Y Dydd

EISTEDDFOD COMMINS COCH, Ms. GOL. Y mae 'Un arall oedd yBO' yn fy ngosod dan rwymau i yagrifenu ychydig i'r ÐVDD unwaith yn rhagor. Ni bydd ty ysgrif y tro hwn ond ber, ac nid of i sylwi ond ar ychydig o'i druth, yr hwa sydd yn dangoa ei yabryd hunanol. Y mae yn YSa tyried ei hun wedi cyrhitedd pen yr ysgol, a phob peth yn hycod fychan yn ei ymyl at; Y 'V' ydyw y peth amlycsif o-ddigon yn ei boll rigwm hirfaith. Y mae wedi treulio llawer o'i amser, papyr, ac inc, i'm gwaradwyddo, a hyny am fy mod wtid: cacl fy siomi am ua buaswn yn cael bod yn un o'r pwyllgor. Byddad hyabya iddo na bum erioed mewn cyileus Jra i fod ar bwyllgor yn y Commins Coob. Y mat wedi methu ei ddaryn ya mhell. T mae yn gallu gwartdwyddo yn gtmpux, feddyliwn 1. Ond ni vrn i ba ddyban y mae yn gwaradwyddo dyn na wJr ddim am ei yagrifau cyn cael ymddangos ar ddaleDau y DTDD, a dweyd y lleial. Gan fod llawer yn dymuno gwybod pwy ydwyf, bydded hyabya i chwi oil nad wyf yn byw yn CommIns Coch; a dymunaf arnoch beidio edrych ya gilwgua ar un sydd yn arfer sefyll yn eioh areithfa. Yr wyf yn deall ei fod of o'r un deimledrau a minau ar y pwne; felly gadawaf 'Un arall oedd yno' i brofi ei haeriadau ar y pen hvn, ac i ail wau cap eto fydd yn daby Jacb o'm ffitio, eanya nid ii y cap yam yn agos am fy mhen. Gwalwch chwithau, Mr. Gol, nad yw ef o bawb yr hyn y dyaaun* fod. Tn anffaaledig, neu ffaeledig iawn yw ,yda'r oil o'r drafodaeth hon, a hyny am y rheswm ei fod mor ddibris o'r §wir, ac am ei fod yn orielog gydt'r achcf cisteddfodol. Yr wyf yn rhyfeddu ei fod mor ddigywilydd a gwadu ffeithiau nad oes neb oeid yu bresenol yno yneuhameu o gwbl. Eto, wele y bodyn uchal- frydig hwn yn hydara y gall dwyllo darllenwyr y DTDJ) trwy daenu muntell anwireddui o haeriadau dicail; oad ddaw hi ddim, machgen i. Nid wyf heb wybod fod ganddo yntau ei gafnogwyr, rhai o lionynt oadd yn 'gweioyddu cerydd' arnaf yn y cyfarfod llenyddol a sonir. Wyddoch chwi befb, fy machgan i, ni byddai ynof yr arnwyd lleiaf i wynebu plwyf cyfan o'r '¡¡ort' yna; gwyddoch gystai a minau am danynt, ac nid oes aohos dweyd dim am danynt. Y mae y gwirionedd genyf fi, a 'rhaid cael fHxau glan i eganu,' ac am eu rhigymau, yr oeddyat yu dangos rhywbeta gwastli na diffyg chwaeth. I ba bath y soniwn am rywbeth felly, canys nid oedd yno ond y nesaf peth i ddim o hono yn y eyfarfod hwn. Pa faint doethach oedd neb wedi gwrandaw rhyw faldordd disynwyr a ffol oedd gan eich arweinydd y noson grybwylle iig. Galwch hwy i gof, ac ystyriwch a oeddynt yn deilwng o'r lie ac o enau un srdd yn proffeiu argvhoaddi pechaduriaid o gyfeiliorni eu ffyrdd. Nid bob amser y cawn y fath ymtdroddion o enau meddwyn. Dichom mai ei ymgais peoaf oedd boddhau y gwyddfodolion, trwy arfer cynllun y chwareudai, gan fod hyny wedi ateb dyben mor dda yn yr