Yr Herald Cymraeg

BwfGd Undeb Ffestiniog. DYDD MA WRTH.—Mr J. Jones, U.H., yn y gadair. ADRODDIAD Y MUESrm—H^bysai, yn nihil1 til perchau eredll, fod y rhai a ganlyn wadi bod. yn ymladd yn y ty, sef Roberb Evans (Penoob), a Griffith a David Edwards. Yr oedd tlodioan ereill yn eu gweled, ond ni ddarfu idc^yiit eu hAttad n# i hbyøu yntau. -1cn y ty 72, yn erbyn 80 yr w adeg y llynedd.—Mewn ateb i'r cadeuyda yn nghvlch y rhai fu yn ymladd, dywedai y ioeiatr (Mr D. J. Jones) mad rhai gwemiaid eu imwvliau oeddynt, fleL y giwyddy*, ao et fod wedi eu rhybuddio.-MTs Morgan ao amryw o'r aelodau a sylwasarat fod bai mawr I ait y rhai oedd yn edtyoh aniynt, a dy- wetlai y Cadeirydd am i Mr Jones rybuddio y oyfryw, y gelwid h i gyfnf as na "wmaoKti hysibyisu yn y (rfodd i r mejiabr ds digwyadai pe-th -bobnrg.-Y meddyg (D11 J. I R. Janes) a. roddodd fanylion dyddorol am aifer a sefyllfa. y Thai oed yn y ty Taohwedd 2Qain. Y nifer 37, o'r rhai hyn yr oedd 13 yn 11-weiniaid eu meddyliau," 10 droe 60 oed. •pfrfrn y -gellid ystyriedi fod mwy, na tiri ohonynt yn alluog i wneyd gwaith. TEEMLO DROS Y TLAWD. Da,eth, y Meisftri Hughes, Parry, a Jones (capten- iaid), o'r Borth, gerbron i ofyn sylw y wareheidwaid at aches Daniel Evans, Bath, yr hwn y dywedai y dklirprwyaeth oedd yn dfcoddef ae y byddai iddo lwgu. os na byddai i rywun drugarhau.—T CadeirvdVi a Mr 0. Roberts a. ddvwedleint ei fod wedi dod i'w gwybodfeeth liwy fodi y plaint mewn sfefyllfa- Oedd da, ao mai eu dyledsrwydd hwy oedd oyrmal eu Itad.-Y ddirprwyaeth a gydna- byddent iwymau plant i gadw eu rhieni, end dadleuent mai oreulondeb oedd gadael Yr hen wr ddioddef.—T Oadeirydd a nododd yn mhe-Hach symiau y oyflog dderbymad thai eft plant, ac y Thoddai y bwrdd hwn swm at fagu y ihai ieuengaf.—Mr W. Jones: A oee yno ddioddef ?—Oapben Hughes Oee; a dyna y rheowm y daethom ni yma haddyw.-IVedi eu hymadawiad, dywedai Ckpten Morgan Jones fod yr hyn ddywad- TTydi yn wir, fod y tad, &c., yn dioddef, and nis gallai gjySauwnlhau y beahgyn. SVfieddyliai ei fod yn aohoa ddylai gael sylw. renid 3s 6c sir gyfer y p.ant ileiaf.—Mr E. Morris a ffafriai roddi 2s 6c yn ychwaneg yn awr i'r teulu, ond meddyiiai Mina Morgan fod hyn yn gwre a ddygai areill i wneyd oeisiadau afreoiaidd cyffeiyb. --rr un cyfeiriad y siaradao. Mrs Hassan.— Pasiwyd i" Mr R. Parry, y swyddog elutf- enol, i gynnorthwyo 08 barnai y Dyddai aiusen. OYXKST^NIO.—Oytisynawyd A'r caie af- iaroJ blynyddol am 3p at sefydliad y LlYEad a'r Glust yn Lerpwl.—Yr oedd arcfceb Oynghor Sirol Arfi>n yn 2c y bunt, yr hyn a ddeuai yn 253p 2a lie.—Cefnogwyd haA or g r- giod. Nb J. Thoriav, a cfcietfnogiad Mr W. Eram, gaisl o undeb 'd 9W»ki yn gotfyn am newid y gyfraith er galhiagi y g-warahaidwaid i gael grants afc gyfhogau swydfiogioin newyddion a ddemsid, yn gystel a'r hen. PA. LE I GAEL Y CIERYG. -Yn unol & dirmunia,d, Mir W. W. Thomae, yr aroh- (wLeiladvdd, ymddiriectwyd i bwyllgor i gyn- warthwyo er gwybod yn miia le y gellid oael y ceryg goreu at godi yr adeilad now- ydd bwriadedig.—Mr Ellis Edwards a syiwai fodi oan6i cae y Penrhyn Tn dTa ohyfleue a cheryg tra phriodol. Y PARCH. SAMUED OWlli A'R GWAUCOHETDWAID. —O Fwrdd y Llyw- •draeth Le«>l anfonid i ofyn barn y gwarch- eidwaid amyllvthyr aganlyn oedd y Bwrdd hwnw "vvedi ei ddlerbyn oddiwrth Mr Owen. Tfynai darlleniad y llythyr -sylw neillduol yr b*>li aelodau. Wele rydd-gyfieithiad ohono, a ohynnwys y sylwtadau adilvnDdd:At I Yterifenvdd Bwrddl y 'Llywodraeth Leol, Whira Hall, Ilundaan. Slyt,—-Dymuinaf æw eylw eioh Bwrddi ait Treithrediadiau I netllduol a gymerodd Ie yn Mwrdd Gwarch- eid.waid Peiirhrn(leudtuet-hl ydd Mawrth, I U 21ain. 1807, fel yr adroddwyd y wfry,w yn yr amTywiol newyddiaduron chkJtllbehir yn y dosparth, dan y penawd, .y gwarciheidVai<I a ohymhorth mewn rwryddau.' Yr wyf yn anfon tri rhifyn o'r oyfeyw fyda'r un po^fc, ao i'w dychwelyd JIØÐ yn gyfleus. Yr wyf yn amgau y gwalianol adroddiadau hyn tm yn Saiesneg, ddau arall yn Gymraeg, sef y "Carnarvon Mud Denbigh Herald," yr "Herald Oym- raeg,M a'r "Rhedegydd," ao yn ymarferol y naaont yn cyhmo. Yn awT, er mwyn chwareu •fog t't tlodion a fy nghyd-drethdalwyr yn I mlilwyf Ffcstiniog, gofynaf i',oh Bwrdd am yrriciiwip'ad i holl weithrediadau y ryfryw fvrrdd, ae i gjytinwys yn yr ymchwiliad hefyd yr hvn a arweiniodd i ddiarddeliad, »eu ymneiliduadl y cyn-feiatr Powe.l, gan fodi tystiolaeth, at ba un y gallaf gyfeirio hcttla-w yr hyn a ymddanisjqsodd yn y papyrau, a'r hon a ddylid ei dwyn o flaen eich Ilypid oh bydd y oyfryw ymchwiliad yn eyrciM-yd He. Os bydd ar eich Bwrdd ataieu tystiolaeth gyda golwg ar weithred- iadau rhai o'r ozwai-obcidwaid afr dyn Pjtwell, jrwTiaf ymdireah i gael y KTvfryW rncwn atnser dyfodol, a eheisiaf ddod o hyd i'r newyddSadur a gynnwysad y gweithred- iftdau hyn. yn gystal a'r un yr wyf yn awr yn oi-ch qyflenwi a thystiolaeth. Hefyd, ttyaaunaf wyboct a wyf o fewn fy hawl gan ^ymieryd yn gjaniataol fod yT adroddfiad roddaf yn pylweddol gywir, ai nid yw yr 6AI fwrdd yn feius, gan eu bod, yn yma.r- forol, un ai wedi raygti (suppressed) ad- poddiadl eu luK-bwyllfiror y oyfeirir ato yn adr.^ddiadau y newyddiaduron, y mwyafrif .vi,radiulau y newyddiaduron, y mwyafrif trwy hyn a'r gweddill trwy beidio adrodd ifit Bwrdd am yr hyn oedd anghyfreith- larwn. Heblaw hyny, hawliaf gael gwneyd w«wau y gwarcheidwaid euog yn gyhoeddua, djan fod rheevrm i gredu fod yr ymarferiad y owynir ;i herwydd) yn myn'd yn mlaeni «r's rhii blynvdd'oedld heb attaliad. Bydd o fiiinitaiw i'oh Bwrddfi fod yn gydnabyddus a'r adroddiadau Oymreig yn gystal a'r un nig, gyda'u gilydd. Oa caniateir fy m^jha3s, ft wnewflfh oh-wa iroddi <^1mhorrth •yfreithiol i mi, neu ymcymeryd a chasglu yf db 1 Ad&waf fi wneyd fy nigoreu i'ch cynnorthwya. Y mae y cad- eirydd, fel y gwelwoh, wedi gwrthod rhoddi erwall troeeddwyr, a phrin y mae teTfyn aT drahausder a'r spite a ddengya Thai o'r gwarctieidwadd i raa trethdalwyr a ymdrech- ttnb i helym y tlawd.—Oaf yr anrhydedd o tod, eich ufudd wasanaethwr, Samuel Owan. gweinidog Methodisbaidd. Tanygiris- iaui, "Bilaeruau TVeatind^—Y Oadeirydd BeiAi svdd: genych i'w ddyweyd 1 Yr ydych jm dea.Il beth yw oynnwys yr hyn a ddar- Meriiwyd (yn Saesneg).-Wedi di«gwyl am tt'teb, dywedai y Oadeirydd ei fod yn ben- cl-im t wadu na wTthododd roddi enwaii i fyny.—Mr' O. Janea (Llan^ Ovnnvrrid wi,tel T llythyr ar y bwrdd.—Mr 0. Ro- beirto a ffafriai gael- sylw ar v llythyr, ond sm yr Iifvdd, prin yr oedld ef vn dretti- Walrdd. a beth airu yr enwau ?—Y Clerc: Nid r-edrl enwati yn yr adroddiad.—Y Oul- eirydd vn, y mae Bwrdd y Iylywodfr- seff Leol am farn y bwrdd hwn, a beth eydd ganddo rwddyweyd am y llythyr, Ac. Mr O. Roberts: Gyda golwg ar y oyn- feistor, Mr Powell, oni ahymeraidwyodd yr arch wily dd bob peth ond tair item y mae of yn foddlon i'w talu ?—Distawrwydd eto. Y Oadeirydd: A oem- yma neb yn dy- weyd dam byd ?—^MSr W. Evans: Ai ni fuasai yn ddoeth anfon yr adirod liad iddynt? --Y Gaideirydd: Nid oes genyna ddim arall i'w wneyd. Gyda golwg a.r Powell, ychydig sydd mewn lvl-rt--M-r R. Ridhiards Cynnygiaf anfon yr adroddiad.—Mr E. Bowen Jones*" Ai ni ddylem ofyn i'r Parch S. Owen wneyd cyhuddiad mwy clir, &o. ?—Mr W. Jones: Dymunaf gefnogi y cylnnygiad i ainfan yr adrotddiiad.—Gwnaeth Mrs GiBoon rai sylwadau, a phasiwyd y oyn- nygiad oodd gerbron, a gadawyd y mater. WA.VRTOT i. —Paflll'CTiodd y. OadeiJdd daflem. awn gyfrifon treulion yr undeb am y tbri ihanner blwyddym blaoliorol oedd yn demgoa lleihad oaramoladwy, si dymuinad y oadeirydd syiw y wasg at hyn. Yn mhlith y oyfryw oedd y tair item a ganlyn, a d'engya y oyfryw welliant yn y cofnodau a nodSr yn y cyfansrwm, sef 4101p, 3850p a 3757p. DEWIS NTIRSE.—Yn lie Miss WiHiairffi, jf hon » ixwldaj Be i fyny, atebwyd i'r hysbysiadau yn yj "Herald" a phapyrau ereill gan Miseee Annie Hughes, Cambrian-, terraoe, Porthmadog; Gwen M. Evans, Pen- morfa; Sophia Griffith, Maentwrog; a Mary F. Jdnæ, Ffestiniog.—Y Cadeirydd a ddywedai y saifai y pedair yn bur uohel, ond bairnai y rhagoraJ un.—Ar gvnnygiad Mir1 W .Joniea, ai ohefcogiad: IVEra Oasson a Oapten Morgnn Jones, dewiswyd yn un- frydoj y gyntaf. aei MSaa Bhhæ, ytr hon a yrrwMangosodd yn ddilynol ger eu bron.

