Y Goleuad

TRADDODODD Syr H. Campbell-Banuerman. Araeth yn Leeds nos lau oedd yn deilwng o dra- -a ddodiadau Syr H. Campbell-Bannerman yn Leeds. goreu ar- weinwyr v blaid Rydd- mol Cyraerodd olwg eang ar gwestiynau, to,awr y dydd, gan roddi datganiad cryf a. chlir 0 bolisi y blaid ar y mater ion ag y bydd yn ai(i i'l" etholwyr drwy y deyrnas cyn hir ddat- SaU barn arnynt. Pasiodd, gyda dim ond eu y iiia,it gwestiynau sydd. yn proii au- fedrusrwydd ac anallu y Llywodraeth bresenol, -.gau nodi yn eu plith annhueddrwydd y Lly- wodraeth i geisio heddyehu rhwng Ar^wydd + enrhyn a i weithwyr, ac i erlyn Mr. Whitaker l'§ht,—a dangosodd fod yr etholiadau di- ^eddar yn dangos fod y wlad yn deffro i'w chyf- l'lfoldeb. Yna, gofynodd a- oedd digwyddiadau 1 %n,yddoedd diweddaf wedi cyfnewid rhyw- eth ar ddyledswydd y blaid Ryddfrydol tuag at y cwestiynau mawrion sydd wedi cael lie Jaenllaw yn ei chredoau a'i hamcanion. Yn tolaenaf oil y mae yr egwyddor o gydraddoldeb jefyddol, yr hwn sydd mor bwysig ag erioed. Mae y Mesiar Tir sydd yn cael ei gynyg gan y •kiyAvodiaeth yn gwneyd cwestiwn yr Iwerddon toor bwysig ag erioed, ac yn dangos nas gall yd yn nod Llywodraeth o Undebwyr lai na, §»sod i fyny yn Iwerddon ryw blaid fawr gen- ulaethol, yr hon sydd yn sicrhau taliad prydlon yr:arian a fenthycir. Nid yw safle. Ty yr Ar- glWyddi ychwaitli ronyn llai boddhaol, ac y mae ar^eth r. Balfour i'r bragwyr wedi profi nas d cwesitiwn y fasnach feddwol gael ei ystyr- eM yn deg gan y Llywodraeth bresenol. Ar S^estiwn mawr cynildeb gydai threuliau cy- °jddus y Deyrnasi, y mae gwalianiaeth han- a. pharhaol rhwng v Rhyddfrydwyr a'r ^idwadwyr. Nis gall unrhyw wlad, pa, beth y»ag fyddo ei hadnoddau, ymgynal o dan y sydd yn a,wr yn cael eu: gosod ar y 'fid hon. Er pan ymddiswyddodd y Llywod- ^eth Ryddfrydol yn 1895, mae treuliau y w'lad- ^la,eth wedi mwy na dyblu. Mae yr araeth t rhoddi cyweirnod rhagorol i'r blaid Rydd- ^ydol, ac nid oes amheuaeth nad yw Syr H. ^pbell-Bannerxnan yn yr araeth hon wedi P ofi ei fod yn arweinydd doeth, diogel, a saituog. ^ALWodd Mr. Herbert. Herberts sylw Ty y Cyff- dIn nos Fawrth at, sefyllfa amaethyddlaeth "^■^aethyddiaeth. f' ya N ghymru. yn Nghymru, gan gynyg penderfyniad. yn datgan barn y Ty fod argymhell- iadau y Ddirprwyaeth Dir M sylw dioed y Senedd. C'yfeiriodd tir r^'ert Roberts at y ffaith fod cwestiwn y yw Iwerddon i gael sylw neillduol y Ty y cLan°e^) ai byddai hyny yn iiiwym O' ddwyn HaS ] W.n y yn Lloegr a Chymiu i sylw. W ystyriaeth arbenig i G-ymru, oherwydd ^Wa^lan^aeth cenedl, iaith, ac arfeirion §Vinv5i7r- amaethwyr a'r tirfeddianwyr. Ar- ia^ y Ddirprwyaeth Dir ddau gyfnewid- bl tenant hawl i'w fferm. am dair ar farwolaeth y perchenog neu ^lant yr ygitad, ac nad oedd; y tenant i'w golU ^th heb ad-daliad am welliantau ac am hefyJ61 Dadleuai Mr. Herbert Roberts, ^ros gael rhodd o dair neu bum' mil y ama y* hyrwyddo cydweithrediad ymhlith wyr Cymru gvda. llaethdai, &c. Cefnog- a, eynygiad ga,n Mr. Ellis Griffith, yr hwn ystyriaeth, Mr. Han bury y ffaith gtyini Ptwyaeth yn unfrydol o blaid yr aw- ^"yftirf aU a y 34 o gynrvcihioiwyr o< gofy^ oe^ yn y Ty, lief yd, yn unfrydol yn UieAvjjaia 1-r ^grymiadau hyny gael eu rhoddi ^lith.61^16 ac^" ^tegwyd y eynygiad, yn rt £ an' Major Wyndham Quin, Slaiiey r kk Boscawen, Milwriad Kem.yon- ^taeth M* tt1 Roberts- Nid oedd yn ^yfeiiiodr) Hanbury nemawr o ddefnydd cysiu-. 