Y Gwladgarwr

MADOG AB OWAIN GWYNEDD. Ffugchviedl fuddugol Eisteddfod Gadeiriol Deheudir Cymru, Awst, 1880. PENOD XI. Y PENTREP. Cawsant lonydd trwy y nos hyd nes ydoedd yn dechreu dyddhau boreu tranoeth. Gallai fod tua haner awr wedi pedwar neu ychydig yn vchwaneg pan y gwaeddodd y gwyliwr, Bwystfil yn nesu Yr oedd- ent ar eu traed ar unwaitb, a'u harfau yn eu dwylaw. Yn mha Ie?" gwaeddodd y tywysog ar Ifor, yr hwn oedd yn gwylied y cylch. Dyma fe." Yn mha gyfeiriad ?" "Yn gywir ar eich cyfer. Edrychwch allan i'r gwastadedd." Yr wyf yn gweled. Arth eto, a thri o rai bvehain. A ydyw yn rhy bell i ni blanu coed ynddi ?" Nid wyf yn meddwl ei bod," ebe Caer- fallwch. "Gadewch i ni gynyg chwech pren gwenwynig iddi." Boddlon," ebe Ifor. Cyn pen haner mynyd, yr oedd chwech gaeth yn cael eu hanelu ati, ac wedi tynu yn gryf, cawsant eu gollwng. Neidiodd y ereadnr i fyny oddiwrth y ddaear, gan wneyd rhyw leisiau ofnadwy, ae yna rhuthrodd yn mlaen at ei gelynion fel yn- fyd, a chvda chyflymdra, tarawodd Dafydd hi nes ydoedd yn rholio ar hyd y ddaear, a phan yr oedd yn ymbarotoi i'w gofleidio rhwng ei phalfau, yr oedd pump bwyell yn cael eu claddu yn ei chnawd, a bu farw yn y fan. Y rhai byehain, pan welsant farw o'u mam, a wnaethant ryw leisiau truenus, ac a redasant ymaith yn gyflym. Wedi i'r cyfeillion ymborthi, cychwynasant. Yr oedd y mynydd yn hynod serth, a bu raid iddynt fvned i lawr am gryn bellder gyda'i ystlys cyn cael He i fmed i'r lan; ond caw- sant le o'r diwedd, a ffwrdd a hwy. Wedi eyrhaedd corvn y mynydd, eawsant olyg- feydd newyddion a mwy rhamantus na'r rhai blaenorol. Yr oedd y mynydd yn rhedeg i'r de-ddwyrain yn un llinell union- syth am fwy na mil o fill,tiroedd, ac yma a thraw gwelid tyrau mawreddog yn estyn eu corynau i fyny i'r cymylau Yr oedd tri o'r rhai hyn yn weledig i'n gwron a'i gyf- eillion yn sefyll rhyw filltir neu filltir a haner y naill oddiwrth y llall. Y tyrau hyn dynodd eu sylw gyntaf. Yr oeddynt yn methu dirnad pa beth oedd eu dyben. Wedi siarad ychydig yn eu cylch, pender- fynasant fyned i ben un ohonynt, gan gredu y buasai hyny yn rhoddi mantais iddynt wybod pa beth oedd eu dyben. Barnasant mai yr un canol o'r tri oedd y rhwyddaf i'w ddringo, ae felly cyfeiriasant eu camrau tuag ato. Wedi ei gyrhaedd, troisant eu hanifeiliaid i bori, a dechreuasant ddringo; ac wedi gwneyd hyny yn ddyfal am ddwy awr, daethant i'w goryn. Yr oedd ychydig o wastadedd ar ei ben yn lan, tua haner can' Hath ysgwar, ac yn nghanol y gwas- tadedd hwnw yr oedd twll tebyg i enau ffwrnais. Nis gallent