Bwrdd Undeb MachynUsth DYDD MERGECER.—Dan lywyddifebetjh Mr Ellia Hughes. YN Y TY 36, ar gyfer 37 y pryd hwn y llynedd.Ymwelwyd a'T ty y pythefnoa di- woddaf g. 84 o grwydnaid, ar gyfer 52 yr un amaetr y llynedd. OYMBDORfPBJ AIiLANOL.—Rhodjdwyd cynnorthwy allaaiol gan M,r Daniel Howell yn ystod y pythefnos diweddaf i 155 yn ol y ftwm o 43p; gan Mr William Jones i 97, yn ol y sWIm o 32p; gan Mr John Jones i 75, yn 01 y swm o 19p. GOHIEBIATITHATT.—■3>arlltemwyd llythyr oddiiiwifth Fwrdd y Llywodtraeth Lieoll yn hysbysu y gwaroheidwaid nad oedd eisieu arnynt argymhelliad y Bwrdd hwnw mewn trefn i gael benthyg arian at adgyweir- iadau yn y ty gan y Works lpoan Commis- sionera, a'u bod i'w oael am 21 y oant, i'w balu yn o>l yn mhen ugain mlynedd.—Dvar- lienwyd llythyr arall oddiwrbh yr un Bwrdd o barth i feichniafon gan Mr Davies Wil- liams fel overgeer oynnorthwyoT, yr hW'n! a argymhellai y gwarcheidwiaid i dderbyn y sicrwydd a roddwyd gan Mr Williams yn barod i Gyn^iorau Plwyf Uwchygareg ao feygta-Teg, oe yn fodcffiacf.-Pendeify-nw-rd ymohebu a'T cynghorau hyny. OLF-DDYLED.—CVfarwyddwyd y clera i yegTifenu at overseers y plwyfi canlynol, yn galw arnynt dalu eu hol-ddyledion yn mhen y 14 diwmod :-Isygareg, Uwohy- gareg, Pennal, Tbwyjn, Ow Ma.c^iyn31e^h.

