Y Cymro

-;0; Tai Trwyddedol ardal Conwy. CYNALIWYD llys trwyddedol yr ardal hon yn Kguonwy ddydd Lluu, Mr Kneeshaw yn y gad- air. Dangosai adroddiad yr Arolygydd Rees fod yn yr ardal 98 o dai trwyddedol, llai o un na'r liynedd. Ceid 30 o'r cyfryw yn tied houses, cynydd o snith mewn blwyddyo. Euo^farnwyd 197 am feddwdod allan o 202 y dygwyd achos- ion i'w herbyn. Yr oedd 12 yn euug o yfed ar y Sul, cynydd o 8, a phriodolwyd hya i glwb agorwyd yn ystod y flwyddyn yn Peamaen- an, a chyda dau eithri&d yno yr oedd yr holl bersonau a euogfarnwyd o yfed ar y Sal wedi cael diod. Wrth sylwi ar yr adroddiad, cyferiodd. y cdeirydd at y clwb yn Penmaen- iiiavvr, a'r cyaydd mewn meddwi ar y Sal oblegyd iddo gael ei sefydlu. Yn ddian, yr oedd elybiau o'r fath yn agored i gael eu cam- wafer, a hyderai y Fainc y gellid cael deddfwr- iaeth effeitbiol i reoli'r clybiau hyn.-Cynyg- iodd Mr Allanson Picton Fod copi o sylwadau'r cadeirydd yn cael eu danfon i'r Ysgrifenydd Oartrefol ac i Bwyilgor Heddlu'r Sir, a bod sylw arbenig yn cael ei alw at y sylwadau wtiaeii ar y clwb yu Mt¡enmaenmd.wr.' Brocbodd Dr Pritohard, Maer Conwy, oblesiyd byn, gan h6 i mai gwaradwydd ar y Fainc oedd j mabwysiadl.1 cwrs o'r fatb.—Fodd bynag, pleid- leisiodd chwt,cli dros y cynvgiad, ac ymataliodd tri rhag pleidle sio,-Dr Dalton a gynygiodd fod sylw y darllawyr a berchenogent y ty lie cynelid y clwb yn cae! ei alw at sylwadau'r cadeirydd.— Eiliwyd gan Dr Bold Williams, a chariwyd er i Dr Pritchard wrthdystio'n gryf yn ei erbyn.

Ltawysgrifau Cefn Coch. NEWYDD da i lengarwyr Cymreig fydd deall fod y Hawysgrifau gwerthfawr yn meddiant Mr William Lloyd, nefIJ Coch. Rbuthin, gyda Rhagymadrodd a Nodiadau Eglurhaol gan yr hynafiaetbydd galluog, y Parch J. Fisher, B.D. Rhuthi", ar fedr cael eu cyhoeddi o'r swyddfa hon. Ysgrifenwyd y rhan fwyaf ohonynt yn y 17eg ganrif, a'r gweddill yn y 18fed. Mae'r Jlawysgrifau mewn dwy gyfrol--y gyntaf yn cynwys 320 tudal 4pl^g, a'r ail 212 8plyg. Cynwysir ynddynt gywyddau, &c., 0 waith 1 Dafydd ab Gwilym, Dafydd ab i, dmwnd, Guto'r J Glyn, Iolo Goch, Sion Tudur, Huw Pennant, Sion Cent, &c., a harier cant o waith Capten Thomas Prys, Plas lolyn, un o feirdd rhagoraf I ei oes. Vchydig iawn ohonynt sydd wedi eu cyhoeddi o'r blaen ac y mae hyn, yn ngbydar ffasth eu bod yn taflu goleuni ar banes teuiuoedd a sefyllfa gymdeithasal y wlad yn y ddwy gan- rif a nodwyd, yn ychwanegu llawer at eu gwertb. Yn nglyn a'r cywyddau, coir manylion j am Eisteddfodau Brenhinoi Oaerwys-ysttatud Grufiydd ap Cynan i gael gwell rheolaeth ar feirdd a cherddorion, yn ngbyda rbestr o feirdd y cyfnod hwiiw a cheir hefyd gatecism 01-. Ddiwygiadol yn Ngbyruraeg, a phrophwydol- iaeth ryfedd am y flwyddyn 1588,a ysgrifenwyd, fel y tybir, gan Humphrey Llwyd o 11 Ddinbych yn 1566. Ni arbedir traul na tbrafferth i gyn- yrchn'r gwaith vn hollol fel y gwreiddiol a bydd i'r gyfrol gynwys yn agos i 400 tudal dentll Splyg, ar bapyr antique, a cheir ynddo ddau neu ychwaneg ofac-sirnites.

