Y Dydd

CARCHARIAD MRS BYRNE. C Mae Mrs Byrne, gwraig Ysgrifenydd cap? -ra^r Tirol a Llafur Prydain Pawr, wedi a °bymeryd i'r ddalfa o'i phreswylfod Cv, Q^c Villa, Peckham, Llundain, dan y 0 u"^iad o fradgynllwyn at lofruddiad swydd- y Lly wodraeth yn y Werddon. Cry- SaJ ^enw yanliystiolaefch Carey dydd j rv^rV» yr un a gludodd yr arfau angeool CWU >ar ^au acblyaur. Cymerwyd ei aer i'r ddalfa ar yr un pryd, a dyg wyd y y (T^ 1 yn Peckham, lie ^yd hwynt mewn celloedd gwahanol. ychydig arholiad, gollyngwyd y chwaer „a5hydd gyda'r nos. Gwnaeth yr heddgeid- b0^arcfawiliad manwl trwy y ty, a bernir eu ^e<^i cael gafael ar bapyrau fyddant o'r ^sen ^ydd mwyat °yn y terfyno'r prawf eiabod hi wedi rhoddi hysbysrwydd a D,riv0'i chysylltiad a'r cydf,vriad llofruddiog, •^fa lbpeth a °'u ^anes' mae gwr> %rnei ar daithyn Firainc, o herwvdd «^aeledd ei iecbyd. DYDD MAWRTH. 6 cv^rac^0dwyd hwy i sefyll eu prawf; credir y O'R- yny le yn Ebrill, o flaen y B rnwr svl Jlen' wnaeth yr un o'r carcharorioa %°gwbl. hi Mae Mrs. Byrne wedl ei rhyddhau, gan nad yctyw yr un fu gyda. Carey.

FFESTINIOG. j Marwolaeth ddisymwth.-Yn foreu ddydd I Mawrth diweddaf, taenwyd y newydd fod Miss j Laura Owen, yr hon a fu yn eymerya gofal y J Cocoa House, wedi marw yn dra disymwth. Ymddengys fod Miss Owen ddiwedd yr wyth- j nos ddiweddaf wedi myned am dro can belled a Phentrefoelas, yr hwn le y cymerwyd hi yn I wael; ac yn lled brydlon ddydd Llun, dychwel- odd yn ol i'r Cocoa House; ac oddeutu deg o'r gloch yr hwyr, bu farw, er cael pob cymhorih meddygol. D ywedir mai curiad y galon ydoedd yr achos o'i marwolaeth. Yr oedd yr ymad- awedig yn ferch i'r diweddar Mr. Griffith Owens, joiner, Llan, ac yn chwaer i Mr. Owen £ >. Owen, builder, Fourcrosaes. Yr oedd yr ymadawedig yn 28mlwydd oed, ac;yn aelod er ynieuane gyda'r Trefnyddion Calfinaidd yn Peniel, a daliodd ei gafael yn ngihyffes ei gobaith yn ddisigl. Dydd Gwener, hebryngwyd ei gweddillion marwol gan dorf o'i chydnabod i fynwent St. Michael. Eisteddfod Gadeiriol INestiniog.-Nos Fawrth diweddaf, ymgyfarfu y pwyllgor i ystyried am- ryw faterion o berthynas i'r Eisteddfod. Hawdd oedd canfod yn y pwyllgor eu bod yn llawn berw brwdfrydig o berthynas i lwyddiant y mudiad hwn. Nid oes dadl yn ein meddwlna bydd gan y pwyllgor ddigon o arian, fel na bydd yma ddim atal gwobrwyon, fel a welwyd gan bwyllgorau ein Heisteddfodau. Daeth y sylw gerbron y pwyllgor, pwy a wna gadair yr Eis- teddfod, a Mr. R. Owen, Cabinet Maker, Blaen- au, a gafodd fwyafrif y pwyllgor; a diau y bydd gwaith da a chywrain ar y gadair. A hyderwn y bydd nifer lied dda o blant yr awen yn gwneud y bydd nifer lied dda o blant yr awen yn gwneud ymdrech egniol am y gadair. Nid oes dim sicr- wydd genym am neb wedi breuddwydio pwy a enilla; ond mwy na thebyg, yn ol a glywsom, y bydd tynu caled yn y dorch rhwng Cyfeiliog a Sion Paw, Le'rpwl. Fall yn chwarel -y Welsh Slate.