Bwrdd Undeb Pwllheli. DYDD MERCHER.—Mr J. T. Jonea (cad-eirydd), Medatri J. T. Reed a J. P. Williams (is-gadcirwyr), R. O. Jones (ciero), Mm Watkins, at nifer liuosog o wancheidr waidL ADRODDJAD Y MEISTR.—Mr Wat- I kins a hysbysai y methodd gaiel yr offer I priodol i'r hen bobi at drin yr occwm. Hefyd, dynwmai i'r gwareheidwaid nodi swm y pwymu a'r swm a afrnid. i'r orwydr- iaid ei dori o gerig oyn gadael y ty, wadi galw. Ríhood oyfajfwyddaadau i'r lxjeiartaf gyda golwg ar y cyntaf, a phasiwyd i'r olero wneyd ymhoiiadau am y peth diweddaf. BYWIOGl ODIA -Ymdclaaloosoa yr hen. wraie ffTaeth, Hrs Catherine Jones, Glanymor, Uanbedlrog, a ofyn am i'w masb gael cyfranu chwe* chedniog yn lie swilt at ei ohynnaliaetli. Yr oedd y 6s 6c dyledus yn ei llaw.—< £ Wel," meddai, gan gyfaroh y oadeixydd, "dyma fi wedi dod ebo heddyw, ao y mae aimaf eisienj, i ddiecbreu, øioh cael chwi, syr, i demper da.Y Oadeirydd: Dywedwoh eich oaia.—Hi: Wei, ie, y mae I ef (ei mab) ain: = gwoi v tzi, a rhydd ynatu chweoh.—Y Oadeirydd Oes ganddo wraig? ■—O. Jonea: Nao oes. Hen lano ydyw; ao y mae hen lanciau yn galed1 iawn. Ni wyddkx;h ohwi ddim byd, syr, aan gadw W (oiiwerthin uchel, y cadearydd yn uno).—Mr 0. Evana: Sut y gwyddooh chwi mai hen lane ydyw ?—O. Jones: Y mae yn reit hawdd gwybod niai hen lane ydyw nacw, gan gyfeirio art) Mr John Jones (hir chwerth- in).—Mr O. Evans yn eetyn swllt i'r hen wraio,C. Jones: Diolch yn fawr i dhwi, syr, y mae genyf fi fab-yn-nghyfraith yn perfehyn i ohwi (ohwerthin saiferth).-Y Oad- eirydd! Ewch chwi yrwan a ohewch wybod. —O. Janes: N?vc af nca y caf wybod.—■ Y Oadeirydd: Peidtiwok a bod yn galed ar hen lamciau.—Wedi tipyn o berswadio rhoddodd yr hen wraag yr arian i'r clerc, ond gwasgai am ei chai').—Gan droi at y I gohebwyr, dywedai, "Peidiwch ohwithau a'm rhoddi yn y papyr eto (chwerthin ad- newyddol, a'r hen wraig yn uno). Y mae arnaf eisdeoi blanoet at y gauaf hefyd, nid I oes genyf fawr ar y gwely.—Yna ymadaw- odd, a phawb mewn hwyl, a phasiwyd yn unol ei eheisiadau gydag ychwanegiad o 6c yr wythnos. Dywedwyd ei bod tua 80 mlwydd oed. AR OL.-Darllenodd Mr O. Evans restr faith o'r plwyfi oedd ar ol gyda'r alwad ddi wedldaif. GOFYN.—Dywedai y Clerc y gofynid fel archeb sirol y swm o 605p a'i fod yn llai nao arfer, yr hyn a werthfawrogid. YMDDISWYDDO. —Anfonai Miss Jones ei hymdjdiawyddiad, gyda dioloh aID. y teimladau da ddangoswyd tuagati yn ystod yr wyth mlynedd d{wedd|if.—Derbyniwyd yr yiixldiewyddiad, a threfnwyd i hysbys- ebu am olynydd iddi yn yr "Herald," &o. -BarnM Mrs Wa(t3rins, C itwjctieth, irnai doertjh yn I qytundfeb wueidt a'r nuive newydd ei bod yn assistant mistress hefyd. —Oefnog^i Mr O. Evans hyn. Heb ei roddi i fewn, ni byddai ond ewyllys da dg hekdclo J, gynnorthwyo.—Y Cad- edirydd :i Y imae pawb yn gwel'd hyn yn dda, ond ni ddyiid lleihau cyfrifoldeb y foistrcs.—Ovnnygiai Mr J. T. Rees, a ohefnogai Mr J. Jones, eu bod yn hysbys- ebu yn undg am nurse; a'r cytmygiad hwn basiwyd.—Oynnygiai Dr Griffith, a chefn- ogai 3irg Watkins, fod' y cyflog yn 20p, tra y oynnygiai Mr W. Roberts, Bryncroes, a ehefnogai Mr E. Williams, Aberda/rom, fod y cyflog i airoa yn 16p fel o'r blaen, a hyn a basiwyd gan 18 yn erbyn 3. DIOIJOH, &o.—MT P- J. Evans a sylwai fod Nim Jonea wedi eu orwaBanaethii yn dda, ac mai rhesymol oeid datgan hyny. Tueddai i gynnyg penderfyniad i'r perrwyl uohooL—Mr J. F. Roberts gefnogai, a pbaoi-yd. YR AMDDIFAD —Y Pardi R. T. Jonee, rect)or Nefyn, a rhoddodd fanylion am y baohgein amddifad y dangoeodd Mrs Wynn Griffith garedigrwydd truagato yn yr amseT a aeth heihao, mewn sefydlia&-Barnai Mr O. Evans ebo heddyw na ddylesid gwneyd col Jed MTo Griffith i flyn,.r.-Y Cadeirydd: '[ Niø gallwn wneyd hyny.—Mr J. G. Jones: A oedd hi yn deall hyny 1-Dywedwyd ei bod wedi ei gadw am o dair i bedair blyn- odd.-gftwyd mai am ftwyddyn y cytunwyd i ddeohreu, aa y Jwyd hona.—Mr R. J. Evans: Frta nad 3Illero wneyd.—Mr O. Evans a ffafriai anfon Rawn fanylion o'r amgvlchiadau i FwTdd y Llywodraeth Leol, a gofyn eu caniatad i wneyd v golled i fyny. --Oefnogai Mr J. F. Robtrts.—Ychwanegai Dr Thomas mail doeth yohwanegu fod y bwrdd yn pasio i dalu 3s iddi am oh we' mis I i dlda, a phasiwyd y cynnygiad a'r ychwanegiad. OYDS'YNTIO. — Anfon wvd cydfeyniad Bwrdd y Llywodraeth Leol am apwyn-tiad I Dtr Gtriffiih.

Chwarel Setts Penrhyndeu- draeth Er's amser maibh bellaoh y mae anghyd- fod wedi bodili o berthynas i Chwarel Setts, Minffordd, Pemrhyndeudraeth, cydrhwng ei pherchenog, Mr A. Osmond Williams a Mr Myles Cooper, Manchester, yr hwn sydd wedi daJ. y chwarel o dan brydles gan Mr Williams. Codii yr anghydfod o berthynas i hawliau y naill a'r Hall i hawliau tenant y fferm ar ba un y saif y chwarel. Yr oedd y brydles wedi ei chaniatau ar yr lleg o Taohwedd, 1890, a daliaa Mr Williams fod Mr Cooper i dalu iawn blynyddol i denant y fferm (Mr Morgan Jones) aan dresmas, yn gystal a surface rent iddo yntau, ond daliai Mr Cooper nad oedd i dalu dim i'r naill na'r llall. Rhoddwyd y mater i gyfla- fareddiad ond noethodd y cyflafareddlwyr a ohytuno, a phenodwyd Mr T. B. Farrington, ajMflygydd,, Oon^y, fel dyn oanol gan y Uya. Bu Mr Banrington am ddau ddi- wrnod yn ymahwilio i'r mater. Yn yr hwn yr ymddangoead Mr Randel Oaseon (Mri. Breese, Jonee, a Oasson) dros Mr Osmond Williams, a Mr William George (Mri. Lloyd- George a George) droe Mr Myles Cooper. Y mae Mr Fa.rrington yn awr wedi cyhoeddi ei ddyfarniad, yn mha un y mae wedi ptn- derfynu o blaid Mr Myles Cooper ar yr oil o'r owesitiynau oedd mewn dadl, ao fod holl gostau yr aohos i'w talu gan Mr Osmond Williams.

Cynghor Dosparth Glaslyn. DYDD MAWRTH.—Mr Morgan Roberts yn y gadair. AMRYWION.—O Fwrdd y Llywodraeth Leol anfonid am apwyntiad Mr W. Griffith fel archwilydd newydd.—Y Mri Breese a Casson a anfonent fanylion ychwanegol am y rheilffordd ysgafn i Beddgelert. Hefyd, yr ysgrifenydd, Mr A. Bromwich, y rhai oedd yn foddhaol.—Dr Fraser a anfonai am ei ym. weliad a Rhyd-ddu a'r diwygiadau wnaed yno, ag oedd yn eisieu eto gyda golwg ar lan- hau y lie, a'r trosedd 0 daflu budreddion i'r afon. Cyfeiriodd at yr anffawd fawr oedd wedi digwydd yn Maidstone. Rhoddai hefyd gyfarwyddiadau sut i gael diwygiadau yno. a hyny mewn undeb a Chyngbor Gwyrfai.—Y Clerc (Mr Roberts), mewn ateb i Mr O. R. Hughes, a eglurai fod hyn yn cael ei awgrymu hyd nes y gwneid y cartbffosiaeth bwriadedig.—Y Cadeirydd: Nid ydym yn rhwym i'r oil a awgryma.—Mr O. R. Hughes a gynnygiai, a Mr D. Evans gefnogai, roddi rhybuddion i fyny i alw am y diwygiadau ofynid, yn enwedig peidio gwenwyno yr afon. Yr oedd y cynghor, fel Dr Fraser, yn edrych ar hyn yn bwysig.—Y Clerc: Dylesid gwneyd hyn ar unwaith, hyd yn nod cyn apwyntio yr arolygydd newydd a phasiwyd i'r clerc argraphu y cyfryw rybuddion, eu rhoi i fyny a'u dospartbu yn y tai.—Darllen- wyd llythyr Dr Evan Roberts, Penygroes, yn nghylch carthffosiaeth yn y Garn, a phas- iwyd i roddi ystyriaeth i'r cais.-Darllen- wyd trenlion y mis, y rhai oeddynt 20p 13s 2c, a phasiwyd hwy. Mewn Haw, 92p 17s 8c. -Am bont newydd Pennant dywedid ei bed yn foddhl iawn gan bobl y lie. Yr ydys wedi dechreu tramwyo y ffordd hon. Golygid y deuai yr arolygydd sirol yno yn fuan.— Nid oedd adroddiad misol Dr Fraser wedi dod i law. I' GWERTHFA WROGI.-Anfonid i ddiolch i'r clerc am yr adroddiad cyflawn a roddodd mewn fligyrau amaethol o aefyllfa y cyfryw yn y dosparth. A DDYLID SYMUD Y FFAIR?- Mr Daniel Evans a farnai mai doeth symud er eaelaymud ffair y gauaf yn Tremadog i fod yn gynt, a galw sylw neillauol cyngborau plwyfol at hyn.—Mr E. Roberts: Dylid cymeryd i sylw hefyd ffair Fourcrosses a'i hadeg hithau.-Mr O. R. Hughes a gynnyg- iai anfon at y cynghorau plwyfol a Chynghor Dineaig Porthmadog i ofya eu barn am y priodoldeb iddi fod ar y dydd Mercher blaen- orol i'r Gwener cyntaf yn Rhagfyr, a phas- iwyd. Yr oedd nifer luosog o amaethwyr yn y dosparth yn gofyn, meddai Mr D. Evans, am y newid fel peth manteisiol. AROLYGYDD. Daeth y cwestiwn 0 apwyntio olynydd i Mr Thomas Jones fel arolygydd iechydol yn mlaen.—Ffafriai Mr Daniel Dvans gyfuno y ddwy awydd o arol- ygydd y ffyrdd ac iechydol; y ceid dyn a allai lanw y ddwy swydd yn dda, ac am lai o arian nac a delid yn awr am y ddwy.- Tueddai y Oadeirydd at hyn hefyd.—Wedi ymddydaan pur faith, pasiwyd i nysbysebu am un i lanw y ddwy swydd.

