Y Genedl Gymreig

I" LLANDUDNO. I (Jynhaliwyd Eisteldfod Liandn-in, yn v Pier Pvlloo ddvdd Liar, Bnirn nd y gurHdoriaetheedd Mr D. Jnokinp, Mm Bu Birdiloniasth a R-,Yidiaoth, Taf Celfyddfdwaith, Kri R Teosus, Wi li>;m C. Roberts, Minej Edire, Air W. C. D-aki., M' Heo)?y, B?u<o-, Mr B?jto'a Wd¡ Mrs H. Hu?a". Mrf H Borrow We) am, Ao Model oE?e! T ,wr, Mr A. J. I hv, L?ndadn". CyB.ttb? Mr. Willi1m; B.eoM F?Mtin.ot. a Mr G. JonMC?- M'U'ii), Llanfairfecban. Ije'r"r Writing, Mr T. E. Hughes, LUndadno Traethawd, sef Y Deffr,,id ynNghymro," Mr J. U. Roe:I!I cr..Ii8¡n Fycbua), Bala. merched,Ntiss A,,n Jones, Llatisana:, » Mr< J. Rnbyts, Owy- thetin. Fnglynion, Ntyfiaetb," neb yu deilwng, Water colour pa ntitg. Mus Jones, Ioiwerth Housa, L'andudao. Solo, Prouad Plenty, &o., Mr Prie Davies. Lerpwl. Unawd, "Mr.rwynig Aeroo," Miss H.Davies, Phuti,io\l, Pensarn, Conwy. Pelwurawd, Plantiiion, I Walk" (Sollivio) Mias Hobion, ''Y^a, tbo' (Snl!iuo) Yise HoblGo, I M.nludnc, As Unaard ar y be'deneg, Nos Galaa." Misa Bessie Brooks. Mostyn st Get. Miss Jern.i* Jenes, Mostyn street, yn ail. Y brif gyitidlenaeth girawl, gwobr o 21p a thlws gwerth 5p 5s i'r atwainydd— allan o dri o garaa, C6r Amwytbig, o dan arweiaiad, Mr Phillips. Ar destyo y godair y buddutcl se4d y Parah M. E. Tnaaias (Ovnwy.), C e-iydd, yr h-vit a gyoiych- 181i.t vau Mr J. 0 Jones, Peosara. Cyftr/od yr Rwyr.—Llywydd, Par.:h R. J. Williams at wsiuydd, Panh H. Barraw Williams. Unawd tanor. Yosori y Car- indittic." Mr Roberts. L'aaberig, Cvstadleaaeth gorawl, Too Wtr Horse," C Ir Bo tle, dm nrweiiiial Mr Padtra Lewis. Paeatio Oak Panal, Mr R. Parry, C ilwya Bay ail, Mr To mtii Jorb-ol L'an- dn-ino. Adrodd, Mist Kite Evans, Llan- ddeioijlen.

CAERGYBI. I C/nkaliwyd y ^wrdd ts blyoydaol mown cygyilt ad ag Yogol tiaboeth it Armenia yn yr ys4oliy cys/Jlti«l a'r capil brydnawn •idydd Gwenrtr, pry.t y eyfranngodd aasryw qanoedd o'r danteithicn, y rbti a toddid gan b ibl ieuaioc, yn benaf, perthynol i'r e.pe" Yn yr hwyr eyn^aliwyd eynhrd t eye- tidleaol tra llwyddianus yn y Town Hall, o dao arweiaud molrns Gaianydd, aehifwyd cyoall ad rhago.-ol. Caawyd aoaryw weithiaa yn dra swynol gan Miss Jones (L'in a Torino), yr h"n a gifodd encore byddarol bob tro. Hetyd cafwyd amryw ganeuoa gan Mr W. Arfon Parry, Leipwl, yr hwn hefyd a weithredai fel heirniad. Cfiwareuwyd yo fedras ar y crwth g n Miss M. n, D.vies, a chynaerwyd rban beliaoh va y gweithreiiidaa gan Miss Agnes J. Lloyi, Aifoes E Joaes, a Mr Taylor, yn ntrhyd 4 cbor Armeaia, o din nrweinai Mr Richard Robercs, tra y ovfeihwyd gao M ss Kitie Joaes, Stinley Cresceot. Easllwyd gwobrwyoa gan y rbai canlyaol:—Mss°s Sarah E. J Jns. Kate Parry, Mri Tajlor, Llandudno; W. Owen, Peomyuydd. CystaileiuetS ptrti heb fed dan 20 mewn nifer, ar goaid Ca" (Isilaw) pirtio Armenia, o daD iarwoiaiad Mr Matthew Lloyd WiU.ai>s. Nos Wener eyahal,wyd cyfarfod cystid- I;inul llwyddiasnus yu y Tabernasl, pryd y cyiiierwyd y gadair gin Dr E. T. Hughes- an arw«iniwyd yn ddooiol gan Morewyn. Canwyd yn ddoniol gan Miss Gen-ie Jones a Mr John Hen-y, R.A.M.. y rhai a gansaat gynieradwyaetb nobel, a chymera wyd rhiin bellteh yn y gweitbrediadau gan OiDiedydd Cybi, Mister J. Trevor Owen, Miss Akrr8 Dyf.rawyll., gwobrwyoa i M'ss Lizat • Jenes, Mr John Hugbeg,Yalley; Mr J. Meudwy Jenes, a'i barti; Mri J. Hughes, W. J. Williams, G. Salt, Th was P.,rry, 0. J. Williams, a J. Hughes Cystadleuatb pitti heb fod dan 16 na tbros 21 o nifer ar y ddwy da "Moab" Ie Arfoo," Iroten, parti o dan arweiniad Mr J. Salt.

