Y Genedl Gymreig

GROESLON. YSGOL PENPPORDI) ELEN.—Dydd Iau diweddaf oedd uchel wyl flynyddol yr ysgol uchod, pryd y cafodd y plant eu hanrhegu a gwledd o'r fath oreu, trwy garedigrwydd eyfeillion yr ysgol. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan y bonedd- igesau canlynol: Miss Thomas, Hufod boeth; Miss Jones, Wern oleu; Miss Jones, Tryfan Factory; Misses Eames, Felin Forgan; Miss Eames, Ty capel; Miss Jones, Plas Dolydd; Misses Hughes, Llwynygwalch; Miss Jones, Tyddyn Dafydd; Miss Williams, Llanfair Arms; Miss Roberts a Miss Hughes, Tyddj nmuwr; Miss Morris, Tyddyn Mensier: Miss Jones, Garegfawr; Miss Parry, Gwyndy; Miss Jones, Grocolon Mrs Ed- wards, Groeslon; Mrs Williams, Talyllyn; Mrs Hughes, Tvddynmawr; Mrs Jones, Mount Pleasant; Mrs Jones, Tanybryn; a Mrs Jones, Ysgoldy. Yn yr hwyr, cynhaliwyd cyfarfod cy- hoeddus o dan lywyddiaeth Mr T. Lloyd Jones, "7aly'-n Ymddangosai y dorf wrth ei bodd yn gwrandaw ar y Nantlle Vale Brass Band yn chwareu yn feistrolgnr; cor Bryn'rodyn, Messrs J. W. Jones, ae 0. T. Parry, a phlant yr isgol yn canu yn rhagorol, a'r U3 w)-dd y Parch J. Jones, a Mri D. Thomas, I). Jones, Evan Jones, a G. T. Edwards yn areithio i'r pwrpas. Y mae'r ysgol hon wedi enill mwy o gronta eleni nag crioed, acyn haeddu cefnogaeth wresog yr ardal.

BRYNENGAN, EIFIONYDD. I CvFAitroD LLEWIIDOL. Cynhaliwyd cyfarfod llenyddol ae adroddiadol yn y lie uchod yn ddi- weddar. Llywydd, y Parch H. Hughes, Brynkir Station. Y beirniaid oeddynt y Parch H. Hughes, Mri W. Jones, Tyddynmam; R. Prichard, Tyddyn- uchaf; a J. Thomas, Cefncae'rferch. Hefyd, cafwyd gwasanaeth cor y lie, dan arweiniad Mr R. Griffith, Monachdy Bach. Cafwyd cyfarfod ardderchog.

BONT, LLANBKYNMAIR. I Cynhaliwyd cyfarfod adlomadol yn Ysgol Fry- tanaidd y Ile uchod, nos Sadwrn, Ionawr 12fed. Llywydd, Mr Owen, Pennant, i'r hwn y canodd I)Y"ryno arabol- godwyd lo mt Owen ?bol? godwyd I'r gadalr lywyddol; Dyma lyw lawn, a di. lol I arwain ein cwrdd hwyrol. Canwyd yn yatod y cyfarfod gan Kri R. Owen, Pennant; R. S. Hutnphreys, Bont; E. Jones, Llwyncelyn; Miss A. Evans, Bronderwgoed, a chor y lie. Darllenodd Mri E. Edwards, Bont (Cadfanfab), R. Jones (Dyffrynog), T. Evans (Caregog), a T. Jervis, Dolgadfan, eu cyfansodd- iadau barddonol, sef Marwnadau i'r diweddar Barch Evan Jones, Fronlwyd. Sillebu Cymraeg, goreu, Annie Humphreys, Bont; sillebu Saesoneg, yr un yn deilwng. Areithio byrfyf) r, goreu, D. Humphreys, Bont. Ton gon y cor, 8C ymaith a phawb wedi eu difyru yn fawr.—Lltw Cadfan.

BIRKENHEAD. I PWy TW T GWRON ?-Nos Fawrth, y 15fed cyflsol, traddododd Cranogwten ddarlith orcheetol ar y testyn uchod yn Ysgoldy y Methodistiaid Calfinaidd, mewn cysyUtUd il chyfrinfa y Teml- wyr da yn y lle, Nid oes neb ag sydd wedi cael y pleser o glywed Cranogwen ynamheu am foment ei gallu i drin pwne, ac nid ydym yn cofio ei chlywed erioed mewn gwell hwyl na chyda mwy o fedrusrwydd na'r waith hon. Gallasem ddifynu rhanau helaeth o'r ddarlith, ond tybiwn mai mwy priodol i bwy bynag a ewyllysiant adnabod m hunain fyddai ymgeisio am gael clywed y ddarlith yn gyflawn yn cael ei thraddodi gan y ddarlith- yddes ei hun, yr hyn sydd yn gaffaeliad i bob perchen chwaeth. FREEMASONS.—Nos Iau, y 17eg cyflsol, cyfarfu aelodau y Combermere Lodge, rhif 605, yn y Seacombe Hotel, Seacombe, i gynal eu cyfarfod blynyddol er cynnorthwyo yn ngorseddiad eu W.M. am y flwyddyn ddyfodol. Wedi myned trwy y goruchwylion rhagbarotoawl o'r gwaith, cymerwyd y gadair gan y Brawd J. P. Platt, P. P. G. J. D., ac aeth trwy yjjorchwyl o orseddu y Brawd Charles Staley yn W.M., mewn dull fill- rhydeddus. A ganlyn sydd restr o'r swyddogion a apwyntiwyd:—Brodyr Thomas Shaw, J.F.M.; Edward Jones (Yr Albert), S.W.; Thomas Gregory, J.W.; J. Sillitoe, P.G.J.D., P.M., trysorydd; J. R. Simon, ysgrifenydd; R. Foulkes, S.I) A. E. Coveney, J.D.; J. F. Lea, P.P.G.S.OAV, P.M., D.C.; W. Pany, organydd; G. J. Davis a W. Parry, stiwardiaid; B. F. Kettle, J.G.; J. Holloway, Tyler. Ar ol myned trwy y gwalianol seremoniau, eisteddwyd i fwynhau y danteithion parotoedig, pryd yr oedd pawb yn ymddangos yn foddhaus, lie y pasiwyd y gwahaiiol lwncdestynau arferedig ar y cyfryw acliosion.—Gohebydd.

