Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
TRO YN Y GOGLEDD,
HEN SENEDD-DY OWEN GLYNDWR, (Allan Or Mafon Duon y Dean,) TRO YN Y GOGLEDD, GAN AB HEVIN. LLITH XIV. Dydtdi Siadwrni. o GYLCH Y DREF. Er nadl yw Dolgellau; oodi lie bach,, a clan ddwy hi a hancr a bobloga,eth, etoi 1 hen f rotter y maa yni dkiyddorol i fymed o'i. ham- gylcb. Yn ymyl ty rnodryb, LIe yr ydym. yn lletya, v mate Plasucha', He y bu bonteddhvr teilwmg ac adtoabyddus. )"111 byu—Mr Morris Jones, Y.H. Y nisi i lawr y mae y Springfield1, a'i 'grounds' balaeth, He y trig# Mr Edward Griffiths:, Y.H., sydd' y:n ad'oabyddus. i ho 11 Fethodistaiaidl Cymrn. Gedlaw y mae Caierffy)non, lie yr oedd y diwedidlar I>r. Ediw&rdi Jones. Y.H., yn bvw— tin o'r Cymry miwyaf giwladgar' a selog, a thanbaid ei ysbrydl diros addjysg a cbynydWi ei geniedll Gydag; ef i'r ty hwni yr aetib Tom Ellis; wedti i garvlyniiadl ei eftholiiaidi cynitaf gaiel ei wneyrlJ yln hysbys, a chofiaf ef yni rbci araetb gyrues odtiiar gareg y dirws. Ar gyter Cae'rffyrDoo y mae Maesyffynon. lie y male Mo1 William, Williams, Y.H., a'i cleulu yn byw. Dymarr Wesl ey a,<1 cryfaf yn y dref yni mhob ystyr. Y mate yni addiurn a.c yn ogoniaait i'r achas, yn fasnachwr llwyddt- ianiUis mewn coed!, ac ym gyjmieriadi uniplyg a dliargyhoeddl I fyntedi yn bersonol etc;—yr hyn syddl yni haws i'w feio na'i oisgpi mewn 1 Ethoeddl fel hyn—yr wyf ytni.cofio am dlano yn llywyddb meWTII Cymanfa Ysgclicn, yn Nhowyn, Meirioniydidi, ac yn rhoddi swllti i un o'r adSrodldhvyir oedidi yni rhy ieuanc i jadiroddi y:n) groew'. Yo is i lawr yn y strydl niewyddi y mae Slop Mr R. Mills, grccer. Maie genyf achois, i gofia carediigrwydid: un o'r mteibion. Yr oedd. Mr Owtera Edlwards, M.A. ar gyhoesdldi gwaith Islwyn, yn <yfrali banter gind; otnd. teimlwn y byddlai ra' .'J i mi foddfloni heb y owe-thais hyny. Pa, ami dhroi arall yni y Goglediri ar achlysur deoiwyddl,, ac ylDI paislü heibidr siiop, d!yimiai DaNidi yni gailw ac yn gofym pa. beth a iyiiwii ynl anrheg briodlas— a holl wedthiau Darnel Owen:, ynte Gwaith I sJ wyn pan ddeutai allan —cyffelyb' bris i'r oaill a'r lialL Yr.oedid! ilawer oi D.O. (r *e%i ni raid! dweyd y syndiod!, nia hysbysui pa lyft a ddiewiswydl YIyned draw tuai Pbenbryn, a dyma ni yn pa:suo' y Tabernacl, capel yr AnrsibyniwyT', He y bu y Parch. D. Griffithisi yn weinddbg am flyniydldbeddL i-Lslot ty Mr Prys Morris, y drwieddar hynafiaethydd1, yr hwn ai ysgrifeno-dd "Car- tref Mei.rionyd!d' Yn. mbellach, dyma. ni o. flalen Saiem. capel » Methodistdiaidi Calfinaiddi—y 'capel mawr,' fei ei gelwidl Gwelais ef yini rhy fach i John Evans. (Eglwysbach,) a: R.icha,rdl Owen y c y Diwygivvir. oedidi yni arfer bod! gryn lawer o wyr y pocedi IJaesdom vn' lLenwi sedd fawr y capel hWII). Ond yr oedd1 tjan lawer c hotnyat ryw gyfaetb arall yn y galoni. Yno yr oeddl hen Dafydldl Jones. Siop Fach. Elumpbifey Jome». y c-anwir; Robert Oliver e -S i. etc. y, Mri. Meyrick Jones, Y.H., EdKvard Griffiths, Y.H. (Spring- field), a, Hughi Roberts etc., yo aaros, a, Llew Meinon, yni a.rwain y gam, a mierch iddo ya chware'r. oargain Heb fodi neb pell oddiyma, mewtii conigl rhy P-d- y mae; Judah. capel y Bediyjddwyr. Ijyn, amlwig yw» y,w Mr R. Wynne1 Williams, Y.H.^Ffeiryliyddi, sydd yni adhabydduis i holl Fedyddiwyr Cymju. Yr oedd! eif ym Nghyfar- fodyddi eu Hun !eb yn, Meirthyr y llynedd. \noi yr oedd1 Mr John Mieredlith', tad! y Parch, loan. Meredith, Blaenafon, ynl cyrcku, ac yn i>regethwr cyn,artb,vvyal; ac y mae bra;widi idido YTIiO ( to Mr Davi dr Me'reiditihi Jcneis—diyn meddylgar cryf; ac yma, yr oedd nadn, (y bum yn son am diani) yn mynychu. Cofiaf y Parch,. David Evaos;, Blaenconiin, yn weint-1 idog VDO. Dringo. i n_\ at yr hen- Gairchar. Dyma He bu y diwedlcku Ieuani loTrnwr pn Geddlvvadi. um o'r hen feirdd1 mwyaf llvvydddanus: ai dyma lie bu yr anfarwo] Dewi Havheisp, druan. vn garcharor1. Wele englyn di waith i'r lie' "Daminriol ly»! diyma hen le,, a: iwga Hiliogaieth pob cart re'; Diimi on l1 dwir-;¡jlyma, hoi 'nite?