weled gwaelod y twll hwn, ond credent eu bod yn canfod tan i lawr yn y pellderau obry. Buont am gryn amser yn syllu arno, ac yr oeddent yn methu dirnad pa beth oedd ei amcan. Nis gallent gredu mai gwaith dynion ydoedd, er fod yno rai pethau yn tebygu i waith llaw celfyddyd. Yr oedd y cervg ar y top yn ymddangos fel pe buasai llaw ddynol wedi eu gosod yno. Tra yn syllu ae yn rhyfeddu at yr olygfa hon, eyfododd Ifor ei ben i fyny, a gwelodd filoedd ar filoedd o greaduriaid yndyfodilawr dros y mynydd, a gwaeddodd, "Edrychwch! edryohwch I" Pa beth sydd yn bod ?" gofynai y tyw- ysog, gan edrych yn wyllt o'i gwmpas. Edrychwch i bwynt y gorllewin." Y nefoedd fawr pa beth ydynt ?" Y ceffylau!" gwaeddodd Dafydd. A ydyw yn bosibl eu hachub ?" gofyn- odd Caerfallwch. Nid wyf yn gwybod," ebe Goronwy; CI gadewch i ni gynyg." Ffwrdd a hwy beb siarad gair yn mhell- ach, ac ni fuont uwchlaw haner awr cyn bod ar y gwaelod. Neidiodd pob un ar ei geffyl, ond nit gwyddent yn eu byw am fan 0 ddiogelwch. I ba lo yr awn ?" gofynodd y tywysog, gan edrych yn ddifrifol ar ei bump cyfaill. WB i ddim, "n i ddim," oedd yr ateb a gaffai o bob cyfeiriad. "Gttdtwtk i ni fyaed i gysgod y twr mynydd yna, a dtrbya y cllnlyniadau" Boddlon," ebe Ifor, a ffwrdd ag ef, a gwnaeth y Iloill yr un modd; ond ni wnuthsnt hyny fynyd yn rhy gynar, oble- gyd trbyn eu bod yn nghyigod y mynydd, a chael amllr i drefnu eu harfau, yr oedd y ereadurisid yn eu hymyl. Yr oeddent yn ymestyn mewn llinell unionsyth dros ddwy filltir o hyd a thua haner willtir o led. Pan ddaethant at y mynydd, darfu iddynt ym- ratu yn ddwy fintai, un o bob tu iddo, ac wedi iddynt ei basio, aethant yn un fyddin iachefn. Ni ddarlu iddynt dalu un math o sylw i'r cyfeillion na'u banifeiliaid-dim un gradd. Tarawodd yr olygfa ar y rhai hyn ein cyfeillion a mwy o syndod na'r mynydd. Gwir nad oeddent yn ddim am- gen na haid o dda-gwartheg a theirw yn gymysgedig â'n gilydd—a'r rhai hyny yn teithio mor drefnas a byddin o filwyr. Yr oeddent oil yn rai lied fychain, ond yr oeddent yn ymddangos yn rai byehain cryf- ion iawn. Fel yr oeddent hwy yn barnu, gallai fod yno dros bedair mil o nifer, ac yr oedd lleisiau lied aflafar gan rai o'r teirw. Credai y cyfeillion fod dynion gwareiddied- ig yn byw yn y wlad yn rhywle, ac mai eiddo y cyfryw oedd y creaduriaid hyn, pan mewn gwirionedd, nid oeddent yn ddim amgen na luffaloes, neu dda gwylltion yr anialwch. Ond tra yr oeddynt hwy yn syllu ar eu holau, ac yn synu at eu nifer, dyma ryw swn otnadwy yn tori ar eu clust- iau. Neidiodd eu hanifeiliaid