CWMTIRMYNACH, BALA. Dydd Gwener, Ionawr lleg, anrhegwyd plant Ysgol y Bwrdd y lie uchod a the parti ardderchog, er dathlu yr amgylchiad o gael ysgoJfeistr newydd i'r lie, sef Mr Robert Price Jones, o Goleg Bangor (gynt o'r Bala). Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan y boneddigcsau canlynol: Misses E. Jon88, r''?n ddol uchaf; M. Williams, Hafod-yr-esgob- ucha; M. E. V. Jones, !laes-y-adfa; M. Jones, Nant Hir; J. A. Jones, Bwlch; J Jones, Gor- seddau; A. Roberts, Mynach Cottage; a Mrs Roberts, Coedyfoel ucha. Yn yr hwyr cafwyd eyfarfod hwyliog iawn. Llywydd, Dr Hughes, Bala, Cafwyd areithiau doniol gan y cyfeillion canlynol; y Parchn. E. Peters, Bala; Owens, person y plwyf; Mri. Jones, builder, Bala; Rowlands, British School; Jacob Jones, J. R. Jones, (clerk of the board), a T. Jones, Pentre ac eraill, ar "Werth addysg." Canwyd amryw donau gan y plant dan arweiniad Mr W. Williams, Hafod-yr-esgob-ucha, Glanyrafon.—J. Jl,

GROtfANT. "POB Dy-; YN FYWQRAPHYDD IDDO El HUN. Dyna oedd testyn darlith a draddodwyd yn Nghapel Y Methodistîaid Calfinaidd nos Wener, Ionawr 18fed, gan y Parch John Williams, Caer- lleon. Yr oedd y ddarlith yn wir ragorol yn mhob ystyr. Gwrandawyd ami am oddeutu dwy awr gyda'r hyfrydwch mwyaf. Cymerwyd y gadair gan Dr Griffiths. Gwnaeth yntau ei ran yn hynod dderbyniol. Cafwyd anerchiad byr a buddiol ganddo ar y priodoldeb o iawn ystyried pa lyfran i'w darllen a pha fath wybodaeth i ystorio yn y meddwl. Canwyd amryw ganeuon gan gor y lie dan fkrwe, iniad Mr P. Thomas. Yr oedd yr elw oddiwrth y ddarlith at achos addysg yn Gronant. Da genym ddywtyd fod Mr Williams vil rhoddi ei ddarlith yn rhad ao am ddim. Gallwn ddvweyd fod y ddarlith yn un o'r rhai mwyaf adeiladol a draddodwyd yn yr ardal yma erioed.— Gohebydd.

LLANGWNADL. Nos Wener, y 18fed oyfisol, cynhaliwyd cyfarfod adloniadol yn yr Ysgoldy Cenhedlaethol Llan- gwnadl. Llywyddid gan y Parch G. Jones, y eurad. Yn ystod y eyfarfod cafwyd caneuon swynol gan Mri Ap Moras yr Ysgolfeistr; Philip Parry, Sam; W. Williams, Ty Hen; H. Williams, a B. W. Owen, Tydwelliog.—Tijdtceilfab.

