Yr Herald Cymraeg

AGOR RHEILFFORDD NEW- YDD YN MORGANWG. Dydd Mercher, agorwyd rheilfEordd OvfTryn Morganwg, yr hon a gysyllta ddoc- iau Barry a glofeydd canolbarth Morganwg.

NEWSN YN KLONDIKE. Dydd Mawrth, bu Cyfrin Gynghor Am- erica yn ystyried y newyn yn ngwlad yr aur, a dywedir fod yr Arlywydd wedi anfon neges oeilldnol i'r Gynghres yn hawlio fod cyn. northwy yn cael ei anion i'r mwnwyr yn ddi- ymaros.

AM GYMRY AR W ASGAR. TROS Y WERYDD. (O'r Drych.") Yn mhlwyf Cambria, Minn., Medi 27ain, pan yn agos i bump a tlniugain. oed, bu farw yr Anrhyd. Robert H. Hughes. Ganwyd; ef yn ardal Llanuwchllyn, sir Feirionydd, Rhag- fyr 20fed, 1852. Enwau ei rieni oeddynt Hugh ac Ann Hughes, ac yr ooddynt yn mysg y sefydhvyr Cymreig cyntaf yn ewydd Blue Earth, Minn. Daeth Robert gyda'i rier.i o'c Hen WLad i ardal Utica, Efrog X'ewydd, jn ngwaiiwTn v flwyddyn li846. Symudasant oddivno i Xelson, swydd Madison, yn yr un dalaeth. Yn Hv(?ilef, 1853, ymunodd mewn priodas a Miss Hannah Hughes, merch i Wil- liam Hughes, Utica, N.Y. Yn mhen blwydd- yn ar ol hyn, symudasant i Oam'bria, Wis., lie yr arosasant hyd 1862, pryd y symudasant i Blue Earth, Minn., gan ymsefydlu ar fferm yn mhlwyf Judson. Yr oedd Mr Hughes yn ddyn o alluoedd uwdhraddoll, ao yn un a gy- merai ddyddordeb mawr mewn gwltidydd- iaeth. Ytr oedd yn fyw iawn i gwestiynau gwleidyddol yn ei hlwyf, ei sir, a'i dalaeth ei hun, a thrwy y wlad yn gyffredinol. lianw- odd amryw o swyddau. Bu am 'bum' mlyn- edd ar hugain yn ynad heddwoh. Eitholwyd ef ddwywaith i Ddeddfwrfa y dalaeth, set yn 1874 ac 1875. 0 ran ei olygiadau ar drefn a llywodraeth egiwysig, yr oedd yn GynnuBeid- faolwr selog. Dydd Mercher, ar y "Teutonic," moriodd auurai o Gymry am froydd eu mebyd, yn eu pllith Robert Wiiliams a'i ferch, Washington- strelt, yn mynsd i Griecieth a Llanllyfni am ryw chwech wythnos; William Edwatrds, o Frankfort Hill, i 'r Wenaiit, Bala, am yohydig iisoedd ac Ellis Jones, o Trenton, i ga-rcrefu yn Rhostryfan. Utica, X.Y., Tachwedd 16eg.—Oaf odd Da- vid B. Roberts, gynt cysody-dd yn Swyddfa y "Drych, angladd parclrus ddydd Mtrcher, y lOfed. Anaml y gwelwyd mewn gwa&an,- aetli yn Moriah gynifer o heai bobl, yn tynu at, neu wedi gadael, eu pedwr iigain-vn eu plith, y Parch W. O. NVi", mf, (William o Fon), bron yn 90 oed; William Jonea (y I mason), yn 88; W. W. Jones, arydd, 83; John M. Jones, eyhoeddwr epitaf y "Drych," 81; David Lewis, Richard Richards, David' Parry (y gof), Evan Jones, o Xew York Mills, &(". A'r aioncaf ohonynt oil yw yr hynaf, er, hwyrach, na bydd Wiliam W. yn barod i addtf hJuy! Elizabeth, HI., Tachwedd lOfed. Ar y 25ain cynfisol, bu farw David Williams, Welsch Hollow, yn 84 mlwydd oed, o'r cancr, gan adaei un maib, yr hwn oedd yn byw gydag ef, ac un chwaer, Mirs James; hefyd, un brawd, Riohard Williams, yn y wlad hon, a brawd a chwaer yn sir Fon. Mab ydoe-dd yr yniadawedig i. Mr a Mrs Owen Williams, Capel Mawr, 'Llangristiolus, Mon. Daeth i America hanlller can' mlynedd yn ol, gan ym- sefnxllu yn Racine, Wis. Yenedociar 0., Tachwedd 10fed. — Ar y 14eg o fLs Awst, o'r cholera morbus a chlefyd y galon, bu farw William E. Williams, o'r seifydliad hwn. Ganwyd ef yn Commins Coch, Cemmes, sir Drefaldwyn, yn 1830. Gan ei fod yn bientyn amiddlfa4, cafodd ei fagu gan Morris a Mary Jones, Oommina Cooh, plwyf Cemmeti, hyd nes yr oedd tua naw oed, ac o hyny allan, bu vn gwafianaethu yn am- gylohoedd Cemmes. Yn Ebrill 23ain, 1852, cychwynodd i'r America, a glaniodd yn. .ew York, MehefLn yr 2iL MARWOLAErTHATJ. Jones.—Hydiref 5ed, Mrs Margaret Joneo, Danieflsville, Pa.. yn 59 mlwydd oed. Meroh ydoedd i Richard a Mary Roberta, HaSodgau, LiLaiiddjeiniolen, sir Qaernarfon. Ymbriod- odd a John G. Jones, Tanybwloh, Mehefin 13eg, 1859, ac yinfudasant i'r wlad hon yn 11 1864, gan ymse/frydlu yn Slatington, Pa., ao yn 1866, symudasant i Dariellsvilie, Pa., lie y bu hyd ei marwolaeith. Bu iddynt 10 o blant, pump o'r rhai sydd ato yn. fyw, yn nghyda'u tad, i alaru ar ei hoi. Y nxae iddi un brawid--alol)ert R. Roberts, Ratington,- yn fyw, y diweddaf o'r teulu. Evans. Hydjretf 12fed, yn Jxistua, 0., Samuel J. Evans, ar ol amryw wythnoeau o gystudd, yr hwn a dddoddefodd yn darwel a dirwgnach. Ganwyd of yn Oefncoodyoyxner, D.C., yn 1842, fer-ly yr oedd yn 55 oed pan fu farw.

