Y Gwladgarwr

SEA Moss FA.RINE.ixteen quarts of Blanc Mange. Cu tard, Pudding, Charlotte Russe, &c can be made from a single packet of the American" Rand Sea Moss Farlne." Its incomparable excellence and cheapness, the variety of Dishes to which it is applicable, and the simplicity of pre- paration, make it the most healthful, convenient, and de- licious food in the world. For Infant's, Children's, or Inval id's diet its nourishing and health. giving properties render it preferable to all Corn- flours, Maizenas. Corn Star oheg, fle. It is simple, delicate, nutritious, remedial and economical. as it can be furnished for one-half the cost of the above articles, for all of which it is more than a substitute. In Shilling Packets, of all themists, grocers, and corn- chandlers throuahout the United Kingdom. Rand Sea Moss Farine Co., 266, High Holborne, London; and Park Place, New York, U. S.

BEIRNIADAETH CYFANSODDIADAU EISTEDDFOD GWAUNOAEGURWEN, CHWEFHOB 13, 1871. "Can ddifyr i'r Llenladron."—Ni ddaeth ond dau gyfansoddiad i law ar y testyn dy- ddorol hwn, sef Can newydd Spon a Brysiog. Bwriadwyf wneuthur ychydig sylw neu sylw- adau ar bob un o gynyrchion yr Eisteddfod y hon fel y delont yn ddamweinlol I law, ac nid yn ol eu tellyngdod. Brystog.-Buasai eich can yn fwy derbyniol pe cymerasech oiwg eangach ar y testyn. Mesura etch can wyth penill, ond treuliwch eich nerth yn chwech o honynt i gyffwrdd ond ag un llenleidr neillduol, yr hwn a ddygodd draethawd ar gath, tra mae y testyn yn cy- meryd i fewn y llenladron fel corff. Cynwysa eich hanes a'ch desgrifiad o'r llenleidr dwy lath gryn dipyn o ffraethineb adigrlfwch, a dengys eich can mai nad cyfanaoddydd ieuane lawn ydych ond rhaid i chwi foddloni ar fod yn ail oreu yn y gystadleuaeth hon. Can newydd Spon.—Can dda ragorol ydyw hon, yn llawn arabedd a digrifwch, ac yn ar- ddangosiad cyflawn a chryno o arferion a chy. meriadau gwrthddrychau y testyn. Eto, ceir fod rhyw ddau neu drl o fan feiau yn an- harddu ei gwyneb, megys unig a lluosog, gwydd ac absen yn nghyd; ond y mae ei rhagoriaethau yn gwrthbwyso y brychau. Gwobrwyer ei hawdwr. "Englyn i'r Lamp Ddyogelwch."—Trichyf- ansoddiad i law-Count Von Collier, Un weithia'i lo with ei Lamp, a Fforest. Y mae opdvnwjr pwvch. ac vn Von Colliera Fforest bob o englyn pert ddigon, ond caf fod Un weithia'i lo wrth ei Lamp yn rhagori arnynt. Y mae gan y bardd iwn englyn gwych a gafaelgar, ac nid wyf yn petruso ei gyhoeddi yn oreu. Caflfed ef v god. Englyn i'r Fronfraith."—Derbynlwyd An- knydd, Hywel ap Llewelyn, Mab Mehefin, Englynwr, Bardd o'r De, Awstin Fynach Llanymddyfriwr, Yr Aderyn Du, ac Hoffwr can y Fronfraith, yn gwneud I fyny naw cyf- ansoddiad. 