Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
14 articles on this Page
[No title]
J^led y ffugchwedl, neu ynte fod y meddyl- r^ychau a gynwysa yn rhedeg trwy y wyddest, yr hyn sydd anuichonadwy o ^rwydd tebygolrwydd meddyliol. Ystyrir "omet a Yirgii yn ben-beirdd y byd, ac y lJtae eu gweithiau yn ddigon hysbys i luaws feirdd Cymreig. Dyna Dante, yr hwn sydd yn ddiarebolam danbeidrwydd ei ddar- ^ydd,—y mae yn llawn o'r ddau. Mae Hilton yn llawn o Dante, a Dafydd Ionawr j?1* llawn o Milton, ond a ydyw hyny yn •fdigon i'w profi yn llenladrad, Dewi 1 Mewn 11n. man y ceir Milton yn cwyno fel hyn,- "The sun to me is dark, And silent is the moon, When she deserts the night, Hid in her vacant interlunar cave." Quid oes tipyn o Dante yn y llinellau uchod, ? Ac onid yr un peth ydynt a'r llinellau «yny gan Dante sydd yn dechreu,— finpell'd me where the sun in silence rests ?" «eir y pedair llinell ganlynol yn Temple of *We Chaucer,— "0 thought! that write all that I met, And in the tresorie it set Of my braine, now shall men see If any virtue in thee be." Pe buasai Dewi Wyn ar ol darllen y llinellau ^chod yn gwvbod am linellau Dante,- "0 mind! that all I saw was kept Safe in a written record, here my worth And eminent endowments came to proof," Waai yn aicr, o floeddio "benthyciaeth." Qan i ffugchwedl Seisnig gael sylw Dewi, Qichon i weithiau Chaucer gael yr un fraint ^^mhrisadwy os felly, darllened- "But right as flowers thro' the cold of night, v I closed, stoupen in her stalkes lowe, ^edressen hem agen the sunne bright, And spreden in her kind course by rowe." jVdmared hwy a'r llinellau canlynol o eiddo j[Wte, a bloeddied "benthyciaeth":— 'As florets, by the frosty air of night, ^ent down and closed, when day has blanched their leaves, ^se all unfolded on their spring stems." tebygolrwydd rhwng galareb Emrys am Gwynedd, a galareb Byron am Kirk **hite. Dywed Byron,— 'Viewed his own feather in the fatal dart, 4d winged the shaft that grieved in his heart." Twas thine own genius gave the final blow." Meddai Emrys,- "y bluen a dyfodd yn aden yr eryr "Roes asgell i'r saeth a drywanodd ei fron." "A grym ei athrylith a wywodd ei wedd." ^ttdsai Emrys yn cyfansoddi ar ol Ieuan j^ynedd yn yr un geiriau pe buasai Byron *eb ei eni, a buasai Dafydd Ionawr 3m cyfan- Joddi "Cywydd y Drindod" yr un fath pe Milton heb ysgrifenu gair ar "Goll "wynfa." Ond am fod un gair yn mhrydd- Didaskalos yr un fath a thestyn ffugchwedl isnig,-rhaidbl(..ecldio"benthyciaeth." Yn t Casket am Mehefin, 1835, y mae can gan Person Bennett ar "Beauty," o ganlyniad, Y4 ol rhesymeg Dewi, llenladrad neu fen- iQyciaeth yw ei bryddest ar "Brydferthwch." Poor Dewi Y mae llef dorcalonus tylodi trwy ei lythyrau, a'r arddangosiad goreu ac 4ralyeaf o dylodi meddyliol adolygydd yw, ei *pd yn ysgrifenu y fath ddwlni. Nid wyf yn «Weyd fod pryddest fuddugol Didaskalos yn Profi ei hawdwr yn didaskalos, ond y mae yr lIdolygiadau arni yn profi ei hawdwr yn ^iftatkes. Yn nesaf codaf y lien i'r lan i gael fueled paham y mae Dewi mor elyniaethus 1 feirniaid y bryddest. HORACE
Advertising
HOLLO WAY—DIKFI-YG AECHWA ETH AT ?*teGRTa.—Nid oes dim yn fwy gwerthfawr at yr an hwn na'r Peieai hyn. S/muda it pob bias pitas o'r genau yn nghyd a'r achos o hono. V mae Hollowiy yn adfywio y 0711a yr afu, &c fel y rj^d pob bwydydd a diodydd yn cael en trenlio yn l" y fath fodd fel ag i fud yn adgyfiierthiad i'r corff. ;) ganlyniad y peleni hyn ydynt y moddion cryfhaot «oreu i gyllaoedd gweiniaid ar' anhwyltierau a achosanl r°yfryw.
