Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
NATHAN DYFED YN _ANFON ANERCH.…
NATHAN DYFED YN ANFON ANERCH. -1 FONEDDIOION,-Fis Awst diweddaf, ar ol brec- west ysgafn o ebrau, cyn i'r huan glwysbryd Atpi ei oruchafiaeth ar y gwyll, cyfrwywyd yr "JIfn tan," ac ymaeth a mi fal "Elliø Wyn ar gefn y tylwvth teg," trwy "uch-wynt, is-wyat, achanol- wyut," dros fyuydd y glvn a gwylgartli a gweilgi, a thrwy grombil dywyll fy mam, am yn agos i ddennaw dego fllldiroedd, hyd onichpfais f r hun bi'vvodd y nog, odditan groaglwyd fendigaid Mr Or ifludd, y Ddirwestfa, Heol y llyn, Caernarfori ac vno y bn'rn yn vmfoddhftu, tfliyderaf, i fodd- 1m l eraiU i raddau, am wythnos yr Eisteddfod (r. ihedlaethol, er mwyn gofwyaw amrai hen gy trillion, gwcled, (ac i raddau) clywed, areithiau, mviiadacth, a cherddoriaeth benigamp, goreuon fv nghydganedl, a'u cymydogion gorehestwiw y Saeson ond, yn benaf oil, i ysgwyd llWi ym- gomio, ymddifyru, ac "ymloni hefo'r beirdd" (eh wedi fy fmwyl hen gyfaill, Talliaiarn, o goffad- wriaerh fendigol), a thrwy dra-charueiddiwch Gwvneddon a Phowysion, cefais hyny i lwyr fodd- lonrwydd: Nis gallaf ar air, fynegi fy niogel- weh diragrith i'm hen Dad Clwydfardd, loan Arfon, Tolo Trefaldwyn, Bodran, Elidirfab, Andreas o Fon, y Thesbiad, Gwilym Oowlyd, Hwfa Mon, Estyn, Gwalchmai, Morwyllt, a degau oraill, rhy ami i'w henwi yma. Da oedd i mi fod yma," gadewais ar fv ol, gartrcf, fy holl hel- bul am traBerth, y pruddglwyf ad frwd, a phob anymunoldeb arall, a dychwelais wedi fy ad- newyddn yn drwyadl, yn ysbryd y meddwl, a llyfr neu ddau yn fy llogell, a'm llun yn fy Law, am • ,«ftro.h vn fvwffwviiifts atocli un ac oil, a hyA, oll am un cant 8;:11t! Bcudithnof ftrtiocli, ftblwvddyn j newydd dda. Wei, dyna fy iji& inau fel llaeth enwyn os gwelwch yn iawn, poed i'r Ocnedl Gymreig ei mabwysiaduyny rhifyn neaaf, er mwyn fy hunan mawr fy hun." 0 ie, hoff rhyfedd genyf weled cynvrchion rhagorol y beiidd, ac eraill, ar eioh tudalenau bob wythnos, yn fy hen iaith gyfoethlawn felusber; arddengvs hyn i mi, er gwaethai y Times mawr, a'i edmygwyr, fod "lie i ddirnad nad oes lladd arni." Eto, carwp bell- ach, adael llonydd i gvsgii i rai o gynwysion eich llitlilenau, megis "Ei?teddfod Fawreddog. Porchell o hwcli Hen Nathan, dri deg o flynyddau yn ol i'r Cymmrodorion; y mae "weithian yn drewi." Hefyd, beiddia ainrii olell gohebwyr, wrth gofnodi hanesion oyfarfodydd owirddyddor- deb lIellyddol, a gwladwriaethol, yn rhyw Ie neu gilydd, ysgrifiaw, Y Babeil anferth," Cynull- Ridfa anferth," &c. Rhyfeddwyf fwy a mwy am hyn, "Anferth," without beauty, "Monstrous. Dyaa syr, yr oil o'm ante i ar hyn o bryd, onide f 0 na. y mae i mi air a thi o Dywysog y ffugfeirniaih- -EL anwyl, obale v'thhauyw," 'Twy a'th osododd di yn farnwr" amom1(yn aiwr. A lewygodd y gath." No tutor ultra ere- pidam." Y mae Elidirfab vn uwch o'i lin i f) ny na thi frawd; yr wyt yn dy wag ogoniant gorfol- eddus, wedi cyrhaedc1 gradd ffodiog ryfeddol, i arddangos dy fod "fel dall yn ymbtllfalu am y pared," ac yn "tywyllu cynghor heb (lawer mwy ua llonaid gwniadur fy liain) o wybodaoth Er fy mwyn i ac anwybodusion eraUl, bydd ddaed an hysh,"su, 1. Er pa bryd y daeth "dedwydd a llwyid" yn Ucddf a thalgron ? 2. AI y "genau- 't w 3. Pa yw ystyron "bai;;s" a llidiog?" 4. Ai yn ol dy lathen dy liun v cynghori arfer y gair "gwobor" yn lie "gobr-gobrNv.v-gwobi!-givobrwy, &c?" Dod dy "ffldlynto" hyd oni y tyner y "trawsto'th lvcaid." a hawddamor it, medd dy ewyllysydd da a digrif, NATHAN DYPED.
AT Y CYFARWYDD. ______j
AT Y CYFARWYDD. FO);'EPDIGION,-Yn Mawr ac Jmserau Cymru am Ragfyr 12fed, 1877. cawn yr hyn a ganlyn wedi ei godi o'r Cyffes Tfydd:—" Y mae pob cymdeithas neillduol i fod o dan olygiad dau neu chwaneg o flaenoriaid, wedi on dewis gan yr holl gymdeithas, a'u oymeradwyo gan gymdeithas fiiol y sir, ac yn meddu y cyfryw gymhwysderau ag a ddarlunir yn rheol 33." Yr oedd lion yn rheol sef cdlog; ac nid ystyrid eglwys wedi ei ffurfio yn briodol os na byddai dau neu ychwaneg o honynt liwy yn olyg- wyr ami. Mae geiriad y Constitutional Deed yu cynwys yr un meddwl. Tybier fod eglwys ag un blaenor ynddi-dim ond un, ac heb weinidog na phregethwr, a bod ciaiou derbyn rhyw un yn gyf- lawn aelod, neu ddiarddel o hoiii,yii unol d'r rheol uchod beth sydd gan yr iirlig flaenov i'w wneyd: pa un ai ymgymeryd a chyflawm y gwaith ei hunan, ai ynto gahv am gynorthwy o'r cyfarfod misol ? Atebiad buan a rydd foddlonvwydd i tiENADUIL.
