Y Drych

Gorphenwyd. Gorphenwyd y frwydr ar glogwyn Calfarla, Gorphenwyd y chwysu yn ugardd Gothsamaua, Gorphenwyd l'r euog dragwyddol ddlangfa, Gorphenwyd i'r gwaethaf a crod ddlogel noddfa, Gorphenwyd y ffynon a olcha y duqf, Gorpbenwy i trefn cadw'r pechadur aflanaf, Gorphenwyd aberthu, caed dawn tra digonol, Gorphenwyd cyflawnder a'r ddeddf sydd fodd- haol, Gorphenwyd ysbelllo boll aUu'r tywyllwch, Gorphenwyd, mae'r pleldlau yn bloeddlo'n awr "heddwch." Remien, N. Y. MORIEN MON HUGHES.

Dyn yn Hen ac Egwan. Ar ddtwedd el oes wrth edrych yn ol, Gwel dya gyrfa loes mor hynod o nol Y treullodd toreuridycld OPS wertlifawr yn ofer, A thelmla'n annedwydd mewn gofld a phryder, Yn cgwyneb y ffalth fod heualnt yn dod A dlwedd i'w daith cyn cyraedd el nod. Nl cha gydymdelmlad, mae pawb arno'n cefnu; Ond DId gyda bwrlad, er welthtaun ymylu Oythryblu el hedd drwy ddweyd grda gwen ••Mor wael yw eich gw^dd. Wei, rhyfedd i mor hen Yr ydych yn edrych 1 Mao'ch barfchwiynbritho. Nis gweJaf chwi'n fynvch. Ond y'ch chwi'n hen- eIrldl0 Mor drwm yw eich clyw; A ydych yn lach? Mae'n bos11911 chwl fyw. er yn sal, ysbald bach. Pa fodct mae'ch golygon? Mae rhai sydd leu- acgach Na chwl'n hol!n! ddellllon. Nl ddyfoch chwl rwgnach." A hyn yw'r mwynhad rydd agos a phell, 03 nad yw'n sarhad, nl all fod fawr gwell. Yn ddystaw mae'u gwrando, a'l delmlad a'n ddrylllau, Wrth feddwl a choflo yr hsn, hoff amserau, O'r pryd 'ruedd el flu wrth fronau el fam, l'r pryd daeth yu ddyu, heb ddeibya un cam, A'r parch a dderbynlal pan > n nghanol bywyd, A'r modd ysgafn treullal el amser mewn gwyn- tyd; Ond 'nawr pan mae'n ea a'l natur yn Haith, Nl pherchlr el euw na,'l deimtad ychwalth, A thelmlal'r brawddegau fel erch gyllyll llymlon, Neu felnlon blceJiau yn trelddlo l'w galon. Canfyddal eJ hun heb gysur na chlod, Heb gyfalll, heb ddyn, yn holiol ddlnod. A'r gwrld l'w wedd gododd fpl angel gwarcheldlol A chyflym y cuddl> dd bob illneil hena'ol; Edrychal yn hyt Ho chwyddal el fron, A thelmlftl Y\l gr" f dan effalth y don, El harddweh boieuol fel pe'n ddychweledig A'l gwnaeth yn brydwedaol fel cynt, am ychydlg, Nl dd'wedal'r un galr, edrychat ynsyn, Yn nghanol y pair sisial at fel hyn: "Mae hen bethau natur yn dod yn twy gwerth- fawr, Hen bobt, er eu hantur, sy'n fnyn'd yn llal prls- fawr; Mae henalnt y gralg yn codi el brt, Hen donau yr alg sy'n swynol eu rhu, Arddelwir mynyddau ynt hen a dlysgog, Hen orwyllt raladrau ystyrlr yn enwog, Hen lawn yw y lloer, ond gwelir hi'n hardd, A'l gruddwelw oer, addena bob bardd, Heb feddwl mal bt nth) g yw addurn ei diffyg; ODd gwelir el ditryg pau feiha gael benthyg. Yr haul sydd a't glod bob amser hob len, Yr hynaf mewn bod gyrridr yn ben; Ond dyn-ond er doe-gyfrlllr yn egwan, Adewir—mae'n mro marwola. tn-et hunan. WiUcesbarre, Pa. D. L. RICHARDS. <ni»

I Efeilllaid y Parch. R. S. Jones, Providence. Tyfu wnelo'r ddau etifedd-Jachus Yn uchel mewn rhlnwedd; Ganwyd hwy yn ddau genad bfldd Er tori geirlau trugaredd. Wyoming, Pa. GWAWRFRYN.

DB. W ALKEB'S VINEGA.R BrrrEBs.-Heddyg. lyn sydd yn alltudio aflechyd heb wanhau y olaf, yn ysbrydoli heb wenwyno fel diodydd alcoholaidd-a iacha anhwylderau sydd yn codi o walldreuliad, a adnewydda y giau parlysol, a reoleiddia y ooluddion a'r afu, ao a rydd hoenusrwydd i'r holl gyfansoddiad.

SYNIADAU Y BOBL. "BHYDD I BOB MEDDWL EI FARN AO I BOB BARN EI LLAFAR." Y Dyddiadur a Methodistiaid America. Darllenais lythyr y Parch. John J. Rob- erts, Ysgrifenydd Oymanfa Wisconsin, yn y DRYCR am Chwefror 4ydd, yn cwyno am an- mherffeithrwydd rhestr gweinidogion ac eg- lwysi Wisconsin yn y Dyddiadur Methodist- aidd am 1886. Y cwbl sydd genyf fi i'w ddweyd ar y mater yw, i mi anfon ysgrif Mr. Roberts, fel y cefais hi, i'r argraffwyr; ond ymddengys iddynt hwy gael ysgrifau oddi- wrth bersonau eraill, ac iddynt, wrth geisio psrSeithio y rhestr, gymysgu a dyrysu. Er mwyn sicrhau rhestr gywir a boddhaol rhagllaw, a fydd ysgrifenyddion y gwahanol Gymanfaoedd yn America, mor garedig ag anfon i mi, neu i'r Parch. Roger Ed- wards, fel y delo i law erbyn diwedd Awst, restr o weinidogion, pregethwyr, eglwysi, &c., eu gwahanol Gymanfaoedd, a gofelir iddynt gael eu hargraffu yn hollol fel y der- bynir hwynt, heb adael i neb ymyryd a gair na Ilythyren. Byddwn ddiolchgar i'r hy- barch gyfaill Dr. Roberts, os bydd mor gar- a gwneyd crybwylliaid i'r perwyl hwn ar glawr Y Cyfaill riesaf. Yreiddoch, Aberystwyth. THOS. LEYi.

Henafiaethau Cymreig. MRI. GOL. Yn y DRYCR am lonawr 7fed, gwna Mr. Griffiths, Oshkosh, ymdreoh i eg- luro gofyniadan Bryt, yn unol a haneswyr Seisnig. Y mae yn gywir ar y motto "Ich Dien," ond pan ddywed Mr. Griffiths mai yn nhudalenau Cyrtneig yn unig y cedwir aoffadwriaeth am Dywysoges Johanna, gwna gamsyniad. Dywod Green yn ei History of the English people," pan yn traethu am y Baron Wars yn nheyrnasiaeth Harri III, fel y canlyn: "Llywellyn ab Iorwerth aimed steadily at securing the means of striking off the yoke of the Saxons. It was in vain that John strove to buy his friend- ship by the hand of his natural daughter, Johanna." Yr eiddoch, SIAN FACH 0 NEBRASKA.

