Yr Herald Cymraeg

(JWALCHMAI. TAN 'MTRiWNl FFERSt.-Un nosoni, yr wytlmoe ddiweddaf, tborodd tar- all-an yn Cae'rglan.. YcJiydig cyn un ar djdeig yr oedd .v isu yn wenfflani. a dhyn y gellid cael un- .d rhvw gyrmortfawy digonol, yr oedd tair neu b&dai.r° tas wair a cheiirch wedi fllosgi yn lludw, ao nid oedd cliim ar cl o'r peiriant dymu ond y tIiml haiarn ohono. Yn ffodus ni ledcd'db y ifcaji i'r ad^eiladJau. 'Nid oedd yr -wed! ei yswirio ond ibotii rhan.

GWRECSAM. CYWEGORl TREFOL.—Cynnaliwyd cyf- arfod o'r cynghor ddydd Maw Ah., y Maer (Mr R. Williamson) yn y gadair. Darllenwyd Hytnyr oddiwrth ysgrifenydd Cwmni Neuadd y Farchnad, yn dyweyd fod y cyfarwyddwyr I yn awr yn foddkm i "dderfbyn cynnyg y goc- phameth mewn cysylltiad ar neuadd.—iPen- derfynwyd fod i <r clfrc lbaratoi cyfcixndeib rhag- arweiniol i gyflwyno i Fwrdd y Llyw odra-eth Leol.— Deffbyniwyd Uytihyr oddiwrth Fwrdd v LLywodraefch Leol, yn igalw sylw at y man- teision arbenig gynnygid gan y ddeddf bas- iwyd yn ddiweddar i fenthycio arian. a.m log byehan.—Penderifynwyd prynu darn o dir oddiwTuh Mr John Shone a-hwng Lorne-s.tre>et a'r hen dir claddlu, er lledu Rhosddu-roa.d.- Cyrtunwyd fod i'r nvaetr anfon rhybuddion allan yn awgrymu peidio cynnal yr hanner- gwyl arferol ar y dydd Gwener cyn y Nad- oliff. CEISffO OYFLAWXE HlTTNANLADD- IA.D. Yn gynnar foreu dydd Mawrtlh, aefch gwraig at yr Heddwas Molrord, yn High- street, ga.n ddyweyd witho fod ei brawd wedi ayflawni hunanladdiad. Aeth yir heddwa8 i dy yn Lampitt-street, a dywedodd y wraog wrtho fod ei brawd yn ei ysbafell-wely. Aeith i fyny'r llofft, a chafodd ddrws yrystafell yn nghlo, ond torofdd i fewn, a dhafodd ddyn o'l onw Thomas WiTtams yn gorwedd ar y gwdy, i a'i wddf wedi ei dori. Yr oedd gwaed ax hyd y llawr. Yr oedd Williams yn fyw, ao anfonwyd am Dr Moss, yr hwn a- orchymyn- odd i'r dyn gaeil ei symud i'r yspytty, He y gorwedda mewn cyflwr peryglus. Nid oedd Williams ond yn ddiweddar wedi dod o'l tlc-tty, ac yr oedd wedi bod yn dioddef oddi- wrth delirium tremens.

LERPWL. OYFARlBXJfD JVIAiWH DtRWESTOL. — Ncxa Ian diweddaf, cynnaliwyd cyfarfod mawr dirweaital, o daii lywyddiaeth y Paroh C. F. Aked. Y prif siaradVr ydoedd y Parch Ddeoiu Farrar, yr hwn a draddod- odA, anerohiad lym-gondexnnioi1 o'r fasnach I (Peddwol yn. ei gwahanol agweddau.-Y Paroh L. M. Islett a gyfeiriodd at waith Mr Gladstone yn prusio mieetur syddi wedi gwnoyd mwy o niwed na dim, sef Mesur Trw-yddedau Grocers, ac yn awr wele ei fab yn dyweyd y dylent berffeithio y tafarn- Iiai, eu. heangu, a'u gwneyd yn fwy parchus. buw fad'deuo Mdynt yn Lerpwl am bemodi dtiirllawydd yn arglwy^ddrfaeT.

LLANBERIS A'R CYLCH. AiDETOQ OAJNKMatAIDDOU Nos Wener, yn Nantpadani, cynnaliwyd cyfarfod o dan lywyddiaebh Dr lioyd Williams, er ceaaio cae-I cydweithTediad trigolion Han- beTis i leeoii yr Ysgol yn Bryn'retail neu Penllyn. imaradwydl gan y Parohn 'D. Uonea, Disgwytfa; J. O. Jones, Llanberis; Mr D. P. Wilimm, U.S., a'r M'ri R. E. Jones, Llariberia; W. Bliag Williams, Pen- ia'rwaen^ Gan fod iLlanddeindolen wedi caagiu droa 800p tut -fydead yr yagol yn un o'r ddau le yna, a lbod MT Agshefton-Smith wedi ilhoddi daar aceT o dir, teimlai yr oil a'r siaradwyr miai dbefchineib yIlJ m'lwbl ILlan- teris a Llanrug oedd rlvoddi eu hsysgwyddau nrrfeh yr olwyn i gaaglu y 200:p eydd edsieu er dechreai adedla-du yn un o'r Ileoedd hyn. Penodwydi pwyllgoor crytf, oyninwysedig o d'ri dJr06 bob addoildy yn y plwyf, er rhoddi yr awhos air y eeiliau priodol i weMiio, gan belled ag y mae dyledswydd ptwyf Llaniberis yn y owHjstairn.

LLANGOLLEN. TIR-LITHBIAD. —JM y gwyr Uawer or dairllexiwyr, y mae cwmni ilheilff ordd y Great Western yn gwneyd y llinell sengl, sydd o S&wabon i Llangollen ac yn inlaen, i fod yn ILinell ddwlbl, a.c y mae 11awer o'r gwafth Wedi ed wneyd eisoes. Yr oeddynt wedi oario ysbwriel i wneyd Ille dwM dros y nant ddofn sydd yr ccihr nesaf i Xiangollen o orsaf Trefor, ac wedi agor He yn ngodreu y domen, neu y cob, yn yr ochr isaf, sef yr hr lie y gwneiar y llinell newydd, er mwyn I fcynu y pibellau pridd, ac adeiladu bwa. o biiddfeini, dros yr aber sydd yn arllwye i'r Ddyifrdwy, with Bontcy sylltau. Ond Uithr- odd y domen dan ochr y llinell newydd i'x Nant y dydd o'r blaen, ac y mae yno tua, 30 a ddynion yn gweithio, a bydd yno waith am fisoedd eto, oherwydd nid ydynifc eto wedi gorpheai symiud v ffithriad i gael dechreu adeiladu ategfur i ddal y domen newydd, a bydd yn rhaid cael tir lawer o ryw Ie i lanw lie y domen a lithrodid. Efaiilai y bydd y llinell wedi ei gwneyd yn ddwbl cyn y gwneir y ilinellati trydanOli rhagorol ar hydi y pr:f- "ffyrdd, yn ol cyinllun Mr Moreton Prichard, Cfaergy'ba, ji gliidio teitih'wyr am geiniog y pnm' m'lltir. O! na welai Oymiru y llinelilau :ff- Cfaergy'ba, ji gliidio teitih'wyr am geiniog y pnm' m'lltir. O! na welai Oymiru y llinelilau ■ferydanol rhad hyny wedi dod.

LLANRWST. CYISGHOR; y cyfarfod misol nos Wener, Mr J. E. Hum- phreys (cadeiryddi). yn Bywyddu.—iCyflwyn-- wyd a chtnieradwywyd flbond y trysorydd1 am 2000p.—Pendeirfynwyd galw1 sylw y Cj-nghor Sirol at gyflwr anfoddhaol y ffotrdd ger Pont Talvlxjnt, a'r brif-ffordd i Statiori-road, ger pont yr orsaf.—Rhoddwyd canliatad, i Mr G. R. PeeTS, peiriannwr trydanol, i gael cyfien- wad o didwfr at ferwedtydd ager at oleu trydanol am rent o Ip y chrwarter.

