Y Drych

DYDD IAU, MEDI 23, 1875. T. J. GRIFFITHS, Cyhoeddwr. GOLYGWYR, J. W. JONES, J. C. ROBERTS. NiD yw yn hollol sicr eto a ydyw cynal Eisteddfodau ar "grand scale," fel y dy- wedir, yn talu, mewn ystyr arianol. Y newydd diweddaf o Gymru ydoedd, fod Pwyllgor Eisteddfod Pwllheli yn ofni na byddai y derbyniadau yn ddigon i gyfar- fod y treuliadau-er fod y derbyniadau a'r tanysgrifladau yn $10,000. Hyderwn, er hyny, y daw y Pwyllgor allan yn all right. Ni chawsom eto y manylion o Hyde Park; ond deallwn fod derbyniadau yr Eistedd- fod fawreddog hono tua $4,000. Yr oedd y costau, pa fodd bynag, yn fawrion iawn, a thelid $50 y dydd i Carl Zerrahn yn unig, am ei wasanaeth fel beirniad cerddorol.

CREA presenoldeb yr areithiwr hyawdl CARL SCIIURZ gynwrf nid bychan yn Ohio; ac yr ydym yn camgymeryd os na bydd i'w resymau cedyrn enill nifer mawr o'r rhai sydd eto yn "cloffi rhwng dau fedd- wl" i roddi eu pleidlais yn wrol dros y tocyn Gwerinol. Ystyria Mr. Schurz y cwestiwn arianol o'r pwysigrwydd mwyaf ar yr adeg bresenol, ac y mae yn bender- fynol o roddi ei holl ddylanwad o blaid yr ochr iawn, o hyn i'r 12fed o Hydref.

MAE y newyddion diweddaraf o Texas yn cadarnliau yr hysbysiadau cyntaf am y difrod a achosodd y corwynt a'r llifogydd diweddar yn ngliylchoedd Galveston, ac yn enwedig yn Indianola, lie y lladdwyd dros gant o'r 2,000 trigolion, ac y llwyr ddinystr- iwyd y dref. Difrodwyd hefyd y pentref- ydd Saluria, Cedar Lake, a Matagorda. Gwneir casgliadau yn y prif ddinasoedd drwy y wlad, i leddfu dyoddefiadau y tru- einiaid yn y cymydogaethau hyny; ac yn sicr y maent yn haeddu cydymdeimlad. Y mae dinas Boston, yn enwedig, wedi gwneyd yn ardderchog.

CYNALIWYD cyfarfod pur luosog yn y Cooper Institute, New York, un noson yr wythnos ddiweddaf, gan addolwyr arian papyr; ond nis gellir dweyd ei fod yn llwyddiant mewn un modd. Nid yw yn debyg o effeithio er lledaenu yr heresi ar- ianol yn y Dalaeth hon; ac nis gall fod yn ffynonell cysur ac adgyfnerthiad i "Infla- tionists Ohio. Yr oedd disgwyliad mawr y buasai yr apostolion trystfawr Ben But- ler a Wendell Phillips yn bresenol, ond cadwasant hwy draw; a phan roddwyd y penderfyniau yn condemnio pob ymgais i adferu arian caledion o flaen y cyfarfod, ni phasiwyd hwy heb fod canoedd o leis- iau gwrthwynebus yn diaspedain o'r naill gongl i'r llall o'r adeilad.