Gair at W. Hugh Williams, Patagonia. Mm. GOL.: Os caniatewch, rhoddaf air o atebiad i'r cyfaill nchod (Gwel y Dayon am Chwef. 4ydd.). Wel, yr hen frawd, bum yn darllen eich llythyrsu am flynyddoedd heb wybod pwy oeddych, ond pan fuin yn ol yn Ffestiniog, deallais mai un a alwem ni yn Wil Hughes o Lanllyfni, yr amser gynt, yd- ych, a byddech yn lletya hefo un Richard Owen, Maesyneuadd, a phriodrosoch gyda Miss Morgans, merch William Morgans, Pencraig, Tanygrisiau. Yr ydych wedi dy- falu yn gywir am danaf finau; sef fy mod yn fab i Robert Morris, Ty'nddol. Gyda golwg ar y persoftau yr ymholwoh am danynt, y mae fy nhad, Robert Morris, wedi marw yn Blue Mounds, Wis., er mis Mai, 1871, yn 70 mlwydd oed, a bu fy mam farw yn mhen rhyw ychydig gyda dwy flyn- edd ar ei ol, yn 72 oed, a'r ddau yn gorwedd yn mynwent Blue Mounds, a Richard Owen, Ty'nddol, a'r wraig yn gorwedd yn eu hymyl. John Jones, Ty'nllwyn, yn byw yn yr ardal hon gyda'i blant, yn tynu ar 85 mlwydd oed ao yn dod i'r capel yn ami. W. Williams' Pant Coch, a Mrs. Williams, ei briod, wedi marw yn yr ardal hon, a'u claddu yn myn- went Bristol Grove; Mrs. Williams wedi marw yn 1881, yn 85 mlwydd oed, a Mr. Williams, yn yr un oedran, yn 1883. John Edwards, Dopog, wedi marw er's wyth neu ddeg mlynedd yn ol, yn Rock Hill, Wis. William Roberts, Ty'roapel, neu Wm. Rob- erts, Dolwenith, wedi marw ryw bedair neu bum' mlynedd yn ol, yn Cambria, neu Randolph, Wis. John Williams, y Rhyd, yn byw yn agos i Dodgeville, Wis. David Row- lands, Br>n-v-fEynon, yn byw yn agos i Ra- cine, Wis. Gobeitbiaf y bydd hyn o atebiad yn eich boddloni, fy hen gyfaill. Gresyn oedd i chwi gael eich hudo i ryw le fel yna yn walbant y byd. Gallai y bydd Patagonia, yn werth rhywbeth wedi i bob man arall lenwi, a daear y brenin mawr wedi myned yn brin ryw dro cyn diwedd y byd. Gobeithiaf y cewch ddigon o ras i faddou i'r neb a'oh hudodd yna ryw dro cyn marw. Derbyniwch chwi a'ch priod fy nghofion goreu. Yr eiddoch, 0. R. MORRIS. Bristol Grove, Minn.