1 Hoffwr cany Fronfraith -Drwg iawngenyf eich hysbysu, gyfaill, eich bod yn rhy ddi- weddar yn dyfod i law; ond gwaeth fyth eich bod wedi gosod cortyn am eich gwddf i croci eich hun..Gwelodd yr englyn hwn w^nel) haul un waith o'r blaen, yn mron yn yr un wisg ag ydyw yn awr, yn awdl Daniel Ddu i'r Gwanwyn yn NgwinUcm y Bardd. Wele efe yn ei ddwy wisg; cydmarwch chwlthau T 'I_II." iriawenyaa syaa arwrr Uwynigwar adar Yn goreudeg odli Clyd fwriad yn clodfort Awdwr nef a'n daear nl. DANIEL DDU 0 QISBDIOIOIT, LLiwnion o gerdd yWrUwyni -y Fronfraith ojrn flreuufeg odli; Clyd fwriad mae'n clodfori Awdwr nef a'n daear ni: HOFFWR CAN Y FBONFRAITH. Yn awr, gwelir mai i'r diweddar fardd o Ger- edigion, ac nid i chwi, Hoffwr can y Fron- fraith, y dylid priodoli y dod a berthvn I'r englyn uchod. iwdef7v Du*—Y mae genych dormesur yn y llinell hon:— Chwery ei 'phib hyf' i chwiban." LIanymddyMwr.—HudIa am hidla. Yn Delyn hyd ein dolydd sydd hen linell. Gellir priodoU a chymwyso eich englyn i unrhyw aderyn neu gerddor yn y wig, am nad yw yn enwl yr un. Englynwr.—Englyn da iawn. Budd o'r De.-Olyw y fronfraith ddylasai fod; ond buasai, pe felly, yn niweidlo y gyng- hanedd, mae yn debyg. Awstfn Fynach.—Boregwaith yw y mwyaf priodol (Gwel Geiriadur Dr. Pugh a Uy. thyraeth yr iaith Gymraeg gan D. S. Evans.) Hywel ap Llewelyn.—Toimesur yn y llinell hon, sef yr ail :— Chwibanogl haf ar gangen-" Anianydd.—Englyn gwych. Mab Mehefin.-Da eto. Saif y gystadleu- aeth yn benaf rhwng Englynwr, Mab Mehefin, ac Anianydd. Modd bynag, yr ydwyf yn J Englynwr yn gwanhau ychydig yn ei linell olaf; felly troa y fantol o du Anian- ydd a Mab Mehefin. Gaffed Mab Mehefin un haner o'r wobr, ae Anianydd yr oil o'r gweddlll. "Dau Englyn I J. Jones, Ysw., Tirbach." —Daeth chwech o feirdd i'r maes 1 ganmol J rhinweddau y meddyg a'r boneddwr gwir deil- wng hwn o dan y gwahanol enwau—Brython, Mynyddwr, Morgan Meredydd, Longfellow, Pont Spwdwr, ac un ar bwys y Tirbach. Y mae pob un o'r beirdd ymayn siarad yn uchel iawn am Mr. Jones, ac hawdd iawn caaglu fod ganddynt barch mawr iddo, a'i fod yn sefyll yn uchel yn ngolwg yr ardal Longfellow.—Nid ydych yn eyffwrdd dim a chymeriad y boneddwr fel meddyg, un o an- hebgorion penaf ei nodweddion, a rhaid i mi eich cau allan o gylch y gystadleuaeth, am fod toddaid yn eich englyn blaenaf, yr hyn a'i gwna yn afreolaidd. Un ar bwys y Tirbach.—Rhaid i chwithau fyned dros y bwrdd, am y rheswm fod esgyll eich englyn olaf yn wyth sill yn lie saith. Goddefir hwy felly weithiau, mae yn wir, mewn awdl; ond deddf goddefiad ydyw yn benaf, ac nid rheoL Rbaid 1 mi gyfaddef fy mod yn teimlo wrth orfod troi dau gyfansoda- iad mor dda a'r rhai yma allan o'r gystadleu- aeth, ond rhaid yw gwneud. Pont Spwdwr.—Dim rhith cynghanedd. Os ewyllysiwch ddeally cynghaneddion, cynghor- wn chwi 1 ddarllen a myfyxio yr Ysgol Farddol. Morgan Meredydd.- Yr ydych yn cydnabod mal hen linell yw Daioni i bob dyn byw." Gwelais inau Ei wen ef yn iach a wnaeth Ganoedd heb feddyginiaeth," o'r blaen, neu rywbeth tebyg fawn iddynt; ond nid wyf yn cofio ar hyn o bryd yn mha Ie. Y mae cynifer a thair llinell yn ormod mewn mor lleied a dau englyn. Ond, cofiwch, ni ddymunwn er dim ddweyd a'ch cyhuddo chwi, Morgan, o'ch bod wedi gweled y llinell- au yma o'r blaen, a gallant fod, yn hawdd ddigon, i chwi megys yn wreiddiol. Mynyddwr.—Dau englyn gweddol iawn. Brytnon.—Dau englyn da rhagorol, teilwng o'r gwrthddrych, a theilwng o'r wobr. Nid oes ynwyf un petrusder i'ch cyhoeddi chwi yn oreu, a Mynyddwr yn nesaf atoch. Yr ydych wedi rhedeg yn dda. Y mae eich coron yn slcr.