HANDBILLS RHAD. Gellir cael DENG MIL o HAND- BILLS yn mesur Saith Modfedd wrth Bum" Modfedd, Papyr o un- rhyw liw, am 175. 6ch., yn SwyddfaV Cymro," 8, Paradise St., LIVERPOOL.

Ueol Nos Sadwrn, Awst 28, yn Leigh, cynaliwyd cymanfa ganu flynyddol y Wesleyaid, tan lywyddiaeth Mr R. Roberts, Widnes, ac arweinyddiaeth Mr. D. Lloyd, Birkenhead. YN nghyfarfod y Gymdcithaa Genedlaethol Gymreig, a gynaliwyd Medi 2, penderfynwyd danfon pleidlais o gydymdeimlad a gweddw y diweddar Syr George O. Morgan, yr hwn oedd yn aelod o'r Gymdeithas ac yn un o'r is-lywyddion er ei dechreuad, a chymerodd ran droion yn ei chyfarfodydd. DDYDD Iau diweddaf, daeth C6r Eglwys Rhuthin am eu dygwyl flynyddol i Lynlleifiad, ac aethant adref gan feddwl mai yn Lerpwl yr oedd y diluw, ac nad yw wedi dybenu eto. Yr oedd y cdr tan arwpinydd- iaeth y Parch Mr Fisher, a gobeibhio iddo ddwyn ei wialen bypgota gyda.g ef—'roedd yma ddigon o ddwfr beth bynag am bysgod. PWLPUOAU CYMREIG, Medi 12. Y METHODHTIAID CA.LFINAIDD Princes rd—Ava 10, W Owen, am 6 T Gray. David street-Am 10, T Oray, am 6, W Owen. Vitzclarence st-10, W Jone, Felioheli, 6, D Jones. :V ether field rd-A III 10, D Jones, am e, W Jones. Chatham street-Am 10 a 6, W 0 Jones, B.A.. Cross hall Stregt-AM 10 a 6. E 0 Davies, B.Sc. ■ nfield road—Am 10 a 6. L, W ewis, Newsham parle —Am 10 a 6, W J ones. Bootle—\m 10 a 6, J Williams, Birkenhead -Am 10.30 a 6, George Lamb. Sea.combe-Am 10 a 6. () Owens. Q-arstton Am 10 a 6, T Evang. Rock Ferru-Am 10 a 6. E J Evans Walton park-AID. 10 a 6. G V Hughes. Nefyn. Wa,terlo-Am 10 a 6, 0 Hughes. Amlwch. '-Tunion QuarrY-AID 10 a H 0 Jones, Peet road -Am 10 a 6. G Kllis. M. A. fTolt road-Am 10.30 a 1\, H Jones, D.D. Webster road-Am 10 a 6, 0 J Owen, M. A. New Brighton-Am 10 a 6, West Kirby-Am 11 a €-30, E Griffith. Yates street-Am 6 15. J A Jones. BmfWJY street, Birkenhead—km 6, G .Tones. Market street, in 6, H Tudor. S't He7,ens -Am 10-30 a 6 J P Jones. Vloh WHst m—Am 10 30 a 6. G Evans. Everton brow ?Saes»eg)—ATO 10.45, a G. W. S