"Shon y Gof" ac Eglwysi Remsen. MRI. GOL Nid er mwyn ateb cecraeth un na fedd y gwroldeb i roddi ei enw priodol wrtb ei waith, yr wyf yn gofyn eto am ych- ydig o'cli gofod, ond y mae teimlad dwfn yn Remsen a'r cylchoedd, fod yn bryd i un sydd o dan gysgod ffugenw, or ye misoedd bellach, wedi bod mor ddiwyd gyda'i falais a'i wenwyn, yn ymosod ar bersonau a chym. eriadau yn fyw ao yn farw, er creu teimlad- au celyd rhwng cymydogion, gwneuthur oyfeillion yn elynion i'w gilydd, a chyneu tan ymryeonau a chynenau yn yr eglwysi a'r gymydogaeth—fod yn Bryd iddo bellach, meddaf, gael ei ddynoethi a'i ddadguddio. Dywed Shon y Gof na ddaeth i'w feddwl erioed dafln un dirrayg arnaf yn ei n.¡dyn 7f Ta8i i'r darikaydd gredu eÏ fod ef ofoddwl mor bur ao nwchraddol, ac o ysbryd mor hynawg a boneddigaidd, fel y byddaly rath beth allan o'r cwestiwn gvdag ef; mthr DJd yw ei ysgnha yn y rayne iol yn ^-yfiawnhau y fa,th syniadaeth am dano. Uarllener ei rutbr-ymosodiad anifeilaidd arnat yn y DRYCH am Chwefror y 4ydd, yn gys a. ai iuehiadau erlidgarntaf fi ac eraill drolOn yn flaenorol i hyny, a barned y didu- eaa a oedd ganddo amoan i'm sarhau ai peiaio. Yn ffodus i mi, fodd bvnag, ni wna unrhyw ymosodiad. o eiddo Shon y Gof lawer o niwed i mi He yr adwaenir ni ein r* niae yn dda genyf hefyd i mj iwyaao cystal i'w gael i ddangos mor amlwg i'r cyhoedd yr hyn oedd yn ei goluddion Bellach bydd raid iddo newid ei ffug, cyn y gwna lawer o niwed i neb. Ond deuwn at rai pethau yn ei ysgrif ryf edd: Y mae cam haeriadaa, dywediadau -an oohrog, a chelwyddau digymysg Shon y Gof, mor ami a lluosog, fel nad awn i geisio ei ddylyn yn fanwl, am y cymerai ormod o le ac amser i fater nad yw o un pwys na budd i'r darllenydd; ond edrychwn ar ychydig o bethan ynddi. Yn y lie oyotaf, llafuria Shon y Gof i greu amheuaeth yn nghylch fy ngeirwiredd, pan y dywedais na wyddwn fod son am fy enw i na neb arall mown cys- ylltiad a'r fugeiliaeth yn yr eglwys yn Rem- sen, yn flaenorol i'r oyfarfod y buwyd yn pleidleisio ynddo. Yn awr, pe buasai y fath son wedi bod, gatlasai Shon y Gof bron hyny trwy ffeithiau diymwad, oblegid ym- ddengys ei fod yn gyfarwydd iawn yn holl achosion yr eglwys, er nad yw yn aelod o honi. Eithr nid ydyw yn medru dweyd fod unrhyw son wedi bod o gwbl, y tu allan i ddau neu dri o ddiaconiaid yr eglwys, a Mr. Edward Roberts, am fy enw. Ac i bron fy mod i yn gwybod am hyny, nid oes ganddo ond rhyw debygiaethau yn cael en gosod ganddo yn ei ffordd ei hun, y rhai, er hyny, nid ydynt yn profi dim. Y owbl y mae wedi allu dynu o enan fy "nghyfaill mynwesol" Mr. Edward Roberts, yw: "Well, he didn't say much; yon know how he is;" ao nid yw yn hollol sicr, iddo ddywedyd yn gwbl felly. Yr wyf yn foddlon, gan hyny, i'm gair y rhoddaf fy enw priodol wrtho i sefyll yn er- byn haeriadan maleisus un na fedd y gwrol- deb i ddangos ei wyneb uwch ben ei enw priodol, er gadael i'r werin wybod pwy ydyw. Llafuria Shon y Gof yn nesaf i geisio pron fod cyfarfod y pleidleisio bythgonadwy yn Remsen yn rheolaidd, ac fod yr hyn a wnaed ynddo yn gyfreithlon. Wei, os efe^a'i oyn- lluniodd, fel y mae llawer yn tybiod, nid rhyfedd ei fod yn ceisio amddiffyn ei reol. e ddiweh. Ond y mae y pethau canlynol mewn perthynas i'r cyfarfod hwnw yn ffeith- iau y gellir eu profi ta hwnt i bob dadl ac amheuaeth: 1.—Nid oedd un gair wedi cael ei ddweyd yn yr eglwys mewn perthynas i gael gwein- idog er ys llawer o amser yn flaenorol i'r eyfarfod yr aed ati i bleidleisio ynddo. 2.—Nid oedd un o swyddogion yr eglwys, na neb arall, wedi rhoddi un awgrym i mi fod fy enw i ddyfod o gwbl o flaen yr eglwys yn y cyfarfod hwnw, nac mewn unrhyw gyfarfod arall, er fy mod yn gweled rhai o honynt bron bob dydd. Y casgliad yr wyf fi yn ei dynu oddiwrth hyn yw, fod y rhai a fuont a'r liaw flaenaf yn nhrefniad y fath gyfarfod (y rhai,gyda llaw, a honent fod heb un eithriad hyd hyny, yn gyfeillion ffyddlon a chywir-galon i mi), wedi cael eu tueddu gan ryw ddylanwad i weithredu yn y modd rhyfedd ac afreolaidd hwn i'm bradychu a'm llofruddio yn gwbl ddiarwybod i mi, ao heb gymaint a gofyn am fy nghaniatad. Ac nid oes cymaint ag un o honynt wedi son un gair wrthyf am y poth ar ol hyny hyd y dydd heddyw! 3.—Nid oedd un hysbysiad wedi cael ei roddi i'r eglwys fod enw neb i gael ei ddwyn ger bron yn y oyfryw gyfarfod mewn cvs- ylltiad a'r fugeiliaeth, nac hyd yn nod fod y mater o gael gweinidog o gwbl i fod dan sylw. Yr wyf fi, gan hyny, yn honi nad oedd y eyfryw gyfarfod yn gyson ag unrhyw reol, nac unrhyw drefn, nac unrhyw iawn- arferiad, yn gyfarfod rheolaidd. Ac cs nad oedd y oyfarfod ei hunan yn rheolaidd, nis gallai dim a wnelid ynddo fod yn rheolaidd; ni buasai unrhyw rym mewn dim a wnelid ni buasai unrhyw rym mewn dim a wnelid mewn cyfarfod felly, pe buasai yn pasio yn gwbl aufrydol. Y mae yn anhawdd credn fod neb o'r rhai yr oedd a wnelent a'r cyE. ryw gyfarfod mor anwybodus, fel na wydd- ent hyn oil yn eithaf da. Fod dynion a gymerent arnynt ofalu am achos yr Ar- glwydd, mor ddiofal am undeb, a heddwch, a thangnefedd yr eglwys ag i fod yn foddlon i wneuthur fel hyn, sydd yn sicr yn rhyfedd iawn; oblegid ffordd sydd yn sicr o arwain i ddyryswch yn mhob eglwys ydyw. Ceisia Shon y Gof dafiu y bai am hyn i gyd ar Mr. Edward Roberts, yr hwn oedd wedi dyfod i'r lie oddeutu pum' wythnos yn flaenorol i gyfarfod y pleidleisio. Dywed Shon fod tri o'r diaooniaid wedi bod yn siar- ad a Mr. Roberts, yr hwn, meddai, oedd "er ys misoedd" (stretch Shon y Gof), yn aiddgar "am i'r eglwys gymeryd Mr. Davies yn fug- ail arni." Ymddengys yn ol Shon y Gof eu bod wedi bod yn ymresymu, ac yn taer ym- bil ag ef. Dywedasant wrtho, a hyny "yn blaen," y byddai y mwyafrif yn sicr o fod yn erbyn Mr. Davies; ond gwelodd y "diacon- iaid parchus" ei benderfynolrwydd, ac ym- ddengys, yn ol desgrifiad Shon y Gof o hon- ynt, na feddent na meddwl, na barn, na phenderfyniad, o'r eiddynt en hunain, oblegid yr oeddynt yn dri yn erbyn un, ac eto nis gallent wneuthur dim. "Eithr ni thyciodd dim gyda Mr. Roberts, a rhaid oedd myned yn mlaen," medd Shon y Gof. Wel, os cymer dri o ddiaconiaid i ddarbwyllo un aelod cyffredin, a hwnw yn newydd-ddyfod- iad, ao iddynt fethu yn y diwedd a gwneuth- ur dim o hono, pa nifer o'r cyfryw ddiacon- iaid a gymerai i lywodraethu eglwys o gant o hen aelodau ? Yr oedd y diaconiaid hyn, medd Shon y Gof, yn medru sicrhan Mr. Roberts y byddai y mwyafrif yn sier o fod yn fy erbyn, ao eto oydsyniasanjt i'm henw gael ei roddi o flaen yr eglwys, pan nad oedd ond un aelod yn gofyn am hyny! Rhaid eu bod wedi dyfod yn foddlon iawn i mi gael fy aberthu, a hyny, cofier, tra y proffesent gyfeillgarwch a ffyddlondeb i mi! Na, nid wyf yn meddwl fod y "diaconiaid parchus" hyn yn haeddu cael tynu darlun mor ddlt o honynt ag a dyna Shon y Gof; ac y mae yr esgus a geisia ef roddi dros eu hymddygiad- au yn rhy deneu -yn rhy deneu i ddim. Yr wyf yn deall hefyd, fod adroddiad Mr. Ed- ward Roberts o'r achos yn dra gwahanol i eiddo Shon y Gof. Ond nid oes a fynwyf fi yma a'r drafodaeth, yn mhellach nac y mae yn dal cysylltiad a mi fel erledigaeth blyn- tynaidd arnaf, am fy ngolygiadau Gwa- harddol. 