I BWRDD Y GOLYGYDD. UNDEB CAERNARFON A'R TRETHI. SYB,—Ynaich rh.fysau blaenorol ralwyd ■ sylw at y ..ter hwo, ac yr ydym ?ta?u yn dymano alesn y ?ytwadm byn" Wdi cael Mantais i wMyd ymchwitud yr ydym V" dvfod i'r casgliad foi ymg-vs Pwyllgor y Piisio i dretha plwyf ydd yr Undeb yn ol y rbent yo gwbl aagbyfiawa. Nid aafuddial fyddai i ni giel flaw., II y psrsjnau sydd ya gweitbredu ar y pwyllgor hwn, er mwya i'r trethdalwyr gaei barnaencymhwysrleraa a'a aybeoioa. Y mae ya wir fod 25 y caat yn cad ei dyna o'r rbeat, and nid yw hya yn gwaeyd aaisiog 0 wahaniaetlt yn swm gym- biriaethol treth anrhyw drethdalwr. Effaith aoiongyrchol mabwysiadu y dull h va o dretha fydd ychwaaegu at dreth y rbai lleiaf gallaeg er mwyn Ile-hav tretbi y rhai mwyaf galluog i dalu. Y rhai fydd yo rbwym o ddijddef fwyaf fydd ansiethwyr oymharol fyobain, tyddyewyr, a gweith- wyr mewa ardal,dd gwledig. Lie y mae tyddya t'i ardreth yn gyuaint arall ag y dylai fod, yma ychwia- egT at y dreth; a lie y maa y tiifeddiaawr Oisoolyage,thrymn, y mae yr Unlab ya dyfod ya mlaeii i'w orthrymu yn dontacb. Yr ydyoa wedi sylwi ar ddwy fferm, cyffelyb 0ran maintixli. ana y terfya t'n gdfdd, eiddda yr an tirfeddianwr, y naill yn 30d yr IIIW, a'r Hall ond 15., a'r olaf yn riiagori o ran assawdd y tir ac ya ei badeiladau; fti, wel" dreth y naill yn gymaiat arall ag aiddo y ilall. 0.111". ddwy arall ya ynyl ea gilydd, y naill ya 32 erw, y llall jn 22 erw, a'r flaaoaf ya fwyaf dewisol Ð no ansawdd tir ac o ran adeiladaa, ao er yo eiddo i'r un tirfeddiaonwr, yr no swm godir o a-dretb ar y oftitt a'r llall; ac oblegid fod y tirfeddian- wr trwy hya yn eyflawai aagbyfiawnde% y mae yr Uadeb, ya ot y trefaiaat newydd, yn dyfid ya mlaea i'w gyaoithwyo i wneyd angbyfiswnder mwy. Pan y disgynir at dyddyood llai, dyweder o 16 a 10 erw o dir, y mae y gwahaniaeth ya dyfod ya fwy fyth. Y mM tyddyasd o'r maentieli JIIlII yn rhedeg i fyny i 2p log a 3p, is a 3p lOJ yr eaw; ac ya 01 y trefaiaat bwn y mae yn xhaid dyblu a thrsblu In trethi er mwyn trymhaa pwrs cymydeg cyfoethog sydd yn byw yn foekhns yo yr uu plwyfi Cymerir ya llytbyrenol oddiar yr hWII nad oes gaadda, a rkoddir i'r hwa sydd gaudde. T IOU y gyfra,th ye dyaodi ar ardreth reeymtl, Did ar rati roit, 10 nid ar nominal rtnt. Nid ya anig mae yr anghyfiawnder yn eyfodi o'r aowastadrwydd yn ei berth nas i man dyddynod, ond yn cyfodi hefyd o'r ffaith Fasi ar lafar y maa rhaa helaath o'r dreth ya dfsgya. Y rheswm an fod y tyddyawr pyaatbeg erw yn gallo talit ai araretk as saw o fyw ydyw, am ei fod yn oyflawni eyonaiQt arall o waith y llafarwr 4yffiedin, a'i wraig yn gortod cyflawoi cymaiat arali o waith a gwragsdd yn gyffradio, ya ughyder oil a allir ti dyou allan o'r plant, fal y mae y drpth yn mayned yo dreth aaieagyrobol ar lafar. Olywsom ambell liepwr a chlero, yo afiasth ell., hollwybodasth o fatorion e'r fath, ya dweyd, "Araynt hw, v mie y bai; paham na roddant en tyddynod i fyny, a mynad i'r A,aeriat t" Haws dyweyd na gwoeyd. OJywyd yr yswsin, I,da'i jfodrwyia ear, ei gsffyl 10 thotooghbred," iei '.0, yo dy- weyd am y dosbartb hwa mai gwell f/ddai iddynt fyned i wiscoaethu amaethwyr. Rhyfedd, onids. fod dynion ag sydd yn rhoddi y fath bwye ar eafle gymdeitbasol mor ddall: tooial status pawb oad hwy en hanain. Onid ydyw wedi ymgyayg i feddwl y dee bar th hwn fed rhywbsth mewn bod yn teistr yn hytrach na gwas J Ai oni t ydyw yn raw f o rsgoriaeth mewa dyn ei fod ya barod i abertbu 11awsr er ."10 sicrhaa yebydig o ancibyaiaeth P Ai teg ei gospi am y rbageriaeth lawn P Dywedsi cyfaill wrthvf am wraig weddw oedd ya yialadd am ei bedolaeth ar yshydig erwaa o d r y bnasai iddi well lie yn y tiotty: llai e waith, gwell ymbortb, a rhagorash diwyg. Gwir ond ai ar fara yn nnig y bydd dyn b-rw t Ai rhywbeth i'w dorfynygla ydyw y t.imlsd hwn o hunanbareh 1 At nid dyma gydd ya cyfansoddi asgwrn cafn ceoedl boM ? Yehydig flyayddau yn ol gwnted ymgais i veitia mabwyeisda ycynllno hwn yo Uadeb Bangor a Beaumaris, a phrofodd yo fethiant, ond oid heb gostfe eannoedd o bonau i'r trethdalwyr. Saasid ya disgwyl i Bwyllgor Prisio Undeb Caernarfon fanteisia ar byn. Baasid yn dis^wyl Ft bmeddwyr hyn ymrsayma Y mae Uadeb Bangor wedi cenio dwya y trefniant hwn i weitbrediad, ac v mae wedi profi ya fetfciaot; a shaa fod y Bwrdd hwn yu eyawys arno foneddwyr-- a dweyd y lleiaf-m,3r allaog, eing ac am. rywioi eu gwybodae h a oioau, as etc wedi methu, a chan fod gwneyd yr arbrawf yn rhwym o gostio cannsedd o bonosdd i drothdalwyr yr Uadeb, y peth dyogelaf i ni ydyw ymatal." Ond nid ft, Ily y bu, a'r oil sydd yo eior ydyw y bydd yn rbaid i'r trethdalwyr dala ya Bed drwm am dreio yr hyn a brofodd yn fethiaat mewn Undeb arall. Yf ydym yn msntrn dweyd mwy y byid ya rhaid i'r trethdalwyr dala all yr hyn a biawf ya fethiaat ya yr Undeb hwa befyd. Yr ydym wedi olywad ragor Dig newaith mai ya abref Oaernarfoa y gwreiddiodd hyn yma, ac nid yw i syou etc, oblegid y mae llawer o bethau rhyfedd yn gwreiddio yn y dref henafol bono y dyddiau precenol. Yr ydym ya cael ein gwahodd i ymddangos gerbron y Pwyllgsr Prisio i ddweyd ein eojnion, bid aiwr Ai aid yma y gwreidd- iodd y symadiad bwo I le, 10 nid mewn aowybodaeth yohwaith. Gwasetbant hyny a'u llygaid yn agored. Yr ydym ya eael ein gwahodd i ymddangos gerbron llys nad 08S genym yr ytaddiried lleiaf yn ei aaioadeb, ac yo parehas wrtbod y gwahoddisd. Bin dybea, fodd byaag, yn ysgrifena hyn e lythyr ydyw rhoddi iwjrrym ar y modd goiea i wcithreda taagat letha y eyaaadiad hwo; a'n hawgrym ydyw ar i'r treth- gaelyctd yn mhob plwyf yn yr Undeb alw yofchyd gyfarfod o'r tiethdalwyr, a goftod ger eu broa y eyfaewidiadau sydd wedi eu gwneyd yn y tretbi o dan y drefn newydd, a chyineryd IlIlil y cyfarfod ar y trefaiant. Toa, wedi i'r awrywiolblxyfydd ddattcao eu baro, gellir eael eyfarfed o gyaryshiolwyr o bob plwyf i ystyried pa fodd i weitbreda rhagilaw. Yr ydym ya cyaseryd yo g^o ataol y bydd yo dda gaa y trethgasglydd gaelllalw y cyfarfod, a rhoddi pob hysbys- rwydd, oblegid aid ydyw ei Iwydd ef, fel y mae,yn nn gvoui-us, a bydd yo llawer llai felly pan y gosaedda y trethdalwyr ya bender- fynol dala beb ga-tl ea gwysio garbron llys btro. Modd bynag, yn nlffyg i'r treth. gasglydd symud, cymerad rhywan arall, ag gydd yn selog dtos iawnder a thegweh, y gwaith mewn llaw er budd y eyhoedd. Yr wyf yn dea l mai y teimlad yn mhlith nifer luosog o'r trethdalwyr hyny ag y ilia. oodiid yo eu trethi ydyw peidio tala nod mewa llys barn, gan ddilyn ol-ymgyroh y degwm yo hyn o beth. Gwell, fodd bynsg, ydyw e«el undeb, a diambea y ceir y nifer Inwocaf o'r rhai nad yw y trefniant newydd yn effoithio nemawr arnvnt, ac hyd yo nod y rhai y mae yn eff- eithio arnynt er gwall i ymnno ya naig oddi- or d-iimi-Ai o gyfiawadnr a thagwch ac yn mben y 9 sylidyn geilir ethol gwarchaidwad a fyddaot yo ffyddiawo i gario allan syn- iwdau mwv!ifrik y trethdalwyr. Y mae y g,.Ilrl yn nwvlaw y dosbartb ag yr wyf yn rtv liii drostynt. Hyd yml y mae gallu y gw»rt'h>)idw«id yn fawr yn ei berthyaas t'r tiethi, a dylid bod yn ochelgar a gofalos rbegliaw PWY a etholir i'r swydd. Y mae -tholiad (jwarcheidwaid ar lawer eyfrif yn f"1 p.v%;g sag hyd yo nod ethillad Cyng- nin wr S r,ll. Bydded i dretbdalwyr yr atn- rywli.1 bl«vfy-1d ddeffto o ddifrif yo mblaid gonestrwydd a thegweh. SYLWXDTDD. SYB.—Hvderaf Y bydd i ohwi gaoiataa He yo y Genedl i ychydig o drafodaetb yaglyn a'r m.t,r pwysig uchod. Arfer y Genedl bob ameer ydyw gwasanaethu ei chanedl mewn pstbau o'r fath. Yr ydym yn gwyhod bellach yn lied gyffredinol fod cyfnewidiad jvedi cymeryd lie yn nbrethiad y gwnh tool blwyfydd, ya i, ghyd a'r fwrdeis diet fydd yo gwceyd i fyny yu Undeb. Ac 11 ydym ya deail fod yr by woud yn Ihyaod o unioddefol i deiralad y trethdalwyr yn gyffrediaol. Mae yr hya y rwynir o'i i' berwydd i'w dadngi i'r gwarcheid.aid, am mai gyda hwy y ffyun^n;llodd y cyollaa, Bû J y, gweithiwyd of alIK,i. Me YI1 hysbys ddigoa fod camwri d/bryd wedi Fii wceyd I ya y rhanbarth bwa o'r wlad. Er I mwya gastwng y gwerth trethol ya y fwrdeisiief nie y rhsmu gwlylii aid yn aoig ya gwoeyd i fyny am hyoy, ond ya gorfoi goddef UOOp n<ju I rigor a godiad yi ogwerth trethol yr U fllteb. Poysir yo aoaioddefol ar raoau o'r Uodeb er mwyn ysgafntiau ar y rhaa arall. Hyd y gallwn ni ddeill aid oes ueb ya gallu rnoddi rheewoi teg a boddhaol dras yr hya a wnasd, ao mae'r pHh va yrudi%nj»^s yn fwv gwrtbaa bytb wrtb ys'.vried yr aawastid- rwydd cywilyddas sydl yo bid ar 01 y rrfS- iad preseool. Ceir fod u fer o'r tai a'r.tir- oedd oadd o'r bla-in t'o trethi yo rhy uchftl yo awr o'r broo wedi en dyb!u, a lleoeid oedd ya gydoiarjl iael o'r bUeu we Hell gadael heb gyfaewidiai. GWQeir anlthyf- iawnder dybrlfd hefyd A lieoedd erull ar gyffiaiia'r myaydioedd, y rhai a fyddnnt rauaa helaath o'r fivy4dyn daa eiri, a'o cyayrch i fesar mawr fydd grae ac eithin mftn, a'r ffordd (pa ffocdd hefyd) atyot yn anmhigibl ei tbramwyo er casl catch a pnethti aogearbeidiol er diwyllij'r tir a diwallu aÐgfI tenia. Gallwn gyfeirio at diroeid ereill sydd a raa ea oassur yr a8 fiint a'r rbai a nadvyd. oad a ran ea s ifle yo ngwaelod gvhd, a: ful y eyfryw ye ffrwytbleo a olayny-ebisl, yn mwyohaa ffyrdd rbsgorol. Yo y ddwy eag, a pht a uojwyd, mae y tretbiad vn gytartal, pryd aad ees cyfartiledd rhyug ctdynt. ran gwa tb; nid yw y etyntaf yo fwy as ebwarter gwerth yr olaf. Y fath angbys- oadnb 1 Mae ya resyn gweled gweddwon ac am- ddifsid eeidyat ya griddfaa dau bwys trethi o'r blaen yn cael as gertbrymu ya y fatb fodd can ea ceaedl 6D haoaio. Os path fel hyn yw "llywedraetb 'gartrafal," gwareder ni lhtgddi. Dywed yr awdardodau wrthym ea bed yn tratbu yn gyfraithloa, gas gy.ner- yd fel safoa dreth yr inewm a'r rbROt. Bntb, atolwg, oedd y safoo pin ya tretha y ti a'r man dyddynod, o'r rhai y mae niter fawr heb dretb inewm aa rheatf Atebwa nad oedd uorhyw safoa i hyn, and fod y prisiwr yo cymeryd ei ryddid i ysgrifenu coiiad yo ol ei faro a'i ddeethineb ei ban mewn yotafell yn Ngbsernarfoa, heb weled erioed an a gant o'r lleoeid yr oedd yn eymhwyso swm aeilldnol o dreth atynt. Nid ydwyf yo beio y priaiwr o gwbl, oblegid nid yw oad yo cydytaffarfb a gor- chymyn y gwarcheidwaid hwynt-hwy yn aaig wrth gwrs sydd yn gyfrifol. Pris wyd yr Uudeb i'r dybea o'i dretha ycbydig flyayddoedd ya ol, pryd y dowiswyd nifer o'r rhai mwyaf deallas a pbrofiadol yn mhob plwyf i wneyd y gwaith trwy fyned 0 gwmpas i olwg pob lie er crsie pniio ya deg a goneat; ac yr oedd y rhanan gwledig wedi tawela gyda gslwg ar hyn a waaeth- pwyd, Ymddenzyg erbya hya nad oeid eu gwaith yn traff^rthu i gaisio gwastadhaa y trethi ya arddangos llawer o ddoethineb, 01 gellir gwoeyd y gwaith yo deilwng gan aD persoa mown ystsfe'l neilldnedig Felly gan i't gwaith gael ei dd-ichreu, t'i gario alias mewa dnll mor an- foddhanl, mae ycanlyniadau yn rhwym ol beri anfoddloorwydd mewr. Dylid rhoddi rbywrai i waruhad y gwareheidwaid," rhag iddynt beri terfysg a gortbrwm vn mysg y plwyfolion. Baasid yn disgwyl i gynryehiolwyr y babl ea hsmddiffyo, ac nid sefyll yn mhtaid y fath gamwri ag y cyfeir- iwyd ato. Ya awr, y pwnc ydyw, beth ellir wneyd i gyfarfod Ie i wrthweitbio yr ymosodiad haerllag hwn ? Oni fyddai yn well ffurfio andeb rhwsg y gwahaaol blwyfydd, fel y gslloat wrthwyasba y gelya gyda north aaorcbfygel, gan gredu mai trech. gwhd aag arglwydd"? Baasai ya dda i aoaryw ereill o'r trethdalwyr amlygn en meddyliau ar yr achod. TBBXHDALWB. I