HORACE A DEW1 WYN.
HORACE A DEW1 WYN. yMit. GOLYGYDD,—Syr, Daae Thalamus yn dywedyd yn ei lith diw- eQdaf yn y GWLADGARWR, fod Dewi Wyn ??di datgan yn ei adolygiad ar Bryddest ■^daskalos, fod camodliadau yn "hollol an- ^yoddefol" mewn pryddest wobrwyedig; elthr ni ddywed Dewi y fath beth. Edrych- et' i'r paragraff yn Mellten, Gorph. 26, a ^eir gweled mai fel hyn y dywed Dewi ^lae yn wir fod camodliadau i'w cael yn y Stozitlbiau goreu, a chau awdibyr uwchraddol; 0lld nid yw hyny yn un prawf eu bod yn °^defadwy, yn neillduol felly, mewn pryddest yr hon y rhoddid £ 10 o wobr, ac yn yr hefyd y dysgwyliai y pwyllgor gradd ^elaeth o deilvngdod.' Y mae maint y wobr, ftodalt y pwyllgor, ac uwchafiaeth y beirdd, V^y-drechwyd yn y gystadleuaeth hon, yn !qoddi hawl i ni i ddysgwyl am gyfansodd- ^uwchlaw canoligrwydd a chyffredinolrwydd i ddysgwyl am y gorphenedd hwnw ag y ^pob°athrylith uwchraddol yn alluog o'i 8yflawni. Ond dyma haner penill yn canlyn 4M oes yr un esgus dros y camodliad, lie y 11146 yr un gair yn odli ddwywaith Yn ngwres haul mawr haul Dyngarwch, A llifo mae hi'n bur (pur) At bawb o blant tylodi Yn elusenau pur. (pm') un bynag ai anghelfyddydgarivch ynte i^ofuliuth y prif-fardd Didaskalos a barodd hyn, ni. gwyddom; ond gwyddom gymaint 1,Yla, ei fod yn hollol annyoddefol (sef yr un yn odli ddvnjwaith) yn y naill amgylch- JJ^yn gyst&l a'r Hall, (sef anghelfyddydgar- neu ddiofalwch), ac na ddylaaai dim o'r bethaxi fod mewn pryddeBt £ 10, a hou,o a ^ddugol, a'r fuddugol o lawer hefyd Easy lit, ac Islwyn." Gwelir oddi- y paragraff uchod mai yr un geiriau yn odli ddwywaith yw y pethau "hollol an- nyoddefol," a gwelir fod Dewi hefyd yn cyf- addef fod camodliadau yn y "gweithiau goreu, a chan awdwyr uwchraddol." Y mae i Horace roesaw mawr i adolygu faint a fyno, ond gofaled draethu yr hyn sydd wir. Yn awr, dangosed Thai, o'r bryddest ar "Bryd- ferthwch" gymaint ag un enghraifft o'r un gair yn odli ddwywaith, megys yn mhryddeat Didaskalos a chofied hefyd fod gwahaniaeth dirfawr rhwng cael ychydig gamodliadau mewn pryddest o 500 o linellau, a'u cael mewn pryddest o 200 o linellau, megys eiddo Didaskalos; a chofied eilwaith nad oedd y wobr am "Brydferthwch" ond 95, tra yr oedd eiddo Didaskalos yn £ 10. Cofied yn mhellach hefyd, fod wyth o'r camodliadau o'r bryddest ar "Brydferthwch yn gysyllt- iedig a'r gair Duw," yr hwn air nad oes yr un gair arall yn yr iaith i'w gael yn cywir- gyfodli ag ef, ac felly mae y gair "ffurf" hefyd nid felly yn mhryddest Didaskalos. Yr oedd digon o eiriau i'w cael yn oywir- gyfodli a'r holl eiriau camodledig ganddo ef. Y mae yr holl gamodliadau ereill o'r bry- ddest ar "Brydferthwch" yn disgyn yn eithaf cyfunsain ar y glust, er y gwyddom nad ydynt felly o ran unrhywiaeth llythyr- enol. Nid felly y mae pethau yn mhryddest Didaskalos—y mae y glust yn ddigon abl i wahaniaethu y sain rhwng i ac y (blin-dyn) -i ac u (dail-haul)-i ac u (iddi-deulu); ond yn bendifaddeu, cofied Horace mai nid camodliadau yw y beiau pwysicaf, na'r unig feiau ychwaith yn mhryddest Didaskalos- y mae hono yn dryfrith o bob math o feiau gwaharddedig Cerdd Dafod. Bydded i'r santeiddiedig Thalamus hefyd gymhwyso y rhagarweiniad yn ei lith diw- eddaf yn y GWLADGARWR, at sefyllfa feddyliol ei hun, ac nid at eiddo Dewi na neb arall. UN O'R MILOEDD. [Gadawsom i Un o'r Miloedd i draethu ei len; eithr cymerasom y rhyddidi dynu allan o'r erthygl" yr oil ag oedd a thuedd ynddo i niweidio cymeriad, ac nad oedd yn dal cysylltiad a'r ddadl. Bydded i'r pleidiau drin y pwnc ac nid pardduo cymeriadau moesol eu gilydd.- GOL.]