EISTEDDFOD GADEIRIOL ERYRI…
EISTEDDFOD GADEIRIOL ERYRI YN METHESDA FAWR YN ARFON. FONEDMGIOV,—Y mae yn llawenydd genyf hys- bysu holl ddarllenwyr Y Genedl Chjmreig fod rhag- olvgon yr eisteddfod uchod yn dra addawol. Y mae y pwyllgor yn gweithio yn ardderchog. Bydd Pavilion ardderchog eleni yn fanteisiol i bawb glywed yr oil fydd yn myned yR mlaen. Hefyd, y mae y pwyllgor wedi bod yn hynod o ddoeth yn newisiad beirniaid i'r eisteddfod hon, neb llai nag Ap Yychan, Caradog, Tanymarian, a Sauvage. Olvwais hefyd fod amryw o gorau goreti Cymru yn dyfod YIIO i grstadlu am y brif wobr. Ni fyddai ddim yn niwed i mi eu henwi, sef y rliai y cefais i sibrwd eu bod vn dvfod—Cor Penygrauor (fel ei srelwir), sef eiddo Ervr Eryri; Cur Bethcada, a fu yn ymgystadlu Yn Ngwrecsam; Cor y cerddor ieuanc, Mr.R. T. f)weTl., Prysgol, mab yr hen gerddor Owen; a Chcir bu- ddugol Caeniarfi :i. Deuwch yn mlaen, fechgyn: cewch gan y Bethesdiaid bob croesaw. Dymunaf anfon cwestiwn i'r ysgrifenydd neu y pwyllgor: Paliam v maent mor ddistaw yn y mater ? Y mae y wlad yn dysgwyl bellacli cael gwybod tipyn am eich rliagolygon. Hefvd, mewn perthynas i'r eyf- ieithiiid o'r Seisms i'r Gymraeg,—Hamlet, gan Shakspeare. Y mae y darn hwn yn barod wedi ei iiyfleithn i'r Gymraeg, a pha fodd y gwyddoch y ;jwahaniaeth ? UJIWAUBLWII.
EISTEDDFOD TALY8ARN. I
EISTEDDFOD TALY8ARN. FOXEDDIGIOX.—Goddcfwch i mi gyfarch pwyllgor yr eisteddfod uchod ag ychydiy eiriau. &an eich bod wed< gwneyd yn hysbys i'r cyhoedd mai An- them Angladdol y diweddar Ieuan Gwyllt, gan Bencerdd C-wynedd, ydyw y maes llatur i holl gorau Cymru, Lloegr, a Uanrwst, tuagat brif nod yr eisteddfod uchod, pa edition o honi a olygir? gan fod ychydig wahaniaeth cydrhyngddynt. Hefyd, a ydych yn bwriadu gwneyd darpariaeth deilwng, yn ol yr amgylchiadau, gogyfer a dyfodiad corau yn rhifo 60 ae uchod i'r eisteddfod, sef gwneyd eegynlawr briodol a neillduol i'r cyfryw i osod eu hunain mewn agwedd hylaw a chyfaddas i ym- gystadlu ? Y mae yn 11 awn bryd i bwyllgorau eisteddfodau Ileol, cvfarfodvdd llenyddol, a chyng- herddau, roddi enyd o astudiaeth uwchben y pwuc hwn, a cheisio enyn yn eu mynwesau wreiehionen fach o gydymdeimlad a'r eantorion, yn neilldtiol corau mawrion. Y mao y dull presenol o wneyd esgrynloriau mewn capelan, ysgoldai, &c., ar gyfer oanu corawl, yn druenus i'r eithaf: dim oil ond cyfleu ychydig blanciau culion, ochr yn ochr, ar y seti, neu ar hen farilau, a'r cyfryw esg-nlawr heb gymaint a modfedd o godiad ynddi i un cyfeiriad; a'r eantorion, druain, pob dau berson, yn gortod safyll mewn lie un, neu fyned yn sathrfa y naill i'r llail; ac, hwyrach, nifer o honyiit yn gorfod dat- ganu heb gael un olwg ar eu harweinydd, a thrwy hyny yn ami vn syrthio i amryfusedd pwvsig. Oeir gweled hefydyn mhob cyfarfod yn ddieithriad ryiv bersonan yn ymwthio i le"r eantorion, er mor brin a fvdd, heb eu heisieu, na ohonddynt rith o hawl o gwbl, ond yn unig er mwyn cael en gweled, tra ar yr un pryd y gralloiit gaellle arall perff,titli gvsurus i weled ac i glywed y cwbl. Un peth eto, a'r peth diweddaf y tro hwn. Gan fod yn medd- iant Cor Undebol Talysurn erbyn hyn harmonium benigamp, a ydyw mewn bwriad gan bwllgor yr eisteddfod wneyd cytnndeb am dani am y diwrnod, fel y gallo corAh dieithr gael ei gwas!œ aeth ar d?eraif isel ?th ymgvstadlu. Credwn nad. yw esiampl y cyfeillion yn P-y-^> dan gyffielyb am- gylchiadau, yn werth ei dilyn. Ateb buan i'r ,f-iadau uchod a ddyry foddlontwydd mawr i 0- ROBIN CHWAREU TEG. [
ARGJjWYDD PKNXtHYN A'R PYSGOTWYR.…
ARGJjWYDD PKNXtHYN A'R PYSGOTWYR. I £ w"E^Gio>4y £ Pbniaaw&'i mi gyw1ro ychydig ar i 'ag' alr a?7e, td BochlUd chydig peMynjft i gar WYdll, ^glwydd P cnrhyn yn a yeRO gyda phrjf yn yatod ir MiJjfM?Mn.?Cmhenatt M Awst. s Dywed e'c? g?by? fod avieb, ?Board School" (?af<<- i d ylir mae'n debyg), wedi cymervd y mater e Haw, &c. Nid oe9 genyf unrhyw ddymuniad i amddifadu Mr Davies o'r clod sydd yn ddylodus iddo, oad nid tegywiddo gael y cwbl o'r clod pan nad yw ond rhan yn pertnyn iddo. Y gwir am dani sydd fel y canlyn:-Oddeutn dwy fiynedd yn ol, ac yn ddiweddarach, darfu i Mr E. Philip Williams, accountant, roddi i sylw amryw o bysgotwyr y byddai yn ddymunol anfon deissb at ei arglwyddiaeth i ofyn y ilafr ganddo, a chynyg- iodd barotoi y ddeiseb, &o., yn rhad. Bu y peth ar droed hyd yn awr, pan o'r diwedd y ffurflwyd pwyllgor ac awd at Mr Williams, a darfu iddo yntau barotoi y ddeiseb. Penodwyd pedwar i fyned gyda hi i Penrhyn Castle, sef Mri Davies, Boarding School.; T. Williams, Victoria Hotel; D. D. Jones, Mona Inn,; a Richard Thomas, Ci foden. Gohebodd Mr E. P. Wil'iams 4g Arglwydd Penrhyn, a'r anrhyd. Mr Pennant, a'r canlyniad fu i'r ddirprwyaeth fyned i'r Castell gyda'r ddeiseb a chael y Uwyddiant a nodwyd. Mae y pysgotwyr yn hynod ddiolchgar i Arglwydd Penrhyn am ei garedigrwydd. Nid gweddus son am symud y caethiwed" fel y dywed eich gohebydd, oherwydd mae yr afonydd yn eiddo personol Arglwydd Penrhvn. a thrwy ei garedigrwydd ef y caniateir I pysgota ynddynt o gwbl. PYSQOTWR.
