Y Goleuad

COLEG DIWINYDDOL Y BALA. Nos Wener diweddaf, cynlialiwyd cyfarfod ter- fynnol y Gymdeithas Lenyddol, pryd y traddododd Dr. Hughes anerchiad ar "Religio Medici." Rhoea l y Dr. daisgnfiad o Sir Thomas Brown ei nodwedd- ion, a'i dduli o iyw, gan daflu ainbell i awgrym fuddiol i'w wrandawyr. Yr oedd hwn yn un o gyfarfcdydd goreu'r tymor; y inyfyrwyr yno'n gryno, a'r anerchiad yn fuddiol ac; yn ddyddorol. Wedi'r cyfarfod, cymercdd Dr. Hughes yr oil o honom i ysgoldy y ca,pel i gyfranogi o wledd a baratoisai ar ein cyfer. Ca myfyrwyr y Bala, do ar ol to, y Dr. parchus yn noddwr iddynt. Edwyn ef bob efrydydd ddaw ynia, a. gwyr eu hanes a.'u hamgylchiadau. Wedi bwyta o'r danteithion, diolchwyd yn gynnes iddo am ein cofio'r noswaith hon, ac am ei cfaj am danom bob amser. Pasiwyd hefyd bleidlais o ddiolchgarwch i'r bonecldigesau a wasanaethent wrth y by'rddau, sef Miss Edwards, Mrs. W. Jones, N. & S.W. Bank, Misses Jones, a. Miss Humphreys. The Religiousl apathy of the age and the Remedy," ydoedd testyn papur rhagorol a ddarllen- wyd gan Mr. D. 0. Jones, B.A., yng nghyfarfod yr Undeb Crefyddol nos Lun. Gwnaed sylwadau ar y papyr gan Mri. R. R. Parry, Rt. Davies, J. L. Jones, B.A., Ph. 0. Williams, a, J. E. Hughes, B.A. R.T.

MANCHESTER. Cynhaliodd eglwysi y Methodistiaid yn y lie uehod eu Cymanfa llynyddol Mawrth 13, 14, a'r 15. PregetliMyd yn y guahanol gapelau nos Wener, a, thrwy y dydd y Sabbath, gan v Parchn. Evan Jones, Caernarfon, Owen Owens, Liverpool, R. J. Williams, Liverpool, ac R. Aethwy Jones, Liverpool. Nos: Sadwrn, yn nghapel Moss Side, eynhaliwyd cyfarfod eglwysig, o dan lvwyddiaeth Mr. John Davies, Pendleton. Dechreuwyd gan y Parch. R. J. Williams. Cyflwynodd y Parch. E. Humphreys grynhodeb o ystadegau a cliyfrifon y O.M. am y flwyddyn ddiweddaf. Derbyniwyd gyda fhocynau 298. Derbyniwyd yn gyflawn Riel- oclau 54. Ymacla-wsant gyda thocynau 287. Heb docynau 74. Bu farw 20. Diarddelwyd 3. Nifer yr aelodau ar ddiwedd y flwyddyn 1811. Nifer y plant 505. Nifer y gwrandawvr 2,895. Cyfanswm y derbyniadau at bob aohos, £ 3,674 12s. 5Jc, Tal- 2 wyd o ddyledion y capel an, £ 710. Swm y ddyled ar ddiwedd y flwyddyn, £ 2,949. Nifer a,elodau yr Ysgolion Sabbothol, 1,485. Nifer y llyfrau yn y llyfrgelloedd, 5,784. Gwnaeth y Parch. E. Jones sylwadau ar yr ystadegau, a. rhoddodd anogaeth drter am i eglwysi O.M. Manchester wneyd eu goreu gyda chasgliad Diwedd y Ganrif. Agorwyd y mater penodedig Y llythyr at angel eglwysi y Laodiceaid," gan y Parch. Owen Owens, a, dilyn- wyd ef gan y brodyr dieithr eraill', a therfynwyd cyfarfod lliosog a rhagorol trwy weddi gan y Parch. E. Humphreys. Cafwyd Cymanfa clda ar ei hyd, ac arwyddion amhyg fod y brodyr anwyl oedd yn gwasanaethu yn cael nerth ac arweiniad oddiuchod.