Y DOSBARTIl GIVEITIIIOL. Mae Democratiaid Ohio a Pennsylvania yn dadleu fod yn angenrheidiol chwyddo arian papyr y wlad, er galluogi y meistri i gael arian i dalu am lafur. Caniataer fod hyny yn wirionedd; ond y pwnc ydyw, pa fodd y daw y meistri yn feddianol ar y cefnau gwyrddion, os nad oes ganddynt ddim i'w roddi yn gyfnewid am danynt? Pan oedd y rhyfel yn myned yn mlaen, yr oedd y llywodraeth yn gofyn am agos i holl gynyrcliion y wlad mewn ymborth, dillad, glo, haiarn, copr, plwm, a chyn- yrchion ein llaw-weithteydd, mewn mag- nelau, rhychddrylliau, pylor, pedrolfeni, &c., ac yn talu am y cwbl mewn greenbacks. Fel hyndaeth arian papyr y llywodraeth i gylchrediad buan. Eithr yn awr, nid oes y fath alwad am nwyddau a Ilaf ur, ac nis gellir rhoddi arian papyr y llywodraetli mewn cylchrediad drwy yr un moddion. Addawsom yehydig yn ol ddangos fod arian papyr yn drygu mwy ar y dosbarth gweithiol nag ar neb arall o fewn y wlad- wriaeth, yr hyn yn ddiau sydd amlwg i bawb a ewyllysia weled a deall. Nid ydyw cyflog y gweithiwr ond bychan ar y cyfan, ac mae ansefydlogrwydd gwerth arian papyr, yn fwy niweidiol i'r gweithiwr nag i'r masnachwr cyfoethog. Gall y masnach- wr sefyll colled o amryw sentiau ar y ddolar, o herwydd fod ei elw yn fawr; ond am y gweithiwr, y mae ei gyflog ef mor fychan fel y mae yn ofynol iddo gael pob sent a enilla. Golyger fod gweithiwr yn rhoddi arian.yn yr ariandy cynilo amser yn ol, pan oedd pris yr aur yn $1 10, a bod yn rhaid iddo godi ei arian yn awr i adeiladu ty, neu i brynu darn o dir, tra mae pris yr aur yn $1 17, dyna gqlled iddo yn union- gyrehol o saith sent ar bob dolar, neu $70 ar $1,000. Hysbysir fod yn holl arian- dai cynilo y Talaethau Unedig $1,000,- 000,000 ddechreu Gorphenaf diweddaf; ac mae llawer o'r arian wedi eu rhoddi yn y banciau er cyn dechreu y rhyfel. Yn awr, golyger fod yr oil o'r swm uchod wedi ei roddi yn yr ariandai pan oedd dolar bapyr a dolar aur yn gydwerth, a bod pawb yn codi eu harian heddyw, byddai raid i bob un golli $16 y cant, a $160 y fil, neu$160,- 000,000 ar yr holl swm. Dengys hyn fod arian papyr yn ysbeilio y dosbarth gweithiol i'r swm o gant a thri ugain o fil- iwnau o ddoleri, ar y swm a gynilasant yn unig, heb son am yr aneirif ddulliau eraill y maent yn cael eu liysbeilio. Pa fodd y gall yr un dyn synwyrol edrych ar ansawdd masnach yn y Talaeth- au Unedig ar hyn o bryd, heb weled fel y mae arian papyr dibrisiedig wedi gwywo pob peth? Dyma dros dair blynedd ar ddeg p brawf ar arian papyr, a beth ydyw y canlyniad? Marweidd-dra cyffredinol yn mhob peth, diffyg hyder, ein llaw- weithfeydd yn sefyll, a chanoedd o filoedd o weithwyr allan o waith. Mae adroddiad swyddogol y llywodraeth am fasnach dramor y Talaethau Unedig am 1875, yn profl fod cyflawnder o arian papyr yn meddiant y eyfoethogion yn peri iddynt eu gwastraffu am foethus bethau, nad ydynt yn wir angenrheidiol i fywyd cymedrol a chynil. Tra y mae y boneddigion a'r cyf- oethogion yn porthi balchder, y mae y gweithiwr a'i deulu yn gorfod dioddef eis. iau gwir angenrheidiau bywyd. Dengys y daflen isod y swm a brynwycl o wledydd tramor yn ystod yr amser caled y misoedd diweddaf mewn eydmariaeth i'r hyn a brynwyd y llynedd: Nwyddau. 