Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Reliffordd y Rhos.,
Reliffordd y Rhos. GWRTHOD CYNLLUN Y GREAT WESTERN. i DDYDlJ Llun, yr ail o'r mis hwn, aeth Pwyllgor Ty'r Cyffredin yn mlaen gyda'r ymchwiliad a agor- wyd ddydd Gwener, a'r hwn a gofnodasom yr wythnos ddiweddaf, o berthynas i Fesur y Great Western i wneud reilffordd o Wrecsam i'r Rhos. Llywyddid gan Syr Theodore Fry, a thros y cwmni ymddangoeai Mr Pope, Q.C., Mr Cripps, Q.C. a Air Moon; tra'r ymddangosai Mr Littler, Q.C., Mr J. W. Batten, a Mr J. Dale Harte, dros y ^Syr ^George^Osborne Morgan a ddywedai fod y wlad wedi trafod llawer ar y mater hwn, a gwyddai ef yn dda beth oedd teimlad ei etholwyr arno. Yr oedd teimlad y mwyafrif anferth o'r trigolion yn erbyn v mesur hwn ac o blaid y cynllun lleol, a daflwycl allau gan yr arglwyddi. Dianmheu y buasai'n well gan bobl Johnstown, gau y rhai yr oedd gorsaf eisocs, gael mesur y Great W estern ond liecvmharol fychan oedd Jonnstown, 01 gyf- erbvnu a'r Rhos a Phoncie. Un anhwyiusdod mawr oedd fod gorsaf y Great Western yn Ngwrec- sam mor bell o ganol y dref. Cwynai yn erbyn gorfaeliaeth y Great Western, yr hyn a durygai r wlacl. Un o axncanion y cynlmu lleol ydoedd tori'r orfaeliaeth hon i lawr. Credai y buasai n well gan ei etholwyr arcs ar gwrrmi Manchester, Sheffield a Lincoln na gweled y mesur hwn yn cael ei eadarnbau. Nid oedd ei olygiadau ef yn grylach nag eiddo ei etholwyr. Yn bersonol, nid oedd ganddo olygiadau o gvvbl. Cretlai y buasai llinell fer fel hon yn talu. Yr oedd Gwrecsam yn lie cyf- oethog iawn, ac mewn cyfarfod a gynabwyd yno, cynygiwyd cvfranu y swm angenrheidiol o gyfalaf. Hysbyswyd ef fod y swm gynygiwyd gyfranu tua Mr Hooson, Y.H., Rhos, a ddywedodd fel yr oedd y boblogaeth wedi cynyddu. Y teimlad cyffredinol oedd y byddai'n well ganddynt arcs yehvdig flynyddau eto na chael y cynLun .wn, JNi chyfarfyddai'r llinell mo anghenion y gymydogaeta; yr oedd megys gofyn am fara a chael careg. Gredai mai unig amcan v mesur hwn oead gwrthwynebu r cynllun lleol. Wrth ddweyd nad oedd ganddo wrthwvrebiad i "reilffordd rhif 1' golygj" nad oedd dim drwgdeimlad rhwng pobl y Rhos a Johnstown, a buasai yn dda ganddo ef weled y llinell leol yn cael ei gwneud 1 wasanaethu Johns- town hefyd Nid oedd ganddo ef eisiau 1 renffordd rhif 1 gael ei gwneud, oblegyd gallax hyny beri an- hawsder iddynt hwy godi digon o gyfalaf i redeg y llinell leol. Mr loan T. Williams, goruchwyliwr Cynghrair v Mwnwyr, a ddywedai ei fod yno ar ran cyfarfod o'r Cynghrair, i wrthwynebu mesur y Great Western. Yr oedd o 10,000 i 12,000 o ber-sonan yn y cyfarfod hwnw. Ni dderbyniai'r llinell hon gymeradwyaeth y trigolion. Gwnaed drwg mawr i ranbarth Rhiwabon drwy ortaeliaetn y Great Western, fel nad anai yr arddgystanlu a rhanbartb- au eraill. Yr oedd Mr Barnes a Mr Dennis, y rhai a gefnosasant gynlltm y Great Western, yn meddu buddiant yn y cynllun hwnw. Mr Benjamin