Seren Cymru

IIIIIIMI neu y "Mil-blynyddau." Mae yn agos bawb trwy Gymru benbaladr yn gwybod am allu meddwl ac athrylith Mr. Morgans, heb achos i'r ysgrifenydd ddweyd dim yn bre- senol. Yr oedd y mynediad i mewn drwy docynau ch we cheiniog yr un, a'r elw deilliedig er cynnorthwyo dau weithiwr, y rai sydd wedi eu hamddifadu o'u hiecbyd er ys blynyddau bellach ac er yrnwneyd a'r meddvgwyr goreu, yn righyd a phob m-eddyginiaeth a ailment feddwl am dani, etto nid oesdimynticioer tM gwellhad. O'r diwedd, daethant i gydnabyddiaeth ft'r Proffeswr Jarvis, Aber- gwili, a cbawsant ar ddeall ganddo fod modd iddynt feddiannu eu hiecbyd eilwaith; ond nid oedd yn bosibl iddynt wneutliur dim a'r Dr. o herwydd eu hanalla mewn modd arianol. Yn fuan, gwelwnhaelionusrwydd achyd- ymdeimlad yn agor ei Haw, drwy fod Mr. Morgans i roi darlith ar yr achlysur. Teimlodd pawb yn y mater trwy y dref yn gyffredinol, a chafwyd y cydweitbrediad mwyaf, nes oedd y capel ar nos y ddarlith wedi ei orlanw a gwran- dawwyr astud. Yn awr ftiae y ddau a nodwyd dan law Mr. Jarvis, a bydded fod trydaniaeth yn ateb y dyben er eu Ilwyr wellhau, er cysur idd eu teuluoedd, a boddlon- rwydd i'rgymmydogaeth, yw dymuniad,—CADWGAN. LLANELLI.-Ar nos Lun, y 9fed o Chwefror, yn ngha- pel y Methodistiaid Calfinaidd, rhoddodd Mr. John Ro- berts (Ieuan Gwyllt) ddarlith ar Gerddoriaeth Gynnull- eidfaol." Dangosodd y darlithydd, mewn modd eglur a dealladwy, ei bod yn anmhosibl cario crefydd yn mlaen beb gael canu, a daeth ag amryw enghreifftiau i brofi hyny o ddecbreu cristionogaeth hyd yn bresenol. Hefyd dangosodd y dylai pawb i ymwneyd a cherddoriaeth, fel rban o addoliad y cyssegr. Darlith wir deilwng o Ieuan Gwyllt ei hun oedd hon. Canwyd yno rai hen donau a gyfansoddwyd yn amser y Diwygiad, er dangos gallu ac arelvwaeth y Diwygwyr Protestanaidd. Gollyngwyd i taewn drwy docynau chwe cheiniog yr un; y cynnyrch at achos y Methodistiaid yn y lie. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr. Thomas Levi, a dangosodd bob serchogrwydd yn ei swydd. Ar y diwedd, cododd Mr. Rees, Capel Als, a dywedodd am hen wr oedd yn Trelech, yr hwn a garai yn fawr gael tonau newyddion, ond nid oedd am gael ond ychydig o'r nodau (notes) ynddynt.—CADWGAN. NANTYGLO.—GostyngiaA Huriau.-O hervrydd fod yr huriau wedi eu gostwng 10 y cant yn y lie hwn, darfu i'r glowyr ac ereill, ar ddydd Llun, Chwefror 9fed, roddi mis o rybydd am godiad; yn uniongyrchol ar hyn, danfonodd y Mrd. J. a C. Bailey gylcb-lytbyr argraffedig allan, yn rhoddi mis o rybydd i'r gweithwyr i ymadael. Mae rhy- bydd cyfFelyb wedi ei roddi hefyd gan Gwmni y Blaenau, o nerwydd fod y gweithwyr wedi rhoddi rbybydd am god- iad yr huriau. ABERAMAN.—Ar ddydd Sul a dydd Llun diweddaf, cynnaliwyd cylchwyl mewn cyssylltiad k chapel y Bed- yddvvyr yn y lie hwn, pan y pregetlnvyd gan y Parched- igion Evans, Penydaren Price, Aberdar; Roberts, Mer- thyr; Jones, Rumni; Evans, Heolyfelin Thomas, Tre- degar a Hughes, Llynlleifiad. Yr oedd y cynnulleidfa- oedd yn lluosog, y pregethau yn dda, a chasglwyd tua X40 at leihau y ddyled. Mae Mr. Evans, y gweinidog, yn debyg o wneyd ilawer o les yn y lie hwn.-Ap SioR. CVMDBITHAS AMAETHYDDOL SIR ABBRTEIFI a gyn- naliodd ei Ploughing Match yn Mhantgwyn, ar y 27ain o'r mis diweddaf, pryd y cyfarfu 26 o aradwyr a'ugi!ydd ac er mwyn gwybod pwy oedd y gftr goreu efb- ei avadr, penodwyd ar Mr. D. Evans, Blaen-nant; Mr. D. Tho- mas, Gelliorlas; a Mr. D. Johns, Llwyngwair, i fod yn farnwyr a phenderfynasant mai y goreu oedd gvvas Mr. D. Owen, AUtybwla; gwas M. Jones, Ysw., Penlan, yn ail; gwas W. O. Brigstoke, Yaw., Blaenpant, yndrydydd; gwas D. A. S. Davies, Vsw., Pentre, yn bedwarydd; gwas M. Jones, Ysw., Penlan, yn bummed; a John Evans, Waring, yn chweched. Yr oedd yr ugain ereill hefyd wedi gwneyd gwaith da iawn.—T. TAN^GLWP. COED-DUON.