MACHYNLLETH. Y BWRDD YSGMNFV;(YDD.kelcdau hwn ydynt y Parchn Canon Trevor, W. S. Jones (M.C.), Jonali Jones (A.), D. H. Hughes (B.), a Mr R. Gillart. YR YSGOL SIROL.-Dydd Llun, cyn- naliwyd cyfarfod arbenig o'r llywodraathwyr Ueol, dan lywyddiaeth y Parch Jonah Jones. Pa^iwyd i gyflwyno bursary i fab Mr D. Ifor Jones, Cbiris. Penodwyd pwyllgor cyn- nwyedig o Mri E. Rees, R. Rees, R. Owen, W. M. Jonea a J. Rowlands, i wneyd ym- toliad yn nghylch telerau y 'Misses Morris am y tai sydd yn gwynebu y tir newydd, ao i WIIEYcl adroddiad ar y mater eto.

NANTLLB A'R CYLCH. CTMDBITHAS LFOTDDOilj TAX- 'RALLT.—Noe Fawrth, med anerchiad ar "Hannah" gan Miss L. Jane Williams, Cae Mawr; a darllenwyd papyr aT "Saul" gan Mr Richard; H. Jones (Beatrice). OYMDEITHAS POBL IEUAINC SAlt- ON.—Dydd Ma.vrth, cafwyd dadl fywiog, "Pa un mwyaf manteiaiol, Oynghrair Lleol ynte Cymrn Gyfan 1" Agorwyd dros Gymru Gyfan gtax, Mr John Parry; dros undebau lleol gan Mr W. W. Owen (llywydd). Pledd- leisiwyd, a vhafwydl mwyafnf droe Gymra ,Ojfan. OYMDEITHAS LENYDDOL TAL- YSARN.—Noe Wener. caed dadl ddyddorol ar y testyn, "Pa un ai cerddoriaeth ynte Ilenyddiaelh sydd yn dyrchafu mwyaf ar y mie<idwl. Agorwydl o hladdl cerdldoriaietn gan Mir John W, Janets, Ooedmadogj-ter- race; ac o blaid Uenydddaeth gan Mr Ro- bert G. Jones, Fromdeg. Yr oedd y mwyaf- rif o blaid oeTddoriaeth. OYMDEITHAS POBL IEUAINO SOAR. —Nos Fawrth, dan lywydldiaeth Mr D. W. Thomas, cafwyd: etholiad, a daeth tri ym- geisydd i'r maes. Cafwyd areithiau rhagorol gan yr ymgeiswyr, a chefnogwyd hwy gan amryw o'r aelodau. Ar y diwedd, pleidleii^- iwyd fel y canlyn —Mr O. W. Jones (Llafur), 23; Mr G. Pritchaxd (R.), 12; Mr Owen Griffith (C.), 2. Ar gynnygiad Mr O. Griffith, yn cael ei eilio gan y Parch R. W. Jones, a'i gefnogi gan Mr Hum- phrey Williams, paeiodd y gymdledthas, yn unfrydoi, bleidlais o gydymdeimlad a Mr D. Lloyd-George, A.S..

PENISARWAEN. DfYRtMlAFtrAD. —D eallwn fod Mr W. Elian Williams, gonichwyliwr Cwmni Ys- wiriol y Prudential yn y cylchoedd hyn, a. chyn-lywydd Undeb Chwarelwyr Gogledd Cymru, yn symud o'r ardal i ymgymeryd a'r n-ydd o asaisibant-superinteiident i'r un owrnni yn notspalrth Beth Bydd ei oymudiad, o'r ardal horn yn golled fawr, yn enwedag felly i eglwya Bozrah (A.), o'r hotn yr oedd yn ddiaoon defnyddiol iawn.

PENMACHNO. TE PAHTT.—Cynhyrfwyd yr ardal1 dawel hon dwddl Shdwrn, gan :wth cihwiotrydd eglwys y Methoddsbilaidi Oalfinaidd yn gwneuthur te parti. Yr oedd y danteith- wn ar y byrddau yn amrywiol, lluosog, a da, a diaeth llu mawr i'w miwynhau. Yn yi hwyr, fe draddododdl y Parch T. M. Jones (Gwenalit) ddarlith ragorol ar yr anfarwoi "George Mkiller."

RHUTHYN. Y MAER.—Yn "Mhapur Pawb" am yr wythnos hon, oeir darlun rhagorol o Dr Job Medwyn Hughes. y maer, yn nghyda byw- graphiad rhagofrol.

RHYD-DDU. Y OYMDEITHAS LENYDDOL.—Nog I IJtm, gerbtrooi y gymdeathaa uchod, darllen- wyd papyrau rhagorol a Uawn o addysgiadau y nairl ar "Hannah," gan Miss Susie G. Roberts, a'r llall ar "Samuel," gan Mr Ellis Jones.

TREFFYNNON. IMARJWOLAETH gMY-N.-IlVa yr oedd henwr o'r enw John Jones, Biaibell, yn cordd- 00 ar hyd WTiitford-atireet, ddydd Mawrth, gwelwyd ef yn siglo ac yn syirbhio. Pan god- wyd ef i fyny, yr oedd yn hollol farw.