Williams a ddywedodd fod pobl y Rhos a Phoncie yn erbyn y mesur, a'r mwyatrit o bobl Johnstown yn ei erbyn hefyd. Mewn cyfarfod o 600 neu 700 o weithwyr yn y Rhos, pasnvyd pen- derfvniad yn eibyn y mesur. Masnachwyr a gweithwyr yr ardal a gyfranodd yr anan angen- rheidiol i wrthwynebu'r mesur. Ei farn ef, fel un yn cynrychioli teimlad yi ardal, ydoedd mai ystrvw ar ran cwmni cryf fel y Great Western ydoedd y mesur hwn er mwyn llethu cwmmau erai Mr Powell, perchen Gwaith PriddfE;ini Llwyn- einion, a ddywetlai fod 13 milklir rhwng ei 1c) ef a G wrecsam. Bu'r tal am gludo priddfeini yn 2s bch y dunell, eithr er pan fu'r mesur hwn gerbron iy r Arglwyddi, codwvd dwy geiniog y dunell ar y tal am gludo glo i'w waith ef. Yr oedd yn rhatich iddo gertio ei nwyddau na'u gyru efo r reilffordd. Yr oedd yn anmhosibl i'r llinell hon wneud aim cyfleusdra iddo ef. Buas*i r cynllun ar&ll yn ei osod o fewn tair milldir a haner i Wrecsam. Maer Gwrecsam a ddywedodd fod lo o 16 o aelod- au Cynghor y Dref o biaid y cynllun lleol, ac yr cedd yr unfed ar bumtheg yn orucliwyliwr 1 r Great Western Rhoddwyd tystiolaeth o berthynas i'r p!aniau, &c., gan Mr Henry Ward, C.E., yr hwn a gredai nad oeddynt yn gyfryw ag a gymeradwyid gan Fwrdd Masnach. Mr Jerks, un o gyfarwyddwyr y Ruabon Brick, Tile, and Terra-cotta Company, a alwyd, a dywedodd ei fod yn berffaith barod i gyfranu 10,000p at y llinell leol, ond ni fuasai yn tcimlo n barod i wneud pe cadarnheid "reilftorad rhif 1 T i ti v Tiwvllgbr.. Mr Lambert, llywodraethwr cyffredmol y Great Western, a ddywedodd mai nid y cwmni gododd y 2< y dunell am gludo'r glo. Rhaid nmi cwmni Glofa Wynnstay ddarfu, gan mai hwy oedd yn ei Yna^'anerehwyd y Pwyllgor dros y gwrthwyneb- wyr gan Mr Littler, a thros y Great Western gan Mr Cripps.—Cliriwvd yr ystafell, a bu r Pwyllgor vn ymcvaghori yn gyfrinachol am ugam munyd. Pan ddychwelodd y pleidiau, dywedodd y cadeir- ydd fod y Pwyllgor wedi penderfynu gwrthod pasio reilffyrdd Rhif 1 a 2-sef y rhan o'r mesur a wrthwynebid gan bobl y Rhos a'r cymmau.
-(o)— Cyhuddlatl o Lofruddiaeth…
-(o)— Cyhuddlatl o Lofruddiaeth yn erbyn un o Filisia Mon. y Heddlys Porthaethwy, ddydd Iau, o flaen y Capten Morgan ac ynadon eraill, cyhuadid O^ven Hughes, rhingyll yn Milisia Mon, o lofruddio Michael Qainn, 37 oed, brodor » aelod o Filisia Sir Gaernarfon. Ymddangoeai Mr Douglas Jones i erlyn, a Mr S. R. Dew aros y di- ffynydd. Ymddengys fod y trancedig yn trafaelio i Gaernarfon ar y 19eg o Fai, i ymuno a r Milisia, .ptoMddefeyu i Newydd Lodee ym- osodwvd arno gin y carcharor, yn ol fel yr honir, yr hwn aH cicioddVn ei ben. Aeth y trancedig drosodd i Borthdinorwig ac ymunodd ai gatrawd, gyda'r hon yr aeth i Ddolgellau, lie bu farw. Cod- wvd y corph o'r bedd yn ol gorchymyn yr Ysgrif- enydd Cartrefol, a gwnaed archwiliad meddygol arno gan Dr. Hugh Jones a Dr. John Jones, y thai ft ddaethant i'r penderfymad mai achos n.aiwolaeth ydoedd arch oil fechan ar y pen, wedi ei hachosi gangic, yn ol pob tebyg. Yn y ? No°Pelku, dodwyd theithfarn o lofruddiaeth wir- foddol.