r LZRPWL. I CAPBL ATUTHAK BTEBBT. Pwy bynast a aUitsai eist«dd am ddwy awr ynnghapel Chatham-street nos Fawrth di?odd u, a )?wrando ar Dr William Reea jn traddodi ei ddarlith ysMenydd ar X.rgr?gj,. .? h.b fwynhau eI hun, a t--i yn wrthrychtog?uri. Ymwbonyuhmddiarlith- clywsom hi ti?g ugadn mlynedd yn 01. mor hen fel y dywedai y darlithydd fn ei ragymadrodd ei fod bron wedi ei hang- hoiio; ei tod? (?SSddodi y noson hono ar gais daer gwyr ieuainc y capel hwnw, 80 er iddo ymlid llawer yn ddiweddar ?oly? hen ddarUth, ofnai nad oedd ond wedi cael gafwl yn ei chynflon. Priodol iawn y dy- wedai y Dr Owen Thomas, wrth gynyg diolchgarwoh i'r d?lithydd m Idiwedd, "oa y gynaon yn unig a gawsom y noson tono. rhaJ.d fod v eorph yn ?ynyrch did hyff?,e?W,. Dy.i ?T ary. -.ty.rdh, ddarlith fod dyn yn dysgu rhai creaduriaid, megis Yef a'r eeKyI; foosbarth map, er yn eynefin a dyn, nad all=tddyaguondychydigg?do'It )I y moo&yn, a r ych a'r gath hefyd, yr oedd yn ddiaon uh.?xd dy, Ih ond ychydig I::Jeih= 'Tfd!w o*,s- goreuide?-masuaryIIyKfd. Yr 6odd d.,brth o grmd?id yn dys?t dyn, a bys ysbrydoliaeth yn cyfeirio eytv dyn atynt am wersi M addyaf?adan (il?'do.o.yiflwaD dg am ei greaduriaid distafflaf yu cadet I dysgu ynyr adnod hono. Ystyrtwch y brain" p- dy,?f,yan erfoed weill Uwygn! er nad yt yn kan nae yn mwN nacyn cywain i ysguboriau,' eto mor lyfn a thegydyw eu gwiag; daliw?h un ohonynt, y mae yn edrych mor dmsiad? a phe buasai wedi cael siwt ?diUad?ne?d' y boreu h?nw. AcymaeSol? :.o/WJdlo;ro' y L'?:raem &nhywaith o blant d ?,. set y diogyn. -dd:y.g at groadur distadl y llwch sef y morgrugyn. Wedi haeddeideetynynydullmedrua nwn,aetn yuariim- ydd par(?hedig yn mlaen i syl^d ? re4df m ?fenon Y morgrug, y doethineb .'? cywreiurwydd a ddangosant wrthadeMadueuhyatafeIloedd, y manylwch matA?a- (.<'«; gyda pha un y dygant yn miaen eu cynuuniau. tNi.odi? o,y?d fod un athronydd, trwy fanwl a hir sylwi aniynt. wedi cael allan fod yn eu plith ??dn 0 ?wod- raeth. yn cynwys brenhin a thywys(?gion, 8C y byddai gwrthryfel yn tori allan ar brydiauyn mhlith eu gwerin yn erbyn eu huwehaflaid, gan ddysgu yn eu teyrnas hwythau hefyd mai "trech gwlad nac arglwydd. Bryd araU torai rhyfet allan Awnf! y naM dwmpath oforgruga'rllau,a dinystr morgidd -.wyd,?.. åJn x1 y f= I.s:03do;gg:t&.r Li i ?oll rb y. f e I prosenol w me? burst nerthol o by- dfl Jrgieo mOai'li nRl y. i therfyn dori danedd a gwin 3? hen Dwre yna. Yna -th yn mlaen i sylwi fod yr un athronydd yn dyweyd fod vmorgrug cochion y' g wd morgrug d9' yn ihfogJgfd:ty y 'ttJd fu){W ZI ymwared oddiwrth yr anwiredd hwn; a b?ai yn dda ganddo pe ?wmd'r morgrug ymwared oddiwrth eu ?thwasimth hwyfchau. Gan mai mewn (:yf3?Utiad a the p" Ysgol Sabbothol Chatham-street a r cang- henau y traddodid y ddarlith, rhoes Dr Rees amryw gynghorion 'n te.. ii i ddeiliaid yr y?VIZ?s, :d'iJ tegndfer.¡l1n yn drwyadl. DYWdd fod amo ofn fod Pab=tol gynydd dirfawr yn y wlad hon, w mai dymunol fyddal {:rr;:en;TacYbr¿ vn yr hwn y g.-did allan gyteili-?.d.. Eglwys Dr Owen Thomas, wrth gynyg diolchgarwch y cyf- arfod i'r darlithydd aroddes engraifft ddigrif o garbwl- aiddiwoh im dyn yn sir Feftionydd wrth dd-Ue. Heb xi. 21: Trwy ffydd, Twob wrth fi??.a fendithiodd Bob, un ofeibion Joseph; ac a addolodd a'i bwys ar ben ei ffon." Cymerwyd y gadair gan y Parch Owen Jones, B.A.; acleblaw A r ai a nodw yr oedd hefyd ar yr eB!Q:n- lawrParchn W. 0, W ril?al ms F R 0 t5, J o seph Nil- Uams. W. Nicholson, &c. Yr oedd y cyfarfod yn un d'? W. NWi?h. .],T?IZ., a'rgynulleidfayn Iluosog. T OYTYNGDBB TN NEHEUDIB CYKBU. Y mae Lei wl hefyd yn dechreu ymystwynan O'l ch;1d:nhefhh.e ymy'yJ wedi eu cynal. Gomeddodd y maer alw cyfmlod cy- hoeddus, &C ymgymùlodd ychydig Gymry ddydd Ian diweddaf, tanyagriflwvd rhwng dau a thri chant o bunnau yn y fan a'r He, ac agorasant drysorfa fel y Mt?S*S? ?w?? ?rho?dion??S. YmwMrWiUiam fuyn eyfla?i g?hydri hefo'i fowlen, ac wedi Trz.i"Swp.tliDi?'rnewyn. Dylai y dref bon yru .1,1 .1 ugain mil o b=uau at achos o'r fath mewn byr MR in He hyny, nido??smodd 'thi odid i daIm ;Jaenn;:lr vn ::g = Le,*l ddim ya mlaen ]rn wl, os na uydd yn enwadol. Un waith ▼ deuweh oddiallan Yr eyl6h cyfyng hwnw, dyna h i pwy sydd wrth wraiad y symudiad,a phriodoligauddibenion i'r person hwnw. h W? fi?ydd y g.,??M ydyw ?i d,?g- ;bi:;th ;n:; a:: ldei; o fwriad drwg, ao o galon ddrwg, Pan gawn ni ymadael k'r ysbryd cythreiilig hwn sydd yn meddiannu cynifer o honom, bydd yn ddigon buan i ni ganmol ein hunain a gosod chi hunain fel cenedl uwchlaw cenhedloedd eraill. Yn y oyfamser, mawr lwydd i bob ymdrech a w*eir gan S"n a Chymry Lerpwl a phob tref arall i dori eisiau trueiniaid EmyUwg, hil yr hen SuliuWd R. 4 ■ AJNTKLD-BOAD, I yr h? a agorir y dyddiau hyn trwy ine9 o oedfeuon gan rai o brif bregethwyr yr enwad. Capel Ihl aidd Calfinaidd ydyw, a r-,d. Ca 1m Cranmer- street. Y mae yn adeilad hardd, ac yn sefyll mewn Û; l.ynyRdfdÝdgJd' M7h Owen; a gweinidog nea fugail yr eglwys ydyw'r Parch Owen Owens,