0 ^laic] y1 hyn a wneir gan y Llywodraeth nad3 aniaethyddol yn y Colegau, a. yniru { yn adda,w dwyn mesur tir i i oecld ganddo wrthwyneb- a eynygiad-. Yr umg gyfncwidiad v^lluni A Banbury ydoedd mabwysiadu y Mau svd^enCana^ ° 0?°^ baneri ar y cer- 1 ^^arip-Z yn cario y llytliyr-au drwy'r wlad, 08 beth fydd y rliagolygon am y tywydd. Ar derfyn y ddadl, dadleuodd Mr. Herbert Lewis drcs banu coed ar dir diffaith Cymru, ac addawodd Mr. Hanbury syhv! i hyn, gan fod y wlad yn prysur gad ei hysbeilio' o'r oil o'i choedydd; ond dadleuai Mr. Nolan mai yn yr Iwerddon y dylid dechrcu planu. TRADDODODD Arglwydd Ros.chery araeth nod- edig vn Nhy yr Arglwyddi nos Fawrth ar dreul- Ymosodiad I Argrlwydd Roeebery. Arglwydd Rosebery. iau milwrol y Llywod- raeth. Yn destyn i'w araeth evnygiodd ben- .1 n dcrfyniad yn cymcr- adwyo Iiuriiad Cyng'cr Ainddiflyiiiad Cenedl- cl I aetbol, am yr hwn yr oedd y Toriaid yn ddyled us) i'w wciiiiyddiaeth fyrlioedlog ef. Cymeradwy-; y ai y cyhllun hwn am ei fod yn sicrhau sefydlog- rwydd ao unffurfiaeth yn ein gweithrediadai't milwrol, a dadleuai y dylid, er mwyn perffeith- iad y cynllun, gael milwr fel Arglwydd kit- chener yn weinidog rhyfeL Nid oedd UTI gwrthwynebiad cyfansoddiadol i hyn, gan y gallaigweinidog felly fynychu cyfarfodydd y cyfrin-gyngor yn unig pan fyddai materion cys- I Z!l ylltiedjg a'i swydd ef dan sylw; Beirnadodd rif ac ansawdd ein byddin, a dadleuai fod y cri am gynydd yn ein byddin yn seiliedig ar gam-, y Eiyniadau am yr hyn y gallai pin milwyr wneyd pe codai gwrthryfel mewn rhanau pellenig o'r ymerodraeth. Yr oedd yr araeth yn un feistrol- gar a llym, ac yn dangos unwaith yii rhagor y fath arweinydd rhagorol fuasai Arglwydd Rose-. bery i'r blaid Ryddfrydol pe buasai yn meddu ar argyhoeddiadau sefydlog a, chydwybod- ol. Nos Sabbath diweddaf bu farw D'eoii Farrar, yn neondy Ca,ergaint, wedi nychdod maith, yn 72ain mlwydd oed. Gwr yd- I Marwolaeth I Deon Farrar. oedd ag y teimlir chwith- dod a s'alar drwy yr holl fyd Cristionogol oherwydd ei far- wolaeth; oblegid bu yn un O' bregethwyr mwyaf poblogaidd yr Eglwys Sefydledig am dymor, ac yr oedd rha-i o'i lyfrau wedi eu cyfieithu i bron holl ieithoedd Ewrob. Ganwyd ef yn Bombay, ac er fod ei dad yn glerigwr, i'w fam y priodol- ai y Deon y dylanwad cryfaf er daioni a deim- lodd yn ystod ei fywyd. Nid oes iddi gof- adail yn y byd," ebai wrth son am ei fam ond y wedi gadael i'w1 hunig fab adgpfion am, sant." Oddiwrthi hi fe'i gwahanwyd yn gynar, gan iddo fyned i King Williams' College, Isle of Man, yn wyth oed, a phasiodd oddiyno i King's