-----------.-...-------DERBYNIADAU…
DERBYNIADAU ARIANOL ER TALU HEN DDYLED Y COEDCAE. Glofa Cefn Merthyr, Hirwaun, 10s.; Glofa Daranddu, 18s. 3c. Glofa Bodringallt, £1 Os. 3c.; Glofa Tynant, Llanilltyd, JES; Glofa y Cymer, £1148. Yr wyf hefyd yn y fan hon am a,lw sylw "Undebwr Ieuanc," ysgrif yr hwn a ym- ddangosodd yn yrhifyn diweddaf o'r GWLAD- GARWR. Anwyl frawd, nid wyf am ddiystyru dy ieuenctyd mewn modd yn y byd; ond os wyt yn wirioneddol garu llwyddiant undeb- iaeth, ac yn wir nid wyf yn cael lie i amheu hyny yn dy lythyr, bydded i ti anfon at lywydd y dosbarth os bydd genyt unrhyw gwyn i'w wneud, a gwna y gwr ffyddlon hwn bob ymdrech i symud pob peth a all fod yn rhwystr i undebiaeth. Treorci. LEWIS MORGAN.
---HAMMERMEN A REFINERS CWMAFON,…
HAMMERMEN A REFINERS CWM- AFON, MARGAM, A FELINCRYTHAN. Gwnaethpwyd yn hysbys i'r cyhoedd drwy y GWLADGARWR fod y tri gwaith uchod wedi bod yn sefyll dros eu hiawnderau, ond y mae yn ddrwg genyf ddweyd eu bod un ac oil wedi dechreu gweithio ar y coacher yn unig; ond y mae yn dda genyf hysbysu fod Llan- sawel, Avon Vale, Cwmfelin, Cwmbwrla, Glandwr, ac Aberdar yn sefyll yn ddewr am yr holl o'u hiawnderau, ac y maent yn sier o lwyddo cyn y bydd y mis rhybudd ar ben. Cofied gweithwyr Margam o hyn allan beidio taflu ceryg at D. D. ac R., gan eu bod yn adar o'r un lliw. Cynelir y cyfarfod nesaf yn yr Oddfellows' Arms, Aberafon, ar yr 31ain o Awst, pryd y dysgwylir i gynrych- iolwyr ddyfod yno o'r gweithiau a ail nod- wyd uchod. My Boy.