Eisteddfod, Byddaf yn hoffi difyrweh, ond nid pob math o ddifyrwch mewn addoldy. Ac oni bydd i chwi atal pethau o'r natur hyn i'ch addoldy, yr ydych mewn perygl i'r peth mawr eich gadael. Nis gall gyd-fyw gyda hwynt. Y mae y Beibl yn ein sicr- hau o hyn (os ydych wedi sylwi arno, ac yn malio rhywbeith yuddo). Mae eich llythyr ya lied dybio i i mi nad ydych, canys yr ydych wedi tori deddfau gwirionedd heb wneud y sylw lleiaf o honynt, Goohelwch rhag i'r canwyllbren gael ei symud. Y mae eich penboethni eisted'dfoiol wedi eich tywys i gyflawni gweitbredoedd gwaradwyddus, trwy fyned mor hyf ar gfsegr Duw. Yr ydych wedi ei wneud yn barod yn dt ma.rchmd, ond hyderwn nad ydych wedi cyrhaedd yr eithafnod eto, set 'ogof lladroa,' er ei fod wedi bod yn rhywboth pur agos y tro diweddaf. Gan nad yw yn gallu gwrthbrofi yr un frawddeg o'm hysgrifau, nidafi helaelhu; ac nid oes arnaf eisieu namyn Mithwyr da eu gair, y rhai sydd yn mynychu yr Tairol Sabbathol, ac yn aelodaa Bglwysig, ae a wadarit yr hyn a ddywedaii (ac nid o'r cyfryw fl1 yn 'gweinyddu cerydd' arnaf), ac a'm cAnt yn euog o draetha yr hyn nad oedd wir am yr Eisteddfod. Tn ddiddadl, gallant fy nghymeryd garbron y btawdleoedd, a'm rhwymo draed a dwylaw (yr hyn, yn ddiau, a hoflai rhai o honoch), om 1 y mae ffeithiau yn rhy safadwy i feiddio ou gwyrdroi fel yna, Syr, Cyo terfynu, awgrymaf rai pethau gyda golwg ar ydyfodol, Iln DB all wn well a y gorphenol; ood y mae modd adifarhau, ond nid heb gydnabod oin beiau, ac yn y goleu yma yr ydych chwithau yn bur anobeithiol, frawd, gan nal ydych yn ddigon gostyngedisj i'w gweled, ac yr wyf yn efni na bydd fy ymdrechion i yn foddion argybosddiad i chwi, gan eich bod mor ddoeth yn eich golwg eich han. Os byddwch am Eisteddfod eto, cedweh hi tuallan i furiau yr addoldy, a meddyliweh am bobpeth yn weddus, hyd yn nod tualhn i'r muriau. Dewiswch rywbeth i'r rhyw deg yn lie hoianau, rhag eu bod yn cael y gair eu bod yn anfon yr un rhai i'r naill Eisteddfod ar ol y llall. Ac os bydd i ryw dro "trwstan, megya gyda'r hen wr yn yr Eisteddfod ddiweddaf, peidiwch a chymhall neb i'w gyhoeddi gerbron y byd. Pe buasech yn ddoethach y tro bwn, ni buasai gohebydd talentog Le'rpwl yn cvmeryd sjlw o honach chwi a'ch llithoedd hir. ysparduoog. Gochelwch rbag iddo eich cymeryd mewn liaw, onide gwnaeich aohas yn destun dirmyg i'r holl wlad, a byddai eich cyfansoddiad gwyntog yn rhwym o deimlo ei ergydion; ac nid yw eich 'air gun' chwi ond bach iawn i gyfarfod fog ef gydag achoi mor wael. Pe buasai ef yn eich Eisteddfod, buasech wedi cael ei deimlo er's talm. Yr wyf yn gadael yr Eisteddfod bon ar hyn, gan eioh rhybuddio y bydd i mi eich gwylio yn y dyfodol; ac os bydd rbywbeth allan o le fel y tro di-reddaf, bydd iddo gael goleu DYDD, os caoiata Mr. Gol. Ydwyf; &c., UN OEDD TNO.