PORTHMADOC. "TTCHELGAIS." Yn Nghymdeithas SaJem (A.), pan y llywyddai y Parch W. J. Nicholson, crhoddodd y Parch W. Rosd Hughes anerchiad rhagorol. LUWYDDO.—Dydd Mawrth, derbyn- iwyd hysbysrwydd fod Mr G. T. Hughes, mab hynaf Mr G. T. Hughes, High-sitreet, I w^idi pajsiof arholiad Bwtrdd Maaniach fel second mate. OYMDEECHAS LENYDDOL Y TA ERNACL.Nos Lun, cafwyd ymdrafod- aeth ar y Llyfr Hymnall a Thonau newydd. Agorwyd yn ddeheuig gain Mir Griffith Prit- chard a Mr R. J. Williams (Tryfanwy). OYMDEITHAS LENYDDOL EBEN- EZER.—Nos Iau, pryd y cafwyd papyrau rhagorol gan Miss G. P. Roberts ar "Efitbhetr"; Mjislsi JjliMbeth EL Williams, "Bywyd St. Paul"; Miss M. E. Thomas, "Ann Griffiths, yr emynyddetsi Gymreig" Miss Grace Jones, "Esther." ORY'BW' JdLiLIOlN. Gofidus genym fod amryw o longau y parthau hyn, ac yn eu mysg y "Nanhoron" (Oapten Williams), wedi dioddef oddV'wrth yr awel ddiweddax.—tBwr- iada Mr John Ellis QBDughes, iteithrdd mas- nachol y FeUin Fawr, fyn'd am wibdiaith i'r Aipht, er mwyn ei iechyd.—Sor.ir fod U.'H. poMogaidd yn adeiladu ty newydd yn y dref, ac y ceir yn fuan fwy o fanyMon. OYMDEITHlAS ATHRAWON AC ATHIRAiWESAU Y OOSP AlRTH a gyfarfu yn Tsgol y Genethod ddydd SadWrn, pan y llywyddai Mr H. Hughes. Yr oedd nifer dda yn bresennol. Derbyniwyd Mr Edward Jones, Tremadog, fel aeilod newydd. Dewis- wyd rhai t'v cynnrychioli ar -bwyUgor gweith- Lol Oymdedithiaa Gogledd Oymru. Neillduwyd y swm, o 5s at dryisorfa yr "Aycliffe Jubilee." AM: yn ddfiynol trwy raglen gymdeithasoi ddifyto<l. COFKyR AMDDIFAJI^-—'Dan nawdd adran leol y dref, cynnaliwyd cyngherdd lluosog fa SlwyddiammiB, nlots Fawrtih, er I budd amiddifaid Oymdedthaa Gwyr j Rhedl- sfiPyrdcj. <3a|de!itryd<|, MJr J. R. 1'iiohard, U.H. Cantorion, Miss Bessie Evams, I R.A.M., iMJr Maldwyn Humphreys, A.R.A.M., i'r rhai y rhoddwyd derbyniad hynod boblogaidd. Oynnorbhwyii hwy gan y 'oantborian PWry, Mtr E. Morgan (Llew Madog), Mr J. Bryant (Eos BtryMha-n), M\iœ M. (l Wffliiams, Mr J. McLean (cyfeilydd), i&o. I ANRHIYDEDDTJi Y' TEILWNGL-YN Unol a phieaidetrfyniadl y cynghor ditieaLg, I cymerodd cyflwyniad tystysgrif hardd y Royal Humane Society, wedi ei harwyddo gan y Due o Argyll, i'r Heddwas Rowlands I am achub bywyd y bachgen bach, D. Lewis, le yn nghyngherdld gwyr y rheilffyrdd, noe Fawrth, ao yn unol a dymuniad, ymddang- osodd y ddau, sef yr un waredwyd a'r un a'i gtwiarodotdbd irhag dyjfrllyd fedd, air yr eagynlawT, yn nghaUol cymeradwyaeth y dorf. Oadeiryddl yj cyngherdd (M-r J. R. Piriobard) a egjlurodd yr aangylohiadiau. Teimlai yn anrhydedd gael! Uywyddu ar yr acilysuT. N|d Deth) ba:cl1 oedd achub I bywyd. Nis gwyddent ddyfodol y bachgen baoh oedld glerbron. Gallai f yn wr dyliajiwtadol a da, neu gallai fod yn wahamol. Yr oedd achub enaid yn beth mawr. Yr oedld achub y oorph, cartrefle yr enaid, yn fawr hefyd ar gyfrif ei ragolygon pwysag. Daaigcoodd eu cymiydog, er's Ilawer o flyn- yddQld belach, yn Heddwas Rowlands, wroldeb tedlwng i'w gydniabod a'i gofio. Da oedd ganddo aJw ar gadeirydd y cynghor dtinesig, Mr Jonathan Da vies, U.H., i fyn'd trwy y cyflwyniad.—Mr Jonathan Davies a wnaeth sylwadau i'r urn cyfeiiriadl, ao yn nghanol cymeradwyaeth y cynnulliad, cytf- twynodd y certificate, a chydnabu Rowlands yn foesgiar. Y 0YNGHOR DI-N-ESIG.NLos Wener, pan y llyiwydidai Mjr Jonathan Dafvd.es.— Fel arolygydd dan--y bwrdd i wylio, &c., yn nighylch petroleum, gwedthredad y cytn- Ringyll Roberts, yr !hwn sydidi wedi ymit- neillduo. Aed i'r owestiwn dipyn yn fanwl, a syniwyd ei fod yn gwestiwn pwysig a oedd y rhai oedd yin gweithredu y cyfryw ym meddu trwyddedau, ac y dylai y siwyddbg fod yn deall hyn yn fanwl er mwyn arol- ygjaeth briodol.-Y Cadeirydd a gymhellai ohirio y mater a gwneyd ymohwiliad llawn 5fr fcwtesbiwtnL—.Dir Griffith: Ai nid trwy apwyntio heno (ytn ngofeu yr ymddydldan) a fydclai y ffordd oreu i gael yr hyn y cwyniir o'i herwydd.—Y Olerc. (Mtr J. .Tones): Gwaitfu. y swyddog yw chwil'io hyrt allan.—M!r D. Williams a gyfedriai ttib werthwyr oeddynt yn adnabyddus i bawb. ■—Mr J. E. Jones a gyntiygiodd, a Mr D. Williams geftnogodd, ohirio y cwestiwn hyd y cynghor nesaf, er mwyn cael llawn fan- ylion a phasiwyd.—Yn adroddiad yr arol- ygydd iechydol, cyflwynid i sylw lythyr o edddo Dr Jones Morris yn; gofyn am fwy o oleu yn New-sfoeefc ac Bast^avenue (Back). Oyflwynwyd y mater i sylw pwyllgor y nwy. Owynid hefyd, yn yr un llythyr, am sefyllfa ddiffygiol y ffordd yn yr un partih. Yr un adroddiad a hysbysai fod amryw achosion I afiechydol yn y dref. Yr oedd utn ohonyrofi yn y Clwb Rhyddfrydol, ao yr oedd y He, yn unol a gorchymyn Dr Fraser, wedi ei Rau. Yr oedd un aahos o dan iddwf, and nysbyisai yT arolygydd fod pefchau1* yn gwella, ac nad oed yr achosion yn rhai trymnon. Arferid pob moddion i leihau y cyfryw. Yr oedd mwyafrif o'r achosion yn New-street a DoTa-st-reet.-Y Cadeirydd: Nid oesi genym ddim yw ychwanegu ond eich hannog i barhau i fynedi yn miaen yn yr urn cyfemad, ac arfer pob moddioin i leihau yr hyn y cwynir o'i herwydid.

ABERMAW. DARLITHOEDD.—Nos Wener, traddod- y Prif-fardd Elfed ei ddarlith ragorol ar "Williams, Pantyelyn," yn nghapel yr An- ndbynwytr. — Nos Fawrth, cafwydj darlith ddoni-J g¡aæluog yn nglhapel y Wejstleyaid gan Mr W. O. Jones, Aber, ar "Oariad a Phriodaei." ANRHEG I WETNlIDOG. —Nos Fawrtli, cynnaliodd Cymdeithas Ddiwylliadol Siloam ei chyfarfod wythnoso., ac ynddo anrhegwyd gweinidog yr eglwys, y Parch R. Thomas, ag awrlais farmer ar aclnysur o i briodas a Miss Yaughan, Llanerfyl. Oyflwynwyd yr anrheg gan Mr R. IV ice Hughes, ysgrifenydd y gymdtithas, a chyd- nabyddodd Mr Thomas y rhodd gyda llawen- ydd. Dilynwyd gan anerchiadau gan y Parch G. Thomas, Airthog; Mr J. Adams, a Ohapteniaid J. Garnet a H. Morjis. Cymer- wyd iihan hefyd yn y cyfarfod mewn cajiu, adrodd, &c. gan Mrs J. M. Jones, a Mr J. Adams, ien., Miss iBessie Jones, Mri E. Pierce Jones, George Davies, J. Roberts, a Miss Parry. CYNGHOiR YR EGLWYSI RHYDD.— Yn ddiweddar, ymiffurfiodd eglwysi Ymneiii- duol y dref yn undeb. Dydd Mercher, pen- derfynwyd ymuno a Ohynghor Oeaiedlaethol yr Eglwysd Efengyilaidd Rlhydd- jBtholwyd y Parch J. Gwynoro Daviea yn llywydd y cynghor lleol; Mr m Wynne Williams yn Ssf-lywydd; y Parch P. Jontea Roberts yn ysgrifenydd; a Capten John Garnetfc yn drysorydd. Cynnelir pwyllgorau y cynghor yn food yn ysgoldy y Wesley aid. Dan nawdd y cynghor, cynnelir seiat undebol yr vythnoa nesaf yn Nghaersalem, a seiat gyff- elyb yn Seisnig yr un wythnosi yn nghapel yr Annibynwyr Seisttig. Trefnwyd! pync- iau seiat ar gyfer tymhor 1897-8, pa rai fydd i'w trafod yn y gwahanol eglwysi yn ystod yr un wythnosi. Pasiwyd i gytmal cyfarfod cyhoeddus yn Ionawr, ac i sicrhau dau wr galluog i draethu ar "Egwyddlorion hanfodol Protiestaniaeth.' Bwriedir traddodi cyrres o ddarlithiau addysgiadol rhad yn ymwneyd a nodweddion yr eglwysi rhydd gan wahanol weinidogion y dref yn ystod Ionawr a Ohwef- ror. Miae y symudiad hwn yn magu nerth ac yn liawn argoslion llwyddiant.