— A thamaid' fei: tor^h ddiime:. Yma y -°gwyd! C J-, fel y soniwyd o r: b I, Y mae yr ben garchar wedi ei droierhyn hyn, ag10s oil vni dai heirddl. D od. i lawr, ac i'r Strydl Fawr, fiel y gelwir hi. \sgwair ar ganoil y dref ydvw. YIlI nbop sgwatf y mae y Siop Newydd, er *>i bod! yn awr mewni oed:, a siopau eiredlL Yn y gwaeM y mae, siop Mr E. P. Willivas. Ar y ddv y male yr Angel Hotel (wrth gwrs, y mae dau fath a angylio-n, on,id' oes ?)° Ar y chwith dyma y Neuadid) Gyhoeddus. Ar v sgwax honi y cymelir y ffeiriau yni benaf. Cofiaf v Fyddini Iacbaw^diwriaeth, pan ddaethant i Ddolgellau, yini tanio yr ergyd gyntaf ar wersyll y gelyn. air yr sgwar h. r: a. iphavdj yn cadiWl mor bell ag y JallÚ rlia^r- ddytJt, a, chadiw yn, y goilwg;—ac yr oeddyirt \"n gymaant o 'bnzzle' i'r bob! ag y w f. raeiiog i igi. Ondi ar y diwedd, mentrodd y swyddog frdaef. dtwy o hotnynit i ofal y dref, g:n: hydaru nta. adawent iddyrat newyau. !\iJ TwV Fyddin yni aj-os, ond y mate. ei gW:t i.th } ii anos ar rai a adwaernaf—rhai nad œdO' neb yn breuddwydio am eu cadwedig- aetlj a'u dawn siaxad. ) (R-d,.iyn.i aj yr heolydd yni wyrthiau bywi o wadtb gras drwy yr Efe-ngyl ar eu cyflyrau. Synddl at e:u cyfnewdddads ac at eu: gwybod- a'u dawn star ad. Lie tawel iaiwn yw Doilgeilav, yn enweddg pan fo'r plant yn yr Ysgoil; a chofiwn fel y byddai cymydog i mi yn Mertbyr, Mr Evan Loughor, yo danod hyriy i mi, ac. yn dwfeyd ei brohadi o;r lie pan safai, ar y 'stryd lawr' hon. hon. Rhs w wr dyeithr o'r Dean,-medda.i ef, Am cklydici fu'n¡ No'lgeJlstu Toe fe wrandawad gl coci au Tre y 'Dydd1 yn taro dau, I Y Hi y stryd fwyaf y safai,—a gwr Hej,bioir going! a, wekÙ; Ai 1 lewyg pan glywai Y clocia'n tipiain yn tad. Adeilad parchus yr oiwg arno ydyw ¡ Eglwys St.. Ma.!ij. Byddww yni rhedeg i lawr yno weithiau ystaim, ar oi y capel nos Sul, i glywed y canu. Cofiaf y Parch. Ganon Wil- liams, B.D., Tyddlewi, Golygyddi yr "Haul, yni beison y plwyf roo. Yn y gymydoga,eth boni y mae dan Fane pwysiig, a dau westdy ma-WI, o'r enw "Ship" a'r "Lioni." Yn, ymyi Ship Hotel y mae Glyndwr Build- ings, a Shop Roberts, saddler. Dywedfrr maiii yma, yr oedd hen sefraeddrdly Owien Glyns- dwr, o'r hWDi y mail darlun uwchben y Uith. Pasio Elys Meirion—ty Mr David Meredi,th-y soniais o'r blaeni arn. dano a/I 'danyard' fawr. Myniedi diros Bont y Aran, a beibiot Trobenloig Terrace, He y mae: Glan Wndon yn byw,. a m,a,m, Is-lyni hefyd! yn cadw siop. Pas.io. iaord goed Mr Chidlaw Roberts. Ychydig yn mhellach y mae clwstwr 0 adeil- adau dyddowll ac awgrymiadoi: Ysgoldy Bwrdd, Ysgol Sir, Briwedd-dy;. Ty LI add', a mynwemt y tu ol i'r cyfan. Dod yn ol hieibio Swyddfa'r DyddL Ty hem-l"}! sydd! gan Mr William Hughes, Y.H.- M.e;Tviniao House yw! ei enw—Ty Meirion yn Gymraegj, yr wyf ynt meddwl. Ar ei gyfer y ma,e Siop y Stair, Hem West- dy er's 1 lawer d'ydd!