Y Genedl Gymreig

ICYNADLBDD RYDDFRYDIG GENEDL- AETHOL I OYMRU. Sym,-Y mae yn ddiddadl mai Rhyddfrydiaoth yw teimlad cenedlaethol Cyrnru. Onid yw yn Uawn bryd i eefydlu Gynadle d Rvddfrydig Qen- edlaethol i Gymru, i holl aelodau Seneddol Cymru i uno yn nghyd i drafod a cbael cydwelcdiad gwltidyddol ar y gwelliantau y mae y genedl yn dyheu am danynt? Y gwelliant mawr oenedl- afthol cyntaf yw Dadgysylltiada Dadwaddoliad yr Eglwys yn Nghymiu. Dyma Mr Dillwyn yn bwrlaidn oynyg y gwelliant yn y Sanedd nesal. Oa sa wna pob aelod Rhyddfrydig gefnogl Mr Dillwya, fe ddylid sefydlu cynllun i gptio allan y gwelliant i Gymru. ac i bob aeled a esgeuluso ei ddyledswyddgaelrhybudd nad oesarygenedl eisieu el waeanaeth ddim yn hwy. Mae yn Ngbymrn ddigpnedd o ddvnion a ystyiiart yn fraint i gymyohioli teimlad y gened!. Paham y thaid i ymru fod ar ot i'r Baeson, yr Togotisid, a'r I Gwyddelodr KHYDBFBTDWa. I

I EIN BECHGXN GWEINI. If SYB,—Nid oes vr un doibarth yn teilyngu mwy o sylw yn Nghymru yn y blynyddfu byn na'r bechgyn gweini, a hynyar gyfrif llawer'o ystyr- iaethau. Er nad ydym yn cyd-olygu a'r Gwaø Bach," yn eich papyr ycbydlg amser yn ol, fod en hystafell wely yn anghymhwya i neb gyegu ynddi." Na, gallwn feddwl fod yno le Had gymhwys yn misoedd y gauaf yma—ei fod yn llawn 0 wres yr anlfail, er o'r braidd y gallwn feddwl ei fod yn cael ei awyru yn btiodol, yr hyn both sydd wir angenrheidiol tusgat iechyd i bob dosbarth o ddynion. Yr ydym wedi canfod llawer ystafell wely a gweithdai, o ddiffyg cael eu hawyru yn briodol, a'u mynychwyr yn edrych yn salw, ac j ychydig olwg arnynt eu bod ya feddiannol ar gorph iach. Edryoher ar sefyllfa foesol ein becbgyn gweini. Drwg genym orfod dywedyd ei fod yn warth i Gymru uchel el breintiau. Yr ydym wedi clywed eu llwtn a'i rhegfeydd amryw weithiau, nes yr oeddym yn rhyfeddu fod becbgyn o'r fath yn cael eu magu yn awn yr Efengyl, ac ar aelwydydd crefyddol ein gwlad. Ond y cwestiwn pwysig ydyw, Pa fodd y treulia ein becbgyn gwelnl eu horiau hamddenol P Onid ar benau y croesffyrdd, sc at benau heolydd pentrefydd ein gwlad? Ae ymddengya fod eu hymddyddan yno yn hollol angbymhwys i fodau dynol. Mae y crech. wen a'r baldordd yn rhy adgas i'w enwi. O'r braidd y ca pobl barchus a btsia eu cyrchfan lonydd heb dderbyn rhyw eiriau bustlaidd, ac efallai rhywbeth mwy battardaidd na hyny. Gallwn ddyweyd yn bandifaddou na ddylai y pethau hyn fod felly. Beth a wneir er cael dywyglad ? Ooid oes modd cael rhywbeth i'n bechgyn gweini amgeuach i dreulio eu horiau hamddenol na chasglu i n pen- trefydd, a lleoedd ereill, i gyflawni gweithredoedd bollol annheilwng ? Nid ydym ar yr un cyfrif am geiBio rhwystro i'r dosbarth hwn gael adloniant. Wedi bod dan bwys a gwres y dydd, carem eu gweled yn derbyn cysur, ond iddo fod o rhyw leebad Iddynt yn gorphotol.teu feddyliol. Beth a ellir wneyd i'r cyfeiriad yoa P Dymunol iawn fyddai genym weled mwy o'r cocoa-rooms yn ein gwlad, aliBI 0 dafarnau, a'r yetafelloedd wedi eu hullo a Ilyfran da a'cewyddiadnron: ac I aros;cael hyn oddi a^gylob, priodol iawn fydda! gweled un oyetafeUoedd ein tafarndai yn cael ei neiUduo i'r amcan yma-paint 0 coca, coffee, noa de i'w gael am btis rbesymol; felly byddai yn nghyrhaedd ein beohgyn gweini adloniant i'r corph yn ogystal a'r meddwl. Credwn y byddai i rywbeth yn y cyfeir- iad hwn wBeuthur dirfawr lee i sefyllfa foesol ein gwlad. Dyma ni yn awr ar ddechreu blwyddyn, a pri. dol iawn fyddai i'r bechgyn gweini, a phob bacbgen arall, benderfynu troi dalennewydd, pen- derfynu mynu rhywbeth amgenaoh na baldordd y croesffyrdd i dynu eu cysur, parchu eu hunan yn fwy na ihoddi eu presenoldeb mewn lIe o'r fath. Credwn fod yn ngallu Ilawer baebgtn wneuthur llawer o ddaioni, ond iddo droi ei elluoedd i'r cyfeiriad hwn. Rhaid addef fod eu hamser ham- ddenol yn fyr, ond myner ei dreulio yn y modd goreu gogyfer a'r ddau fyd. Priodol iawn fyddai caol cyfarfodydd adloniadol yn mhob cymydogaetb, yn nghyda cbyiarfodydd ereill yn Jmisoedd y gauaf, a threio gwneuthur rhywbeth ynddynt er mwvn ooethi y chwaeth a dyrchafu y meddwl at bethau o werth. I- B.