1874. 1875. Crwynmanflew §848,215$1,513,172 Nwyddau fancy 4,518.987 2,662,107 Gemau, clust-dlysau, &c.. 2,274,790 3.999,593 Sidan a satin 27,850,890 28,885,222 Ffrwythau tramor 8,281,418 12,537,568 Cyfanswm$43,774,300$52,597,662 Sylwer ar y symiau aruthrol yn y golofn olaf, a dalwyd i fyny hyd Gorphenaf, 1875 am foethus bethau perthynol i'r cyfoeth- ogion, sef mwy o$8,623,861 nag a dalwyd z;1 yn 1874. Dyna brawf tu hwnt i bob am- heuaeth na ddylanwadodd yr amser caled ar y dyn cyfoethog, a'r tlawd oedd yn gorfod dioddef. Mae llawer iawn o'r nwyddau uchod yn cael eu smyglo drosodd, a gellir gyda diogelwch osod i lawr fod mwy 0 $10,000,000 wedi eu gwario eleni na'r llynedd am fodrwyau, a gwddfdlysau, gemau, sidanau, &c. Edrycher yn awr faint a wariwyd yn ystod yr un amser am angenrheidiau byw- yd, a chawn weled fod lleihad eleni yn y nwyddau hyny. Nwyddau. 1874. 1875. Pysgod o bob math$3,207,929$3,008,731 Gwydr a llestri 6,257,964 5,805,015 Hal en 2.239,311 1,806,748 Siwgr a threiagl 92,835,287 85,035,993 Glo iiwy, &c. 1,950,425 1,798,689 Coed a dodrefn 11,706,865 8,078,295 Cyfanswm$117,706,881$105,538,471 Gwelir fod y cyfrifon uchod yn dangos lleihad eleni o$12,168,410 mewn petliau gwir angenrheidiol. Dengys y lleihad yn yr halen a ddefnyddiwyd leihad mewn I ymenyn, cig, pysgod, &c., a fwytawyd, yr hyn a arwydda amser caled a' diffyg arian i'w prynu. Hefyd y mae y lleihad mewn coed a dodrefn, yn dangos na adeiladwyd cymaint ag arferol o dai newyddion; ond y mae y lleihad mewn siwgr, a threiagl yn hynod o arwyddocaol, ac yn profl fod teuluoedd y dosbarth gweithiol wedi eu hamddifadu i raddau mawr o rai o brif angenrheidiau bywyd. Dengys yr adrodd- iad fod pobl y Talaethau Unedig wedi defnyddio mwy o siwgr a threiagl yn 1871 -2, nag a ddarfu iddynt yn ystod y tair blynedd diweddaf, o werth agos i $1,000,- 000. Profa hyn fod y caledi yn mhlith y lluaws, y werin yn gyffredinol. Bu llawer mam dan orfod i roddi te a choffl heb siwgr i'w phlant; ac mae y llei- had mawr yn swm y treiagl a ddefnydd- iwyd, yn arwyddo fod llawer wedi bwyta bara sych. Nis gall neb haeru yn ngwyneb y ffeithiau hyn nad ydyw y dosbarth gweithiol wedi gorfod dioddef yn galed oddiwrth ddylanwad gorfaeliaeth, crib- ddeiliaeth ac arian papyr dibrisiedig. Yn ngwyneb yr holl ffeithiau hyn, ceir pobl yn llefain yn barhaus am chwyddo yr arian papyr, tra mae digonedd i'w cael yn y banciau am 1% a 2 y cant! Mae yn am- lwg i bawb fod yr amser yn galetach yn bresenol nag yn 1873 ac 1874, er fod mwy o arian papyr mewn cylchrediad yn 1875 o $44,000,000; eto y mae Democratiaid Ohio, Pennsylvania, &c., yn gwaeddi am ragor. Mae mwy na haner y$44,000,000 uchod, a elwid yn reserve, wedi ei roddi mewn cylch- rediad, ac mae yr amser yn gwaethygu.