DR. Lococx's WAFESS BOM COUOHS, COLDS, AND HOASSB- NESS.—Letter received from the Rev G. Warne, 36, Springfield-place, Leeds: 11 Whenever in times of hoarse- ness, arising from cold or excess of public speaking, I have taken DR LO COCK'S WAFERS, I have invariably foond relief." DR LOOOCK'S WAFERS give instant relief to asthma, consumption, coughs, and all disorders of the breath and lungs. To singers and public Bpeakers they are it valuable for clearing and strengt lening the voice, and have a pleasant taste. Price Is. lid. per box. Sold by all Chemists.

Y MAGNITUDES BARDDOL. loan Madog, Gwilym Ardudwy, Owain Cethin Jones, loan Arfon, Daniel ab Gwilym, Llywelyn Alaw, loan Gwent, a Rodri Arfon. Rhoddasom Ossian Gwent, Brythonfryn, ac Eurglawdd i fewn yn y dosbarth hwn ar y cyntaf, a daeth Rodri Arfon yn mlaen a gofyn- odd iddynt, A ellwch chwi wneud Tawdd- gyrch Cadwynog?" "Na allwn ni yn wir, SET*" fiUa hwythau.^ clywn lais allan o'r seventh magnitude" ac ifeily y bu! Aeth Ossian Gwent I wylo fel plentyn, a throdd Brythonfryn i ddanod i Zealous mai ei ewythr, Vulcan Fardd, oedd awdwr copyright y pwyso a'r dosbaithu; ond nid hir y bu cvn Iddo gael ar ddeall mai yr hen Gymro twym- galon Alaw Goch oedd tad yr idea, a hyny yn y GWLADGABWB ei hun. Bydded Osslan Gwent yn galonog; y mae efe yn well bardd na haner y rhai sydd yn tybied eu hunain yn fwy nag ef. Wrth adael beirdd y seventh magnitude, yr ydym yn teimlo, Mr GoL, fod yn rhaid i n1 wrth gynoithwy y chwyddwydr er mwyn cael golwg glir ar sSr yr eighth magnitude. 1'1' llygad noeth nid ydynt ond megys rhyw haner ymddangos. Nid oes dim yn sefyaloff yn- ddynt, ac nid ydynt ychwaith fel comedau yn tori ar draws yr wybren, gan ddenu sylw y 1 jj8 yn maent rywfodd fel bodau rhyddton, yn gwibio yn aflywodraethus ar draws y ser ereill, ac weithiau yn ymddaneos ynUed amlwg am eiliad, ao rna yn diflanu, t-- 10-,3.3- NI*LICLU LUUUWII mewn cugoiaint mawr. Buom am beth amser yn methu deall pa fodd i gyf. rif am danynt, ond cawsom eglurhad hdlol pan y daeth Ceridwen yn mlaen a dywedyd mai beirdd hanerog ydynt—rhai nad ydynt yn gweled gweith na gogoniant y mesurau cynghaneddoL Gloewasom ein chwyddwydr, a r olwg a gawsom arnynt oedd debyg 1 aderyn wrth naill aden, yn methu yn lan ag ehedeg ond yn dyn hercian heb reol na threfn, heb ymroad ac heb amcan yn y byd. Y mae y rhai hyn yn Red gymwynasgar. Cynorthwy- ant eu gilydd, a gwnant bob ymdrech. i ddyrchafu y naill y llaU, hyd y nod i'r ivrtt magnitude. Y mae ganddynt lawer llwybr a dyfaisi wneud hy». Weithiau gosodantra'?a*r yn Birkenhead, bryd arall yn Nhreforls, ac anogant eu gilydd I neidio i'w harffed, oddi. ynoiwchefo, oddiyno I fryn Parnassus, ac oaaiyno 1 r jfirst magnitude, Y peth dlfiasaf oil, beth bynag, yw fod y ser ereill yn gwrthod eu cydnabod. Y maent hwy i'r ifrst a'r second magnitude^ y peth yw yr M. A. Germanaidd i'r gwir Oxonian—yn gabldraeth, yn rhyfyg, yn ddlm. Dichon y tybia rhai, Mr GoL, mai cellwair yr ydym wrth son fel hyn am feirdd Cymru; ond y mae mynud 0 ystyiiaeth yn ddigon I argyhoeddi unrhyw ddyn rhesymol fod y byd barddonol yn myned yn gyflym i ryw ddl- fancoll tragywyàdol. Nid oes yn awryrun arholiad i ymorchestu ato, na safon i'w chyr- haedd. Yn holl Gymru nid oes ond tua deg cadeirfardd, tra y mae nifer y rhai a alwant eu hunain yn awenyddion, o HIraethog i lawr at Rhystyn a Honddu, yn wyth ugain a saith, heblaw y rhai nad ydynt yn pwisgo ffug. enwau. ZEALOUS. ("» barhau.)