BIRMINGHAM lb. GOL. Nid oes terfyn ar haerllugrwydd rhai personau. Y mae camarwain a gwyrdroi ffeithiau fel yn rhan o'u natur, Yn y DYDD am y 16ag o'r mis hwn, ceir ysgrif garbwl, ddiamcan, gan berson a eilw ei hun 'Bronhudd.' Y mae yn r"yn fod neb mor ddibrii o'r gwirionedd fel ag i anfon y fath ysgrif i ch papyr. Nid wyf am ymoitwng i gylwi yn fanwl ar ei druth, ac ni fuaawn yn f wneud un math o sylw o'r ytgrit o gwbl er mwyn yr ysfriblwr ei hun, na chwaitb er mwyn y rhai sydd yn ei adwaen, o herwydd gwyr pawb sydd yn ei adwaen af a'i gwmni faint o werth i roddi ar ei syniadau; ac nid oes berygl i awdwr yr englynion dderbyn niwed oddi- wrth ai fwledi papur ef. Oad y niae tegweh yn gofyn i mi wneud yn hysbys. 1. F01 y nodiadau a wnaethum ar y modd y daeth yr englynion i fy meddiant i yn fwy cywir na'r hyn a ddywed fy cgwrthwnebydd. 2. Nid oedd yr awdwr yn gwybod fod yr englynion weii eu haufon i'r wasg cyn iddo eu can fod ar dudalenau y DYDD. Felly nid oedd 'Brwtwa' wedi amcanu gollwng ei lysoafedd ar beaau ei gymydogion trwy y wasg, fel y mae arfer rhai; a diau pe byddeni yn alluog i wneud englyn- ion, y buasent yn beichio colofnau ein newyddiadnr- on gydll.'u cynyroh. Ac y mae bod eich gohebydd hollddoeth yn beio awdwr yr englyoion am arddo. teimladau ei gyd-ddynion yn peri i mi golio am y dywediad, 'A gwr drwg yn ceryddu pechod.' Nid oes genyf hamldan i ymhelaethu; ond sicrhaf y darllenydd nad yw cyhuddiadau cyhuddwr y brodyr yn ddim ond ffrwyth ei ddychymyg gwali ef ei hunan. Ac am yr englynion, nid oedd y cyfeiriad- au yn rhai personol, ond" cyffredinol, ac yn ol fy nhyb i, yn ddigon nodweddiadol o 'Bronhudd' a'i gwmni; ae os oes rhywun wedi tybio eu bod wedi eu trefauyn bwrpasol iddo ef, oyn gwnead fawr helyat yn eu cylch, edrychel a yw y cap yn ffitio i ido, ac os ydyw, gwisged ef; os nad yw, tafled ef ymaitb. Y mae yo ddiau na fydd i'r 'exploit' yma o eiddo y 'teulu tynu lawr' ddim can genau eia beirdd, ond y bydd iddynt ganu i bob cymeriad a ddaw o dan eu sylw hyd ddiwedd amser. Ddarllsnydd hynaws y DYDD, a wyt ddim yn gweled llawer o debysrolrwydd rhwng 'Bronhudd' & Co. i 'Rip Van Winkle?' Nid oes gofod na hamddeu i'w cymharu &'u gilydd. Darllenwch drosoch eich hunain. Yr eiddoch, &c., Y GOHBBIDI).