Cynghor Gwledig Gwrecsam. DYDD IA.U.—Oapfcen Griffith-Bo&cawen yn llywyddu.—Oyflwynodd y pediiannydd, Mr J. Price Evana, y oynlluniaru a'r amoan- gyfrif o gartiIlffosydd Cefnbrchan a New Bridge. Y draul o garthffosi Cefnbychan a chario'r oarfahion i Dolydd fyddai tua 1104p, a chnst carthffosi Newbridge fyddai 725p. Penderfynwyd fod i aelodau Oefn ar y cyngihor fyned gyda'r peiriannydd dtoa y tir, a dwyn adroddiaA.-AdTocldodd Dr J. E. H. Davies, Gwreoaam, mai 57 ydoedd rhif y genedigaethsau gofrestrwydi yn ei ddosparth ef yn ysttod y mils; meirwol- aethau 35, neu gyfartalodd o 14.4 y fil y flwyddyn. Nid oedd ond 13 o achosion o glefydau heintty, wedieu oof nodi, ao yr oedd y diphUieria fel pe yn graddol I er fod dalu wedi marw ohono.—Yn ol ad- roddiad Dr Jones, yr oedd y genedigaethau yn nospasrth Rhiwabon yn 66, a'r marwoIL aethaiU yn 31. Yr oedd cyftaledd y marwol- aethau yn 16.9 y fil y flwyddyn. Yr oedd wedi cael hysbysrwydd am 13 o achosion o glefydau heintus. Dvwed^dd yr Arolyg- ydd Iechydol ei fod wedi derbyn nifer o gwynion mewn perbhynas i ansawdd y dwfr yn Penybryn, Abenbu-ry, a phenderfynwyd I anfon esiampl ohono i gael ei ddadansoddi. —'Seliwyd y oyhmdebau i gario allan y gwaith o garthffosi Rlios, Johnstown, Pcmkey, a Riiiwaibcm.

Llys Methdaliadol Bangor. DYDD IAU.Gephron y Cofrestrrydd, MT Glynne J-oneg. TAiFARNWYR MEWN TRWBL.—Ai- holwyd Hugh Williams, Belmont Inn, Pen- rhoagarnedd, dyledton yr hwn oeddynt 89p 16s 8c, tra nad oedd gwertfli e.i eiddo ond 13p 6s. Dirwedlai mai achos ei fethdaliad oedd gwaeledd ei wmig di hlant, a chostau claddu 'êi wraig. Dywedodd i'r vnadon wrth- od adnewyddn ei drwydded y flwyddyn ddi- weddaf. Oredai fod ei elw am rai blynydd- au wed i bod yn 80p, ond yr oedd ei gostau teuluol yn 2p yr wythnos, a Igorlu iddo dalu i feddygon yn ystod y ddwy flynedd ddi- ireddaf tua lJOp. Yr oedd wedi bod yn aflwyddiannua mewn masnach am rai blyn- yddoedd bellach, ac erbyn hyn yr oedd wedi garfod myned yn ol at ei waiith fel saer. Oauwyd yr -rmahwil;-ad.4Ectward Sha.rplee Smith, Rhudd'lan, a ddywedodd fod ei ddy- ledion yn 611p, a'i eiddo yn wertih 409p. Adhos ei fethdaliad, meddai, oedd: fod 61 wraig wedi ci adael, gan gymeiyd gymaint o arian ag oedd ganddo yn y bane gyda hi. Tua ohwe' mis yn 01, gwerthodd y Orescent Hotel, yn Rhyl, am 3500p, ao wedi talu ei holl ddyledion, yr oedd ganddo 2000p yn cychwyn y New Inn yn Rhuddlan. Nid oedd wedi cadw Uyfra-u, ac yr oedd bob amser o'r farn y gallai dalu oeoi ffoirdd. Yr oedd ei wraig wedi cymeTyd tua 200p oddiarno cyn iddi fyned ymaith, oherwydd bu yn wael am chwech wythnos cyn hyny, a phan wedlhaodd rhedodd ei wraig ymaith, gan gymeryd eu hunig blerityn gydia ihi. Ychydig ddyddiau wedi idui ei adael, gadawyd ef, hefyd, gan y dyn oedd yn edrych a.r ei ol pan oedd yn wadl, ac ni chlywyxl ga.ir am un ohonvnt er hyny. Bu gandclo yr ymddiried llwyraf yn ci wraig, a gadawai iddi gymeryd arian fel y mynai. Gohiriwyd yr vmchwiliacl AM AETH' WR O FON-Dae&li Humphrey Owen, gynt o Lledwgan, yn mlaen i gael ei aaflioli, a ohynnrychiolid ef gan Mr Howell Evans.—iDywedodd y methdalwr >!« fod wedi gadael y fferm yn Gorrphenaf diweddaf, ac er hyny yr oedd wedi byw ar garedigrwydd ei berthynaaau. 2S is gallai ddywevd faint oedd gwerth ei eiddo pan adawodd Liedwigan, lie y bu yn tiigo am dair Mynedd. Pan aeth yno, talodd 1500p am y stoc, ac yohydig oyn iddo ymadaeil syrthiodd Bane Gogledd a De- heudir Cynuru arno. Aeth gyda'i gefnder, Mr Owen, Tireddalphin, i wieled cyfreithiwr, a fawnodod-d bapyr nad oedd yn ei ddeall yn iawn, ond credai mai sicrwvdd oedd am ddyled oedd arno i'w gefnder. Fodd bynag, yn fuan ar ol hyn, cymerodd Mr Owen fedd- ianffc o'r fferm, a gwerthodd y cyfan am 1600p. -Gohiriwyd yr ymchwiliad. ACHOSION EREHjL. Teirfynw-yd ar- holiad John Ellis, Hirael, Bangor, ac w- holiad Thomas Roberts, Bryngwran. Yr oedd achos Robert Hughes, cyn ysgiifenydd Oymdeithas Adeiladu Bangor, i ddyfod yn mlaen, ond gan nad oedd efe wedi paratoi ei bapyrau, gohiriwyd yr adhos am fis.-Go- hiriwyd aohos R. B. Olarke, Myl, am ddau fis.

Llys Sirol lilanfyllid. Yn y llys hwn gwysaodd Hugh Wiriams, Glanpwll, Llanfeahain, aimaebhwr arall o'r enw Evan Jones, Oelyn, Meifod, am y swm o 7p, serf yr hyn a dalwyd i'r diffynydd am gaseg ddychwelwyd iddo yn ddilynol am nad oedd yn dod i fyny &'r hyn ddywedai y diffynydd pan ym ei gwenthu. Ar ol gtwrandaw tystiolaeth yr hawCydd, rhoddodd y Baraiwr Evans ddyfarniad o blaid y diffyn- ydd gyda'r costau.