Deallwn nad oes newid eleni ar reatr prisiau yn chwarelaa y Gogledd yn gyff- redinol.

CYNGHOR SIHOL MEIRION. Cynnaliwvd cyfarfod chwarterol sir Feir- ionydd yn y Neuadd Sirol yn y Bala, dydd Iau. pan yr oedd yn biesennol yr Henadur Edward Griffith (yn y gadair), yr Henadur- wyr Edward Jones, Dolgellau Evan Jones, Bala Lewis Lewis, Abermaw; Andreas Ro- berts, Ffestiniog; John Hughes, E. H. Jonathan, Fiestiniog; W. P. Evans, Roger Hughes, Bala; John Hughes Jones, Aber- dyfi a John Hughes, Cor wen Cynghorwyr W. Foulkes Jones, Edward Jarrett, John Parry, Bala; John Lloyd Jones, Thomas Jones, Llandderfel; R. E. Robert, Llan. uwchliyn; John Jones, William Hughes, John Roberts, Dolgellau; John Evans, Abermaw; Charles Williams, Llanaber; Morris Thomas, Corris; W. Evans, Traws- fynydd; H. Haydn Jones, Towyn; Hum- phrey Jones, Towyn; W. Jones, Aberdyfi E. M. Roberts, Lianycil; Thomas Breeac, John Pugh Jones, E. P. Jones, Ffestiniog R. Roberts, Conglywal; John Lloyd Jones, D. G. Jonss, Rhiw; D. G. Williams, Bow- ydd; John Jones, Llanfrothen; H. Jones, Pennal. ■ YR ETHOLIAD. Gan mai hwn oedd cyfarfod diweddaf y Cynghor, y ddyledswydd gyntaf oedd gwneyd paratoadau angenrheidiol ar gyfer yr ethol- iad. Ar gynnygiad y Cynghorwr H. Haydn Jones, Towyn, yn cael ei eilio gan y Cyng- horwr W. P. Evans, penderfynwyd fod yr etholiad i gymeryd lie ar y 5ed o Fawrth, ac fod cyfarfod cyntaf y Cynghor i'w gynnal ar y 17eg.—Dywedodd y Cadeirydd ei fod yn teimlo fod cyfrifoldeb mawr yn disgyn ar ei ysgwyddau gan mai efe fyddai y swyddog etholiadol, ac yr oedd yn awyddu3 iawn i'r etholiad fyned heibio yn hollol reolaidd. Fodd bynag, teimlai yr anhawsder gan fod y swm a delid ar gyfer etholiadau mor f yehau,- nid oedd ond 2p 10s ar gyfer y manau hyny lie na byddai etboliad-a byddai y draul o argraphu a chyflogi cyf reithwyr, ac felly yn y blaen yn bur drwm. Ofnai felly y byddai raid iddo wneyd apel at y Cynghor eto. ADRODDIAD Y DADANSODDWR. Dywedodd y Clerc (Mr Robert Jones) ei fod wedi derbyn adroddiad y dadansoddwr, yr hwn a ddywedai ei fod wedi archwilio tri sampl o laeth a anfonwyd iddo o'r Abermaw, ond yr oedd pob un ohonynt yn bur.—Ni dderbyniwyd adroddiad oddiwrth y dadan- soddwr amaethyddol.' ^Z.' MATERION ARIANOL. Cyflwynwyd adroddiad y pwyllgor arianol gan yr Henadur Dr Edward Jones, Dol- gellau, yr hwn a ddywedodd fod y derbyn- iadau am y flwyddyn yn cynnwys 1718p oedd mewn Haw ar ddechreu y flwyddyn, yn symio i fyny i 8478p. Yn ngholofn y tal. iadau yr oedd 811p am fan filiau a chyflogau, 477p i awdurdodau lleol ar gyfrif y prif- ffyrdd; 385p i Wallgofdy Gogledd Cymru; a 688p i reolwyr sirol yr ysgolion canol- raddol, yn nghydag amryw fan daliadau ereill. Yr oedd yn bresennol mewn Haw y swm o 4,272p. Sylwai na wnaed un cais am wallgofiaid eleni uwchlaw y swm ar- ferol, ac yr oedd yn synu at hyn oherwydd yn y blynyddau diweddaf yr oeddynt wedi arfer talu swm o 200p uwchlaw y cais ar. ferol am fod ganddynt gymaint o wallgofiaid yn y ty.—Dywedodd yr Anrhydeddus C. H. Wynn mai y rheswm am hyn oedd nad oedd ganddynt over quota ar hyn o bryd am fod awdurdodan y gwallgofdy wedi gwneyd y paratoadau angenrheidiol —Gyda golwg ar fater y gwallgofdy sylwai Dr Jones y byddai y Cynghor ar ol talu yr hyn oedd yn ddy- ledus y diwrnod hwnw, wedi talu 1751p tuagat y gwaith o helaethu y gwallgofdy, heblaw 386p oeddis,twedi dalu tua phum' mlynedd yn ol. Yr oeddynt wedi cael can. iatad i fenthyca 7977p i'r pwrpas yma, ac yr oedd yn dda ganddo allu dyweyd wrth y Cynghor eu bod wedi llwyddo i gael yr arian gan Fwrdd Benthyciol y Gweithfeydd am 2t y cant i'w nad-dalu yn mhen y 30 mlyn- edd. Wrth gwrs, byddai raid iddynt fen- thyca llawer mwy na hyn, ond pan ddeuai yr arian i law byddai yn ddyledswydd ar y pwyllgor arianol i ad-dalu i'r drysorfa sirol y symiau a gymerwyd o'r trethi er talu gofyn- ion rheolwyr y gwallgofdy fel y deuent yn ddyledus. Pan wneid hyn byddai y dreth sirol yn cael ei lleihai yn ddirfawr. Cymeradwyai y pwyllgor fod i'r symiau canlynol gael eu talu:—At dreuliau y prif-ffyrdd, 658p; cy. flogan a man filiau, 767p; Gwallgofdy Gog- ledd Cymru, 621p; trosglwyddiad i reolwyr I sirol yr ysgolion canolraddol, 427p i'r hedd- geidwaid, 862p; i'r arolygydd sirol, 750p, yn gwneyd cyfanswm o 4085p, o'i gymharu a 4198p y chwarter blaenorol, a 2867p am yr un chwarter y -flwyddyn ddiweddaf.