Y Dydd

AT EPHRAIM LLWYD. ME. GOL. Gan fod y General Ephraim wedi anghofio holl ddeddfau boneddigeiddrwydd a thegweh ei swydd, y mae yn llawn bryd i John Jones adtet iddo wybod ei fod yntau eto ar "dir y rhai byw." Synwn i ddim nad ydyw Ephraim yn ddigon o ffwlyo i dybio y gall ddyatewi Juhn Jones gyda i tombtatiaeth fudr ac iaelwael; ond y mae yn camgymeryd yn fawr -nid yw y fath beth yn cael effaith yri y byd ar John. Cyhyd ag y parhao efe i ysgrifebu dwli ac ynfyirwydd ar ddalenau y Droo, rhaid i John Joues gael protestio yn ei erbyn. Gwyddwn er's blynyddoe id fod Ephraim yn flagardiwr o'r doBbarth igelaf, a gwyddwu hefyd mai hyny ydyw yr unig beth a fedr ef wneud; ond nid yw hyny yn rheswm digonol dros adael lloaydd iddo dresbasu ar ofol y DTDD, trwy gyhoeddi dwli A gwracMaidd chwedlau gosipyddol y naill wythnos ar ol y Hall. Byddai yn ysmala genyf feddwl i Ephraim alla I.-au fy ngheg.' Yn wir, hefyd, y mae bron ya ddirmygus genyf ddadleu i chreadur isel-chwaeth o'i fath ef, ond ystyriwyf fod dyledswydd gyhoeddus yn galw am ddangos pa beth ydyw ei wir gymeriad. Mae efe yn meddwl ond iddo fwrlymu cruglwyth o eiriau isel a budr am ben ei wrthwyneb wyr, fod hyny yn ddigon i'w dychrynu oil i ddystawrwydd; a diau ddarfod iddo lwyddo yn ei amcan gyda liawer. Oud y mae yr hen John Jones ya rhy gyaefia a bodau o'i fath ef i gymeryd ei ddychrynu gan- ddynt. Dywed ef ei hun mai 'peth bach hen ifas- iwn vdyw.' Diau mai at ei gortf y cvfeiria, o her- wydd gwyddai holl ddarllenwyr y DYDD er's liawer o amser fod ei feddwl yn 'beth bach' neiliduol, mor fach fel na ellir canfod dim o hono yn ei lythyraa er chwilio yn faawl. Nid wyf fi yn gofala dim yn nghylch 'ffasiion,' Pa un ai hen tfasiwn ai ffasiwn newydd ydyw ei wynebpryd; pa un ai coch, ai gwyn. ai gwineu ydyw lliw ei drwyn. Nid i'i ffasiwn nac a'i gorpws y mae a fynwyf. ond i'i lythyrau yn y DYDD, a mei tdiaf ddweyd fod y rhai hyn y pethau mwyaf hen ffasiwn, aalaf, a gwirion- af a gyhoeddwyd ar idalenau newyddiadur erioed. Cam a ditrilenwyr y DYDD ydyw defnyddio dwy golofn a hltoer bob wythnos i gyhoeddi ysbwrial chwedleuol o'r fath. Ail adroddiad ydyot o 'Ddydd- lyfr' yr Herald Cymraeg, yr hwn a aeth y fath fwrn ar ddarllenwyr y newyddiadur hwaw fel y gorfodwyd y percheuog i'w gau allan. Yrydyrn yn cofio Die Dywyli yn gwerthu cerddi yn fliair Ffest- iniog flyuyddau yn ol. Gwae idai Die ar ganol y tfair, .y mhobol i, cin newydd, yn gosod allaa beth ydyw dim yn ei h^afod a'i rinweidau.' &c.; ac yoa, dechreuai frefa ya union fel y brefa un o fulod W. Hughes y Falin, un o gwastabliaid Ephraim: 'Oa mynweh chwi wrando ar 'stori pur ryfedd, Heb ddim yn ei dechreu, na dim yn ei diwedd, Heb ddim yn y caaol, a dim yn ei sylwedd,' &c. Fel yr uchod y mae llythyrau Ephraim yn y DYDD. Nidydynt ynddai ddim, nae yn ameanu at ddim. Gwag siarad ac ofer chwedlau y,lynt. Mae fel Die Dywyli, yn torsythu, ya ymffrostio, ac yn dywedyd, 'A welwch chwi^?' Y fi sydd yo lienor, y fi fedr 'gau ceg' John Jonea a'i fath mewn haner winciad llygad, y fi ydyw bream y wasg; ac yna helia at eu gilydd gruglwyth o frawddegau isel a bonglerai id i wneu i llyttiyr i'r Droo, ac ar ol ei ddarllen, geUir yagrifenu dim ar ei ol. Yn y D rDD yr wythnos ddiwad iaf, gofyoa yn yniffrostgar i ryw frawd, 'Pa beth a wnaeth erioed i deiiyngu yr enw lienor?' Gofyna John Jonea iddo yntau, Pa beth a barodd iddo erioad feddwl ei fod yn lienor? Pa beth a wuaeth efe erioed yn teilyngu yr enw lienor? Ni welsom na chan, na thraethawd, na Uyfr o'i waith, ac y mae yn ddigon amlwg na fedr y dyn wneud dim o'r fath beth. Paham, ynte, y mae efe fyth a hefyd yu gofyn cwestiynau o'r fath i rai eraill liawer trech nag ef yn mhobpeth ond hel chwedlau. Darllener ei lythyrau. 