Y Celt

ABERYSTWYTH.—Goleg y Brifysgol i Gymru.- Y mae dau o fyfyrwyr y coleg hwn, sef Mr J. E. P. Da. vies. Merthyr, a Mr A. T. Evans ,Llandysul, wedi enill ysgoloriaeth gwerth 25 gini, ya Hospital St. Mary, Llundain.

I St. Jacobs Oil Us the grandest remedy in the world. It conquers pain always quickly and surely, itpenetrates deep. It acts like magic. It relieves pain at once. No waiting. No dosing with quantities of medicine. It is an outward application, harmless and sore. Endorsed by Lady Floremce Dixie, Right Rev. Bishop Richardson, Henry Tollemache, M.P., the Rev. W. J. Canlfield Brown, M.A., the Sev. Edward Singleton, M.A., D.D., and thousands of others equally prominent. No other medical discovery since the world began hall ever received such strong endorsement as St. Jacobs Oil, No person hereafter need duffer from Bhemuatie 01 Neuralgio padnajoi St. Jaoobs Oil conquers paan.

TRO YN YR ALB A N. [GAN ELWYN, LLUNDAIN.] Byr fu ein harhosiad yn Aberdeen. Rywfodd 'doedd dim neillduol yn y ddinas i dynu ein sylw fel teithwyr, ag eithrio cofadail Bruce a'r Athrofa. Felly ar ol cerdded drwy ddwy neu dair o'r prif strydoedd, a sefyll yn mhulpudau tair neu bedair o'r prif eglwysi, cychwynasom am Glasgow. 'Koedd y bobl yn brysur wrth y cynhauaf llafurar ymylon y rheilfyrdd, ac nis gallem beidio eu cydmaru fel ffermwyr yn y rhan hon o'u galwedigaeth a'r Cymry. Yn wir cawsom fantais. i weled a sylwi ar chwech neu saith o wahanol ddulliau yn yr Alban a Gogledd Lloegr o gasglu y cynhauaf ynghyd a'i ydlanu dros y gauaf; ond nis gwelsom yn un rban o Loegr na'r Alban ffermwr yn cymeryd y fath ddyddordeb yn ei vdlan, ac yn adeiladu a thoi ei ddeisi llafur yn null cryno a phrydferth y ffermwr Cymreig. Mae'r Sais yn well na'r Ysgotyn yn y rhan hon o'i waith. Gwelsom rai ydlanau ynghymydogaeth Efrog a Chanter- bury yn agos cystal a'r rhai gwaelaf welir yn Nghymru. Ond dim un tebyg i ydlan y Plas Llandebie, a rhai cyffelyb. 0 ganol y golygfeydd prydferth hyn daethom i fewn i ddinas brysur, bwysig, gyfoethog a neillduol fudr, Glasgow. Son am.East End Llundain, 'does yn Llundain yr un gongl ddeil gydmariaeth am frynti a rhai o heolydd Glasgow. Nis gwelsom gymaint o wragedd yn cerdded yr heol yn droednoeth coesnoeth" yn unman erioed ag a welsom yn y ddinas hon. Mae'n debyg mai Gwyddelod oeddent gan mwyaf. Ar y cyntaf yr oedd gweled un yn peri i ni aros yn y strýd i syllu ami, ond ar ol teithio ychydig o gwmpas cyfarfyddem hwy yn mhob cyfeiriad, rhai o honynt yn wragedd glan cryno yn eu gwisg a'u hedrychiad, eto yn cerdded yr heolydd beunydd heb esgid na hosen. Ond er fod Glasgow ar y cyfan yn ddinas front, a'i hawyr yn dywyll a. thrymaidd mae ynddi rai lleoedd hynod dyddorol, a He neu ddau neullduol o brydferth. Adeilad dyddorol iawn yw Eglwys Gadeiriol St. Mungo yr hon gydag un eithriad yw yr unig adeilad yn null yr eglwysi henafol sydd yn aros yn yr Alban. Dechreuwydei hadeiladu yn y flwyddyn 1115, o'r adeg hono hyd heddyw y mae ei hanes yn llawn o'r dydd- ordeb mwyaf. Maeei ffenestri, 159 o rifedi, wedi eu gwneyd o wydr lliwiedig Munich. A'i cholofnau, y rhai sydd yn rhifo 147, wedi eu cerfio yn ardderchog. Mesura 329 troedfedd ar ei hyd, 63 ar ei lied, ac y mae ei tbwr yn 225 o uchder. Ar yr ochor ddwyreiniol i'r lie hwn saif un o'r lleoedd mwyaf dyddorol a phrydferth y buom ynddo erioed-Y Necropolis: neu brif gladdfa y ddinas. Hyd nes y gwelsom yIle hwn credem mai y Glasnevin Cemetery yn Dublin oedd y gladdfa brydferthaf yn Mrydain Fawr. Ond y mae safle y Necro- polis ar ben craig uchel yr hon sydd wedi ei naddu yn risiau uwch grisiau, ac orielau uwch orielau, a phob gris ag oriel yn adduroedig a. chofadeiladau o bob lliwallun, yn ei gwneud yn weledigaeth o brydferthwch," yn ymyl yr hon nid yw y Glasnevin ond mynwent gyffredin. Gelwir y fynedfa bry4ferth o'r eglwys gadeiriol i'r gladdfa yn Bont yr Ocheneidiau." Ar gap uchaf y graig saif cofadail ardderchog John Knox, o ymyl pa un ceir golwg lawn ar y ddinas wrth ein traed. Heb fod yn mhell ar y llaw dde saif cofadail Edward Irving, oddiar fedd yr hwn y cymerasom ddeilen werdd i'w chadw a'i