Llys Ynadol Bangor. DYDD MAWRTH. -Oerl)tron Harry Olegg, Yaw., J. E. Roberts, Ysw., John Ed- wards, Ysw., a Huigh Hugh-es, Ysw. (y maer). OYMERYD Y LLW.OymeTodd y Maer y liw arferol fel ynad, a lLongyfarcliwyd ef gan Mr Harry Clegg air ei ddyrdhafiad i'r fainc. AMRiYWION.—Birwywvd Ann Williama, Bangcxr, i 2s 60 a'r ooatau am atrfer iaith an- weddus. Dirwywyd George Murray, 14, Garden-square, i 2s 6c a'r coblm, am adael i'w âmdcliau fyue-d ar dan.—Oyhuddwyd hen wr o'r enw William Williams, o Langollen, o feddwdod, ond gohiriwyd yr achos er rhoddi cyfle iddo ymadael o'r dref.—Am ytru yn or- wyllt gerllaw Bethesda, dirwywyd Owen E. Jones i goron a'r costau. Troeglwyddwyd trwydded y Railway Hotel i Mr Samuel Lloyd, a thrwydded y Goat Inn i Mrs Evans, gweddw y diweddar Mr D. Erans. CYHUDDIAD 0 AiROHOLLI. —Oyh udd- wyd Susannah 'Dyer, neu Adams, o araholli w- Aim Steward, Berllan Bach, drwy ei fcharaw a chanwyllbren bres ar y 19eg o Daclhwedd. Dywedid ddarfod i Mirs Dyer fyned fr ty tuag wyth o'r glooh y nos, 00 yr oedd y gy- huddedig yno yn feddw. Tarawodd hi am- ryw weithiau yn ei phen a'r ganwyllbren, gan ei haroholli mor drwm nes y gorfuwyd ei chymeryd i yspytty y tlotty.—Dywedai Mrs Dyetr mai Ann Steward a'i tarawodd hi yn gyntaf.—Anfonwyd hi i sefyfl ei phrawf rn y frawdlvs chwarterool. TORI I MEWN I'R ^JESCHNAD. —Oy- huddwyd bachgen ieuanc •. r enw John Henry Gregson 0 dori i mewn i -Teuadd Marchnad Bangor, ar y 24ain o Dac "edd.—Dywedodd y Rhingyll Evans ei fod y oerdded heibio y fardhnadfa tua .jfliedwar o'r glooh y boreu, oo iddo glywed swil y tufewn. Pan aeth yno, gwelodd y diffynydd, yr hwn a ddywedodd ei fod wedi myned i mewn i gael rtiyw afalau a welodd ar y llawr. Oafwyd allan, fodd bvnag, ei fod wedi cymeryd amryw bethau o rai o'r stalls, ac weai eu dodi. mewn manau ereill yn y farchnad.—iRhwymwyd ef yn y swm o bum' punt i ddyfod i gael ei. dded- frydu pan elwid arno. —• Diffynid gan Mr I Thornton Jones. BYGYTHIAD HONHDIG. Rhoddwyd gwys i ddal dyn o'r 'onw WiiSam Roberts, am fygwth Mr Y. P. Lort, y Faenol, yr hwn a aeth at y cyhuddedig t gwyno oher- 1 IV wydd fod ei gwn yn liela ar hyd y eaeau.

Llawenydd yn Ngiyndyfrdwy. Dydd i'w hir gofio yn ardal Glyndyfrdwy a'r aHigylohoedd oedd dydd Llun, Taoh- I wedd 29am, pan y dathlwyd yn. frwdfrydig ddyfodiad Master Oharlea Foftufl Watikin Tottenham i'w oed. Galiieeid deall yn gyn- tiarar y dydd fod rhywbeth nodedig i gy- meryd lie; gwalid banerau yn (ihwifio mewn gwahanol gyfeiriadau, &0 yr oedd bwau wedi ou gosod i fyny, un wrth y B4myn Arms, ac un arall wrbh Plaatdrioti, a chlywid y naagnelau yn rhuo, a gwelid arwyddi-on o lawenydd yn mhob oyfeiiiad. Am 12 o'r gloch, yr oedd te wedi ei baratoi ar gyfer holl blant yr yagolion dyddiol, a gweanydd- wyd yn ffyddlon arnynt gan nifer o fonedd- igesau caredig yr ardal. Oddeuttu 1.30 o'r gloich, olywid* swn Seindarf Carrog yn chwareu trwy y pentref, gan gyfeirio tua Berwyn Lodge, He yr oedd nifer luosog o ewyllyswyr da wedi ymgaaglu yn nghyd i ddisgwyl dyfodiad Major Tottenham a'r teu- lu. Pan gyrhaeddodd y cerbyd yn cynnwys Major a Mrs Tottenham a'r toulu, gorym- deithiwyd trwy y pentref i gyfeiriad y Berwyn Arma Hotel. Yr oedd y dorf yn I awr yn cyflym gynnyddu, a pbawb wedi troi allan yn eu goreu i roddi derbyniad croes- awua i'r aer ieuano. Pan gyrhaeddwyd Plas- tirion, oyflwynodd Misa Radcliffe flodeu- glwm (bouquet) hardd i Mirs Tottenham. Yna aed yn mlean, ao yr ydoedd golwg hardd ar y dorf, pa un a wneid i fyny o drigolion Pentredwr a'r Rhewl, yn ogvstal a thrigolion y pentrefydd yn ganolbwynt y gweithrediadau. Pan gyrhaeddwyd! y gwesty enwog a ncdwyd, Than wyd eurafalau i'r plant gan Mrs a Miæ Tottenham, yn nghyda Mast.^r George Tottenham. Ar ol oyflawni y goTchwyl hwn, aed i fwynhau ciniaw dantedthiol. Terfyn wyd! gweithred- iadau y dydd drwy ollwng tan gwyllt, &«■

Tnad^ys Machynlleth DYDD MEROHER.-Gro-bron N. B. Owen, Ysw. (oadeirydd), Edward Rees, Ysw.. Richard Owen. Ysw., a Dr Edwards. ANIF EILLAID YN CRWYDRO.— Am adael ou oeffylau grwydro ar y ffordd fawr, dirwywyd Miohael Mannion a Thomas Davies, Machynlleth, i 1(); yr un yn oyn- nwys y costau.—Ami adael i'w wartheg grwydro ar y brif-ffordd, dirwywydJ Henry Hughes, Tymawr, Llanbrynmair, i 6c a 481 60 o gewtau. CADW CI HEB DRWYDDED. —Ami y trosedd hwn, dirwywyd William Breese, Worn, Llanbrynmair, i la a 6s 6c o goetau. CREUtLONDEIi HONEDIG TUAGAT GEFFYL.—Ed wlard Vanghan, siopwT, StayJifttle, a Valeftvtine ^avna, ei was, a gyhuddid o weitliiio ceffyl a briwiau ar ei goes 3o'i freat, ar yr Sfed o Daohwedd.- Taflwyd allan. MEDDW A OHEFFYL DAN EI OFAL. Am y trosedd hwn yn ymfyl Dovey I' Valley, Oemmea-road, tar y 15fed o Daoh- wood, dirwywyd Elijah Vaugjian, Graig Fach, i 2s 6c a 78 60 o got, I MEDDW AO AFREOLU3. —Jahn Mian, Dovey View, Matohynlieth. Nid ym- ddangoeodd y cyhuddedSg, a dywedodd; y Rhingyll Hanier ei fod wedi dianc, a bod ei eisieu ar gyhnddiad arall. Pythefnoe o garchar a y troaedd hwn.—David Francis, Tain'rallt-street a Hugh Jones ArthuT, Maea- glaa, MkchynEietth, a gyhuddidf o fed! yn feddw ac afroolus yn Heal Pen'rallt ar yr 20fed. Dirwywyd i 10a yr un yn cynnwyB y cosbau. YMOSOD AR YR HEDDGEIDW AD.- Yr Heddgeddwad Owen, Oemimea, a gy- hnddai Evan Edwards, teiliwr, Oemmea, o ymoaod a-rno ar y 23ain o Hvdref, tra yn nghyflawniad ei ddVleel swy ddan.—Dirwy- wyd i 108 ac as o gostan.

l YspvttvMon ac Arfon. OynnaTiwyd cyfarfod blynyddol rheolwyr yr yspytty yma ddydd Llun, Tn Mansror, o dan lywyddiaeth Mir Harry Olegg. Dvwedwyd fod 8wm y deilbyniadau wedi codi i 172p, ond yr oedd dyled o 167p ar y sefydliad.—Dv- wedodd y meddyg fod angen tua 1400p yn flynyddol er cario v sefydliad1 vn mlaen, ond y llvnedd ni dderbyniwyd ond rdhydig dros lOOOp. Yn ystod y flwvddvn, derbyniwyd lOOOp drwy ewyllys y diweddar Mr Andrew Guesdon, ac yr oedd 500p ohonynt wedi eu rhoddi er lleihau v ddvled. — Ail-etholwvd Mr Harry Olegg yn llywydd am y flwyddyn, ao etholwyd Miss 'SacikviHe West f r sedd aebh yn wag trwy farwolaeth y diweddar Fil- wriad: R. ap Hugh Williams.—Dywedodd Mr E. A. Young ei fod am danysgrifio lOp er adgyweirio yr yspytty.