—Eil- iwyd y cynnyg i dderbyn yr adroddiad gan yr Henadnr Andreas Roberts, a chariwyd ef. TREULIAU TOWYN. Yr Anrh. C. H. Wynn, a gododd i fyny y cwestiwn o dalu i'r awdurdodau lleol tuagat adgyweiriad y prif-ffyrdd, a sylwodd fod treuliau Towyn wedi cynnyddu yn ddirfawr. Yr oeddynt y chwarter yma yn ceisio 410p, a byddai yn dda ganddo gael y rheswm paham yr oedd y draul mor fawr.—Atebodd yr Arolygydd Sirol nas gallai ddyweyd yn iawn oherwydd nad oedd wedi derbyn man- ylion o Dowyn nac o Ddolgellau.—Mr E. H. Jonathan a ofynodd os oedd yn arfer cael manylion.-Yr Arolygydd a atebodd yn nac- aol, ond yr oedd wedi gofyn am danynt amryw weithiau. Fodd bynag, er gofyn ni rcddwyd hwy iddo.—Mr Jonathan: Ac yr ydych wedi oymeradwyo pasio y biliau hyn heb fanylion ? Yr Arolygydd Ydwyf oherwydd fy mod wedi methu eu cael.—Mr H. Haydn Jones, Towyn, a ddywedodd ei fod yn credu mai y rheswm fod treuliau Towyn mor fawr y chwarter diweddaf oedd oherwydd eu bod wedi gorfod tori i fyny y ffyrdd yn Aberdyfi er gwneyd carthffosydd yno, ac yr oedd y draul o roddi yr heolydd yn iawn wedi gwneyd hyny wrth gwrs yn drwm. Ar yr un pryd nis gallai esgeuluso Cynghor Towyn na chwaith yr arolygydd am beidio cael y maynlion. Yr oedd allan o bob rheswm i ddisgwyl i'r Cynghor basio bil o amryw gannoedd o bunnau heb ddim o'u blaenau ond y swm yn unig, a dim gair i ddangos snt yr oedd yr arian wedi eu treulio. Yr oedd yn synu yn fawr fod yr arolygydd wedi cymeraawyo pasio biliau o'r fath yn y gorphenol. Ni ddylid talu Cynghor Towyn na'r un cynghor arall ychwaith os na cheid y manylion.—Yna penderfynwyd peidio talu y swm yma i Towyn hyd nes y ceid manyl- ion, ADDYSG GANOLRADDOL. Cynnygiodd yr Henadnr Dr Jones fod y swm o 349p, sef swm y dreth o 3'8 ceiniog yn y bunt a wnaed yn mis Mohefin uiweddaf tuagat addysg gelfyddydol gael eu tros- glwyddo i'r rheolwyr sirol, ac fod y swm o 77p, y gwahaniaeth rhwng cyfanswm y dreth a'r cyfanswm yr oedd gan y Cynghor hawl i'w chodi, i gael ei trosglwyddo i'r rheolwyr. Dywedodd fod yn dda ganddo weled fod Cynghor Sirol Meirion yn dangos eu hunain gymaint cyfeillion i addysg, a'u bod yn esiaaipl i gynghorau ereill yn y Dywysogaeth. Yr oedd yn gobeithio, pwy bynag a etholid yn mis Mawrth nesaf, y byddai y Cynghor mor ffafriol i hyrwyddo addysg ganolradd ag y buont yn yfgorphenol. —Gofyn odd y Cycghorwr Thomas Jones, Brynmelyn, pa faint o'r arian yma oedd i'w rhoddi at addysg amaethyddol.—Dr Edward Jones Rhoddir can' punt er dysgu amaeth- yddiaeth yn Ngholeg Aberystwyth.—Gofyn- odd aelod arall os oedd gobaith yr anfonid rhai o'r myfyrwyr i Goleg Bangor lie yr oedd fferm wedi ei phrynu er dysgu amaethydd- iaeth ymarferol, ac yn mhellach paham na cheid darlithiau amaethyddol yn y wlad. Atebodd Dr Jones nad oedd yr areithiau hyn wedi profi yn llwyddiannus. Ni roddid yr arian tuagat Goleg Bangor, ond credai y sefydlid un yn nglyn a Choleg Aberystwyth heb fod yn hir.—Eiliwyd y cynnygiad gan yr Henadur Evan Jones, y Bala, a chariwyd ef. Y PRIF-FFYRDD. Yr Anrhyd. C. H. Wynn, o Rug, a gynnyg- iai fod adroddiad pwyllgor y prif-ffyrdd yn cael ei dderbyn. Cymeradwyai y pwyllgor yma fod 16p yn cael eu talu i Gynghor Abermaw, a 230p i Gynghor Ffes- tiniog tuapat adgyweirio y prif-ffyrdd, ac fod y swm o 260p yn cael eu gwario er prynu peiriant i falu cerig.-Gofynwyd i'r arolyg- ydd pa fodd yr oedd yn bwriadu syinud y peiriant yma o un rhan o'r sir i ran arall, ac atebodd yr arolygydd y gallai wneyd hyny gyda deg o geffylau (ch wer thin mawr).