oddiwrth y ddaear, a buont. hwythau bron a syrthio i lewyg. Yr oeddynt yn credu fod y swn yn dyfod o'r ddaear, ac yr oedd hyny wedi eu brawychu yn fwy na dim. Pan oedd y da yn ddigon pell, a'r swm wedi peidio, dy- wedodd y tywysog, "Gadewehinigychwyn yn mhellach." I ba gyfeiriad yn awr ?" gofynodd Ifor. Yr wyf yn meddwl y gwnawn ddilyn i'r de-ddwyrain." Boddlon." Cyn pen ychydig fynydau, yr oeddynt yn eu cyfrwyau, ac ar eu taith ond nid oedd- ynt wedi myned uwchlaw can' llath cyn eu bod yn clywed swn arall, a swn arall dra- chefn. Troisant eu gwynebau yn ol, a chanfyddent y mynydd yn ysgwyd i'w wraidd, a chyn pen mynyd arall, gwelent golofnau o dan yn esgyn i fyny trwy y safn neu y twll hwnw a welsant yn nghoryn y mynydd. Yr oedd y tan yn cael ei daflu i fyny i'r awyr i'r uchder o ddau cant o lath eni, ac yr oedd yr olygfa yn fawreddus dros ben. Nid oedd yn awr ond math o farwor tanllyd yn cael ei fwrw allan ond yn fuan, dyma fFrydiau o lava neu hylif teneu yn dyfod i fyny, ac yn rhedeg yn afonydd i lawr dros lechwedd y mynydd i bwynt y deheu. Cyn pen deng mynyd, yr oedd wedi gorchuddio erwau lawer o'r gwastadedd, a chyn pen awr, yr oedd wedi rhedeg ac ym- ledu i'r pellder o bump neu chwech milltir. Safodd y cyfeillion i edrych arno hyd nes ydoedd wedi canol dydd, ac yoa cychwyn- asant eto. Ni chawsant olwg ar y da mwy- a h, a barnent eu bod wedi cadw i'r dwy- rain, tra yr oeddynt hwy yn teithio i'r de- ddwyrain. 0 gwmpas pedwar o'r gloeh, daethant i olwg dyffryn eang, trwy waelod yr hwn yr oedd afon fawreddog yn llifo. Yr oedd coed mawrion o bob tu iddi, ond nid oeddynt ond ychydig. Penderfynasant or- wedd dros y nos ar ei glan. Yr oedd yn tynu yn mlaen tua phump o'r gloch pan yr oeddynt yn tynu y cyfrwyau oddiar eu han- ifeiliaid, ac yn ymbarotei i orphwys. Yr oedd yno borfa rhagorol i'r ceffylau, a barn- ent hefyd fod yno le rhagorol iddynt hwythau. Yn fuan, defnyddiasant eu dur a'u cellystr (flints), a chyneuasant dan campus. Yr oeddynt yn awr mewn hwyl at ymborth, ae ni fuont yn hir cyn bod â'u hwaledau rhwng eu cluniau, ac yn bwyti Yr oedd cynwysiad y waledau yn lleihau y naill ddydd ar ol y llall, ac yr oedd yn rhaid adnewyddu y stoc cyn hir, neu fyw heb ddim. Wedi iddi ddechren tywyllu, estyn- asant eu hunain ar y glaswellt, a thaflasant eu cartheni drostynt, a chyn pen ychvdig fynydau yr oeddynt yn dawel yn mreichiau cwsg. Yr oedd yn noswaith hyfryd-yr awyr fel gwydr gloew, a'r lleuad yn ym- ddangos yn y dehau. Chwythai y gwynt yn araf ac esmwyth o bwynt y gorliewin, ac nid oedd dim braidd i'w glywed