- Pa fodd, yn enw synwyr cyffredin, y gwell- ha yr amserau wrth chwyddo mwy ar yr arian papyr? Mewn gwirionedd nid oes eisiau mwy o arian yn y wlad; ac mae y rhai a haerant fod panic 1873 wedi ei achosi gan brinder arian yn cyfeiliorni yn fawr. Pe buasai gan yr holl ariandai yn y wlad ddigonedd o greenbacks i dalu yr holl hawliau yn eu her- byn ar y pryd, ni fuasai hyny ond yn unig yn gohirio yr argyfwng dros fyr amser.— Nid ydyw yr amser caled presenol ond cosbedigaeth naturiol am wastralfu cyfalaf, neu arian, fely gwnaeth Jay Cooke & Co., a Ilu mawr o gwmniau rheilffyrdd, Credit Mobilier, &c. Camgymeriad mawr oedd i'r llywodraetli argraffu y fath swm d arian papyr, a gwneyd hwnw yn legal tender, i gymeryd lie yr aur a'r arian; yna daeth yr arian papyr yn rhy rad, a diwerth yn ngol- wg y bobl. Yn 1860 yr oedd yn y wlad $100,000,000 o arian-nodau taladwy yn aur unrhyw amser. Yr oedd y wlad yn myn- ed yn mlaen yn hwylus yr amser hwnw gyda'r swm uchod; a rhifai y boblogaeth 30,000,000. Golyger fod ein poblogaeth yn awr yn 45,000,000, neu fod y boblogaeth mewn 15 mlynedd wedi cynyddu 50 y cant, oni fyddai yr un faint o gynydd yn swm ein harian yn ddigonol i lanw gofynion masnach? Mae genym yn awr $750,000,000 mewn cylchrediad, yn dangos cynydd o 150 y cant mewn 15 mlynedd; ac er y cwbl gofynir am fwy o arian! Hysbysid fod $73,832,100 yn segur yn ariandai New York bythefnos yn ol! Mae digonedd o arian yn y wlad, ac nid oes eisiau er sicrhau llwydd- iant ond doethineb a gonestrwydd wrth eu defnyddio.

MARWOLAETH DR. PRICHARD, LLANGOLLEN. Rhydd ein newyddion o Gymru hanes am gwympiad un arall o enwogion Cymru, yn fab pedwar ugain mlwydd oed, sef y Parch. J. PRICHARD, D. D., Llangollen, G. C., un o'r pregethwyr mwyaf parchus yn enwad y Bedyddwyr. Cymerodd hyn le ddydd Mawrth, y 7fed cyfisol, cyn fod neb wedi ymgymodi a"r ffaith alarus fod CYN- DDELW yn gorwedd yn dawel yn Glynceir. iog-lle heb fod yn nepell o Langollen.— Cafodd Mr. Prichard gladdedigaeth hynod o barchus y dydd Gwener canlynol; a bydd ei goffadwriaeth yn fendigedig am. hir am- ser yn Llangollen, lie y bu yn weinidog ffyddlon am haner cant o flynyddoedd. Ganwyd y dyn da hwn yn Llansilian, ger Amlwch Mon, yn y flwyddyn 1795; ac yr oedd yn hanu o'r un teulu a'r Parch. J. Prichard (T. C.), Amlwch. Symudodd o Ynys Mon i Landudno, a hyny pan yn dra ieuanc, a bu yn gweithio o "dan y ddaear" fel mwnwr yno am flynyddoedd rai. Oddi yno aeth i Lerpwl i'r ysgol, a dychwelodd yn ddigon o ysgolhaig y pryd hwnw i gadw ysgol fechan ei hun yn Llandudno, a throdd un o'i ysgolheigion allan i fod yn neb llai na'r Parch. Hugh Jones, Rhuthyn. Bed- yddiwyd ef yn dra ieuane gan y Parch. J. Evans, Llanwydden, yr hwn, cyn hir, a'i lianogodd i ddechreupregethu. "Nis