— Cymeradwyai y pwyllgor yn mhellach fod y swm o 750p i gael eu talu i'r arolygydd er adgyweirio y ffyrdd yn ystod y tri mis nesaf. Penderfynwyd peidio talu cais Abermaw am 24p er adgyweirio y ffyrdd am dri mis, ac fod yr arolygydd i anfon adroddiad i'r Cynghor erbyn y cyfarfod nesaf. Cymeradwyai y pwyllgor yn mhellach fod cais i gael ei wneyd at Fwrdd y Llywodraeth Leol am wneyd at Fwrdd y Llvwodraeth Leol am hawl i droi heibio j ffyrdd o orsaf rheilffordd Tanybwlch i Gareg, Llanfrothen, a'r ffordd oedd yn arwain o Bontnewydd i brif-ffordd Bala a Ffestiniog. Derbyniwyd y gymera- dwyaeth yma, ond pan wnaed cais ychwan- egol am droi heibio ffordd y Cwm Hyfryd (Happy Valley) gwrthwynebai Mr H. Haydn Jones, Towyn, yr hwn a ddywedodd fod Bwrdd y Llywodraeth Leol wedi gwrthod ymyryd a'r ffordd hono., Yr oedd yn amlwg hefyd fod yr arolygydd wedi camgymeryd dwy ffordd, a chredai pe bai gan unrhyw ddyn wybodaeth leol o'r ffyrdd hyn na chymeradwyai eu bod i gael eu troi heibio. Anfonwyd mater y ffyrdd hyn yn ol i'r pwyllgor.—Cariwyd adroddiad y pwyllgor. PWY SYDD I DALU AM Y TROED- FFYRDD ? Cymeradwyai pwyllgor y prif-ffyrdd fod is-bwyllgor i gael ei benodi er ystyried cais cynghor y Bala am 405p er adgyweirio y ffordd fawr yn y dref a gwneyd troed-ffyrdd yn yr ochrau,—Galwodd yr Anrhyd. C. H. Wynn sylw at y ffaith na wyddai neb yn iawn pwy oedd i dalu am y troedffyrdd hyn —pa un ai'r sir ynte y dref-a theimlai y pwyllgor fod y mater yn rhy bwysig iddynt hwy ei benderfynu, am eu bod yn credu pe buasent yn pasio yr arian y gwneid ceisiadau tebyg gan gynghorau dinesig ereill yn y sir. Diamheu pe telid yr arian yma i'r Bala, ni fyddai y dref hono yn foddlawn ar adgyw- eirio hanner y ffordd, a byddent yn bur debyg o wneya cais am swm cyffelyb yn bur fuan. Yr egwyddor wrth wraidd y pr th oedd pwy oedd i dalu am y troedffyrd i. Yr oed pobl y Bala wedi bod yn eJ,ji,¿on gonesfe i ddyweyd i both yr oedd arnynt eisieu yr arian, ond ofuai fod cynghorau ereill wedi derbyn arian er eyflawni y cyfryw w&ith beb geisio am danynt yn wynrb-agore/i.—Eil- iwyd y cynnygiad gan Mr William Evans.— Mr E. H. Jonathan a dybiaI fod yr Anrhj d. C. H. Wynn yn cyfeirio at Ffestiniog pan y soniodd am wyneb-a^ored."—>r Anrhyd C. H. Wynn Yr wyf yn tynu yu ol y geiriau hyny.—Yna dywedodd Mr E. H. Jonathan fod cryn ymdrafoda'-th wedi cymeryd lie yx> Ffestiniog yn nghylch y troeriffyrad, ac yr oedd y cynghor yn awr wedi gorfcdi perchen- ogion y tir gerllaw i dalu am eu gwneyd, end os oedd y Cynghor yn awr yn mynpd i dalu pobl y Bala a Dolgellau am eu gwneyd gallai ddyweyd wrthynt na fyddai Ffestiniog yo hir cyn manteisfo ar eu haeliuni. Fodd bynag, cynnygiai fel gwelliaut, ac er cael gwybod vn sicr pwy oedd i dalu, eu bod yn anfon y mater i fyny i Fwrdd y Llywodr- I raeth .Leul.-Dywelodd y Cltrc ei fed yn ofni na Wnai y bwrdd hwnw ddim i(yda'r mater hyd nes yr anghytunai y I)Ieidiaii, Siaradodd amryw aelodau ar y cwestiwn. ac ar gynnygiad yr Henadur Dr Jones pender- fynwyd anfon y mater yn ol i'r pwyllgor, a. cheisio ganddynt ofyn am farn bargyfreith, iwr arno. YR AFON DDYFRDWY. Darllenodd yqclere adroddiad y tri chyn nrychiolydd anfonwyd aros y Cynghor i'r ymchwiliad a gymerodd le yn Nghaer yn nglyn ag aumhuro yr afon Ddyfrdwy. Ad- roddai y cynnrychiolwyr fod y pedair sir trwy ba rai y llifai yr afon a'r Dentydd a redai iddi o'r farn fod y mesur a basiwyd yn 1876 yn ddigon cryf i roddi terfyn ar yr an- mhuriad, ac nai oedd angen dodi rbagor o gostau diangenrhaid ar yr awdurdodau lleol. Gan hyny yr oeddynt yn cymeradwyo y Cynghor i wrthwynebu y cais am sefydliad pwyllgor unedig, ond os oedd arolygwyr y Llywodraeth yn gryf dros sefydliad o'r fath yna cymeradwyent fod i sir Feirionydd fynu cael cynnrychiolaeth deg a chyflawn ar y pwyllgor.