College, Llundain. ac eilwaith, wedi graddio yn mlaenaf yn Mhrifysgol Llundain, i Brifysgol Caergrawnt. lie yr enillodd safle uchel yn ei arholiad terfynol yn 1854. Yn 1854, hefyd, f^deiniv^d ef yn ddiacon, ac yn 1857 yn offeiriad; ac yn 1858 cyhoeddodd y cyntaf o'r llyfrau sydd, wedi gwneyd ei enw mcr adtia- hyddus, Eric,llyfi' yn desgrifio yr ysgol y bu ynddi gyntaf. Dyg'odd ei lyfrau a'i ysgrif- au, yn ouatal a'i ddawn eithriadol fel pregeth- wr, ef i sylw! ar unwaith, a rhoddodd awdurdod- au yr Eglwys Sefydledig iddo bob anrhydedd a ma.nta.is oedd yn bosibl. Daeth yn. ffafrddyn gyda'r Frenhines Victoria., yr hon a'i penodDdd yn Ganon Westminster a rheithor St. Mar- garet's. Rhoddodd hyn gyfle ardderchog iddo i ddwyn i'r amlwg' ei ddawn fel pregethwr, ac ar un, cyfnod yr oedd yn un o'r tri pregethwr mwyaf poblogaidd yn y Brifddinas. Yn gyf- ochrog a hyny enillodd boblogrwydd dirfawr fel awdwr, ac yr oedd poblogrwydd y naill dalent yn helpu poblogrwydd y liall. Ei lyfr mwyaf adnabyddus ydoedd Bywyd Crist,' yr hwn a, gyhoeddwyd yn 1874, ac a ddilynwyd yn fuan gan 'Fywyd Paul,' Dyddiau Boreu- af Cristionogaeth,' a. Bywyd y Tadau,' a lliaws o lyfrau llai adnabyddus. Mae y llyfirau hyn yn ei oSlOd allan fel ysgblhaig gwych, yn meddu defnyddiau dihysbivdd, ond yn brin o graffder beirniadol, ac o gydwybodolrwydd i, wrthod syniadau barddonol ac arwynebol pan y bydd- ent yn anghywir neu yn hollol anmlierthynas1- 01 i'w fater. Yn ei lvfrgell fel yn y pulpiid. tueddai at wisgo ei holl syniadau mewn, iaith flodeuog, Wedi ei beichio yn ormodol ag ansodd- eiriau, ac nid oes yn yr un o'i lyfrau arwyddioh eu, bod i fyw yn hir. Coleddai syniadau eang gyda golwg ar lawer o gwestiynau, yn arbenigj ynghylch Tragwyddol Gosbedigaeth. Cy- hoeddodd gyfrol o bregethau, y rhai a fuont, yn destyn llawer o ddadleu, ao a sfeliaaant dynged eu hawdwr i farw heb gyrhaedd yn uwch iIaJ deoniaeth. Meddai yn ddiameu ar dalentaU disglaer; ond wrth edrych yn ol ar ei fywyd, 3J chofiOJ y gobeithion a, gysylltid a'i enw: ddeng mlynedd ar hugain yn ol, nis gellir lfei na, thelmlo, yn siomedig heddyw wrth weled pa. mcr ychydig o waith arhosol a wnaeth. NID oes hyd yr ad eg yr ydym yn yggrifenu un- rhvw siciwydd wedi ei dderbyn ynghylch yr Helyntion Bethesda. ymgynghoriad sydd yn myned 1-1 n ymo ymlaen rhwng y ddwy blaid yn --I b c Mcthesda drwy gyfrwiig yr Ar- glwydd Brit t4 aniwr. Mae; cxy- chweliad diocd arweinvvyr y gweitlnyyi' i Luii- daiu foicu ddydd L'nu yn ilioddi rhyw gymaint 0 sail i'r gcbsithio: fod gobaith i'r ddwy blaid gylun.0'. Dywedir mai y.ddau bwynt ag y mae anhawsder yn eu cylcli. ydynt cydnabod liawi- iau y pwyllgor, a, dychweliad AT oil o'r hen Y.. weithwyr i'r chwarel. Gwrthoda. Arglwydd Penrhyn ystyried y naill na'r llall. Yn y cyf. aiTtser y mae ei Arglwyddiaeth, wedi ysgrifenti llythyr maith i'r £ Timca gyda'r amcan o egiuro i ddarllenwyr y newyddiadur hwnw beth yw gwir sefyllfa pethau. Diaii fod Arglwydd Pen- rhyn yn deall erbyn hYll pa, beth yw barn