4 -Yr oadd ballots wedi cael eu hysgrifenu yn barod yn flaenorol i'r cyfarfod, a'r ffurf yn mha un yr oedd y mater i'w roddi o iiaen I yr eglwys, gan hyny, wedi cael ei benderfynu gan ryw un, neu ryw rai, yn rhyw Ie, ryw bryd (nid yn, na chan yr eglwys), cyn i'r eg- lwys gael gwybod fod y fath fater o gwbl i fed ger bron. Dyma ffeithiau na foiddia Shon y Gof, Da neb arsll, eu gwadu uwoh ben ei enw priodol. Gall y cyhoedd, gan hyny, farnu am gymeriad y cyfarfod cry- bwylledig. A phan hysbysir hwynt mai dim ond ychvdig ddyddiau o fla .»n yr etholiad (sf-t Hyd. 28,) y cynaiiwyd y cyfarfod, ac foil Shon y Gof a'i gyfeillion yn dra chyn- vrias, a llawn o ysbryd pleidiaeth bartiol y pryd hwnw, gallant gllsgln yn lIed Rywir beth oedd awcan y oyfarfod eglwysig byth- gofiulwy hwnw yn Remsen! x mae gwaitn bhon y Gof yn amddiffyn a gwyngalchu y "diaooniaid parchus" yn gof- yn gair o sylw. "Am y gwatth a rodda ar ddiaconiaid parchus eglwys Annibynol Rem- sen," meddai. Yn awr, gwyr y s^wl a ddar- llenasant fy nodyn blaenorol, na soniaisiun Kair am y diaconiaid. Shon y Gof sydd yn sicrhau mai hwy yw y rhai yr oedd y cap yn eu ffitio. Wal, boed rhyngddo ef a hwynt am hyny. Dweyd a ddarfum i "nad oedd un amheaaeth yn meddyliau Uawerymn.nH.d cynJInn Shon y Gof a'i gwmni oedd y cyfan o'i ddechreu i'w ddiwedd, a'u bod wedi cael un neu ddiii o fawn i'r eglwys i fod yn ha wen oath yn eu dwylaw, er cario allan eu Siamcan." Y mae dynion llawn mor wybod- ns, a chall, a gonest. a "diaconiaid parchus" liemsen, wedi cael eu defayddio yn bawen- uu cath cyn hyn, heb yn wybod iddynt eu hunain. Ni chyhuddais i neb yn yr eglwys o un dyben drwg yn yr hyn a wnaethant. Oad gwyr Shon y Gof yn eithaf da mai nid ua o'r diaconiaid oedd wedi parotoi y ballots, ac oedd hefyd mor brysur yn en rhanu, he mor flaenllaw yn y gwaith o gymeryd y bteidlais. Gwyr hefyd yn eithaf da, a gwyr pobl Remsen a'r cylchoedd, am y person hwnw, os yw yn deilwng i fod mewn eglwys o gwbl, mai yn rhywle tna chil y drws yn eistedd mewn dystawrwydd edifeiriol a hun- auffieiddiol am y gweddill o'i oes, a theimlo yu ddiolcbgar iawn am gael bod yno, y mae y lie priodol iddo ef, ac Aid ar y blaen yn rheoli gweithrediadau yr eglwys, er dirfawr niwod i'r achos! "Uwchlaw gwneuthur fel y mynai Mr. Da- vies i'r werin gredu." Yn wir! y mae y brof- edigaeth yn gref i ollwng ychydig o oleuni yma ar achos y person dan sylw, ond ym- ataliwn y tro hwn o barch i deimladau ei deulu. A pherson fel hwn, a hen wrthgil- iwr erlidgar fel Shon y Gof, wedi myned i flaenori mewn gofalu am achosion yr eglwys! We), Dnw a helpe'r eglwys. Y mae am- ddiffyniad Shon y Gof wedi gadael argraff ar feddyliau llaweroedd fod cytwyll a ohyngrair rhyngddo a swyddogion yr eg- lwys yn ei ymosodiad ohwerw arnaf. Oeisia ef wada, mae'n wir, fod neb mewn unrhyw ymgynghoriad ag ef. Ond dengys yn ei ys. grif ei fod rywfodd yn gyfarwydd iawn a holl achosion yr eglwys. Medr sicrhau fod penderfyniad neillduol wedi ei reolaidd gof- nodi ar lyfr yr eglwys. Gall roddi gyda manylrwydd neillduol bleidleisiau a gymer- wyd flynyddan bellaoh yn ol. Pa fodd y gallai wybod y pethau hyn heb i ryw un ddangos iddo lyfr yr eglwys, neu i rywun oyfarwydd ag ef, ei hysbysu beth oedd yn- ddo ? Cymer arno adrodd gyda manylrwydd mawr ymddyddan oyfrinaohol a gymerodd le rhwng tri o ddiaconiaid yr eglwys a Mr. Edward Roberts, a hyny, medd ef, "pan nad oedd neb arall yn bresenol." Pa fodd y gallai wnenthur hyny heb i ryw un o hon- ynt ddatguddio iddo y gyfrinach ? Ie, hona fod yn gwybod beth oedd teimladau cudd- iedig oalonan y "diaooniaid parchus" hyn oblegid dywed en bod "wedi hen ffieiddiolar y blinder a'r annhawelwoh." Pa fodd y gwyddai ef am eu teimladau, os nad oedd- ynt wedi eu hamlygn iddo ? Ac y mae Shon v Gof yn yn gymeryrl a'r gorcawyl o am- ddiffyn a gwyngalchu diaconiaid eglwys RemsoD! Wel, dymunaf yma gyfleu fy nghyifymdeimJad didwyll a'r dinconiaid yn wyneb eu banffawd adfydus. Ydynt, y mae diaconiaid Remsen yn "barchus" gan Shon y Gof, tra y bydd ef yn gallu eu cadw o dan ei fawd, a'u defnyddio yn offerynau i gario allan ei amcanion ei hunan; yn mhellach na hyny, ni fydd ganddo unrhyw barch iddynt hwy, mwy nag i minau. Cwestiynau sydd yn cael eu haml ofyn yn Remsen, er pan ymddangosodd ysgrif ryfedd Shon y Gof, ydynt, "Pa fusnes sydd gan un o'r byd i fod yn parhaus ym ryd ag achosion eglwys Dduw? Pa hawl sydd gan neb i ddangos llyfr yr eglwys i un nad yw yn perthyn iddi, er mwyn i'w gweithrediadau gael eu oyhoeddi o flaen y byd o 'Dan hyd Beersheba?' Pa gysondeb sydd mewn fod swyddogion eglwys Crist yn myned i ytu- gynghori a bradychwyr ei brenin ?" Cofier mai ysgrif Shon y Gof sydd wedi codi y cwestiynau hyn yn meddyliau y bobl. Y mae Shon y Gof yn cyraedd uchaf-nod ei haerllugrwydd pan y rhydd yn fy erbyn fy mod wedi bod yn achos, yn achos, cofier, o flinder ac annhawelwoh yn yr eglwys yn Remsen. "Gofyned pob darllenydd i'r gweinidog Annibynol agosaf ato yn mhob ardal a man yn y Talaethau Unedig." Wei, pa sawl un a ofynodd, tybed ? a pha sawl gweinidog sydd wedi ateb? Tystia cydwy- bod Shon y Gof, ei hunan, ei fod yn hyn yn euog o ddwyn camdystiolaeth yn erbyn ei gymydog. Gwyr yr eglwys, a gwyr pobl. Remsen a'r cylchoedd, nad wyf wedi ymyr- yd mewn un modd a dim o faterion yr eg- lwys yn Remsen, er ys bellach ddwy flyn- edd bron. Bum yn pregethu yno ychydig o weithiau ar y Sabboth ar eu cais, fel rhyw ddyeithrddyn arall; ond yn mhellach na hyny, nid oes neb yn yr eglwys, nac allan o honi, fedr ddweyd fy mod wedi gosod gwelltyn ar ei ffordd mewn dim. Bam of- alus yn hyn, fel na roddwn achlysur i neb fy nghyhuddo o fod yn flinder i'r eglwys. Ond pa wahaniaeth a wna hyny i greadur erlidgar, anghyfrifol fel Shon y Gof ? Yr hyn a wna y cyhuddiad hwn yn fy er- byn gan Shon y Gof dipyn yn chwerthinus, er hyny, yw y ffaith eifod ef ei hunan yn ys- tod yr holl flinder a'r annhawelwoh i gyd a fu yma, yn un o'r pleidwyr anwylqf mwyaf seloq ac aiddgar, ie, ac eithafol, i mi o neb yn Remsen; a'i fod wedi parhau felly hyd o fewn ychyd- ig fisoedd yn ol, pryd y daeth Prohibition i gynhyrfu y dwfr, ao i beri iddo droi ar un- waith yn elyn dialgar i mi. Ai tybed fod Shon wedi anghofio yn Ilwyr fel y byddai yn trin, ac yn melldithio; ie, ao yn rhegu, ac J11 bygwth ei ddyrnau ar y rhai oeddynt yn fy erbyn? Wei, byd cyfnewidiol yw hwn, a Hed gyfnewidiol yn wir yw rhai pobl sydd ynddo! Nis gallwn i wrth fod Shon y Gof yn bleidiwr mor eithafol i mi y pryd hwnw, er niwed rai gyda rhai, mwy nag y gallaf I wrth ei fod yn wrthwynebwr mor afresymol i mi yn awr, er gorfoledd i eraill. i mae cyhuddijd Shon y Gof fy mod wedi bod yn achos o flinder ao annhawelwoh yn yr eglwys yn ei wneyd yn rheidiol i mi gyf- eirio at fater y buasai yn well genyf beidio ei grybwyll. Ond y ffaith yw mai y blinder a'r annhawelweh cyntaf yn yr eglwys ar ol fy nyfodiad i Remsen, oedd yn nghylch ffrwgwd a gymerodd le rhwng un o flaenor- iaid yr eglwys. ac un a. adwaenir yn lied gyffredin y dyddiau hyn wrth yr onw Shon y Gof. Cymerodd hyny le yn nghylch mater byohan, dibwys, plentynaidd iawn; rhy blentynaidd yn wir, i ddynion synwyrol i wneuthur sylw ohono; eithr pwdodd y per- son a dybir gan lawer yw Shon y Gof, fel babi, a bu am dri mis heb ddyfod i'r capel, "yn gwneyd ei oreu i gael cvdymdeimlad y wlad o'i dn." A llwyddodd i beri siarad a chynwrf, ac annhawelwoh mawr yn yr ar- dal, ac yn yr eglwys. Ac am i mi yn gwbl o garedigrwydd geisio heddychu y pleidiau gelyn- ol hyn, y ciifarfyddais a'r gwrthwynebiad mwy- af oil a gefais er pan ydwyf yn Semsen. Yr wyf yn gwbl dawel fy meddwl heddyw fy mod wedi gweithredu yn yr amgylohiad hwnw oddiar y dybenion puraf, a'r dymun- iadau goreu i'r ddwy bIaid; ond camddeall- wyd, nen gamesboniwyd fy amcanion, a llwyddwyd trwy foddau nad yw o ddyben ei hysbysu yma, i godi terfysg mawr yn yr eglwys. Nid yw hyn yn un newydd yma; y mae pobl yr eglwys, a thrigolion Remsen, a'r holl gylchoedd yn eithaf cyfarwydd a'r amgylchiadau gofidus! Ond yr wyf yn oyf- eirio at hyn er mantais i bobl o bell ddeall gwir sefyllfa pethau yma, Llwyddais y pryd hwnw i godi yr un a dybia llawer yw Shon y Gof o'r ditch, a'i gael i ddyfod i'r capel fel cynt; ac y mae yntau yn awr yn talu i mi am y caredigrwydd! Ac nid hyny yn unig, ond medda yr haerllugrwydd i'm cyhuddo o fod yn achos o flinder ac an- nhawelwch y bu ef ei hunan mewn rhan fawr, os nad yn wir yn benaf oll, yn achos o hono! Y mae y cyhoedd erbyn hyn yn dechreu dyfod i ddeall beth yw y felldith sydd er ys llawer o flynyddoedd bellach ya gorphwys fel hunllef ar yr eglwys hon. Pe byddai i'r eglwys ei hunan ddyfod i ddeall, ac i ys- gwyd ei hunan oddiwrtho, byddai yn war- edigaeth werthfawr iddi. Pan y mae eglwys Dduw yn ei haehosion mwyaf cysegredig yn cael ei bradychu i ddwylaw gelynion marwol crefydd bur ac ysbrydol y Beibl; pan y byddo magwyr gwinllan yr Arglwydd yn cael c-ii tori "fel y byddo hi yn sathrfa" i gymeriadau fel hyn—y mae wedi myned yn lied ddifriiol yn wir. Yn gy wir, Eemsen, _/V, F. E. DAVIES.