—yno y magwyd Mr R. Oliver Rees. Yno wedi hynv y magwyd! Mr William Evans, un oi ddyniou cyfoethocaf Birmingham hedJdyw. N Yu ymyl y male Capel y Wesleyaid, nad oieddi M"Oli,harld.,d!,ak-,I-t yn y dref, na dilm un mewn cy.abal s,aflfe. Yn y prydnawn a,eth y wraig a Gla.n Wnion a mdnaiu i'r PRECIPIECE WALK. Cerddled ddwy nieu dæir miildir o'r dref ar i ¡ fyny1 i gyfeiriad Llanfachretb a. Llyn Cynwch, cronfa ddiwfr. y dref, a Nan'nau, y d ;is, paiass uwchaf yn MeiriiQlnydd'. Gwelaas cldar- lum wedi ei d'ynu addiar la-ni y l'lyni gan y d'iweddair Mr R. Nanney Williams,, y Llwyn. Yr oeddmTii wed' bod yn cystad!hi air dynu lJun rhywbeth, ac wrth fyned i, gael yr eididbf yn oil, dangoisodd i mi wmbredd o baenitwaith o'i eiddo. Pain air Ian y llyn y ttoi hwni ceis- jwni d'dyfalu yn mnar k- i'i sfifai yr ariunyddi i'w dynu:. Fed yn y darlun. yr oedidi y llyn vn didiysglaer, a'r ff alwydd diuoni ft. y chwdith, miynyiddres y Gadar yr ochr dlraw i'r dygffryn fel mur du oer rhyngom a'r De, a. niwl gwyn yii hiulicn'u gwedd, a chwmwl du: uwchbem, a. phe;lydia.u yr haul a, dorai yn gawod arian drwydidiO. Symud: yn mlaen a, cheirddied! am y,w-yddl mynyddi, ne.s dadl at fwtbyn coedl, lie yr oedd mierch i,etianic yn gwerthu llaeth. a, theiseinod, y rhali, a, fwynhedd) gan y tedtlhwyr. Dyfodl i dlra sydfyni, fel pe bad drws Paradhvys yn ymiagor omi blaeo, a, boll, ogoniant, Dyffryn y Fawddach yn ngolwg ein llygaddl Dim cmidl unvvaifeh, y bum) yma o'r blaew, a hyny flynyddbedd yn oil g}'da chydbrenti«si o'r a rial hon.. Y dydd, o'r blaeni cefads! y gorclnvyl prudd, oi dOlfi yr hysbysiad hwtii o golofn "y marwolaeihau yn y "Dydd":— "Boreu LInn, pan- air ei ffordd o'r America, ae oddeiTtu dwy awr cyn: cyr- haedd Le'rpw.l, bu fairw Mr Grififith Griffiths (Caeglas), Llanfachreth. Bu yn Swyddfa y 'Dydd' am: tua^ milynieddv f el airgraffydid. Symudddid! i'r America. Bu ar ymrweliad a'1 ben gartref dkJimr- waith yni ystod; ei arosiad yno. Prioior o'ddi ymp', a batIllodd yn ddbeth i syimud. i Gymru i fyw; and bu farw foreu Linn. yn, 32 miwyddi oed, ym ngolwg; ei, briodi ai bientyni tach ,13 m'ls oed. Bu cyfeil.lion Liverpool yTij hyinodi o. gaT- edig. Claiddiwyd: ef ddvdd Mercber, yn Mynwtent Llamfachxeth,. Dolgellau." Yr ochr draw1, dafcw'r Ganillwyd!. v Gwvn. fyoyidd, He mae gwaith aur Pritchard Mor- gan, a'r gymydioigaietb lie y ganwyd William* air Wern. Trecipiece Walk' meiwm gwir- ionedd sydd yma.—fforddi y dibyn,, rieu y di- phwyis. Y llyntedd yr oedd darlun o bono mewni canoedd: 0 orsafofedd; y Great: Western, • ond y darlun gOJreu yw ef ei bun. Gyda gofal y rbaid ei gerdded. Safaisom rniewn: un man, i ganu penill Pantycelyn ar y don "EbeIJleZeII"" Cut yw'r Hwybr i mi gerdded. Is fy Haw mae diyfnder mawr, Ofn: syddi aMMf yn) fy nghailora Rhag i'm troed i Ixthro i liajwr j Yn Dy law y, gjalliaf sefyH, Yn Dy la,w y dlof i'r iant, Yni Dy law byth. ni ddfiffygdaf. Er ntad. ydivryf fi omi gwatnu J Aethom a tmgylch gwtw ymynydd; des hoi-i beUach -sydtd! yn perthyn' i Glan Wnrion a mi;nau; Lrhr frvniiau. cvimau ceimiom—•nodweddant H u' .1 i Me:r:« Y Urua eit j farddes ho-ni. Dyrnai bemlil all an o farwiud o i- gwarith air ol maib- iddi ai 3 addwyd air y reilftordd: Fe1 ddfeifTiydd.iocM; angeu etrfyn Brwnt i ladtii fy rnacn,gMi g;la,n; O niN, byth. ann^hofio Gallu! cryf y ceffyl tarn t Swn oiwypiont ei gerhydau Syddl yr» hoMti'm: bron yni ddwy 0 am heirtb i godd'm goiwg At y Gwr a. wtella'm clwy". VI n: Lianfachrcth. yr oedd Glasyaiy? yn byw uiyvva.itb, aiC vmóei vn mhlith ei weithiair gan faith ar yr olygfa ()i ben Mod Offrvmj lsy-dd gerliaw. Un oddiyma hefydi yw y Parch. Machreth Rees, Llundain, a Gwynn edd Vychan. Y mae dau frawd hef yd a hefyid1 o ddoctar a chyfrekhivvr rfewyddi godi ddoctor a chyfxeithiwr newydd: godi oddi- yma. Un o Lanifachreth yw Mr Wiiiiam Jones (Ceimarch.) sydd yn. cadw siop cigyddl yn He.<ji nyscynon, C\rartbach. Dyfod yn 01 gyda'r nos, drwy Goed-y-Moch hedbio He y safai, Ceuljren, yr Ellylll, He y lladdwydl Elvwel Seie., Arglw*dd! Narmay, gan Owen Glyndwr, ac vn v Ceubreni, fel yr odla Gla^vynys.— I Y cmldJiwyd, H ywel Sele Pan. ar ei farwol hynt (Pw Barhau.)