end swn gwahanol greaduriaid rheibus y tu arall i'r afon. Yr oeddynt wedi cyagu oil, ond nid oedd eu cwsg ond byr, a dichon nad oedd yn felus iawn ychwaith, pan ddaeth Dafydd i'w mysg, yr hwn oedd y gwyliwr ar y pryd, ae ysgydwodd y tywysog yn enbyd. Deffrodd y tywysog yn fuan, gan ofyn pa beth oedd yn bod. Deffroweh "Dywedwch, pa beth sydd yn bod ?" Y mae dau neu dri o gychod yn dyfod i lawr ar hyd yr afon, ac y mae rhywrai ynddynt." "Cychod yn dyfod i lawr ar hyd yr afon!" ebe ein gwron, gan gyfodi yn ei eis- tedd, a rhwbio ei lygaid. "Tn mha Ie, dywedwoh ?" Yn ddystaw. Canlynwch fi." Yna aethant yn mlaen at yr afon, a gor- weddasaat ar ei glan, gaa wrando yn astud. Cyn hir clywent rywrai yn siarad, ond ni ddealleat ua gair a ddywedent. Ya fuan, daeth y fintai i'r golwg. Yr oedd yno dri chwch bychan, ac yn yr un canol o'r tri yr oedd boneddiges ar ryw haner gorwedd, a rhyw ddau ellyll du yn rhwyfo y cwch. Yr oeddynt yn myned heibio yn araf a phwyll- og, ac felly yr oedd y ddau Gymro yn cael digon o amser i sylwi arnynt. Ychydig wedi iddynt baaio, tynaaant at y lan, a di- flanasant o'r golwg. "Pa beth oeddynt ?" gofynodd Dafydd. "Nid wyf yn gwybod." Ellyllon, gellwch benderfynu." Yr wyf o'r un farn; ond i ba le yr aethant ?" Aethant i mewn o dan geulan yr afon nid oedd ganddynt un lie arall i fyned." Gadewch i ni fyned i orphwys, a boreu yfory mynwn weled yn mhellach yn eu cylch." Aeth y tywysog i orwedd, a Dafydd i wylied, a chawsant lonyddweh hyd y boreu. Boreu tranoeth, wedi iddynt ymborthi a dyfrhau yr anifeiliaid, aethant i edrych an- sawdd y cylch, ac yn y pellder o bedwar neu bump cant o latheni i bwynt y dwy- rain o'r man yr oeddynt hwy yn gwersyllu, yr oedd pentref bychan yn gorwedd yn agos ar 1*» yr afon. Nid oedd ond pentwr o gabanau-rhai yn fychiin, a rhai yn fawr- ion. Nid oedd un creadur byw yn weledig, ond yr oedd mwg yn esgyn i fyny o rai o'r cabanau, a dyna yr unig arwydd o fywyd oHdd yn y lie. N esbaodd y cyfeillion yn mlaen o gam i gam hyd nes oeddynt yn ymyl y dref. Yr oeddynt yn sefyll o flaen y palas breninol, neu yr adeilad gwychaf oedd yn y lie, pan yn sydyn, gwnaeth hen ddvnes benllwyd ei hymddangosiad. Yr oedd ei chroen yn felyngoch, a'i gwallt yn daenedig dros ei hysgwyddau. Nid oedd un math o wisg am dani, ond rhyw ddarn o groen arth am ei chanol, yr hwn a estynai i lawr ychydig yn ol ac yn mlaen. Fan gwelodd y Cymry, gwnaeth ryw leisiau anynad, a chyn pen mynyd yr oedd yno ugeiniau, os nad canoedd, o fodau o'i bath yn y golwg, a phob un yn ffoi am ei einioes. (Tw barhau.)