SHOW CARDS Y RHONDDA MOUNiTAIN…
SHOW CARDS Y RHONDDA MOUN- TAIN COLLIERY. Efallai mai nid anfuddiol fyddai ychydig o hanes y show cards gymerodd le yn y gwaith uchod, dydd Mercher, Awst 21ain. Caiff Arthur bach, fy ma,b, yr hwn sydd yn gweithio yn y lie, rhoddi yr hanes yn syml fel yr oedd, canys fe ddywedir fod yr hyn a ddywed plant neu hen bobl yn debyg iawn o fod yn wir. "Nhad," meddai'r bychan-y noson hoao, "bu y show cards gyda ni heddyw yn y Graig, a dim ond dau o ddynion mewn oed, a thri o grots fel fi, oedd heb fod a chardiau ganddynt, ac addawodd pedwar o'r pump ymuno a ni yn ddioed, a chlywais y bobl yn dweyd os bydd i'r llall barhau yn ei anufydd-dod, y caiff ei enw am y waith gyntaf erioed ddyfod trwy y wasg i faes y GWLADGARWR. Ni fu show cards o gwbl yn drift y pedair, aethant yn ormod o gowards i ddangos eu hochr. Gwelais yno un bachgen lied glever, a'i garden wedi ei sicrhau ganddo ar ei het. 'Doedd e'n malio gronyn am wyneb un dyn byw bedyddiol. Meddai ar ddigon o wroldeb moesol i sefyll ei dir pan oedd ei oil gyd-undebwyr wedi encilio o'r maes." Fel yna yn fyr oedd 'stori Arthur bach. Weithwyr anwyl, byddwch yn ddyn- ion, cofiwch fod 14,000 o Undebwyr y dosbarth ar flaenau eu traed, yn edrych ar eich gweithredoedd, ac yn gwylio eich ysgog- iadau. Byddwch ddewrion i godi gwrth- glawdd undebol yn erbyn llanw mawr gormes a thrais. Caffed y faner undebol ei chyhwfan ar bob bryn a chwmwd, o Fynwy i Fon, yw dymuniad dilys,—TUDUR HEN.
Advertising
MANUFACTURE OF COCOA CACAOINE, AND CHOCOLATE. We will now give an account of the process adopted by Messrs Jam a Epps & Co., manufacturers of "letetic articles, at their worn In the Euston Road, London. — I See Article in pad 19 of Cassdl's Household Guide. 102
LLAWRDYRNU SAMSON.
LLAWRDYRNU SAMSON. LLITH XXIX. Mr. GOL.,—Yr ydym ni wedi bod yn lied ddifater tua'r ysgubor o barthed i gystadleu- aeth eisteddfodol yn ddiweddar, ac yr ydym wedi dewis peidio anturio i'r macs yn her- wydd ffriteiddiweh orach-foirmaid unochrog a ddewisir i'r gadair farnol. Y11 enw pob- peth, paham na chaem ni feirniaid fyddo yn ddigon uwchlaw amheuaetli am eu gwydd- bwyiledd a'u gonestrvvydd 1 Bechgyn ag y mae gau y wlad ymddiried ynddynt, ag ydynt wedi profi eu hunain yn lestri atlu-yiith, ac nid yn gawgiau gweigion. Pe buasai'r bech- gyn yna sydd yn cicio ar 'Steddfod Treforis ddim ond gwneud fy ngliyngor i, fase ddim o'r row bresenol. Da chwithau, chwi hiliog- aeth athrylith, dropwch gystadlu ond lie y mae un o'ch brodyr eich luinain yn eistedd ar y fainc. Pan glywodd Cadfwch fod yr awenydd diarswyd a disebon Mabonwyson wedi enill yn 'Steddfod Llandilo. mi sylwais fod dwr yn rhedeg o'i ddanedd fel pistyll o'r graig. "Beth yw'r driflo sydd arnat ti, Cadfwch 1" ebe fi. "Yr oeddwn wedi tymi plan traethawd," ebe fe, "i Landilo, a myn esgyrn Assyria, os na churwn i Mabon ond dyna hi, ofer cau drws y stabl wedi i'r march ddianc." Mawr dda i Mabon o'r pres. Mae rhai dynion wedi cipio gwobrau yn o ddi- seremoni yn ddiweddar, a rheswm da pa'm, -am eu bod yn cael y maes iddynt eu hun- ain. Mai rhai felly yn ddiweddar hefyd yn y byd cerddorol wedi cael eu gwobrwyo am gyfansoddiadau