Morris, Euncorn. Oakfieid rd (Saesneir)—10.45, a fi 30, W "Wynn Davies. YR AUTNTBYNWYR.. Tabernacl-Am 10-30, D M Jenkins, am 6, 0 L Roberts. Grove st— Am 10.30, Jones, I.lanilltyd, amci, D Adams, B.A Park road-Am 10-30, 0 L Roberts, am 6, D M Jenkins. Qt. Mersey st-10.30, H P Tboroas, am 6, Jones, Kensington -10.3f>, a 6. J 0 Williams. Trinity rcl, Bootie-Am 10.30. a 6. Cyf Gweddi. Marsh L(yne-Am 10.30 a fl. J H Rees. Clifton rd, B'head-Am 10.30, D Adams, 6.15, H P Thomas. ^eaeombe—Am 10.30 a 6 J D Williams, Ffiint. Vittoria st, B'head—10. 2-30. a 6, R Gwylfa Roberts, Porth- dinorwig, a R T Phillips. Ffestiniog. Y BEDYDDWYR. Evrton Village—Am 10.30 a 6, D Powell. Windsor st -Am 10.30 a 6, W Samuel *dge- Lome—Am 2.30 a 6, T Jones. Manceinion. Capel -eion, Bousfield st—A"> 10 a fi, P Jones. Brassnose Rond, Bootle-Am 10 a fI, P Williams. Knowde i RO'ld, Bootle—Am 10.30 a 6, L W Lewis. Woodlands, B'head—1",30 aR.15, J Davies. Y WKSLEYAID. Shaw st-Am 10.30, H H Chambers, am 6, 0 Ll Daviea. Boundary st—Am 10 30, am 6, T Hughes, Trinity Rd, Bootle-Am 10-30, 0 Ll Davies, am 6, Edge H i 11, Plimsoll st-l0.30, T Hughes, 6 H H Chambers, Knowsley Hoad 2 30, am 6, Cyi Gweddi Wign-n—Am 10.30 a 6, Ed. Evans. Leigh-Am 10 30 a 6, O Hughes. Si Belens Am 10 30 a 6, P Lloyd. D<%rwen—Ara 10.30 a 6, J Thomas. Tilldeslelf-An-i 2.30. 0 Hughes, am 6. J Jones. Thato Heath-Am 2,30 a 6, M ^atkins. YR EGLWYS SEFYDLEDlG. Sant Dewi-Am 10.30 a 6, J Davies. M A. ''a,lit Asaph-Am 10.30 a 6.30, E Williams. Sant Nathaniel -Am 10 30, Yscrol, am 6.30, W D Jones. j St, Wi?iifred, Birkenhead.-Ayii 10.45 a 6.30, R Edwards. ]

Rhagolwg Cysurus. I Os yw Boneddwyr neu Foneddigesan dan 40 oed I yn teimlo angen am ddarpariaeth hollol a sicr at y dyfodol trwy dderbyn swm a nodir ar en j Haw, neu yn niffyg hyny incwm gwarantedig I am eu hoes, ar ol cyrhaedd oedran neillduol 50, 55, neu 60, dvlent ape'io at Oruchwyl iwr y ROYAL EXCHANGE ASSURANCE, 5, Dale Street, Lerpwl, am fanylion Yswir- I ebau Buddsoddol gwerthfawr y Ciymni hwn.