Ei," ADGOF UWCH ANGHOF." ■ flAW MYBDDIN FABDD. STB,—Cyfrol brydferth yw hon, wedi ei chy- hoeddi gan Mr Griffith Lewis, Pen-ygroes, yn cynwys casgliad e hen lythyrau pan wabanol awdwyr. Mae llythyrau yn llanw He pwysig yn llenyddiaeth gwahanol wledydd Ewrcp ac Amer. ica ac y maent wedi cyfoethogi llenyddiaeth Seisnig i raddau helaethaoh, hwyrach, na Henydd- iaeth yr un genedl arall. Yn America ceir llythyrau George Washington a B. Franklin o werth ac 0 dyddordeb cenedlaethol, ac yn Mhrydain mae llythyrau Pope, Swift. Cowper. Gray, Southey, Byron, La-ab, Syr Walter Scott, Horace Walpole, &c., yn drysorfeydd an- mhiisiadwy yn eu perthyaas a llenyddiaeth y gwa. hanol gyfnodau yn mha rai yr ysgrifenwyd hwynt. Ysgrifenedd Walpole yn agos i bedair mil 0 Iy. thy 1 a'i,y rbal a ddangoeaat dalent ornchel a gallu- oedd gwir feistrolaidd: a gelwlr of gan eI gydoes- wyr yn dywysog ysgrifenwyr llythyrau. Mae llythyrau Syr Walter Scott yn rhestrn yn uchel mewn rhagoriaeth. a'r eiddo Swift yn benigamp ond tybiaf fod llythyrau Gi ay yn rhagori arnynt oil, a amryw ystynaethau. Mewn llythyrau y cefr banesiaeth fwyaf cywir; ac er eu bod yn gwneyd i fyny ran bwysig 0 hanesiaeth, eto gwa- haniaethant ar lawer yetyr oddi wrth hanesiaeth yn cyffredino), Mewn bywgraphiad cawn ddar. lun o'r dyn o waith y bywgraphydd, ond yn y llytbyr gwelwn y dyn el hnnan yn ngwahanol lin- ellau ei gymeriad ao y mae Adgof Ulrck Anghof yn rhoddi cvflausdra i ni i gymdeithasn a nifer o enwogion ein gwlad heb aogen am gynorthwy yr hanesydd fel interpreter. Mae y gyfrol yn ddy. ddorol dros ben. Mae enwau yr ysgrifenwyr yn gyfryw a" yr ydym bob amser wedi ein dysgu i'w poicbu alu hedmygu yr oeddynt fel ser dysglaer vn ffurfafen llenyddiaeth ein cenedl, ac y maent wedi meirw yn llefaru eto. Mae llythyrau Dr W. O. Pughe yn deilwng o'r ysgrifenydd dysgedig, ac yn arddangos ei aUu i gyfleu ef syniadau yn yr iaith Saesoneg gyda'r.un rhwyddineb a meistrolaeth ag vr vseiifena yn iaith ei fam. Mae yr eiddo DaI. ydd Ddu yn ffulflo rban werthfawr o'r llyfr, ae ynddynt y cawn olwg ar yr hen fardd mewn gwa. hanol agweddien: dangosant y lienor diwyllcdig, y beirniad craffus a goneet, ac un 0 r beirdd rha- goraf a fagwyd ar fronau'r Eryri. Gwelir hefyd y gwaeanaeth gwerthfawr a wnaeth i lenyddiaeth yn nglyn a'r Eisteddfodau, a phan y claddwyd Dafydd Ddn collodd ein llenyddiaeth un o'i ehol. ofnau oadarnaf. Gyda boddlad neillduol y dar- llenasom lytbyrau Nicander at Eben Fardd maent yn ddoniol acyn dda. Yn llythyrau Gwallter Me-hain gwelwn yr ysgrifenydd rhagorol, y bardd aruchel, a'r beirniad coeth, ïe, pnf feirniad ei wlad Mae yr eiddo Talhaiarn yr un fath ag ef ei hun yn gymhwys; dangosant y cyfaill calon- agred heb flulnl yn el enaid, ac un yn medru syrthio ar ei fai pan y gwelai el fod wedi cyfeil- iorni. Ceir yn llythyrau Iorwerth Glan Aled dalent a dawn fel afon: ac y mae el waith yn bsirniadu Eben Fatdd, leuan Gwynedd, Hiraethog, Emrys ac ereill, yn werth ei ddarllen. Yr oedd 1* hvddvFe yn y mesurau caethion, to vn de all rheolau beirniadaeth. Mae llythyrau Eben Fardd, Emrys, Teaid, ae, yn wir, yroll o r llyfr, yn ddy ddorol ac adeiladol, a hyderwn y bvdd i lengarwyr ein gwlad eu darllen e'u gwerthfawrogi. Mae Mvrddin Fardd yn baeddu diolchgarwcb ein cenedl am yr ychwanegiad gwerthfawr hwn at ein llen- yddiaetb, a gobeithiwn y caiff ar ei galon i n an- rhegu eto a'r cyfryw ddanteithion—" Melus, moes mwy." Gwnaeth yr argraphydd yntau ei ran yn ganmoladwy. Rhoddodd i ni argtraphwaith glan a destlus. wedi ei rwymo yn brydferth a chwaethus. Pwllheli. R. IVOK PARKY. I