ond pwy ddiolch iddynt pan oedd meibion genius yn sefyll draw? Ond cyn wired a bod Ujiji ar lan llyn Tan- ganyika, chan nhw ddim wallco'r gwobrau off mor rhwydd o hyn allan. Mae rhai cerddor- ion a beirdd wedi ymdynghedu y gwnant ymwregysu i'r gad. Does dim eisiau enwi neb. Felly, chwi enillwyr y gwobrau di- weddar, edrychwch ati. Y mae yn dra hysbys i'r cyhoedd fod Dafydd Morganwg yn parotoi "Hanes Mor- ganwg" i'r wasg. Y mae yr hysbysiad o flaen y cyhoedd er ys tro. Deallwn fod llawer o enwau wedi eu cael yn barod at y gwaith, ond rhaid cael llawer eto cyn y bydd Dafydd yn ddigolled wrth anturio i'r wasg. Mewn sir mor boblog a Morganwg, beth fyddai i fil o bersonau yru eu henwau i Dafydd rhag blaen ? Gwnaed pob llenor a bardd ei ran i gasglu enwau yn ei gylchoedd cartrefol. Nid eisiau arian sydd ar Dafydd pan yn cyhoeddi y llyfr hwn nage, ond y mae eisiau y llyfr ar ddarllenwyr Morganwg. Yn awr, ddar- llenwyr y GWLADWR, os na anfonweh chwi eich enwau ar ffrwst, chewch chwithau ddim o'r llyfr, waeth 'dyw Dafydd ddim cymaint o ffwl a myn'd i gyhoeddi llyfr a bod yn goll- edwr o ddegau o bunoedd yn y fargen. Hysbysir ni hefyd fod llyfr yn d'od o'r wasg y mis nesaf dan olygiaeth Dewi Alaw a D. Emlyn Evans, dan yr enw newydd-fed- yddiedig-" Y Gerddorfa." Mae liu o gerdd- orion ar flaenion eu traed yn dysgwyl gweled ei wyneb glan ac yr ydym yn credu y bydd yn deilwng o'i olygwyr. Beth bynag, fe ddyrnwn y rhifyn cyntaf, a chawn weled faint o waith pur fydd ynddo. Ar lanau y Neifion y carwn i fod y dyddiau hyn, a nofio yn ei donau brigwyn i gael golchi ymaith Iwch a llaid yr ysg ;bor ac os caf fi fywyd ac iechyd, mi fyddaf yno cyn diwedd y mis nesaf. Mae bechgyn hirben yn eistedd mewn cynghor yn Brighton y dyddiau hyn. Doe- toriaid y gwyddonau yn archwilio i fewn i ddirgeloedd dyrys-bynciau athroniaeth a. pho b gwybodaeth o werth i'n daear ni. Beth pe byddai John Tycarn a Sami Rhowincoch yn cael myned i bresenoldeb y Savans hyn 1 Mae ambell i ddysgawdwr ymhongar i'w gael yn ein trefi a'n pentrefi sydd yn lledu ei phyl- acterau yn anghyffredin o flaen ei gymydog- ion ond pe cawsai efe ei osod o flaen doeth- ion Brighton, fe ai mor fud a jack y rhaca. Da genym gael ar ddeall fod y Cor Cymreig yn ymwregysu ac yn parotoi i'r frwydr y flwyddyn nesaf. Clywsom fod corau Seisnig hefyd yn parotoi. Yn awr am dani, fechgyn a merched Gwalia,—trainiweh eich pibellau lleisiawl i ganu mor felusber ag ednogiaid man y llwyni, a bendith arnoch. Dywedwch wrth Llwydwedd a C. Gwyllt os ydynt yn dod i lawr i Lanelli, y bydd yn well iddynt alw heibio i'r ysgubor rhag dy- gwydd iddynt amryfusedd cadarn. Deallant yr awgrym. Yours, in great dyfalwch, SAMSON.
Advertising
T\xI, HIWKR'S Social to ou Men. 0" HF.ALTH. ITS R t.,TroS, AND HAPPY MA-RRlAfiii.3, When to marry, tfith advic.e to tho, who contemplate marriage, pointing out certain impediments which render married nnhapoy. and direotioos for the!r speedy romoval. 5uonld be read by all whovali-.n health, strength and man hood, and wish to attain a h¡¡,ppý old aga.-rost free on rei.eipt of .two ytamps. -Address, Secretary., Institute o t n atomy Birmingham. 68
.IEISTEDDFOD Y BLAINAU.