Y PDAMWAIN ANGETOL YN CHWAREL PENYBRYN, NANTLLE. Yn ein rhifyn diweddaf, ymddangosodd byr grybwylliad am y ddamwain angeuol a gymerodd le ddydd Mawrth yn Chwarel Penybryn, Nantlle. Cynaliodd Dr Hunter Hughes drengholiad ar gorph yr ymadawedig, sef William Pritchard, 63 mlwydd oed, dydd Iau, y 17eg cyflsol, ac y mae'r manylion pellach fel y canlyn :—Prydnawn ddydd Mawrth, y 14eg, yr oedd y trahcedig yn gweithio yn y rhan hono o'r chwarel a elwir y "Twll Mawr," fel creigiwr, yr hon alwedigaeth a ddilyn- odd am oddeutu deugain mlynedd. Yr oedd ar y pryd gyda gwif yn ei law yn ceisio dadsymud darn o graig. Cwympodd y darn i gyfeiriad hollol aik- nysgwyliadwy, a thra yr oedd y trancedig yn ceisio dime oddiar y ffordd, llithrodd ei droed ar y rybel, a Syrthiodd ar ei ddwylaw. Oherwydd hyn, meth- odd a myned o gyrhaedd y graig, rhan o ba un a gwympodd arno gan dori asgwrn ei gefn, a'i niweidio yn beryglus iawn. Cymerwyd ef adref yn ddioed, a gweinyddwyd arno gan Dr Roberts. Bu y trancedig farw yn mhen deng munud wedi iddo gyrhaedd y ty. Dychwelwya rheithfarn o Farwolaeth ddamweiniol."

BODDIAD GALARUS GERLLAW PANT GLAS, ARFON. I Dydd Ian diweddaf, cynhaliodd Dr Hunter Hughes drengholiad ar gorph Edward Jones, 57 mlwydd oed, Ty'nycoed, Bwlchyderwyn, yr hwn a gafwyd wedi boddi yn yr afon Marden, ger Pant Gins, ddydd Llun, y 14eg eyflsol. Oddiwrth dystiolaeth Mr Owen, Caerau, ymddengys i'r ym- adawedig fyned ar goll ar y nos Sadwrn blaenoroJ, ac iddo ef ac eraill fyned gyda glanau yr afon i chwilio am dano ar y 14eg cyflsol. Canfyddwyd ef yn gorwedd mewn oddeutu pedwar troedfedd o ddwfr, yn yr afon, ae yn hollol farw. Nid oedd olion niweidiau ar y corph o gwbl, ae yr oedd arian a phethau ereill yn ei logellau. Rhaid mai dyrysu a wnaeth y trancedig, a chymeryd eyfeiriad chwitliig oddiwrth orsaf y rheilffordd, a thrwy hyny myned at yr afon. Robert Williams, Fron Oleu, Garn Dolbenmaen, a dystiodd iddo fod yn nghwmui y trancedig nos Sadwrn, y 12fed cyflsol. Buont yn y King's Head, Llanllyfni, rhwng chwech a saith o'r gloch y nos, ae wedi hyny yn y Ciuarryman's Arms, ond gwrtliodwyd eu cyflenwi â diod yno. Yn ddiweddaracii, ymwelsant a'r Fort Tavern, a chafodd y tyst ddiod yno, ond nid oedd yn eicr a gyflenwyd y trancedig a'i peidio. Aethant oddiyno i'r Barmouth Inn, a chawsant eu gwrthod yno. Cerddasant wedi hyny i'r Pant Glass Inn, ond ni chyflenwyd hwy diod yno, gan gan ei bod yn amser can. Yr oead y tledig "mewn diod," ond nid yn feddw iawn, a gailai gerdded yn eithaf da. Ni chwerylasant ar y ffordd o gwbl, ac ni wyddai y tyst faint olaseidiau a gaf- odd y trancedig tra y bu yn ei gwmni. Gadawodd ef oddeutu un ar ddeg o'r gloch, a phan welodd ef ddiweddaf, yr oedd yn cyfeirio ei gamrau tua chartref. Dychwelwyd rheithfarn agored, aef ddarfod i gorph y trancedig gael ei ganfod yn yr afon.

FFETOGJMTTTFTT FIFCTT&IRARAI SwYnDPi's GENEDL, 12 0'11 GLOCH. MR. Il, M. STANLEY. Y mM y dargaMyddwr ASricanaidd bydenwog -i C;¡a=::jO:l:n cael derb iad tywysogaidd yn Paris. Nos 8adwrn eafodd ei groesawu i wledd yeplenydd yn yr Hotel du Louvre, gan Gymdeithas Ddaearyddol Paris. Ymgynullodd cwmni lluosog ae enwog i gyfarfod y teithiwr digymhar. Yn ystod y noson, darfu i Weinidog Addypg Gyhoeddus anrhegu Mr Stanley i'r addum academig o gangau palmwydd mewn aur; a hysbysodd y Llywydd ef fod y Gymdeithas wedi ei wobrwyo â 'u tlws aur mawr. PAJUS, ION. 21, GYDA'R NOS. Rhoddodd aelodau y Preas Club yn Paris wledd heddyw i Mr H. M. Stanley. Yfwyd amryw 1wnc- destynau er anrhydedd Mr Stanley, yr hwn, mewn atebiad i'r cyntaf, a ddy wedodd ei fod yn cofio nad ydyw efe ddim ond newyddiadurwr plaen, ac yn nghanol y peryglon mwyaf ei fod yn cofio mai milwr newyddiadurol ydoedd, yn cael ei ddirgym- hell gan ei reddf newyddiadurol i archwil-'o gwled- ydd anadnabyddus a chyflawni yr hyn yr oedd Dr Livingstone ae eraill wedi eu gadael heb eu cyf- lawni.