PECHADURUSRWYDD MEDDWDOD.I
PECHADURUSRWYDD MEDDWDOD. Papyr a ddarllenwyd yn Nosbarth Demi Arfon, yr hon a gynhaliwyd yn Nhalsarn, Tach. 30, 1877, gan y Parch Evan Roberts, Engedi, a gyhoeddir trwy benderfyniad y Ddosbarth Deml. (Tarhad). Ond y mater yr wyf yn prysuro i alw eich pylw ato yn awr ydyw pechadurusrwydd meddwdod. Nid edrych arno yn gymaint fel trosedd gwladol nac fel afiechyd corphorol, ond fel drwg mocsol- fel pechod yn erbyn Duw, a dinystrydd dyn fel creadur moeso ac anfarwol. Fel y mae yn drosedd gwladol, dylai y Llywodraeth a'r ynadon arfer pob moddion i'w atal; ond meiddiwn ddyweyd nad ydynt eto, oddieithr ychydig eithriadau, yn gwneyd eu dyledswydd. Fel y mae yn afiechyd corphorol dvlai dyngarwyr a meddygon arfer pob moddion i'w ddarostwng, ac y mae genym rai esiamplau neu eithriadau gogoneddus o'r cyfryw. Ond fel y mae yn ddrwg moesol dylai y gweinidog a'r Crist- ion ddyfod allan a'u holl egni i'w wrthwynebu a'i roddi i lawr. Fel y mae yn drosedd sydd yn aflonyddu ar heddweh a hawliau y deiliaid, ac fel y mae yn afiechyd sydd yn dinystrio cysur tymorol dyn, pe byddem ond set o anffyddwyr, heb gredu fod Duw, enaid, a byd arall, dylem ddyfod allan yn egniel i'w wrthwynebu, fel yr hyn sydd yn dinystrio dedwyddwcli y byd hwn; ond fel yr ydyra-yn grefyddwyr, yn credu fod Duw, enaid, a byd arall, dylem A'n holl egni ei wrthwynebu fel un o'r pethau penaf sydd yn dianrhydeddu Duw ac yn dinystrio dyn, yn y byd hwn a'r byd a ddaw. A chyn i mi fyned i sylwi ar bechadurusrwydd meddwdod ynddo ei hun, gellir sylwi wrth fyned heibio ei fod hefyd yn ffynonell gynyrchiol i bech- odau aflan eraill. Fel y mae yn drosedd mae yn drosedd y troseddau. am ei fod wrth wraidd tros- eddau ein gwlad. Fel y mae yn afiechyd mae yn afiechyd y clefydau am ei fod yn ffynonell gynyrch- iol ohonynt. Fel y mae yn becliod gellir ar lawer ystyr ei alw peched y pechodau, am ei fod yn rhiant i deulu mawr ohonynt. Mae ei effeithiau ar natur foesol dyn yn fwy niweidiol na'i effeithiau ar ei gyfansoddiad anianyddol. Mae yn dieithrio dynion i swn efengyl a dylanwad Gair Duw, yn eu liarwaiii i halogi dydd yr Arglwydd, ac yn peri iddynt vmollwng i bob drygioni, aflendid, a llygr- edigaeth-" i redeg i bob rhysedd ac i gyflawni pob aflendid yn un ehwant." Dwy elfen fawr pechod ydynt, twyll a drwg- twyll pechod sydd yn ei wneyd yn ddeniadol a hudolus; a "drwg pechod" sydd yn ei wneyd jn beryglus a dinystriol. Mae meddwdod yn llawn dros yr yrnyloll o'r ddwy elfen. Am ei dwyll-ei swyn a'i hudoliaeth-y mae yn ddiarhebol trwy yr holl fyd; dyna un o'i brif nodweddau. Mae wedi denu a hudo dynion o bob gradd a sefyllfa i ddinystr hollol. Ac am ei ddrwg y mae yn di- anrhydeddu Duw yn y nefoedd, ac yn dinystrio pob peth sydd yn werthfawr o eiddo dyn ar y ddaear hon ac am dragywyddoldeb. Daeth alcohol i'r byd fel v daeth pechod i'r byd —dyn roddodd fod iddo, nid Duw Nid yw yn greadur Duw. Peth anhawdd ei amgyffred ydyw pa fodd y gallai creadur sanctaldd mewn byd glan ddvfod yn greadur aflan. Nid oes un ffordd i gyfrif am hyn ond mai rhyw fath o greadigaetli lygredig o eiddo dyn ydyw, o dan ddylanwadtem- tasiwn y diafol; creadigaeth gau a drwg yn gyf- erbyniol i'r gwir a'r rla. Nis gall dyn fel creadur greu 0 ddim, gwaith priodoi i Dduw yw hyny; ond gall fel pechadur greu drwg trwy lygru y da, creu tryblith a dinystr o'r hyn y mae Duw wedi ei greu yn drefn a chysondeb. Nis gellir byth briodoli pechod i Dduw, ddim pellach na'i fod wedi goddef iddo ddyfod i'r byd mae yn hollol groes i'w garictor a'i natur, yn fwy croes nag yw tywyllwch i oleuni. Felly am wrif, nid creadig- aeth dda Duw ydyw, ond creadigaeth ddrwg dyn trwy lygru a dinystrio yr hyn a greodd Duw yn dda. Nid ydyw gwirf i'w gael yn natur o gwbl, fel y creodd Duw hi, ac nid oes perygl i ddyn feddwi ar greaduriaid Duw. Dyf iis lygredig dyn pecliadurus yw gwirf; plentyn wedi ei genhedlu gan cliwant. Chwant wedi ymddwyn" esgorodd ar y pechod hwn, ac y mae yntau yn y diwedd yn esgor ar farwolaeth." Gwnaeth Duw ddyn yn lwn, ond efe a chwiliodd allan lawer o ddycli- rmygion;" ac un o'r dycliymygion pechadurus hyn ydyw alcohol. Wedi i ddyn golli Duw, y mae yn teimlo ei hun yn wag, ac yn suddo i lawr; ac i lanw y diffyg hwn dyfeisiodd alcohol i lawenychu ei galon, ac i gynal ei feddwl yn lie Duw; a dyna un o'idduwiaubyth—yduwBar;chus. Fely" gwnaeth Duw ddyn yn uniawn foesol, felly y "gwnaeth bob peth yn dda" naturiolond fel y gallodd d vn roddi bod i ddrwg moesol ynddo ei hun, felly gallodd roddi bod i ddrwg naturiol yn y ffnrf o alcohol yn y byd, trwy lygrn yr hyn a greodd Duw Y11 dda. Nid