FY NGWIBDAITH. Mr Got,-Pan oedd yr haul yn gwenu yn ngororau gwyrddion y ffurfafen, yr awelon yn crwydro ar eu hanweledig adenydd, yr adar yn cynal eu cyngherddau melusfwyn yn n ham lan mawreddog anian, cyfeiriais fy rgbamraa oddiar gopa uchel a cherygog yr hen Gan Fawr, ger Llandello, I lawr i ddyffryn y TywjL ac ar ol cael ychydig ymddiddan a'r cyfalu awenol a chelfyddgar Ceitho, 0 Llandello, yn ei studio, aethum tua gorBaf y rheilffordd, gan ddysgwyl gweled y ceffyl t&n yn dyfod yn el rwysgfawredd, ac ymaith a mi dros bont Llan- dello, gan ffarwello a'r Ffair-fach a Chastell Dinefwr, a phasio y Derwydd, amaethdy yn awr, ond a fu yn balasdy hardd yn yr hen amser gynt, lie y trigai Syr Harry Vaughan, Marchog o Urdd y Gardas, un o hynafiaid yx Iarll Cawdor presenol. Y mae yn y Gelli Aur yn awr hen wely a gafwyd yn y Derwydd, ac arno yn gerfiedig bais-atfau Harri Tuda^ Iarll Richmond (Harri VIL), ac yno hefyd y mae y corn hirlas, yr hwn a roddwyd yn an- rheg i Hani VII. gan y pendefig Ifan Dafydd, o Lwyndafydd yn Ngheredigion, pan yn arcs yno gyda ei filwyr ar eu ffordd i faes byth- gofiaawy Bosworth. Aethom heibio pentnf diaddum Llandybie, yr hon eglwys a gysegr- wyd i Tybiau, merch Brychan Brycheiniog ac y mae ffynon yn y gymydogaeth, yr hon a elwir Ffynon Tybiau. Yr ydym yn myned heibio y Cross Inn, lie y mae Eisteddfod Gerddorol 1 gael el chynal ddydd Gwener. ac hyderwn y try allan yn llwyddiant perffuth. .v b Myned yn mlaen dros y pytt, fel y gwynt- gadael Pontardulais ar ol-eyrhaedd Aber- tawe,-yno yn gweled llawer o wynebau hynod o siiiol, a ihal yn salw; ambell i hen wreigan yn gweithu cocos, ac yn cadw rmo ofnaawy y bechgyn yn cerdded yn ol ac yn mlaen, un a'i bibell yn el ben, a'r llall al cigar, ac un arall yn cerdded yn dywysogaidd yn ochr rhyw rian nad wyf fi yn adnabod. Bum yn y farchnad yn superintends y petfaaa gwerthfawr a geid yno; un yn gwerthu caw a'r llall yn gweithu ymenyn-pethau sydd raid eu cael er diwallu angenrheidiau y bywyd dynol. Yr oedd yno awm anferth o gig, ac ya wir y mae yn nhref Abertawe ddigon o ddanedd i'w falu, a digon o sachau croon i'w dderbyn. Ceid yno bob peth am arIm- esgidiau ac everything for a pstiny-hosamu du'r ddafad a chwibanoglau dimelau-pob peth am yr aur; a gwae i galon yr hwn na fedd y cyfryw beth addoledig. "Am yr aur rhaid ymorol, Heb yr aur bydd pawb ar ol," ys dywed Clwydfardd. Y mae Abertawe yn dref hardd. Y mae yma lawer o adeiladaa prydferth, a mlloedd o drigolion. Gadawaora hi am Aberdar. Yr oedd yn awr yn wyth ofe gloch, ac hefyd yn Boa Sadwrn, a llawer o gy- meriadau pur ryfedd yn cyd-deithlo a nL Cefais drem ar hen fynachlog