TIEN DOVAU. I MR GOL,—Fy mhrif amcan wrth ysgrifenu dan y penawd hwn o'r dechreaad ydoedd am- ddiffyn y gwirionedd ao amddiffyn cymeriad y cerddor bybarch o'r rrysxcl ac nid ceisio gan EOB Vecbyd newid ei farn; byddai hyny yn anmhoaibl, oheiwydd "Yn y croen y megir y blaidd y bydd efe marw." Ond os ydyw fy lly- thyrau hyd yn hyn wedi bod yn foddion, i ryw fasur, i amddiffyu y gwitionedd, y meent wedi ateb dyben da. Yr wyf yn berSMth foddlon i EJS Meehyd awyra ei wag. OMMantwrthdoyrnamar .?erddotiontrylen'\ y QoM? ^dorol vn v C?. "Little things please ?M,?e m,m.?X "Dn llygeidiog a wna frenin yn mhHtb y dei.?o?u. A thra y byddo i'r f,awdctiaeth 'dryeu" hon fwynhau eu hunain drwy Mi v '?iU v 'aUmewn modd diniwed, -IFll well and goad;" "Where inorance is bliss, 'tis folly to be wise." Oher" wfdd bellacb, wedi aWvrll y cwestiwn oawduraeth hen donan, ac i'r cyfcocdd gael y fai tals 0 dd"r. lien y ddwv ochr i'r ddadl, nid ces unrhyw berygl i'r Sanhesrim anffaeledig hon greu yr amhevaeth leiat yn meddwl y werin paith awduraetb tonau y cerddor o Brysgol, na'r un cerddor arall ychwaith, Ond yr wyf yn credu po cawsii Ros Llechyd & Co. I y Golofn Gerddorcl iddynt eu hunain, fel y cawsant dros amstr, y buaeni awdaraeth yr "Hsle'uj h a'r "Amen" Chorus ya dyfod o dan sylw yn y man, lie y buasai gorseddfainc Handel yn dechreu siglo, a theymwiail ceiddorol o gysegtiad oesauya cael eu malu fel teganatt distadl rhwDg eu byn a'u bawd. Ond gan fod y wlad eibyn hyn wedi dyfod i ddeall "ei ddichellion ef," nid oes mwyach uu, rhyw berygl chwyldrcai yn y byd cerddorol. Y mae yr ohebiaeth ar y tflstyn dyddorol hwu vn y Guntia yn myned yn feinach, feinach, a'l allfyro jxmqioso cynteflg ar derfynu mewn diminuendo trueuus. Ond o ran bycy, pa beth a alJesid ddys- gwyl yn amgen, gaa mai swp o ysgrifenwyr perffaitb ddi-nod a di-awdurdod ar bynciau cerdd- orol a alwai Eoe julechyd i'w gymdeithas i drafod y pwno. Paham na buasai rhai o gerddorion ad- nabyddua Cymru yn dyfod allan i'r ymdrafodaelli hon. Cawsem feily lythyrau gwerth eu darllen, yn cynwys mwy o wybodaeth a llai o hae^llugrwydd nap a gelr drwv ymdrafodaeth y "cerddorion try- tem" hyny, y rhai sydd byth a hefyd yn gwaeddi "Abrec" o llaen Eos Llechyd. Neu, ynte, paham na buasai Eos Llechyd naill yn ysgrifenu arei gyf- rifoldeb ei hunan,'ac i'r llythyrau hyny sefyll neu syithio ar y teilyngdod a'r cyfrifoldeb hwnw, neu ynte cyn cadael i'r giwdawd anwybadus hon rtithro i'r wasg, na buasai yn dysgu iddynt beidio a gwneyd y lath epiiad ohonynt eu hunain drwy ys- grifenu ar bwuc nad ydynt yn deall dim o gwbl am dano. Cofled brawdoliaeth y cyweirnod newydd o "G sharp," fod Oymrv yn awr a'i llygaid yn ei phen, a bod llu 0 feibion athrylithgAr do gwlad yn eu gwylied. Ac mai nid y ffug-athroniaeth a gymeradwyid yn Nghymru bum' mlynedd ar hug- ain yn ol, pan oedd cerddoriaeth ein gwlad yn ei babamdod, ac Eos Llechyd fel baban wedi ofer- d)fa, "better fed than taught," yn ym-Samson- eiddio yn ein plith, a dderbynir y dvdiiau hvn. Wrth ddarllen y Golofn Gerddorol jty Gu:a'ia am Rhagfyr 26-tin, gwelaf fod Ec-s Llechyd mor fyw ag erioed, a'i sylwadau mor ddi-chwaeth ag arfer. Ce'sift ddangos ei ddifatcrwch yn ngolwg y cannoedd darllenwyr sydd yn mwynhau ydrin- I iaeth h dderbynia, ao a gyfiswn haedda, drwy daflu math o wawdiaeth annheilwng ar ysgrifau a allasento'uhfawa-ystyiied wneyd lies iddo. Dywed "Gadewch i'r Lefiathon chwareu, fe .ddaw yn ddietyll arno yn union." Bydded hvsbys i'r Eos LI-hyl, cyhyd ag y bydd bywyd i'r Leiad, i,a ddaw yn ddistyll arno, end y bydd hyd