Loegr yw'r capeli Seisonaeg yn Nghymru wedi bod, ond yn Eglwys Loegr mae par- adwys gyflawn y Cymro uchel ei olwg a'r balch ei galon. Mae yspryd Seisnig yn gryfach yn Aberhonddu a Chaerfyrddin nag yn y Bala, ac y mae y Seisonaeg yn iaith teuluoedd yr athrawon sydd yn Ngholegau Aberhonddu a Chaerfyrddin, a'r caniyniad yw v mae y ddau goleg uchod wedi troi ugeiniau o offeiriaid allan o'r athrofeydd uchod, tra nad oes un offeiriad wedi ei fagu yn Ngholeg y Bala. Diau fod yr yspryd Seisnig wedi eydio yn ddwfn yn nghyfansoddiad yr Hen Gorph fel y'i gelwir, er fod yr Anibynwyr yn llawer hynach enwad. Yr oedd yr Hen Gorph gynt yn hynod o Gymreig, ae yr oedd pob math 0, gegan crefyddol a golygon dowiol yn cael eu coleddu ganddo. Nid oedd yr un enwad yn proffesu gwneud cymaint yn erbyn balchder o bob math a hwn, a gel- wid pawb wrth eu henwau, heb na Mrna Mrs i'w rhagflaenu. Ond y mae Shon Gorph yn prysur droi yn John Presbyterian. Y mae efe yn rhy falch i arddel ei hen enw, a'r caniyniad yw fod ewynion gan y bobl oreu yn y Corph mai tuag Eglwys Loegr y mae gwyne.bau pobl ieuanc yr en- wad neu o leiaf luaws mawr o honynt. Nid crefydd yw nod y bobl ieuanc yma, ond pob math o foueddigeiddrwydd gwag, yn chwareuon diles, gwisgoedd gordrwsiadus, ymgais diball am bob swyddau o elw ac urddas, a gwageddau eraill daearol. Yn bresenol yr ydwyf yn gweled arwyddion fod nifer o bobl ieuainc eraill yn codi i wrthweithio y Seisnigrwydd yma yn mhlith 'I y gwahanol enwadaii hyd y nod yn Eglwys Loegr, a Duw yn rhwydd iddo. Rhaid codi cri groch yn erbyn trais y Sais, ac nid plygu yn wasaidd o'i flaen, pa un a'i yn mherson Gladstone neu Salisbury y gwelir ,ef, a rhaid cyfaddef fod yr hen wron Gladstone yn yr Aifft wedi gwneud pethau ag y mae hyd y nod rhyfelwyr yn gwrido .o'u plegid.