CORRIS. NTT) YN UNOL y cymerir i fyny sy- mudiad, yn yr ardal lion, er hyrwyddo y nodJtk'hfa at gynnel(ir y{n, Macihynlleth er budd yr Y sgo Sirol; ac nid heb resiwm, meddir, y mae pefchau yn bod felly. *RiHAXX)RI YN AIMERIOA. —Wrth ed- rych i'r '"Drydh, gwelwn, 'er ein llawenydd, hanes am ddrychafiad Mr 'David F. Davies, gynt o Bethar.ia-terraoe, Corris UchaJ, i fod yn first assistant engineer yn City Hospital, Roxjbury, ¡BOSton. Derbyniodd y penodiad yma pan yr oedd 200 yn cydytmgeisio. Ym- fudodd Mr Dlavies (Davy, yr engine driver, felly y geCwia ef yna), oddiyma ychydig flyn- yddau yn ol; ac y mae ei hanes er pan y mae ytn America yn un Ihynod' o ilwyddiannus yn nglyn a pheiriannwaith. Y OYNGHOR PLWYF.—Oynnaliwyd yr uohod noa Lun, Mr H. Davies, U.H., yn y gadadr.—Nid' ystyriai y pwyllgor, a ben- odwyd i ymweled ar lie, fod yn angen- Ttheddiol -gwneyd ff gauediig, ffordJc( syddJ yn arwadto o'r B.G. Inn i'r orsaf. Barnai y pwyllgor yn fwy priodol alw sylw yr awdurdodau at sefyllfa afiachus cytiau moch yn ngwaelod y pentref, &c.— Dygodd y OynghorwT Rhys Owen gwyn hefyd oddiwrth Dr Jones yn nghylch fod ysgarthion cytiau moch yn gwneyd niwed i bisrtjyll Pontdlami, Corris Uahal. Hysbys- wyd fod pibellaiu wedi eu herchi taagaltl wneyd gwellda/ntau yn nglyn a dwtfr Gar- neddwen, a Gwaelod T Pentref. Hysbysf- wyd nad oodd y gwelliantau a wnaed yn ngjyn a dwfr yn Tan'rallt yn foddhaol, fod y pibeBau wedi cau i fyny a rwbel. Oyfur- vryddwyd rhai i ymweled a'r He, ac i ry- buddio trigolion Tan'rallt, mai hwy, ao nid y cynghor, fydd yn gyfrif ol am y lie o hyn atUan.

DOLGELLAU. LLWi YtlXDSAlNT.—Iiongyfardhwn Dr E. L. Lloyd, mab IMir a Mas Oadwaladr UQyd, ar ei benodiad yn feddyg ar un o longau j Royal Mail Steam-packet Company., Ma.e y I long y mae ef i fyned allan gyda hi i adadl Llundain ar yr Qfed oyfisol am y West In- dies, ao ni ddisgwylir iddi fod yn ol hyd yn agos i ddiwedd Ohwefror. Mae y cwnmi hwn yn un adnalbyddus iawn, a bydd o 300 i 400 o deithwyr ar eu illongau bob mordaith, a phan yoofiar rod cynalfer a 150 o ymgieiswytr am y lie, mae yn siarad yn. uchel iawn am ein cyfaill ieuanc. LLYS YNADOL. —• Cynnaliwyd llys a.r- benig ddydd Ian, o flaean Francis Evans, Ysw., Dr John E. Jones, a J. Meyridk Jones, Ysw.—iYmdd!angosodd Catherine Jones odan warrant i atelb i'r cyhuddiad ddarfod iddlli lad- rata oriawr oddiar berson un o'r enw David Davies, Bontddu, y dydd blaenorol. Yn ol ei dysiiolaeth ef, yr oedd y ddau wedi 'bod mewn adedlad rhwng Dolgellau a Ifianelltyd, ac yr oedd yr oriawr yn mhoced yr erlynydd pan yn myned i mewn, ond nid oedd ganddo pan yn ymooae1.Dywedtai y Rhingyli Breese ddarfod iddo gael yr oriawr yn yr adeilad.— Taflwyd yr achos allan o ,eisieu tystiolaethau digonol. YIR YSGOL GANOLHADDOfLi. — Nos Wener, yn. y Neuadd Sirol, cynnaliwyd cyfar- fod cyhoeddlus i wrando cais oddiwrth y llyw- odraethwyr am drefnu rhyw foddion, trwy ba rai y gelid dirio yr yiehydig ddyled oedd yn aros ar yr ysgoldy.—Dewiswyd Mr R. Wynne Williams, fferyllydd, yn llywydd.— Dr )E. Jones, Cae'rffynmon, a ddywedai fod yr adedlad cihwng pabpeth wedi costio oddeutu 2400p, ao yr oeddvs yn fyr o 600p i'w gErio. Yr oedd Mr Tate wedi addaw lOOp yn ychiwanegol at y 200p a roddodd yn flaenorol, os Ibyddaii i'r ddyled gael ei thalu cyn pen y chwe' mis. Pasiwyd1 i wneyd casg"i.ad o dy i dy, a nodwyd nifer dda 0, gasglyddion, Oafwyd anerdhiadau gan luaws o gyfeihion oedd yn dangos fod gwaith mawr edsoes wedi ei wneyd gyd'a'r ysgol, yn nedll- duol mewn sicrhau tanys,grifia>dau gan Dr E. Jones.. CYNGHOR DOSPARTH.—Nos Fawrth, o dain lywydddaeth Mr J. M. Jones.—Yr oedd adroddiad y swyddiog iechydol yn dy- weyd ei fod yn cydWeled fod angen am garthffosydd yn yr ochr ogleddoi i'r dref, ond ystyriai ef mai gwaith i beiriannydd oedd dod a chynllun fel hyn.—Oynnygiodd Mr Griffith Owen fod achos y drains yn oael ei ohirio hyd nos y oeid ealngu y dos- paHtih.—Mr R Mills a ddywedaji fod y cynllun yn golygu llawer iawn o gost. Yr oedd eisieu prif garthffoa i gymerydi yr hoi ffosydd o'r ochr ogleddol. Yr oedd ef o'r fam y gellid cael peiriannydd i roddi rhyw gynllun 1'1' cynghor. Ni chostiai hyny ondJ ychydig i'r cynghor. Pa un oeddl y mwyaf pwysig, arian ynte ioohyd 7 Ac yr oedd ef yn ystyried y byddad yn well oael adrodd- iad, a ohynnygiaiJ hyny.—Mr E. Wynne Williams: Tra y buatsad ef yn falch o gael drain, credai mai cael eangiacB y doeparbh I fuasai oreu.—Cydolygai Mr Thomas Parry a hyny. Cefnogai yntau fod y mater yn cael ei ohirio.—Mr Richard Mills a ddywedai ei fod ef trwy ei waath yn dod a hyn i aylw, yn ysgwyd oddiair ei ysgwydldau y cyfrifol- deb os torai rhyw1 afiedhyd aJilan yfoiy, ond ni byddai y cynghor yn rhydd.—Mr John Edwards a etiaradad yn mhlaid gwrneydl pethau eredll oedd yn y dref yn gofyn am fwy o sylw. Yr oedd y dreth yn barod rhwng 6s a 7s.—Mr Thomas Parry a ofyn- odd iddb ddangos pa fodd yr oedd y dretih dros hyny. A gofvnai a oedd yn fwy na 58 60.—Mr E. W. Evams a gredai y byddai y mf'ter hwn yn eicr o JdoJ i gael sylw, a. hyny yn lied fuan ond yr oedd yntau I hefyd o'r fam mai gwell fuasai gohirio am vchydfig, gan fed v mater yn awr o flaen y Cynghor Sirol.—Mr Richards a Dr Jones a ojredlent fod yno lawer o beihau mwfy pwysig eisieu eu gwneyd yn y dref na'r garbhffos fawr.—Yna, gohiriwyd y mater. —Yn nesaf, darllenwyd: y Thesymau oeddl wedi eu tynu allan o blaid eamgiad y dos- parth, a phasiwyd fod yr adroddiad d gae] ei argraphu a'i anfon i aelodau y cynghor.

r PENMAENMAWR. ANGAU SYDYN.—Cynnaliwyd trenghol- iad, dydd Mawrth, ar gorph Elizabeth Hughes, gwraig briod, a gafwyd wedi marw .yn ei gwely boreu dydd Llun. Dychwel- odd y rhoithwyr reithfarn iddi farw trwy fygiad, mewn oanlyniad i yfed i ormodedd. Hysbysodd y gwr, yn ei dystdolaeth, nas gallai ddyweyd pa un a. oedd ei wraig yn feddw ai sobr y Sabbath, gan ei fod ef ei hun yin rhy feddw i gofio.