Gair byr o'r Burg. WILLIAMSBURG, IA., Mawrth 2.—Wedi iddi fyg'vth, neu yn hytrach addaw gwan- wyn, y mae cyw gauaf eto wedi ymddangos -eira, gwynt oer, a rhew. Gobeithio na bydd ond o fyr barhad. Darfu i amryw Gymry o'r He hwn anfon pawb ei lwyth o aaifeiliaid corniog i farch- nad fawr Chicago yr wythnos ddiweddaf. Deallir i'r anturiaeth dalu yn dda iddynt. Y mae yr etholiad dinasol wedi myned heibio yma er doe. Cafwyd amser bywiog. Yr oedd dan docyn ar y maes. Heblaw nn y dinasyddion, codwyd nn arali o dan yr enw "tocyn y bobl," ond yr hwn mewn gwir- ionedd ydoedd docyn y gwrthwaharddwyr. Yn ddigon priodol, galwasant eu caucus yn nghyd gyda chardiau cochion wedi eu gwas- garu ar hyd yr heolydd wedi'r tywyllnos- arwydd y Socialistiaid diddeddf. Ond ni lwyddasant yn eu hymgyrch; felly cafodd y bobl sydd yn caru deddf a Uywodraeth dda y fuddugoliaeth. Syrthiodd un gwr rhwng dwy ystol heb yr un. Yn mhlith y rhai a etholwyd da genyf allu enwi y Cymry oan- lynol: Yn Faer, Mr. John Hughes, hen ddi- aeon parchus yn yr eglwys Annibynol; yn Drysorydd, y Parch. Thomas E. Hughes gweinidog y T. 0.; yn Ysgrifenydd, Proff Thomas J. Evans; 80 un o aelodau y cyneor trefol, Mr. D. E. Evans, masnachwr. Bydd y Parch. Henry Davies yn cychwyn w daith fawr tua Chymru lan yn mhen tua mis; llwyddiant iddo. o ein cyfltrfo(l ysgolion undetol y Sabboth olaf o r mis hwn.—Timotheus.