y wlad am. y cweryl rhyngddo ef a/i weithwyr, ac ang- cnrlieidiol iawn ydoedd iddo geisio egluro. I 6 u roddi y pwys ar yr oil i, ddywedai, a,c i brofi dichell a brad y rhai sydd o'r tucefn i'r gweith- wyr, dywed Arglwydd Penrhyn fod Mr. Michael Davitt wedi dweyd wrth Mr. J. Gibson, golyg- ydd y. Ca,mbria,n News,' fod y Sosialiaid, wedi peilderfynu cymeryd mcddiant o chw'arel y Penrhyn, a'i gweithio er budd y bobl! Ni bydd neb t synu osi dywedodd Mr. Michael Davitt hyn wrth Mr.. John ,Gibson, na, bod Mr. John Gibson, wedi mynegu'r chwedl i Arglwydd Penrhyn. Ond y mae gwaith Arglwydd Pen- rhyn yn y&grifenu llythyr i'r Times i osod sail ei achos ar y fitli chwedl wrachaidd yn profi. nad yw ofn bwganod nos wedi cilio o'r tir. Bydd cyhoeddiad y chwedl yn egluro llawer ar gys.yl It iadau pethau nad ooddynt, yn hollol am- lwg o'r blaen. Dengys Mabon pa. mor wahanol ydyw ymddygiad pendefigion fel Arglwydd Bute, Arglwydd Dun raven, Arglwydd Wim- borne, Arglwydd Windsor, ac Arglwydd Aber- dare, tuag at eu gweithwyr yn y De. Egluro y gwahaniaeth hwn ydoedd prif wasanaeth y cyngaws diweddaf, ac os costia. o. ddwy i dair lhil o bunau i Mr. W. J. Parry, mae'n amlwg iial bydd gweithwyr y deyrnas yn ol o'i gynorcli- wyo. YN ngharchar Essex, mae dyn o'r enw Samuel Herbert Dougal, 45 oed, yn aros ei brawf ar y Dirg-elwcli 11 Moat Farm. cyhuddiad o ffugio llaw-nod- iad Missi Camille C. Holland ar yr 28ain o Awst diwleddaf. Ynplvn evb-iitidinil hwn v 0-j — -j —^ j mae un o'r digwyddiadau rhyfeddaf yn lianes troseddau a throseddwyr yn arcs hyd yn hyn yn ddirgelwch er gwaethaf pob ymdrech o eiddo yr heddluL Preswylia Doug,al mewn ffermdy o'r enw Moat Farm, yn Clavering, ger Saffron Walden, yn un. o'r rhanau mwyaf unig yn Essex. Cyrhaeddodd i Saffron Walden yn Ion. 26, 1899, a chyidag ef yr oedd boneddiget1,—■ Miss Holland, fel y tybir yn awr,—a buont yn. byw mewn llety yno hyd fis, Ebrill. Yr adeg hon prynodd Dougal y Moat Hall Farm,, a sy- mudodd yno i fyw. O'r adeg hyny ni chlywodd. yr un o'i pherthynasau air a hanesi Miss Hol- land, ac nid oes neb wedi ei gweled na chlywed. gair o'i lianes1. Yn. ddiweddar newidiodd Dougal cheque wedi ei harwyddo gan Misa Holland, ac mewn canlyniad i rywbeth, a. ddaeth i glustiau yr heddgeidwa.id, cymerwyd Dougal i fyny yn Llundain, pan yr oedd vu ceisio newid nodau am aur yn y Bank of England. Yn ei logellau ar y pryd yr oedd £ 500 mewn hodau, a £63 mewn aur. Er yr adeg y cymerwyd Dougal i'r ddalfa y mae yr heddgeidwaid wedi cymeryd meddiant, o'r Moab Farm, ac wedi bod yn archwilio y fawnog sydd] o amgylch y tv, wedicodillawr y ty, ac ynj gwneyd pobpeth yn eu gallui glirio y dirgelwcli. sydd ynglyn a'r lie. Ond hyd yr adeg yr ydym. yn ysgrifenu, nid oedd dim goleuni wedi ei daflu ar ddiflaniad siydyn Miss Holland, na dim aw- grym pa bethfu ei thynged, heblaw fod chwedl- au yr ardalwyr a hanes. blaenorol Dougal VTD rhoddi digon o reswm dros ddymuno ami i ym- drechion yr heddgeidwaid droi allan yn llwydd- ianus.