gall- af," meddai yntau. "Tybed," meddai Mr. Evans drachefn, "na elIwch wneyd pregeth cyliyd a phregeth Jonah, a cliael Duw Jonah i'w bendithio!" Cydsyniodd i wneyd cais. Bu yn llwyddianus i foddloni yr eg- lwys. Aeth i Athrofa y Fenni, dan ofal y Parch. Micali Thomas, lie y cydfyfyriai ag ef y Parch. Ellis Evans, Jenkin Thomas, D. Rees, ac craill a droisant allan yn breg- ethwyr defnyddiol. Yny flwyddyn 1823, sefydlodd Mr. Prich- ard yn Llangollen. Dydd Nadolig y flwydd- yn hono yr ordeiniwyd ef yn nghapel Pen- ybryn, pryd y pregethwyd y siars iddo gan J. Edwards, Rhuthyn. Yr oedd y Bedydd- wyr yn llesg a llwyd yn y Llan, felly nis, gellid addaw i'r gweinidog newydd ond 22p yn y flwyddyn; ond 03 oedd hyn yn ychyd- iJ, yr oedd yn fwy o 5p. nag oedd Christ- mas Evans yn gael yn Mon. Gweithiodd ynegniol. Pregethaiarhyd y tai yn y gymydogaeth, ac yn y pentrefi cylchynol, fel y daeth yr achos yn dra blodeuog o dan ei ofal. Pan sefydlwyd athrofa i'r Bedyddwyr yn y Gogledd, yn y flwyddyn 1862, penodwyd ef yn athraw duwinyddol, gyda'r Parch. H. (yn awr Dr.) Jones yn athraw ieithyddol. Yr oedd yn nodedig am ei ofal a'i dynerwch o'r myfyr- wyr, yn gystal a'i awydd gonest am eu gosod ar ben ffordd gwybodaeth a defnydd- ioldeb; a bydd ei enw yn barchus ganddynt tra byddont byw. 0 ran ei ddyn oddiallan, meddai y Dr. Prichard gorff lluniaidd, syth, agos i ddwy lath o hyd; am yr hwn, ar gyfrif ei iechyd gwanaidd, y dysgodd efe fod yn hynod o ofalus ar hyd ei oes. Yr oedd ganddo gred fawr mewn ymdroclii mewn dwfr oer, yr hyn a wnai efe bob boreu, ac hefyd mewn ymarferiadau corfforol. Yr oedd rhywbeth ynddo yn ymddangos yn sych, deddfol, ac arnwythus; ond pa agosaf y dynesid ato, mwyaf naturiol oil yr ymddangosai, a theimlid fod ynddo galon cyfaill a Christ- ion. Ni bu erioed yr hyn a ystyrid yn "bregethwr poblogaidd," amna fedrai na bloeddio na chanu ei bregeth, ond yr oedd ganddo ef, fel pawb eraill, ei hwyl, a phan gaffai afael yn hono, cariai ddylanwad anghyffredm. Fel awdwr ac ysgrifenwr Cymreig, yr oedd yn hynod ddeniadol, a phob amser yn fuddiol ac addysgiadol. Efe a ddechreuodd gyhoeddi Yr Athraw, ac a barhaodd i'w olygu hyd derfyn ei oes. Ysgrifenodd lawer o erthyglau dyddorol i'r unrhyw, a'r Greal, a ddarllenir eto gyda bias. Y llyfrau pwysicaf a gyhoeddwyd ganddo oeddynt, Y Ddau Gyfanwd, Cofiant y Parch. Hugh Williams, Amlwch, a manion eraill teilwng a dyddorol. Yr oedd ei fywyd dichlynaidd yn ei osod yn uchel yn marn pawb, a chyfrifid ei farn yn bwysig ar unrhyw bwnc. Derbyniodd y teitl o D. D. o Goleg Jew- ell, Missouri, yn 1861, ac yr oedd yn gor- wedd yn ddigon esmwyth arno ef; canys ystyrid ef gartref mewn hanesiaeth eg- lwysig, a llenyddiaeth dduwinyddol, ac yr oedd yn dra chyfarwydd yn yr ieithoedd gwreiddiol. A gellir dweyd am dano iddo dreulio bywyd hynod o lafurus a defnydd- iol yn mhob modd, gyda chrefydd a llen- yddiaeth ei enwad.