EISTEDDFOD Y BLAINAU. Derbyniwyd ar wahanol destynau yr eistedd- fod uchod, y cyfansoddiadau canlynol: Traeth- awd ar "Dda1.bodaeth,Llafurwr. Penillion ar Wladgarwch,"—Cymro Pur, Gwladychwr, Gomerydd, William Tell, Tyner, Brysiog, a Madog Wyn. Marwnad Vr diweddar Edmund James, Ysw.A. B. Virgil, Galarwr Prudd- glwyfus, ac Alaethydd. Galareb ar ol y di- weddar M1.. Enoch Evans—Un mewn galar, Trallodus, ac Ap Galar. Englynion ar "Fa,snach Rydd,' Llais Eisieu a Plenydd. Galareb ar ol y diweddar M> Wm. Jamet,—Gobeithiol, Dei- gryn ap Hiraeth, Gwlithawg, Cyfaill Hiraethus, Prudd ydwyf, a Gwr a fu ger ei fedd. Penlll- wn ar y Wraig Rhinweddol,-Gwr gerllaw y llaw ei phriod, Gwr Fodus; Gwr, a thad, a gar ei thy, ac Awenydd. Awdl i'r diweddar Lt. Williams. Ysw., (Pencerdd y De),—HenGyfaill, Ywen, ac Un wyr am boen a hiraeth. C. H. LEWIS, Ysg.
GAIR AT Y RHYDDFRYDWYR.
GAIR AT Y RHYDDFRYDWYR. Na ddychryner chwi gan dwrw yr ysgar- mesoedd o flaen yr ymdrechfa fawr agoshaol, ond cadweh mewn undeb a gweithgarweh llygad-graffus, fel y byddo y fuddugoliaeth yn eiddo i chwi. Y mae Toriaid Morganwg yn gweithio gyda dyfalwch, ac wedi penodi ar eu dyn i ddyfod i'r maes i sefyll am y gyn- rychiolaeth seneddol dros y sir erbyn yr etholiad nesaf, yr hwn a fydd yn ystod senedd-dymor 1873, yn ol barn y ddwy blaid. Y mae y Toriaid ar eu goreu yn ceisio bylchu rhengau y blaid Rhyddfrydig, ac i'r perwyl o wneud hyny yn effeithiol, y maent wedi anfon objections i ganoedd o honynt er bwrw ymaith eu henwau oddiar ethol-res y sir. Dymunir ar y cyfryw porthynol i Forganwg a dderbyniasant objections oddiwrth yr agents Toriaidd i anfon y cyfryw objections yn ddi- ymaros i Mr. T. H. Davies, Adelaide Cham- bers, Swansea, yr hwn a wna ohebu a chwi yn mhellach ar y mater. Gwybydder nad yw eich bod wedi cael yr objections yn profi nad oes genych hawl i bleidleisio, gan fod yr agents Toriaidd yn ceisio bwrw oddiar yr ethol-res lawer o Rhyddfrydwyr twymgaion heb rith o sail i wneud hyny,—dim ond gelyn- iaeth eiddigeddus. Nid yw hwn yn amser i hepian, tra mae'r gelyn Toriaidd yn rhodio oddiamgylch yn llechwraidd, ac yn ceisio cymeryd yr amddiffynfeydd Rhyddfrydig. Bydded pawb o honoch i wneud ei ddyled- swydd, gan ymbarotoi i'r frwydr etholiadol; bydded yr arfau yn lan a'r pylor yn sych,— dichon mai ar haner nos y daw y waedd i'r ymdrechfa. Beth os mai ddim ond itib dyn, -ie, un bleidlais fydd yn troi y fantol ac yn enill y llawryf fuddugol i'r blaid Rhyddfryd- ig. Gallai hyny ddygwydd, er fod y peth yn ymddangos i rai o honoch yn annhebyg, os nad yn anmhosibl; ond pe byddech wedi cael rhai o gyfrinion y tu ol i'r lien, dichon na byddech mor hunan-hyderus ar y pwnc. Gofaled yr etholwyr Rhyddfrydig a gawsant yr objections, i ohebu a'r Liberal Agent yn Abertawe yn ystod yr wythnos nesaf yn ddi- ffael, gan y bydd y Revising Barrister yn. cynal ei lys yn y gwahanol ddosbarthiadau oddeutu canol mis Medi, er gwrandaw yr achosion. JOSN J. DAVIES, (Ieuan Ddu.)