adfeiliedig Oaa- tellnedd. Gallem feddwl fod yma le glwra yn yr hen amser; ond erbyn hyn y mae anadi ddelflul aOismx woal okwy thn ahwaoa tmaea goruwcii el phen, y mae haul el mawrwychedd al hysblander wedi machludo, byth I gyfodl mwy; a'r un fath, nid yw ei henwogion hyn- afol hi l'w cael ar y ddaear heddyw. Cyrhaeddasom Aberdar erbyn deg o'r glm* ac ymaith a mi yn ddlseremoni tua thy y cyf- aill twymgalon, y Cymro didwyll, un sydd yn hoffi awen a chan, ac yn gefnogydd i lenydd- iaeth y genedi Gymrelg—Mr J. James (loan Iago), Crown Hotel (gynt o'r Bute Arms). Nl welais ef or blaen er ys hir amter, a da AWH J J$?nyf el weled cyfitaL Y mae o ran el arddull allanol yn debyg i dy wysog. Ac hefyd yr oedd Mrs James yno fel arfer, yn llawn o sirioldeb, a gwenau hawddgar ar el cwyneh. Gellir dweyd am dani hi ei bod "yn goxon iV gw, ys dywed Solomon. Y mae y cyfaill Mr James yn gwasanaethu y swydd o Emigra- V uau y gwananol gwmnlon, a chynghorem bawb yn y cylchoedd hyn o Par- gauwg i roddi eu hymadiiiedaeth iddo pan yn bwriadu ymfudo o wlad eu genedigaeth. Y mae efe yn gwybod am America cystal ac am Gymru, a gellir cael ganddo gyfarwyddiadan buddiol i ba ranbarth o'r wlad arddeichoc hono y mae yn oreu ymfudo. Y mae efe« £ Cymro Gwyllt yn cydwelthredu, feddyllwn. vn V ftwvdrl a nvfoi.im.Jj 7', J 7^ i if J e/wwjraawyr ymtadol. a dan fachgen or lawn ryw, gonest, a dyngaiol ydynt. Yno yr oedd Gwladus fach- nwrdi Mr James, fel angyles dlosgaln brydferth. yn arlun byw 0 ddiniweidrwydd; ei llygaid yn perllo megys ser, a'i gwallt melynwynymdon- awg yn chwifio dros ei hysgwyddau bychain a gellir dweyd am danl yn ngeiriau y bardd melusber, Dewt Hafhesp:— If Grudd fad is llygad gilts llon,-dwy ael Is dellt crychfelynion; Ah! fe alwyd nefolion I hollti aur yn wallt i hon." Neu fel y dywedai yr anfarwol fardd Gymreiff. Dafydd ab Gwilym, am wallt ei anwyl FOIl- fudd:— Ai plisg y gneuen wisgi, Ai dellt aur yw dy wallt di f* Darfu i mi yn fyrfyfyr (chwedl y beirdd) srrt- ansoddi dau englyn t'r bardd a'r Uenor loan lago Y gwr a ddeil y "Goron"—yw Iago,- Ei ymddygiad mwynlon, A'i gariad a saif fel gwron, Yn fawr o hyd yn y fro hoD. Yn y "Crown" y ceir awenydd,-a chAn, Mewn llonwych hwyl heunydd; A dywedaf mai dedwydd Yw ei ffau i blant y ffydd. Y ffydd lenorol feddyUr cofier. Llwydd mawr i'r teulu un ac oil. Yno y darfu I mJ gyfarfod a'r lienor, y bardd, a'r cyhoeddwr an. turiaethus, Mr I. Foulkes, 0 Liverpool. Yr oeddwn yn ei adnabod er ys cryn amaer bell- ach, a da oedd genyf el weled yn edrych cys- tal. Y mae efe yn ddyn sydd yn gyfarwydd iawn a'r lenyddiaeth Gymreig, ac wedi profi el hun yn wladgarwr pur drwy anrhegu y