-Oddeutu 8 o'r gloch boreu Gwener diweddaf,idisgynodd rhan anferth o faintioli o'r chwarel uchod a'i phen iddi. Ymddengys i ni fod y fall yn gweithio er deg o'r gloch y noson flaenorol. Pan aeth y gweithwyr i olwg y chwarel boreu Gwener, yr oedd yn amlwg i bawb fod hen faen mawr y chwarel grybwylledig yn llawn by wyd, a rhanau o hono yn disgyn i lawc yn gyflym, a phob arwyddion yn arddangos y byddai yn fuan wudi dyfod i lawr. Yr oedd yr edrychwyr yn lluosog, yn edrych arno yn gweithio yn hynod o gyflym; ac o'r diwedd dyma y ddisgynfa a llwch a cheryg yn cael eu chwythu am bellder ffordd; a disgynodd un clap o gareg ar un o loriau uchaf y chwarel ganol, yn yr hwn le yr oedd nifer mawr o weithwyr y chwarel ganol yn edrych, a dyma un o'r edrychwyr yn gwaeddi, a chyda hyny, disgynai clap o gareg 'oddeutu 3 phwys, gan niweidio un o'r enw Hugh Parry yn ei droed. Gallem feddwl fod gwynt y jfall wedi chwythu amryw o geryg i fyny oddeutu 200 o latbeni. Er hyny, ni chafodd neb y niweid lleiaf, ond H. Parry. Dywedir fod un o ofaint y Welsh Slate wedi cael gwaredigaeth gyfyng, gan dybied na thaflai y ddisgynfa. ddim yn agos i'r lie yr oedd ef, er fod amryw o'r gweithwyr yn gwaeddi arno ffoi, a chydag iddo adael, gorchuddiwyd rhan o honi gan ysbwrial. Yn agos i'r efail, yr oedd peiriant yn codi o un o loriau y chwarel, yr hwn beiriant a gafodd ei orchuddio gan sbwrial; a dywedir mai hwn yw yr unig beiriant a niweidiwyd. Yr oedd nifer o weithwyr y chwarel wedi myned i'r twll, er fod y fall yn gweithio, a darfu iddynt ddianc drwy ranau pellaf y chwarel, as i fyny ar hyd y gadwen i'r chwarel ganol. Yr ydym yn cael ar ddeall fod rhai o'r dynion hyn wedi bod mewn lie tra peryglus, pan oeddynt i mewn o dan ddorau yr hen ddaearen, a chlywed y graig yn ymollwng rhyngddynt hwy ac allan, a'i thwrf fel twrf taranau; a chyn iddynt gyraedd allan, yr oedd tua 30 Hath o arwynebedd ar draws y tir, ac oddeutu 50 o latheni o hyd wedi disgyn i lawr. Clywyd swn y ddisgynfa yn chwarel y Graig I Ddu a'r Diphwys, pellder o ffordd feddyliem o oddeutu 2 filldir. Nid gormod yw dweyd fod [ rhai darnau o'r graig a welsom yn y sbwrial, pe mesurid, yn ddim llai nag ugain llath ysgwar. A dywedir fod yn agos i ddeugain llath wedi cracio yn mhellach eto i'r tir. Mae rhan fawr o'r fall yu eiddo Oakeley Quarry, chwarel y Gloddfa Ganol. Pan yr ydym yn ysgrifenu y llinellau hyn, nos Sadwrn, yr ydym yn Caellar ddeall fod y fall yn parhau i ddyfod i lawr yn y Chwarel Ganol; ac os bydd i lawer o'r graig ymollwng yn y chwarel hon, mwy na thebyg y bydd hyny ya atalfa rhag i un neu ddau o'r lloriau gael eu gweithio am ysbaid o amser. Nid ydym yn gwybod eto a fydd lie i'r oil o'r gweith- wyr weithio yn chwarel y Welsh Slate, ond pa un bynag, yr oedd yn amlwg-i ni pan oedd y graig yn disgyn llawr, fod llaw dyner Rhaglun- iaeth "i'w chanfod yn y waredigaeth ryfedd hon. Fe allasai i lawer gael eu niweidio, a'u claddu yn fyw yn nghanol y sbwrial, ond nid felly y rhyngodd bodd Duw. TREBOR MANOD.