-Dr. Harry R. Griffith, y medIdyg oedd jryda'r fataliwn tra'n gwersyllu yn No'genau a r hwn fu'n gweini ar v trancedig, a dystiodd, ac Ellis Roberts, yr hwn ar y dechreu a gyivaddu o fod yn gyfranog a'r carcharor, a ddywedodd iddo welea Hughes yn cicio'r trancedig yn ei ben.—Traddod- wyd y carcharor i sefyll ei brawf yn Mrawcllys Ciier- narfon, ar y cyhuddiad o lofruddiaeth wirfoddol. I Parch. WILLIAM THOMAS (iSLWVN). GANWYD y bardd mawr hwn -myn rbai mai efe yw'r mwyaf oil o feirdd difrifol Gwyllt Walia- ar y 3ydd dydd o Ebrill, 1832. Yr oedd Natur yn hael o'i rhoddion i A wenyddiaeth Cymru yn y flwyddyn hono, canys ar y 25aiu o Fedi, 1832, y ganwyd Ceinog hefyd, y mwyaf o feirdd Hawenfryd Cymru. DechreAiodd Islwyn ei yrfa ddaearol yn y gwanwyn, a daeth i'w thcrfyn yn yr hydref—Tachwedd 20, 1878; cyohwynodd Ceiriog i'w daith yn yr hydref, a gorphenodd yr yrfa yn y gwanwyn—Ebrill 23, 1887, C >leddai y ddau awenydd llednais y synificlati uwchaf am alluoedd eu glydd. Medrai lslvvyn adrodd oddiar ei gor ran ra meithion o farddoniaeth fyw a chwareus Ce riog, ac 41 Alun Mabon" ar ei hyd ac os troir i'r Giverinwr am Mehefio, 1856, dyma ddywed Ceiriog am Islwyn :— Bydd coffadwriaetli ei enw yn mysg y beirdd gallnocaf feddodd unrhyw genedl. Ni welais erioed linell lawen neu ddigrifol yn ei waith er hyny, y ma9 rhyw swyn dystaw yn ei ddifrifol- deb, ag sydd yn cyfarch y teimladau goreu yn y natur adynol. Os tynwyd deigryn o iygaid neb erioed wrth ddarllen barddoniaeth, fe wneir byny uwchben eiddo Islwyn." Gresyn oedd i ddau awenydd mor radlon a digenfigen noswylio mor gynar. Er fod tros bumtheng mlynedd wedi myned heibio er pan fu farw Islwyn, nid oes genym fywgraphiad rheolaidd ohono eto, na cbasgliad o'i waith, ond y llyfryn swJIt a gyhoeddodd ef yn ei fywyd. Y tro diweddaf y bu yn Lerpwl (Cymanfa'r Sulgwyn, 1877 neu '78), cefais gryn lawer o'i gwmni. Yr oedd yn llawn fwriadu dwyn allan gyfrol faintiolus o'i waith, a buom yn gohebu wed'yn ar yr un pwnc. Ond bu yr awdwr farw cyn i daim gael ei wnead ond rhag- drefnu. Yn ystod yr ohebiaeth hon, sonid am gryn lawer o bethau heblaw cyhoeddi barddon- iath. Yr oeddwn newydd ddarllen cyfrol fechan o farddoniaeth Emerson, ac anturiais awgrymu yn un llythyr fy marn fod llawer o debygrwydd rhwng y ddau. Yn ei atebiad, dy- wedai mai nid compliment bychan yr ystyriai gael ei gymharu i Emerson fel bardd, er fod mawr wa,haniaeth yn eu duwinyddiaetb. j Natur," meddai, ydyw urdg gyfrwng Emer- son at Dduw ond yr wyf fi yn credu ruewn Cyfryngwr givell." Yr oedd hwn yn llythyr! maitb, ac yn fath o gyffes ffydd yr awdwr yn amryw o brif athrawiaethau crefydd ond yn anffodus, mae ar goll yn awr. Hwyrach y daw i'r golwg eto. I aros y bywgraphiad awdurdodedig, y mae dau neu dri o edmygwyr y bardd wedi