Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
16 articles on this Page
- GOMER JON ES xo _,i c NIX…
GOMER JON ES xo _,i c NIX YR YMGYRCH GARWR3 ALT HOL. PENOD XXV. Rhaid i ni, d'dailleTjydid hawckigar, teidia trettou dy amymedid' yr* Hawer W^elK m wtenm eir; goreu i ddtwya em star* i aerlyra- iadi buan. Y mae <3eng mlvnedd wedi pasio er marw- oiaefh Dai Wii. OMJ boec'J i m yn. awr grnKiyd cip.irem ar y gymydegaeth ;n nMvs'di a'r gwahanol gymenadau yr ? ydym Si cyfeirio atynt yn eir* chwedil. Yr unig oyfmewidiad) o bwys gymexodd! le yn V pen: tref ydtyw, fodi y tafarnwr bychan \vedi ei symud odddar chwarieufwrdd aID,ser ,er s hI) n.. ycudoedk?. 1 »u Yr» mha le y mae Gwen-aoleni. mae hi o hvd gartref gydiaii thad; yn orachtio --t yf rc yn. helaeth. o ddyfroedd chwervrom ..lajaL, Nid oes neb a wyr pa saw! d,eigryn, bnvdi a saliodidl hi, ixldieithr yr Un sy'n, gwybodi y cyfan. Y mae ei meddwl yn cymeryd ea adieni o hvd i gvmvdogaeth y brif-ddnraas, ac yno y mae yn gweled twmpath gwyrd'o, mewn> rhyw ty nwent unigol, heb neb yn cy- merydJ y sylw lleiaf o homo. Dyma feGldi yr estrcn, a bedd ei hamvyl Gomer. O! fel yr ooffai gael wylo un deigryni bach uwchben y gwely pridd! 0 gwmpas v bedd hwn y msaie ° ran ei meddwl yn symud, byw, a bod, gain ddlymuno ar i'r gwlaw a'r gwlith fcid yn dirion wrtho, ac i osgprdd o'i aagyliom Ei wylio llwch yr urn anwyl sy'ni llechu ynddo hyd y boreu "Bydd derau beddau y byd Ar un gair yn agoryd' Y m.a.e Mr Hughes wedi herneidldioi yn fawr jawnu 3iC y cmne -er's 1>I^ Ti>y<jif3k>cvid wedi 2'¿:- farhats yn fawr am y modd! brwnt, y darfu ididio ymcdwyn tuagi at Gómer a Gwendolen. J J t:> Wrth ei aomi ferch yn, cirrio o Cidydd i ddydd, y mae arno Üifrli. y bydd bedd) wewyddl yn y fyrnwent cyn bo hir. Nidi yw ynittam ychwaith yn fceimlo ym mhell odtli- wrth ei arch. Y mae y war yn grymedig, a blcdaui y pren almoin yn prod fod yr hum o-lafgerllaw. Ontct, yn) mha. Ie y ma-e Price ? Ah y mae y bexids-faeTn hardd sydd yn y fymvent yn .prod miai yno y gorphwys yr hyn syddi farwol o'r gwr hyiKxl! hwm. Y mae dorau tragwyaki okfeib wedi anagau; ami ei enaid er ys pliif mlyniedd. Aeth yn fuan ar ol marwclaeth Dai Wil, ynt wrthddrych. dygasedd yr holl .gy myxliogaieth, ac edlrychai pawb arnso fel un, a.g dedid wedi achosi i uni o blant aniw^'laf v fro. a.c uro o wyr ieuainc mwyaf parchuis y wladj i ynlaf-lael o'i gartrefle. a chyfarfodi tn ddwedidl' tmeiwis—diweddi yn afon. Llunu-din. Ymaiflodldl twymyn- bceth yni ei grfasnsodidiad. •ac ni fill byw oandi am ychydig lyddi5.'1- wedi. hyn. lteth. i'r trawdle, a hyrL'Y egluro dim o'r anfadwaith ufferaol -yfln^nv- odd Dai Wil, etÜl