Cyngherdd Fawreddog Mr. Silas Evans Fel y gwelir oddiwrth hysbysiad yn ein colofn- au, y mae ein hen gyfaill, Mr. Silas Evans, yn penderfynu tori ffigwr yn Abertawe fel arlwy- ydd gwleddoedd cerddorol (mimical caterer), ac y mae wedi bod yn enwog yn awr er's blynydd- au am ei berfformiadau o dreithganau rhai o'r prif feistri. Y mae wedi cyflogi o bryd i bryd rai o ser y brif.ddinas i'w gynorthwyo yn yr un- awdau, &c. ond y tro hwn, y mae ganddo staff newvdd spon, ac enwau newydd hefyd i lawer o ddarllenwyr y GWLADGARWR, fel y cawn sylwi. Sylwed ein darllenwyr ar yr hysbysiad, a gofal- ent am docynau erbyn y dydd, canys nid ydym yn credu y bydd y Music Hall, er ei maint, yn ddigon i gynwys y tyrfaoedd ddaw yn nghyd y nos hono. Wel, y mae y perfformwyr sydd i gy- meryd rhan yn y gyngherdd hon o'r enwog- rwydd a'r safon uwchaf yn y byd cerddorol; a dyma'r tro cyntaf iddynt wneyd eu hymddan- gosiad yn Abertawe. Dyma hwy Madame Trebelli (clywsom hi yn canu,-ardderchog ydyw) Miss Anna Williams (ni welsom hon) Signor Vizzani (dyn newydd) Signor Zoboli (dymunir galw sylw Ap (Jorwynt at yr enw hwn); Mons. Ovide Musin (Solo Violin) Signor Bisaccia (Solo Pianist)-enwau doniol rhyfeddol, a'r canwyr llawn mor a mwy doniol na hyny. Dyma fel y dywed rhai o'r beirniaid am dan- ynt LEEDS' MUSICAL FESTIVAL (Hydref diweddaf). -Cantawd newydd Barnett, "The Building of the Ship."—" Darfu i'r unawdwyr, Miss Anna Williams, Madame Trebelli, Mr. E. Lloyd, a Herr Heuschel enwogi eu hunain yn eu ffasiwn arferol efallai y dylaswn ddywedyd, yn eu ffasiwn anarferol, gan fod pob un ohonynt wedi ei gynysgaeddu a cherddoriaeth yn fwy pur-Jeisiol na ddyry mwyafrif mawr ein cyfansoddiadau." Samson."—" Cenid yr unawdau yn y dreith- gan gan Miss Anna Williams, Madame Patey, Mr. Maas, Herr Heuschel, a Mr. King." HER MAJESTY'S THEATRE.—" Fel Leonora yn La Favorita,' cyrhaeddodd Madame Trebelli lwyddiant perffaith, gan actio a chanu trwy yr oil gyda'r fath deimlad gwir gelfyddydol fel ag i ddwyshau y teimlad o siomedigaeth wrth ym- drechion eithriadol eiddil y rhai a'i cylchynent. Ar yr unig nos y perfformiwyd, yr oedd y ty wedi ei gramio i'r ceiling." ROYAL ALBERT CHORAL SOCIETY.—" JadaS Maccabeus."—" Yr oedd yr unawdwyr, ar y eyfan yn llwyddianus. Darfu i Miss Anna Williams, ar gyfrif ei llais ardderchog, a'i braw- ddegiad eang, gwneyd gwasanaeth da yn rhan y soprano. BOROUGH OF HACKNEY CHORAL ASSOCIATION. Hymn of Praise." Yr oedd y lleiswyr un. awdol, yn enwedig Miss Anna Williams, yn rhoddi perffaith foddlonrwydd.-Palestrina's "Stabat Mater." Cenid y rhanau unawdol yn ofalus gan Miss Anna Williams, &c.-Mr. Henry Holmes's new sacred cantata "Christmas Day." Yr oedd gan Mr. Holmes, yr hwn a arweiniai'r gwaith, bob rheswm dros fod yn foddbaus ar y dull yn mha un yr awd trwy y solos gan Miss Anna Williams a Mr. Ed. Lloyd. Wel, 'nawr am dani. Gerddorion siroedd Morganwg a Chaerfyrddin, dyma gyfle braf i chwi glywed doniau canyddol goreu'r deyrnas yn Abertawe ar Chwefror 14eg. Boed llwydd ma.wr i'r gyngherdd, meddwn ni o galon.