dranc fol ysbryd yn ei aflonvddu a'i ddilyn i pa le bynag yr elo. Pe teimki EGs L'echyd ar ei galon draet'iu ei ten, a dyfod i'r maes fel dyn, cawn felly gyfleus dra i'w ateb, a chyhoeddi i'r byd amryw lythyrau dra i'w ateb, a(, cyfiinacholo'i eiddo, y rhai Bydd yn fy meddiant yn awr, a pha rai a ddaothant i fy meddiaut drwy rai a ystyrid ganddoef ar y pryd yn gyfeillion iddo; ond eibya hyn y mae pobl wedi d'od i ddeall cu gilydd yn well, ac yn yetyried, 0 dan yr amgylch- iadau presenol, fod yn llawn bryd iddynt gael eu cyhoeddi, er gosod allan ystriwiau yr Eos yn eu lliw eu hunain, a dangos fel y gill ambell gyfan- soddwr ymostwng i ysgrifenu adolygiad ffafriol ar eigyfansodiadau ei hun, a'u hanfon i ereill i'w had- ysgrifenu a'u cyhoeddi, gBll 1 m hawlio fel eu he'ddo digynorthwy hwy eu hunain. A ohofled hefyd nad oes yr un Co. yn nglyn i'r llythyrau hyn, ond yn unig UN, ae fel un a deimlodd fad yn llawn bryd rhoddi atalfa ar rhyw ffug-sascteiddiwr fel hwn, sydd yn ceisio difrio pawb byth a hefyd, heb nag achos na rheswm, ond ynunigpoithieichwant a'i awch anniwall ei hun or dyfod a'i enw mewn rhyw ffurf o flaeu y cyhoedd, a difiio pob un sydd uwchlaw yaiostwng yn yslafaidl i'w ddull an. nheilwng ef. Yr ofddwn yn credu fod Eos Llectyi wedi ceisio,a llwyddo.i gael ei ordcinii yn giwrad yn yr "Eglwys Lai Gatholig," ae, fel y cyfryw, bnaswn yn dysgwyl iddo feidu rhyw gymaint o barch i Air y Bywyd, a chysegredigrwydd hyd yn nod brawddegau a throell-ymadroddion Ys. grythyrcl. Yn lie hyny, fe ymddengys nad yw yn malio mwy mewg dyfynu a defnyddio rhai o'r ymadroddion Ysgrythyrol mwyaf cysegredig na phe buasai yn difysu 0 un 0 interliwdiau Twm o'r Nant, neu 0 un o gerddi mwyaf gwageddus Die Dywyll, neu y Bardd Gwagedd. Djma eeiampl o'i lythyr yn Stealia, rhan o'r hwn a ddifynwyd eisoee Oadeweh i'r Leflathan chwareu, fe ddaw yn ddistyll arno yn union peth anmhosibl yw parhad gor-llanw 0 'ddwfr y bywyd! Pwy byth a fuasai yn credu mal dyu wedi c ordeinio i bregethu "Cymun y saint, maddeuaLt pechodau. adgyfodiad y cnawd, a'r bywyd tra- gwyddol," a fuasai yn cellwair fel yna a'r afon bur 0 ddwfr y bywyd," yr hon yn lie trelo a myned yn hefp sydd i darddu byth bythoedd i "fywyd tragwyddol pit Peedylanwai daionue a ellir ddysgwyl oddi wrth bregethau dynion a allant gellwair fel yna it Gair Duw, a pha fodd y gall yr Eglwye lwyddo yn Nghymru tra yn cael ei hanurddo gan giwradiaid cableddus a chweryl. gar, y rhai a dreuliant fwy o'u hamser i chwilota am hen donau diwerth, a sarhau awdwyr tonau atsfarwol, nag i gyflawni gwit waith gweinidogion Crist. Tybed fod Deon Bangor yn cymeradwyo y defnydd hwa a wna Eos Llechyd o ddwfr y bywyd P" Pe y gwyddai, credaf y deuai yn ddistyll" buan arno yntau. Ond "Hysbys y dengys y dyn 0 ba radd y b'o 'i wreiddyn." Bu amser pan y dechreuodd y wlad feddwl rhywbeth o Eos Llechyd, a phe buasai wedi parhau i lafurio a dilyn yr oes fel cerddor a chyfansoddwr ni chawsai y cyhoedd achos cyfielthlon i newid eu meddwl am dano. Ond roeddyliodd efy pryd hyny ei fod wedi cyrhaedd pen pinacl enwogrwydd, ec felly y meddylia hyd lieddyw, 110 y mae hyny yn ei wneyd yn ddiwerth iddo ei hun ao i gymdeithas ya gyffredinol. Hawdd ydyw priodoli ildo ef a'i weithiau y llinellau canlynolo Byron:- He first sank to the bottom-like his works. But soon rose to the surface—like himself." Y LBFIAD. I