I Caernarfon. I Y mae Mr R. O. Wynae Roberti A, oyg- ydd y Gorphoraeth, wedi ei ethol yn aelod o Gymdeithas Peiriaowyr Lerpwl. I Y PBIFATHRAW RAINY.-riOB Sabboth, ba y Prifathraw Rainy, o Goleg yr ElJs Rydd. Edinburgh, ya pregetha yn ngbapsl Oastle Square. Dedlwn fid y Prifathraw yo treaho gwyliaa r.Pasg vn 7 dret ten. EOLWYS CASTLE SquiRtc-Yr ydym yo deall fod Mrs Jones, priod y Parch He.iry Jooea, diweddar weimdag yr eglwj3 uchoJ, yn bwriadu ymfodo gyda'i tbeuiu i A wstraiia at ei pbriod, ddachreu MAi. Y wae'r cyfeillion yn Castle Sqoare yo bweiada cyfiwyno testimonial i ales Jones, ac 118 teimla rhywoo ar eigtlon danysgnSo, bydd yo dda gan liD o'r pars loau isod dderbya y thod(I Mr W. H. Davies, Mr D. Thomas, a Mr M. T. Morris.

I Llanbrynmair. I I urrLwrKo ANKHRG I Alit U. n. I-EITB.— y" nghyfirfod terfynol y gY01deih&s lenyddol am y tymbor hwn, a jynhaliwyd nos Fawrth yr wythnog ddiweddaf, yo yr 5fsgoldy Brytan- aidd, cymerwyd cyflaugtia i anrbegu Mr G. H. Peate, yxgrifenvda y gymdeithas, ar ei ymad- .wiat o'r ardol. Llywyddwyd g..o Mr John Edwards, Llyihyrdy. Ya ystod y oyfarfod cyflwynodd yr arweioyd l, sef Dr Edwards, C.S., Uexmaes, cabinet ink-taad a stat onery case gwerthfawr i'r yggrifenydd. Teiuiiir colled ar ol Mr Peats mewn llawer cylob, a dengys yr anrbeg a gyflwynwyd iddo g-in y gymdeitnas lenyddel eu bod ya gwerthfawrogl ellafllr ya sylweddol a pharchus,

I Penygroes. DAI&LITEFOEDD AMAETHYDDOL.-Tradded- wyd eyfres o dd.rlitbisa gan y Parch Jobo Owen, M.A., o Goleg Btogor, ar Sycbu a gwella tir, a gwrteithiaa celfyddydol a naturiol." Yrooddydarlithoeddyneaeleu mynyobu ya Jda gan tas hiner cat,t o amaethwyr mWYllf cyfrifol yr ardal. Tyst- iolaetb pawb ydoe,ld fod y darlitbi IU yn w.r ddyddorol ac adeiladol. Paeiwyd diolchgar- wch i Mr Owen ae awdurdoiau y C deg am eio gwssinaetha. Pasinyd diiiljhgarwcb befyd i Mr Darbishire am ei weitbg<<rwcb yo rigljn Sir symudiad, yr hwn f-ioeddwr hefyd ydoedd yndwyn t-euiiauydprlithydd. Penderfynwyd befyd eu bod yn diolcb yn wresog i Dr Rob^'tn ..m ei weitbgirwM

.ti Ffi?iniog.  CRFBI^FA Y UcFfWS.—DtMi" cynnai- ) iwyd cyfarfod 0 deml Da!f.g yo a?p? y Osirregdd'i, din lywydiiaeth Mr G. Wil- i IM, B.yn??y*, y prif demlydd. Cyter- w?drh<mv" ycyhrtodgan yMontri Tho?tM H?be'ts. Heery Eun.,l1i-sSrab Wil¡ilUs. Laura R. Jj.ien, Mr Jsg-iph Jones a'f btrti Tensu oedd y oyaulliad, oni oafwyi cyttti' fod difyruR ac si ojltqol ikwn. CYFAR70D GWTB IECRAITC BFTIIPT, TAN Yr.RisuiT —Nos Ian, cyohaiiwyd cyf .r- fod terfyno' Cysadeithis Owyt I^uaino Rethel thn lywyddiaeth y Pbreb Saiiutil 0#en. C., wvd caneaoa, adioldia-itia, an^reSi.viau, gia Elith Jjnes, El on Hs h, L. A W Ilium*, Kate Wil'ivns, B-idjiot Uo s Ja, b J'mei, E. Hoghcs, Kate P we l, a M'.r :•! Hashes Datzau&dd y p!.t:t yr entbum "Eidio yr Arglwydd y 4 r CVKABVJD LLESYBBOL Y GAEREODUU,— N, s Li:n a kss Fawrth, r.yuhaliwyd y cyf kvfoi hwu, tydd ya hesaf mawn cjfsyllt- ial .i'r Ysg<l Sul ya y lie- Ll.wyddivyrJ n"s pan y (, 'yr,g'io-vd i J. Parry Jones, U.II. Gwobrwywvd n'fcr laos-g ia1fn 0 Yr .r,u ar y traethndnu cyrvr2:e*i>5 .'r merched Oi-dd Mi,s J ,Iii,S, Me!fion't.-riac v l, Mrs E lis, Hirfil nir-fit. Dyf-rawyd psrti Hog F;. stln aj ua llr Ev<n Morr:s ya evofnd ing il nr ytri\wl"Yr aagdl bach." Yu y eyliirf* nus Fawith Uywyddwyd gan y f'Jyrig'iorydd W. Parry Evans. Rbanwyd bc -,n izylf, tLa hwag M. B, Jonei a Robert Wil ia-Ds Y garcn "m grfansoddi toa oedd Un^h RoHuits, Msiriou terrace. An yresglya i'r D-,fawr iwfr," y go- a oead B. H H ghee, i'r hwa hefyd y dyfarn- wyi y w br 1>"1 ypenillioa ar Jossp1! Gwobrwywyd Ltara Ellen Joaes am y traeihawd ar F«eswer.ii y Diarebion." AID rtdatganu dsu^wd, y rhai goreu oedi Kttar,h Rsbeits « Robert Lbyd. Kstmah RoberJs n.:(,<! «=dd yr o,cu «m adrodd Yr ysti:m." Ow.ilirw/wyd aub Roberts ao Rv-n Mortis am ateo ew,-stiynan ar yf He.bru,d. P..I ti H. T. Williams oedd y goreu am dd.,tgina Y diedwydd wlad." Beirni-jdwyd v gwahaool gyfaasoddiadau gari y Parchu David J .rIPS, It. J. Williams, y M.i W. T. Evaos, Willum Evaas, H. J. ilughes, Hampbtey Joaes (Bryfdir), &a. Cytudiwyi gau .\fisi Williams, Uocoj House.