fferylliaetli wyddonol ydyw eplesiad alcoholaidd, trwy yr hyn y mae gwahaiiol elfenau yn ymuna a'u gilydd yn ol deddf o osodiad Duw yn natur, ond pydredd neu gymyg" edd llygradig a dinystriol o elfenau natur yu rhoddi bod i beth gwenwynllyd na chreodd Duw mohono, dim oiid goddef fodo fel pechod ei hun. Mae mor annhebyg i waith Duw, ac mir groes i'w bobpeth ef, fel y mae yn libel arno ei Illw yn "greadurDuw." O'r DrirdodSanctaidd y Tad a'r Mab a'r Ysbryd Glan, y mae pob da, ond o'r diafol, y bragwr a'r darllawr, y mae y ddiod feddwoi. Dyma y swyu a fedrodd y diafol ddyfod i'r byd i hudo dynion oddiwrth Dduw i'w ddinystr ei hun; ac y mae y swyu hono yn myned argynydd yn barhaus. Mae mwy o elfenau hud- olus yn cael eu cyraysgu yn y ddioden y naill flwyddyn ar ol y llall, mewn ffordd o halen i enyn syched, a fferyllon gwenwynllyd eraill i syfrdanu a inagu blys ati, fel y mae erbyn hyn ynllesaf peth i anmhosibilrwydd i ddianc 0'11 maglau, wedi unwaith ddechreu ymarfer a hi, hyd yn nod yn y modd mwyaf cynil. Dyma ddichell effeithiol i'r gwerthwr i bwshio y f trader ac i'r diafol sicrhau dynion. Masnach ddrwg yw y fasnach feddwol o'r bragdy i'r bar, ie, dros counter y grocer hefyd. Nid wyf yn dyweyd dim yn awr am y masnachwyr; mae llawer oionynt yn ddynion dymunol a char- bragdy dywe? ou,? 2 ?nI.Fer o birch iddyntfel v edig, ac y mae genyf lawer o barch iddynt fel y cyfryw, a dymunwn en gweled yn ymryddhatu oddiwrth y fasnach hon. Mae hefyd y drwydded gyfreithiol sydd ganddynt yn eu masnach, a hen syniadau etifeddol eymdeithas am dani yn peri iddynt berswadio eu hunain en bod mewn safle barchus mewn cymdeithas. Wedi y cwbl, yr wyf yn hyf yn dyweyd mai maajiaeh ddrwg yw y fas- nach nid am fod y masnachwyr yn arfer twyll, ond am eu bod yn trafod nwyddau drwg; nid goods ydynt ond badv, niweidiol a gwenwynig. Dinystrio pob peth y mae pechod, ac i ddistryw y mae yn arwain. Felly y mae y fasnach hon. "Distryw ac aflwydd sydd yn ei holl ffyrdd." "Ffordd tangn^fedd nid adnabu." "Bedd agored yw ei cheg." "Gwenwyn aspiaid sydd dan ei ei gwefusau." Buan yw ci thraed i dywallt gwaed." "Nid oes ofn Duw. ger bron oi llygaid." Na, nid oes fyno Duw a hi, mae yn uniongyrchol groes i'w deyrnas, ac nid oes neb yn ddigon caled i ofyn bendith Duw arni. Mae pob masnach deg yh cynhyrchu rhywbeth, neu yn gwella y nwyddau sydd dan eu llaw; neu ynte yn eu gosod yn iwy cyfleus i'r prynwyr am yr hyn y mae ganddi hawl gyfreithlon i dal. Dinystrio pob peth ddaw o dan ei llaw y mae y fasnach hon, ac nid yw yn cyn- hyrchu dim ond dinystr, tlodi, a thrueni. Mae yr yd bara fel y mae hi yn ei gael i ddechreu yn nwydd gwerthfawr o greadigaeth Duw, ond erbyn y daw o danlaw y bragwr y mae wedi ei ddistrywio i'r fath raddauy byddai yn insult ar fochyn ei alw yn fwyd moch, gan ei fod yn gymaint gwell i'r cyfryw fel y creodd Duw ef; ac erbyn y daw o dan law y darllawr dyna ef yn waeth fyth, nid yw na bwyd na diod, i ddyn nac anifail; nid yw yn die nychedu, ond yn enyn syched; nid yw yn digoni fel pethau da Duw, ond yn creu gwanc anniwallol am dano ei hun fel pechod. Pe byddai pob mas- nach fel hon byddai yr holl fyd wedi tori cyn pen ychydig amser. Byddai yn well 1't swm mawr o yd bara a fregir yn y wlad hon—digon i gynal y boblogaeth am bedwar mis o'r flwyddyn—a'r swm enfawr o arian a werir-140 miliwn-byddai yn well iddynt gael eu taflu i eigion y mor na'u treulio fel y gwneir, ceid gwared ahonynt felly heb yr holl drueni y maent yn ei gynyrchu—dim ond y golled. Mae gwlad y fasnach hon fel y "wlad bell" yr aeth yr afradlon iddi, ac y mae yn amheus genyf nai oes gvfeiriad ati yn y ddameg. Gwlad y gwario oedd hono: pawb oedd yn myned iddi yn myned yno i wario, a'r rhai hyny yn gyfoethog yn cycliwyn. Ond wedi y cwbl, gwlad y newyn ydoedd, "Newyn mawr dros yr holl wlad hoiio," am mai gwario heb gynyrchu dim yr oedd pawb ynddi. Lie y mae Ilawer o arian yn cael eu defnyddio yn briodol, y mae yno lawnder, ond Ile y mae arian ytt cael eu gwastrairu neu eu treulio heb gynhyrchu dim, nid oes ond newyn i'w ddisgwyl. Felly, gwlad y "treulio" a'r "newyn" yw gwlad y fasnach hon, dim ond y "dinesydd," sef y tafarnwr, a'r "moch," sef moch rheibus chwantau aflan, sydd yn cael y cwbl (ac nid yw y rhai hyny byth yn cael digon, wedi rheibio y cwbl) maent yn prulach ac vn fwy gwancus na gwartheg culion Pharaoh. Y mae y cwbl a werir yn y fasnach fel pe bai yn cael ei dailu- nid i'r mor fel y dywcdwyl-ond i'r pwll diwaelod, ac yna y mae tawch afiach, a thrueni uffern.jl y pwll yn ymgodi i'r ddaear hon yn blaiiu dinystriol mewn canlyniad i'r disgyniad. (FIIJ barhau.)