--;-':0:--¡.H TRW A UN. i…
-0 ¡ H TRW A UN. i ———. C1 addedd gaet h. Dydd Mawrth diweddaf, daeth tyrfa luosog yn, nighyd, er hebrwng yr hyn oedd farwOil 01 David Morgan (Tramroad). i'w buneli yn Nghiaiddfa Penderyn. Ni fit yn gytetuddao'l OIndJ am aahser cydmarol fyr ond catodfll gystudd caled! iawn. Bu farw yn hwyr nos Wener, Mawrth y 27ado. Cyd- ymdeimlir yn fawr a/i wecidw a'r pump plentyn,—nid1 yw yr hyaaf eto ond naw OIed. Da genym gofio- am yr addtewid, "Yr Ar- glwyddi af gynal y wedidw a'r amdddfadd."
David John Jones.)
David John Jones. Mae yn llaw en genym weled y brawd ieu- aniC hwn, a. gyfarfydldodidi a damwain yn y gwaith diri mis yn ol, yn herwyddi pa, un y bu yTt rhaid tori ei dircxed5 ddlehau i ffwrdd,— wedii dychwelyd o'r ysbytdy ac yn gweiia yn doymunol.
Adeilad Hardd.j
Adeilad Hardd. Mae ty newydd Mr Thomas Jonesc (Cashier) yn y Cardiff Square, yn addurn i'r rha-ni hono. o'n tref. DymuTIlwn iddoi ef, yn nghyda Mrs Jones a'r mab, lawer 01 g'y.suron ynddo.
T* Sir Frycbeiniog. j
T Sir Frycbeiniog. Fel y gwyr llaiwer o'r darLlenwyr, mae rhanf hela,eth 0 Hirwauo yr) y Sir honoi Sir yr Henl Oruchwyliaeth yw Brychemiog wedi arfer bod, a. thrigolion Hirwiaun 01 ganlyni- iadi—rhai yw byw dan y Newydd a'r Hen. Ond mae Cynghor Siroi Brycheiniog bell- ach wedi pwrcasu "steam roller." Da iawn. Yr oedd1 ei eisi eu yn druenius. Nebo.—Cyfarfod: Llenyddol Diweddaf y
.,, ---.:..Cynaliwyd hwnw…
Cynaliwyd hwnw nos Iau, Ebrill yr 2il, Tymhor. dan lywyddiaetb Mr David Jones, Station road. 'Efe, yni nghyda'r Mri. Evan. Davies, Harries street; William Powell, Station road; a Davidi Thomas, Penderyn road, ceddi y trefnwyr. Os mai dyma gyfarfod d'iwtgddiaif y ty-mbor, gcHlr d'weyd am tkajo y» yr hen ddy weddad Seisndg, "The last, but hot the least." Troddi allan uwchlaw; dis- gwyliaclau y mwyaf gobeithioi. Wedi. ych- ydig edrdau1 pwrpaisol gan: y llywydd ei hr.n, gailwodd, ar Mary Matthias yn ml,a,en i adlroddl "I fy-ny 'r Ysgol," yr hyn a. wnaetb yn hiynod effeithiol. Yn nesaf camodd Thomas Daniiel Thomas: yn swynol y dbn) "Hosanna." Caed: adn:ddiadi difyr ac addlysgiadol ar ei ol ef gan Violet Davies ami y "Morgrugyn a Siongcyn y G\vair." Dilynwyd ha gyda'r datgaiiwr poblogaddd! (yn mbhth: y plan;) Joseph John Dvmond.s y clbn yt ,g;an,odd oe:dd "Dyma Fedbl, Amn I Ies,u." Dydldorwyd y gynulleidfa ar ol hvn gan Mr George. Harries., Brecon road:, a'i Gramophone. Cawsom dair torn ganddo., yn gllir a dlealladwy iawn. Adrodddad, gaed nesaf gan Lizzie Ann Matthias 0 "Pussi Fach," nleSl enill cymeradiwyaetb fyddarol. Eto adrodddad. addlysgiadol iawn am "Chwareu ar y tywod," gan Lizzie Mary Jones, merch fechan y llywydd.. Yn nesaf ca:ed.! unawd aito, "Anghenusi Wyf, vn sora^ larus iawn. gan: Morgan John Thomas., ac adrodddad cywir a chrvno: fel arfer gan Lizzie Olwen Evans. Tair ton eto gan Mr Harries o'r Gramophone. Dadl nodwedd-1 ].adoi iawn o ambell ddwy wra ig gaedi ar 01 hyn gant y ddwy chwaer Mary Ann Thomas a Keziah Thomas. Y na. unawd) gani Miss Lizzie Ann. Bird, ym dderbyniol fel arfer. AdlrodälWlydi ar oi untawd; Miss Bird) gan, Joseph John! Dy mend's ddlermyn tlws, ac an- hawdd ei