THE GRAND OLD REME-DY L POWELL'S 0 ) D I w EstdI824.. 10 oqcoughs, Colds, |4s!!iinaJBroncliitis I Influenza I SAM jQg., I H ¡! AOE OF CHEMISTS & STORES^^F

DOLGELLAU. Y Tloty.—Dinvy ymddiswyddiad Mr. a Mrs. Hugh Roberts, daetli y swyddi o feistr a meistres yn Nhloty1 yr Undeb yn wag, a dydd Sadwrn eis- teddodd y, Gwarcheidwaid am oriau i ddewis olyn- wyr iddynt allan o 25 o ymgeiswyr. Wedi pleid- leisio I.Qn-et- gwaith, dewiswyd Mr. a Mrs. D. R. Roberts, Bala. Mae Mr. D. R. Roberta wedi cario ymlaen fasnach fel llyfr-rwymydd yn y Bala am flynyddoedd, a, Mrs. Roberts yn ferch i Gwyth- eyrn, meistr T'loty y Bala. Penderfynodd y Gwar- cheidwaid roddi blwydd-dal o zC2,1 6s. 8c. i Mr. a Mrs. Hugh Roberts, y rhai am bron i lleg mlyn- edd sydd wedi gofalu yn rhagorol am y tlodion. Oydymdeimlir yn fawr a hwy ar eu hymadawiad oherwydd sefyllfa. iechyd Mr. Hugh Roberts, a hvderir y bydd rhyddhad oddiwrtli gyfrifoldeb ei swydd yn helpu ei adferiad. Y Gymdeithas Lenyddol.—Cynhahwyd cyfarfod elaf y tymor nos Wener, Mr. O. O. Roberts yn y gada.ir. Yn swyddogion at y tymor nesiij\ dewis- wyd! y Parch. R. Ernest Jones yn llywydd; Mri. O. O. Roberts ac Edward Williams yn is-lywydd- ion; Miss Griffith yn drysorydd a Mri. E. Chvyd Jones, B.Sc., a David Williams yn ysgrifeuyddion. Pasiwyd, hefyd, i gael pic-nic' yn yr haf yn lle'r wledd arferol ar derfyn y tymor.

LLANILLTYD FAERDREF. Nid oes ond odid neinawr ardal yn rhagori ar yr uchod yn y gras o undeb a chydweithrediad a ffyna rhwng y gwahanol enwadau crefyddol a'u gilydd. Mae dros ddeugain mlynedd oddiar pan sefydlwyd Cymanfa Bwnc Undebol yn y lie, yr hon a gynhelir bob blwyddyn ar ddydd Nadolig. Yn ystod y tair blynedd diweddaf sefydlwyd Cymanfa arall, Cymanfa Ganu Ddirwestol gan yr holl en- wadau yng,hyda'r Eglwys .Sefydledig. Dechreu y flwyddyn horn sefydlwyd Cym-deithas Luirwestol Unedig o'r gwahanol enwadau, yr hon er yn ieuanc a gerdda yn gref. Llwyddwyd i gael y Parchn. W. Lewis, Pontypridd (C.M.), a W. Rees. Hopkins- town (B.), i ffurlio y Gymdeithas;, yr hyn a wnaed ganddynt; trwy anerchiadau grymus ac effeithiol. Yn yr ail gyfarfod traddododd y Parch. B. Evans, Barry Dock (A.), araeth ddirwestol odidog. Yn y cyfarfod diweddaf, Mawrth 13, cafwyd gwasan- aeth y Parch. M. H. Jones, Abercynon, yr hwn sydd ar symud i gymeryd gofal bugeiliol eglwys Heoldwr, Caerfyrddin. Testyn Mr. Jonesi oedd Alcohol: ei nodweddion, a'i effeithiau." Y mae y gwr ieuanc hwn yn feistr ar ei waith, yn deall ei bwnc yn drwyadl. Mae llawer wecli cymeryd yr ardystiad dirvvestol trwy gyfrwng y cyfarfodydd a gynhelir genym yn fisol ynglyn a'r Gymdeithas, Cymerwyd rhan flaenllaw gan weinidogion y lie yn yr oil o'r cyfarfodydd. Disgwyliwn y Parch. '— Hughes, offeiriad Llantrisant, i'n lianerch yn y cyfarfod nesaf.—W.LI.