LLANBERIS. I MARW-OOFFA AM Y DIWEDDAR ANNB PARRY, TY'R BEiii, NANT-UCIIA*.—Wedi mwy na^thair blynedd o gystudd. dydd Sadwrn, yr 8fed 0 Ragfyr diweddaf, bu farw y chwaer anwyl a defnyddiol hon. Merch ydoadd i Hugh ac Ellen Roberts, o'r Bontnewydd, chafodd ddygiad I fyny crefyddol, ac y mae yn sicr i'r addysg a gafodd gan ei rhieni fod 0 werth annhrnethol iddl yn holl yrfa bywyd, gan droi allsn yn gymhwysder arbenig iddi i lanw y cylchoedd pwysig y gosodwyd hi ynddynt fel priod a mam. Yr oedd yn gwir ragori yn nghyf. lawniad ffyddlawn dyledswyddau y ddau gylch crybwylledig. Bu yn nodedig o ofalus grdag addysg ac iawa hyftorddiant ei phlant, nid yn unig gyia golwg ar y bywyd hwn, ond hefyd magodd hwynt yma M deiliaid byd ysbrydol a thra gwyddol. Ymdrechodd roddi iddyst yr add. ysg grefyddol a gafodd ei hunan, a chalonogoddyr Arglwydd hi yn ei gwaith drwy fendithio e, Ilafar. Bu iddl ddeuddeg o blant, tri o'r rhai a'i blaemr- odd i'r nefoedd. Cafodd weled y naw sydd yn fyw yn cael eu dwyn i fyny yn eglwys Dduw, a mwy am y cafodd eu gweled yn deulucyfan a ar- ferai ymostwng ger bron Duw hwyr a boreu mewn gwed- I ao addoliad deuluaidd. Parai y llwyddiant hwn iddi deimlo rhwymedigaeth neillduol i'w Thad nefol am y fendith hon iddynt. Yr oedd bob amser yn argyhoeddedig mai bendithion y nefoedd ydyw eefydliadau daionus, ac fel y cyf. iryw byddai yn wir awyddus am fod ei hunan a chael ei theulu i afael ac i fwynhado'u manteision. Ymunodd hi a'i phriod yn foreu a Themlydd. iaeth Dda, ac fel y tyfent i oedran, ymrestrai y plant, a'r un modd y gwnai a phob moddion o ras a holl sefydliadau y capel y perthynai iddo. Fel cymydoges yr oedd yn hoff gan bawb. Er cael ei nyebu gan flynyddoedd o gystudd, caffai egwyl yn awr ac yn y man i fyned ychydig o gwmpaa, ac nid ydoedd yn un min yn fwy wrth ei bodd yr adegau hyn nog yn nhy yr Arglwydd. Byddai ei ohrofiad crefyddol yu yr eglwys, ac mewn vmddyddan personol. y cyfnodau hyn yn felus a hyfryd. Tyst;al fod hyd yn nod y cystudd yn cael el fendithio iddi gan ei Tnad nefol. Yr oedd ei mwynhad 0 foddion gras yn yetod ym. weliad y Parch R. Owen a Llanberis y fath fel yr anghoflai wendid ii natur, a gwnaeth fwy o ym- drech nag a ddylasai i'w dilyn. Ba fyw mewn cymdeithas agos a Duw,a mawr oedd ei mwynhad. yn yr agosrwydd cvmundcb hwn ;i'i Thad nefol Cafodd nerth amlwg ganddo i fyned drwy ystormydd mawrion yn niwadd ei thaith. Pan wedi myned yn rhy wan i fedru codi o'i gwely, cymerwyd saith o'i phlant yn sal o'r scarlet fever. Bu hynyn ormod i'w gwendid. Teimlai ei hun yn suddo, 0 d eto heb frysio, trefnodd a chyfar- wyddodd ei hanwyl briod ar ol ei hymidawiad, ganymoiwedd yn dawel at ewyllva ei Harglwydd. Y boreu olaf y bu fyw, canai gyda swyn yr hen emyn, "Ar for tymh stlrg teithio 'rwyf," &c., gan fyned droati yn ofalus 0 benill i benill. Gwnaeth yr un peth a'r emynau, "Am fod fy TeBU'n fyw," &c, a "Dyagwyttaftocyab -ch," &e. Y34 yr ysbryd gorfoloddus hwn yr ehedodd ei henaid at ei Phrynwr, gan deimlo yo sicr fod y byr ysgafn gystudd yn odidog regard fel y gweithiai Hdidrigwyddolbwys gogoniaat, tra nad ydoedu yn edrych ar y pethau a wclir, y rhai ydynt dros amser. Claddwyd hi yn mynwe: t hynafol Llatiberia y dydd Iau canlynol. pryd y gwasan. aethwyd with y ty sc ar lan y bedd gan y Parch J. Owen Jones. Canwyd amrjw emynau yu y>tod r gifjfoaaoth ga" gyf-illion

I NEBO, LLANLLYFNf. CYFAHFOD ADLONIADOL — Nos Wener diweddaf cynhaliwyd y trydydd o'r cyfarfodydd hyn dan lywyddfaeth Mr Hugh Williams, Bwlch-gwyzl. Cawsom gyfarchiad gan y llywydd ar Byra Arferiad." Canwyd yn dda a swyuol iawn gaa Mr H. Hughes (Gwelltyo), Trfn'ra'lt; Mils Hughes a Mastur Tommy Hughes; M. Jones, Tan-coed; E. H. Williams, Bwlch-gwyn G. W. Jones a B. Owen, o Silem; a'r Dulyn Tarty, » dan arweiniad Mr H. Williams. Eaillwjil gwobrau gan Mri J. Evans, TaM3n.; R. Owen, ii-Ilidiart; H. Jones, Frondulyn; a D. Thoma. Glangors. Cafwyd dadl hwyliog gan Mti E. Thomas, Ty-nowydd, a G. Peitehard, Glan'rafon. Cymerwyd ihan ya y cyfarfod gan y Patch John. Morgan Jones, (i. Jones, Nazareth, a H. Hughes (Gweiltyn).—krJalxr.