acenu. Canodd Lizzie Olwen Davies umiwd o waith ei thad! Mr T T Dayies,, p., "Hwdan Babi," a, cbyfeiiiwyd: lddlt gan, ei brawd, Eddie J. Daves. Mae canu. yn waith, cyfarwydd! i Lizzie Olwen. beHach. Curwyd dwylaw yn galonog ar ol fpiajn:'°' ,,r Roderick yni canu Gwlad y Gan.' Adrodddad donriol gaed nesaf gan Tommy Thomas am, "Rhys Diw e, Dymher." Vn iiS,, c.aedl Seiectoni ^ramopbooe. Testyn, adiroddiadi May Smith oedd! Mae Tad yr Amddifad yn Fvw testyn yn taro May yn rhagorol. Pedwar- awd a gyffyrodd: a. llinynau tyneraf ein oalon gaedi ar ol hyn, gan, Misses: M. A. Jones ac Esther Jones, ar Mri. Tom Roderick a &^Ch^dr' a\y ,g^riau,> "Ti wyddcxst beth ddywed' fy nghalom" Ac yn ddiwedd. af oll tairo dbnau gan y Gramophone. JS Marv Davies, organ- yddes Nebo; Miss Jenoet Davies, Cynon terrace; a Master Eddie J. Davies. Diolch- wyd gaa y Mm Henry John, T. D. Jenkins, J- T. Danes, ar Parch. E, Wem Williams.
NODION MIN Y FFORDD. ; .i
NODION MIN Y FFORDD. I GAN EOS HAFOD. vn \>trad. ar aj. ((cd} l'archn. Moses Thomas, rort; Taibot; D. M. Phillips, Tylorstown a, J. i M. Davies, Pentre. Yn ystod' y dydddau diweddaf, hu farw v cyfeillion ieuainc a. garilm,:—Misses Mary Richards. 91, Ystrad; road, 21 ml-wydd oed Alice Lewis, Brook street. 2 8a 'tu David Will a;n, Jones, Redrfield street, 6; Maud Griffiths, Greenhili. 19. Preswyiient yn j rhanbarth Ystrad. Rkoiidda. Gwrandawyd anerchiad ddrtrestol yni y Trinity Hall, Tonypai>J'y, Sabbath. Ebrdll 5-od', gan Mr Andrew. Bennet, P.H.C.R., Glasgow. Daeth cynulliad parchus. i'w •wiancftt. i Ebrill. 2 il cynaliwyd gfryj de, flya-vddod Bryn Seioan, A., Gelid. Parotowyd wyth o fyrddau. Edstedd^^yd wrtbya.t o tuai phfd- war hyd wyth o'r gtoch yn, yr hwyr. Bsmif i tua naw cant g}-franogi o'r denteithion blasiis, Nos Iau. yr wythnos hon, a'r dydd' canlyrn- cl (Gwener y Groglith), disgtwy-lir i bregethui yn nghyfarfodlydd! bJynyddol .eglwys y Metlt- odiistiaidi Calfinaiddu Tonyrefail, y Parchn. W. Lewis,, Pontypridd; a, Benjamin Woodstock. 1 Mae y Cymro naturiol. Mr Evan Llywelyn, 10, Tyntyla roadi, Ystrad, yn gaeth i afaeldor) cystudd. blini er yn rhai mi-soedd. Ganwyd ef rn ama^thdy y byif ryn Safwck. RhonckrOl I''ach. Mae yn aelod, o eglwvs Fed<r<Jda€)cM«' Nebo. Blinir ei w.-radg barchus. hefyd, ganeff-ediku iax- y gymalvi-st. Mae y dolur mor gyrsdyn. nes na ail wneydi fawr gwasanaath o/i dwvlaw a chilnsiau. Cydymdeimlir a hwyot vn eu ha.dlyd; presenol. tlyrnddan yn ol, aT lechm~eiid' Mvnydci Ciydacb. gorweddai awnedd-diad o'r enw Tanygraig. Gerllavr iddiynt oedd gaIlt at.- dyniadoi. Dywedir mai yma. y tyfodd cment1 dalgryf. Ynxddengys y gw-eiki; hi a ben- der Ifordd. Braidd: y gwneJai 111eb fvniedi t,L drwy- y Rhondda heb edrych arni. 