yr oedd yn: hawddi gwybod! pan oedd; ei lygaid yn dechreui aira-f lonydidu, a brenint y dychryntiadau yn hylldremu yrn ei •A^Tiieb. fodi yna ryw 'secret; yr* yrrt^rcri o'i fewn; ond i dragwydd^Udeb yr aeth heb roddi taiodi iddb. a digon tebyg y bydd tan Pias- Ihyd yn gudd-beth h. heb ei eshKmio'i V •- tixmyl nrydki' eAtfiSSf nes oc> goieuinl tlachr.r y farn ddiweddaf yn gwrseyd hyaiy. V uv: i y:n debyg fod llawer yn y biuo heblaw Dai Wil a Price. Y mae Dafycd Jones y Cwrt o hyd ynt fyiw ac yn iach. ac mor farfog a hoff o'i Fally ag erioed. Y mae Wil.y Felin a'r asynod o hrdi fel ysbryd Johm still marching on"— mor ddigrif ag erioed, ac yn penderfyrm byvv a marw yn hern lane. Dylasem hysbysu' fodi y hern Fob, ei anwyl anafail, wedi ymadael a'r fucheddi hon; ond y mae Wil wedi. easel un ara.U yn ei Ie, yr hwn sydd yn llawer iawrs cryfach n.a.g o'edd yr ymadawedig. Un prydnawn hyfryd yn Gorphenaf, pan oedd yr haul ar gusarcu min^ garweil, a'r garllewin yn ogeneddus o hardd, geUid gweled gwr ieuanc, tua deg ar hugain oed, yn prysuro. i gyfeiriad y pentref. Yr Ql0(J!cù, yn dial, pryrlferth, a boneddigaidd yr olwg arno, a'i wedd yn profi ei fod yn un o drig- ianwyr gwladi boethachei hins.a"vdJ'œr wlai! hoh. Y raae cnwd tew o flew yn go-rchuddio ei wyneb, ac y mae y gadwyn aur fawr sydd ar y wasgod, a'r fodrwy ar ei fy:s, yn profi e fod! yn rhywun o gryn urddas. Cerddia yn mil a en yn frysiog dnvy brif heol y pentref. Ond' wele ef yn, 11iewidei gyfeiriad, ac yn ■cylamu yn rolaen tua mymvent y cape! bychan ger y bryn; ac wele ef wedi cyrhaeddi yno, ac yn edrych ar ryw fedd-faen hardd,, gostus, yn y cwr uchaf o horn; ac O! wele d'deigryn gloew yn ili thro dircs y ruddL Symuda yn mlaeni eto at fedd;-faen araH,- darllena yr ernv sydd ami—tremia yn fyfyr- iol uwchben y beddi, a'r foment: nesaf wele gawod o ddagrau yn golchi ei ruddiau. Yma y saif a;i law ar ei galon, gan ollwng, ochenaid; Q: eigion ei fynwes drornhvythog, a lief a; allan, "Fy nhad, fy ahad.! fy anwyl, anwyl dad!" Ondi wele ef yn gadael y fyn- went, ac yn cyfeirio ei gamrau tua'r Plas- Hwyd. Ar y groesffordd, chwarter milldir c r Plias, cyfarfyiddodd a merch ieuajlc lan, deg. Y mae gofid wedi stampio e.i d<! dw ar ei gwyneb hawddgar, ac v mate ambeili flewyn gu-y n "w weJed yn y gwallt dui sydd ym coroni ei phen. Ond ntid) 'oes eisieu man- ylu, digoru yw dweyd mai Gwiendolen ydyw. Cyfarchodd y gwr ieuanc hi fel y c aril yn: ';A fyddwch cystal s. nt hys-bysu beth ydyw ■enav y ffermdy acwi?" 