BIRMINGHAM GOODS, JEWELLERY, WATCHES, HARMONIUMS, HOUSE- HOLD FURNITURE, See. AGBMTS WANTED. Enlarged Illultrated Book free. Apply-HXNRY MAT, Birmingham. 2403 GWALLT LLWTD. Mae Hair Dye hymod ALEX. ROSS yn cynyrchu llrw goleu neu iywyll perffaith yn union wedi y defnyddir Y mae yn berffaith a pharhaol—3s. 6c. Danf*air wedi ei bacio yn ddiogel am 55 o starapiau. Oil of Cantharides ALII. ROSS, at gynyrehu gwailt a barf—3s. 6e. Wedi ei bacio, 54 stamp. Ei De- pilatory, neu Hair Destroyer, yn symud yrasith wa It arddigonol o'r gwyneb, y gwddf, neu'r breichiau, heb niwaid—3s. 6c. Ei Curling Fluid -3s. 6e. Cludiad rhydd aim 54 o stampiau. E1 Skin Tightener, neu feddygitiaeth at symud rhyehau a brychau du oddiar y croen; Bloom of Roses at y bochau a'r gwefusau; a'i Hair Re storer—3s. 6c. yr un neu danfonir am 54 stamp. Nose Machine ALEX. Ross, at lunio y trwya i berffeithrwydd-10s. 6.c. Yn rhydd am stamps. Wedi ei bacio yn gelaidd. 21, Lambs Conduit- street, High Holborn, London. Danfonir yr article hyn gyda throad y post. Gwahoddir. Uythyrau. 2334.

Adolygiad Cerddorol. 3WEDDI HABACUC: gan y diweddar J. Ambrose Lloyd. Argraffiad newydd. Wele ger ein bron argraffiiad newydd o gant- awd "Gweddi Habacuc" gan yr anfarwol J. Ambrose Lloyd, enw ag sydd yn anwyl a pharchedig gan holl gerddorion Cymru fel cerddor athrylithgar a llafurus coethedig o ran ei chwaeth bob amser yn ymestyn at y dyrch- afedig, y pur, a'r sylweddol, nes y mae ei enw yn berarogl, a'i goffadwriaeth yn fendigedig wedi marw, ynllefaru eto." Da genym ddeall fod ei holl gyfansoddiadau i ymddangos yn fuan, a nodir y gantawd hon yn ragflaenydd iddynt. Hefyd, da genym weled fod y wythïen gerddorol wedi disgyn yn mhellach i'w felbion fel ag i'w galluogi i ddwyn allan ei weithiau cerddorol, ac i gymeryd dyddordeb yn yr ym- gymeriad. Vmddena-ys, oddiwrth fod cynifer o'i gyfansoddiadau beb eu cyhoeddi, mai nid un o gerddorion y pres oedd awdwr Gweddi Habacuc," ond mai cariad at y gelfyddyd oedd ei brif ysgogydd. GobeitHiwn y bydd i'w holl weithiau, fel ag y bydd iddynt ymddangos, gael derbyniad croesawgar a chenedlaethol. m deilyngdod "Gweddi Habacuc," nid oes angen dweyd, gan ei fod yn hysbys eisoes i'r rhan fwyaf o gerddorion Cymru ei fod yn gyfansodd- gwir ragorol. Y mae fel y dywedwyd o dan olygiaeth ei feibion, J. Ambrose a C. Francis Lloyd, yr hwn sydd gerddor galluog, ac yn dal y swydd anrhydeddus o organydd a chôr- arweinydd yn Eglwys Gadeiriol Caerloew. ANTHEM, "A i GWIR yw?" Anthem gyfaddas i'w ohanu ar agoriad neu gysegriad addoldy yw hon, gan Mr. E. Yiltyr Williams, Dol- gellau. Yn ddiweddar, gwelsom dair anthem gynull- eidfaol oddiwrth yr un awdwr ac yn ol yr hyn ydym yn ei gofio, yr oedd y rhai hyny yn ychwanegiad da at yr hyn yr ydym