ABERTAWE. ETHOLlLAD BWRDD YSGOL. Oymer- odd yr fctholiad hon Ie ddydd Llun, a ohyfrif- wyd y pleidiedslau ddydd Mawrtli, pan y gwnaed yn hyshrys mai fel y canlyn y eafai y gwahanol ymgeiswyr —Morris, Bedydd- iwr, 26,282; *D. Harris, ajuniibyTiol a Bed- yddiwr, 15,106; y Tad Fitysgeralld, Pabydd, 12,248; y Parch W. Edwards, Eglwyswr, 11,390; Griffiths, AllnbynWT, 11,056; Miss Brocik, Undodwr, 10,811; Wignall, Rhydd. a Llafur, 10,166; Mrs Freeman, Annibynwr, 10,129; *Parch J. Davies, eto, 9,620; *J. Kirby, Eglwyswr, 8,502 y Parch J. Pollock, ebo, 8,452; *D. Rdberts, Wesleyad, 8,360; J. W. Jones, Bedyddiwr, 7,835; *Joseph Roeser, MO., 7702; 'Dr Latimer, Eglwys- wr, 7,688. Heb eu hethol: *E. Harris, An- nibynwr, 7,550; *Gw £ vm Morgan, Bedydd- iwr, 7,232; Joseph Hall, Eglwyswr, 6,746; Dr Stephens, M.C., 5,401.

BAGILLT. iYNADLYS. —Yn Ynadlys Fflint, ddydd Marcher, gwysiwyd y 'Mri Lloyd a a Feibion, perchenogion traction engines, Walwon, Ba- aiiit, am weithio .un du peiriannau gyda dim ond dau yn He tri dyn i edrych ar ed hx>l, fel y gofynid gan y ddeddf. Oyflawnwyd y brosedd honedig ar y 21ain o Hydretf, piyd y niweidiwyd dyn oedd ar y peiriaait i'r fath I raddau fel y bu fai-w ychydig ddyddiau wed'yn.Da.dløooi Mr Hughes, cyfreithiwr, fod tri o bersonau gyda r peiriant—eef Lloyd, y dyn o'edd yn cario'r faner a bwlgen-,a gof- I ynai i'r faino daflu'r achos aan.-Pendor- fynodd y Faino gan fod amheuaeth yn yr achos y cawsai'r diffynydldion fanteiaio ar hyny, ac y teflid yr aohos allan.

BWCLE. OLERO Y OYNGHOR DLMESIG.—Mewn oyfarfod o'fr cynghor dinesig ddydd Ian, ys- tyriwyd y ceisiadau am y swydd o glerc i'r cynghor. Yr ymgeiswvr oeddynt Mr G. H. f-f-mon, cyfreithiwr, Wyddgrug; Mr H. G. Roberts, cyfreithiwr, Wyddgrug; a Mr B. Lewis, cyfreithiwr, Bwcle. Penodwyd Mr Simon, trwy fwyafrif mawr. Y oyflog ydyw 50p y flwyddyn.

CAEATHRAW. Y WWTiDllAlt, MR OWENS, MTTR MATTHEW.-Nos Sul, 28ain cynfisol, bu farw Mr Owen Samuel Owens, Mur Matthew (gynt Pwfllybar), ac a gHadidwyd yn mynwenit Caeathraw yr 2il Rhagfyr, yn 26 mlwydd oed. Yr oedd yn meddu ar gymeriad pryd- ferth a chadarn. Oafodd ei ddwyn i fyny yn grefyddol, ac yr oedd cretfyddolder ei dad: a'i fam wedi gadael argraph ddotfn ao arosol I arno. Yr oedd mewn gwirionedd yn drwyadl foneddwr, yn ostyn-edio, a gwylaidd iawn. 0 ran ei dymher naturiol yr oedd yn siriol a cliyfeiilgar, ao yn hoffi ibod yn gymwynasol. Caifodd gystudd byr ond caled iawn, a dioddefodd y oyfryw yn hynod dawel a chydag amynedd mawr. Yr oedd fel pe yn ym- wyibodol fod amser ei ymddatodiad yn nesau, a diau fod marw yn elw iddo. Yr oedd yr angladd, yr hwn oedd gyhoeddtis i feibion, yn un o'r rhai Wuosocaf a pharchusaf a wel- wyd yma er's maith amser. Yr oedd yn y drefn ganlynol:-Bl gydwoithwyr o foundTi De Wimton and Oo. yr elor-gerbyd oerbyd, Miss Owen (dhwaer), Miise O. M. Owen (oyf- iwther), Misses M. a F. Jonea (nithoedd), a Miss Jonea, Betihiesda; oeebyd, Mrs Owens, Ohnrch-streeft; iMissee J. a M. Owens, Llan- gefni (oyfnitherod), a Miss B. Jones (nith); oerbyd, Misses N. a L. Williams, Iianfaah- reth (oyfnitherod). Yr oedd hefyd Mr W. H. Owen, Oynghorydd R. E. Owen, Mr J. S. Owen, Oaernairfon (cefndryd), yn mhlith y gal»rwyr. Yna dllynwyd hwy gan y dorf. Yr oedd yr arch wedi ei wneyd o ddJerw caboiedig, ao yn ordhiuddaedig a wreatlis. Oymerwyd rhan yn y gwasanaeth I wrth y tT ao yn y fynwent, gan y Parohn Robert WiUaame, gwttnidog; D. O.'Brien Owen, a W. R. Jonea (Goleutfryn).

CAERGYBI. DARLITH DDIRWESPTOIi. —Naa Lun, yn Nghapel Hyfrydle, traddodwyd darliAh rymua ar ddirweat gan Plenydd. Llywydd- wyd gan y Parch E. B. Jooea, Mount Pleasant. Y OYMDEttTHlASAI^ PADLEUOL.- Noa Lun, yn Nghymdeithaa y Dref, y Parch Gamer Evana yn llywyddu, cLarlleffiwyd papyr galluog ar "John Bright," gan Mr J. Wild, Victoria. road. -Y)i nghymdeithas y Bedyddwyr Cymreig, (Aftyd papyr gan Mr I William Griffith, Porthyfelin, ax "Profiadau J Mtorwr.—Yn Hytfirydlle^ treu'jwyd noa Fercher i egluro hen ddiarhebion, &c. YR YSGOL GANOLRADDOIi. —Mae etholiad .lyw-dtafthwyr yr Ysgol Ganol- raddol newydd gymeryd lie, GO wele reatr o'r rhai ddewiswyd :-Dr E. P. Edwards, Heaiadujr W. R. Jonea, a'r CynghorycVl Thomas WiVdams. droi" y Cynghor Sixol; Mrs M. 1J. Hughes, droa y Cynghor Sirol; Mns M. L. Hughee, Careg Domas, a Mr WilEam Griffith droa y cynghor dinesig; Miss Annie Roberta a Mr O. Pierce dros y bwrJd ysgol.

CEFN MA WH. DIWYLLIADOL. Testyn dadl Oym- deithas Seion nos Wener, oedd "A ydyw y WeinyddLieth bresennol wedi cyfiawnhau ei I bodolaeth ?" UNDEB EGLWYSI RHYDDION. Y mae Thai pwyllgorau a chynnadleddau wedi cael eu cynnal, gyda'r amcan o ffurfio canghen o'r "Free Church Union." yn mhlith eglwysi Ymneillduol y Oefnmawr a'r cylch, ac y mae y gynnadledd gynnaliwyd yn Nghapel An- nibynwyr Seisnig, Oefn, ddiwedd yr wyth- nos, wedi trefnu cael enwogion y pwlpud a'r Senedd i siarad mewn cyfarfod mawr yn y Tabernacl (B.), Oefn, yn Ionawr.

OEMMES. TAN.—Cbewyd cryn gyffro yn y pentref tarwel hwn ddydd Sadwrn, drwy i dan dori allan yn maelfa Mr Evan Jones, draper, &c., nai ac olynydd ydi woodar Mr David Evans. Darganfyddwyd y tan tua phied'war o'r gv-ooh y boreu, ond yr oedd wedi cymeryd y fath afael fel y llosgwyd yr holl eiddo, ac nid oes dim yn aroa ond y muriau moelion. Oyd- ymdeimlir a'r teulu yn fiawr yn eu profedig- aeth. IDa. fod y nwyddau wedi eu hyswirio. Y mae yr achos o'r tan yn dcKrgelwch.