Valley. LLYS YR, YNIDON.-Dydd VIlO, o lln-a O.il. Hamptoa-Lewis, Mr H. IL a Dr E. P. Edwards. T> afxj'wyttdiad TrwydJedau. — Coaiata- wyd tr s^lTT/ddiad trwyddedau y tafarudai oaniyiivl yn Ng^aer^ybi :~v Carnarvon C us til o enw Mra J..ii, i Mr Hiary Jones, I Hibemia 1011; y Lord RAward i weolilw y diweiJar Mr Gearge Pictsn; a'r Blue Belli weddw y diweddar Mr Robert lloberti IJadrata Pytgodyn. DygwyJ Frank Datfy, Gwyddei, i fynu ar y cyhuddiad o 1 .drata aalmoa o hoop fwrdd yr agerlong Irene ar y fordaitli o Dahlia i Ga.ergybi fordl tiadw.-n, a thraddod wyd ef i 21 niwrnoi o g.ichar gyda liafur 0.1Id. Defiiyddio Cerbyd heb Vrvydded -Rr. lyuid Ri h»rd Thomas, Gwhri, Llanrhydd- 1*1. gan Mr Juusts Law, hland Revenue Offi3-r,.tca ddefayddiocsrbydhabdrwyddatl D vil,)u»i y diff/uydd fed ei eaw ya srgraph" edig ar y cerbyd, ac 71 oedd ya meddwl gaa* byay y g,IuLi ei dde.,nyddto hob drwydded. Dir#ywyd ef i swllt, a 12s 6J o gjstau. Medliedoi — A^a fod yn feddw ae afroolae dirwywyd Willitai Williams, Naat, Lian- rbyddlad, i 39a yo cynwysy costau, neu 14 niwraod o girchar,—Am gyffilyb drosiidd dirwywyd John J jcei, Cei, Aberff aw, i 20i a'r o jstiu neu 21 niwraed o gatchar.

Bwrdeiudrafi Caerfyrddin.

Mae Syr Chailea Russell wedi rhoi ei ddyfarniad o blaid yr Uchgadben E. P, Joues, fel y person aydd a r bawl oreu i fod yn ymgeuydd Rhyddfrydol dros Fwrdeisdrefi Caer- fyrddin Mae Mr Lewis Morris fel bon- ddwr anrhydeddus yn awr nid yn unig yn ymneillduo o'r maes fel ymgeisydd, oDd yn dod all an i tiarad a gweithio droll ei gyn-wrtbymgeiaydd, Mr E. Rowland Jonas. Mae y Toriaid yn ymdrechu am eu bywyd i barhau a lledu y rhwyg rhwng Llanelli a Chaerfyrddin, ond yneicr mae Rhyddfrydwyr y ddwy draf yo rhy gall i gael eu harwain gerfydd eu trwynau gan y Toriaid. Bydd i bob dyn call yn ea plith bellach anghofio yr anghydfod, a gwneyd ei oreu dros y gwr ddewiswyd yn ffurfiol ac yn rheolaidd i'w barwain i'r gAd. Dywedir fod rhai yn bygwih plaid- leisio droa Syr John Jones Jenkins, ac eraill yn bygwth peidio pleidleisio o gwbl; ond oa gwnant hyny, bydded iddynt gofio nad ydynt yn gwasanaethu unrhyw amcao daionus, eithr yn unig yn cael eu dtfnyddio gan y Toriaid i amcanion y blaid hono. Os oes yn mhlith Rhydd- frydwyr Llanelli neu Gaerfyrddin neb yn ddigon ffol i wneyd hyny. ni fydd yn rhyw lawer o golled i'r blaid Byddfryaol ar eu hoi. Nis gallwn gredu tod yn y ddwy dref gymaint ag un Rhyddfrydwr wyddorol a wna ddim i beryglu'r sedd i blaid Dadgysylltiad. Cydbwyllmrau'r H,d, Ya Nghydbwyllgor yr Heddlu mae rhai o frwydrau pwysieaf j rhyddid gwladol wedi cael eu hymladd. Bu Mr Gosehen pan yn cynlluuio Mesur Llywodraeth Leol, yn ddigon ynfyd i wneyd y Pwyllgorau hyn yn gyfleusdra ao yu anogaeth i'r werin a'r bendefigaeth ymladd a'u gilydd, ac i wneud llwyddiant; r ll.,il i ymddibynu nid ar Jawoder, nac egwyddor, na chynrychiol- aeth, ond ar siawns. Gan fod yr un rhifedi o ustuaiaid ag sydd o gynrychiol- wyr y bobl ar bob pwyllgor, rhaid yw i bleidlais y cadeirydd bendarfynu pob dadL Yn y Cydbwyllgorau cyntaf, dewisid y cadeirydd trwy fwrw coelbren, -ac felly siawns a ffawd yn unig bender- fvnai ai'r weriu ai'r bendefigaeth ga'i deyrntsu. Ni fa mwy o frwydro yn unlle nag yn Nghyd-bwyllgorau Myrddin a Cheredigion. Yn yr olaf, eleni, bu yr ustusiaid ya ddigon call i weled eu cam. ayniad, ac i dd'od i ddealltwriaeth hedd- ychlawn A chynrychiolwyr y Cyngor Sirol; ac, mewu canlyniad i byny, cafodd yr Arglwydd Raglaw, y Milwriad Davies- Evans, ei ddewis yn gadeirydd am y flwyddon,—ar yr amod fod un o'r bobl i gul y gidtir yn ei le ar detfyn y tymor. Yn air Gaerfyrddin cynygiai y Cynghorwyr Sirol yr un amodau, ond mynai yr ustusiaid ail ethol Arglwydd Emlyn, yr hwn oedd wedi eistedd eisoes 8Ul dair blynedd. Er iddo gael ei gynyg gan un barwnig, Syr James Hills Johnes, &!i eilio gan bendefig arall, Syr James Drummond, collodd Arglwydd Emlyn y dydd, ac ar gynygiad Mr Thomas Whit- land etholwyd Vr Jones, Llanelli, yn gadeirydd trwy fwyafrif oun. Ffromodd Arglwydd Emlyn yn aruthr, a dywedodd bethau chwerw wrth ei gydaelodau ond gellir maddeu i bendefig am deimlo siom pan wel na thil na gwaedoliaeth uchel, na chyfoeth mawr, nac ystad eang, ddim yn ngwyneb penderflniad gwerin i fynu ei hiawnderaa.

Bfthesda- ETHOUAD T BWBDD LLIOL.—Cynerodd etbo.tad y Bwrdd nohed le yr wythoos d1..e14ia!, pryd yr etholwyd tri j n lie 1 tri oedd i lyre l allita. Y«D(fti»inrld ssith, so ethclwyii I)r Robsits. Mri Henry J. Williams, a David W.Iters, Peoybryn. Ystyrif r diwocldaf fel cynry^hiolydd llafur. Ni ddychwtlwyd ond au o'r hen aelodao. leI Dr Roberts. Ni bu etholiad i'r Bwrdd Lleol er's amser usith ya creu oymaict dydderdeb; y rbeswm am hyny ,W fod y gweithwyr y" cymeryd rhM fwy MMB?ia?. DyiMtntfod wedtgwmeydh?n drwy y blynyddoedd. CHWARBLWTR Y PRNBHYN A DATHUAD GWYL LLAFPB.—Ymddoogys fod thag. olygoo 'li^lasr a llwyddianus am Wyl Llafar y Sudwrn cyntaf yn Mai, o leiaf mor bell ac y o>a« a fyno chwarelwyr y Penrhvn 4 hvo. Fely delIlir yn bresenol ns bydd neb i'w gael ya Bethesda y diwinod hwow, Kan en bob oil bron wedi rloddi tu heo trail I fyoed i Gaetnarfon i'r Wy!. Mae yro. weithio egoi.) a llwyddianus. N'dyw yn aicr y bydd i Mr K. A. Younrr gamatau i Seiodorf y Pentbvn gael mentbyg y cyro i fyined ir Wyl, Gobeitbiwo y goreu, oad no oa wal, 836 y chwartlwyr yn sicr o ddi. grnedd o soiodyrf a chvia, fel na fydd yr adran hon ar 01. Oobeitbir fod yr oil o'r chwareli eriill yo gweitaiojr uu mor egniol a ChaebraiebyoafiD. DAMWAIN,-Noo Wener yr oedd 13 o ebwarelwyr yn myned i lawr o'r cbwarel ar an o'r wageni ar hyd rheilffordd y chwsre'. Ymddeogre i'r brtike wrtbod gweithio, ac ir wagen evflymu i lawr gyda ch) flymder or nthrol Totadd drwy dair o hdiardao cedd yn croosi y rhoilffordd ya &Foe i Deg-irtb, a aiwaidiwyd pomp o'r dyt ioo-tn ohooyut yu ddifriiol. Oalwyd ar Dr Jeakin Lloyd, yr hwn ddigwyddai fod yn stwetoydd ya Dgby- farfod lleuyddol Penygroes, gerllaw, i weioi ar j olwyfedifion.