mewn gwir angen am dano. Da genym weled fod Mr. Williams yn ymdrechu gwasanaethu ei genedl yn y cyfeiriad hwn. Mae'r dernyn dan sylw yn un lied faith. Mae'n cynwys wyth tudalen o gerddoriaeth, wedi ei argraffu yn ddestlus yn y ddwy iaith a'r ddau nodiant, gyda chyfeilliant i'r organ neu'r harmonium, a thrwy hyny, hawlia gylchrediad eang. Y mae yn werth i'n corau cynulleidfaol ymaflyd ynddi a'i dysgu. Gallwn dybio y cant lawer o fwynhad drwy hyny. Cyn belled ag yr ydym yn gwybod, y mae y gwaith hwn, o ran cynllun, yn newydd, ac y mae'r awdwr wedi bod yn hapus yn newis iid ei destyn, ac wedi llwyddo i'w weithio allan hyd foddlonrwydd —i fyny yn hollol A'r hyn y mae yn ei honi. Prif gyweirnod yr anthem yw F Fwyaf, a cheir trawsgyweiriadau naturiol i'r Llywydd a'r Is-lywydd, &c. Dichon y dywed rhywrai fod yr awdwr yn cadw yn rhy gaeth at ei gyweirnod dechreuol, ond diau fod ganddo ef reswm dros hyny. Y mae'r gwaith ya ymranu i amryw symudiadau, pa rai sydd yn cynwys llawer o dlysni a mireinweh. Y mae'r oil yn syml, ac yn cynwys digon o amrywiaeth parth cynghanedd, bywyd, ac yni ttielodol. Mae y geiriau wedi eu dethol o wahanol ranau o'r ysgrythyrau. Er mantais i'r darllenydd weled pa fodd y mae'r awdwr yn trin ei destyn, nyni a ddilynwn ei gynllun gyda rhaniad y geiriau yn y modd a ganlyn :—Agora ei destyn gyda'r geiriau Ai gwir yw y preswylia Daw ar y ddaear?" Yn nesaf, y rhai hyn, "Wele y! nefoedd, a nefoedd y nefoedd ni allant dy gynwys di." Yna, dychwela yr awdwr yn ol at y geiriau blaenorol, Ai gwir yw ?" Yn ddilynol, daw symudiad bychan hynod o dlws ar y geiriau Arglwydd, hoffais drigfa dy dy, a lie preswylfod dy ogoniant." Yn ddilynol, daw rha.i o weledigaeth Job i mewn ar y geiriau hyn, Mor ofnadwy yw y lie hwn Nid oes yma onid ty i Dduw, a dyma borth y nefoedd." Yna, dychwela at y geiriau agoriadol y drydedd waith; ac yn ddilynol y tro hwn, daw y geir- iau hyn, "Ond pan ddaeth cyflawnder yr amser," &c., yn yr arddnll dyganol. Ar ol y rhai hyn eto, gofynir y cwestiwn Ai gwir yw?" &c. Vna, a yr awdwr yn mlaen at y y geiriau A'r gair a wnaethpwyd yn gnawd," &c., ac y mae diwedd yr adnod yn llyncu y gerddoriaeth gwestiynol mewn ffurf o atebiad cyflawn iddo. Yn nesaf, fe geir y geiriau hyn, Yr Arglwydd a gar byrth Seion ac yn olaf, fe ddygit i mewn yr adnod hon, "Gwyn fyd preswylwyr dy dy," &c. Fe welir fod yr anthem o angenrheidrwydd yn myned braidd yn faith, ond nid yn ormod felly. Gallwn yn rhwydd ei chyflwyno i sylw ein heglwysi yn gyffredinol, ac i'n corau cynulleidfaol. Yr ydym yn llwyr gredu y byddai yn foddioa gras, ac yn fendith i ysbryd llaweroedd, pe ceid datganiad efteithiol ar ddernyn o'r natur yma ar y Saboth o flaen y bregeth, a da genym ddeall fod rhai eglwysi yn mynu cael hyn yn ei dro.

