Y Dydd

Yr Cafodd y Senedd ei hagor ddydd Iau. Nid Oedd y Frenhines na Mr. Gladstone yn Wsenol. Nid ydoedd absenoldeb y flaenaf yn un syndod, gan mai anfynych y gwel yn dda gymeryd y gorchwyl hwnw mewn llaw. ■Eithr nid yn fynych y dygwydd na bydd y ^rifweinidog yn bresenol ar .gychwyniad y fel y mae wedi dygwydd yn nglýn & Mr. Gladstone y tro hwn. Diau nad ^gynaeryd hyn yn un awgrymiad fod y "°Qeddwr anrhydeddus yn bwriadu cilio oddi- y llwyfan cyhoeddus ag sydd wedi gwneud enw yn fythgofiadwy yn hanes Prydain ond fel yr hysbyswyd o'r blaen, mai eyllh"vn adnewyddiad i'w iecbyd sydd yn achpsi y ewbl. Da gan bawb ydyw deall ei fOd yn parhau i wella, ac y dysgwylir ef yn ngHwrs yr wythnosau nesaf yn bresenol yn ei yn y Senedd, pryd, yn ddiau, y caiff ddérbyniad tywysogaidd.

Cafodd yr hwn a ddyrgwyliai rywbeth eltbriadol yn. ngIyn a'ragoriad ei siomi yn fawr. Tawel a digyffro, heb nemawr o l^ysgfawredd, ydoedd y cyfan. Ni chynwys- ai yr Araeth Frenhinol ddim neillduol i beri syodod, achyd yn hyn nid oes dim yn y ddadi arnl yn gosod rhyw bwysigrwydd mawr yn <v§^ hi. Yn Nhy yr Arglwyddi, arwein- Ydd yr Wrthblaid ydoedd y- prif ymosodydd r Y Llywodraeth yn y ddadl ar yr Araeth; at \.n ei atfer, eafodd le i gyfeirio ei saeth Mr. Gladstone, ond nid oedd dim yn cario adrefyn ei ymosodiad. Atebwyd ef mewn ull eglur ac effeithiol gan larll Granville, yr sydd yn un rhagorol i roddi codwm i a i8bury pan y cyfeiria at Mr. Gladstone yn- ^6^ ° Cytunwyd a'r Araeth ynoson

v ■^PaSynt3ll°dci aelodau Ty y Cyffredfn yno y bur gryno. Yr oedd dros bedwar cant y 0 y noson gyntaf. Fel arferol, rhoddodd ae "au amry w gynygion yn nglyn a Mesur- r i y dyfodo], Ac y mae yn mwriad y ywodraeth ddwya amryw Fesurau yn mlaen, megys Llwgrwobrwyaeth Etholiadol, yn ngbyda gwelliant yn y llywodraethiad lleol, &c. N i ddygwyddodd dim neillduol yn ystod gweitbrediadau ddydd Iaa a Gwener, ond bywiogwyd gweithrediadau nos Lun gan waith Mr. Parnell ac eraill yn cyfeirio at dystiolaeth James Carey yn llysdy Kilmain- ham, ddydd Sadwrn. Am y ddadl ar yr Araetb, ni ddygwyddodd dim neillduol; ond cymerodd amryw fantais ar y eyfeiriad at yr Aipbt i ail adrodd yr hyn a ddywedwyd ganddynt lawer gwaith o'r blaen. Y Mesur cyntaf i gael ei drafod gan y pwyllgor ydyw un y Llwon Seneddol, yr hwn, mae yn ddiau, gaifl wrthwynebiad unol y Toriaid, ac o bosibl rhai Rhyddfrydwjr penweiniaid. Bydd y Rheolau Newyddion yn gaffaeliad pwysig yn nglyn ag ef, gan y rbydd ftrwyn ar luaws o'r ymgecrwyr sydd yno.

Ofnid yn fawr y buasai Bradlaugh yn enill rhyw enwogrwydd neillduol yn nglyn a'r agor- iad, gan fod tuag ugain mil wedi ymgynull i Trafalgar Square, y rhai oedaynt gefnogwyr aiddgar i'r Duw-wadwr fel gwleidyddwr, ac fel un cymhw/s i fod yn aelod Seneddol. Ond cafodd pawb eu siomi, ac ymadawodd y dyrfa ^gau ddyddanu eu gilydd fod gan y Llywodraeth Fesnr i ddyfod yn mlaen yn gynar, yn yr hwn y cai Bradlaugh loches.

Mae y newyddion o Dublin yn cario pob- peth o'u blaen eto yr wytbnos hon. Y maent yn fwy cyffrous lawer, os yn bosibl, na'r rhai o'r blaen. Teimla pawb yn llawen fod y dos- barth melldigaid hwn yn cael eu dwyn i'r golwg, a bod pob gobaith yn awr y cant ddyoddef eithaf cyfraith Prydain Fawr am eu hysgelerderau dychrynllyd. Ni chymerodd dim cyffrous iawn le ddydd Iau yn y prawf rbagarweiniol yn llysdy Kilmainhain, and nid oedd y tystiolaethau yn ddibwys. Cadarn- bawyd tystiolaeth y gyriedydd Kayanagh. y rhoddasom grynodeb o boni yr wythnos ddi- weddaf, gan dystion annibynol. Erbyn hyn, mae gan yr awdurdodau gadwen gref o dyst- iolaethau yn erbyn y carcharorionj ac yn eu cysylltu yn eglur a'r ysgelerderau.