CYNRYCHIOLAETH MEIJilONYDD. Un o arwyddion daionus y dyddiau presenol ydyw fod y Oymry yn myned yn fwy cahadlgarol gwladgarol nag y buont er's llawef dyd1.. neu o leiaf, eu bod yn magu mwy o yni mewn perthynag i hyn. Ymddengyi hyn yn amlwg yn y gwrthwyn- ebiad cryf aydd yn nynw yn y wlad yn erbyn i Sail nac uurhyw estron arall giel ei ddewis yn aelod seneddol droa Feirionydd. Ond eto, yr ydya yn ymwybodol fod nifer o rai anwladgar ao anghenedlgarol yn parhau i aros hjrd yn nod yn Meirionydd, yn ngbanolbarth y Dywyeogaeth. Y mae hyn i'w briodoli mewn rhan i'r gwareidd-dra cenedlaethol a ymdaenodd dros ran fawr o'r preswyl- wyr yn yr amser a aeth heibio, ac i waelaer dyn- oliaeth, a diffyg addyig genedlaethol briodol yr oes hon. Y cyfryw achosion yn mysg eraill, yn nghyda mantaision personol, a barodd i'r Pwyllgor Canolog yo Nolgallau wneud dewisiad o Mr. Bobertaon i fod yn ymgeUydd am aelodaeth seoeddol dros y sir yn yr etholiad nesaf. Nid ydya drwy hyn yn ameanu taflu un aomharch personol ar Mr. Bobertaon, mwy nag ar foneddigion eraill y sir, niu y Dywysogawth. Ond yr un pryd, cedwir yn agored yr hawl o bwyso ei weithrediadau, ac i dynu casgliadau teg oddi- wrthynt, fel mewn cysylltiad A phob dyn cyhoeddus arall. Yr hyn sydd yn cynhyrfu y wlad mewn perthynas Agpf yn benaf ydyw y pwnc oenedlaethol, sef na ddylai gael ei ddewis yn aelod seneddol aros y air hon, o herwydd nad yw yn Gymro. Ond ni chymerir y pwnc hwn fel math o orchudd tywy 11 dros y sllygad, fel ag i beidio edrych yn graff trwyddo am gymhwysderau gofynol eraill. Yr un pryd, yr ydys yn barnu ac yn teimlu y dylai y cyfryw gynrychiolydd fod yn benodol ya Gymro- yn Gymro a'i ayniadau yn drwyadl fel Rhyddfryd- wr, ac yn un digoa galluog i amlygu y cyfryw ayn- iadau yn briodol bob amser y bydd yn angenrheid- iol. Hafyd, yn ddigon gwrol. ac eaogfryd i egn'io i'w cario allan i fuddugoliaeth, boed yr aohaweder- au a'r gwrthwynebiadau yr hyn y byddont. Peth prio iot ac angenrheldlol ydyw i un wneud daioni i'w deulu ei hun yn benaf, ond yr un pryd bod yn ddigon rhyddfrydig a mawreddag i geiiio lies pawb yn gyffredinol, Ar y tir hwn yr ydys yn ystyried mai i Gymro y dylid rhoi yr anrhydedd o gynrychioliad sir Feirionydd yn Senedd Prydaio Fawr. Nid yw dywedyd fod Cymru a Lloegr yn un ynnewid dim ar egwyddor y synlai hwn. Ac nid ydyw yr haeriad mai culai a rhagfarn ydyw dewis un o ran ei fod yn Gymro, a'i wrthod am ei fod yn Saia, ond yn hytrach diffyg craflder a thaimlad priodol, neu waelder dynoliaeth, &o., yn yf haeriedydd. Eithr a rhoddi ystyriaeth dag, resymol, a naturiol i'r pwnc, y mae yn eglur fod peidio rhox y flacnoriaeth i Gymro yn byn yn dro brwnt, di. reawm, ac annatariol* Fel y mae yn fwyaf calon- ogol, darfa amryw o aelodau y Pwyllgor Canolog bleidleisio droa Gymro. Ac ymddengya fod yno rai eraill ya maddu yr un duedd i raddau, oad eto yo amddifad o graffito digonol ac yni gwladgarol i weithredu yn deilwng o Gymry cywirlawn yn yr achoa. Yn ngwyneb annoethineb acanwladgarwch mwy* afrif y pwyllgor a nodwyd, y mae yn angenrhei jiol gwneud rhywbeth heblaw siarad yn erbyn eu gwaitta, a hyny heb fod yn hir. Canys a gadael i bethatt aros yn y fan hon, bydd hyny yn fantais i bleidwyr Mr. Robertson i gario eu cynllun allan, pe dygwydd- ai i etholiad ddyfod ar ein gwarthaf yn ddisymwtb.