FERRYSIDE. Nos Iau, y Sed o'r mis hwn, yn festri Bethania (M.C.), Ferryside, ydoedd noson hapus a llawen. Yr achlysur o'r cynulliad oedd, fod y dosbarth Beiblaidd yn y le wedi cyfrif mae eu braint a'u dyledswydd oedd dangos parch lie yr oedd parch yn ddyledus.' Y mae y boneddwr parchus, a'n brawd anwyI a hoff, P. J. Wheldon, Ysw., Manager y National Provincial Bank of England, Caerfyr- ddin, yn byw yn Ferryside, ac yn weithiwr glew yn ngwinllan ei Arglwydd yn eghvys fach anwyl Bethania. Ar hyd y gauafau 1902 a, 1903, y mae wedi cynal dosbarth Beiblaidd tra llwyddianus yma, penderfynwyd gan hyny gynal gwledd ddameirch- iol i'n hathraw ffvddlawn a, charedig ar y noson ddywededig, ac felly Mr. Wheldon oedd ein gwestwr. Am 7 o'r gloch, daeth yr holl aelodau yn/rvno ynghyd, a'r gwestwr serchog yn eu plith, Cafwyd y festri wedi ei gwisgo a'i haddurno yn brydferth, a'r byrdda,u hefyd wedi eu haddurno a blodau palm wydd, &c., ac yn gruddfan yn drwm dan faich o ddanteithion a blasusfwyd o bob math. Yn llywyddu, yr oedd M. Williams, Ysw., E-va House; ac yn y gadair is-ly\vyddol eisteddai R. Jones, Ys.w., Tresihyood. Gofynwyd bendith gan y Parch. D. J. Lewis, ac ar ol gwneyd cyfiawnder a'r pethau a ni ein hunain, gofynodd y llywydd am anerchiadau gan y beirdd, a ehafwyd anerch- iadau hapus a phwrpasol dros ben gan y Parch. J. Thomas a Mr. John Thomas, ac eraill; ac wedi hyny cafwyd y llwnc destynau canlynol: —(1) Y Brenin a'r teulu brenhinol, gan y Llywydd. (2) Ein gwestwr, gan y Parch. J. Thomas. (3) Y llywyddion, gan Mr. Wheidon. (4) Gweinidogion o bob enwad, gan yr Is-lywydd. (5) Y Dosbarth Beiblaidd, gan y Parch. D. J. Lewis. Anrhydedd- wyd yr ollmewn modd gwresog, ond yn enwedig yr ail, sef Em Gwestwr, gyda. brwdfrydedd gwresog (nidi mewn gwirodydd o unrhyw natur cofier) trwy godi ar ein traed a churo dwylaw. Ar ol byii, caf- wyd amryw adroddiadau, anerchiadau, a rhydd- ymddiddanion difyrus, eydrhwng pa, rai canwyd amryw Solos, Duetts, a, Quartettes, a phob un yn cael dcrbyniad croesawus. Erbyn hyn, er ein syn- dod, yr oedd yr arnser yn dirwyn yn gyflym, fel rhaid ymadael a thystiolaetl. ein hynafgwyr oedd fod yr oil mor hapus a, dinwed ddifyrus fel y buasai Yllddymul101 pe gallesld treulio dwy awr yn rhagor yuo.

E^steddodd dros haner cant i swper yn, Llan- dderfel nos Wener diweddaf ar ddiwedd y tymor y nyfarfodydd darilen. Dil,„„,vd y cyfarfod/dd dda ar hyd y tymor, a chafodd y plant a'r bobl leuamc a'r dosbarth hynaf fantais trwyddynt i barotoi ar gyfer yr Arholiad Sirol, a dylai nifer dda sefyll a< phasio yn llwyddianus.