—Gwell fyddai i Sherman, Edmunds, ao eraill yn y Senedd, gynghori yr Arlywydd i ddefnyddio yn helaeth o Goffi Dant y Llew Williams; yna ni fyddai perygl iddo fod mor ystyfnig ag y mae parth eu oeisiadau. An- mhuredd yn ei waed yw yr achos. Un hynod yw'r Coffi fel purydd y gwaed, ao y mae yn felns i'r archwaeth. I'w gael gan y masnaohwyr a'r cyfferwyr, neu R. D. Wil- liams. Pris 30o. a 60c. y blwoh gyda'r mail. GWELLHAD Rsn-BDD: "Ar ol dyodddf oddiwrth anhwylder llym-dost yr elwlenod am ysbaid tair blynedd, a chymeryd medd- yginiaeth yn barhaus gan y meddygon, i yohydig ddyben, cynghorwyd fl i roddi fy achos o flaen J. B. WILLIAMS, Druggist, South Street, Utioa. Ar ol oymeryd potel- aid o'i feddyglyn cefais wellhad hollol. [Arthur Jones, Remsen, N. Y. Gwelir hysbysiad mewn colofn arall am y meddyglyn nerthol nchod.

I RHWNG DIFRIF A ciiware. I -Pan ofynwyd i lances ddoniol o Sir Jackson, 0., pa un o ddau newyddiadur Oymreig America a hoffai oraf, atebodd: "Pan wrthyf fy hunan, i'r DBYCII y byddaf yn edrych amlaf; ond pan fydd fy nghariad gyda fi, ar y sofa, gwell genym y Wasg ein MdwUybSi Beth gebyst oedd hi yn feddw], tybed! Mae gweled ych yn cael ei gorneln a'i gornio yn ddigrif gynddeiriog i bawb, ond yr ych ei hunan, a'i berchenog. BHEBWM NEWYDD DROB DDABWINIAETH. Lled-ogwyddo at Ddarwiniaeth, (Hyny ydyw, epayddiaeth), Byddaf weithiau, pan yn nodi Tuedd dynion i gynffoni.—Scrantonfab. -Rhyw ddiwrnod, brathodd geneth fach ei hofferyn siarad, a chan lefain yn dorcal- onus, rhedodd i'r gegin, a dywedodd: "O, mam bach, anwyl, y mae fy nanedd wedi sathru ar fy nhafod!" -Ar ol dyfod ar draws neidr fawr yn yr ardd, brysiodd dyn bach tair oed i'r ty i ddweyd wrth ei fam ei fod "newydd weled dim, gyda chynffon hir, hir wrtho." Un o'i phen yn cynffoni—yw y sarff, Siwr o ymseboni; O'r pridd, pe byddai Haw iddi, Ysblenydd "Ohebydd" wnai bi. —Draig Goch. DONATIONS A DIOLCHIADATT. Yr wyf fi yn methu yn lan deg a deall pwnc y donations yma. Os dyled ydynt, pa- ham y diolchir am danynt hwy, mwy na rhyw ran arall o'r cyflog blynyddol? Os nad ydynt mewn addewid na dysgwyliad, i beth y cymer llawer o'u derbynwyr y fath drafferth i'w boomio J Ond sut bynag am y pethau hyn, yr ydwyf wedi sylwi yn ystod yr ugain mlynedd diweddaf fod cyfateb- rwydd pur fanwl rhwng y symian a geir o honynt a iaith y diolch dylynol am danynt. Y mae cyfartaledd y cyfatebrwvdd hwnw yn debyg i hyn: Am $25 dywedir-lswm annysgwyliad- wy," "derbyniol," "bsddiol;" "dymunem ddiolch. Am$51—"swm canmoladwv," "da," "gwerthfawr;" "yr ydym yn diolch." Am$101.04—"swm hardd," "parchus," "haelionus;" diolch yn fawr." Am$210.38—"swm anrhydeddus," "rhag- orol," "godidog;" "diolch o galon bur yn helaeth." Am$291.49—"swm ardderchog," "ysblen- ydd," 'bendigedi, "yr ydwyf fi a'm hanwyl briod yn diolch yn wresog i bawb a gyfran- asant. Taled yr Arglwydd iddynt oil." Y mae genyf nodion ae ystadegau eraill ar y ewestiwn pwysig hwn; ond cadwaf hwv hyd dymor nesaf y rhoddi a'r diolch. Gellid meddwl mai yr adnod fwyaf yn ngolwg rhai pregethwyr yw, "Yn mhob dim diolchwch, yn enwedig am ddonation.Hen Oawswr. BUDDUGOLIAETH PARSON PRICE. Drachefn ein gwir Broffeswr gawn Yn profi nerth ei brydferth ddawn; I'r lan y coeth ddysgawdwr aeth Uwchlaw bongleiiaid gwael en chwaeth. Ar flaen y blaen mae'r Parson twt, Ac nid, fel rhai, ar flaen y gwt. Fel na raid iddo lyncu enw Rhyw gerddor mawr i'w ddwyn i sylw. — Cambren. -Bellach, ar ol i D. Jenkins, Mus. Bac., roddi y fath ddesgrifiad o'r lie, oni fyddai yn well ei al w yn Remoents yn Saesneg, ac yn Remsentiau yn Gvmraeg ?—Roman. —Dywedir fod yn Kentucky lawer o ddyn- ion yn ofni am eu bywyd y bydd i ryw gre- adur fel Pasteur ddarganfod meddyginiaeth i frathiad neidr gynffondrwst, yn He chwisci. -Yn Tachwedd diweddaf, syrthiodd Miss Alioe H. Lewis, Edinburg, Ind., ar draws twb golchi, a thorodd un o'i hasenau. Wrth weled yr hanes yn y papyrau, pendeyfyn- odd haner dwsin o ffarmwyr ieuainc y Gor- llewin pell, fod yn y llances anffodus hono ddefnydd gwraig iawn iddynt, ae anturias- ant anfon llythyrau, yn cynwys eu lluniau, ati. Y canlyniad fu iddi briodi perchenog pum' cant o erwau brasaf deheubarth Dako- ta, rhyw dair wythnos yn ol. Byth wedi hyny y mae holl hogenod Indiana yn ceisio tori eu hasenau gyda thwbian golchi. BEDDABGBAFF BENYW SIABADUS. Ar draws ei stori angen ddaeth, Ac aeth a hi i'w chartref; Bod mewn tawelwch mwyach wna— A hyny ga y pentref.-Sam Senql. -Pa fath ganeuon glywir with gefn y ty yn y nos ? Cbttfilau, yn fwyaf cyffrsdin, —"Onid ydych yn meddwl," gofynai y gwr i'w wraig, rhwng difrif a chware, "fod llawer o ferched yn CQA eu meddianu gan gythreahaid?" "Ydwyf, yn credu fod hyny yn dygwydd i'r rhan fwyaf o honynt wrth iddynt briodi," oedd yr atebiad didrugar- edd. Y GWNIADUE. [Cystadleuol yn Nghyfarfod Llenyddol diweddaf Utica, N. Y.] Thimble is nimble, I know-it will push To all points, by jingo; I glleijs the needle must go Yn gethin wrth ei gwthio.— Go Ddtt, —Pan geryddwyd gwraig weddw ienanc am fyned i gyngerdd go w&geddus, yn faan ar ol claddu ei gwr, amddiffyaodd ei hun trwy ddweyd fod p jb un o'r cantorion yn matchio ei galarwisg. Cyfeirio at y minstrels Negroaidd yr oedd. CYFABFYDDIAD DAU YMDEITHYDD. Ar groesffordd. da.n fynegfys, Cyfaifu Mormon blin A gwr o wlad Confucius hen Yn teithio, fel ei hun. Chin Wong yn ddwys ofynai: "I b'le yr wyt ar ffo ?" A bys y Mormon gododd at "Y ffordd i Mexico^ES^" Dychwelwyd yr un cwestiwn Yn ol i Mr. Wong; At fynag arall pwyntiodd ef: "Y brif-fforad i Hong Kong —Denverfardd. Y FFOBDD I GOGINIO GWB. Rhydd boneddiges brofiadol o Baltimore y cyfarwyddiadau canlynol i goginio gwr, fel ag i'w wneyd yn dyner a da: "Defnyddiwch eich chwaeth eich hunan, ao nid eiddo neb arall, wrth ei ddewis. Nac ewch i'r faroh- nad i chwilio am dano, oblegid dygir y fath oraf o hono fit eich drysau. Gochelwch ei farnu wrth ei liw arianaidd, fel pe byddai yn facrell, nac yohwaith wrth ei wawr felen, fel pe byddai yn salmon. Ar ol ei ddal, gwyliwch ei ddyfetha trwy gamdriniaeth. Peidiwoh ei gadw mewn dwr poeth, ar y naill law, nao ar rew difaterwoh, ar y llal 1. Yn y nos, rhoddweh ef i'w gadw mewn Ilia n glan, mewn ystafell iachus, ac yn y dyd d gorohuddiwoh ef a gwlaneni a defnyddia u eraill, a'r oil heb nn botwm yn ddiffygiol arnynt. Bhwymwch ef yn y badell gyda'r llinyn sidan a elwir Cysur, am fod yr un a elwir Dyledswydd mewn perygl o dori. Gan 9 y rhaid i chwi ei goginio yn fyw, fel ceim- weh neu grano, gwyliwch rhag iddo ysbonc- io i'r tan, a deifio ei ymylon, nes bod yn sychlyd a diflaa. Cedwch dan o eerch pur a sirioldeb glan o'i gwmpas, yn ol fel y bydd yn dal. Ymgroeswoh rhag rhoddi pupyr na flnegr arno. Gwna tipyn o siwgr, yn awr ac yn y man, lea iddo; a gellwch roddi yohydig o synamon arno weithiau, os oymwyswoh ef yn ddoeth. Peidiwoh, er dim, a ohyffwrdd ag ef a ch tafod. na gwthio y ffore iddo, i weled sut y bydd yn gwneyd. Troweb ef yn esmwyth. Os ooginiwch ef yn ol y cyfar- wyddiadau hyn, byddweh yn bur debyg o'i wneyd yn amheuthyn tyner a blasus, a fydd yn siwr o gytuno a chwi ao a'r plant; a gell- woh ei gadw mor hir ag y mynoch, os na fydd i'ch dibrisdod o hono wneyd iddo lwydo, neu i'ch esgeulusdod beri iddo oeri." Cynghorem y gwragedd ieuainc sydd yn de- chreu oddw ty, yn enwedig, i roddi prawf ar y cyfarwyddyd nchod.-Peleg.