—Credai yr Anrhydeddus C. H. Wynn fod y mater yma yn bwysig iawn. Gan fod pobl Caer wedi penderfynu defn- yddio dwfr na fuasai neb arall yn y wlad yc meddwl am ei cdefnyddio, yr oeddynt yn ceisio gorfodi yr holl dirfeddiannwyi ar lan- au y Ddyfrdwy i droi carthi y ffermydd allan o'r afon, ac i orfodi awdurdodau Corwen, Bala, a Llangollen i sefydlu ffermvdd er cadw y earth a'i rwystro i redeg i'r afon. Nis gallai efe weled paham nas gallent hwy gael gweitbiau dwfr fe-1 Llundain, Lerpwl, Birmingham, a Manchester, a gobeithiai y byddai i bob sir wrthwynebu cynllun Caer i'r eithaf. Cynnygiai fod i Feirion ei wrth- wynebu.-Eiliwyd byn gan y Cynghorwr W. Evans, a chefnogwyd gan yr Henadur E. H. Jonathan, yr hwn a ddywedodd ei fod o'r farn fod pobl Caer am gael yr holl fadd iddynt eu hunain, a gorfodi pobl glanau y Dyfrdwy i dalu am dano. Cynnygiai ef fod i'r pwyllgor aros mewn bodolaeth, ac fod enw Mr C. H. Wynn i gael ti ddodi ato, ac fod y pwyllgor i wneyd yr hyn oil oedd yn eu gallu er gwrthwyne-bu y c, nlluu.-Eil,,wyd y cyn- nygiad, a chariwyd ef yn uufrydol, a phen- derfynwyd anfon cppi o'r adroddiad i'r Fwrdd y Llywodraeth Leol, ac i bob sir oedd yn gorori ar y Ddvfrdwy, TERFYNAU DOLGELLAU. Ar gais Cyngb or Dinesig Dolgellau ceiaiodd y Cynghorwr Dr John Jones am ymholiad i hawl Dolgellau i gael helaethu terfynau y 1 dref. Dywedodd fod y cynghor wedi ceisio I dref. Dywedodd fod y cynghor wedi ceisio am hyn dair gwaith. ac yn yr ymholiad cyn- taf dywedodd y dirprwywyr eu bod o'r farn y dylid helaethu y terfynau, ond nid i'r graddfa y ceisid ar y pryd. Oddiar hyny yr oedd gwahaniaeth dirfawr wedi ei wneyd yn y cais, ac yn awr nid oeddynt yn gofyn ond am werth trethol o tua 105Up. Eiliwyd y cais gan Mr William Hughes, a chefnogwyd gan yr Henaduriaid Dr Edward Jones ac Andreas Roberts. Caniatawyd y cais, a I phenodwyd Mr John Parry, Bala; Dr Chas. Williams, Llanaber, a Mr E. P. Jones, Ffes- iniog, i wneyd yr ymehwiliad. ETHOLIADAU. Penodwyd yr Henadur Lewis Lewis, Aber- maw; yr Henadur E. H. Jonathan, a'r Cynghorydd John Parry i gynnrychioli y Cynghor ar Fwrdd Rheolwyr Coleg Bangor am y flwyddyn 1898. Ail etholwyd cyn- nrychiolwyr y sir ar Fwrdd Pysgota y Dyfr- dwy. Penodwyd yr Anrh. C. H. Wynn, Rug; Dr R. Roberts, Ffestiniog; a Dr Roger Hughes, y Bala, yn ymwelwyr a'r gwall- gofdy; ac etholwyd Mri Morris Thomas, Corris; H. Haydn Jones, Towyn; a W. Jones, Aberdyfi, i gynnrychioli y Cynghor ar Bwyllgor Amaethyddol Coleg Aber- ystwyth.

Profwyd fod y ddiweddair Dduoes Teck, yr hon fu farw heb wneyd ewyllys, yn werth 35,471p 7s 4c. Yn Uchet-lys EdiIlmrgh, ddydd Sadwrn, j I cyhuddwyd Arthur Sturrock, cyfireithiwr ao arolygwr ariandy, o gamddefnyddio y swm o I 20,648p a ymddiriedwyd i'w ofal. Y dded- fryd a basiwyd axiio ydoedd. deng mlynedd o | benjyd-wasanajeth. j

"i:i:t 'J L. :«, <. < i.. I THE GOVERNMENT DUTY Makes Common Teas very Dear. I ¡' — L -j* .4 r* ••• On a pound of Tea, retailed at Is., there is a duty of 4d. paid by the Consumer • 1 ° to the Government, which is a tax of 50 per cent, (or one-half) on the nett value '■ of the leaves. Contrasted with this, Tea at 2s. per pound, which is charged with A the same duty of 4d., is 80 per cent. Tea and only 20 per cent. tax. These hard ,f I _4. It facts are worthy of serious consideration, as Common Teas, which are deficient in ? 'J ,0, f quality and wasteful in brewing, are taxed at the same duty rate per pound by the ¡) Customs, making Common Teas at least 30 per cent. more costly than Good Teas. ,,i '4" 'H.. J. J X • V. > GOOD TEAS ARE REPRESENTED BY DELICIOUS MAZAWATTEE TEiL, I # A V ~~A'- H. V-. -v i r f "S ? s ? s which goes far in brewing, and is economical in use. It is composed of the finest •. '>■ ■,$' growths of the richest plantations, and contains all the essentials of the highest • • '•' grades of Tea. v •' • ;J' 4' '!(' f I | 1 Sold in Sealed Packets and Tins only at v »_ t BANGOR. BEAUMARIS. CARNARVON. Thomas Lewis & Co., 315, High-street, and Lewis Hughes, United Stores, Church-street. Thomas Lewis & Co., 29, High-street. Dean-street, Bangor; and at Amlwch, Bethel 4 Charles S. Owen, 31, Castle-street. I (Bodorgan), Bodedern, Carnarvon, Holyhead, 0 • Llangefni, Llanerchymedd, Pentraeth, Pen- '0 i. » maenmawr and Pwllheli. v f n c, „ BETHESDA.. 'o MENAI BRIDGE. Henry Lewis, Comet Stores, Bangor. v G. Brymer, 19, Ogwen-terrace. R. Daron Jones, The Menai Stores. John Humphreys, The Storey 31, Holyhead- Ellis Owen, High-street. ,v. t.k K, rowl, Uppgc Buogoc, — ii { • ''•