trwi ^midogaeth o eglwys Pontyberem i fyned i rlrlfy os')ar^'1 ar.' brawf, y Parch. J. LI. Thomas am nU 61 Syhoeddiad^ Trefnwyd person.au i ofalu cani*\r ,ai;hoiiad. Dosbarth Llanelli: Rhoddwyd tv nf 1 eS^Yys Libanus, Pontardulais, i brynu TSo-nn aSaUactk y caP(; Gyda golwg ar adeiladu ach "711 Cross Bands, penderfynwyd fod yr Y |°S "ae' ei gyfiwyno i sylw pwyllgor yr adeiladu. Yr llr awd a f" dros y Dosbarth yn Mhentwyn ar enoT ynS^y^a brodyr o'r eglwys, i fod yn bres- rv„ .y1?1 y pwyllgor. Y pwyllgor i gyfarfod mewn vnM i90' a'r C.M. nesaf. Yr Ysgrifenydd i'w alw ghyd. Penodwyd y Parch. Daniel Williams, ^azareth, a Mr. David Davies, Cilrhedyn, i fyned f'ntwyn i ymddiddan a'r ymgeisydd sydcl yno am M einidogaeth. Dosbarth Llandeilo Gwnaed bartv,1 U -yda "°'Vl'g ar yr arlioliad yn y Dos- • Fod diolchgarwch i'w gvflwyno i'r Parch. y n, illianis, Llanddeusant, am ei garedigrwydd I \aue^u su'm y gw'O'bnvyon i'r plant yn yr fori° ar lafar. Penodwyd y Parch. T. Parry i l'la ^Srifenydd, a Mr. David Da-vies, Brynber- yn drysorydd, mewn cysylltiad a'r Genhad- dd f • ar^r<^°^ .yn y Dosbarth. Dosbarth Llauym- if1'1/ Enwyd personaiU i fod yn ofalwyr yn yr Goliad Sirol. Fod pob eglwys o fewn y Dosbarth ft ei\°di person cymwys i ofalu am gasgliadau y i\ ria^aothau. Trefnwyd fod Cymanfa, Ddirwestol fv chynai1 yn Llangadock yn mis Mai. Perider- •yi\vyd fod Mr. John J. Jeremy, o eglwys Heoly- a }°j' Caerfyrddin, yn cael. ei le yn ein plith fel ffUv! 2 r C.M. Penodwyd y Parch. Maurice Gri- i A., a T. Thomas, Ysw., Disgwylfa, i fyned f8yfarf°d sefydlu y Parch. M. H. Jones1 yn'Caer- Galwodd y Parch. Morgan Jones sylw at fe^sgliad y Forward Movement, a, darllenodcl restr i'r l tt'ysi sydd wedi oasglu. Rhoddwyd anogaeth ^ghvysi sydd heb gasglu i wneyd hyny yn fuan, y pneriderfynwyd fod diolchgarwcli y C.M. yn cael ati ai)i n i Mr. Frank Eynon, Llanelli, am ei was- adri r erthfawr gyda'r cylchlythyrau. Cafwyd da d 0 weithrediadau pwyllgor y cylchgronau, V)ir ^en"'yd y cyfrifon, a phenderfynwyd ein bod f0jan S?1 ca'is at bwyllgor y Myfrau iddynt i drefnu Yin f Ffydd i gael ei gwerthu am 1ft'is rlies- (j ac fod hanes! y Oyfundeb i'w ysgrifenu yn „^?inra*ig ai Saesneg mewn arddull boblogaidd, a'i onr -°i i San y Cyfundeb, a'i wertbu am brisi pobl- Hp ri Penocl«Tyd y Parch. S. Evans a Mr. Har- s» Caerfyrddin, i arohwilio cyfrifon, y cyich- ]v0nau- Cadarnhawyd penderfyniadau Pwyllgor 0\"Ve^ Ganrif. Hysbysocld y Parch. S. Evans, ho;md«'yfi-an, fod un o'r cenhadon sydd yn y wlad n ar hyn o bryd yn bwriadu talu ymweiiad a'r sir (j „nils Mai. Penderfynwyd fod Mr. Evans i C MUU daith—y cyhoeddiad i'w ddarllen, yn y v'(: iiesaf. Mewn pcrthyiias i ymddiriedolwyr yj. y Oefn-yr-Abbey a Capeil-dewi, gosodwyd ar q. ysSrifenydd i anfon at eglwysi Llanart-hney a ,er aPe|-dewi i'w hysbysu mai hwy sydd i weithredu 0 iCae' yr hyn sydd yn angenrheidiol i orpheniad. ^w°dd y Parch. Maurice Griffiths, M.A., sylw at hadaeth Gartrefol, a dywedai y byddai iddo IfoJk1 a i- brody.1' syd-d' wedi eu penodi gan rai o'r SWe 1rn'lli,C'<m °fa'u am y Genhadaeth, ac a'r od«. 