I METHDALIADAU YN 1877. I
METHDALIADAU YN 1877. I Yn awr, tra mae sefyllfa masnach y wlad mor farwaidd ac anfoddhaol, a chynifer o bobl yn dioddef o'r herwydd, nid anyddorol fydd y talfyr- iad canlynol a ystadegau metlidaliadol y Deyrnas Gyfunol gan Mr Richard Leyd. Yr oedd methdal- iadau cofrestrelig 1877 yn 11,022, o ba rai yr oedd 2,172 vn mhlith cyllidwyr, cyfanwerthwyr a llaw- wneuthurwyr; 8850 o blith manwerthwyr, adeilad- wyr, proffesorwyr, publicanod a gweithwyr. Yn nosbarth y cyfanwerthwyr (wholesale trade) yr oedd 456 yn Llundain, 81 yn Lerpwl, 134 yn Manchester, gyda 144 mewn lleoedd eraill yn Lancashire. Yn Yorkshire, gan gymeryd i mewn Middlesborough a Hull, yr flood 453; ac yn Bir- mingham a dosbarth haiarn weithfau y siroedd canoldirol yr oedd 189; yn Bristol, Abertawe, Casnewydd, a Chaerdydd, yr oedd 86; ac yn holl dalaethau eraill y wlad yr oedd 457 yn Scotland, 139 ac Iwerddon, 33. Yr oedd methdaliadau yr un dosbarth, sef y cyfanwerthwyr a'r llaw- wneuthurwyr yn 1867 yn 1564; 1868, 2115; 1869, 2315; 1870,1351; 1871, 1122; 1872, 1326; 1873, 1745; 1874, 1741; 1875, 1720; 1876,2087; 1877, 2170. Gwelir wrth y daflen yna fod methdaliadau y blynyddoedd 1868-9, a'u cymeryd gyda'i gilydd, yn llawn cymaint a'r flwyddyn sydd newydd derfynu; sef 1868 yn 35 Ilai, ae 1869 yn 145 mwy na'r llynedd. Mae gan Mr Leyd daflen gymhar- iaethol o wahanol alwedigaeth am amryw flynydd- oedd, yn dangos pa ganghenau a fasnach fu fwyaf llwyddiannus ae aflwyddiannus yn y c yfamser, ao yn hono yr ydym yn cael fod y flwyddyn ddiweddaf wedi bod yn lIed afiwyddiannus i'rdàrIlawyr, trwy i 31 ohonynt fethu, yr hyn sydd 11 uwchlaw cyfar- taledd methdaliadau y dosbarth hwnw am bum' mlynedd. Yr oedd methdaliadau y masnachwyr hops hefyd yn wyth, neu gymaint ddwy waith, a'u cyfartaledd y pum mlynedd blaenorol, Ond bu Ilai o feth- daliadau yn mhlith gwin a gwirod fasnachwyr nag arfer. Y llynedd yr oedd eu nifer yn 109; tra yn y ddwy flwyddyn flaenorol yn 128 a 121. Dan y penawd merchants ni gawn 205 o fethiantau, yr hyn sydd yn llai nag ydoedd yn y pedair blwyddyn lfaenorol. Yn 1875 rhestrid247 o dan y penawd hwn. Aeth arianwyr a chyfnewidwyr arian trwy y flwyddyn gyda llyfrau glan, heb un fethdalvdd yn eu plith; tra yr oedd cyfartaledd methdaliadau y dosbarth hWR am y pum' mlynedd blaenorol rhwng tri a phedwar. Ac aeth masnach- wyr mewn nwyddau cynhaliaeth bywyd o bob math trwy y cyfwng heb fwy 0 fethdaliadau na chyfar- tal?dd y pum' mlynedd. Nid yw yr ystadegydd wedi rhoi cyfartaledd y blynyddoedd blaenorol gyda y gwahanol ddosbarthiadau o fanwerthwyr (retailers); ond ymddengys i'r flwyddyn ddiweddaf fod yr un mor anffodus i'r grocers, o ba rai yr aeth 1(132 yn fethdalwyr; i'r tafarnwyr, o ba rai y methodd 819; ac adeiladwyr, o ba rai y bu 618 yn yn fethdalwyr. 0 blith y pobwyr (bakers) yr oedd 183; cigyddion, 326; drapers a hosiers, 492; amaethwyr, 477; provision dealers, 131; cryddion a gwerthwyr esgidiau, 303; teilwriaid, 348; clercod, 112; offeiriaid a phregethwyr, 36, mwy nag a ellid ddisgwyl o blith y dosbarth yna. Ymddengys i'r rhai sydd yn delio mewn diodydd anfeddwol, a rhai yn cadw tai coffee, a thai bwyta, fod yn fwy llwyddiannus na'r tafarnwyr. O'r cyntaf o'r ddau ddosbarth hyn torodd 8, ac o'r olaf 16; tra y torodd 819 o'r tafarnwyr. 0 blith yr holl pawnbrokers ni fethodd ond 13; ae o'r undertakers, sydd yn arlwyo ar gyfer angladdau, ■dim ond 5, yr hyn sydd brawf i'w galwedigaethau fod yn fuddiol iddynt. Nid oedd ond tri meth- dalydd o blith perchenogion newyddiaduron; a dim ond dau o blith eu hysgrifenwvr, sat journal- ists, yr hyn sydd yn dangos nad oedd en masnach a'u galwedigact i hwythau yn afiwyddialln us yn y flwyddyn 1877.
Advertising
TO LADIES AND ALL CONSUMERS OF SEWING COTTONS. RAWORTH'S ROYAL SEWING COTTONS ARE THB BEST FOR HAND OR MACHINE ONCE TRIED ALWAYS PREFERRED. 8PE0IALLP APPOINTED SOLE MANUFACTURERS TO THE QUEEN.  L E ?"N Pi G ? R; A :V:Tj NO. I.-OBORGRS PILE AND GRAVEL PILLS. NO. 2.-GEORGE'fJ OBAVEL PILLS NO. 3.—GEORGE'S PILLS FOR TEE PILES. Highly recommended by Medical men, and universally held in high esteem. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Yn ddiddadl hon ydyw y Feddyginiaeth fwyaf hynod ft oes. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Ydynt erbyn heddyw yn adnabyddus yn mhob gwlad wareiddiedig dan haul. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Ydynt wedi eu profl a'u certifio yn Feddyginiaeth berllaithreffeithiol a diogel gan amryw o Ddoctoriaid a Fferyllwyr LIoegr a'r Amerig. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Y maent yn anghydmarol er symud y Piles ar Gravel, -a Uuaws o anhvtlderau ereill sydd pob amser yn eu canlyn, megys: GEORGE'S PILE ANGRAVEL PILLS Poen yn y Cefn, ysgafnder yn y Pen, Diffyg Treuliad, Rhwymedd, Llyngir Man Diffyg Anadl, poen yn yT Arenau, GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Poen yn y Lwynau, Surni a Gwynt yn yr Ystumog, poen dirfawr yn y Coluddion, Gwaew, Colic, teimlad o bwysau yn y Cefn, Dwfr Poeth, Dwfr-attaliad, Gwelediad yn b*l ac aneglur. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Buan symudant sychder a bias anymunol yn y Genau, Chwydd yn y Cluniau a tr iraea, poen yn y Borddwydydd. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS A symudant bob rhwystr o'r Arenau, yr Afu, a rhodfeydd y dwfr. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS A weithredant fel "swyn" er symud yr holl boenau a Itchosir gan y Piles a'r Gravel. GEORGE S PILE AND GRAVEL PILLS Dylasent gael eu cadw yn wastad wrth Jaw, gan y tuedda cymeryd ychydig ohonynt ar ymddangosiad cvntaf y dohiriau hyn roddi ataliad buan ar eu cynydd. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Bydd i'r personau hyny sydd yn gweithio mewn lleoedd llaith, ac yn anadlu awyr anmhnr, neu yn dilyn galwedigaethau eistedd»g, gael fod y Peleni hyn yn anmhns- iadwy iddynt. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS' Adferwyd iechyd miloedd drwy y Feddyginiaeth hon, a hyny pan ddatgenid gan Feddygon eu bod mewn sefyllfa anobeithiol. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Gachelwch dwyllwyr! Y mae poblogrwydd digyffelyb y Peleni hyn drwy yr holl fyd. wedi temtio rhai personau diegwyddor a thrachwantus i'w hefelychu, ac yn ami y twyllir y claf i gredu ei fod yn cael Peleni gwirioneddol GEORGE, pan nad ydyw ond GAEL rhyw OYMYSOEDO THWERTH A PHEBYOLUS yn eu lie. Mae enw y Gwneuthurwr wrth bob blwch o'r Peleni gwirioneddol. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Y mae Perchenog y Peleni hyn wedi derbyn dros ddwy fil o Dystiolaethau pwysig effeithiolrwydd y feddyginiaeth hon, ac yu eu plith mae amryw oddiwrth Feddygon a Fferyllwyr enwog. GEORGE'S PILE AND GRAVEL PILLS Ar werth mewn blychau, Is. He. a 2s. 9c yr un, gan bob Fferyllydd parchus yn yr holl fyd. Drwy y Post, 2s 4c a 2s 9c yr un, mewn stamps. PERCHENOG, -J. E. GEORGE, M.R.P.S., HIRWAIN, GLAMORGANSHIRE 263 CARLILE A'I GYF., MEL INAU BANKEND PAISLEY. CARLILE A'I GYF. a ddymnnant alw sylw neillduol at eu HEDAFEDD CHWE-CHAINC YSTWTTH A DIGYMIiAIl, Wedi ei pharotoi o bwrpas at y MACHINE, a'r hon a geir, ond rhoddiprawt arni, yn tra rhagori ar bob gwneutliuriad arall. C. a'i Gyf. a ddymunant hefyd alw sylw cyffredinol at eu HEDAFEDD GROSIO DDIGYFFELYB. Y maentwedi enill gwobrwyou yn Llundain Paris, a Vienna, am "RAGOROLDEB DEFNYDD EU HEDAFEDD." Coflwch ofyn am EDAFEDD CHWE-CHAINC ac EDAFEDD GROSIO CARLILE A* I GYF. oashg QUININE BITTERS GWILYM EVANS CO B VEGETABLE TONIC). Mor boenus w amrywiol Yw 'R doluriau flinaat adynol ryw; Nid oes ? di?od yn ddihoen, Na neb heb wybod beth yw poen; Yn wyneb hyn, mor werthfawr yw Fod dy?i.n y. ei. m, g yn bl en l:à1ï[;, I chwwo drwy wyddoniaeth goeth Am drwythau sydd o gvfiawn rin I weua'n anhwvld4?mu blin. Mae QWXLTK ']lVANB, G chweg, ?(VY(14 ?4w?,7*?W deg Drwy'i feddwl rtdIoh'1.d, Am lwyr wellau'n doluriau i gyd. Mae wedi profi'r llysiau glan, Eu rhiniau oU yn fawT a mm; Cymysgu'r ef:wna I wne un dwy" fedrlYlllyn da; .L lfuoedd d 'w'VSi pron'i nerth, Ond byth nis gellir dweyd ei werth. GWJLYM EVANS QUININE BITTERS, Y feddyginiaeth oreu a ddychymygwyd ac a ddyfeisiwyd er crythauy cyfansoddiad a phuro y gwaed MAE y Bitterii hy n yn houol lysieuol, m yn runwy,,? chwerw-lysian a mclu?l-vsiau wedi eu haddaa ?ef Q.Ji?l?, Sa,-parW., SIf?.n,Lav?nc, l eer Burdoo?k, Liverwort, Gentian Root,&c. Mewn gair y n? 1?-mibohnMMu?na<fwreiddyn gwerthfawr yn Y feadymaeh ry^eddol h$oenn, tim Mewn gair y par?toi?aronJa?r o?y?yr?&.yn y modd goreu er euperdMthio i fod y. wehhd di??3tlit t y doluriau ^S' ???didan obob math yn ymddangos fel un neu ragor o'r anhwylderau canlynoh-IaeMer ysbryd, J-t.<??cur&d ycaJm, chwysu, teimlad blinedig a chys?tyd, v gwaed yn rhuthro yn ddiymmwth j'r ?yy ?<?on.'i?la<iob?aa.uary?<. poenary?i. poearhw? yrya?wyddau, digy?anadi,?«?.,y gwaed yn tori,p?wch,atliueddiadatydarfod4?(Ugae,th y( 'i'" glDI .ggtreuliad ali gaulyriia(l=, Li?.f gwwl(ler cyr, ?'trymd.r anarterotaroH?d.diSy? archwa?h at fwya, yr ystumoeynehwyddo trwy wynt, yr anadl yn drwm, y genau yn sych ae yn boeth, brathiadan :it ynyrochr, y?rM?. yr afuyn afiaeh, a thrwy yh: n:c'1 /l1rmITYI;oo :n ly388Trwv effaith^ '?°?T?y??a?????ma a'r Burdock ar gylchredlad y gwaed y maent yn hynod o eSeithiol at y blast neu'r awelon, y cwyne?on, ystyadra Y CymmBU, y croen ynbiRO?ac an"mawyta, a phobmatho-Mf <?? yn y gwaea. Y inae^ystisjaethau pwysig^yn cael euderbyn y?i barhaus  B YDDED H YSB YS I BA WB, (A). Nid ydyw bosibl dodi yr hoU Ryaenmt sydd yn y fcddyginimth hon mewn PiZl8. B Y mae y pr?s mor isel ag y gall fod, os cymmerir i yetynaeth brmdei y ?Mm'- a'r &fMMn&t (O). Gellir gweithio beunydd fel arfer, he» un MiKhyneusdra, w nid oes perygl anwyd; ond yn hytrach, y mm yn atal =wyd. m felly yn tv!7 agoredi ???Y'n?ae?SXr<yn cryfhauy rhan.neu yraetod o'r corph sydd yn wanach, ac felly yn fwy agored i heintiau ac aneehyd nac arfero!, a dytid 2.llo fod bron pob math o M.) yn gw1&u y cytmsoddiad, ac yn aflonyddu y cylla. ftiE)y Nid ?<, na ?c? <<???. nac unrhyw gymysg,?dd -.U o  y ?'??hun.? "thiu:f:;mt: :nl: Q2.ni,. u g:allE;.y C.; S. wed! el ysgrifenu ar?mp y Uywodraeth; heb h5m, twyll ?????th .„ < ,„ werth yn mhob t¿fa: jir:e\ bob rhan o'r wlad oddi wrth y perchenog. MR. GWILYM EVANS, Pharmaceutist, Llanelly. D.B.-Os na euir cael y Bitwa heb drafferth, ysgrifener at y perchenog. ESSENcEor ESSENCE Or + ø 0" C A. 'FEDDYGINIAETH RHYFEDDOL." SUDD IACHAOIT DAIL CABN YB EBOL, Yr hwn a ddyfeisiwyd gan y diweddar Mr Griffith Owen. Y FEDDY&INIAETH OREU, ddia?M, a'r ,i,?.f g3l?? P.??h, Asth.a, C?vpi, Cattarah, Diffyg Anadl, a holl anhwylderau v 6-t a'r g)-faint, pa rai sydd yn dinptrio yn fly?yd(lol alr MhrydaiB' Fawr 500,CM odd piUaid ei Mawrhydi. P.?.t.iryn unig gan 'M. Griffith Owen, ,ryt Fawr, Caernarfon. AI werth g= bob druggiqt, mewn potelau 7, 13, 2s 9c, a 4s 6c yr un. Wele gopi o un o'r tystiolaethau a dderbynir yn ddyda- ?—?oel. Dmorwix.-?Y? mae genyf y ptewr mwyaf mewn dwyn tystiolaeth o rinwedd 8udd S?iaol Dail Cam Eti paratoe?f? genyeh chwi tel meddy?niaeth cffeitMdrha? Peaweha Chaeth- dra. Cefai esmwythad diatregarol ein=eryd ond am ychydig amser. Yr eiddmh, DOROTHY JONES