Y Sedd Wag yn Sir Ddinbych. CYFARFU Cynghor Rhyddfrydol y rhanbarth hwn ddydd Gwener yn Ngwrecsam. Y gwaitb cyntaf oedd cynyg pleidlais o gydymdeimlad a, Lady Morgan yn ei galar. Cynygiwyd hyn gan Mr Samuel Moss, yr hwn a gyfeiriodd at y diweddar A.S. fel aelod parchus yn haeddn edmygedd, ac un yr oedd ei gymeriad uchel a'i alluoedd disglaer wedi sicrhau iddo le cynes yn serch a meddwl pawb oedd yn ei adnabod." Eil- iwyd gan Mr Simon Jones, a chefnogwyd mewn anerchiadau teimladwy gan Mr T. E. Ellis, A.S., Mr Lloyd George, A.S., a Mr Herbert Lewis, A.S. Sylwodd Mr Ellis ar wroldeb di-ildio y diweddar aelod i hyrwyddo ei amcan- ion yn wyneb anhawsderau fuasent yn digaloni dynion gwanach eu ffydd. "Nid oedd ya yr holl blaid Gymreig," meddai, "ddyn mor drwyadl ieuanc a boyw ei ysbryd, mor gryf ei gydymdeimlad gyda pbob mudiad, gobaith, ac I uchelgais newydd na neb yn fwy calonog yn wyneb anhawsderau. Ymddengys llawer o Ryddfrydwyr yn ystod y ddwy flynedd ddi- weddaf fel pe'n credu fod y gelyn yn fuddugol, ac y byddai felly am byth, ac y maent wedi cwyno nad oes gan y blaid Ryddfrydol un rhaglen, un arweinydd, na dim gobeithion at y I dyfodol. Ni ymunodd Syr George Osborne Morgan erioed yn y gri waradwyddus hon o auobaith. Gwelodd ef ddyddiau duon yn hanes Rhyddfrydiaeth o'r blaen, a gwelodd ddyddiau heulog llwyddiant yn eu dilyn. Gwelodd ysbryd marwaidd y genedl yu cael ei ddeffro i fywyd ac egnion, ac yn y ddwy flynedd olaf o'i fywyd pirha. odd yn gadarn ei gred y byddai i egwyddorioo Rhyddfrydiaeth eto orchfygu." Cymhellai Mr H. Lewis, A S., 7 cyfarfod i egnio dros yr achos y bu'r diweddar aelod mor deyrngar iddo, »c i wneud a allerit i beri i'r cyfryw achos fod yn fuddugol fel na byddai i'r faner a chwyfiwyd mor uchel gael ei darostwng yn y frwydr agoshaol. Cymerodd Mri Ellis, George, a Lewis, ran yn y drafodaeth ddilyn- ol, yr hon oedd yn gyfrinachol. YR YMGEISYDD RHYDDFRYDOL. Nos Fawrth, cyfarfu y Rhyddfrydwyr yn Ngwrecsam i ddewis ymgeisydd. Llywyddwyd gan Mr William Thomas. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr Lever yn gwrthod sefyll fel ym- geisydd ond yn diolch am yr anrhydedd o gael y cynyg. Cynygiodd Mr E. Hooson, Rhos, ac eiliodd Mr John Rogers, Gwersyllt, eu bod yn gofyo i Mr Samuel Moss ddod allan fel yr ym- Seisydd Rhyddfrydol. Pleidleisiodd pawb yn frwd drost, a pban alwyd arno cafodd dder- byoiad gwresog. Diolchodd Mr Moss am yr ymddifiedaeth a rcddent ynddo. Gyda pbryder y cynygiai ei hun yn olynydd i'r hen arweinydd ardderchog Syr G. Osborne Morgan ond pan welai y gwynebau siriol o'i gwmpas, a phan gofiai am Ryddfrydiaeth cadarn y rhanbarth, a ffyddlondeb y dynion i'r hwn a ddewisent, parod ydoedd i wynebu pob rhwystr. Os bydd- ent bwy yn ffyddloti iddo ef, byddai yntau yn ffyddIon iddynt hwythau. Bu mewn ami ym- gyrch o dro i dro, a chredai y gallai pawb a'i h >dwa»nai ddweyd pan ddechreuai Moss frwydro nas ildiai nes gorphen. Ni enillent heb frwydro'n galed. Nid Syr Watcyn na