ETEOLLAD OHIO. Ddydd Mawrth, wythnos i'r nesaf, bydd etholiad pwysig Talaeth y Buckeye" yn cymeryd lie, ar ol yr ymdrechfa boethaf a welwyd erioed rhwng y ddwy blaid ar y maes. Y mae y Dalaeth yn ferw gwyllt o'r naill ben i'r llall; a dadleuir hawliau y Gwerinwyr a'r T)emocratiaid gan areith- wyr mwyaf hyawdl y ddwy blaid. Ym- ffrostia Bill Allen a Sam Cary, arweinwyr y Democratiaid, yn y cyhoedd, eu bod yn sicr o 30,000 neu 40,000 o fwyafrif; ond dywedir eu bod yn fwy gochelgar mewn ymddyddanion preifat. O'r ochr arall, y mae y Cad. Hayes yn dra hyderus yr enillir y Dalaeth yn ol i'r rliengoedd Gwerinol, yn enwedig ar ol i'r Anrh. CARL SCHURZ ddyfod i'r maes, i anog y Germaniaid gyda'i hyawdledd arferol, i roddi eu dylanwad fel un gwr o blaid addysg rydd ac arian caledion. Anhawdd dweyd pa fodd y try y frwydr; ond er fod gan y Democratiaid gryn fantais o'u tu, ymddengys fod y Gwer- inwyr yn dyfod i deimlo yn fwy angerddol y naill ddydd ar ol y llall, y ddyledswydd ddifrifol sydd yn gorphwys arnynt yn ngwyneb y peryglon sydd yn eu bygwth, mewn canlyniad i waith y Democratiaid yn myned i gyngrair a'r Pabyddion. Mae eu gwaith yn presenoli eu hunain wrth y mil- oedd yn y eyfarfodydd politicaidd, i wrando ar ddynion cywir a gonest fel Stewart L. Woodford, Hayes, Boutwell, Dawes, a'u cyffelyb, yn dangos nad ydynt yn ddifater am y canlyniad; ac ond iddynt fod yn ffyddlon ar ddydd yr etholiad, gallwn yn hyderus ddisgwyl yr etholir Hayes a'r holl Docyn Gwerinol. Nid yw yn angenrheidiol i ni gymeryd gofod y DRYCH i osod y materion mewn dadl rhwng y ddwy blaid ger bron ein darllen- wyr, yn gymaint a'u bod yn cael pob man- teision i wrando ar yr areithwyr galluog sydd yn dyrcliafu eu lleisiau yn mhob cym- ydogaeth; ond goddefer i ni gyflwyno i'w hystyriaeth, lythyr a dderbyniasom oddi- wrth ein gohebydd llygadgraff, Mr. DAVID F. Lewis, Newburgh, 0.; gan ddweyd ar yr un pryd, ein bod yn cydolygu ag ef yn hollol parth y ddyledswydd arbenig sydd yn gorphwys ar y Cymry i ddyfod allan yn wrol yn erbyn heresi arianol y blaid Ddem- ocrataidd yn Ohio, yn gystal 'ag o blaid y gyfundrefn addysg ardderchog y dangosa y Pabyddion y fath benderfyniad i'w dinystrio. A ganlyn yw apeliad ein goheb- ydd at etholwyr Cymreig y Dalaeth: PWYSIGRWYDD YR ETHOLIAD. Cyfaddefir yn gyffredinol fod yr etholiadau a gy- mcrant le y hydref hwn a'r flwyddyn nesaf o'r pwys- igrwydd mwyaf i ddinasyddion ffyddlon a charwyr rhyddid a chyflawnder yn ein gwlad; ac yn enwedig y mae hyny yn llaith am yr etholiad sydd i gymeryd lie yn Nhalaeth Ohio Hydref 12fed. Y mae yn amlwg .fod un topic neillddol yn cael ei ddal i fyny gan y pleidiau gwleidyddol drwy y wlad yn gyffredinol, a hwnw ydyw y gyfundrefn arianol bresenol, a'r di- wygiadau angenrheidiol ynddi; ond yn Ohio y mae pwnc arall ger bron y bobl, sof cyfundrefn addysg, a pha faint bynag sydd o bwysigrwydd yn y mater cyntaf, ystyriwyf yr olaf yn anrhaethol fwy felly; ac y mae lie i ofni fod sylw rhy ysgafn yn cael ei dalu iddo. Dichon mai yehydig mewn eydmariaeth o'n' cenedl ac eraill sydd yn sylweddoli y ffaith fod y gel- yn nerthol ac ystrywgar y Babaeth yn gwarchae mor agos atom. Gwir fod y fyddin Arabaidd yma bob amser ar y maes Jyn taflu ei harfau dichellgar yn er- byn Protestaniaeth a chyfundrefnau golenedig y byd ICristionogol; ond y mae ar rai adegau yn myned yn eofn a hyf ofnadwy, gan ymwthio i'n canol heb yn wybodini; a dyma engraifft fyw o hyny ger bron pobl Ohio yn bresenol, yn yr ymdrech dieflig i ddym- chwelyd a dinystrio eyfundrefn addysg rydd ein gwlad-y fagwrfa fwyaf gyfaddas ac effeithiol i gyn- yrchu diwylliant meddyliol, moesol a chymdeithasol y tO ieuanc, ag a gariwyd allan