1 trwy y eal^'ysi yn uniongyrchol.. Pen- ffixi y Parchn. W. D. Williams, Maurice1 Gri- ddi S'• a I-'e'»vi3i Ysw., Arybryn, Caerfyr- ae n:,1 f.yned i'r cvfarfocydd a gynhelir yn Llanelli Gal ?^awe mewn cysylltiad a'r Mesur Addysg. a trysorydd sirol sylw at y Drvsorfa Sirol, oj a['nha\vyd penderfyniadau y Pwyllgor Aria,n- j-q, ^adarnhauyd pendei'fyniadau y Pwyllgor a fu i ystyriaeth achosi Pendine a Bed chv«Si Trefnwyd fod Cymdeithasfa Hydref i'^v ynaJ. yn y. Bettws, Ammanford. Y C.M. nesaf cVfar'fyn Llanedi, Ebrill 28, 29. Y ■fttat cyntaf am un o'r gloch dvdd Mercher. i^yfarfcd pump o'r gloch fydd 'Addysg vr Ujj T^c'' i'w agor gan y Parch. R. Salmon. Yr nr; i fod o dan sylw boreu dranoeth, yn, y J»e gyffrodinol, i arwain, y Parch. D. ""Phillips. 7k ceT't>yda.u yn cyfarfod y dieithriaid yn \vv"i 0n, Pantyffynon, tua 12 o'r sloch. Rhodd- Vdd San y Parch. Nantlais Williams y ^dd'' £ 'vuyg yn O.M. Mai at yr angenrheid- newyddiadur wyt.hn.osol crefyddol i'r ach0i0 Cafwyd hanes manwl am sefyllfa yr °'r y. y Dosbarth gan Mr. Charles James, un yjudd'Jj yyr' Cafwyd hanes yr achos yn v lie, ac danwyd a blaenoriaid yr eglwys. Pender- JohnM cofion y C.M. i'w anfon at y Parch. J. j01, Sam> Ferryside. yn ei gvstudd; at Mr. Llwynderw, Caerfyrddin, yn ngwyneb •^anipl a? > ac a^ blant y diweddar Mr. etholicj es' Bhydargaeau, yn eu trallod. Yr ^arc'hvi T' fyned i Gymdeithasfa Mehefin, y L!a,nf, JosenSr Towis, Pontardulais, Thos. Parrv, Hes T.i Phillip Jones, Llandilo, Mri. J. Har- J°tl,L a''stepliau, W. James, Llangadock, J. W. ai'ch'n rrand]'°- Pi" Gynianfa Gyffredinol. y Mi -61: ^omas Phillips, Siloh, D. G.' Owens, Cyd- Evans, Cwmdwyfran, Mri. E. Stephens, Vs n ai1; J- G- Anthony, Cydweli, Jonah Wil- a.Vl1 v Vn;" "j^^yfrari. I fod ar Bwyllgor y Llyfrau r Bu-vii nesaf. Mr. Win. Eynon, Llanelli. •v Par-r.1. ^r yr Ysgol Sabbothol am dair blynedd, v. U'- -Phillips, Glogue. I fod ar Bwyllgor ,arch cj ae Gartrefol am y flwyddyn hon, y ein Y^amuel_Evans a Mr. D. R. Williams. Llan- •T y Mm, y gyffredinol, cafwyd ymdriniaeth tu"'Vdd 'rl1 -Addysg. Gwnaed sylwadpu gan y Cad- fn^Winfar<in" W- Lewis. E. Davies1, Llan- ^^ethwyd gan y Parchn. J. Oliver, l/ai"crog<5 Levi'is, Caerfyrddin, W. Davies, ^charrk -c^antlais, Williams, Ammarford, W. T, pS!ton Ferry, W. M. Davies, B.A., Hen- M T ps' J- T. Davies, Llanstephan, > Jo»es, Llanelli.