GOLEUNI Y GOLEUDY. YSTORI WIR 0 OLEUDY'R NASH. Amlygwyd ystori wir, a braidd yn ddyddor ol y dydd o'r blaen wrth ohebydd y Bridgend Chronicle." Yn awyddus o gael allan, os yn bosibl, y ffeithiau yn nglyn a'r achos, aufonodd y golygydd un o'i staff i weled gwraig gwyliwr Goleudy'r Nasb, am yr hon yr oedd gr yu siarad wedi bod yn yr ardal. Ar ol cael y cyfarwyddiad hwn, cychwynodd y gohebydd i geisio cael allan fwy am yr amgylchiart. Sufai Goleudy'r Nash yn mhlwyf Marcross, ac oddeutu pum' milldir o Llantwit Majlr. ar y creigiau peryglus yn Sianel Bristol. Y mae y lie yn adnabyddus iawn, a gwylir y. fanwl y lie gan ymorwyr pan yn ceisio pasio yn eu llongau. Ar ei gyrhaeddiad yn y goleudy, gwelodd y gohebydd foneddiges yn MRS EVANS. ] yr iard, ac mewn ychydig eiriau dywed odd yr hyn oedd wedi ei glywed, h.y, fod un Mrs Evans oedd yn byw yno wedi cael ei hachub o farwolaeth. Myfi yw Mrs Evans," ebai'r fonedri iges, "ac os y gwnewch fy agbanlyn i'r ty, dywedaf yr holl hanes wrthych. I "Yr wyf yn credu," meddai'r gohebydd, fod eich achos chwi wedi bod yr hyn a ellir ei alw yn ddiangfa wyrthiol ? Y mae wedi bod felly yn wir," meddai Mrs Evans. Yr ydych yn gweled," ychwanegodd, "nid wyf yn edrych yrwau fel y buaswn ond newydd gael adferiad o sal- wch difrifol." Dywedodd y gohebydd nad oedd, ac mewn ateb i gwestiynau ereill, dywedodd Mrs Evans iddi, gyda'i gwr, yr hwn yw prif wyl- iwr y goleudy, ddod i'r fan hon o'r wlad yn mis Mawrth diweddaf, ar ol bod yn treulio blynyddau ar ynys Cald, Dinbych-y-Pysgod. A oeddych chwi mewn iechyd da pan y daethoch yma ? 11 Wel, yr oeddwn yn wael, ond Did yr hyn a fuasech yn ei alw yn afiach." Canfyddasoch, mae'n debyg, yr aer yma yn gryf iawn ?" Y mae yr aer felly, ond gwnaeth fi yn wael. 'Rwyf yn credu ei fod yn rhy gryf i mi. Nid oeddwn wedi bod yma fis cyn y tarawyd fi yn wael iawn, a bu raid i fy ngwr alw am feddyg galluog ataf." A oedd y meddyg yn meddwl eich bod mewn cyflwr peryglus ?"—" Nag cedd, yr adeg hono. Yr oedd yn parhau i weinyddn arna.f, ond yr oeddwn i trwy'r cwbl yn gwaethygu." A oeddych chwi yn y cyflwr yma yn hir ?" gofynai y gohebydd.—" Oeddwn, bu'm felly am dri mis, ac ar ddiwedd y cyfnod hwuw, gwaethygais yn hynod sydyn, » galwodd fy ngwr y meddyg ataf drach'.fu ar unwaith." Wrth gwrs fe ddaeth ?"—" Do. Daeth, a rhoddodd feddyginiaeth i mi, a gweinvdd odd arnaf yn y modd goreu, ond darfu iddo hysbysu fy ngwr nas gallai wneyd dim mwy i mi, ac nad oedd ond ofer anfon am dano ef ar ol hyny." Pan glywodd eich gwr hyn, mae'n debyg ei fod yn drwblus iawn yn eich cylch ? "Oedd yn wir, gymaint felly fel ag yr oedd nid yn unig ef, ond Mrs Stabbs, gwraig yr is wyliwr, gyda mi bob mynyd." A roddwyd ar ddeall i chwi beth oedd eich sa.lwch? Naddo, ni ddywedwyd wrthyf beth oedd, ond gwyddwn fy mod yn cwyno oddiwrth diffyg treuliad ac iau an- nhrefnus." I ba beth yr ydych yn priodoli eich ad- feriad? gofynodd y gohebydd. 11 Wel, yr wyf yn ei briodoli i un peth yn unig. Yr oeddwn bron wedi colli fy synwyr au gyda'r poenau yn fy mhen, a'r curo oddi mewn i mi, yr hyn oedd ganlyniad i ddiffyg treuliad. Yr oedd fy nhafod wedi cras- boethi, a fy ngums wedi chwyddo gymaint fel nas gallwn yfed na bwyta, ac os y buaswn yn llwyddo i fwyta rhywbeth buaswn yn cael poen annioddefol hyd y bydda; yn rhaid i mi ei daflu i fyny. Tua'r adeg yma, pan yr oeddwn waethaf, gwelais adroddiadau yn rhai o'r papyrau yn dweyd faint o bobl oedd wedi eu hiachau gan Dr Williams' Pink Pills for Pale People. Gofynais i fy ngwr a Mrs Stabbs a oeddynt yn meddwl y buasai un- rhyw ddrwg 1 mi geisio bocs, ac yn un a'u