GLANIAD NODWYDD CLEOPATRA. Y mae Nodwydd Cleopatra o'r diwedd wedi ei docio yn ddiogel yn Blackwall. Canfyddwyd y steamtug Anglia, gyda'r Cleopatra yn rhwym wrthi, yn agos i Margate brydnawn ddydd Sul, a boreu ddydd LJun cyrhaeddodd i Gravesend tuag 11 o'r gloch. Diogelwyd hi wrth y buoy yno i aros am i'r llanw ddyfod i fyny. Yehydig cyn un o'r gloch, rhyddhawyd hi, ae aeth yn mlien i fyny yr afon, a llaaws mawr o bobl yn syllu arni, Be yn bloeddio croesaw calonog. Cyrhaeddwyd Black- wall ychydig cyn tri o'r gloch. Nid oedd dim dwfr wedi treiddio trwy y Cleopatra. Mordwywyd yr Anglia gan y Capt. John Tracey, ac yr oedd ganddigriwo 17 o djdynion. Yr oeddy Cleopatra yn ngofal Capt. Carter a phump o ddynion. Derbyniodd Mr Dixon y pellebyr a ganlyn oddi wrth ei Mawrhydi: I I Y mae yn ddywenydd mawr i'w Mawrhydi glywed am laniad diogel y Nodwydd.'

DIFFYNIAD CAERCYSTENYN. I Cyhoeddwyd dadganiad swyddogol yn Nghaer- eystenyn yn dywedyd, os methir a chytuno ar amodau, fod pob peth wedi ei, ddarpar ar gyfer gwneyd amddiffyniad hyd i'r eithaflon pellaf. Cynghorir y trigolion i fod yn da,,??l a h;?T?lgla, f. pheidio cymeryd eu dylanwadu gan ddyfeiswyr nowyddion gau.

Y DYBIAETH YN BERLIN. I BERLIN, Dydd Mawrth. Y dybiaeth yma ydyw y bydd i'r Llywodraeth Dyrcaidd wneyd yn hysbys i'r Galluoedd eraill beth yw yr hyn a hawlia Rwsia, gan fygwth pa delerau bynag a gynygir os gadewir hi yn ddi- gefnogaeth. Ar hyn o bryd, y mae yr boll Allu. oedd yn dewis bod yn rhydd i weithredu fel y mynont, yn hytrach nag ymrwymo i gydweithredu a'r Tyrcod, nac yehwaith gyda'u gilydd.

YMDAITH AR GAERCYSTENYN. I Ymddengys fod y Llywodraeth Awstriaidd wedi cael sicrwydd y bydd i'r Pencadlywydd Rwsiaidd ymdaith yn mlaen yn nghyfeiriad Caercystenyn os na fydd i'r telerau heddweh y Rwsiaid gael eu derbyn yn ddioed. Nid yw Awstria mwyach yn gwrthwynebu i'r Rwsiaid fyned i Gaercydtenyn.

YR YMDAITH AR GALLIPOLI. I Gohebydd y Times yn Paris a ddywed ei fod wedi derbyn pellebyr o Gallipoli yn I ?;b ed ei lod Rwiaid yn 11u mawr a grymus yn ymdaith ar y dref hono.

GERMANY A RWSIA. I Y mae y newyddiaduron Germanaidd yn parhau i ddilyn cwrB o annihleidgarwch haelionus tuagat Rwsia. Hyd yn nod yn y cyfwng peryglus pre- I senol, y mae'r wasg Germanaidd yn arddangos pwyll a thawelwch.

BETH A DDAW 0 GAERCYSTENYN ? Os yr a y byddinoedd i mewn i'r brifddinas Dyrcaidd, bernir y bydd y telerau nesaf yn cynwys ar fod i Gaercystenyn gael ei gwneyd yn fath o wladwriaeth ddiblaid yn ol dull diweddar Werin- iaeth Oracow.

CADOEDIAD WEDI BI GAEL, I Dywed y Standard, ond nis gwyddom ar ba sail, I fod "cadoediad wedi ei gael am chwe' mis." Yr ydys yn disgwyl cadarnhad neu wadiad o hyn. I

Y PARCH DR R. LLUGWY OWEN. I Canfyddir mewn colofn arall gyfleithiad o bara- graph a vmddangosodd mewn papyr yn hysbysu fod y Parch R. Llugwy Owen, D.D., yn myned i gael ei ordeinio yn offeiriad Eglwys Loegr. Pan ar fyned i'r wasg, sicrhawyd ni mai anwiredd maleisus oedd y paragraph, ac fod y Dr Owen mor ffydd- lawn i'w egwyddorion ag erioed.