ysgrifenu nifer o erthyglau galluog ar ei fywyd a'i athry- lith. Un o'r cyfryw ydyw ydyw yr eidio Dyfed, yr hwn a welir yn y Qeninen, ii. 43, a ile y dy- wedir mai yn yr Ynysddu, pJwyf Ti fyriydd-is- lwyn, sir Fynwy, y ganwyd ef, ar y dydd a nodwyd uchod. Pobl gyfrifol oedd ei rieni—yn aelodau yn y Goitre, hen eglwys a sefydlwyd gan Howel Harris. Rhoisant addysg dda i'w teulu lluosog-Islwyn oedd yr ienengaf. Dyg- wyd ef i fynu yn dir-fesurydd dyna oedd gwaitb ei dad. Ond yr oedd ynddo gymhwys- derau amlwg at waith y pwlpud ac wedi cryn berswadio, dechreuodd bregtthu yn 1854, ac ordeiniwyd ef i gyllawn waith y weinidogaeth yn Nghymanfa Llangeitho, 1859. Yr oedd gwrandaw ei bregetb fel darllen cyfrol o fardd- oniaetb, a rhyw adwvsaer a ditrilolcieb pryd- ferth a swynol yn rhedeg trwyddynt ac yn i ngwedd wyneb a goslef Uais eu hawdwr wrth eu traddodi. Pan fyddai cyhoeddiad Islwyn, cyn- ullai torfeydd lluosog i'w wrando, a'r dosbarth mwyaf meddylgar yn eu mysg ond nid bob amsk y caent eu dymuniad. Byddai ambell hen flaenor sychlyd yn dweyd, "Mi fydd Mr Thomas (Islwyn) yn pregethu yma'r Sabboth nesa- os dew: e hefyd." Yr oedd gan y pregeth- wr gwylaidd ofn cynulleidfaoedd mawrion yn ei galon a llethid ei ysbryd tyner gan y rhag- olwg o sefyll ger eu bron, yr hyn, yn nghyda'i wendid corphorol a'i bruddglwyf, a. barai iddo ambell waith dori ei gyhoeddiad. Ond gwledd gwerth myned bellder mawr o ffordd i'w chael ydoedd ei glywed. Yr enw a roddai wrth ei farddoniaeth ar y cyntaf ydoedd Gwawrne "—enw cattref ei fain oedd Blaengwawrne ond yn un o Eistedd- fodau y Fenni, enillodd wobr dan yr enw Is- lwyn, a dyna yr enw a fabwysiadodd o hyny allan. Yn y rhifyn cyntaf o'r Gwerinvrr (Ebrill, 1855), reisolyn ati,frepbid yri swycltifa'ran-iseratt yma, ac a olygid gan y diweddar Barch John Thomas, D.D., y cyfarfyddais igyntaf a gwaith Islwyn. Yr Y storm yw psnawd y darn ac mae rhyw fwngler oedd piau y llyfr o'm blaen i wedi ysgrifenu ei farn ar ochr y ddalen Lied gocysaidd yn 01 fy marn I—anfeidrol glogyrnaidd A gellid dweyd fod amryw len- orion, pin d claeth Islwyn allan gyntaf, o'r un farn a'r bwngler hwn am ei gynyrchion, canys y mae'n ddiddadl iddo greii cyfnod newydd, a throi yr afon farddol o'i rhedle lonydd, gaeth ddeddfol, i wely arall eangacb, mwy rhaiadrol, byw a rhamantus. Eiirwyidair ef, yn enwedig yn ei ieuectyd, ydoedd,— Ffowch, ddeddfau dYIlol ymaith, reol Rhowcli i hon dragwyddol heol. Yn yr ail rifyn o'r Giverinwr, ymddengys y dernyn hwnw o'i waith, Bedd Cyfaill,' yr hwn gynwys y liinellau prudd-dlysion :fvhe'n bryd it orphwys, 0, y mae yn bryd I'r fron dawelu wedi gwaedu c'yd, I fys oer angau gan dy aeliau blin Yn nhawel nos y bedd ar falmaidd hun. Ac eto, gwelir 61 Haw y bwngler manwl feirn- iadol wedi Ilinellu o tau "blin" a "hUll" er dangos y trosedd anfad o ddybryd sain," medd ef. Yn y rbifyn am Rhagfyr cawn y bardd yn canu ymgom arall a'r Vstorm a chan nad