cynghor hwy anfonais am foes i Lundain (ddim yn gwybod y gallaawn eu cael yn nes, hyd yr hysbyswyd fi gan y grocer am fon1 eddiges ieuanc oedd wedi cael diangfa gyf- yng yn Bridgend trwy gyfrwng yr un pills). Nid oeddwn ond wedi gorphen y boos oyntaf pryd yr oeddwn yn teimlo fy hun yn gwella. Ar ol i mi gymeryd yr ail foes yr oeddwn yn abl i godi o fy ngwely, ac wrth barhau i'w gymeryd yr wyf yn gallu myned yn mlaen i raddau helaeth gyda fy ngwaith er nad wyf eto yn gryf iawn. Gallaf fwyta ac yfed yn dda, a chysgu; ac y mae y poenau oeddynt, yn codi oddiwrth ddiffyg treuliad wedi fy llwyr adael."—" Felly, yr ydych yn priodoli eich adferiad yn gyfangwbl i'r pills rhyfeddol hyn ? Yr wyf, yn wir, er, fel y gwelwch, yr wyf braidd yn hen, ac y mae lhyr ad. feriad, yr wyf yn ofni, yn anmhosibl am ba hyd yr arhoaaf yma. Eto, yr wyf yn llawer gwell, yr hyn, credaf yn gydwybodol na fu- aswn oni bai i mi ddarllen yn y newydd iadur am y pills rhyfeddol hyn, a chael fy arwain i geisio rhai ohonynt." Mrs Stabbs, y foneddiges dda fa yn gwein- yddu ar Mrs Evans, ac yn ei phresennoldeb o nyd yn ystod y cyfnod yr oedd yn sal, a ddy- wedodd wrth y; flohebydd mai yr hyn a ddaeth a'i hadferiad o amgylch oeddynt Dr Williams' Pink Pills. Meddai, canfyddais gyfaewidiad ynddi cyn iddi orphen cymeryd y box cyntaf. Yr wyf yn meddwl, meddai Mrs Evans a Mrs Stubbs, nas gellir cymer- adwyo meddyginiaeth mor ryfeddol, a pha brya bynag y buasent yn cael hamdden baasent yn sicr o gymeradwyo Dr Williams' Pink Pills. Dyma yw y ffeithiau plaen fel y dywedwyd hwynt wrth y gohebydd, ac yr oedd gwr Mrs Evans wedi ei lwyr argyhoeddi pe na buasai am Dr Williams' Pink PiUs ni fuasai ganddo ei wraig i godi ei galon, ac i'w gysuro yn ystod yr oriau meithion y mae gwyliwr goleudy yn gorfod gweithio. Mae mwy o bobl ddiwaed wedi en gwneyd yn gryf a newynog, yn fywiog a lion, gan Dr Williams' Pink Pills for Pale People na thrwy unrhyw foddion arall. Maent y tonic mwyaf gwerthfawr yn y byd, ond rhaid i chwi gael pelenan gwirioneddol o eiddo Dr Williams, neu nid ydynt o un dyben i chwi. Mewn achosion o amheuaeth, gwell yw an- fon at Dr Williams' Medicine Co., 46, Holbom-viaduct, London, E.C., gan aID- I gau y pris, 2s 9c, neu 13s 9c am chwe' blwch. Canmolir hwynt gan bob dosparth o bobl o'r isaf i'r uwchaf am y modd y maent wedi iachau y parlys, locomotor ataxy, crydcym- alau, a sciatica, hefyd pob afiechyd yn codi oddiar anmhuredd yn y gwaed, scrofala, rickets, chronic erysipelas, darfodedigaeth yn y coluddion a'r ysgyfaint, gwendid gwaed, gwynebpryd gwelw a melyn, colli archwaeth, ouriad y galon, byrdra anadi, poenau yn y cefn, car gieuol yn y pen, a mwralgia, pob ffurf o wendid yn y rhyw fenywaidd, a hys- teria. Mae y pelenau hyn yn tonic, nid yd- ynt yn rhyddhaol.

Yn Mmwdlya Lerpwl, didydd Llun, ger- bron y Barnwr Ridley, cyhuddwyd John William Thomas, 28 oed, 14furwr, o briodi yn Lerpwl, Mlai 24aiin, 1807, tra'i WTaig gjntaf yn fyw. Prxododd yn 1891 yn Llan. gollen gydag un Ann Roberts, ao yn 1895 deohjreuodd gyfeillacliu a mieroh arall o'r enw Roberta yn byw yn Seaforth. Priod- oddi hi fis Mai, gan fyw gydia hi hyd fis Hy,diref, pan y daeth y wraig i ddeall am ei dwyli. Anfoiiwyd ef i gaarethar am 9hwe' 1 Mi*

F Harrell, Eqq., Boreham, Cheslmsforit s: "Telandine removed my Corns without t■ giite^u p¡Ün. I have since cured eight mea in m employ." Celmuli/ne r rii.TAlISI CURE FOR CORNS. j* r ranted to remove Corns by the Roots whefi • r remedies fail. Can be easily applied, I M with tightest boots, and positively curefl i H ack No cutting required. Thousands of T>3itimotuals free; or 1/- bottle sent for 14 by CRAVE & JACKSON, Chemists, Eler^ford. Solo by ROBERT ROBERTS, Ch niist, 8 Bangor Street, Carnarvon. '<• tu inutiAtions. y2G9c305e |j»Kl.ENAU B 41 CLARKE'S a warentir i I ^ella un o'r ddau ryw, pob diffyg yn J P'.?:n}1&tl Dwfr, yn nghyda Gravel a Phoena* yn > Cefn. Y maent yn rhydd oddiwrth Mer oritj Sefydlwyd dros 30 mlynedd. MewB bijcuzju 4s 6o yr un, i'w cael gan Fferyllwyr » ftwi?'