Mr Raikes oedd ei wrthvrynebydd, ond yr hen aelod dros y bvrdeis lrefi, a phan ddeallai'r Toriaid fod dyn newvdd ar y maes, ni adawant nn gareg heb ei throi i geisio enill y sedd fn'n meddiant y Rhyddfrydwyr mor hir. Rhaid iddynt wneud rhywbeth mwy nag enill y sedd-rhaid rboi dyrnod mfrwol i Doriaeth. Ail fab yw Mr Samuel Moss i Mr Enoch Moss, Broad O^k, Rossett. Ganwyd ef yn 1858, a derbyniodd addysg breifat, ac aeth i Ryd- ychain yn 1878, lie y graddiodd, gan enill safle uchel vu y gyfraith. Enillodd ei M.A. a B.C.L. yn 1880. Wedi astudio'r gyfraith yn LIundain am ddwy flynedd, penodwyd ef yn brifathraw clasurol yn Neheubarth Ffrainc. Bu yno dair blynedd, pan ddychwelodd gan gymer- yd ei le fel bargyfreithiwr yn Nghylchdaith Caer a Gogledd Cymru. Yn 1887 penodwyd ef yn Boundary Commissioner cynorthwyol tan Argl. Fitzmaurice, ac yr oedd holl Gymru a. siroedd y Goror dan ei ofal. Cymer ddyddordeb dwfn yn iiiiteiir)n cyhoeddus sir Ddinbych, a bu'n gadeirydd y Cynghor Sir. Mae hefyd yn Gyinro da, ac mewn lla wn gydymdeimlad a'n dyheadsu cenedlaethol. DEWIS YMGEISYDD CEIDWADOL. Cyfarfu aelodau Cymdeithas Undebwyr Dwy- reinh.,rth sir Ddinbych yn Ngwrecsam ddydd Llun. Y prif waith oedd dewis ymgeisydd Ceidwadol, ac vn unfryd penderfynwyd ar yr Anrhyd George Kenyon. Cydsyniai yntau, er yr amlygai mai gwell fuasai gwddo weled Syr Watkin yn ymgym- eryd a'r gwaith o geisio enill y sedd. Mabwysiad- wyd pleidlais o gydymdeimlad si Lady Morgan, ar gynygiad Syr Watkin, yn cael ei eilio gan Syr Robert Cunliffe, a'i gefnogi gan Syr Robert Egerton. Mab yw'r Anrhyd George Kenyon. yr ymgeisydd Ceidwadol, i'r trvdydd Arglwydd Kenyon, ao y mae yn awr yn 57 mlwydd oed. Galwyd ef i'r bar vn 1869, ae y mae yn ynad heddwch yn siroedd Dinbych, Fflint, ac Amwythig, ac yn un 0 reolwyr Coleg y Brifysgol, Bangor. Dechreuodd ei yrfa fel gwieidyddwr yn 1885, pan y llwyddodd i enill aerid Bwrdeisdrefi Dinbych oddiar y Rhyddfryd- wyr. Parhaodd i gynrychioli'r etholaeth hyd ddwy flynedd yn ol, er iddo gael brwydr galed bob tro, a lieihaodd ei fwyafrif yn mhob etholiad, fel yn 1892 nid oedd ganddo ond 98—y mwyafrif ileiaf yn Nghymru yn Etholiad Cyffredinol y flwyddyn hono. Yn yr Etholiad Cyffredinol diweddaf ni cheisiodd ail etholiad, ac etholwyd Mr Tudor Howell yn ei le. Nid hawdd gwybod beth a barodd iddo ymoeillduo y pryd hwnw, ond tybir fod ei agwedd rvddfrydig at addysg Cymru yn anfoddhaol i arweinwyr Toriaidd Cymreig, a bod a wnelo hyn a'i enciliad o'r frwydr. Nid yn ami y gwelwyd Ceidwadwr mor gymeradwy ag ef. Cymer ddyddordeb dwfn yn addysg Cymru, a bu yn gefnogu r gwresog i Ddeddf Addysg Ganolradd 1889. Mae fwy nag unwaith wedi dangos ei anngbymeradwyaeth o ymddygisdau a chynlluniau Esgob Llanelwy gvdag amddiffyniad yr Eglwys ac ad Ivs ac ar rai ystyron gellir ei restru yn genedl- aetholwr Cymreig. Yn bersonol, mae yn ddyn caredig a pboblogaidd, ae nid hawdd fuasai i'r bl >id ddewis cryfach ymgeisydd i'w cynrychioli yn y frwydr agoshaol.