LLANEUG-. FFYRDD Y PLWYF.—Y mae y ffjrld hyn wedf myned dan sdaryweiriadau pwveig yn y misoedd hyn, ae fel y dywedir wrthym i fyned drwy gryn dipyn o cruchwyliaeth eto, yn enwedig y fcrif- ffordd o Lanceris i Gaeynnrfon, yr hon sydd yn rhedfig drwy y plwyf am oddeutu 83ith milldir. Daeth o ddwylaw y Turnpike Trust mcwii sefyl;fit ddrwg lawn, ae y mae yr ynadon yn gorc'.ymvn i ui wario 0 leiaf bedwar i bum' cant o bunnatl arni. Y mae hyn yn peri fod treth y ffyrdd yn drom iawn y flwyddyn hon, gosodwyd treth 0 ddec cainiog y bunt yn Mehefin diweddaf, PC un arall- o'r un awm yn Rhagfyr, a dywedir wrthym y bydd yn rhaid gosod un arall eto o'r un swm cyn mis Mawrth. Y mae yn rhaid gwneyd hyn, meddir, enidS ni chawa y oymhoith a addewir o'r Llywodraeth a'r air tnagat y ffytdd. Gobeithir, wedi i hyn gael ei wneyd, y bydd y baich hwn ya llawer llai yn y blynyddoedd dyfodol. Y mae yn anffodus fod hyn yn dyfod mewn adeg pan y mae cymaint o briuder arian oherwydd marweidd-dra masnacb.

BETHESDA. Prin y gellir oanfod unrhyw ardal yn Nghymru a chymaint cynydd ynddi ag ydyw ardal Bcthesda. Mae llawer o barotoadau yn cael eu gwneyd ar gyfer rheilffordd, yrhon y dysgwylirei gweled ynrhedeg cyn Calanmai. Mawr yw y cynydd mewn adeiladu tai mewn gwahanol fauau yn y gymydogaeth, a dysgtvylir y bydd y gwalth dwf, wedi ei gwblhau cyn dhvedd y gwanwyn. Hefyd, maa'n dda genyf ailu dyweyd fod yr ardal ucbod yn cynyddu mewn llenyddiaeth, &c.,—cymdeithas wyddonol wedi dechreu er's rhai misoedd, dan lywyddiaeth J. J. Evans, Ysw., Brynderwen, yr hwn sydd bob amser yn hynod 0 barod i gefnogi pob sefydliad ag sydd yn tueddu i wneyd lies i'r ardal a'r dosbarth gweithiol. Mae yn ddywenydd genyf gofnodi y ffaith na ddygwyddodl ond un ddamwain angeuol yn Chwarel y Penrhyn yn nghorph y flwyddyn ddi- weddaf, tra y mae ynddi 28^0 0 weithwyr. Mae hyn i raddau pell i'w briodoli i'r gwelliantau pwysig sydd wedi eu gwneyl gan y gortichwylwyr, megys lledu y ponciau, y rheolau wrth ba rai y mae yr io oruchwylwyr i weithredu or diogelwch y gweithwyr, sef edrych allan na byddo i nebadcel darnau poryglus o'r cieigiau uwch eu penau. Hefyd, cdrych i mewn na bydd i neb ddefnyddio rhaffau anniogel i weithio ynddynt, a gofalu am sefyllfa y ffyrdd haiarn, sef eu bod yn cael eu cadw mewn eyflnr da, ae hefyd mown pellder digonol oddi wrth yr ymylon, fel na bydio perygl l'rrhai a fyddo yn gweithio islaw. &e. Dyddorol hefyd i bawb ag y mae dyfodol y gymydogaeth yn ages at ei galon sylwi ar y rhigbarotoadau cang sydd yn cael eu gwneyd tuagat weithio y chwarel yn mlaen yn y blynydd- ocdddyfodol. Y mae y shafft a ddtchreuwyd yn y gwaawyn diweddaf wedi ei gweithio i ddyfnder mawr. acy mae y twnel i a,wain y dwfr ohoni o'r braidd wedi ei gwblhau. Pan y cwblheir yr an- türlBcthan hyn bydd yn ychwanegiad oddau ddyfn islaw y dyfniau isaf a weithir yn bresenol, a'r rhai hyny yn y creigiau 0 ba rai y cynyrchir y llechi goreu yn y gwaith. Mae y ddau beth hyn, set gofal am fywydau y gweithwyr yn y presenol, a gofal e.m sofyllfa y chwarel yu y dyfodol, yn ad- lewyrchu yv dda ar arolygiad cyffredinol y chwar- el, a,3 fe ddylai pob chwarelwr deimlo yn ddiolch- gar fod Rhaglurtiaeth wediagoryd llygaid ps'chm- enogion chwarolau i ddewis dynion cymhwys i'w rheoli.—Ardalwr.