PWLLHELI. ¡$IIVER¡ WENDELL -HOLMES."—« Dyna oedd testyn anerchiad dyddorol 1- Parch D. E. Jenkins, Porthmadog, o flaen cymdeithas Ala-road, nos Fawrth. Mill. ANTHONY A'R TAN-DDIFFODD- YDD.—Y mae y iboneddwr udhod yn gyson a'i syniad yn tanysgrifio 10,p at ga-dl tan- ddiffoddydd i'r dref. y dilyrut ereill ef. Y CYMDEITHASAU. — "Ai priodol Ïr merched olwyno/' oedd ifcan sylw Cymdeithas y Taibernacl. Ffaifiiol oedd y tfyfamiad.-— "A ddylid gorfodi pawb i fyn'd tan ddysgybl- iaeth filwro11" oedd tan syLw Cymdeithas y Gwyr Ieuainc. Y mwyafirif o blaid.— '^Papyrau" da gaed yn Nghymdeithas Seion. —Ym Salem treuliwyd noson ddifyr ac ad- eiladol, ar fFurf dosparth, gyda llawlyfr y Pardh J. Jones, Tudbrook, "Elfenau athron- iaeith foesol. GOlHIRIO, —( Oherwydd cyngherdd Ala-road, er IDWyTI gaflluogi y maer i fod yn bresennol ynddo, ,goQi £ riwyd y cynghor tref- ol nos Iau.—Wedi'r aelodau ddod yn nghyd, ar eu cydgyfarfydd iad, llongyfarehent eu gil- ydd air y pryniant o Gdasfryn Fawr yn Llan- gybi, lie y 'mae cronifa ddwifr ga.m,pus y dref, a. phendeifynodd yr hoM aielodau fyn d i wel- ed y He gyd&'u gilydd ddydd Gwener. Y tebyg ydyw y 'byddys eto yn gw erthu y cyfa.n gan y cynghor, ond fydd at eu hangen hwy er cyflenwi y dref a chyfleusdra ac a dwfr. CYNGHERDD Iau, er (budd yroohos Seisnig yn Ata-road, cynnaliwyd cyngherdd amrywVaethol hynod o luosog yn y Neuadd Gyhoeddus, yr hwn a lywyddid gan y Maer (Mr dedwyn Owen), yn cael ei gynnorfchwyo ar yr esgynlawT gan y Oyn-faer (Capten D. Williams), yr Henatdur R. Jones, Mr O. Robyns Owen, &c. Cymer- wyd rhan yn y cyngherdd gan Mass Gertrude Parry, Porthmadog, yr hon a encoriiwyd yn wresog; Mr F. Slfcrowger, Porthmadog, ar y violin Mt J, Wynn Parry, Porthmadog; cantorion lleol, (Misses Richards, Eames, berts, &c., y rhai a dderbyniwyd yn gaj/m- ogol. Cyfeilliwyd gan Miss Rdbinson a Miss Roberts.

RHOSGOCH, MON. DOSPARffHWR.—Y irilae arnom eisdeu dosparthwT i'r "Herald" yn y He hum.

I DAMWAIiN I GWOH GER I y YS SEIRIQL. DU 0 FTWYDATJ WEDI OOLúI. Mae MJm Catherine Williams, 5, Dulas Cottages, Llandudno, wedi ysgrifenu at yr Arolygydd Rowland, Bangor, i ddyweyd ei bod newydd gael ei hysbysu gan gapten y Hong "FaiiyT' fod ei ma.b a dyn arall o Bortdjinorwio wedi boddi tualian di Ylnye Seiriol, tra yn dycllwelyd i'r llong ar ol bod yn danfon gwraig y capteni i'r Ian. MJale y fam druan yn gofyn i'r Arolygydd Row- laind.. gadw gwyfiadwlriaetih am gorph ei mab.

Y DDEDFRYD DDIWEDDAB AR CHWARELWIH. iMae Mr Ellia J. Griffith, A.S., wedi y&- grifenu at Mr D. G. Daviea, cyfredthiwr, Bethesda, yn ei hysbyau ei fod wadi gosod gerbron yr Ysgrifenydd OartireM y ddeiseb arwyddlwyd gain dros 4000 o drdgolion Bebh esda a'r cyloh, yn deisyfa air i'r ddedfiyd baaiwyd yn MtraWdlya Caernarfon ar chwarelwyr toedBduol am gynllunio i dwyllo Owmni Chwarel Bettrwsyoopd gael ei leauaM. Mae yr YsgrifoiiTdd Carfcrefol, modd bynag, wedi dyweyd nas gall vord ei ffordd yn glir i ymyrydl yn y a«ftei.

Y FASNAOH GOTWM. Ni fydd a wnelo Gogledd-Orilewin swydd Lancaster si t mudiad beth bynag fydld y •Milyniad imewn perfchynas i oobwng cyflogau y (gwehyddion tmiewn afianau eredll wlad; otnid afinir yn barihlouaf y bydd meistriaid ail-ysfyried ao ymuno a'r mudiad i oettwng y cyflogau. MJaei pordhenon mjelinau yn Neheu- baalih Lajic^uster wedii penderfynu stopio gweithio am gyfnod. Mae 00 y cant o feistri gwehyddwyr cotwm yn ardal Bolton wedi penderfynu mynu gosrtyngiad o 5 y cant yn y ogau. Y farn gyffredinol ar y Gyfnewidfa yn Manchester ddydd Gwener oedd fod y rhagolwg am derfyniad buan i'r helynt yn tOfyned) yn wanach bob dydd.

Y GALLPOEDD ATOHINA. Yn 01 y newyddion o Shanghai, ddydd Gwener, ceir fod y Llyngesydd BUller, yr hwn sydd llywyddu nifer fawr o longau Prydeinlig, yn awr yn Sianel Formosa. Oredir y i China Ogleddoi basio i ddwylaw Rwsda, Itra. art1 yr un pryd y cymerir Shan Tung gan German i, a Fo-Kien gan Ffraiinc, a sefydlir italaeth niewydd Chineaidd hollol o ran ei ohymeriad. Bydd y dalaetih newydd hon o dan amddiffyniad Prydeindg. Mae y rhan fwyaf o newyddiaduron Rwsia yn parhau i brotesitio yn erbyn meddianndad Kiao Chan gan Germani, gan yr ystyrir ei fod yn ymyryd yn ddifrilfol a buddiannau deillliaid Rwsiaidd. Mae Llywodraetlh China yn ceisio cael cyflafareddiad mewnperthyna.s a 'hawliau Germani, a hysbvsir o Pelkin fod China yn methu cael gan iRwfia gyifryngu, gan ifod y GaHu hwnw yn dymuno cael llaw iydd yn Corea. IMae buddiannau Prydelinig yn gofyn ar fod i Kiao-Ohan fod yn borth- ladd agored. 'Bydd i ddadblygiaid mwnau Shan-Tung gynnyddu Imasnaoh yn China Ogleddoi, ond nid yw yn ddymunol fod i'r I lie syrfcluo i ddwylaw un Gallu unigol.

_U_ DARGANFYDDIAD AUR YN NGOGLEDD OYMRU. Y mae lie i gredu, ar sail anwadadwy, fod darganfyddiad pwysig o aur wedi ei wneuthur yn ddiweddar gan 'berohenogion adnabyddus y myglysfiau "Dewi Sant" a "Cymro iBachJH ac, hefyd, ell ;1>od wedd penderfynu diefnyddio y dar- ganfyddiad gyfoethog hon er budd cyffredinol i'w cefnogwyr lluosog. Mor ibelled ag y gellir sicrhau or !hyn o bryd, y dull gymerir fydd i anrhegu pob ysmociwr y myglysda* a.g oriawr a ohadwien aur, o'r gwneuthuriad di- weddaraf, end dia.u y cyhoedddr manylion cyn bo !hir gan y gwneuthurWyr, set Lake and Company, Limited, Caernarfon. Yn y evfamsear cyngharir pob tin sydd yn defnyddio y myglysiau hyn i gadw yn ofalua y papyrau 'byohaim amgeuir gyda ipiholb owns o dybaco, oihierwydd, y mae'n yn drathebyg, mai y rfiaii hyn fydd ycyfrwng drwy ba un y gwneir yr anrheg ryifeddol a gwerthfawr Ihon. Amhawdd yw peidio canu ar ol deifovn newydd fel h:yn:1 Paw'b ddymunant ran o'r llwyddiant 'Myglys "iDewi iSant' dewisanit Gwir Ibarchedig fydd perohenog Oriawr aur heb wario ceiniog. Colli'r cerbyd, colli amser, ,Colli. tren a cholli ohwarfcer, Mwydro'r pen wrth ferwi wy, îN bydd son am hynfoyth. mwy. Dyma gyfle i bob Cymro, Cymer afael, gyfsill ynddo, Wrth ei gym y daw i'r gocj&n, Mesur amser dry y glorian, drl. f