Eisteddfod Gwyr Ieuainc BIRKENHEAD, jMDD LLUN Y PASG, EBRILL lleg, 1898. Rbestr gyflawn o'r Testynau trwy anfon stamp, ceiniog i'r Ysgrifenydd,— ISAAC DAVIES, 6 Fearnley Road, Birkenhead. felsli Presbyterian Chapel PEEL ROAD, BOOTLE. PRELIMINARY NOTICE. A SALE of WORK in connection with the above Chapel, will be held in the SCHOOL-ROOM of the Wels4 Presbyterian Chapel, Stanley Road BOOTLE (Kindly lent for the occasion), EARLY IN DECEMBER Particulars later. Capel Wesleyaldd Boundary Street East Cynelir CYLCHWYL Y Capel uchod, SABBOTH, MEDI 19, 1897. Pregetbir am 10-80, 2-80 a 6 o'r gloch gan' y Parch OWEN MADOC BOBERTS, Llanrhaiadr. NOS LUN, MEDI 20, cynelir Cyngherdd Mawreddog A TEA PARTI. Cantorion: Miss HBTTJB MAWDSLEY. Miss AWN IE PARRY. Mr. HALTON MORRIS, Mr. W. a. MARKS. Cyfeilydd Miss A. J. JONES. Te ar y byrddau o 4.30 hyd 6-30. Cymerir y Gadair am 7-45 gan L. S. FARRAR, Yaw. TOCYNAU. 1s. YN EISIAU, "Y TRAETHODYDD." Wedi ei rwymo neu'n rhifynau. Noder y pris a'r m",ylio_=!-Swdfa'r Cymro, Lerpwl. 1% T JOBBERS, HOUSE REPAIRERS, DRAINERS. Yr wyf yn dymuno gwneud yn hysbys fy mod yn gwneud Planiau a Draivings o bob math o'waith, ac yn unol a bye-laws y Corporation, am y prisiau iselaf. Cyfeirier—WILLIAM THOMAS, 34, Norton Street, Liverpool. Telephone No. 2308. W. BOOTE. 120, Paddington. Jams, Marmalade, Bottled Fruit and Candle# Peel Factory- 61, Mason St., and Brydges St. Pickle, Sauce, &c., Factory- 64, Mason Street. Mineral Water Company- Back Mason Street, Tea Blending Rooms- 122a, Paddington. Coffee Roasting Warehouse- 122, Paddington. Teas, Js. 4d" 7s- 8d. and 2s. per Ib;" Prynwch y Te Cymreig hen ffasiwn. I'w gael yn unig yn y lleoedd c..nlynol Branch. Establishments: 124, Paddington, 285, Breck Road, 119, Brunswick Road, 115, Kensington, 121, Prescot Road, Fairfield, 69, Breckfield Road, N. 407, Smithdown Road, 32, Smithdown Road, 135, Upper Warwick Street, 66, Lodge Lane, 4, St. James' Place, 93, Byrom Street LIVERPOOL,

GENEDIGAETHAU. PRIODASAU MARWOLAETHAU. MORRIS-Yn 115 Roslyn Street, t. Michael's, Lerpwl, priolf John Morris ar fab (marw-anedig). PASBY—Medi 5 yn Glan Eigion, Penmaenmawr, priod John Parry, ar ferch. prio&asau. CKOMWBLL-JONBS-JONJ?S—Awst 29, yn Rhosllanerchrugog, Owen Cromwell-Jones, 312 Borough Road, _Birkenhead, a. omw' Miss Emily Jones. Rhos THOMAS -RowLANDs-Medi 1, yn nghapel y M. C., Gwalch- mai. gan y Parchn R H Morgan, M.A., Bangor, a Hugh Williams, Gwalchmai, Dr J E Thomas, Bangor, ail fab W Thomas, Y.H., Treflfynon, a Mary, ail ferch H Rowlands, Clegir