mewn unrhyw oes na gwlad erioed. Ond er eymaint ydyw y manteision a'r budd a ddeillia oddiwrth y cyfrwng gogoneddus yma, eto y mae y Pabyddion wedi ymdynghedu i'w ddinystrio; ac y mae hyd yn nod y wasg Babyddol yn dyfod allan y dyddiau yma fel genau eyhoeddus dros yr hen hwdweh íIug sancteiddiol sydd yn dwy- foli ei hun yn Rhufain draw, gan gyhoeddi yr anath- emau duaf ar ein hysgolion, a hyny mor difloesg a'r hen arch humbug ei hunan. Dywedant am ein hys- golion mai olion paganiaeth ydynt, magwrfeydd an- ffveldiaeth, cylundrefnau y diafol, cyfryngau annuw. iol a llygredig, a'r cyffelyb. Ond nid oes eisiau dweyd mai pentau a pharddu Satan a phechod ydyw y cyhuddwyr. Dywedant am y da, drwg yw; ac am eu drwg hwy, da yw. Tebyg iawn mai yr hyn sydd yn peri, iddynt hwy i deimlo mor elynol tuag at ein hys- golion, ydyw fod ynddynt elfenau sydd yn profl yn foddion o wendid i ffydd, egwyddorion ac ysbryd y gyfundrefn Babyddol-fod y goleuni a dderbynia y plant yn ein hysgolion yn ormod o wrthdarawiad a contraat i'r tywyllwch moesol a phydredd yr eg- wyddorion sydd yn dal eu cyfundrefii hwy yn nghyd, ac o herwydd hyny fod yr ieuenctyd yn cael eu henill o radd i radd i gofleidio Protestaniaeth nen wir Gristionogaeth. Y swmbwl gan hyny sydd yn eu blino hwy, plant y butain, yw y syniad a'r ffaith y coilant hwy eu deiliaid, a'r golle d hono i fod yn en- ill i Brotestaniaeth; a thuag at rwystro hyny, gwel- ant mai y ffordd oreu sydd ganddynt i'w wneyd ydyw ymosod ar ein hysgolion-eu rhwygo a'u di- ddymu, os yn bosibl, o fodolaeth- a'r ffordd a gyn- ygiant i gyraedd eu hamcan, ydyw ymgyngreirio o dan aden y blaid Ddemocrataidd. Y maent yn ym- wybodol fod y blaid hono yn ddigon llygredig i ym- uno ag unrhyw symadiad ;a Jdybiant a fyddo yn foddion i'w hethol hwy i allu ac awdurdod gwladol; ie, pa mor afresymol. bynag y byddo; £ ac y mae'r blaid hono, o'r hyn leiaf ei chynrychiolwyr, wedi ym- ddarostwng yn ddiweddar yn Columbus i gydym- ffurflo a dymuniadau corff ac enaid y Babaeth, set pasio y "Geghan's Bill," fel ei gelwir, yr hwn oedd yn cyfateb yn llawn i'w hawliau. Pasiwyd y mcsur uchod o dan yr amod fod holl nerth y Babaeth yn Ohio i gydweithio a thuebu gyda'r blaid Ddemo- crataidd yn yr etholiad dyfodol a phob amser, ac fe wel pawb bellach fod Pabyddiaeth yn gorff ac enaid yn yr ymgyrch presenol, fel y bydd yr etholiad pres- enol yn fath o test vote ar y mater. Bydd canlyniadau yr etholiad felly yn bwysig an- nhraethol, ac y mae galwad anarferol ar i'r blaid Werinol i ddyfod allan y tro hwn mewn cyflawn nerth ar ddydd yr etholiad. Hyderaf na fydd i'r un Cymro sydd a llais ganddo yn yr etholiad i aros gar- tref, nac ychwaith yn anad pob dim i daflu ei bleid- lais dros y blaid Ddemocrataidd; ond yn hytrach taflu pob dylanwad a feddwn yn ei herbyn, gan ystyr- ied yn ddifrifol y bydd pob pleidlais Ddemocrataidd yn gymeradwyaeth a chefnogiad i hawliau yr eglwys Babyddol. Peidied neb a chymeryd ei hudo neu ei ddallu gan yr Inflationists chwaith; oblegid y mae y cyfryw ar eu heithaf yn ceisio argraffu ar feddyliau y bobl eu bod o blaid y gweithwyr, ac mai lies y gweithwyr sydd ganddynt mewn golwgjwrthgeisiocael ychwan.. eg o arian papyr yn y wlad, &c. Hyderaf y bydd i'r fath athrawiaeth gael digon o wrthwynebiad nes y syrthia i'r llawr. Un dwyllodrus a pheryglus i'r wlad ydyw; gadawer i ni;gael arian yn gyfartal yn eu gwerth i'r aur. Cofiwn er pobpeth mai nid Demo- cratiaeth sydd genym i'w wrthwynebu y tro hwn, eithr Pabyddiaeth yn ei gwedd gyfrwysaf. Gwell i ni geisio ei threchu trwy y ballot, na chael ein gor- fodi i wneyd hyny trwy y bullet. Yn wir y mae ar- wyddion bygythiol o hyny. Newburgh, 0. D. F. LEWIS.