+:hwyr Cyfferiau Breintiedig drwy'r Byd, ftnfonir hwy am 60 o lythyrnodau gan y vlm,i>.atihurwyr, The Lincoln and Midland Drug Company. Lincoln. y-w '1' ,¿t.- I( ,1 ,l'r' I 1 't"¡'J mhale y ceir hefyd Wregysau esmwyth o'r gwnerathuriad goreu, i'r sawl a fyddo mor cinffodn.-i a thori ei Lein-gig. Hefyd gellir fl* gyru <lrv, y'r Llythyrfa ond anfon 5a yn nghyda ;iugyleh. Gellir anfon Hosanau India- Rat Aelodau tendar, dolurus a chwyddedig ai-n yr ur, bris a'r Gwregysau drwy anfon mesne o'r mai! -vyaf chwyddedig ar hyd y goes. Can- molir v Gwregysau a'r Hosanau hyn gan fedd- >gou n phersonau a'u gwisgant oherwydd ett hesinwv tbdra. OKIFFITH OWEN, STRYD FAWR, CAEKNARFON WILLIAM9- (PONTARDAWE) OR M LOZENGES. A dros ddeng mlynedu ar liui-stin y mae J ,i~ !d'iygini'aeth werthfawr hon wr ii profi fix perffaith. Y mae yr eftuith a g* c tv-idll$gwanaidd (hyd yn nod pan wedi sit iT'Ofld? i fyny yn anwelladwy) megis gwyrth- Y mae y plentyn teneu, g-.vynobwelw, a difywyi, trwy gymeryd y Lozenges, yn cael bliiaau pcenydiol, ac yn dyfod yn iach, a. byw log, nes y mae yn ymnrost yn 'jk: <:■; > cler ei 'jk: <:■; > cler ei warch&idv/j'r. wyf ;i:n 'ecli defa/ddio Au?Ki.iNTio, aea Worm Lo;:er.!ic.s, yn fy nirjdn, t'.o yn eu cael yn Feddyginiaeth yydyxO &c effeithioi at ASCAEUDES (Thread Worms). Ao 7 ,n'1.e ou ffurf gyfieus a dyraanol yn cu cymera* A-FVO ü fawr i blant;—"W. HUVCEIKSOH, Vicar, A" vvartH .newn blychau, r!!e, Ir; l^c, gan I'reiyll'.vyr a Gvocthv.-yr I'.ttoni Medicines, nc-u am 15 nou 34 stamps oùdiwr JOHN DAVIES, Chemist, 30, High Street, SWANSEA, i DanKrJ-' List o Destimonials, &c., ar dGer.) '»} aiad cais ara danynt. MAE Y CYFFERIAU CANLYNOL I'W CARL GAN J. RUMSEY WILLIAMS, VETERINARY SURGEON, M.R.C.V.S.L., CAERNARFON. J CONDITION POWDER i Geffylau at toster coesau chwyddedig, ac at roddi 'stymog, 10c y pwys. POWDWR er attal a rhagflaenu y Clwy Du ner Ddolur Byr ar Wartheg a Defaid, 18 f pwys. POWDWR anffaeledig at Scothi Wyn mewn Lloi Sugno, 2s 6c y dwsin. Post free. POWDWR at ladd Llau ar GtJylau a GwartLeg. Is y pwys. POTELI at dori Colic ar Geffylau nea Wartheg, Is 6c yr un. CYFFERIAU ANFFAELEDIG at Fendio Llyffaint Melyn ar Wartheg. EIJI at lilisfcro, Curbs, Splints, Spavins, Ringbones, Sprains, &c., 2s y bocs. O! L at fendio Briwia, Is Gc yr hanner peint. Du ERE TIC neu URINE BALLS, 4s y dwsin. COUGH BALLS, 4s y dwsin. BALLS at Purgio i Geffylau, 6a y dwsin. POWDWRS i Wartheg ar ol dyfod a Lloi, 3s j d-.vsin. k) WDWRS at Purgio i Wartheg, Be yr nn aeu 7s y dwsin. W", ELI at Dethi Dolurus, Is 6c y bocs.' y313. OH! FY NGHYRN- M N BI DDKrHYDDIO. :WEDI ¡EI DDIrEx DIO. PAENT CHICAGO IW gael mewn poteli 1e yr un gan y nifef t fwyaf o Fferyllwyr yn Nghymru a Lloegr- Os methir cael Paent Chicago yn y modd ymgr a.nfoner Is mewn Stamps i GRIFFITH OWEN, CHEMIST, 5, High Street, Carnarvon. TYSTION BYW I'W EFFEITH- IOLRWYDD. Beth ddywed John Thomas, Bodafon* Llandudno:—Rhydd hyfrydwch neillduol ni allu dwyn tystiolaeth i ragoorlrwydd PAENT CHICAGO at Gyrn. Fe'm Uwjrt wellhawyd i o Gorn oedd we < fy mlino er's blynyddoedd drwy ddefnydfliad un botelcI" ohono. Tystia Robert Thomas, Faenol, St. Siors A.bergelo:-Rhaid i mi addef mai PAENT H ICAGO ydyw y feddyginiaeth hynetaf J gwn am dani. Llwyr wellhaodd fy Nghyrm mewn byr amser. Gwnaethum brawf air bron bobpeth cyn gwybod am dano. Ysgrifena Hngh E. Evans, Plas Llamddyf- naD. Mon :-Yr oeddwn yn dioddef yu erchyl1 oddiwrth Gyrn, a chyda'r anhawsder mwyaf y gallwn gerdded, ond effeithiodd PAENT CHICAGO yn rhyfeddol arnynt. Dywed R. Salisbury Williams, 28, Garnonfl- street, Caernarfon, gynt o New York \— Gallaf ddwyn tystiolaeth, gyda'r llnaws, fod PAENT CHICAGO yn feddyginiaeth lwp: a hollol i Gyrn, oherwydd rhoddais brawf araO a derbyniais les dirfawr oddiwrtho. Nid ydyw yr uchod ond ychydig, o blitb lluaws, o dystiolaethau gwerthfawr^iawB ft anfonwyd B