Mawr, Gwalclimai. dfcatwolaetbau. FOULKES—Awst 28, yn Bryn. Henllan. Euronwy, merch y diweddar Mr W. T. a Mrs Elizabeth M Foulkes yn 22 oed. HUGHES-Medi 5. yn 13 St. Domingo Vale Richard Rowland, anwyl briod Katie Hughes, a phedwerydd fab Mary Hughes, Thomas Street. Caernarfon. JOB-Medi 4, yn Bryn Mielgwyn, Llandudno, yn 76 oed. Robert Hugh Job. WILLI AIfg -A-wst 28, yn ei gartref, 39 Vincent St. Jt, SA Helen's, yn 17 oed, Thomas John Williams, unig ae anwyl fab Mr David Williams. ri "WILLIAMS-Medi 4, yn 34, Louisa Street, Everton, Robert Williams, yn 65 oe<J. Printed and Published by ISAAC FOULKE^ at his Printing Estp.blishment, 8, Para(lill Street iq I.Ii-, Parish of Liverpool, in the Count) of Lancaster.

(Parhad 0 tudal. 5) adau byw oedd wedi bachu yn eu cof. Derbyniodd y radd o D.D. o'r ua ivChrofa a'r diweddar Brif- athraw Herber Evans. Gosododd ei enwad yn Nghymru yr anrhvdedd uchaf allai arno vn 1880, trwy ei wneud yn Gadeirydd yr Undeb Anuibynol Cymreig, pryd yr anrhydeddodd yntau y Gadair gydag anerchiad ar Y Weiuidogaeth Gristion- ogo1- Cyfoethogodd Dr. Roberts lenyddiaeth ei wlad, a medrus iawn fu gyda'i ysgrifbin. Ru'n golygu misolyn o'r enw Yr Ardd ond, er gofid i lawer, gwywodd Yr Ardd am hyth tra ba r garddwr yn America. Ysgrifenodd luaws mawr o eithyglau ar faterion atncyw i'r cyboedd-adau eowadol a chen- edlaethol. Bu Scorpion farw wedi dechreu obono ysgrifenu Cufiant y diweddar Dr. W. Rees (Hir- aethog), ac ymgymerodd Dr. Roberts, er ei oed, a'r caledwaith o'i orphea yn gyfroi drwchus, dros 700 tudal. Nid ymroddodd gymaint a rhai o'i gyfoed ion awenyddol i ymgystadieuon eisteddfodol, ond pan wnaeth enillodd amryw wobrwyon a thlysau pwvsig, ac enillodd y Goron am ei bryddest ar Dychymyg," yr hon a gyhoeddwyd. Cyhoedd- odd hefyd "Gan y Morwr," 11 Colliarit y Diniel Morris, &c. Yr oedd yn un o olygwyr y Gamed ydd Cynulleidfaol a gyhoeddwyd yn ddiweddar. Ond efaliai mai ei drysorau penaf oil yw y cyfrolau pregethau a gyhoeddodd—dwy gyfrol 3s. 6ch. yn Gymraeg ac un 5s. yn Saesneg. Cafodd ei Bre. gethau gvlohrediad eang, ao nid rhyfedd, oblegyd maent yn efengyl mewn barddoniaeth fvw. Gwelir athrylith Dewi Ogwen ar ei goreu yn y cyfrolau hvn. Gyflwvnodd ei gyfrol S",esneg, .4 Letter from Heaven, i'w Mawrhydi y Frenhines Victoria. Yn y fl. 1892, pan vmwelodd y Frenhines & Chymru. penodwyd Dr. Roberts i gyflwyno iddi anerchiad tros weiiiidogion Annghydffurfioi siroedd Dinbych a Fflint. Yn ei gyfeillach yr oedd Dr. Roberts yn nodedig o ddyddan, ac yn ymgomiwr diail. -C)--