'Pani ddechreuwyd glofa y GeHi torwyd hi i lawr. ———— ^T°s Sadwrn, Ebrill 4ydd, traddododd y Larch. Hugh Hughes, Llangollen, ddiarli.th ar fywyd y diweddar John Elks o Fan, vn nighapel y Woslevaid Cymreig. Tonvpandy, Dydd Sul: canlynol pregethodd yr un gwr parcbedig yn yr un addoldiy. yn ystod y fl^-yddy-n sydd: newydd der- fYilu tahvyd1 jQi 50 air treuldau cysylltdied;g CJi eglwys, Horeb, W., Ystrad. Nidi yw nifer yr a'e!odau yn Jluosog iawn, ondi v rnaent yn weithgar. Cynaliwyd deuddeg o gyfarfodvdd diwyH- iadol yn nglyni ag eglwys Caersalem, Vi.. Tan, yn ystod y mÏsoedd sydd newydd ba-sio. Darllenwyd papyrau ar destynau chwaethus. Mae ymdrechio-n y siara.dvvvr ar aeiodau wedd gaciael argraph dda ac a-m*. o3. Gweinddog sef\-d']og Horeb a Caer- salem yw y Parch. D. Corris Davies. > Dan arweiniad Mr D. Davies., perform- iwydi y gantawd boblogaidd, "The White Garland," gan Obeithlu Bodfingallt, nos I! Iau, Ebrill 2il. Llanwy-d yr addoldy eang c gynulleidfa. siriod. Clywedi, hefydi, iddvnst gael eu Hwyr foddlond. Llvwyddwvd' gan v Parch. T. D. Jones. Clywiir rhai yn dyweyd1 "y dydd iau marw-1 aiddl bryn." Nidi felIy, yn hollol. Yr hyn, dedralaf yw fod eisieu bod! ar dddhua i'w tutysi yn 11 wj'ddiaiMRj. Yn Bethel, A., Tonyrefail, yr wythnos: o'r blaen, cynaliwyd, cyfarfod dirwestol, y Parch. Richard) Morgan yn y gadair. Y prif siaradwr cedd y Parch. T. D. Jones, BodringaHt. Yn ystod y cyfarfod gwram- I dawyd syiwadau gan. y llywydd, y Parch, J. Gwrhyd Lewis, a Mr James D. Davies. Nos Fawrth diwieddaf, bu fanf Mr Wm. Davies, 144, Tyn-tyla roadi, Ystrad, yn 70 milwyddi o,ed._ Blin,wydi ef am tuai thairwyth.- nos gan. ddolur mewnol. Llanwodd y cylch Ü 3.o wr gweithgar atn, flynyddau. Daeth. i'r Rhondda. o ardal Ringswood:, Bryste, tua. deunaw a,r huga.in (JI flwyddi: yn ol. Odddar hyny preswyliodd) yn yr un ty. Treuliodd,' ef a'i weddw barchus 50 o flwyddi yn nghyd. Daeth darbod:aeth, gonestrwydd, ? gweithganvch a, hwynt i feddiant o bethau angenrheidiol y bywydi hwn. Aelododd Mr Davies yn, Eglwys Sant lStpphari!, Ystmd. Tual wyth mlvnedd yn ol cafoddnlàb ■iddynt, E,li. Davies, ei: ddiwedd! d!n\y effeith- iau damwadn a'i cyfarfyddddd yn Nglofa Llwynypia. Yr c.edd yn 29aini mlvrydd oed, éH. trefrtu i briodi pan gymerodd vr 2ing,j Jchaad1 bli-n. le. Glynodd dwfn alar yn ngiialonaif ed rieni odddar hyny. Mae yr benaf gwr ymaclawedig ivedi gadael naw o blant i'w oroesi. b # Cefads lawer ymddyddan blasus gy dn'r | ymadawedig. Dywedodd wrthyf, fvry nag unwaith, fod cyfarfodydd crefvddbl yni hoff- I der mawr ei ddymuniadau. Yr oeddi yn frawd^deheuig, ac un odwg ar ei breswylfod 1 wnelai argyhoedddad! ei fod: ef a; Mrs Dav t-, s, yn inedctu ar chwaieth dda. GosodivryJ, e. wedddllion i or wedd yn Nghladdfa Gy- hoeddius Treorci, dydd Llun; diwe<ldaf. Mae Mr Benjamin- Thomas, goruchwyliwr tanddaearol nosawl (night overmam) glofa Trevor, Hafod. wedi newydd derfynu ei ar- holiadau peirianyddol gwefrol (electric engineering), ac wedi dyfod allani yn y dos- barth goreu. Cymerodd hyn lie mewn cysylltiadi a Choleg Northumberland a Durham. Vm- ddengys y cyfrenir gwybodaeth fwmwl, etc., yn oglyn a'r sefydiiad pwysig hwn. Golyga safle Mr Thomas yn yr arboiiad anrhydedd a llwyddiaot arbenig. Mab yw y cyfajj; th r hwni i. Mr Thjomas Thomas, glowr. Pen^y-Wern, Dow- la is. Y n; anffedus. mae yr criaf yn wael iav. r. ei iechyd. er ys amser mai-th. Mae j'WI obeithi0 v .g"v\na vm irerhioni havv-di.a,r ei J v.o ia.ii:g v.c.in. eyaur iudo yn e; t L- ti. Gwyddom y bydd yn dda, gan bre- \'wyr Dowlais glywed, am., hvyddaant un aradl o'u bechgyn ymroddgar. Nos Iau diweddaf, cymerodd arholiad Mynyddb.1 Y&grythyrol Cyfarfcxl Aliso) Tr^nyddion Calfinaiddi D wyr aim Morganwg ¡ !e. Cyrnerodd 59 0 vmigeiswy'r ran vn y !