— — —— YSGOL I WYR IEUAINC CYMREIG YN LLOEGR. DYMUNIR hysbysu fod yr ysgol uchod wedi ei symud o 222, Netherfleld Road, i le mwy canolog a chyfleus, sef yr Young Men's Temper- ance Hall, Hardman-street (top of Bold-street). Am y telerau ymofyner a'r athraw yn y lie uchod neu yn ei breswylfod—Mr J. Hughes, Stanley View, Walton Lane, Liverpool. 01071a. TAI AR WERTH. GWEKTHIR drwy gytundeb gyfrinachol U gan Ymddiriedolwyr Cymdeithas Adeiladu Bethel a Saron, dau o DAI LEASEHOLD, No. 13 a 15, Hill-street, Twthill, Caernarfon.—Am ychwaneg o wybodaeth, ymofyner a'r ysgrifenydd, W. J. Williams, Bethel, neu 26, High-street, Caernarfon. 1048-h HELAETHIAB MASNACHDY. GAN FOD PIERCE A WILLIAMS, CAERNARFON, wedi penderfynu gwneyd eu Masnachdy gymaint arall, maent o dan orfodaeth i ysgafnhau llawer ar y Stoc, 'gan fod pawb sydd wedi gweled -iTOC P. a W. yn gwybod mai hon yw un o'r Pedair Stoc fwyaf yn holl Ogledd Cymru, 08 nad y fwyaf. Beth bynag ni fuaaai P. a W. yn dymuno newid Stoc efo unrhyw Fasnachwr yn Ngogleid Cymru. Hyn sydd ddigon ar y pen yma. Ond y peth mwyaf i'r cwsmeriaid ydyw STOC FAWR, a hono yn rhad hefyd. SALE FAWR YN PARHAU. Yn ychwanegol at y list fawr yn y Genedl yr wythnos ddiweddaf, mae P. a W. wedi penderfynu clirio llawer ar eu FURNISH- ING DEPARTMENT, sef Carpets, Oil- cloths, Linoleums, Damasks, epps, Quilts, Counterpanes, Blankets, Sheets, Cretonnes, Chimtzes a Dimities, Muslin, Hangings, &c. Carpet da llatheu o led, 3c y llatli. Ffelt Carpet da, ,8ic y llath. Eto, llathen a haner o led, Is 41c, pris cyfEredin, 2s. Canoedd lawer o Tapestry Carpet' Is 9lc j yr hen bris oedd 3s 3c. Real, Brussels Carpet da, 8s 6c y Uath, ni welwyd fashiwn beth o'r blaen. Cretonnes splendid, Sic. Quiltiau Honeycomb Gwynion, mawr, efo fringe, o 5s 6c i fyny. Muslin Hangings, o la 6c i ffny, Honeycomb, lsJ4c. Toilet Covers, gic. Edrychwch i'r Getiedl yr wythnos ddi- weddaf, a bydd yr holl list fawr hono i'w • cael am ychydig amser, meo Toweli dIr, Ie yr un. Eto, yn mesur 34 modfedd, lie yr Ún. Llieiniau Byrddau, 3c yr un. Canoedd lawer o latheni o Winseys, o lie y llath, haner y pris. RHAID EU CLIRIO YN DDIOED. Remnants, haner y pris. Agor am Naw a chau, am Saith, Did addaw cau am Saith mae P. a W. megis rhai, nid rhaid iddynt gadw yn agored i dreio dal cwsmer ei gymydog, ar ol iddo gau yn ol eu air. Cymered pawb sydd eisiau Nwyddau Rhad y fantais o'r Sale fawr hon yn ddioed, neu byddent yn golledwyr mawr. PIERCE & WILLIAMS, AFR AUR, CAERNARFON. EISTEDDFOD GADEIRIOL MON YN M HORTHAETHWY, 1878. Twu "M.UlQUlS,' Rhif 38 o Restr y Testynau.— Cyflwynir a ganlyn fel atebiad i'r lluaws cyfeillion a ymofynant o berthynas i fanylion y gystadleu- aeth uchod Yn laf. Cylth y Q</stadleuaeth.—Yn agored i bawb sydd yn gweithio yn y chwareli, oddigerth Seiri llechi (Slate masons) proffesedig. Gyflawn roesaw i'r gofaint, seiri coed, a chynifer sydd, o'r labrwyr i fyny hyd y chwarelwyr, yn ol ystyr briodol a dealledig y gair. Yn 2il. Y Gerf-diklw. -I fod ar uchaf y Jfoiki: ys dywed yr Arch-fardd: y l bu niwr ar b y Twr, ":ed u'aw'y 9%y(Td hi'n bwrw gwlaw." Yn 3ydd. Y Cerfiaiau (Engravings) llythyreml.- Nid ydynt i fod i mewn o gwbl. Yn 4ydd. Cynllun o'r Twr.-Gellir ei gael yn ddestlus, areak, gan yr ysgrifenyddion, yn union- gyrchol drwY y Post am werth 7c o lythyrnodau. CBRDDOKOL," Y brif gystadleuaeth Gorawl, Rhif 17 o Reetr y Testynau >-Y nifer wedi ei newid hyd yn 150, yn lie hyd yn 100. Rhif 35 o Restr y Testynau.-Nodir yn amlwg mai o'r gyfrol a elwir Edward Jones' Musical Rolicv y mae yr alaw ksymleu ben bys' i'w chymeryd ar gyfer y gystadleuaeth hon; ond 05 na all y sawl a ewyllysiant ymgystadlu ddyfod o hyd fr gyfrol ddywededig, anfonir copy o'r alaw ar dderbyniad stamped envelope, yn rhad drwy y Post gan Mr John Morgan, Cadnant, Menai Bridge. Ili&gwyliwu fod yn &bl ar fyrder i gyhoeddi enwau ein Ilywyddion, arweinyddion, cerddorion, &c., &c. Ydym, yn eisteddfodol, YR YSGRIPENYTIDIOX. Ystafell y Pwyllgor, Porthaethwy. 1086h G 0 HIRIA D EISTEDDFOD LLANRWST. BYDDED hysbys i Feirdd, CerddoriQn, a Llenorion Cymru beubaladr fod Pwyllgor yr Eisteddfod uchod wedi dyfod i'r penderfyniad o'i gohirio hyd y flwyddyn 1880. Yn y cyfamser lied y beirdd yn mlaen gyda chyfansoddi ar ei chyfer. Nid ydys ond yn ei gohirio dros amser. Bydd yr oil o'r testynau yn cael eu cyhoeddi ar fyrder yn newyddiaduron ein gwlad. Nid oes a wnelo y Pwyllgor a dim a gyhoeddir, neu a ddichon eto gael ei gyhoeddi, gan neb, mewn cysylltiad ag unrhyw gynulliad a fwriedir ei gynal yn Llanrwst y flwyddyn hon. Arwyddnodwyd dros y Pwyllgor gan H. ROBERTS, Cadeirydd. MORRIS DAVIE?, ? v :8Ig;ä: } Ysgrifenyddion, 0. ISCOED JONES, Ysg. Myg. 1102i DALIER SYLW. TUNELLI 0 BACON 0 4tc. TUNELLI 0 YMENYN, 0 10c. COFIER NAD YW YR UCHOD I'W GAEL OND YN Y FARCHNADFA NEWYDD, STRYD LLYN, CAERNARFON. MARKET HALL, CARNARVON. PERIODICAL SALE. | TUESDAY AND WEDNESDAY NEXT. MESSRS. E. H. OWEN AND SON will Sell by Auction on Tuesday and Wednesday next a large Assemblage of Household Furniture