NI DDYLAI YR ABWYDDION CAST- LYNOL GAEL XU HESGEULUSO, Y mae vr afleohyd ya dechreu gyntsf <?yda« anhwyl- der ysgafn yn y cylla, yr bwn, os esgeul-sir, a etfoitaia ar yr boil g-irpli. gan g»meryil i mewn yr arenau, yi afu, y pancreas, &o.,—yn wir. yr hoU gyfuudrifn oharsuc- enol, ae y mae y dyoddefydd yn treulio bywvj tr1\en" n,?s y bydd tangos rod,U rhyddlad 01di wrtb dd'oddet. Camgymerir yr afloohyd 7.1 .n hwyldsrau ereill; oad os bydd i'r darlleaydd ofny iddo ei hunan y cwostiynau 43an ?yiiol, by?ld Y..11".g 1 I- dedynu pa un ai yw ef ei Dun yn un o'r dyoddefwyr: — A oes get boenan neu an4awsder mewa aMdltl ar ol bwyta? A '3" Y.' d?i.1 ?(I t,w., P-??, Y. aic' ?i â=! :änorid,tV A tmga(J;Oij:ti :!1: m?lynl A oes yma lyanafeld tew, glynol.yn ymgMgl" o gytch y gums a'r dannedd yn y boreuau yn cael ei dcilyn gan Has anhylryd 1 AyWyt?f.1 ynaronedJgt Aoesyuabjenynyroelir a'r coin! A 0 ?deimncs o lawen der o gylch yr ochr dde, fel pe byd-i yr .?f,i va .?yh.,x I A as yna fol-rwymedd I A oes yna fath 0 bensyfrdandod neu beL-yssafnder wrth godi yn sydyn o .ail. orw.1d.1 7 A w a .adau (? J'r elw T:d r:;io¿ wd{:U l:i¿S;tdr; arolsefyu? Aywy_ bwydyn a wyddo ya f aan ar ol bwyta, yn cael ei ddit n gan wyntogrwydd neu ys- fogla wy or ey t A oes yna fynyeh guriad ,lon I (la.1 y gwahanol wyd oa hyn beidio bod yn bresenol «r yr un amwr, and y maent yn poenydio 9 dyoddfydd 0 bryd 1 Dryd fel y mae yr aflechyd wswyd. lawnynenUlt1r. Osbyd(l;y?eynuuohirbubad,bydd yna besyebiad sycb, haciog, yn caeiei ddilyn yn mUen ychydig gan bm-b?,ri. Pan fyddo V dyodd fy! i 7n d?f- iawn Y- yr ?fl,?hyd y mae y croen y gwis10 gwedd lledlwyd. fndr. ao y mts y d *»» r traed yo fel eu gorebudJio a chwys oer gludiol, FOI 7 Mae yr au .1? '31" ?nod yn dyfod yn fwy-fwy aflacn, y mae oenau y gewynwst yn ymddangos, ao V ?-e y drin- aed srfyerol yn pra? yn holll dliles yn erbyn yr an- hwylder arteitniol oW. ochreuad yr aflechyd hwn yw dlflyg t/euliad, a gwDewm bychan o r feddygin- feethbriodol 'V"(1 yrna abyd, as eymerir hi yn ei ddebr??..d. Y mae aflecsigrwydd mwyahu fod i#r Bflechyd gael ei dri o'r pwvhwn ac ya briodol yn ei d(lv?-.1,?.u.d, I,- n yn br yd yeb d?g f?(idygiietb flhíÜh; n hy i fdY:;= gafael gref, dylid parhau i arfer y Jfeddyginiaeth gy. gref, dvyd (o pob O,ion o'r flechyd wedi ea I'ai l d,is ?es 7 L?ymud yu Ilwyr, n il r awydd at fwyd ddyobwelyd, ao i'r tr, i.i gael eu hadferu i sefyllfa inch. Y feddyginiaeth sicraf ao effeithiolaf at yr anhwylder g.fld.. hwn Y7 "SEIOEL'S OCJKATIVE StfuifP, dup?riaeth ysieuol a werthir gan yr balk fleryllwyr a gweithwy' r meddyginiaetb drwy y byd, a chan y peroh- enogion, A 3. White, 21, Farrlngdon-road, nd.a. B 0. Y mae y Syrup hw. Y..193?dio at wraidd yr enogionY Mae J. y §Yr?y id, wreidtlyn a changen