Y Mynydd. Un o frocau chwyddfawr antan-neull chest AtJr, neu'l chastell elrlan, Uwch broydd yw'r mynydd; man I wel'd Duw yn ngwlad huan. Paradwys y pur ehedydd,-Alpaldd Bwlpud, He bu'r Creydd Haenau o drjsorau sydd Yn el gol ar eu gilydd. DEWI HEULWEN. ..n.

Amerig. TON—"Hold the Fort." Hoff Amerlg, gwlad fawreddog, Banau'n gofl'rau'l gyd; Bras dy dir a llawn dy lynoedd, Tl yw C'efn y byd. Cydgan—7&0.?> dy frelchiau yn ymagor Hyd y moroedd matth, Draw o'r Werydd l'r Tawelfor I bob llwyth ac lalth. Ti yw cartref duwles Rhyddld; Oydraddoldeb gwlr, Ydyw can y mwyn awe Ion 8y'n cusanu'th dir. Byth na ddeued peJldetIgaeth 0 dy fewn, fy ngwlad; Llwyddlant It' gu egwyddorlon Washington dy dad. Tomhicken, Pa. T. R. WATKINS.

I Weithiau Dwfr Nanticoke, Pa. fall oreu yn Nghwrdd Llenyddol y Bedyddwyr Cymrelg, Ohwefror 24, 1886. ] Angenrhald esgorodd ar ddyfals fawreddog, I ddyfod a dyfroedd iachusol t'n tre'; Anturiaeth g* flogodd gelfyddyd ardderchog, I wlthlo y ddyfals yn berffatth o dde; Aeth dros Stnquehanna, yr afon fordwyol, A daeth a Nant Harvey'n el bratch yn wlrfoddol, Trwy bibau yn ol dros y bont yn garladol, A chynyg el dyfroedd I bawb yn y lie. Celfyddyd wnaeth b-^irlant ar ol el phureiddlo, I'w gwthio l'r rhlwlau yn gllr ac yn lân; Ar bwys yr ysgoidy mewn twr-blb mae'n gwyllo, Yn bprol 1 atal eln tal fyn'd ar dan; Mae'n Iachus l'w yfed, mae'n dyner 1 olcht, Mae'n dda 1 goglnlo, "a phob peth ran hyny;" Mae'r Gwaith yn anrhydedd a chlod l'r Owm- A bendith 1 nlnau bob ur, ar wahan. fpelnl, Nanticoke, Pa. T. CILCENIN EVANS. 11

Tmson yr Ymgeisydd Atlwyddlanns. Ar ol ymdrechu yn galed lawn A cholll peth o'm cysgu, Gan feddwl curo pawb o'r bron A lyddent yn cystadlu- Och fl., l'r maes daeih cewrt lu I'm herbyn 1 ymdrechu, A cholll wnes y wobr gun- Gwnaeth arall un fy nhrechu. O'r herwydd nld wy'n cwyno dim, Gan lmi wneyd fy nghoreu, Ac 1 mi gael fy nghuro'n dtg Yn oedfa ddeg y bored; Pe rhoisal'r betrriad wobr lm\ A mlnau heb el haeddu, Rhyw wrthrych gwawd fuaswn I- Mil gwell yw 1m' fod hebddl. Os enill byth mewn 'Steddfod wnaf, A hyny trwy gyflawnder, Mi delmlaf fwyniant dan fy mron, A byddaf Ion, heb bryder; Os gwelaf arall uwch na ml, Ymdrechat ddrlngo ato, Yn llaw yn Haw awn uwch l'r lan, Mae seddau ddigon yno. Muchakinock, Iowa. DEWI MYNWY. "'I11a

Ar Farwolaeth Mr. John H. Davies, Prairie, Long Creek, Iowa. Du ingoedd yw nodau angau—allant Archollt'n telmladau; Un pur a aeth o'n pau-ilr bedd unlg, A ganal'n ddlddlg yn el hen ddyddlau. El enald canaid, cu-yn lion hedodd, Mewn Hawn hydor teulu; Oaersalem wen, lawen lu, Gyd aslwyd k gwaed leau. Long Creek, la, IDWAL MAI.

Ar Briodas Mr. John Pugh a Miss Jane Klchards, Long Creek, Iowa. Paradwys gyrawys gemau—a'r fodrwy Aur fedrua a'r perlau; Dydd defod y gwyn flodau Yw y dydd yr unlr dau. Da amod aellwyd yma-a'l arddel Mewn urddas a'n awyna; Yn y serch y gwrelddyn a&—yn fywtog Gwlr hedd duienog, hardd a'l dylyna. Agor yn dywysogaidd—wna'r unlad Ddor enwog oea hataldd; A ffawd a brl nt pbald, bratdd,- heb gyson Dwym hau cyeuron, a dim cas oeraldd. Ha f dwyn hynod wen helnl'—wna hoenus, Lan wyneb mwyn Jennie; A denoi mae'n ymdonl-aml fwynlant, A gan olwynaut, fel gwyn oleunl. Am gysur eydymgelslwch-er hyny Am rlnwedd ymdrechwch; Yn der beunydd derbyniwch-Wof wenau, A myrdd o ddonlau o'u mir ddyddanwoh. Long (Jruk, Ia. IDWAL MAI. t"

Fanny Olivia Rees. [Geneth newydd anedlg Athenydd, Hyde Park. Geneth enwog lawn Athenydd-a. gest Ar ddydd gwyl ypblenydd; Net ellun anhyfeiydd, Hudolus ferch-dy !ys tydd. UN 0 FEIRDD LANSFORD.