and Drapery Goods, the latter the property of Mr W. D. Owen, Drapery, Llanerchymedd. Household Furniture on Tuesday, and Drapery Goode on Wednesday. Sale to oommence each day at 12 o'clock. For further particulars apply to Messrs E. H- Owen and Son, Auctioneers, Carnarvon and Pwll- heli. 1103—f RHOSTRYFAN. CYFNEWIDIAD DIWRNOD SALE. 6WERTHIR AR AUCTION GAN MRI. E. H. OWEN A'I FAB, y? y Queen's IVJL Hotel, Caemarfon, dydd SADWRN, Ionawr 26ain, 1878, am 3 o'r gloch yn y prydnawn, yn unol a'r amodau a hysbysir ar y pryd, TRI 0 DAI RHYDD-DDALIADOL, Perthynol i Mr Owen Thomas Roberts, ac adna- byddus wrth yr enw "Minffordd," Rhostryfan, gerllaw Caernarfon. Y maent yn awr yn naliad Mrs Martha Parry, Mri. Robert Owen, a Francis Jones, yn ol Ardreth Flynyddol o 15p. 10s. Od. Sail yr eiddo mewn cymydogaeth gynyddol, ac yn agos i'r North Wales Narrow Gauge Railway. Am fanyfion pellach ymofyner a'r Arwerthwyr yn Nghaernarion, 1073g RHOSBODRUAL. TAS 0 WAIR RHAGOROL AR WERTH. GWERTHIR AR AUCTION, GAN MR. E. H. OWEN A'I FAB yn Rhosbod- m rual, gerllaw Caernarfon, am dydau o'ro'iloc; prydnawn ddvdd Gwener, Ionawr 25ain, 1878, TAS 0 WAIR o gynauafiad da, ac mewn cyflwi rhagorol. Swyddfa'r Arwerthwyr, Caernarfon, Ionawr 15fed, 1878. 1074h TIROEDD AR OSOD YN TRALLWYN. Y XAD MR D. JONES wedi derbyn cyfarwyddid i M osod ar AUCTION yn Trallwyn, ddydd lau, Ionawr 31ain, 1878, 160 0 ACERI 0 DIR PORFA ardderchog mewn lotiau cyfleus. Y Sale i ddech- reu am un o'r gloch. Gwerthir hefyd y canlynol: Ohwech o Goed Uwyfanod (Elm) Duon i girt, yn mefur deunaw modfedd i fyny; hefyd Chw9Ch 0 rai llai, yn mesur 12 modfedd i fyny. Am fanylion pellach ymofyner a'r Arwerthwr? Tremadoc. 1092—f NEWRY HOUSE, HOLYHEAD, ANGLESEY. LARGE AND ATTRACTIVE SALE OF EX- CEEDINGLY VALUABLE HOUSEHOLl* FURNITURE, AND OTMER EFFECTS. MR J. JONES, Amlwch, has been ravoore? -i?'i. with indructions to SELL BY AUCTION, as above, shortly, a large assemblage of costly* Furniture and out-door Effects, the property of that late Dr. Walthew. Further particulars will appear in next week's- papers. 1097g HOUSE ON SALE AT HOLYHEAD. GWERTHIR AR AUCTION, GAN MR WM. D. JONES, yn y Town Hall, M Caergybi, am 3 o'r gloch prydnawn dydd Sadwrn, Chwefror 2il, 1878, yr ANEDD-DY DESTLUS A CHYFLEUS, 14, Newry Fawr-street, yn unol ag amodau a ddarllenir ar y pryd. Manylion pellach gan yr Auctioneer, 16, Newry- street, Caergybi. HOli TO CONTRACTORS, &c. CAPEL MAWR, CRICCIETH. CONTRACTORS are requested to take notice, C that the Plans, &c., for erecting Gallery, will not be ready until February 14th, 1878, and that tenders may be sent in to the end of February. Plans, &e., seen with, and tender to be sent to Rev John Owen, Criccieth. OWEN MORRIS ROBERTS, 1098h Architect. TO BUILDERS AND CONTRACTORS. TENDERS are hereby invited to be sent in for JL erecting Lodge, Stables, and other Buildings at Craflwyn, in the Parish of Beddgelert, County of Carnarvon, Plans and Specifications to be seen at the Board School House, Beddgelert, where all tenders are to bo addressed sealed. Tenders to be sent in on or before 6th February next. The lowest or any other tender not necessarily to be accepted. Jan. 22,1878, GEORGE THOMAS. Beddgelert. 1095f BUILDERS, &c., are invited to send in BTENDERS for erecting a HOUSE as residence for minister of Bethel Independent Chapel, Fes- tiniog. Plans and Specifications to be seen at thea house of Mr David Evans, Peniel Terrace, Fes- tiniog, where all tenders are to be addressed makd. Tenders to be sent on or before the 15th FEB- RUARY, 1878. The Committee do not bind themselves to accept! the lowest or any tender. THOMAS WILLIAMS, Engineer, 1066g Four Crosses, Blaenau Festiniog. ON SALE. SODA WATER MACHINE-equal to now,— in good and complete working order.-Apply to W. Riva, Auctioneer, Holyhead. 1100i CALCH LLANDDULAS A GWRTAITH CWMPEINI LERPWL. — Am brisiau a thelerau ymofyner a H. Jones, ieu., City Steam Mills, Bangor. 10,391 GROCERY TRADE. WANTED, an experienced Man as Manager i v to a Branch Shop.-Apply to J. Thomas, Utica House, Holyhead. 1096-f rpo MILLINGS, &c.—Wanted a Milliner, TactusWmed also te Jacket work, in a populous country district. Good wages offered to an ex- perienced, respectable person.—App y to X. Y. Z., Genedl Office. 1083g AR WERTH, TRWT GYTUNDEB CYFRINACHOL, TY TANNEDD yn Mhenygroes. Ymofyner & William D. Owen, Snowdon-street, Penygroes. B)59-h R WERTH, ty a Shop, yn y mfle goreu ?- am fusnes, yn agos i chwarelydd cynyddol Nantlle, ac o fewn ychydig latheni i'r orsaf. Dym& gyfle rhagorol i ddyn ieuanc ddechreu busnes.- Ymofyner a No. 100, Qenedl offioe. 1038-1 TO MASTER TAILORS AND DRAPERS.  FIRST-CLASS CUTTER is desirous to A have an engagement in some good establi"hed house in North Wales.-Apply Y. Z., office of this paper. 10899 15. 0 WObtt. PWY bynag a rydd hysbysrwydd i mi am y -JL person neu y personau a roddasant dan yn fy NHAS WAIR, ar y 9fed cyflsol, a dderbynia y wobr uchod.-William Jones, Bryntirion, Llan- erchymedd. 1051 J