—Teilwng pob rhinwedd ei goffhau a'i glodfori, mal siampl i'w hefelychu a'i gwerthfawrogi. Dichon mai nid anfuddiol gan lawer, yn mhell ac agos, sydd, ac a fuont yn adnabyddus a'r Coed-duon, swydd Pynwy, i glywed fod cam o gychwyniad diwygiadol wedi ei roddi yn ddiweddar yn y lie a nodwyd, trwy sefydlo. gweithfa ager-wawl (gas) at wasanaeth y sawl sydd o fewn cylch ei eft'eithioldeb, ac yn ewyllysio ei ddefnydd rhagor. iaethol. Boneddig gwladgarol, a elwir Mr. Richard Morris, genedigol o Lanelli, sir Gaer, ac yn bresenol yn fasgaaehydd enwogyn y lie hvvm, sydd wedi bod mor an- turiaethol a'i adeiladu, a hyny yn hollol ar ei draul ei hun, am ba weithved ganmoladwy ystyriwyf y teilynga glod ditedryw, yn aghyd a chefnogaeth ei gymmydegion masg- nachol, ac ereill, trwy ei fabwysiadu mewn blaenoriaeth i ganwyllau, goleuni pa rai, er hyny, nid ydyw i'w ddiystyru He nad yw ager-wawl yn gyfleadwy. Mewn ychwanegiad i hyn, dymunaf sylwi, pe gwuelai Cwmpeini y Tram-road sydd yn rhedeg trwy ganol y pentref, mewn eyssylltiad a boneddigion cyfranogol ereill, fod mor haelfrydig a'i fab. wysiadu, trwy »osod ilusern-bystau yma a thraw o'r naill gwr i'r Hall, yn gymmwynas fawr, ac o fuddiant nid bychan i'r trigolion trigfanoi, a thrafaelwyr yr uh modd, ar nos- weithiau tywyll, pan ystyrir y perygl sydd o herwydd yr ermygau ymsymudol sydd yn trafaelu trwy y lie yn ystod y nos mal y dydd. Er diied ywV Coed-duon Y n nghyfrif Hawser un, Tywyna rai pelydrau O'i fewn sydd eithaf cun Mae gobaith diwygiadol, Mal prawf yr ager-wawl; Y na'u lle'n collfarnu Derchefir i ni fowl. 1. Dcu GLAN SORWY. SOAR, LLANDYFAEN.—CynnaUwyd cyfarfod blynyddol yn y lie achod, ar y 4ydd a'r 5ed o'r mis hwn. Amjfcy nos gyntaf, deehreuwyd trwy ddarllen a gweddio gin y brawd M. Evans, Llwynhendy a phregethodd y brodyr J. D. Thomas, Felinfoel; a J. Rhys Morgan, Llanelli. Am 10, dechreuwyd gan y brawd B. Thomas, Penrhiw- goch; a. phregethodd y brodyr J. Rhys Morgan; J. D. Thomas; a M. Evans..Am 2, dechreuwyd gan y brawd M. Evans (A.); a phregethodd y brodyr M. Evans a B. Thomas. Am 6, dechreuwyd gan y brawd L. Evans, Llandeilo, a phregethodd ef a'r brawd J. Morris, Cwmifor. Cawsom gyfarfod da. Yr oedd y cyfarfod hwn hefyd yn fath o Jubili gan yr eglwys yn Soar, a byddai yn llaweti- ydd nid bychan gan lawer eglwys yn Nghymru yn ddiau i gynnal cyfarfod ar yr un enw ac, yn wir, pe byddai llawer eglwys a chymmydogaeth wedi arfer yr un diwydrwydd a haelioni ag y mae yr eglwys a'r cymmydogion yn Llandy- faen wedi ei arfer, a hyny yn ddiflino, nes myned trwy eu bamcan, nid oes ammheuaeth na fyddai genym ragor o gapeli rhyddion. Buwyd wrthi yn ddyfal a manwl yn Llandyfaen am tua saith mlynedd, ac y mae yma bellach dy hardd, cyfleus, a rhydd atwasanaeth yr eglwys, heb fyned i flino neb ond eu hunain yn yr achos, ac etto yn yr amser, yn gystal a chyn hyny, wedi rhoddi llawer punt at gapeli ereill. Maent wedi talu eu dyled bellach eu hunain, beb gymmaint a gajw y pwython dyledus i mewn, na myned i ddyled ereill trwy dderbyn pwython blaen-llaw ac fel hyn, y mae yr hen wraig, a'r gftr ieuanc, Mr. Mor- ris, yn cael cyfle i fyw yn nghyd heb fod yn nyled neb yn yr ystyr hyn.—DORCAS. LLANEURWG, GEl. CAERDYDD.—Cynnaliodd yr Anni- bynwyr eu cyfarfod misol yn y lie hwn, ar yr 2il a'r 3ydd o'r mis hwn, pryd y pregethodd y Parchedigion canlyn- olR. Parry, Abercarn D. Davies, New Inn; E. Evans, Pisga; a J. M. Harries, Morfa. Dechreowyd y gwahanot oedfaon gan J. M. Harries; R. Parry; W. Wil- liams (B.) a D. Williams. Cafwyd cyfarfod tra llew- yrchus, a hyderir y bydd effeithiau dymunol i'w gweled yn amlwg ar y lluaws oedd yno yn gwrandaw. Penderfynwyd i'r cyfarfod nesaf fod yn NghasneWydd, ar yr 2il a't 3ydd Ð fis Mawrth.—THETA. LLANWNEN.—Ar y 4ydd o'r mis hwn, cadwodd y Gym- delthas Amaetbyddol eu cyfarfod yn y lie hwn, pryd y caf-