I CYLCHWYL PBN'DREF, CAER I NARFON. I N>s Waosr y Gr-itb, oyahaliwyd r ddtugciufed itvlflhwyl Uayd^ol a eher<iHor»l 9meen cysylltiod i 0.2yind-3i(bas Gvyr Ieiaioc Peodref. Dwti cyool i»l lluagog yo ughyd i't Oiiili H-All, &a a d-in lywydd. i.b Mr W. G. Thosats ac arweiayddiawtb I Mr J. Evans Joans, catWY4 cyrarfild dydJor-jl a ilwyddi«mus. Y bamiiifi cu di- orol ydiedj Padr AUw, L'nuiiia, tra yr oedd yr adran )<nyd<<o) vu cael ei be rnitda KHn y P„rch V. B. R We ty » Mr John TboQjas (Rifi >oydd). Oy^i'iwyJ gan Mr R'ch^ird Pftchtrd, a d.tgaimyi gin Mien Susia Tb,%rAD" a, Btngar. Yr yiigr)fooyjd y,tuoici Mr R E. R iborti. Y rbat a wotr- wywyri y gw.h,tiblgystai!eu,,Othauotddy;,t a t-ialyoU «aw4au: -idids C. A. Edward^ WI:LlaM atreet Uri Elward L'ofd, G J. Pritrburd, a J. H. ffillismn, Cierntrfun Henry J. Roberts, Llaiirag a chard L'oyd (y«raie| a Hugb Jonem. Aitiil Dei,,i,)l Vyelk-in, Batbiidi; Willia J .u<* a Ev*o J. Edwards, C<erntrfi«. Btrddoaiaeth: Ma gtnt, Ctera.rf;a, a B'yfdn, Ffasiiaioj. Yu v fcygt»dl«aa>tb gorawl or ArRlwydd, cljwilia>st." Podref oedd yr nuig an it yiDgaisiidd, a drfarnwyd ef ya deUw-ig u'r wobr. Talwvd y diolohiadaa arferol ar gynygiad Mr Bitik Evans.

I EISTEDDFOD LLANELLTYD FAER- DREF. L'ywyddwyd yalit g*a Mr D. Legibon, PtDtyp, idll, ac arweiaiwyd Mr R. I. y LOA oodd y gysttdlsuaetb girawl am y w ibr o 20p a ,D4tod mat rawyuuu caatbiwad." YltI. gligi,d,i paiop (A go,,tu, sof eiddo fcf,il I Sgf, o daD arwaitud Mt John Lewis; eildo Tabernaol, Pontypridd, o dan arwaiuiad Mr Jobu Jokn, Pentypridd aidda Yavsybwl, o daa arwaiaud Mf J. Davies (Cardd)r Ebwy); eidio Merthyr, o daa arweiaiad Mr J. Williamg; a'r eiddo EglwYI Nswvdd, a dan HrwHitia4 Mr E Thomas. Mr W. ll. Powell, Merthyr, oedd y aeirniad, a rhndd- odd ei ddyfariiiad o blaid Cor Yavsvbwl. Y bu<idugwyr areill oeddyot:—Uoawd taaor, Y Bugai! fgwobr 10s 6c), Mr G. Eraos, Yuyoyb-1. UUlwd, baritptio, "Yr Hali Hfod Elwy" (gwobr 10s 6J), Mr W. H. Phillips, Merthyr. Uoawd, aitt, "Di,o oad denies (jjwttbr 6.i), Mr Juseph Lewis, Hopkiotown. Unawi, aapraoo, Y Goch" (gwobr 10<), Miis E. Evans, Yuyeybwl, Marwoad i M. Jabz Evaiii (gwobr lip), rhaawyd rhwag Ur Tboqa" Drew, Pooty- pridd, a'r Paroh J. 0. Jaakias (Oofel) Bhiyader; eoglyn, Caraoliao, Poatypridd. Cyahaliwyd oyogbardd ya yr bwyr.

EISTEDDFOD TREALAW. I IDOl yr artar cynaalwdd oadydlwyr Trealaw Eisteddfod Iwydditaas ar y Greg- litb, o dan lywyddiaeth Mr D. W. Dav es, V H, Maesyffrwd. Mr R. C. Jenkins, R A. M.,arweinydd cor eowog Llanelli, oeld v bsirniad cerddorcl; tra y gw-jithredai y Parch B Eva., Gadlys, fel bairaiad lira- yddel; Mr E. H. Davies, Peotie. oedd yr arwsinydd, a ebyfeiliwyd gas Mr Jobn Harrias. Cariwyd y gweitkkrojiadauall-tu ya ddabsaig g«o yr yagrifeayddiee, y Mri W. Davies, a D. S. Tbomas. Yo yrhwyr cyahaliwyd cyogherdd pryd v IJqrulIoOleth wyd gan Mr R. C Jeak nw, Mr W. Taomas (Koj Wenallt), Mias Mabal Jwhnstoae, RAM., Uaerdydd, a Ltiool Marlais, Dowlais.

I MOELFRE, azft ABRRGELE. I Cynh.i lWYd cylchwyl ltoyd,lol yo y 118 nchod, o tlaa lywyddiaatti y Parch Morgan Davit" Ilweinidolr, lie arweiayddiaetb y Parch E. WDioD Evaas, Bettws, Abergele. Beiroiadid y trsethodau a'r farddooiaeth befyd gaa y ddaa, a'r gerddoriaxcti gan Mr Owen Jonep, fferyllydd, Abergele. Yr oedd nifer y oyatadlaawvr yn llaaeig iawn ar bob peth, a'r capel wedi ei orleawi gaa wraudawyr. Cafwyd cyfarfod hwyhog ac adeiiadoI iawn, a gwaaeth pawb eu rhan yo gaamoliaetbas.—Q ohtbydd.

LLANRWST ) Cyohaliodd eglwya Ebaiuzjr (A ) gy-ar- fed lleiyddol a cberddoral yo y Mu-iic Hill, nos Weaery Grdglith. Llywydd, Mr W. Ii. Lloyd, Back; arweiaydd, Mr K. P. Hagbea, Bank Buildings; datgaawyr, Mri IR. Roberts, Trawsfyaydd Maddocks, Lhll- twst; a Gairiuawea, Trafri-v. O/failyddioa, )lb, Jon.g, Trefriw, a'r Misget Wynue a Lily W vooe, Btglas Hoiil. IhiroilÙd, Parcbn Wn on Evans, Bektwo P. Price, Trefriw; a W. C. Williams, Tabernacl, Willwv Davies, Taberaacl; ac K. Rtberts, Trawsfynydd. Baddagwyr, mewn trketh- odea, Mr Pryae Evang, priater,a Miss Jonas, Dulgallaa. Barddeniaeth. Mr Edward Harker, Naot, a Mr R. fiabeits, Trafriw. Areithio difyfyr. Maitar Baldwya David Thomas. Adredd, L. Harkar, Either Jouas, a J. Q. Jones. Er nad oedd yr Hall ya llawo, eafwyd cyfarfod hwyliog. Wrth gyflwyno y diolobgarwrh ar y diwedd, cylarchodd y Parch D. S. Thomas, Eb^nnz^r, y Jlywydd &'r arweiuyd,.t fol y otulyn:- I l'it LLYWYDD: I Doeth lywydd, odiaetbel lawen;-modrasI Mewn yoiadredd tryleo Owr y Bank, sydd gywir ben, A bywyd i feib awen. I I'R AKWBINYDD Arwe:nydd pybyr, anwog-ydyw Hognss Ch?dwa bwyl arddercbov M?o'n addaw ail Mynyddog Ett'nUawa a'i wit yn !log -?-f-ody?,.

I BONTNEWYDD. U^fodd y cy tar tod mayaacu a gyaier le ya flyayddol yn nglyn ig addoldy y Method- istiiid yn y He hwo ei gynal ddydd Gwear y Grogiith. Drwg gsaym byebyau ein llaesog ddarllenwyr ya yr ardat aebod nad ydym yn allaog i roddi adroddiad manwl o'r gweitbrediadau oblsgid gwaith yr awdar- dodau. am ryw reawm nad yw yo wybyddos i ni, wrthod caniatau i n goheb- I ydd rbtlolaidd fyoed J mewo.