PWLLHELI. I Dydd Mercher, Ionawr 16eg, o flaen ustusiaid y dref hon, Pwllheli, cyhuddwydMr John Williams, tafarndy, Petiygroea, Llanystumdwy, o addef cyfeddach yn ei dy ar oriau anghyfreithlawn, y nos cyn y Nadolig. Wedi clywed y cwynion yn erbvn y ty hwnw, ymwelodd heddgeidwad Cric- cieth a'r lie y nos a nodwyd, haner awr wedi deg, yr hwn dy sydd yn nosbarth heddgeidwad Aber- erch, a chafodd chwech o bersonau a diod o'u blaenau, a merch y ty gyda hwy. Enwau y per- sobatt oeddynt: W. Jones, Felin, Chwilog; J. Jones, Tai'nlon; 0. Jones, Ty'nymorfa; J. Jones, Penybryn; R. G. Jones, Ysgubor hen, a gwaa Glanllynau. Dirwywyd y tafarn- nwr i Is a'r coetau, a'i gwsmeriaid i 6c, a'r costau. Mawr ganmolwn heddgeidwad Criecieth am ei ffyddlondeb yn nghyflawniad ei swydd.— Gohebydd.

Y GYTHRAFODAETH. I Y son diweddaraf ydyw fod-y Llysgenhadon Tyrcaidd wedi penderfynu danfon pob pwnc dyrys i gael ei benderfynu yn Nghaercystenyn, ac Did ganddynt hwy eu hunain. Os felly, bydd i'r Rwsiaid fyned yn mlaen os bydd ganddynt ddigen o arlwyon i wneyd hyny.

BODFFORDD, LLANGEFNI. I Nos Fawrth, cynhaliwyd cyfarfod yn nghapelyr Anibynwyr, er mwyn cyflwyno aniheg i'r gwein- idog-y Parch E. W. Lewis-ar yr achlysur o'i briodas. Llywyddwyd yn fedms gan Mr W. Williams, y Foundry, Llangefni. Cafwyd an- erchiadau gan y Parchn R. Williams (M. C.), Llan- gwyllog; D. Davies, Gwalchmai; T. Jones Trefor, a'r Mri W. Jones, Bodffordd; 0. Jones, Shop uchaf; ac 0. Jones, Groeslon, yrhwn, fel swyddog hynaf yr eglwys, a gyflwynodd yr anrheg-ekctro- plated tea and coffee service-hardd i Mr a Mrs Lewis. Cafwyd caneuon gan gor Gad, o dan arweiniad Mr R. Pritchard, a chan Miss M. Wiliiams, Hafod; Mr H. Evans, Tyn'ronen, a Mr R. Pritchard. Cafwyd anerchiadau barddonol hefyd gan W. Thomas (Bardd y Gyn) a'ch gohebydd. Yr oedd y cyfar- fod drwyddo yn ddifyrus a da iawn.-Glat; Clei- wen.

NEFYN. I MABWOLAETH A CHLADDEDIOAETH MR THomAs GRIFFITH, CEUNIOO BACK.—Y mae yn ofidus genym gofnodi marwolaeth ddisymwth ac annisgwyliadwy y brawd a'r cyfaill Mr 1. Griffith, ond gwerth- fawr yn ngolwg yr Arglwydd yw jnarwolaeth ei saint." Cymerodd yr amgylchiad difrifol- uchod le boreu dydd Iau, Ionawr 10fed, 1878, ar ol tua wythnos o gystudd. Gallwn yn ddibetrus ddyweyd fod yr ymadawedig yr feddiannol ar un o'r cymeriadau disgleiriaf yn Nghymru.