Advertising
BRIC, KF k'T. -Epp's COCOA—GRATEFUL AXD COM FORTING.—' By a thorough knowledg-, of tile no. 11 allows gov rn the operations ol sno nn^-ritloos aud by a carotul Applicailon of we fine proiwu-tit'.s of woli- <nlected 0000a, Sir, «5pi>» has "Movidod (lor breakfast tables with -leltcstely Savoured which mar MITe us uftuy heavy doctOra* bills service irasette. simply with boiliajf wwar or ndlk. Sac packet is labelled—JAMES Eppd & Co.. Homoeopathic Chemis's, London. Also, makers of Epps's. (Jacioine, a very thin vening b)verage.
AT GYFEILLION MR. RICHARD…
AT GYFEILLION MR. RICHARD ABRAHAM, GLYN NEDD. MR. GOL.Caniatewch i mi wneud yn hysbys i gyfeiiiion y cyfaill Mr. Richard Abraham fod pwyllgor wedi ei lfurfio yn Nglyn Nedd, o dan nawdd boneddigion urddasol o'r ardal, er casgiu trysorfa i an- rhegu y cyfaill didwyll uchod yn ei henaint. Bu Mr. R. Abraham mor anffodus a gwario ei holl gyfoeth mewn anturiaethau anllwydd- ianus am lo mewn amrywiol fanau, ac nid oes eisieu crybwyll ei fod drwy ei fywyd wedi arfer y cynildeb mwyaf. Bu yn berchen aur lawer, ond erbyn heddyw y mae yn wir dylawd, a rhaid priodoli ei atlwyddiant i an- turiaethau methiedig. Pan oedd efe yu uchelder ei lwyddiant a'i hawddfyd nid oedd neb yn fwy parod nag ef i helpu y tylawd "ar riwiau amgylehiadau'r byd," a'r peth lleiaf all ei gyfeillion wneud yw rhoddi Haw o gymhorth iddo yn awr yn nyddiau ei hen- aint. Er helaethu trysorfa Glyn Nedd, y mae cyfeillion careclig wedi ffuriio trysorfa yn Nghwmdar, a derby nit- pob rhodd yn ddi- olchgar gan y trysorydd, Mr. T. Price, gor- uchwyliwr, Nantmelyn, a chydnabyddir v rhoddion yn y GWLADGARWR, Y mae yr arian yn dechreu dyfod i mewn wrth y pun- oedd, a gobeithio fod symiau hapua i ddyfod eto.—Yr eiddoch dros y pwyllgor, THOS. RICHARDS, Ysg.
HUNANLADDIAD YN NGHASTELL.NEDD.
HUNANLADDIAD YN NGHASTELL- NEDD. CYNALIWYD trengholiad yn y lie uchod dydd Llun diweddaf, ar gorff glowr o'r enw David Jones, yr hwn a roddodd derfyn ar ei einioes drwy ymdaflu ei hunan o dan y tren ar y Great Western Bailwuy. Gellir cydymgorffori prif neillduolion y dygwyddiad alaethus i'r brawddegau dylynol: —Dywedai gwraig y dyn anffodus iddo ddyfod adref y noson blaenorol yn haner meddw, ac i ychydig o eiriau croesion basio rhyngddynt mewn cysylltiad ag amgylchiad pur ddibwys, sef, yr oedd efe yn ymofyn myned oddicartref gan yr excursion y dydd canlynol, yr hyn a wrthwynebwyd ganddi hi. Am tua chwarter i un boreu dydd Sad- wrn, yn oltystiolaethy wraig, efe a adawodd y ty, gan ddywedyd wrthi am fyned i'r gwely, ac y buasai ef yn dychwelyd yn uniongyrchiol, gan y byddai yn ofynol iddo godi yn foreu dranoeth ond gwadai y wraig iddo dystio wrthi y buasai yn taflu ei hunan o dan y tren. Yn fuan, clywodd y wraig y peiriant yn pasio, a'r break whistle yn chwiban yn groch, ac mewn eiliad, hi a aeth i dy cymydog o'r enw Edward Hughes, gan ddy- weyd wrtho fod arni ofn fod ei gwr o dan y tren, ac hefyd, os deuai efe gyda hi i edrych am dano. Cydsyniodd y cymydog a'i chaia, ac fel yr oeddynt yn nesu at y rhelwe, dywed- wyd wrthynt fod y tren wedi myned dros rhyw ddyn, a'i fod wedi ei ladd. Wrth glywed y newydd, ymdorodd y wraig i wylo yn hidl, a phan ddaeth i'r ysmotyn, adnabydd- odd gorff ei gwr. 0