarth. Dywedwyd fod un cais o Llansilin. Penderfynwyd cefnogi penderfyniad bas- iwyd gan Undeb y Modurwyr, fod yr arian delir f el trethi ar fodurau, a. cherbydau eraill, i'w talu i gronfa, ganolog, o ba un y telir rhoddi011 i awdurdodau lleol tuag at dreuliau y ffyrdd. Galwyd sylw etto at gyflwr iechydol an- foddhaol Llanrhaiadr, a gadawyd y mater i'r ysgrifenydd a'r arolygwr wneyd ymchwiliad- f au gyda, golwg ar hawliau y Cynghor Dos- barth i weithredu. Darllenodd Dr. J. Kendrick Jones, Llan- rhaiadr, ei adroddiad biynyddol, yn mha un y dadganai fod cwflwr iechydol y dosbarth yn weddol foddhaol, ac eithrio Llanrhaiadr. >

AP GLASLYN YN CEFNCANOL. Bu yr Ap yn darlithio yn capel y Method- istiaid Calfinaidd, nos Wener, i gynnulleid- fa astud, a mawr fwynhawyd y wledd. Llywyddwyd gan y Parch. E. Parry, Carmel, cyn-we-inidog y daith. Nos Sadwrn bu yn darlithio ar ddirwest, yn yr ysgoldy.

GWYL DE A CHYFARFOD. Dydd Gwener darparwyd gwledd gan y chwiorydd perthynol i eglwys y Wesleyaid, yn Llansilin, i aelodau y Gobeithlu, pryd y daeth nifer liosog ynghyd i fwynhau y dant- eithion darparedig. Yn yr hwyr cafwyd cyf- arfod, o dan lywyddiaeth y Parch. E. J. Humphreys, y gweinidog, a chymmerwyd rhan yn y gweithrediadau gan y plant, yn cael eu cynnorthwyo gan Mri. D. Watkins, Moelfre, Methusaleh Richards, Llangedwyn, a J. T. Williams, Llansilin.

CYFARFOD CANU UNDEBOL. Cynnaliwyd hwn yn Cefncanol, nos Iau. Yr oedd y cynnulliad yn deneu iawn, iawn. Gresyn yw hyn. Fe allai bod cyfarfodydd "■ eraill yn rhwystro presennoldeb y cantorion, ond .mawr hyderwn y bydd pethau yn well y tro nesaf.

OEN RHYFEDD. Y dydd o'r blaen darfu i ddafad Gymreig yn perthyn i Mr. D. Ffoulkes, Moeliwrcn, fwrw oen anghyffredin iawn. Yr oedd iddo ddau gorph, gyda phedair clust, wyth goes, a dwy gynffon, tra nad oedd iddo ond un pen. Ni fu byw ond rhyw bum' munyd. a bu ei fam farw, hefyd.—Gohebycld.