-nvaha-n.il raniau, a pherthyna: v rhai c\"feirir atynt i Ysgol Sul Siioam, Gyfeillon. Clyw- I af mai y gwylkrdyddion oeddent y Parch, Michael Wiliiams. Cilfynydd; a Mr J. T, Llywely-n. Pont\rpridd. = Dydd Mercber, Ebrill xaf, symudoddl gar- uchwyjiaeth, angeu. y Parch. Ebenezer Rees, gw^raklog sefyxilog eghvys Bethlehem, 1 M.C., Porth, o'n plith gan gystudd chwerw. Dysredr y blinid ef gan ddolur y galan. Gamryd ef yn 1837, yn ardaJ Ca.pel-y-Drir; diod., Sir Abertedfi. Dywedir wrthyf gan lawer a'i clywodd -el, fed yn bregethwr dla iawn. V r,, nghapeJ Tonyrefail y pregeth- odd' am y tro olaf, ac yn yr addoldy oedd d-a;a ei ofal v traddododd y diweddar Barch. Lewis Lams, Llwynypia, ei bregetb ddi- viseddaf. Cyfarfyddais a Mr Rees rai misoedd vn I oi yn rigbymydogaeth y Cymmier. Edrychad I y cfiwrnod,' h^vntw yn drist ei wedd. Yr oedd ar ei ffordd i weinyddha cyn sy-mud gwedd^- ilJion boneddiges oedd i'w claddu, yr* Machynlleth. Dywedodd fod' yni ei fwriad fyrfcJ i Lundadn dydd Lluni ca.nlynol i gael feaxa a ckymorth meddiy-g arbewig, Erbyn ¡ hyn mae wedi myn'd i wyddfod prif Feddyg dyBioIryw, a gobeithivnn ei fod erbvn hyn- yn hollol iack Sul a'r Llun diwecViaf, y Parchn. Gwylfa Rcberts, a Rhys J. Huws, Bethel. Arfon, brsgethodd' yn. nglym a chyfa,rfodydd: blyn- y<idol Saiem. A., Llwynypia. Cawn, fod Tylotdy Newydd yl Rliondda I w agor cyn; hir. Ceisiwn ein goreu beidio bod yn gyfranogdom o;i ddarpaTiaeth. Fel j H*aen hysbys fod sefydlad fel hwn o werth anssero! i lawer. Mae pawb, feddylir, yn methu a deail o ¡ ba le, y gall yr holl wla.w dd'od. Clywais un ¡ hen frawd yn dtyweydl y dydd or blaem gydia rhyddi ochenaid1, "Dyma, ddywaxnod n, SWicddM i'r borla, dVfu. Cododd ei olwg i'r wybren gyda. dymuniad i wen yr baud 'I' barhau. Clywed fed y Parch. T. D. Jones, Bod- ringpJlt. wedi traddodi cyfres a bregethau i r plant. Dywedwyd' wrthy^f eu bod yn am- seroi a phwrpasol.
! — : o:I NODIADAU.-I
— o: NODIADAU. I Kid ydyw, geiriau bustlaidd; dirwgdymher- -T °"S- yr Y sgrifrenydd yn d:v\ yn unrhyw ffrwyth ond gvvneydi y Bedwaredd Blaidi yn fwy pen- deTfynol i wrthwynebu pob peth a ddygir yni mlaen ganddo. Purion peth a. fyddai i Mr Brodrick gael gwers gan, rywun ar foesau, da. Gallai wmteydi ddrfawr lies iddb ef. heb cldrygu neb na dim arall. I t, Yn ystod y chwarier cyntaf 011903 bu 112 0 fethdaliadau yo Nghymru a, Sir Fvnwv, ar gy-Fer 120 yr un chw-arter y llynedd, a 83 y yddy n flaenorol. 0 fewn yr uni cvfnod1 yn y tair biynedd hyn mfer y 'trefniadau' ;rh\rnig dx ledwyr a'u gofynwyr ydoeddl 38, 48, a 52. A thrachcfn, rhifai vr hyn a. elwdr "bills of sale," 60, 82, a. 99. Nkl, oes genym nia brenin, na brenhdnes yn ein ^lad ac hytJl o bryd, aceto yr ydym vn gailu ymlwybro yni mlaeni Yr ydym, mewn paragraph arall, ,yn crybwyll ami vmadawdad y brendn i Portugal. Yr un diwrnod aetb y frenhme s a dref i Denmarc, i edry ch am ei thad, ac i dreulio ei Phase, yn of ei harfer. ar ben aehvydi maboedl
-------YR ALCANWYR.