MARWOLAETH "CAR ADO G." Drwg genym hysbysu fod yr enwog Claradog "Griffith Rhys Jones yn ol llyfrau y loofrestrydd—wedi gadael y byd hwn. Ar ol cystudd trwm, a hirfaith, tyn- odd ei ainadl olaf ddydd Sul, yn Mhonty- pridd, He yr oedd wedi bod yn trigo er's wyth neu naw mlynedd. Ganwyd Caradog yn Rliagifyr, il834, felly yr oedd yn 65 mllwydd oed. Yr oedd o'r ddwy odhr o dylwyth parchus a chrefyddol. Yr oedd ei dadeu o ochr el fam, y Parch David Hughes, yn frodor o Ogledd Cymru, end bu yn byw yn hir yn Cwmtnedd, He yr oedd yn' pre- gethu gyda'r Bedyddwyr, tra yr oedd eii daid, y Parch J. Jones, yn offemad yn Llanisihen. Prentisiwyd Grfffitih yn gynar i ddysgtu ei grefft fel gof. Yr oedd' tuedd- fryd at ganu a chwareu offerynau ynddo er yn blentyn, a chyn ei fod yn ugain oed yr oedd yn arwain cor yn Eisteddfod Aber- afon, 1853. Er nad oedd y cor yn rhifo ond 17, enillwyd y wobr, 00 y mae yn weitli nodi mai yr "Hallelujah Chorus" oedd y darn, ao mai yr un darn oedd un 0'1' darnau a ganwyd yn yr omest fawr yn y Crystal Palace 20 mlynedd ar dl hyny. Yr oedid y cor wedi anfon ei enW i'r Eistedd- fod fel "Cor Caradog," er oof am yr hen wron Cymreig yn y ganrif gyntaf; 00, ar ol i'r feirndadaebh gael ei rhoddi gwa.eddodd yr arweinydd "Deled Oaradog yn mlaen." Dymai y tro cyntatf i "Griff. y Crown," fel y* adiweinid ef yn gyffredin, i gael ei aJw yn "Caradog," a glynoddl yr enw wrtho byth. Bu o hyny allani yn cymeryd rhan flaenllaw gyd:a cherddoriaeth; bu am amser hir yn cadw yegol gan yn yr Hen Dy Cwrdd yn Nhrecynom, a chawn ef mis Medi, 1859, yn chwareu ar y crwth yn yr Handel Festival yn y Crystal Palace, a chrytfhwr diail a fu drwy ei oes. Ymunodd a'r Aberda-re Pbili- harmionio Society, dm arweiniad Mr D. Roseer, cyfredtliiwr, ac yn mhen ychydSg o I flynyddau daeth y gymdeithas i gael ei had- nabod fel "Cor Undebol Aberdar," ac ethol- wyd Caradog yn; arweinydd. Am drosi ddeng mlynedd bu y cor IxWn yn fuddugol I yn mhob Eisteddfod lie y canent. Ohwefror 12fed, 1872, cyfarfu nifer o gyfedllion yn I y Temperance Hall, Aberdar, i yetyried y priodoldeb o ffurfio cor i fyned i'r Crystal Palace yr haf dilynol i gystadlu ami wobr o gan" punt a chwpan aur gwerth lOOOp, a gynnygid gain Gwmni y Crystal PaiaceL Penderfynwyd myned yn mlaen. Darfu i Oaradog brafi ei hun yn Moix fel air- weinydd, ar gor oedd wedi ei gasglu rai ohonynt dros 60 milldir oddiwrth eu gilydd. Gorphefnaf 8fed, 1872, enillwyd ewpan heb gysbadleuaeth, a derbyniodld Caradog ef o law y diweddar Famwr T. Hughes (awdw-r "Tom Btowu's Schooldays"), iciadieiryddl Owmni y Palas. Ond yr oedd yn rhaid ei enill dJdwywaitlh cyn y byddai yn eiddo i'r cor, a thrwy y gauaf dilynol gwnaefth y coT mawr a'i arweinydd bob ymdrech i ymbør. ffeithio, yn enwedig pan y cawisaruti ar ddeal] fodi cor Mr Proudman (The Paris Prfoe Choir) yn penderfynu eu cyfarfod. Ar y lOfled o FAefin, bu yr ymdtreohfa fybh- gofiadwy a Chymru, gwlad y gan, fu yn Ilwyddiannus. Calodd yr arweinydd a'r cor cyn) gadael y brifddinaa, y pleBetr o dalu ymweldad a Martborough House, a chalnii on TYWTWLI a Thywyaogiesl Cymru. Yn ycihwanegol at y cwpan aur, anrhegodd; Cymry Llundain y cor a chwpan arian, a chafodd yr arweinydd ei anrhegu a dwy baton aur-un o Awsfcralia, ac un o Gali- ffornia, ao a bathodyu aur gan Mr Richard Fotheoigill, yr hwn oedd' y pryd ihwnw yn aeltodl Seneddol diros Fwrdeisdrefi Mertihyr. Mae'r gwobrwyon hyn yn nghadwraeth Coleg Aberystwyth. Rhoddodd y botaedd- wr parchus hwn hefyd fathodyn arian i bob aelod o'r cor. Derbyniodd Caradog, ar ol hyn, anrheg o 400p cddiwrbh ei gydwlad- wyr yn Nghymru. Bu Caradog fyw am rai blynyddau yn y Riliondda, ac ar ol hyny yn sir Aberteifi, ond1 yr oedd wedi symud yn ol e'rl'¡g (blynyddau bellach i Bonrfypridd. Nid oedcl, ei serch at ganu wedi lleihau dim. Gweithiodd yn galed iawn dros yr Eistedd- fod Gtenedlaethojl yn Mhontjjptridd a ar- weiniodd un o'r cvngherddau. I

MALDWYN A CHYMRU GYFAN. OYDfWEITEDREDU ETO. Cynnaiiiwyd. cyfarfod arbenig o Gynghor OymdJnitha3 (Rydidifirydig BwrdeLsdrefi Mald- wyn, yn y Drefnewydd, ddydd Gwener, dan lywyddiaeth tMLr E. R. James, Tirefaldwyn, ac yr oedd' cynnulliad lluosog yn bresennol. Ar derfyniad y busnes cyffredin, traddod- odid Mr Lloyd-George, A.'S., araeth ar drefndant iRhyddfrydig yn ghymru. Dy- wedodd fod mwyafrif yr etholaethau yn barod wedi dewis rhai i fyned i'r gynna.diedd o Ryddfrydiwyr Cymreig, ac nad ymddengys unrhyw anilieuaelth na chynnrycliiolid y rhai hyn oil yno. Mewn. ffaiith, byddai y cyn- nulliad y mwyaf nod'edig a- chynncrychioliadol o Ryddfrydwyr Cymreig o bob parth o'r Dywysogaetli a gynnaliwyd erioed. Yr oedd yr hyn oedd newydd gymeryd) lie yn Rhan- barth Eifioni yn arwyddocaol iawno nerth y teimlad poiMogaidd yn ffafr y Gynnadledd. Pasiaii y Gynnadledd hedbdo mor daw el a heddycthlon a Chyngres Eglwysig. Ni ddy- lent fod nio-rbaircocl gymeryd eu cyffroi yn y rhagoltwg am ddadleuaeth yn eu mysg eu hunain. Dyna oedd gwir fywyd Rhyddfryd- iaeth. 'Wrbh derfynu, dy-wedoddl Mr Lloyd- George yr edrydhai yn mlaen at y trefniant newycKd htwn i gadw Dadgyisylltiad yn y safle y mae wedi enill ar y rhaglen Rhyddfiydol. Gwneaf ymdrechdon i'w roddi o'r neilldu, a'r adeg hono y Ibydidai trefniant o'r fath a gyn- nygid yn werthfawr. Ar oil araeth Mr Lloyd^George, pasi-wyd penderfyniad, yn cymeradwyo yr tegwyddor o gael cytftitndrefn ganoilog i Gymru, ao yn cytuno i anfon cynnrychiolwvr i Gaerdydd. Penodwyd y r'ha5. canynol :Y Parch T. E. Williams, Mr IH. Lewis, a Mr W. R. Grind- ley, Drefnewydd; Mr Ashton, a MrD. Rees, Llanidloes; a Mr D. D. Williams, Maohyn- lleth. AT gynnygiad Mr R. Williams, ac eiEad y tPJarch T. N. NVilliamH, (ptenderfynwyd yn unfrydoi "lEu bod yn illcmgyfaooh Mr Llovd- George ar y cliriad cyhoeddus Hwyr o'i gym- etriadi oddiwrth y cyhudddadau creulon a disail a ddygwyd yn ddiwedJdar yn ei erbyn. Darllenwyd llythyr oddawrtih Capten A. R. Pryce, Oyfronydd', yn datgan ei analiu i gan- iatau i'w enw gael ed gyflwyno fel! ymgeisydd Rhyddifiydol am Fwrdedsdreif. Maldwyn. Yn yr hwyr, cynnaliwyd cyfarfod cy- hoeddus, rpryd y llywyddwydi gan Mr Hugh WT Lewis. tSiaradwyd gan Mr Lloyd-George, A.S., a Mr A. C.Humiphreys-Ow-en, A.S., a phasiwyd penderfyniad yn co-ndemnio polisi y Llywodraeth bresennol gartref ac odddcartref, ac fod y cyfarfod o'r farm fod mawr angen am fesur i Ddads&,vcUU yr Eglwys yn Nghymru.