CONWY. Y BEL DROED.wyd olwb y bel droed rn T dref nos Fercher. OYNGHER'DD.—Oynnaiirwyd cyngherdd blynyddol Gobeithlu yr Annibynwyr (Capel I Seion), nos Fawrth, dan Lywyddiaeth yr Henadur Edward Jones, U.R. YT oedd y cyfryw vn llwvddiant mawr yn mhob ystyr. I Y OYNGHOR TREFOL. Oynnaliwyd cyfarfod misol y cynghor tretfol ddydd Iau, dan lywyddiaeth y Mlaer (Mr O. J. Wallace), I yr hwn a awgrymodd y dylai y fwrdeisdref, I gan ei bod yn oynnyddu gymaint, feddwl am welliantau yn y dyfodofl, megis cael goleuni trydanol, cael floodgate dree yr afon dan Deganwy. cael llyfrgelfl, amgueddfa, a dar- llenfa gyhoeddua, a chyfundrefn o garthffos- iad -priodoi. —Hysbyswyd fod yr ol-ddyledion yn 1199p lis 8c, a'r swm dyledus i'r tTysor- ydd yn 2957p 4s le.

CRICCIETH. WEDI DYOHWELYD. —Y mae Oapten a Mrs Parrv wedi cyrhaedd adref, ar ol y brofedigaetih a'r cyffro o suddiad y Pales- tine," a llawen oedd gan eu holl gyfcillion eu croesawn. „ UN O BRIF DiDAIOLEUON Y TYM- HOR a ,Yaod yn Nghapel Seion, rhwng y ddau feddvlwyr gallnog a'r ddau ddadleu- I ydd medrus, y Parch John Owen, M.A., a Mr O. T. Williams. '"Uwohfeirniadaeth" oedd dan svlw, a phnr gyifcwtal oedd y Mead- I lais o biaid ao rn erbyn. CYMDETPHAS LENYDDOL OAPEL MAWR.—Noja Ferdher) oafwyd cyfarfod amrywiaethol, o dan lywyddiaeth Mr lto- bert Petei" Jones, gan yr hwn y cafwyd arerchiad tra phwrpasol. Aethpwyd trwy raglen hynod ddyddorol, yn cynnwys dad- ganiadau gan Misses Polley Owen, Maggie Jones, Bradford House;, Maggie Janes, Vicarage; Lizzie Jane Pairry, Medstii Grif- fith Hughes, Parkiau Robert Pieroe, Grif- fith W. Hughes, a David Roberts. Ad- roddiadau Missea Annie J ones, Jane Thomas, a Mr Robert Pierce. Dadl gan Miss Martha Griffiths a Miss Mary Anne Parry. Oafwyd beirniadaeth ddyddorol ar y penillion ar yr olwynfaroh gan Mr Richard Jones, glo fasnachvdd. }1.ud:illJ;"1. Mr John Jones, Penotumfflun. CaJwyd Iwimiadaeth ar vr ijprlirw IlTia-rd gan Mr G. W. Hughes, buddtagoi, Mpiss Polly OW.

DINBYCH. DIANGFA GYFYNG.—Oaf odd dyn oedd yn sefyll ar yr heol yn agos i'r Clwb Ceid- wadol udiangfa gyfyng rhag dam-wain a allasai droi yn ddifrifol prydnawn Mercher. Yim- ddengys fod cerbyd Mr Giiffiths, y Gam, yn pasio, pryd y tarawyd y dyn i lawr gan y oeffylau, ond lCwyddoddi symud oddiar y ffordd, fel nad aeth y ceifoyd drosbo. D-kKNVA-L,N. -Prydn awn Mercher, dd- gwyddodd: damwain i fachgen ie.uanc, o'r enw Griffiths, a weithiai gyda Mr David Wil- liams, stone mason, Vale-street. Ymddengys fod Griffiths ac ereill wrthi yn symud careg driwn, pryd y syiihiodd Griffiths, ac y dis- gyiKxid y gareg rywfodd ar ei droed, gan ei wasgu as. niweidio yn dost. Aed ag ef i'r yspytty, lie. y carfodd sylw gan y meddygon yn ddioed. CYNGHERDD YN Y OLWB RHYDD- FRYDIG.—Oafwyd qvngherdd llwyddiannus yn y Olwb Rhyddfrydig nos Fawrth, o dan lywyddiaeth Mr George Williams, Beacon's Hill. Oafwyd caneuon gan Mri Edward Jones, Meirion Jones, Joseph Roberts, a'r Beddgeidwad Rogers. Yn gystadleuaeth am yr araeth ddifyfyr am bum' mynyd ar < £ Bobhau i'w bwyta," barnwyd Mr Joseph Roberts yn fuddugol. Oyfeiliwyd gan Mr T. W. Salisbury. Y BWiRDD YSGOL.—I)ydd Mawrth, o dan iywyddiaet-h Mr J. Harrison Jones, y cad eirydd.—Darllenwyd adroddiad yr arolyg- ydd ar ganlyniad arhdiad diweddar yr is- athrawon. Oymerodd rhyw gymaint o ddadl Ie arno. Yr oedd yr adroddiad, ar y cyfan, yn un o natur lied anfoddbaol; a phender- fynwyd galw sylw arbenig yr is-athrawon at y mater, gan ddymuno iddynt gyftwyno mwy o'u hamser at eu hastudiaeth yn y dyfodol.— Dywedodd y dlerc iddo dderbyn rhybudd ffurfiol yn awdurdodi y bwrdd i enwi tri o lywodraebhwyr cynnrychioliadol ar Ysgol Sirol Dinbyoh, yn lie Mrs Elizabeth Parry, Olwyd Viilas, Mrs A. Humphreys Roberts, a'r Paroh H. Humphreys, Henllan. Oyn- nyppiodd Mr E. 'Mills fod yr aelodau hyny oedd wedi bod mor ffyddlawn i fynychu oyfarfodydd y llywodra/ethwyr yn cap-1 eu hail ethol. Oytunwyd yn unfrydol ar y cyn- nygiad hwnw.

FFLIN1. OYNGHRAIR Y Lun, yn y Neuadd Drefol, cynnaliwyd cyfarfod ad- loniadol, o dan nawdd y cynghrair uohod. Oymerwyd Than yn y gweithrediadau gan Mr P. P. Pennant ac ereill. GWRTHWYNEBU TROSGLWYDDIAD TRWYDDED.—Yn y llys, ddydd Mercher, gwnaeth Mr T. W. Hughes, cyfreithiwr, gais am drolyddiad droa ameer o drwydded y Sailors' Home Inn i Edward Hayee. —-Gwrth- wyneboi yr Uwcharolygydd Davies (Wydd- grug), air ran yr heddgeidwaid, ao mewn ateb- iad i gwedfciynau ofynwyd iddo, addefodd Hayes ei fod wedi gwerthu yn y ty heb h&wL -Ty-stiodd yr Arolygydd Jones iddo fyn'd i'r ty ar noa Sadwrn, a chael yno chweoh o ddyn- ion a merch yn gwaeddi a dhanu. Yr oedd pedwaf ohonynt yn feddw, a ohododd un i fyny i'w daraw, ondi ymyrodd Hayes.—Pen- derfynodd y Faino ymdrin a'r oaia y diwrnod troaglwyddo nesol.

FFYNNONGROEW. YMOHJWILIAD BWRDD Y LLYWODR- AETH LEOL. Dydd Meroher, yn Tagot Aneniradd FWynnongroew, cynnaldodd Mr Francis Tulloch ymchwiliad, ar ran Bwrdd r lAywodraeth Leol, Ta-ewn perth-ynaa i ddiffyg honedig Oynghor Gwledig Treffynnon i ddar- paru oarthffos, i'r non y gellid arllwys oarfch- ion y tai. Gwnaed y gwyn a arweiniodd i'r ymchwiliad gan tberohen eiddo o'r lie. Oyn- nryohiolwyd Oynghor Ti-effynnon gan Mr P. Harding Roberta.