HYSBYSWYD y Parch. T. de Witt Talmage y gelwir arno eto i ateb y cyhuddiad o ddweyd anwireddau o flaea y Brooklyn Presbytery. Y mae gan y QUININE BITTERS un cymer- adwyaeth anarferol, sef bod meddygon o bob gradd yn cydnabod heffeithiau trwy eu rhoddi i'w cleif ion (patients), pan yn fynych y methant gyda'u cyfferi meddygiaiaefchol eu hunain. Gwelir man- ylion ar dudalen arall o'r papyr hwn. L. 163 WARNING! RECKITT'S PABia BLUE.—The marked superiority of this Laundry Blue over all others, and quick appreciation of its merits by the public, have been attended by the usual result, viz., a flood ef imitations, the merit of the latter mainly consists in the ingenuity exerted, not simply in imitating the square shape, but making the general appearance of the wrappers resemble that of the genuine article. The manufacturers beg therefore to caution all buyers to see Reck- tt's Paris Blue on each packet. 2183 PBLINI HOLLOWAY yw'r feddyginiaeth fwyaf mewm bri am wella. yr amrywiog ddoluriau a ymosodant ar ddynoliaeth, pan ffddo tywydd gwlyb ac oer yn rhoddi lie i hinoedd mwy cynyrchiol. Yn fyr, mae'r peleni hyn yn rhoddi eamwythder, os nad yaynt yn gallu gwella y eylchrediad, y treuliad, a gryot gieuol, pa rai, ar brydiau, a orthrymant ran aruthrol o'r boblog aeth. 0 dan y gallùoedd lachus, pureiddiol, a ohryfhaol a osodir allan gan y peleni rhagorol hyn, mao'r tafod yn dyfod yn l&nach, yr archwaeth yn gwella, y treuliad yn cael ei fywiogi, ac ymdebyg iad yn cael ei adferyd yn berffaith. Mae meddyg- iniaeth Holloway yn meddu y rhinwedd uchelfri- aidd o lânhau yr holl waed, pa un, yn ei sefyllfa adnewyddol, a garia burdeb, oryfder, a grym bob gwe o'r corff,

PO WEEKLY and UPWARDS may be ■ £ j6 EASILY and HONESTLY REALISED by persons of EITHER SEX, without hindrance to present occupation.-For particulars, &c., enclose a plainly addressed envelope to EVANS, WATTS, and COMPANY (P 107), Merchants, Birmingham. 2382. ENAIST A PFLILBIFI HOLLOWAY.— Diffyg AnadI, Ceg-wichiad, ac Anwydon, Y mae miloedd o dystiolaethau wrth law a brofant fod gallu yn y meddyginiaethau hyn i wella mygodfa, dechrenad y darfodedigaefch, a. holl anhwylderau y ddwyfrbn, yr ysgyfaint, a'r mynedfeydd awyr. Oad ei rwbio ar y ddwyfron a'r cefn, treiddia, yr Enaint hwn y chwys-dyllau nes y cerir ef yn uniongyrch- ol i'r ysgyfaint, lie y diddyma neu y gyr alktn, pan ddeua i gyffyrddiad A'r gronfa 0 waed cvlch- redol, yr anmhureddau hyny sydd yn achosi darfodedigaeth, mygodfa, dolur y gwddf, treuliad yr ysgyfaint, a doluriau cyffelyb. Ar ymddangOB- lad yr arwyddion bygythiol cyntaf, dylid cyness cefn a dwyfrcn y claf a heli twym, eu sychn Ji llian cwrs, ac yna rhwbio i fewn yn dda Enaint Holloway, Ond gwneyd hyny, fe rwystrir ac fe orchfygk y doluriaa orybwylledig.