PWLLHELI. CYPARFOD Y PBYDKAWW.—Cymerwyd y gadair gan Mr R. O. Jonvs, maer, ac ar- wciniwyd gaa Mr E. Jooet, cyn-laer. Gwobrwywyd fel y canlya: "Efail siwgr," Mr John Phillips, Taloymerau. Hanes Joseph: Mr Robert Jones. Gaol street. Leather Bracelet: Miss Davies. High straet. Pedwar psnill, II Edrychiad O,ist ar Petr ar ot y gwaaiad Mr Ellia J. Williams, Rhydyclafdy. Dstgano, "Cin y Bagail" (tenor): Mr Thowis R. Jones, Oesarea. Etiglyn i'r Ltythyraod Mr R. Japheth, LlflYD etreet. Cyfieitbu eydradd -gri E Jones, Llithfaen; Smith O"en, Dwyrao; to E R. Williams, Aberllefeni. Traethawd, "Yr addysgiadau sydd yo Llyfr y Diarhsbion i'r Ieaanc: Mr R. E. Hughes, Geoedl" Office. Caarnatfoa. I'r prti n 12 am ganu "Llangriatiolas a "St. Nicholas": Pal ti Mr J. Williams, Sind street. S fa Cushion Cover goren, Miss Winnie Williams, S-ilem terrace ail, Miss Matgie Owen, 60, High street. Pryddest: Mooes ar ben Pi^gah," gwebr, cadair tiderw bardd, Mr T. D. J"n)s (Oewi Glao Teifi), Ciernar- fon. CY»ARKOD YR HWYR.—Llywydd, Mr Edward Jenes (Cyn-faer). Arwein- yrld, Parch Rishard Jones (GUn Alaw) Cyfaasoddi t6a ail, Mr William Griffith, Porthmadog (baner y wobr). Cbwareu ar y berdooeg, Miss Winnie Jones, High street. liir a thoddaid i'r diweddar Barch O. Thoosas, D.D., Mr J Geafronydd Joaes, Towyn. Adrodd, Miss Franois, Pearhyndeu- draeth, a Mr Williams, Llanbetis, yngydr&di. Datgaou (soprano), M si Mary Ellen Jones a Miss Jane Thomas yn gydradd. Datganu (baritone), Mr Smith Owen, Dwyran, Mon. Englyn i'r Maer, Mr R. Japhetb, Lleyn street; Mr W, T. Ellis, High etreet: a Mr W. H. Roberts, Foarorostes, yn gydradd Darlna o Assheton Yilla, Mr R. T. Roberta. Beanmaris ail, Mr J. Owen Jones, baksr, Y brif gystadleaaeth gorawl, Ar don o flaso gwyntoedd" (Dr Parry). Uwobr lOp a medal erian i'r ari". iaydd. Yaigsisiodd pump 9 goraa, end v eor a dlyfarnwyd yn oreu ydoedd nor Mr R obard Jones.Ala road. Ptif draethawi, Dyogarwcb," Mr Beano Joaes, Board School, Rtiwlas, Ynaddeogys adroddiadau o Bisteddfodau Llargefai a'r Abermaw yo y Werin. Yr ueddym wedt gwasyd trefniadau i'w cael erbya y rhifya hwn o'r Qentdl, and aid oedd y sypynaa wedi dod i law pan oeddym yn myned i', whog.

MARWOLAETH DR ALLON. Boreu 8-idwra ha farw yr eawog Dr Alloa, gwemidog Union Ohapel, Islington. Yr oadd yn wael ei ieobyd er's pets amser, oad oi thybiai ueb ei fod yn beryglus glaf. Boren Sadwra cododd o'i we'y i gymeryd ei dHogo meddyginiaeth, a sylwodd ei wraig fod ei anadl yn gaetb; galwodd yn y flin ar ei mab, a rhedodd hwow i gyrcbu'r meddyg, nad cyo idd) ddychwelyd yr oedd Dr Allon wedi marw, Yn 1843 pan oirphenodi ei yrfa yn y coleg, orddwyd ef yn gyd-weinidog Ii Thomas LMW S, Union Chapel, ao feliy nid oedd ond dwy flyoedd rhyngddo acbyrbaedd ei Jikbili ya y wemidogaeth aD ye ye un eglwys. Yp 1861 heiaetbwyd y capel, ao ju 1877 oad wyd capel newydd gydag cisteddleoadd i 1800, lir draul o 38 000p, tra y mae mewn cycy It ad a'r eglwjs ysjoldai a* ystafelloedd cenhadol yn da-parq llei 2500 eraill. Bu D- Allon ddwywaith yo iv-iei,yid U,.(ieb Cynnllwdf«"l Lloegr a Uh vmro, cf yn 1 864 C 1981. Fe' golygydd yr heu Br.tish Ql1 trierly Rev ew" gwn teth eaw iddo ei buii fd lienor 'add flaeoaf. be f, I gwladwrinydd c aff a diwjrziwr sslog Cym-tr y cUdiedi<»eth le ddydd lati ya aghledd-a Abn,,y Paik.

CHWARELWYR NANTLLE. Yr wythnos dd weddaf oynhaliwyd eyfres o gyfarfodydd MJHWU cyxvlltiad Ag Uødeb y Qaw.r-lwyr, er inwyue^luro dw^itKrediadHU yr 13 tideb, he I aoog y gweithwyr yn y Dyffryu i arwyidi yr vm'wyiaeh, bj ) IIY'Iitlki VLn Fioti i wneid o-iit; an godiad yo eu eyflogau. L'ywy^^Idwyd yn Carmel a Th':lyH'.rn gtri Mr John Hu^hv-s, Alaw [jlyfuwy, O yn P-iy<ioea gin Mr Richard K. Pitchlr. Anerohw/d y ovfvfooyid <40 A, 1 I), G. Wiliia un, Ffejt-niog (llywydd yr U>i'ev ); R, D.v e, Bethea-la; W. fe,fi.it Wil,rns, a G. Oriffi-hs, Di ,,rwig a J. W. Thomas, Wae fawr. Cafwyd an erch a In. g,1I yr olt i.'r r^ithwyr. Sylwed y obw.»r»ilwyr sydJ pto heb "rwv,th yr y,'Jrwv,ltt'b y c"t gyfleusira i Ily,i by jv teg F.wrd. vu Yfgol y BondI, Talysarn, yn Narllenfa Oeiiygr M, Cariael H C -g'tei. ■ byn i nog laa. Mill yr vm- rwyiu-i.i wei e. harwyddo yn gyffrediuol ya Llmi'CrU, Betaesda, a Fiestiaiog. A fy let Nautde ar ol f

SYMUDIADAU AGBRLONQAU Y MRI KVAN JONES A CO., OABRDVDP Otwrdvdd, Ebrill 16-g, i«92. "South W-tlen" wn.d gtlael ntb- buret am Ma-s 1I8 Ebr l 13eg. "Sooth pambria" wedi sadael Lasprlmas am gatit- I hio á, Caba, Bbriü 31dd.