'Derbyn teligraoi yn d v wedyd fod dyn yn Miaenau Ffestiniog weifi cael flit, ond erbyn myned yno, gweled mai wedi cael gormod yr oedd'—dim,. -Telignm arall yn dweyd fod gwraig yn Twlldauygrisiau yn arfer sefyll yn nrwe ei thy'-áim.. Y fran wen wedi dyfod a hanes pllbl Llanilyfui,' &c.dlm. Heblaw hyny, beth aydd a fyno ei a phobi Ffestiniog, a'r Blaenau, a phobl Llanllyfni ?' &c byddai yn liawer harddach iddo feindio ei fusnes ei hun. Mae ganddo feddwl mawr iawn o'i ffraethder hefyd, a cheir enghreifftiau ddigon ganddo yn profl ei fod mor amduifad o syniad priodol yn nghylch wit ag ydyw yn nghylcb bron bobpeth arall. Ei syniad am ffraethder ydyw dywedyd rhywbeth digon gwirion ac afresytnol. Ni ddaeth i'w feddwl bach ef fod ffraethder a synwyr eyffredin bob amser yn cydgordio a u gilydd, a bod pentyru geir- iau ynfyd yo arwyddo amddifadrwydd o ffraethder gwirioneddol. Pethau o'r natur a ganlyn ydyw ffraeth-bethau tlodion Ephraim. Pan gafodd an- wyd, rhoddodii 'ddwy dorth frwd wrth ei draed, yfodd bed war galwyn obosail triagl, a dau chwa'fc o chwys ci, a chwysodd lon'd cae.' Ac eto, ystyria y dyn a ysgrifena bethau fel yr uchod ei fod yn lienor, a gofyna yn ysgornllyd i eraill pa beth a wnaethant hwy yn 'teilyngu yr enw lienor?' Dylai dyn a ysgrifeno bethau dwi o'r fath y naill wyth- nos ar ol y llail, gael ei hwtio altan o golofuau pob newyddia ur, hyd ne« y dysgo,ioesgarwch cyffrea- in. Ya aicr, buaaai ar yr hen Will Ellia (cotta da am ei eiriau ffraeth a doniol), gywilydd arddel y fath ymadroidion. Paham y mae y creadur ya ymyraetbi a phersonau fyth a hefydf A ydyw yn meddwl mai efe ydyw yr unig ddyn call a grewyd i'r byd? Ni ddywedodd John Jonea erioed ocai :ffw't ydyw Ephraim, ond y mae wedi ctywed hyny ugeiniau o weithiau yn ddiweddar, a diau fod y bobl yn barnu y dyn yn ol ei weithredoedd. Pech- od mawr John Jones ydoedd amheu ei anffaeledig- rwydd fel gohebydd newyddiadarol. Amlygu hyn a barodd iddo wylltio, a cheisia yn awr ddyatewi yr hea John drwy flagardiaeth; ond eamgymerodd ai aderyn am unwaith o leiaf. Er fod ei chwaeth mor isel fel y gall fyned i'r cwterydd butrat, ni fedr byth faeddu John Jones. Gyda golwg ar Carwr Cyfiawnder, sef Lazarua Lleifiad, cwnstabl Ephraim, a cheidwad cod ei chweilau, rhaid i mi gyfaddef nad wyf yn galtu canfod ond un aaicin yn ei holl lythyr diweddaf. set ymdrech i gael gan John Joues ymosod ar Celynin. Ond Nid mor wirion, ddaw hi ddjm.' Mae Celynin yn drech ysgrifenwr nag Ephraim a'i holl gwnatabliaid pe baent wedi eu pobiyn on. Ond uid yw yntau yn berffaith. Y mae yn cam- gymeryd weithiau fel y gwnaeth yn ei 'Hanea Plwyf Celynin,' ac fel y Mae yn debyg o wneud gyda 'Sion Fycbau Fach,' ond y mae afe yn medda digon o fone idigreid iw vid i allajgoddef i eraill aw- grymu hyny am dano babddigioat: ymwylltio. Pe dilynai Ephraim ei eaiampl, gellid hebgor jr wialeo. Yr eiddocb, JOHN Jonea.