yw y darn hwii yn "Caniadau Islwyn," a'i fod mor nodweddiadol o'i awdwr yn awr anterth ei wres awenyddol, yr ydym yn ei ddyfynu :— Edrychaf allan yn ngoleuni'r mellt, Mae'r wybr yn goch, a'r holl gymylau ar dan. Gwel mae'n tywyllu eto tywyll yw Fel bru anobaith. Nid oes seren draw Yn gwawrio o ddyfnderoedd nef, er fod Milfiliwn yno. Eilwaith mae y mellt Yn cyneu llygorn yr ystorm fry Ar oriel y cymylau, nes yw'r nef 0 agwedd fel rhyw blaned goch a f'ai Yn fflamio heibio'n byd, ac yn y fan Ar derfyn y greadigaeth.—0 pa gri? U st! pa wylofus lef sy'n codi i'r lan Yn athrist gyda'r awel ? Ofer im' Glustfeinio, mae y daran ar ei thraeth, A'i thwrf yn llanw'r nefoedd fel pe b'ai Rhyw seren fawr mewn tymhestl yn nesau, A'i hechel hir yn cochi hyd ei bron Ar dori yn ei chanol. Blin a maith Yw rhu'r taranau ar uchloriau'r cwmwl, A ohwyd eu hadsain fel taranau eilwaith O'r ogof wag a chafn mawr y fro. Mae'r gwyntoedd bellach yn rhuthro trwy y glyn A'r goedwig fawr yn plygu o'u blaen, a'r neint Y-n rhuo dan eu fflangell, a'r mynyddoedd Yn ymgynghori ar risiau y cymylau, A'r goedwig fawr yn plygu o'u blaen, a'r neint Yn rhuo dan eu fflangell, a'r mynyddoedd Yn ymgynghori ar risiau y cymylau, Gan godi eu breichiau tua'r nef, a thyngu Na syfiant o'r uchelion hyd y dydd Y saif y lloer, y ddaear fawr, a'r ser Ar derfyn eitliaf amser.. Ffwrdd yr int Trwy'r eang dran, fel lleng-gor o daranau Ar edyn anweledig. 0, na chawn Osteg i wrando yr alaefchus gwyn Sydd yn mwyneiddio'r awel ar ei thaith I fyny i'r mynyddoedd. Car i mi Feallai yw, neu frawd yn chwilio o gylch Am dy ei dad a'r manau hoff lie gynt Chwareuem gyda:r awel a'r wenynen. Mae'r dymhestl wedi'i ddal! nid hon yw'r gyntaf, Boren ystormus ga'dd, a chodai gwawr Ein bywyd dan gymylau fel y rhai Sy'n awr yn toi y nef. Y11 min yr hwyr Fe holai am ei geraint, nid oedd neb Yn adwaen ei wynebpryd holi wnai Am helynt rhyw gyfeillion anwyl gynt— 'Roedd wedi pasio'u bedd. Ust! nid yw hon Awr i freuddwydio. Mae gwrthrychau serch Yn agos i'r galarus, er eu bod Tuhwnt i'r mor, tuhwnt i angau rai Draw chwydda y Dafwys ei mynwes fel mor ialae yr Hafren a'i thonau Yn croesi y glanau, A Mynwy yn brysio i atal y ddor. A gwae a farchoge eu dyfroedd yn awr Clyw! taflant y llongau Fel gro ar y creigiau A fforest o fadau A thraflwnc aruthrol yfant i lawr, A chodant y Ilynges sy'n britho eu bron I ganol y dymhestl ar warthaf y don. Fry syrth yr hwylbreni Fel tyrau i'r weilgi Y Ilynges odidog, diflana diflana I'r eigion, mor esmwyth a chawod o eira. Am Islwyn yn y gystadleuaeth, dywed Dyfed: C'yfansoddodd, eystadleuodd, ac enillodd lawer yn ei oes fer. Enillodd hedair cadair ar y tes tyna'i—' Y Nos,' yn Rhyl Moses,'yn Nghaer- gybi Cartref,' yn Nghaerphili a'r 'Nefoedd,' yn Nhreherbert. Ond ystyrir rhai o'i awdlau anfuddugol yn tra rhagori ar y rhai hyn." Diau' fod y Prif-fardd yn llygad ei le yn yr hyn a ddy- wed am awdlau aflwyddiantis