Bydd i gwn hefla Ardalydd Mon gyfarfod ddydd Mawrth) (os yn wlylb, ddydd Mercfher), yn Holland Arms; a dydd iSadwrn, yn (Jarneddwen, am banner dydd, ♦*1'.

ymddiswyddiaP LLYWODRAETH ITALI. Ddoe (ddydd Llun) cynnygiodd y Prif- Weinidog a'r holl aelodau ereill o'r Weinydd- iaeth, eu hymddiswyddiad i'r brenhin, ac y mae y Senedd wedi ei gohirio am beth amser.

TWROI A GROEG. Am banner awr wedi tri, ddydd Sadwrn, Uawnodwyd cytundeb heddweh, a. bydd mewn cyflawn aym yn mihen pythefnos. cr

Y RHYFEL YN INDIA. Parha yr ymgyrch hwn o dan y Cad- fridog Syr William Lookharb, i fyned yn mlaen yn Uwyddiannusi. Desgiifia y Oad- fridog Lockhart y wlad yn boblog a'T tir yn Ueillduol o ffrwytlhlon. Bu y lluoedd a anfonwyd gan Syr W. Lockhart, ddydd! Gwener, i ddinystrio y pentrefi yn ngwlad Chamkanni yn hynod lwyddBiannus, a dangofewydf medruerwydd neillduol gan y milwyr brodorol. Dangos- odd y Chamkatnnas gryn wrthwynebiad. Cafodd y Prydeinwyr golledion pur drymion. Ymwahanodd y catrodau oedd yn ngwlad Masazai ddydd Gwener, a dychwelasant y naill haoiner i Bagh a'r llaJ1 i Sadda. Dy- wediT nad yw yr Affridiaid wedi oario allain yn Hawn y telerau oeodwyd iddynt ao y bydd raid myned yn eu herbyn eto. Newydddion o Calcutta ddoe (ddydd Lite) a ddangosent fod llythyrau wedi eu dargwnfod yn mhlith y gelyn oddiwrtfh y Mellali yn dyweyd fod y Tyrciaid yn ym1- osod ar Brydain ao fod Ameer Affghanistan am gyhoedidi "rhyfel grefyddol" er ysgubo annghredinwyr oddiar wyn-eb yi ddaear.

GEN1 PRIODI, A MAfiW. Y prie am gyhoeddl Oenedigaethau, Priodasau. a Marwolaethau yn y golofn hon ydyw Is yr un (blaendal) nen 2a 60 ar goel. GENEDIGAETHAU, EVANS—Rhagfyr 1, yn Beuno terrace, Bont- newydd, ger Caemarfon, priod Mr George Evana, ar fab. ROBERTS-Tachwedd 21, priod Mr O. T. Roberts, 21, Segontium-terrace, Caernarfon, ar fab. WILLIAMS—Rhagfyr 1, yn 39, Cecil-street, London-road, Caergybi, priod Mr Richard Williams, morwr, ar fab. PRIODASAU. EDWARDS-DAVIES Tachwedd 30, yn Capel Mawr (M.C ), Criccieth, gan y Parch R. Roberts, Minffordd, Penrhyndeudraeth, Mr Henry Edwards, mab hynaf Mr Hugh Edwards, Gatehouse, Minffordd, a Miss Mary Davies, meroh Mr W. Davies, Criccieth. EVANS—EVANS—Tachwedd 26, yn Nghapel Ebenezer, Caernarfon, gan y Parch R. Hop- wood, Penygroea, a Mr Daniel Thomas, Mr T. Aubrey Evana, Clogwyn Melyn, a Miss Elizabeth Evans, Swan, Clynnog. HORTON-MAYHEW-Tachwedd 20 trwy drwydded arbenig, St. yn Andrew's, Well- street, Llundain, gan y ParchW. Hombersley, rheithor, Kirk-Ireton, Derby, yn cael ei gyn- northwyo gan y Parch W. T. Houldsworth, fioer y plwyf, Thomas Ellwood Horton, Moel Llys, Penmaenmawr, a Sarah Jane, ail ferch y diweddar T. Edgar Mayhew, Pettistree, Suffolk. JONES-ROBERTS-Taohwedd 19, yn Eglwys Llanbedrog, ger Pwllheli, gan y Parch R. Jones, ncer, Bodewryd, Mon, brawd y priod- fab, yn cael ei gynnorthwyo gan y Parch J. Rowlands, Mr W. Jones, Ty Mawr, Llangian, a Miss Mary Roberts, Ffridd, Ceidio, Pwll- heli. JONEB-OWEN-Rhagfyr 3, yn Nghapel y Pare, gan y Parohn Robert Thomas, Llan- erohymedd, a John Owen, Pare, Mr William Jones, Maes Meredith, Rhosybol, a Miss Man- nah Owen, Felin Esgob, Llandyfrydog. JONES- -JONES-Tachwedd 24, yn Nghapel y 8f.C.) Tabernacl, Conwy, gan Dr R. Llugwy wen, M.A., Mr Daniel Jonea, Ty Capel, Roe- wed a Miss Mary Jones, Ty Newvdd, Henryd. Daniel, 'rwyt wedi denu,-un o radd Yn wraig i dy garn; Yn hogen gall, a gwen gu, Addas i'th ymgeleddu. Bywyd o iechyd boed i chwi,—byw'n hen Heb un waith ymgroesi; Yn eich hoes, os mynwoh chwi Baradwya o briodi. — LEWIS ROWLANDS-Tachwedd 23, yn Eglwys y Plwyf, Pentraeth, gan y Parch — Howells, M.A., Mr Richard Lewis, Pen y Lon, Traeth Coch, a Miss Catherine Ellen Row- lands, merch hynaf y diweddar Mr Hugh Rowlands, Chwillan Bach, Dulas, Amlwch. Dymunir ar i'r Drych gofnodi yr uohod.— THOMAS ROBERTS Rhagfyr 1, yn Nghapel Rhiw (M.C.), FfeBtiniog, Mr John Thomas, Glanypwll-terrace, gynt o Lanrwst, a Miss Lizzie Roberts, meroh Mr John Owen, Bryndinas, Rhiw, Ffestiniog. THOMAS ROWLANDS Rhagfyr 5, yn Nghapel y Bedyddwyr Cymreig; Heol y Castell, Llundain, gan y Parch R. Ellis Wil- liams, gweinidog, Ellis, mab ienengaf Mr ac Ann Thomas, Tyddyn Dn, Bethesela, ac Adelaide, merch hynaf Mrs Rowlands a'r diweddar G. Rowlands, Ysw., U.H., Sber- borne-lane, King William-street, Llundain.— WILLIAMS JONES Tachwedd 29, yn Nghapel Penyoaerau, Lleyn, yn mhresennol- deb Mr Humphrey Hughes, cofrestrydd, Mr W. Williams, Pencae, Aberdaron, a Miss Margaret Jones, Tanycapel, Rhiw. JONES—OWEN—Rhagfyr 6, yn Eglwyn y Drindod, Corris, gan y Parch H. Williams, curad, Mr Hugh Jones (Hughie), Peny- graig, a Miss Catherine Owen (Kitty), merch ieuengaf Mr W. Owen, B.G. Inn,—y ddau o Gorris. Ymadawodd y par ieuanc yn nghan- ol llongyfarchiadau yr ardal i dreulio eu mis mel yn Mhorthmadog.— WILLIAMS—ROBERTS—Tachwedd 26, yn Nghapel Salem, Bethesda, gan y Parch T. Griffiths, Betbania, yn cael ei gynnorthwyo gan Mr J. W. Parry, Llys Coetmor, Mr Hugh Williams, Mostyn-terrace, Bethesda, a Miss Jane Ellen Roberts, mereh hynaf Mr Wm. Roberts, Carneddi-terrace. MARWOLAETHAU. JONES—Tachwedd 30, yn 19, North-road, Caer- narfon, yn 29 mlwydd oed, Marjorie Grant, anwyl briod Capten Richard Jones (diweddar I Astracans ").- JONES—Rhagfyr 1, yn 85, Smithdown-road, Lerpwl, priod Mr H. Lewis Jones, grocer, Caernarfon, yn 24 mlwydd oed. JONES-Tachwedd 28, yn 69 mlwydd oed, Mr John Jones, Bryn Meillion, Caernarfon, gynt o Graigwen, Clawddnewydd. JONES—Rhagfyr 5, yn 29 mlwydd oed, ar ol maith gystudd, Jane, anwyl briod Mr John Thomas Jones, Arthur-terrace, Penisa'rwaen. Oleddir dydd Sadwrn yn Llanddeiniolen.- OWEN-Rhagfyr 1, yn ei breswylfod, Bryn Carmel, Llandwrog Uchaf, yn 74 mlwydd oed, Mr William Owen. Cymer y gladdedigaeth le am 1.30 prydnawn dydd Mawrth. Dy- munir ar i'r papyrau Amerioanaidd gofnodi yr uchcdl- OWEN -B,hagiyr 3, yn Hendre Houpe, LIan- beblig-road, Caernarfon, Mr John Owen, peiriannydd. OWEN—Tachwedd 28, yn 26 mlwydd oed, Mr Owen Samuel Owens, Mar Mathew, Cae- atbraw. WILLIAMS—Tachwedd 18. yn 79 mlwydd oed, Mrs Catherine Williams, Ysgubor Wen, Din- orwic. Dymunir ar y papyrau Anoericanaidd gofnodi'r uchod.— WYNN GRIFFITH — Taohwedd 23, yn Calcutta, yn 37 mlwydd oed, Mand Louisa, anwyl briod Charles Wynn-Griffith, chweehed mab y diweddar John Griffith Griffiths, Ysw,, Llanfair, Caernarfion, a autarchy diweddar Brahazon Hallowas, Glapwell Hall, swydd Derby. .n.