LLANDUDNO. YSGOL NOS.Ma.e Qymdeithas Lenyddoi y Bedytldlprvr wedi pasio pendarfyniid yn I gofvn i'r Bwrdd Ysgol sefvdlu vsgol cos. "ROWLANDS, LLANGEITHO," oedd testyn dairSith y Parch D. O. Jones, Llan- faiifeohan, yn Nghapel y Wesleyaid, ncis Fercher. Llywyddwyd gan Mr D. Jones, Llwynfryn. -+

ROY AIL BOTANIC SOCIETY: TNTERr ESTIING PAPER ON KOLA.—A meeting I of the Royal Boitanic Society was held on Saturday I"t at the Soctety's Gardens, Re- gent's Park. A paper -was ;ead upon "Kola," respecting which the "limes" -reported:- "People were enabled to endure prolonged labour andtexerti-on without fatigue. It was estimated that kcta paste is five times moTe sustaining than cocoa; it contained over 2 J per cent, of pure caffein, and, compared with tea, coffee, and cocoa, the kola preparations were far more nutritious, and did not create biliousness, as did cocoa and coffee, noi nervous exoitability, as in the case of tea, so that the problem of 'What may we drink f might probaibiy be solved." The "Daily Telegraph," in the "London Day by Day" column, said :—"Mr Thomas Christy, F.L.S., estimates kola paste as being five times more sustaining than cocoa, and states that it oontaens over 2 per cent, of pure caffein. It neither creates biliousness nor sets up nerv- ous excitability, qualities which secern to pro- claim its utility as an aid to the breakfast table. Specimens of the fruit and seeds, from the society's museum, and a large grow- ing plant, were exhibited at the meeting. Dr R. Boxall Was in the chair, and a good mus- ter of members included Lord Sumeld, Lord John Oooil, and Oolonel A. E. Ray." The encomiums passed upon DT Tibbies' Vi-Cocoa. (prepared from ooooa, kola, malt and hops) in so unanimous a manner, are very gratifying to the proprietors, who have placed on the I market a cheap and palatable article of diet at the command of millions of persons Tepre- senting all olaasea from the high eat to the lowest. They have hit the popular taate, and have succeeded in annihilating much of the discomfort and suffering which the lack of & thoroughly efficient food beverage has brought upon common humanity. The teat of its Taftue is the experience of those who use it constantly, and this evidently goee to show that it possesses in a concentrated form those nourishing and refreshing properties which bring solace, comfort, and strength to the tired horny-handed toiler and the weaned brain-worker. It stimulates in the languor induced iby summer heat, and vivifies the body and sets it all in a g.0W when starved with winter cold. It restores bodily vigour in whatever way jadlednoos or futjguÐ. 18 brought about, and at the same time raisee drooping spirits, and thus promotes the happiness of the people generally. As the Lancet' says, Dr Tibbies' Vi-Ooooa. is ",irn the front mnk of really valualblo foods. Qualities such as these place it in a position of great superior- ity over other food beverages, coooas, and coocua essences, and Dr Tib blew Vc-Oocoa has undoubtedly the merit of having become pre- eminent as an article off diet. Dr Tibbies* Vi-Ooooa, 6d, 9d, and Is 6d. As a test of its merit, a dainty sanvpte tin of Dr Tibbies' Vi- Cocoa will be sent free on application to any address, if, when writing (a post card will do), the reader will name the "Herald" series. ) Address: Dr Tibbies' Vi-Oocoa, Limited, 60, 61, and 62, Bunhill-cow, London, E.C.

AT ANWYD YN Y PEN. YN hytrach na pheryglu eioh bywyd trwy gymeryd Spirits of Nitre neu Whisky at ANWYD XN Y PEN (Cold in the Head or Influenza) cymerwch un dos o EAAINE ar ddwfr oer cyn myned i orphwys, bydd yr ANWYD wedi clirio'n llwyr erbyn y boreu. Tystiolaethau cannoedd EASINE yn an- ffaeledig at An wyd yn y Pen. Prif feddyginiaeth yr oes at GUR MEWN PEN YDYW EASINE, mae yn gwella y Car mewn pum' mynyd I Nid oes eisieu ond cymeryd un dos (t EASINE i gael Uwyr ymwared oddiwrth boen- au creulawn y TIC, NIWRALGIA, a'r DDANODD. Mynwch gael EASINE mae yn enw ar bob doa. Gall pob Druggist neu werthwyr Patent Medicines eu gael yn gyfanwerth oddiwrth Messrs DAVID JONES & Co., LIVERPOOL, neu y Perchenog. Gwerthir mewn Pacedi Swllt yr un, zieu drwy y post am yr."un brie, oddiwrth HUGH JONES, CHEMIST, MEDICAL HALL, BLAENAU FFESTINIOG. TA! TA! AM BYTH I'R DDANNODD, NEURALGIA, TIC, POENAU YN Y PEN, to. Trwy gymeryd Potelaid o'r Feddyg- iniaeth Fyd-enwog VICTOLINE Yr hwn sydd erbyn hyn WEDI EI BROFI I fod yn curo pob un arall at wellhau y drygau uchod. PRISIAU, la lie a 2s. I'w Gael Gan y Gwneuthurwr, M H. JONES CHEMIST, TOVVYN, NEU UNRHYW DRUGGIST. y506s MEDDYGINIAETH I'R MILOEDD RHAG MYGDOD AC ASTHMA. Flwyddau maith yn ol bu hen wraig 0 Sir Ddinbych yn owyno yn enbyd gan gaethdra— byddai ei phoenau yn flin a dirdynol, ond ar ol defnyddio yr A NTI-ASTHMATIC pOWDER a ddygwyd i sylw gan gyfaill iddi, oafodd ryddhad uniongyrchol ao effeithiel. PAHAM Y RHAID DIODDEF oddiwrth ASTHMA, BRONCHITIS, yn nghyda DIFFYG ANADL A PHESWCH pan y mae MEDDYGINIAETH SICR o fewn cyrhaedd ? ? • Jr;; ;o/ Cofier mai ,( NID RHYWBETH NEWYDD yw y Feddyginiaeth hon, oherwydd mae Can- noedd eiaoea wedi ei phrofi yn llwyddiannus, ao yn mysg lluaw8 a ddygant dystiolaeth i'r lies a ddeilliaw oddiwrthi, yr HYBARCH DR ROBERTS, WREXHAM, a ddywed mewn llythyr cymeradwyaeth fod yr Anti-Asthmatic POWDER" yn dra effeithiol i liniaru y Bronchitis a Diffyg Anadl ar fy ngwraig. Er mwyn dwyn yr A NTI-ASTHMATIC pOWDER i sylw y mae y Perchenog yn barod ar dder- byniad stamp ceiniog i anfon SAMPLE AM DDIM i unrhyw ran o'r wiad. I'w gael mewn blyohau Is a 2s 6c gan unrhyw Fferyllydd. neu trwy'r post am 18 lo, a 28 8a oddiwrth y PercheeSog, WILLIAM OWEN, FFERYLLYDD, ç. PWLLHELI. y28w Argraphu Rhad yn Swyddfa'r "Herald." Oheap Printing at th. "ReraJd" Office. rJ 5 At S"" I:NDISPEHSABLE TO LADIES! those wlico those whOl A desire a quick, aifeand rallaWo and non-iajurioK* remedy for certain obstructions and lrro^ul.irltiei, a medicine which cures in a few hours) ca which have baiflt'd the skill of the best medical naeiu No lady need despair, as the t110st obstinate and help- less cases have been, immediately relieved by this remedv. Mr Wilson, of Honor Oak Park. Forest Hill, says "Your Invaluable remedy t>'k immediate effftot In Insstliaxi 12 houra I was &11 right, after 18 weok. of Clisory and hopelessness." A properly certiried sjuaraatso is enclosed with testimonials "nd medicine. One package at 4/8 is usually sufficient for ;uiy case. Laiies send at once fully directed envti: for particulars and proofs. I will forfeit £,2000 if the testimonials are not genuine. Thousand-, ot sitn tötimouials h.)ve h"cn received. Do not he minted by sli, i-viy advertisements and other so-c -< '1 reni-<lies which are utterly worthless and '■ "t imitations. NUU\j. — This wonderful remedy guaranteed to h?.ve the Ivtrest sale in the entire world, beint; the old33t and only harmless medicine ot its kind for ladies and cures more patients in one month than all other Female Remedies put together in twelve months. Tjiis can be proved by our Testimonials. It you require more particulars, I will send you per return of post, in sealed letter, post free, a splendid Book (34 pages) and Guide (Cloth covers, 60 pages and fi illustrations of Ladies' Appliances), and full particulars of the wonderful effective remedies as advertised and sold in every town and village in Great Britain. Consultations Free every day 3 to 7. Established over 100 years. Do not delay, but write at once privately to MADAME FRAIN, Medical Institute, Hackney Road, London, N.s.. (Opposite Shoreditch Church.)