Islwyn, canys ni feddai yr hen feirniaid defodol a ffurfiol ond ychydig gydymdeimlad a'i ehediadau dyrchaf- edig ef. A glywsoch chwi farn yr Aderyn To am yr Ehedydd Hwyt ti'n canu'n bur dda, oud yn rhy ucliei o beth direswm a gwell gen i gan Robin Goch." Ysgrifenodd lawer i'r cyhoeddiadau y mae amryw o'i gynyrchion goreu wedi ymddangos yn y Traethodydcl: a bu yn golygu barddoniaeth cyhoeddiadau eraill, megys Yr Anveinyd:?, Y Glorian, Y Gwladgarwr (Aberdar), a'r Cardiff Times. Ni adawyd ei fedd yn mynwent y Baboll yn ddiymgeledd. Cododd ei edmygwyr golofri hardd o ithfaen arno, a dodwyd ei lun mewn prt-sliw (bronze) yn nghanol y gareg ac yno y gorphwys hyd nes y daw, fel y dywedai ei hun, yr G11 all alw Y beddau i'w wydd, a thori hun y marw, A Chyfaill lioff a Brawd i ti yw Hwnw. Vn Nghymdeithas Genedlaethol Gymreig Lerpwl, bedair veu btim' mlynedd yn ol, dar- llenodd y bardd a'r lienor cocth Elfed bapyr ar Islwyn yr hwn a ddiwedda yn yr ymadroddioa a ganlyn Yri mhbth beirdd anrkydeddns y bedwaredd g mrif ar b'imtheg—beirdd o lawer gwlad ac i*ith—we'e fardd Cymreig. Os oes amryw ohonynt yn uwch nag ef, nid oes "n ohonyat yn sefyll mewn goleuni mwy santaidd. Y mae ganddo ei lais a'i neges ei bun yn ngbym- anfa't. anf^rwolion. A yw yn debyg i Shelley, yr enaid blin tymhestlog hwnw a sangodd ar fynyddoedd cribog yn y nos, ac a dorodd ei galon cyn i'r haul godi? Ydyw, mae'n yn debyg o ran ei ysbryd aflonydd i Shelley, ond "nid oedd ei nos ef heb sOr a boreu'r wawr. Yr oedd Islwyn yn wyllfc, ond nid yn wallgof. A oedd yn debyg i Wordsworth ? Dianmheu ei fod. Gwel odd y ddau ddwyto/deb natur ond yr oedd meddwl Wordsworth yn fwy tawel, yn fwy dwfn, yn fwy eung a meddwl Islwyn yn fwy tanllyd, yn fwy defosiynol. Nid oedd mor aml- ochrog, mor gryf a Hiraethog ond yr oedd yn fwy difrifddwys, yn fwy awenyddol. Y mae rhyw bruddglwyfedd dyeitbr, annaearol yn ei gan 'Rwy'n hoffi yr haf, eto canmil mwy cu Mwy cydnaws â,'m hysbryd yw'r Hydref rhaiadrog A gwyntoedd y gauaf, y gwyntoedd hiraethog. Yn hyn mae yn debyg i leuan Glan Geirionydd: ond wylai leuan yn y cwm hwyrol am fod yr afon yn oer ac vntau'n nychlyd. Wvlodd Islwyn ar ben y bryniau tragwyddol am fod y sSr mor bell. Clywodd angel ei alar, a dywed- odd-' Bydd Islwyn yma ac nid oedd raid i'r angel hwnw ddweyd—4 os daw ef befvd.' Gelwir Islwyn yn fardd y cvfrinion ond y mae'n awdwr dwy neu dair o emynau svml "a genir tra bo'r Gymraegyn un o ieithoedd "gwlad y cystndd mawr." Dyma linell neu ddau o un obonyiit: Gwel uwchlaw cymylau amser, 0 fy enaid, gwel y tir Lie mae'r awel fyth yn dyner, Lie mae'r awyr fyth yn glir •. Tlo,pus dyrfa Sydd yn nofio yn ei liedd. Ynddi tardd ffynonau bywyd, Trwyddi llif afonydd hedd I ddyfrjiu ei broydd hyfryd, Ac i anfarwoli ei gwedd lachawdwriaeth Ar ei glan anadlir mwy. Troi'r awelon glyn marwolaeth Oil yn hedd tu yma i'r fan, Try holl ocheneidiau hiraeth Yn an them au ar y lan Syrth y deigryn Olaf i'r Iorddonen ddu. -r\-