DODION G WLEID YBB OL. Yr ETHOLIADAU. nesaf—Ohio ac Iowa, Hydref 12fed Mae Carl Schurz i dra. ddodi naw o areithiau politicaidd yn Ohio, o blaid y Gwerinwyr. Yr oedd yn dechreu nos Lun, yn Cincinnati, a bydd yn ymwel- ed a Toledo, Cleveland, Sandusky, &c. Eg. lur yw fod y gelynion yn ei arswydo, can- ys y maent yn ysgrifenu yn galed yn ei er- byn.Bydd y Seneddwr Dawes yn siarad yn Cincinnati Hydref 9fed Merched yw bron haner y rhai sydd wedi eu penodi yn arolygwyr ysgolion yn Iowa.Tua dwsin o bobl oedd yn bresenol yn Nghynadledd y Dirwestwyr yn Wisconsin, pan benod- asant C. H. Tilden yn ymgeisydd am Lyw- yddiaeth y Dalaeth.Yn ol y San Fran- cisco Alta, saif Deddfwrfa California fel y canlyn: Senedd— Gwerinwyr, 8; Anni. bynwyr, 9; Democratiaid, 23 Y Ty- Gwerinwyr, 11; Annibynwyr, 3; Democ- ratiaid, 67. Mwyafrif Democrataidd, ar joint ballot, 57. Yr oedd nifer y pleidleisiau fely canlyn: Irwin, dem. 61,525; Phelps, gwer. 30,922; Bidwell, Annib. 23,630. Yn ol y cyfrifon diweddaraf o Maine, y mae mwyafrif Connor yn 4,775. Saif y Senedd-Gwerinwyr, 19; Democratiaid, 11; Y Ty-Gwer. 85; Dem. 63; Annibynwyr, 2. Bydd gan y Gwerinwyr fwyafrif o 28 ar joint ballot.Nid gwir fod y Talaethau Gorllewinol yn ffafrio arian papyr. Y mae Illinois, Wisconsin, Minnesota, Michigan, Iowa, Nebraska, Nevada, California ac Oregon, yn iach yn y ffydd, a bydd iddynt ddangos eu hunain felly yn nghynadleddau 1876, os na wrandawant ar y gau athrawon yn y cyfamser.Mae Parson Brownlow, Tennessee, yn priodoli ei hirhoedledd (y mae yn 70 oed) i'w waith yn peidio pleid- leisio gymaint ag unwaith dros y tocyn Democrataidd:Mae Gwerinwyr Mary- land eleni wedi penodi J. Morrison Harris (democrat) yn ymgeisydd am y swydd o Lywodraethwr; ac S. Teackle Wallis (dem- ocrat eto) i fodyn Gyfreithiwr Cyffredinoi, o herwydd eu bod am sicrhau dynion go- nest i swyddi.Penododd Cynadledd Llwyrymwrthodwyr Swydd Oneida y Prof. Charles Avery, o Kirkland, yn ymgeisydd am y Senedd dros y Rhanbarth.Yr An-