"OAETHION COUNTERS CAER- I NARFON." Sn-Y mae y symudiid hwn bellach wedi dyfod ya all. mawr yn y wlad; a waeth eeisio tioiffrwd y Niagara ya oil brwyneo Ot chaisio rhwystre ei gylchrediad. O'm thin fy hanaa gwell fasssi geayf gaa y masoacbdai ya gyaarach bob nos tilt 'r can haoer diwrnod. saibiant a ebyfleusderaa ereill ya cael ea hestya ya amlach ae yn effeithiolach i'r ottittani* yn y gwahaael fasaschdai. Ocd ofer ydyw ymresymuya y cyfeiriad hwo, yo gymaiat a bed y tsimlai yn gryf o blaid yr haoer diwraod. Fe ddywed rhai mai mell- dith i fachgya ieuaiao y trefydd ydyw yr half-holiday, fod y rhyddid hwa yn eu bar. wain i demtasiynaa diderfya, a bod en har- iau t'a hamser yn cael at gwaatraffu ala gwario i amoamioo ofer a diaygtriol i feddwl a ehorph. Hwyraoh fed yebydig o wir yo hyn o ddywsdiad y mre'n bosibl troi ptb amoan daionus, drwv ei gamarfer, i fed yn niweidiol. Oad trwy edryeh ar yr ochr oleu i'r ewestiwo, ac aid ar yr oohr dywyll a dyoh'mygol a uodwyd, gwelwn ar nowaith fod yoa ddaioni, yn foesol, meddyliol, a ehorphorol. drwy arfer, as nid camarfer, y mudiad dyngarol hwn. Nid oes odid dref ya Ngogledd Cymru nag ydyw wedi ei gymeryd lfyoy, a dywedir fod pob peth ya gweithio ya rhagoroi 110 .n t,afn. YD ddiweddd 011 dyma GatraMfe" yn dechren '1mud yn y ,Yfeit-II iad hwn: M er mwya y beoh?yn a'r genethod sydd o din ofal y masnachwyr, dyman-if rwydd hynt iddynt. Cofiwch, iasnachwyr mai nid pwyss a mesar ydyw dybenion peagf ac a'dderchocaf bodolaeth eich gwag- aaiethyddioa. Rboddwca amser iddynt geiaiopwysoa mesur medlyliau yr o-Iau, ao t rodio yn rhodfeydd ssraphaidd y celyrn. Heblaw hjnyna, fe ddywedir fod y cyf- aasoddiad dyaol mar ymddibynol ar awyr iaeh ag ydyw y cylla ar twyd iacb; ac, 01 felly, er mwya ea hiechyd, rhodder hyn iddvnt. Yr wyf yn cael y fraint • ymweled 4 phob tref yn y Gog'edd, ae nid wyf wedi clywed neb yn dyweyd fod y lIymlldiad yn failure, oad ya hollol i'r gwrthwyaeb. Yr olt sydd yn aagourheidiol tuig at lwyddiant ydyw cyd-ddealltwriaeth a chydwdithrediad, ac y mae llwyddiant yo sicr o gaulyn. Y mile yn llaweoydd ac yn galondid gweied boneddwr o eafie Mr J. R. Pritchard yn oymeryd y mater i fyny, Ac y maR ei fod ef wedi rhoddi ei law ar yr tiradr yo sierhau llwyddiant y mudiad teilwag hwn. -Yr eiddoch, Rhyl. E. LL. STR;-Mae yn ymddangos oddiwrth y llythyrau yo y Genedl fod y dref a r wlad yn gyffredinol wadi dod i deimlo ayddori(ib yn y symudiad clodwiw yma. Mae Mr M. T. Morr's, ar ol rhoddi ei droad yoddi yo nqhyfarfod diweidaf Cynghor y Dref, yn treio rhyddhau ei bunan, ond yo lie hyny mila wedi suddo ya ddyfnach hyd at gorn ei wddf. Nid eio hamcan mewn hyn 0 lythyr ydyw d'od allan i auaddiffyn pregechwyr a pbergociaid ein gwlad, pobuasii byoy yo tin galla. lIie pawb yo gwybod eu bod jn abl ddigiu i gymeryd gofal o honyi^t eu hanaio. Ac am ebwarelwyr dewr Mr Gaer- narfoo, maert wedi rboidi ar ddeall i'r byd erbyn hyn mai trech gwlad nag arglwydd. Mae Mr Morris ya ei lythyr yn dechreu trwy ddweyd fod yna gamddealtwriaetb yn y dref gyda golwg ar half holiday, a bod hyoy ya peri gwabaniaetb barn. Yr ydym yo barol i gydnabod fod ycbydiIC o waban- iaeth barn yo bodati, so na fyddai dim oam- ddealltwriaeth pe ced pawb o'r no fsrn; and a fedr Mr Morris enwi an symudiad o bwys gymerodd Ie o ddechreuad y byd byd yn awr heb fod yell. beth gwahaniaeth bum. Yehydig mewn oymbariaeth ydyw y hli sydd yo gwahanisetha eu barn ar y owestswn hwn, a byddai yn gywilydd o beth i ni gtel ein hamddifida or rhagirfraint trwy ystyfnigrwydd rhyw uo non ddao. Dywdd Mr Marris mai y rbai fydd yn gweithio yn hwy na saith o'r glccih sydd wedi cyobwyn sc ya cyfodi yrhalf holiday movement." Nid gwir hyn oil. Mae yn agog i haner j thai sydd ar bwyllgor yr half I holiday )n gwasauaeth mewn muoacbd&i I ydd yy.' cau am slith?l G?M Mr Morris J <ytwafymdfa''h wlJel gin 4rm o'r dref yma i sefyd.'u yr h?er diwrood gwyl. I Cyfeirir at y marc .dai adMyddQs, Yr Afr Aar, i berctiao?g?oa y rfjai y mae y I gwaganaethyddinn daa ddylei droiu »ni iddyct [ad aoe d<ÍyngtO! a ciiyfnwyn>j!;g-ir ta??tym. Pebutsm y gweddill 0'0 m? nachwyr wedi d lyn eu beKimpl Nor,,1 bu .si yr At?/'?o?'?a? wadi dyfod 1n s»fydi- told arhnsol erbyn hiddyw. Ac 08 at yr Afr Aar y cyfeiria Mr Morris, pd. saii sydd mnddo dros ridyweyd fod perobenogion y I ftirm yn condemns v syn-idid i P Dy wed.i>it yu yr Observer and Ecpreu am yr WJtunes ddtweddaf bod yr c.r ptrùnmt yn Jlwyddla.n, a cuan ei bod yn l.wy Id aJt yr .¡de bOBO eu bxiyo boil)! todd?o i urN y'? Y 6yma,Jid Nii ad^yddiaut tybiedi? y syinadiad oeid y rbeswm dros be dio ei bir han, uod a'ibawsldraa eraill ydyut erbya hyn we(li c!ltu yo)a:tb. Rheswm arall rydd Mr Morris yn erbyn cael haner diwrnjd yw fod v tirei trwy drn- gtredd ya ciel c^fnog eth dywysogaiad y wlad. Arn y ciriwrs y £oClia Qmdaoyut. nil! yw hyn ODd e,us4wd egwaa iawa. Odrl yw y rlMu fwyif o drefi GogUdd Cymru yn dl. byna ar y wlad a'r can wrs ? ac y mM y than fvrvaf t)hniiyat yo rtioddi hautic diwraod o wyl i'w aiop vyr bob wytbans. Y mae v canwra yo arfet (lai i'r dr«f ar ddyddiuu I arbanig: Be os oes rhai yn arfer d'od d iyd l J I»u, oi fydd yn aahaw.M iddynt nawij y di..vru-,d hwnw am ryw ddiwrood arall. Gob'ithiif y byddwn fel beehgyn a merched siopau yn glynu yn ddewr wrth y symudiad. Os ymhddwn y fwyd yn eofn aphanderfynolyr jdym yn sicr o Iwyddo. Wflire SLAVS. Sykt,-Byddwo yu dra diolchgar 08 y byddweh mor garedig acbaniataa yehydi.4 o ofod i ni gywiro an mynegiad a wnaed gan y M i Morris a Davies mewn llythyr a 110- ddaogoaoJd ya eic!i oljfcai yr wythnos ctdi, wedd^f. i)ywddaut GLSDAed ymgais gan ffirm o'r dref Loa a-n half holiday, oud trodd allan yn aflwydiiant prtfitb," Y mae y cyfeiriad ya lim;w¡{ Mtna ni, eithr dymnawn ddyweyd ya beodant fodjy cyallaa yn lie bod yo fethiaat, wedi troi allaa ya llwyddiant perffaitb. Raoddwyd y peth heibio oherwydd aniKylchiadau nid fiddl geoym ni lywodraetb araynt, ac yr oedd ya ddrwg iawa genym fid y symudiad (Uionus yo syrtbio i lawr. U-n ma IJJ.1 wedi gwelect yr baner gwyl ya gweitbio mor ragorol vo y gorphenolyr ydym yn bullol barod ig^niitaa oiis yr aisistanti ar yr aoig amof], wrth gwrs, fod yrhollfaanacuwyr ereililya gooeyd yr ua peth, ac yr ydym wedi arwyddo y eytandeb i byuy ya barod.-Yr eiddoch yn gywir, I PIERCE AND VYILUAMS. I Yr Afr Aur, Caein>rfoa.

I SIOPWYR CAERNARFON A'R PASG. bYR.—Kr fy m?wf syodod, ar oi d )« ) f d,.f h ;d y' g-.If 'y fa na p,hd-ii yn agored. Yr wyf yo d,?.11 fod y r?ai hyn wedi yrarwymo i gall ar y Pasg fel y gwyttf ereill. Dywedwyd wrthyf ya mbeilach mai y rhai hyn yw y rhai eynhf i floeddio allan y ,h  i h y. am "half holiday," ac y mae lie i oft, i mai y rhai hyo hefyd fyddai y cyntd idol i y r heel drachefn. Cyssadeb, cysondeb, frodyr bach YE HR." GILHAUL.

Bangor. I 2 r- I Nosweithiau Lilun a Mawrta tridaoaoai Mr T. Mills, yr arlanydd adaabyddus o'r dref boo, ei ddarlith ddyddorol yu y Pen- rhyn Hall ar ei deithiau ya Canada. Elarid y ddarlitn gyda darloiniau a gyinerwyd gin Mr Mills ei has, ao a deflid ar ganfas trwy gynorthwy magic lantern. Mae W. O. Williams, Manchester House, !Ngor, yo dymuno diolh i'w JUOdOg gwsmer- Mid tm y [,OlgAeth a dderbyniodd ya ystod ei Sale, sy o hef d yn eu gwabodd i weM y etoc helaech o nwyddau newydd ab y tymor am brisiau hyood o isel, weii eu prynu & gofal neiddaol yn Llundain a Manchester. Telerau, arian parod ya uni it. A i)VT.

Aberdyfl. I ETHOLIAD Y HWROD LLIZOL.-GWG&e I yn hysbys gainlynifid yr otholiad uchod bryduawn ddydd Merober diweddaf. Yr oedd tri o ymgeiswyr aID uo sedd wag drwy ymnedldnad Mr William Lloyd. Yr oedd v pleidleiei«n fel y oinlva:-E. J. Rowlands, Liverpool Hoase, 117: Arthur Tom:ios, Bryntegwel, 113 John Jones, Ty newydd, 16. Ni fa oymaint o ymdrecti a brwd- frydeid mewn nnrhyw etboliad etioed o'r blaen YD y lie bwn.

I Llandudno. (JYMDEITHAS 0 ISEL-EGLWVBWYE. Bydd I-a ddywe--Vdd gal ksr dddall fo,i yo mryd lluaws o Eglwyswyr egwyddorol yo Llandudno (furfio cy udeitbas er gwitbsefyil dy Ian wad Pabyddol yr adcao urall o'r Hen Fam. Y prif ayuiudwyr yn y cynllnn ydjnt Mr a Mrs Dawson, Tower View (gvut o Talacre), Mrs Gnode, H,)Irue Lot, g^eddw diweddar Dde)u Gijod,), tie ereiii. Nos I "I diivedd-f ym^ynullodd ycyfediim byu y nby Mis Gjude. i gyfarf.id à difp. wyaetb o Gymdeithas Itel-Eglwysig L'uodaio, e gosod y gaogeu ya Ldindudoo ar sylfo ni priodol. Yuigiis gyntaf y gymdeithas fydd cael penodi wardeniai l xgsydd yo wrth- w>n-jbol i ddaliii-u yr Uohel-EglA'yswyr. Rhwydd hynt i'r h',b, dd» ao egwyddorol hyn i ymgnil) i ddwyn yu ot burd- b symledd yr beD Eg'wys aisfeis yn y dyl au gynt. Y BEL DnOED-Bil Y Swifts, clwb perthyuol i'r dref hon. yn ticio en hun iin i tuidugoliaeth yn Rbyl, ddydd Sadwm diweidaf, ac yn ychwaoegol at gwpan atian eofawr aawsaot eu oyhoeddi yn brif gicwyr Gogledd uyoiru. L/yoa Li snauano ar y I blaeo eto. Er cymiioto bregethu sydd ar y t<U droed ar gyoydd mewn p'blogrwydd y mite yn myned. Y ST. TUDNO."—Dechreuodd y St. Tiidno ar ei iunrda't„uu rh-U'g ym«, I Lerpwl, a Chulfor M^o i d.jod hili e d 1-in dmeddaf, ao yr oelid uiter y p n iwyryn I dangos fod y taeidau cyn yu paihau i dyau pobl.