TANGNEFEDDWR AT BISMARK. MR GOL. Gweiais lythyr maitb gan Bismark ataf yn y DYDD cyn y diweddaf. Trwy eich caniata,f, mae genyf finau air ato yataa y tro hwn. Gallwn fedd- wl. Syr Bismark, ar eich llythyr cyfeiried ff fttaf, eich bod wedi teithio llawer ar aden eich dychymyg i geisio cael golwg arnaf, ond wedi gorfod dych- welyd yn aflwvddianus, ac heb fod un mymryn callach nag oeddych cyn cychwvn. Gobeithio eich bod wedi dychwelyd at yr eiddocb heb dderbyn dim niwaid. Da genyf eich hysbysu, Syr, fy mod i gartref yn y South yma yn iach, a digon cryf i'ch cyfarfod chwi ar faes y DTDD, os mai rhyfel sydd i fodder eich bod yn gwisgo enw sydd wedi bod yo ddvchryn i rai o deyrnasoedi Ewrop cyn heddyw. Da fuasai i chwi, Syr, pa buasech erioed heb wiago eaw mor unbecoming i chwi. Mae eicb enw yn dwyn i'm cof hanesyn a welais am fllwr yn myddin Alexander Fawr o'r un enw ag ef, wrth yr hwn y dywedodd Alexander fod yo rhaid iddo newid ei eaw, neu ynte fod ya filwr mwy teHwog e'f enw; a chredaf mai tebyg fyddai cynghor y Tywyaof Bismark i chwithau pe ca'i efe afael ynooh. Credaf y byddai mabwyaiada yr enw Mismatk yn well i chwi o hyn allan, oblegid mist the maik yw hi wedi bod gyda chwi er pan ydych wedi dechreu saethu eich saethau brwyn. Yr ydych yn ceisio eu taflu ataf fi trwy y Droo cyn y diweddaf, ond druan o honoch 'mist the mark' ydych wedi wneud. Darllenais eich llythyr drwyddo, ac, a dweyd y gwir i chwi, ni ddarllenais y fath ff wlbri erioed. Yr oeddwn yn meddwl with edrych ar heading eich llythyr mai gair ataf fi oedd genych, ond erbyn i mi ei ddarllen, gwelais ei fod yn cyfeirio at lawer hebtawttafn.agadawafrrrhai hyny atebdroat- yat eu hunain. Dywedwch i mi roddi tarawiad angharedig i chwi yn y DTDD un o'r wythnoaau diweddaf. Gwir i mi grybwyll eich enw, ond ni baaswn yn gwneud out buaaai fod Tanysgrifiwr wedi cyfeirio atoch, ag wedi eich enwi; ni wneis i ddim ond dyfynu ei eiriau ef, ac fel gair o gynghor iddo, dywedait am iddo gymeryd go fal rhag ofnmai yr an f aaaai ai dynged ef a chwithau, oblegid buaaai yn ddrwg iawn genyf ei weled yn gorfod gwneud y fath apology ag a wnaethoch chwi, Syr; ac yn wir, Bia- mark, nid annahriodol fyd iai y cynghor i chwithau hefyd. Synwn i ddim na bydd raid i chwi waeui apology cyffelyb yn fuan eto. Charwn i ddim gweled De. cblywed hyny, ond y mae arnaf ofn am danocb. Cymerwch ofal, da chwi, "beth ydych yn ddweyd yn eich ysgrifan. Gofynwch i mi am brofi pa eirieu yn llythyrau y PwyUgor Mawr aydd yn eiriau 'cabtaidd ac anwir- eddus.' Yr wyf yn eich ateb me wn gair byr, gan ddywedyd, Pob gair, Syr, ag y gwnaethoch chwi apologp am dano. Mae'n debyg genyf na woaeth- och chwi ddim apology am gymaint o wirionedd ag a ddywedtisoch yn y llythyrau hyny, oa oedd yne beth. Felly, Syr. chwi welwch, os oea gwel d yn eich clopa, fod yr hyn a wnaethoch chwi eich hua- an yn profl'r geiriau yn eiriau 'cablaidd ac apwir- eddus' heb i mi, na'r Cronicl, na neb arall i dreuiio amser at hyny. Dywedwch fod golygydd y DYDD ya gwnead tragaredd a mi wrth beidio datguddio fy enw priod* ol. Na, nid oedd yn gwaead trugaredd o gwbl i