i _,'YN Y TREN. i
i YN Y TREN. i Nos Lmr. Yn wir, Mr Gol., y mae yn mor i chwi iod tymorau y flwyddyn wedi cael eu troi up side down neu rywbeth, y blynyddau diweddaf hyn. Y mae'r hiu mor dyner y dyddiau hyn a phe dai yn nganol mis Mai. D'wedodd un athronydd enwog o Fangor wrthyf y dydd o'r blaen ei fod ef wedi bod yn darllen mewn rhywlyfr dysgedig yn ddiweddar mai yr actios o'r tywydd rhyfedd hwn ydyw am fod rhyw spots ar wyneb yr haul, a bod y rhai hyny yn myn'd yn fwy bob blwyddyn, fel os parhant i gynyddu fydd dim haul o honi toe. Wel, gadawn rhwng yr athronwyr a'r spots, mae'n lied debyg y bydd digOn o haul ar gael tra y bydd arnom ni ei eisiau. Nid wyi yn gwybod am unrhyw ddosbarth o grefftwvr ag sydd yn derbyn cymaiut o elw oddi- wrth y tywydd llaith agydyw teulu St. Crispin." Y mae hir barhad y gwlybaniaeth yn effeithio yn lied ddinystriol ar y "gwadnau gwydnion" ac y mae galwad mynych iawn am y byniawyd" a'r hoelion pres." Digwyddodd i mi rhyw bryd- nawn yr wythnos ddiweddaf fod yn ei throedio o station sydd rhyw bum' milltir o Gaernarfon, yn ngyfeiriad un o ardaloedd poblogaidd y chwareli. Y mae cynifer o enwau ar yr ardal i ba un yr oeddwn yn oyfeirio fy ngamrau tuagati, fel na wn yn iawn pa enw ydyw yr un Inwyaf arferedig. Ond pa fodd bynag, y mae y ffordd sydd yn arwain o'r orsaf i'r pentref, neu y pentrefi, yn gyfryw na fuaswn yn etra ei thramwy yn fynych iawn. Tybiwyf mai un o ffyrdd yr; heil Gymry ydyw. Fel yr ehedai y fran y byddent hwy yn gwneyd eu ffyrdd, 'doedd fawr o roulldio-nag o ddarostwng bryn a chodi pant. Ond beth bynag i chwi, rhwng y gwlybaniaeth a'r ffotdd garegog, erbyn cyrhaedd pen y bryn yr oedd gwadn un o fy esgidiau bron ar ddod i ffwrdd. Yr oeddwn mewn gryn benbleth, gellwch feddwl, ondtorodd y wawr yn ebrwydd, oblegid gwelais gyferbyn a'r lie y safwn sign, ac arni Humphrey Hughes, Boot and Shoe Maker." Heb fawr o seremoni i fewn a fi i SHOP T CRYDD. Yr oedd yn siop lied helaeth, digon o le i ddwsin o gryddion ddilyn eu galwedigaetfi. end nid oedd ond un yn gweithio, sef y percheuog-Hunlphrey Hughes. Yr oedd dwy neii dair o feineiau gweig- ion yn y aiop, rhywbeth yn debyg i welwch mewn siop barbwr. Yr oedd Mr Hughes wrthi yn brysur pan pethum i fewn, yn rlioddi clem ar hen flushar. Cododd y crydd ei ben a gofynodd mewn dull caredig sut yr oeddwn. Ateb iis inau, Reit iach, thenciw, Mr Hughes, ond 'rwyf mewn tipyn o brofedigaeth, y mae gwadn fy esgid bron a d'od yn rhydd, a'r ffyrdd yn llaith iawn." Na feindiweh darned," meddai'r crydd, "tvnwch eich hesgid, a gadewch i mi ei gwel'd." Edrychai ar yr esgid ol a blaen, troai hi yn ei law, edrychai a sylwai arni yn fanwl ac yn lied amheus, a d'wedai o'r diwedd, Dyma fel y mae hi y dyddie yma, ready maie ydi pob peth; mae rhyw ysfa mewn pobl yrwan i wisgo pob peth t-eady i?wtio. Dyma'r esgid yma 'rwan, does dim rheswm ei bod yn dyfod oddiwrth ei gilydd fel yma, gwaith anonest, lladrad noeth, 'Yu ngwyneb haul a llygad goleuni. (Y mae Humphrey Hughes yn dipyn o eis- teddfodwr.) "Pan ddaeth 'sgidie ready made i'r wlad yma gynta', gwneuthum benderfyn- iad na fuaswn yn rhoddi pwyth na hoel mewn un ohonynt byth, ond mae'r ffasiwn wedi myn'd yn drech na mi erbyn hyn, fel nad oea genyf ond ymostwng i'r drefn, a chael fy myw- oliaeth gore y gallaf trwy goblio gwaith y Saeson. Rwy'n coflo yr amser pan yr oedd genyf ddeuddeg o fechgyn yn gweithio yn y siop yma, ond erbyn heddyw gallaf ddyweyd gyda'r hen brophwyd, Myfi fy hunan a adawyd.' Eisteddwch i lawr, gwnaf y gore allaf i chwi, yr ydych yn edrych yn fachgen Iled syfl." Gwelais fod yr hen grydd yn hen wr call a siaradus (y mae'r ddau yn myned gyda'u gilydd ambell dro, ond lied aufynych) a thra yr oedd wrthi yn fy mhedoli" cefais dipyn o ymgom gydag ef. Beth ydi'cli barn chi, Mr Hughes, ar y byd yn gyffredinol, meddwn wrtho. Yma chi, wr diarth, peidiwch a'm galw i yn ?(af Hughes, ydyw'r teitl ddim yn gweddu i hen goblar f 'l fi. Wmffre Huws bydd pawb yn fy ngalw i, a 'does arna i ddim cwilidd ahono. Diolch i'r nefoedd, wnes i ddim erioed i dynu gwarad- wydd ar yr hen enw. 'Vmffre Huws oedd enw fy nhaid, a fy nhad, a dyna be ydi enw y mab yma. Dyna'r unig etifedd- iaeth sydd yn perthyn i'r teulu. Gofyn yr oeddych beth oeddwn i ynfeddwl o'r byd yn gyff- redinol. Wei, macligen i, ydiv i fawr iawn o ddar- llenwr, ond byddaf yn clywed rhai a'r bechgyn fydd yn troi yma am sgwrs ar ol 'swylio yn siarad, ac yn darIlei2 tipyn ar y Oertedl. Wyddoch chi be' papyr garw ydi hwne, y mae myn'd annghyffredin arno fo yn yr ardaloedd yma. 