allan olp Ii.iliy a- afd,h:rfy:r:a"u::oW allan to; cyl'llusúddiad, Gofyuwchi'cb iferYUYddalll"íjÈrGEL' OUBATIVB §? yUP." Y .?,e y "Seigel's Hvrup and Pi\\3" gwiÚuneddol &'r eirial1 A. J. White, Limited." wedi eu cerflo ar .tamp y Ll,wodtaetb sydd yn g?,sylitiol a phob potel a bOCB, A ganlY,1 aydd ddyfyniadan 0 lytbyran a dderbyn. iwyd or linawr y laf, 1 82, oddi wrth faddygoa enwog vu y wbd hono yn tystio i dei!¡ndod ein meddlgia. iaeth. Ni fnasai y boueidigion hynynperyglueuoyinoriad- an en hunain trwy cyaieridwyo nwyddau diwerth, ac ni fna?ent ychwaith yn gwnouihur yr ad'oiJiadau a ganlyn. oni bsi am eu gsybniiietb o'r Ifaith: Tnomas Dale, Uppjrbridga, Hoimfirth: Y Mae cich Cmatire Syrup ya gwerthu yn hynod dd1 Be ya raeddi pob bodd'.or>.rT?ydd." W. Wiikensau.Ruahden.Higham Ferrers:—"Yr wyf ya eaufod cynydd par?aus ya y gofyaiaiiu am y naiiiow7af:; ¡¡jad1Q%glei:j affaf gan y bobl." J. M. D,,rby-street&ewcutle: Yr wyf yn gwybod am achosio1 yn y yr odd, nid ?. unig we i Iledd!n, end wedi iuhta yn waith,?ed #I, a? ol ei arfar am ddau nen dri mis." George Drury, Southwell'"Er I mi fod yn WJ1!J. wr msddyginiasthau breintebol yn awr, dros ddeg mlynodd ar hunain, isto nid wyf yn gwybod am y fath werthu ar uu ieddyginiauth a'r hyn a lpfeia ar cich meddyijiniaoib chwi, ae y m'8 amryw bevsonau weH fy hysbysu o'r lies sydd yn deiiliaw odli wrtho. OJ wed fy rarawd yn Lincoln ya gyfielyb. Y uw. y gwerthiant yn hynod." Thomas Miller, Wodnoffiild Y nui eich medi. yginiaethau wadi rhoddi job baddloarwydd yn y gy mydo^aeth, as mai amryw 0 fy nghwsmariaid yu slirad yn uchel am Motbcr Sjigil's Syrnp." Win. Flower, B.ecl?s" Nid yw yn arferial gQ¡f i gymeradwyo nnrhyw feddyginiaeta friiutebol i fy nghwsmiriaid. M iwn achosion uai^ol ohom bob a-ns'-r y mall genyf nh da i'w ddyweyd am Mother Seigel pe gofynir am fy m ,r" P. S. Ballavd, Hooton Basaett:—" Yr wyf wedi cyfarfxl ag acbosiou hjnol 0 iachaltrwy gymeryd. Seigel's Syrup, aoyr wyi ya ei gymeralwyo i fy holl gwsneriaid. G. H. White, 29, Commercial-strcet,'Mcuitiio Ash Gallaf yn bersonol dyatio i deJyngdod eich meddyginiaethau." J. Fishor K Uribury, M T.S., 3, Hiph-stre-t, Gwrect — am Yr wyf wadi cymcradwo Seigel Syrup oMi ar fy mhrofiad nnigol, a pherthynant idlo daiiyngitcnd ddiatuheuel." KA. Y'S COIP<)UND-Abma and Bronchitis ar mm^diately relieved by it. Kay. Bros,, Stockport, KiY'S COMPOUND, a demnlcant anodyne cxpec- otorar t for Coughs and Colds, 9dls. lid. 2e. 9d. Postage, 3d. 81C\ Y'S COMPOUND Essence o! Li,;secd, Aniseed, Sea^ga, Squ.ll, Tom, & with Clilorodyne. Of all CKyt;3 TIC PILTS, a specific in Neuralgii, Fac nohe, 9H, la. Ill. pmt4e, IJ, Kay Bros.. ???ULlNB.-Cement for Broken ArtMoo. 6j,, a.?.tM!?.? SeU?tery.v.t.ir. KayBw^ •„ it 33 .i* :t'fr, i-r.* J j(