" Mr Gladstone yn canu'n iach…
Mr Gladstone yn canu'n iach ag Etholwyr Midlothian. CYNALIWYO cyfarfod blynyddol Cymdeithas Rydd- frydig Midlothian yn Edinburgh, ddydd Sadwrn, tan lywyddiaeth Syr John Cowan, Barwnig. De- wiswyd Argl. Rosebery yn llywydd y Gymdeitha ac Argl. Reay yn is-lywydd, wedi'r hyn y darllen- odd Syr John Cowan y llythyr canlynol oddiwrth Mr Gladstone :— Anwyl Syr John Cowan,—Hyfryd genyf ddefnydd- io y gallu tra chyfyngedig i ysgrifenu ag y eaniateir i mi hyd yn hyn ei arfer, er mwyn cydnabod gyda diolchgarwch benderfyniad Cymdeithas Weithiol Midlothian, yr hwn wyf newydd dderbyn drwoch chwi fel cadeirydd parchus y eorph hwnw. Y mae, mewn effaith, yn goron ar gyfres hirfaith Q weithred- iadau ar ran y gymdeithas yn ystod y 15 mlynedd di- weddaf, yr oil o'r rhai a fwriadwyd yn yr yspryd o gydymdeimlad deallus ond o'r fath fwyaf cyd-ddygol sydd yn ddieithriad wedi gwerthfawrogi fy ngwasan- aeth gostyngedig ac edrych dros ei anmherffeith- derau lluosog. Gan i mi eisoes, wrth anerch yr ethol- aeth, gael cyfle i ymhelaethu ar fy ymneillduad, mi a ymfoddlonaf ar hyn o bryd gyda'r datganiad tra byr eithr diffuant hwn o'm diolchgarwch, gan chwanegu. fy opiniwn cryf y bydd i etholaeth Midlothian, ac, yn wir, y bydd i'r oil o bobl Ysgotland, yn nyfodol hanes eu cynrychiolaeth, megys yn ei gorphenol, barhau yn arnhvg am gymhwyso egwyddorion Rhydd- frydig yn eofn a gweithgar ond gwyliadwrus ac ystyr- iol tuag'at drefniad materion cyhoedclus. Boddhad i'm calon yw cael fod yn hyfryd gan y pwyllgor gweithiol gydnabod yspaid a digwyddiadau fy nghvs- ylltiad gwleidvddol i a Midlothian fel rhan gyson a theilwng o'r gynrychiolaeth. Rhaid i mi yma ych- wanegu, mewn termau eglur, vr ychydig eiriau ter- fynol y teimlaf, wedi'r oil a, ddigwj'ddodd, yn an- mharod i'w llefaru. Ni fwriadaf, yn yr oed wyf yn awr wedi gyrhaedd, geisio adetholiad pan ddadgorph- orer y Senedd bresenol. Ni wiw i mi derfynu'r llythyr hwn heb eich sicrhau fod fy mhriod yn teimlo y cyfeiriad a wnaethoch ati hi yn ddwfn. Gobeithiaf a chredaf y bydd i'w chalon hi bob amser guro mewn undeb a chalon Scotland. Gyda phob teimlad o barch neillduol a phersonol, yn nghyda chydymdeim- lad gwleidyddol, ag aelodau'r pwyllgor,—Ydwyf, yr eiddoch yn gywir, W. E. GLADSTONE. Hysbysodd Syr John Cowan fod y copi gwreidd- iol o'r llythyr wedi ei ysgrifenu mor boenus, oher- wydd golwg anmherffaith Mr Gladstone, fel yr oedd yn hynod anhawdd ei ddeall ac am hyny, adysgrifenwyd copi i'r gymdeithas gan Miss Helen Gladstone. Yn ddilynol, dewiswyd Syr Thomas Gibson Car- michael yn ymgeisydd yn lie Mr Gladstone. o
[No title]
Yr wythnos o'r blaen. bu'r Mri Lloyd George, J. Herbert Lewis a Frank Edwards yn anerch eth- olwyr y blaenaf yn N ghriccieth Dalient mai can- lyniad eu gwrthdystiad hwy ydoedd y mynegiad a wnaeth Argl. Rosebery yn Birmingham. ipleidlaisoymddiriedynyllpedwar."