YR ALCANWYR. Tom Phillips, Marchnadoedd New= ydd, • ^R.\ —Nid y» ami iawn y gwelk' 'th i'r alcanwyr ac al*inia yn eicih col- ofnau oddiar ddyddiau yr enwog a'r gallueg Lewys Afan, ae wedi hyny gan y Llwynog' a Mr Tom Phillips, Llanelli, ysgrifenydd presenol y I Tin & Sheet Mill- Union. Bydd yn ddrwg gan ganoedd i glywed yw Mr Phillips wedi mwynhau iechyd da er ys llawer o amser. Gwnaeth arvveinwyr yr undeb uchod i ba un y mae yn ysgnfenyid waith canmoladwy trwy ei anrhegu a swm o arian er ei alluogi i fynd am wibdaith er mwyn ceisio adferiad i'w iechyd cynefinol. Er lies yr alcanwyr ac alcania, dymurwn iddo adferiad buan, ac y bydd o les agwasanaeth eto i'w gydweith wyr a'u dysgu i lofSa yn gyson ar y maes Uaturfawr hwn. Fel mae Maboa i'r glo- wyr, felJy y mae Phillips i'r alcanwyr. l\lae miloedd wedi eu cysuro yn anym. wybodol iddynt eu hunain, trwy ymyraeth Tom a phethau llafurol er atal rwygiadau anymunol rhwng meistri a gweithwyr. Yr oedd ei ddylanwad ar y meistri yn effeith. iol a pharhaol Byddai bob amser yn wrth- wyn^bol i ryfel os na fyddai gwir angen am hyny, ac yn nghanol y berw mwyaf, cadwai ei hun yn oer ei dymher-mewn gwiriorvedd yn llawer rhy dyner er ei les ei hun. Y mae y pwyllgor wedi bod ac yn bod mewn cydgordiad hynod o heddychol a'u gilydd a'u swyddogion. Y mae yn gysurus meddwl fod prydnawo bywyd yr hen ar- | weinydd yn deg a diddig, ac fod ei wasan- aeth yn ystod y blynyddau diweddaf yn cael ei iawn brisio gan ei ganiynwyr. Y mae gweithiau alcan Cwmaman, Pontardalais, Cwmtwrch, Ystalfera, a Chlydach, yn nhygd a lluaw6 ereill yn perthyn i'r undeb a lywodraethir gan Mr j Phillips a'i gydswyddogion, ac y mae hedd- t wch a chyd-ddealldwriaeth hynod yn llyw- odraethu yn mhob man lie syrth iiinynau yr imdeb hwn.
Advertising
a 0 Quinine Bitters Gwilym Evans. -:0:- Y Feddygjniaeth DEULUAIDD DDIGYFFELYB. Mae pawb yn ei chain mo 1, N id yw byth yn sàomi, Rhydd nerth ir gwan, QUININE A mwynhad bywyd i bawb Meddygmia-eth Bur, Sicr, Dyr gel, Llwydd- ianus ac EfJeithiol vdyw. BITTERS GWILYM EVANS NID VW BYTH YN SIOMI. Cymeradwyk gan FEDDYGON, DADANSODDWR, A FFERYLLWYR A chanmolir gan bawb sydd wedi rIJoddt prawf arna fel Meddyginiaeth Oreu yr Oes at DDIFFYG TREULIAD, DOLURIAU YR AFU, GWENDID GrEUOL. A phcb math 0 Wendidi. Y mae yn gweila Doluriau a Chlwyfau yn yr YmysganDedci, Arenau a'r Afu, ac yn feddyginiaetfa sict iddynt. rnri) LAETHAU. 14, Montague St., Edinburgh, Rhagfyr 1 af. Foneddigion, — Byddwch cystal ag i mi yn ddioed botelaid 4/6 o BITTBRS GWILYM EVANS. Cymerais bedair potelaid y gauaf diweddaf, a gwnaethant les mawr mi.—Yr eiddoch, S. JAMES. Bitters Gwilym Evans Bronant, Aberystwyth, Ionawr 27ain. Anwyl Syr,—Rwyf wedi gwerthu mwy QUININE BITTERS GWILYM EVANS. yflwyddyn ddiweddaf nag un flwyddya o'r blaen. Mae fy nghwsmeriaid yn rhoddi canmoliaeth uchel iawn idio. Dymunaf arnoch anfon i mi gyflenwad newydd, Yr eiddoch, JOHN WILLIAMS. Bitters Gwilym Evane Penuwch, Llangeithio, Hydref 23ain. Anwyl Syr,-Mae amryw aelodau om teulu yn wanaidd eu hiechyd, yn enwedig un o'm merched sydd wedi tyfu i fyny yn dal iawn. Mae yn dioddef yn awr oddi- wrth ddiffyg arradl ar ol yr ymdrech leiaf wrth ddilyn ei gorchwyiion. Byddrf yn cadw Quiuine Bitters Gwilym RvanS" bob amser yn y tyrf gan fy mod yn credu ei fod yn gKneyJ mwy o les i'm plant Ra dial a gawsout erioed.—Yr eiddoch, (Parch:) D. W. JONES. Quinine Bitters Gwilym Evans RHYBUDD. GOCHELWCH DWYLLTO Y mae poblogrv^ydd a llwyddiaot cli. gyffelyb v modÙiyglyn rhagorol hwn wedi temtio amryw i gynyg efelychiadau diwwti? o hono i'r cyrhoedd. Gocheler y cyfryw efelyriaadau. Edrychwch fod enw Gwilym Evans ar bob Label, Stamp, a PhoteL G werthir ef mewn pofcdi, 2s 9C a 44 6c rr un; blychau yn cynwys tair potei 4s 6c am 12s 6c. I'wca<elynmhobmant,neudatNh)& ir ef yn rbad am y prisiau uchod1 drwy y post yn uniongyrcfaol oddiwrth y percbenc^ ion:— Quinine Bitters MANUFACTURING COMPANY, LIMITED, LLANELLY, SOUTH WALES. l Prif Onicfcwyiiwr yn America -Us R. F WILT TAMS, #lynx; "I Pf'IÐØ.