'Roedd y dyn sydd yn myn'd i lawr i'r stesion i'w nol ar nos Fercher, yn dyweyd wrtha i ddoe y bydd raid iddo gael troi cyn hir, mae'r baich yn myn'd yn ormod iddo. Ie, dasech chi yma tua saith o'r glocli, caech weled tua dau ddwsin o fechgyn y chwarclyina. Byddwn yn cael cyfarfod difyr dros ben lawer noson. Bydd pob pwnc yn cael ei dro. Ambell noson Jtydd pwnc Duwinyddol ar droed noson arall pwnc Gwleidyddol; noson arall, y Rliyfel, ac y mae yn digwvdd fod yma ambell un yn cefnogi y Twrc. Wei, yn wir, bydd arnaf ofn weithiau iddi fyn'd yn gwff yma rhwng y ddwy blaitl, ond y mae genyf gryn dipyn o awdurdod a dylanwad ar y frawdol- iaeth. Y maent yn edrych arnaf fi fel math o lefarydd,' ac y mae gair oddiwrthyf, yn en- wedig os bydd y byniawyd yn fy llaw, yn ddigon i dori y ddadl. Bydd yma gryn siarad ambell noson yiia-hvlch LLONGAU Y CHWAKELWYK. Wyddocli chi beth, y mae cliwarelwyr yr ardal- oedd yma yn myn'd yn ship-owners mawr wrth yr ugeiniau. Y maent yn gwneyd ati i fwrw eu bara ar wyneb y dyfroedd.' Fu crioed gymaint o astudio navigation (dyma air ydw i wedi ei ddysgu vn ddiweddar wrth glywed y toys yn siarad). Y maey bechgyn i gyd, hyny ydi, y ship-owners wedi prynu pawb eifap, ac y maent mor hyddysg mewn daearvddiaeth agydi plant School Board Llanrag. Y maent mor adnabyddus a Bombay, Singapore, a Valparaiso, ag ydynt a Chwm-y-glo, a Bryn- 'refai!. Wei, rhwng pobpeth, y mae yma le hynod o ddifyr bob nos, a phe dai yr hen siop vma gymaint deirgwaith byddai yma lon'd y lie. Chware teg i'v bechgyn, mao yn rhaid iddynt gael rhywle i fyn'd am awr ncu ddwy ar ol noswylio, ae os na ddont yma, neu i siop y teiliwr, neu efail y go, efallai mai i'r dafnrn yr ant. 'Does yma ddim llefydd yn yr ardal yma He y ceift hechgyn ieuanc dreulio awr neu ddwv yn ddifyr ond diniwed, ar ol • dyfod o'r chwarel. Yr wyf fi yn clywed fod mewn rliai ardaloedd leoedd felly, a'u bod yn gwneyd mawrlesifoesauyboblieuanc." \VelOcs, y moo felly, Wmffre Hughes, bu'm mewn ihat ohonynt ynCMiweddar. Aethum i fewn 1 un oWraynt yn Nghaer y dydd o'r blaen, ac g ungfffelyb yn Ngfeorwen, ac hifyd yn NghyWje. maent yn Jala eta ffordd yn aobl ae yu !twueY,dtnes mawr." Parhau i goblftfy esgid yr M-dct-Tt hen grydd, ae yr oedd erbyn 41n dechreu hwyrhau, a gwelais lawer o'r chwaiSwyr yn myned heibio oddiwrth eu gwaith. Agorodd y drws a daeth dyn i fewn a dywedai, "Sutymaehi heno, Wmffre Hughes, ydi esgid y wraig acw yn barod P" "Nag ydi'n siwr, Dafydd Thomas, ond bydd/yn barod heno, efallai y troi di i fewn ar ol te glywest ti ddim oedd v Dong wedi cyraedd Nerpwlf" "Naddo'n wir Wmffre Hughes, ond mae'n lied debyg y cawn ni glywed heno, mae Bob 'nghefnder wedi myn'd i'r dre i ediach ddoth yno delegrafft yn ei chylch. Byddwch yn sicr o drwsio esgid y wraig acw heno, ne fydd acw ddim byw yn y ty, mae hi wedi adoo myn'd i'w the yfory i Ty'nyfron ef) Betsan Jones. Dof yma eto toe." Gyda hyn daeth hogyn i fewn gan ddyweyd, WmfEra Huws, mae 'nhad yn gofyn ydach chwi wedi gwadnu 'sgigia fo, mae o wedi glyehu i draed yn sopen heddyw, efo'r sgidie tena oedd geno fo." "Wel dwe'd wrtho fo, fod arna i ofn na fedra i ddim gwneyd fawr o lun ar y rhai sy yma, mae'r waltas wedi pydrn, ond gwnaf y goreu fedraf ohonynt. Glywest ti mo dy dad yn dyweyd dim am y llong hono P" Naddo'n wir, ond elywais mam yn deud amser brecwaet fod 'nhad wedi codi dair gwaith 0'1 wely neithiwr i edrych ffordd oedd y gwynt yn chwythu. Y mae o wedi rhoi ceiliog gwynt ar ben y cwt mochyn i gael gwel'd bob bore sut bydd y gwynt. Mae mam yn deud fod arni hi ofn iddo fo ddrysu. Mae o yn siarad trwy hun bob nos am Bombay a Nerpwl." Dywed wrth dy dad y bydd i 'sgidie fo yn barod fory, rhag ofn y bydd arno fo eisic myn'd i gyfarfod y llong. Fel hvn daeth amryw i fewn i ymofyn am,w Isgidie," a chafodd rob un ei neges yn siriol gan Humphre Huws. Erbyn hyn yr oedd fy esgid ina yn barod, ac ar ol talu yr oeddwn yn cychwyn allan pan y dywedodd ycrydd y byddai Ilawn croesaw i mi droi i fewn eto os teimlwn arfynglialon. Addewais os byddaiimi aros yn y pejitre dros nos v trown i fewn i gael ymgom, ae felly y bn. Ni oddef amser na gofod i mi heno roi hanes yr hyn a welais ac a glywais, ond os caf hamdden, cewch yr hanes yr wythnos nesaf, yn lied gyflawu. Cefais gryn bleser, a daethum i gydnabyddiaeth ag amryw garictors lieu wreiddiol a doniol. FeIly" so long" hyd yr wythnos nesaf. I ANDRONICUS.
[No title]
CEIIYDD lARLL BEACONSi'iEi.n.—Mi glywais gan gyfaill yn ddiweddar, fod gan Iarll Beaconsfield, pan yn nghanol ei araeth mwyaf hyawdl, rhyw ddwysfrydedd neillduol, ac yn arafu Ilawer yn ei siarad yn y cyfwng hwnw. Rhyw dro yn ol, yr o xldjci arglwyddiaeth yn siarad arrhyw bwne lied bYFig, ac yn nghanol ei araeth, fe syrthiodd i'r goslef arafaidd am amser lied faith. Yn nghanol y dyrfa fawr, gwaeddodd rhyw ddyn nerth ei ben, S,at-adu-ch yii gpflymach." Gyda hyny, fe drodd yr larll ei wyneb at y lie y clywodd y llais, ac edrychodd yn graff am amser maith i> cyfeiriad hwnw, a dywedodd gyda hyawdledd Disraeli, Pe bawn yn siarad yn gyflymach wrthyt, ni byddai amser i'r geiriau fyned i mewn i dy ben dwl!" Dywedodd y Deon Swift:—"Y mae pobl o eneidiau culion yr un fath aphotelau gyda gyddfau culion:-po lleiaf sydd ynddynt, mwyaf fydd y sin a wnant wrth ei dywallt allan."