Porthmadog. CTMANFA YSGOLIOlf Y MBTHODISTIA.ID CALFINAIDD. Cyi-hiliwyd y gymaufi uchod dros ddosbarth Tfem*do? yo f Taberaacl, dydd S"dwro, Ebrill 9M. T m? y gywanh we Ii dyfod ya R Ily,lIud p .\7ys: yn y dearth, &3 felly yr ?dd diagwyliad awyddus am ei <)yfodhd. Canwyd y d&r. c?N?ao): toc?u i r plant: Hycha y d?gMU, HojMt. Iddo Ef, iMn Grist ya derbyn plaut, Pa fath la yw y Nefw-dd. Idefyd y tonau Bui.tli, S-ph.a, B aeacefa, Llanidloes, Lovaly. a Porthmadog tlIU o wsitb y diweldar Mr Wil.ivn Owen, rr,3- madog, Navarre, Cspel Cynar; ant iem, "Gwvn ei fyd a ystyria wrth y tylawd," Siiiu ii. Yr oedd ya aiulwg fod liafur mawr wedi bod yn >siod y flwyddyn dJj. Wrtddaf, a; y mae hyay i'w briodoli yn benti i ymdreohioa ditlino Mr WiJiam Pariy, P-incriorf.,yn myned oddiamylch i roddi gwirsi i'r gwahaaol ysgolioo. Dygodd Mr Jeiikios, arweinydd y gyoiatfa, dyst ol- aeth i'r cynydd amlwj; oedd well cymeryd lie. L'vwvddwyd y ddau gyfarfod gan y Mri W. T. Williams, Ysgol y Bwrdd, OIorf". <1 J*#athan Davies, Suowdan street. Uarllevu Id Mr Robert W iiiiams feiraiadaeth b wrdd yr arh-tlwyr, yc hon a ddangosji mai y«i!0ioi y Borth, Moriab, Paritre'ifa'iu, a Morfabychan a fuont fwyaf llwyddianus. Yr oe Id dirywiad wedi bod yn y prif ysgolion yn ystod y flwyddyn. Gwobrwywyd amryw fcersimtu am ateb cwestivnaa. Hoiwyd y pi-ut gau y Parch G. Parry, Borth, In haneii Joseph. Darllenodd y Pared K Lloyd, Prenteg, ei fairniadnetb ar y efestiyn4u oddiar Uebreaid viii—x, a'r padwsr goreu oeddynt y Krt Owen Thouaas, Bodawon, Tremadog; Hugh Jocej, Mtfioo st rt-t Hugh Hagheo, Badawsa j » Wm. .T<Jne4, Panyologwya. Rtaifai y eantorion 50D i 600. Y eyfe lwyr oeddynt y Mri G. Robert* ac Evan Ev%ne. Pentrefelio. ETHOLUD Y GWAKOHBIDWAID.—Cymer- odd yr etaohad achod ie ddydd Badwen, am e ddydd St d wfn, am y tiir sedd wag. a obyfrilwyd y p!eidleisiaa ddydd Lltiu. P/lycaolyn y nefii yr ym. jyp'pwyr ;—M r/in 635; £ .dward [ U ib-Hts, 66?); W. E. Morris, 526; David Tho-n?a. 242. Y FASVACH LEcnau -Ni fa ym y fath rag^ilygou er's 11 4wer ii flynyddau. Y mae yma gyiaint o fywiogrwydd wpdi bed gyd.'r llwytiio fel nad oea ond stoc gyd- 1 warnl fe^ban, íI chyme. yd i yatyriieth yr amser ar y flwyddyn, ac y mile yr arcbebion sydd ar law y fath fel nss gall r ea cyfarfod till lgw"- o tigsedd, f-'KY.M; y I'RVDLF, )EDD -Y mat y tii. t'. doi.n*v ■ r «e;i m 11.neu i fyon gymaint gau y newyd J-beth yma fel nd oes gair i'w 4-al am fldim ..r.1I g«nndynt; ond nid oes Y,Ili1. dcliru o .d aiartd gw ii: e'>. GobtiithlO y ijnw y Madogiaid i e am gynllan nnlfurf f.l y tyid y nymudiad o ryw ,id-,i,-ni 'r tr q li,,n. AraL AT DBIQOLION I'OBTHMARIOO — Ymad»wodd Mr J"hn Richard EvAns, lirnd ir o'r diet hon (.nnt str,raw yn ysgol- i,,r, P,,rthmadog a'; H'Ith), ale Affries Ddeheuol, ychvd^ o fisoedd yn o!, ar gi bcll,.d oi fo Ily-I A'i gyfeillion, gyda'r am ;auo adfer e ieahvd. g .u r.i fod yo gr»ddol glafuciiu. Arei gyrhaeddiad i Port E, za-- Oeth. yn Alvq, ,I:wed,f, chwiliodl an ond ofie-wydd ei ofierhyd ni lwydd- oil. O diyivia-th i fyny i'r wlad. i lea .rir Ai( wl Nr'b, a tbra yn y fan h,l)o ^wellbaodd <-i itcliyd yn rhyfaddol; ond yn .•i (irir-vi-iM km rvwheth i'w Wtpyd i Pott Elizabeth, jn mha le y man yn ;r¡>SfJr, I, ooti yn parh&u .11"n o lith. I' r pan ddych«eiodd i Poit El za- bi-th y tru-* ei icb!"1 «fdi gwaetbygu yo •i-:i:r.f)l, a;; une ei gydwr pie»enofyo nn ynoi t-y k I us y rn»» ci fo t'lyg ynoyn ei ghori yn gr^f i fyood VCI ol yn ddioed i fv liwal N'oitii, ond yn anff>rtn»M nid oes j nddo'r in "l.inn i liyny, Nos Wener, M»»vth y 25d- cjfarfu ni'-r o'i gyfeillion g, d.i'r a e,,o o l,t. i-) befi ellir wneyd 61 tfifcyn cjnorthwy idio, ae y IInent wrdi ■iyf d i'r I'lerfy .i*d i wneyd caigLad c, lire'iinl ildo yma. Dyna weithred ,0

Wo ii hod jn segur am ddwy flynedd yfl oe? I v- dde edi ,i y P. J. \IIi. am, rick i al-cdschrou tr ei waith fe rnethi- l eaai'-iis dilydl Sul di^ driaf, U fu i flfi »V« V.; 11). ryd i!» cydrhwn^ M. Meyrifk a'r E.I. ob C .mpbell, gyda'r can- lyiiijd i'r rh) thor el ei ditia ahau o &wydd 110.0 y cyf d a u di. .d.

unig ar gyfrif hyawdledd adnabyddus y siaradwr, ocd yn benaf ar gyfrif y Mthiau gweithfawr a o?odxdd gerbron ei wrandawyr. Dadleuodd achos ei genedl orthrymedig ei hun ?vd? difnf *cb un a deimlai 1'r byw yr hyn a)efa'?', ac yn hyn ni foddlonodd ar wneyd dat^aniadau he-ieog a distil eithr gwregysodd ei hun &„ffe thiaii imeth a wnaeut i wyncbau llai celyd na Balfour &'i owyjfto?' on wndoo gywiiydd, gan mor waridwydr.ua y maent wedi cauarfer yr awdurdod I a roddwyd ya eu dwylaw chwe' mlynedd yn ol. Trwy bybyiwch ei harweinwyr y mae yr Iweiddon, er et,,) yn gaeth, wedi cael ymwared o lawer aughyfiilwnder ag y dyoddefa Cymru o danynt yn awr. Yno y mae lluaws o agwetldau annheg y gyfundrefn dirol welli cael ea tori i'r llawr, ac nid oeil yno mwyach Eglwys estronol i sugao cyfoeth y genedl er budd dyrnaid fechan ohoni. Hydetai Mr O'Connor y cai Cymru fwyuhau yr liD rhyddid yn y man, ac y Cti wareiligaeth lwyr oddiwrth iau baiarnaidd eglwyg estronol a gorthrwm cyfundrefa dirol greulon ac an-ihyfiawn. Da genym ddweyd i'r gwleidyddwr enwog gael derbyniad brwdfrydig a gwrandawiad astud. Er ei fod wrtb gwra yn siarad Saesneg, ac er ei fod yu trafod pynciau nad oedd a wnelont yn union- gyrrhoi i Chymru, ac er fod y ntuadd yn anghysurus o lawn, eto cafodd Mr O'Connor y gwrandawiad mwyaf astud y gellid meddwl am daao am drog awr a baner o amser. Yr oedd yn Nghaer- narfon fel Qwyddel yn dadfleu dadl y Gwyddelod, fel gwlarlgarwr yn pleidio drog ei gyd-genedl am gyfiawnder a rhyddid. Y mae Cymrti yn addfetach ar gweatiwn Ymreolaeth bron na'r Iwerddon ei hun. Ob',eg d onid yw yr un apgenrbeidrwydd, i fesur mawr, arnom ni ag iiydd ar ein brodyr yr ochr arall i Sianel Sant Sior t