BRITHDIR, GER DOLGELLAU. Nos Fawrth diweddaf, sef Chwefror loeg, cy- naliwyd y pedwerydd gyfres o'r Cyfarfodydd adloniadol yn y lie uchod. Llywyddwyd gan y Parch. J. Cadvan Davies, gweinidog y Wesley- aid yn Dolgellau, yr hwn a wnaeth ei ran yn ddoniol a chymeradwy dros ben. I ddechreu cafwyd ton gan gor o blant yr ysgol ddyddiol, o dan arweiniad E. Griffiths, Pupil Teacher. Yna darllenodd H. Price, Bylan, ac Ellis Griffiths, englynion i'r Parch. J. Cadvan Davies. Ar ol hyny cafwyd anerchiad da ac addysgiadol i bawb, yn enwedig i'r ieuenctyd, gan y llywydd. Cym-, erwyd rhan yn y cyfarfodgan y rhai canlynol:— Mrs. Oadvan Davies, Misses Madge Roberts, a Minnie Roberts, Dolgellau; Miss Pugh, a Mr. H. C. Pughe, Garthwnion; Miss S. G. Bithel, Caerynwch; Miss L. Evans, Mri. W. ac R. Evans, Tyddynllwyn; E. Richards, a W. Hick- man, Caerynwch; G. Evans, ieu., Dolserau Ter- race, a J. Edwards, Penybryn. Gwobrwywyd y buddugwyr fely canlyn:-Am y traethawd goreu ar 'Ddiwydrwydd;' goreu, J. B. Davies, Board School, Brithdir. Am y 'P&r Hosanau i Ddyn;' Jane Hughes, Ty'nyclawdd, a Mary Evans, Ty'nybrya, yn gyfartal oreu. Am y 'Fasged Bytatws;' goreu, D. R. Pughe, Brithdir. Am yr englyn goreu i 'Balasdy Caerynwch;' goreu, H. Price, Bylan. Am y llythyr goreu ar y testyn, Y Cyfarfodydd Adloniadol;' Ellis Griffiths, ac H. Hughes, yn gyfartal oreu. I'r parti o bedwar a ganai yn oreu 'Saul,' o Ail Lyfr Stephen. Ni ddaeth ond un parti yn mlaen, sef, Miss Pugh, W. Hickman, G. Evans, ac E. Richards, a dyfarnwyd hwy yn deilwngo'r wobr. Am adrodd englynion i'r 'Ddau Of,' o Weithiau Barddonol y diweddar Meurig Ebrill; goreu, W. Ellis. Am ddarllen darn yn ddifyfyr; goreu, H. Hughes. Am sillebu geiriau yn gywir, a'u dweyd yn ol llafar gwlad; goreu, H. Hughes. Am areithio yn ddifyfyr ar y testyn 'Y Nos;' D. Rees, a T. Owen, yn gyfartal. Beirniadwyd y gwahanol bethau gan y personau canlynol:- Parch. J. Cadvan Davies; Parch. J. Walters, Brithdir; Mri. Bithel, Caerynwch; H. Jones, Ty Croes; J. B. Davies, Board School, Brithdir; W. Jones, Dolserau; H. C. Pugh; Mrs. Ellis, f Dolserau Terrace, a Mrs. G. Williams, Cynan. Cafwyd cyfarfod da a difyr. Yn y diwedd rhoddwyd diolchgarwch .gwresog y cyfarfod i'r llywydd, a'r Parch. J. Walters, a phawb a gym- erodd ran yn y cyfarfod; yna terfynwyd trwy i Miss Pugh, Garthwnion, ganu 'Hen Wlad fy Nhadau,' a phawb yn uno yn y cydgan. Brys- ied y dydd y cawn weled Mr. a Mrs. Cadvan Davies yn ein plith eto yw dymuniadau, MEROK O'R BBITHMR.