Ond dydd Sadwro a Llun diweddaf, cyrbaeddodd y dadleniadau eu heithafedd, a thafl wyd yr holl deyrnas i fwy o ft aw a syndod, os yn boeibl, nag hyd yn nod pan gyrhaedd- odd y newydd am yr erchylldra penaf—cynaf- an Phoenix Park. Yr achos o hyny ydoedd gwaith y carcharor James. Carey, yr aelod o'r Cynghor Trefol, yn troi yn hysbysydd. Yr ydoedd yn y doc ddydd lau, a synwyd pawb pan glywyd am dano ef fel hysbysydd. Ei dystiolaeth et ydyw y fwyaf cyffrous eto. Cymerodd .5 awr o amser i'w holi, Ym- ddengys ei fod wedi teirdo eIsefy Ilfa yn ddifVif- ol, a'i reswm dros droi fel hyn ydyw fod arno eisieu achub y diniwed. Nid ydyw mewn un modd yn ymgais at gelu ei gysylltiad ei huu a'r cyd-fradwyr. Bu am tuag ugain mlynedd yn aelod o gymdeithas Ffeniaidd, a'i hamcan, fel y credai ef yn gydwybodol, ydoedd llesoldeb y wlad. Cysyllta y Cynghrair Tirol a'r gymdeithas y perthynai ef iddi, gan eu bod yn derbyn cynorthwy arianol ganddynt.

Am lofruddlaeth Phoenix Park, y mae manylion ei dystiolaeth yn eithafol o erchyll, o'r rhai y ceir crynodeb mewn colofn arall. Mae yr hyn oedd ddirgelwch yn nglyn i'r weithred ofnadwy hon wedi ei ddadrys yn bollol-y rhai oedd yn y fan ar y pryd wedi eu henwi, a'r rhai gyflawnodd yr erchylldra ar y ddau foneddwr anffodus wedi eu nodi allan. Y mae iasau o ddychryu yn rhedeg trwom wrth ddarllen y manylion. Mae yn anmhosibl gwybod pa beth na feiddial y dyn- ion dieflig hyn ei wneud er boddio eu chwant anniwall am waed eu cyd ddynion. Mae yn annirnadwy pa gynlluniau y maeyr awdurdod- au wedi bod yn foddion i'w hatal drwy y camrau doeth ac amaerol hyn o'u heiddynt. Nid oes amheuaeth nad yw eiddigedd rhyw ddosbarth yn erbyn Carey am y cam hwn o'i eiddo yn ofnadwy. Bydded hyn yn ddinystr ar y cymdeithasau dirgelaidd sydd wedi dwyn y wlad i'r sefyllfa druenus hon.

Ceir newyddion lluosog iawn yr wythnos hon o wahanol barthau y Deyrnas am led- aeniad clefyd y traed a'r genau ar anifeiliaid. Nid ychydig ydyw y cynhwrf a deimlir yn mhlith yr amaethwyr o herwydd hyn; ac nid » ychydig ydyw y colledion y mae rhai wedi ei deieilo, Ceir yr awdurdodau, yn mhob man y mae hysbysrwydd o'r clefyd wedi ei roddi, yn gwahardd pob math o gynulliadau cy- hoeddus mewn anifeiliaid. Mae wedi tori allan mewn amryw tiermydd yn Ngogledd Cymru.

Parbau yn flin y mae helynt Ffrainc. Ymae Gweinyddiaeth newydd yn cael ex sefydlu yno eto, gyda M. Jules Ferry yn Brifweinidog a Gweinidog, T ranior. Mae amryw o wyr blaenllaw wedi derbyn swyddi, ac eraill wedi gwrthod. Mae yn otnus, er fod Jules Ferry yn uno ddylanwad mawr, na phery ei Weinyddiaeth yn hir, gan na fydd yn alluog i gael i mewn ddynion a gynrychiolant wahanol ranau y blaid Werinolsydd ynNhy y Cynrychiolwyr.

Cymerodd claddedigaeth y cerddor enwog a Kerr Wagner le ddydd G wener. Addefir yn gyftredinol mai efe ydoedd prif gerddor y byd yn bresenol. Yroeddganddoddau gyfansodd iad bron a'u gorphen pany bufarw, a dywedir fod rhywbeth neillduol mewn un ohonyiat.

Mae y darganfjddiad o aur yn agos i Lan- elltyd, gel" Dolgellau, wedi ei hysbysu mewn nifer o newyddiaduron Seisnig. Gobeithir ya fawr y daw rhai o bobl y llogellau trymion o gwmpas i edrych y lie. Nid oes dadl nad ees trysorau gwerthfawr yn guddiedig yn y cymoedd* hya.