Y CARIADON CELTAIDD. MICHAEL DAVITT, MICHAEL D. JONES A DR. E. PAN JONES. O'r diwedd, y mae Cymru a'r Iwerddon wedi syrthio mewn cariad a'a gilydd. Ar ol canrifoedd meithion o elyniaeth anghymod- lawn, yn tarddu nid yn gymaint oddiar han- iad cenedlaethol ag oddiar wahaniaeth ar- ferion oymdeithasol, wele'r Cymro teyrngar- ol a'r Gwyddel gwrthryfelgar wedi dyfod i gofleidio eu gilydd, a thynghedu y bydd idd- ynt rwyfo yn yr un eweh nes cyraedd glan "Dymchweliad Landlordiaeth" yn y ddwy hen wlad. Dywedir i'r undeb cymodlawn a dadwydd hwn gael ei ddwyn oddiamgylch trwy offerynoliaeth dau efengylydd adnab- yddus mewa mwy nag un ystyr yn Nghym- ru, nid amgen y Parct. Dr. E. Pan Jones, awdwr pamphledyn bychan a elwir Y Ddae- ar i'r Bobl, a'r Parch. Michael D. Jones, prif-athraw Coleg Annibynol y Bala, sefyd- liad lie yr addysgir dynion ienaino ar gyfer gweinidogaeth yr efengyl. Ymddengys fod un arall hefyd, llawn mor adnabyddus yn Nghymru, yn gefnogydd gwresog i'r mudiad "cenedlgarol" hwn, sef y Parch. J. Spinther James, Llandudno. Pwy a fuasai yn dyohmygu, rhyw ugain mlynedd yn ol, gweled y ddwy wlad fwyaf gelyniaethus o dan haul yn dyfod i ymgof- leidro a chusanu eu gilydd? Eto, cafwyd prawf ymarferol o ddilysrwydd y gyfathrach ansanctaidd yn Fflint, ardal y Pabyddion, ao yn Ffestiniog, ardal y ohwarelwyr Protest- anaidd, pan y safodd Mr. Michael Davitt, yr archgynhyrfydd Gwyddelig, ar gais a gwa- hoddiad yr efengylwyr uchod, ar lwyfanau cyhoeddus Cymru i "eglaro y moddion a ddefnyddiwvd" ganddo ef yn y Werddon er llwyr ddifodi tirfeddianaeth a. thirfeddian- wyr o'r wladhonojneu, yn ngeiriau awdwr y pamphledyn y cyfeiriwyd ato, i'w "gosod hwynt i lawr-i lawr yn dawel, os yn fodd- lon; ond anyhow, tawel neu beidio, i lawr a hwynt." Nid rhyfedd i ohebydd meddylgrafr ofyn yn un o'n colofnau dro yn ol, "Cymru, fy ngwlad, i ba le yr wyt yn drifftio?" Ond cy- hyd ag y cymer y bobl eu harwain gerfydd eu trwynau gan y rhai a soniant am "segur- wyr tirfeddianol," ond a segurant ac a ym- besgant eu hunain ar frasder y wlad; a broff- esant eu bod yn tosturio wrth lafurwyr y ddaear, tra y maent yn byw yn helaethwych beunydd eu hunain ar chwys eu gwynebau a mer eu hesgyrn; ao a grochlefant o bwlpud- au a thrwy y wasg, "I lawr a hwynt (sef y tirfeddianwyr)—i lawr yn dawel, os yn fodd- lon; ond anyhow, tawel neu beidio, daros- tynger hwynt," er mwyn i ni enill poblog- rwydd a sicrhau porfa fwy gwelltog I ni ein hunain a'n hiliogaeth, ar draul y diniwed a'r diamddiffyn! "Gofyna llawer," ebe awdwr y traethodyn y cyfeiriwyd ato, "os ydymam weled chwyldroad (revolution)? Ein hateb yw, y bydd raid iddi fyned yn 'dro' yma cyn hir, drwy ddygwyddiadau Seneddol neu ryw ffordd arall." Y mae y frawddeg yna yn es- boniad digamsyniol ar y gair "anyhow" uch- od. Gallwn yn hawdd farnu beth yw ystyr yr "anyhow" hwnw, nid amgen rhoddi "y moddion a ddefnyddiwyd" gan yr arwein- wyr Gwyddelig yn y Werdd Ynys mewn grym a gweithrediad yn Ngwalia Wen. Ond y mae genym fwy o ffydd ac ymddir- ied yn amaethwyr gonest a thangnefeddus Cymru nag y bydd iddynt gymeryd eu per- swadio i yoirestru a'r fyddin Utopaidd ao ymhoniadol hon. Yn wir, mae Cymdeithas yr Amaethwyr yn Nyffryn Conwy wedi dat- gan eu barn fod yn anmhosibl iddynt rwyfo yn yr un cwch a Mr. Michael Davitt, ao fe wnaeth rhai o amaethwyr Mon yr un peth. Tra yn cydnabod fod gan y dosbarth hel- bulus hwn berffaith haw! i ymffurfio yn gyngreiriau, ac arfer pob moddion cyfreith- I lawn i geisio gweila eu sefyllfa, a'u bod yn wrthrychau diameuol deilwng o gydymdeim- lad a chefnogaetb, credwn yn ddiysgog, ond iddynt ymbwyllo ac axfer tipyn o ddoethin- eb, y bydd i'r tirfeddianwyr yn Ngbymru eu helpu a gwneyd pob peth In eu gallu i'w cynorthwyo i ddyfod allan o'r argyfwng presenol—a deimlir gfin bob dosbarth o gymdeithas, mewn gwirionedd—yn fwy na choncwerwyr.—0 "Gwalia." mr-

Cyfarfod Dosbarth Mankato, Minn. MANKATO, MINN., Mawith 1.Cyfrifir erbyn hyn y Cyfarfod Dosbarth a chyfarfod agoriadol capel newydd Matikato yn oihlith y pethau a tu. Cafwyd cyfarfod pur dda ar y cyfan, er fod rhai o'r hen dadau anwyl yma yn gweled erbyn hyn nad doetb fu cye- ylltu y ddau gyfarfod, gan fod rhai psthau lied bwysig yn gorfod, o ddiffyg amsar, cilio ola sylw. Diameu nad ydyw cysegriad ein temlau yn cael y lie a'r parch priodol. Cyr- haeddodd y gwahanol gynrychiolwyr a'r gweinidugion yn weddol brydlon; hefyd, da- th y Parchedigion J. W. Morgans o Powell City, Dakota, a W. A. Jones o ddinas y DRYCH. Gellid barnu mai dyma ganol y byd, o herwydd yr oedd y ddau yn edrych yn bur lluddedig wedi teithio yr holl ffordd. Pa fodd bynag,cafwyd boddlonrwydd da fod y ddau yu aDfonedig yr Arglwydd, a gellid dweyd yn Bier fod arogl esmwyth ar lafur yr hoil weision. Rhyw deimlo fel y dysgybl- ion ar y mynydd yr oeddwn, "Da yw I nifod yma;" ac adgofiem sylw yr anfarwol Rees Evans, Cambria, Wis., pan ar ei daith olaf, yr wyf yn meddw), yn Mankato, acy preg- ethai am y tatianau. "Mae yn ddigon hawdd ichwiwybod," meddai, "am ambell i hen bererin, fod tone y tarianau aur yno, pan y byddo ar ei ddeulin gyda ei D mw." Yn sicr i chwi, rhyw deimlo felly yr oeddem ninau trwy y cyfarfod, y weinidogaeth yn finiog, a'r gwrandawiad yn astud a diirifol. Ein gweddi yw, ar fod y oyfarfod yn ateb y dyben mawr, eneidiau yn cael eu oadw, ac enw If au yn oael y gogoniant, Profedigaeth fawr i'r cyfarfod ydoedd i'r Parch. W. Mach- no Jones gael ei gymeryd yn wael, fel nas gallodd ddyfod i'r oyfarfod, er fi fod wedi dyfod i'r dref. Dysgwylid wrtho i bregethu ddwywaith, ond nis gallodd. Pregethwyd gan y Parchedigion oanlynol: Nos Feroher, John W. Roberts a John W. Morgans; boreu dydd Iau, am ddeg, Wm. A. Jones, Utica, a Griffith Roberts, Horeb; am ddau, J. W. Morgans a Wm. Powell (A.); y nos, John 0. Jones a Wm. A. Jones. Duw o'i ras a ar- ddelo y weinidogaeth i fod yn fendith. Bn Mr. Morgans yn canvasio y dref a'r holl ardaloedd, er cynorthwyo y chwaer eg- lwys yn Powell City, Dakota,.i orphen ei ohapel newydd. Pob llwyddiant iddo.- Jackin.

Mis Mawrth. Anianlew frraw'n cynal ffrom—ydyw Mawrth; Mae'n codi mwng arnom; O'l lid rhalb lsalaw drom Rua 'stwr yr ystorom. Howard, Dak. IFOR OYNIDR PARRY.