ABERMAW. LLYS YR YNADON:-Dydd Gwener diweddaf, o flaen Mri. Samuel Holland, A.S., a Charles Williams, HengWm. Meddw ac Afreolus.—Thomas Davies, Fish- monger, o'r lie uchod, a gyhuddid o fod yn feddw ac yn afreolus yn High Street. Profwyd yr achos gan yr heddgeidwaid Ashton a Williams, a dirwywyd ef i bum' swllt a'r costau, neu wythnos o garchar. Plentyn Anghyfreithlon.—Gwen Davies, Cut- iau, Llanaber, yn erbyn Henry J. Jones, Go. hiriwyd. Newidiad Trwydded.Trosghvyddwyd trwydd. ed y New Inn, Friog, oddiwrth Mr. William Williams, y tenant presenol.

=- =- welaia 4 yn symnd. Wedi iddo fyned jchydjg yn rnhellach drachefn, gwelodd y 2 yn v pen ol yn ne-u at ffrynt y ddaa fonedd- *r« Gwelodd on yn d'od i wrthdarawiad a wynt. Yr oedd yn gwybrsd p wy oedd yr un wyd, nid adwaenai y HalL Gwelais y dyn Yb8, Joseph Brach, yn codi ei law chwitb, ac y^^taraw y dyn a'r di 11 id liwydion. Dyna'r a wel&is. Yna rbodddodd hanes y a odd 'etliaiit o'r Park. Yr oedd y cw'bl dros- d ugain munyd wedi saitb, Cyfarfyddodd v qr,.ey y noson h6no taa 9 o'r gloeb, a hwynt 'I siarad am y petb. Yr oedd amryw o'r ^njon yn arfogedig gyda Irovolver Yr ?ddtjan Joe Brady ddwy gylleji, ond nis ^yyddai pa la y cafodd hwy, JL)y wedodd (].rRdy witho yn nghyich Arglwydd Caveo- idd D080n bdno. Desgrifiodd y cwbl fel hyn: Pasiodd cerbydbwy ar y pryd, yr yn h'i hatsliodd i wneui ) r yroosodiad ar y yQtaf, ae iddynt droi atynt wyi^eb yn wyneb. °ddodd (sef Brady) fi law'dde ar ysgwvdd «Hce, a thrywanodd ef, a pban y darsu i'r °ned(Jwr ktbII droi ato i'w daro a'i wlawlen fr,.ei w)'rieb, iddo ddyehrynu a'i daro'ya ei A-icb. R bed odd y boneddwr ychydig yn ellacb, a dilynodil ynfauef a setlodd ef yno. y ry°^(>dd o gwmpas a gwelodd Kelly yn la Urkp> yr hwn oadd yn gorwedd ar wr. Gwelodd ef yn ei adael, ac aeth yntiiu ei h 1 rhoddodd y gyllell yn ei wddf. Wrtb y n y° nibelhcH, dywedodd mai oddiwrth ^Vynghrair Tirol yr oeddyotyo derbyn arian. ^Jodd allan y carcbarorion yn y doc. Wedi ychydig holiadau yn rahellach, ar gals Mr. Walsh, gohiriwyd hyd ddydd Llua.