MON UM ENT S. LABGE STOCK. BEFORE BUYING OALI. AT HUGH JONES, MARBLE WOBKS, OARNARVON. All kinds tf RqbIIo and Plain Crosses on hand r Y GAUAF: f EI BERYGLION A'I ANHWYLDERA1;! Yn ystod misoedd oer a llaith hwn o'r flwyddyn dioddefa llaw Anwydwst, Bronchitis, ac amryw ANHWYLDERAU QA J v, ereill. ond tystia lluaws yn y J a. gwledydd ereill y gellir cael y oddiwrthynt, neu os gofelir d hosgoi yn hollol trwy ddefnyd a QUININE BITTERb GWILYM EVANS T pawb sydd wedi rhoddi pwwf teg arno mai dyma FEDDYGINIAETH OREU YR OE8! aCy° arbeEig Canmolir gan filoedd a wellhawyd o amryw Glefydau pan oedd POB MEDDYGINAETH ARALL YN METHU. Os cymerir defnydd prydlon o'r Quinine Bitters, cydnabyddir gan filoedd nad oes dim cyffelyb i BITTERS CWllYM EVAMS er attal ymosodiadau afiechyd, ac adfer nerth ac yni i rai sydd yn dihoeni mewn gwendid ar ol unrhyw afiechyd neu dwymyn. BITTERS GWILYM EVANS. ITTERS GWILYM EYANS. Mae lluoedd wedi profi eu nerth, Ond byth ni ellir d'weyd eu gwerth. L QUININEJli ITTERSI VEGETABLE TON I tttw BtttMt uaici difnUon, prraota^^H ui ftsOitato clrcoUUoo, ■vvm and mmelM, pnrlfjr th« blood. aad|B braot sp Ul* (7>tea Bturrillr. Ai a purely VegiU.U« Toalo thty have ao «qa»i. HI Bolng gifUd wttb bl(hl7 tool* ud dlgw. Un praportlM tbtyaropocallkrijkdaplod I^H to pvrtona ca^r«ilac from dcprwMoa ml Bimxu TelazailoB, -j mhw, dliturbad hMdMhv.a&datl ttMUNM Of Mtt tins !!r!t<X*!<J!fy*°* 1 rrr* ■ *R*P*R»P out* BI' f ■ 11ANELLY. SOUTH WAlEg Tra dwr yn troelli, boed Bitters Llanelli Yn brif feddyginiaeth i Gymry'r holl wlad." .iTYSTIOLAETHATJ. Mae'r cryd a'r mwyth, a llesgedd, A phob anhwyldeb blin, 0 flaen y Quinine Bitters Yn ffoi i'w Ie ei hun. Cynonfakdd. 14, Montague Street, Edinburgh, Rhagfyr laf. Foneddigion,—Byddwoh cystal ag anfoni: mi yn diioed botelaid 4s 6c o Bitters. Gwilym Evans. Cymerais bedair potelaid y gauaf diweddaf, a gwnaethant les mawr i mi.—Yr eiddoch yn gywir, S. James. BITTERS CWILYM EVANS. Ehenc Bach, Llangeinwen, Anglesey, Mawrth 2il, 1896. Foneddigion,—Yr wyf yn eich hys- bysu fy mod wedi cael lies annhraeth- adwy oddiwrtb QUININE BITTERS- GWILYM EVANS. Yr oeddwn mor q wan pan ddechreaais ei gymeryd fel q nas gallwn gerdded at y tan fy hunac^ W heb gynnorthwy fy mam. Er fy mod wedi cael amryw gyfferiau gan fedd- pE) ygon ar y pryd, ni chefais ddim lies. hI oddiwrth yr un, hyd nes y clywais am H Quinine Bitters Gwilym Evans gan. ffrynd, a phanddechreoais-ei gymeryd yr oeddwn yn well mewn byr amser.. p Y mae genyf ffydd anghyffredin yn g Quinine Bitters Gwilym Evans, ac ye- ^5 wyf yn hollol gredu y buaswn wedi (3 marw oni bai I rai ei gymeryd. Yr wyf y».e' gy^eradwyo at Wendid fet O y Physig goreu a gefais erioed, ac yr wyf yn dymuno ar I bawb ei dzeio, ac yn teimlo yn sicr y cant leshad drwy- ado oddiwrth Wendid a Llesgedd.—- Yr eiddoch yn gywir, Wlb&IAllS. MEDDYGINIAETH OREU YR OES. RHYBUDD, Gochelwch Dwyliwyr. Edrychwch fod enw Gwilym Evans ar bob label, stamp, a photel. Gwerthir ef mewn poteli, 2s 9c a 4s 6c yr nn; blychau yn cynnwys tair potel 4s 6c am 128 60. I'w gael yn mhob man, nen danfonir hwy yn rhad am y prisiau uchod yn ddyogel. cIrWy y post, oddiwrth y perchenogion:— QUININE BITTERS MANUFACTURING COMPANT, LIMITED, LLANELLY, SOUTH WALKS. Prif Oruchwyllwr yn America:—Mr R. r. WILLIAMS, Plymouth, Penn. 8 n_- -tII. Iaph a oeddwy. èGII y imog gan DANtSSL UnPiiB, ym "Beral4i. Oaeruarfoo D MAWRTH, RHuVGFYH 7, 1897, •• -• y; v.. ..v