'Tlasllwyd, syr," ebai Gwendolen. "0, wel yn wir, y Plasilwydi! Pwy syddi yn byw yna: yn bresenol ?' Yr oedd caloni y gwr ieuanc yn euro yn gyflymach gyflymach, erbyn hyni acedJrychai yn gyffrous ar Gwendtolen, a deign-n yn ngiiii, e: lygad Yr oedd yn hawdd) gwx-led. fod vno ystorm 0 deimladau: yn ymigynhyrfu o'i fewm. "Llewelyn Hughes, syr, yw enw v trig-; ianytkl" "Felly yrii siwtr. Ai chwi: yw ei ferch ? Gobeithdo yr esgusodwch fi am gymervd1 mor hyf arnoch." J "le, syr. Y mae i chwi groesaw i ofyn faint a fynoch. o gwestiynau." Gwienoddi y gwr ieuanc, a. gofynodd yn grynedig, "A oes rhyw ffermdy yn y gymydogaetb ] hen or enw Brvnllefritli?" to. J G\vr:d: dd Gwendolen pan: v ch-wodd yr enw fc:\vn, a cly:we(k)i(ki!. "Oes, >\r. o fewnt <ir»\y- fiildir. yr ochr cirj.wj ü' "ewn (U\\)" llKdl, ü'- ,J, vi i'r pen^rei. "FelJv yn wir." elxÚ'r gwr ieuanc erlwaith. '•'A oeddtveh yn adlnabod rhywun c'r en'.v Gcmer Jo'oes. ocvU. >n byw ynd. Crynraodd Gwendolen ei phen, a llithroddl deigr) n gloew, g+oevv, dros. y ruddl a dywed- odd merwn sibrwd. "O' SVT, a. ydych chwi yn. gwybodi rhyw1- beth am dano ?" "Y<Jwvf, ym gwybodi llawer iawni." cfed<li b' y- atebiad:. "01 syr; v ma,e yn dda genyf eich clywed yn dtweyd hyn. O! dywedwch rywbeth i. mi A ydych yrj gwybodi am ei fedd ?" "Ei fedd, yn. wir P.a bryd y bu farw?' "0! syr," ychwanegai hi, "hwyrach eich bod chwi \'11: un o'i gydysgolbe.gion yn yr ysgol yn Caerfyrddin! 0 syr, ac yna wele'r dagrau yn llifo o'i llygaid, ac ochen- aid yn es.gyn o'r t'ynwes, "y mae yn ei fedd er's deuddeg mlyniedd." "Yn ei fedd, yn wir1!" ac wele ddeigryn) ma/wtr yn cymeryd ei godwm yn lladradaidtlj; odidlar ei rud!d'; "na. na;, Miss Hughes, | peidiweh wylo, y, mae genyf y pleser o'chi hys'- bvsu fod. Gomer Janes, Brvnllefrith, yn i ,tyw!" Edrycliold Gwendolen yn myw llygad! y gwr ieuanc, a gofynoddi, "Ai yn y Did, syr, y dy ch yn feddwil?" "Nage, Miss. Hughes and; y mae ym bresen- ol yn fyw ac yn iach, yn yr ysiys hOIli." .I .J J w. J. t: Yr oedd hyni yn ormod i Gwendolen; llef- oddi allan: "0, fy Xuw ai gwir hiyn?'' ac yna. dlewyigodd. Yni fuant, Ihvyddbddi y gWJ: ieuanc i'w dadebru, a. llefodd allan eihyaith yr un geiriau ag o'r blaen, ac yna, gweno-dd dinw y dagTau. "0 syr, dywedwch yn mha le yn yr ynys hon y me ef ?" "Wel, y mae yn Sir Aberteifi," ebai'r gwr 1 ieuanc, a deigryn mawr arall yn ymddys- ar "0, 'aanwyP syr, dK'wedwchi yn mha le ?" "Wel, Gwendolen anwyl, y—mae—yn vmylyna nei:diio'didJ vra mlaen, a chymerodd1 hi ym ei freichiau. "Dyma Gomer Jones, yn eich cusanu. 0'! Gwendolen amyyd "Ond dv-, yr hanes pwy a all Di nvynir iajth fan hyni i'r pen." (I'w Diweddiu y Tro XTesaf.)
! ) -:0:! GILFACH GOCH.
-:0:- GILFACH GOCH. Marwolaetk Mr Golygydd,— Byddwoh mor garedig a: rhoddi tipyn o'r "DariaI)" at ein gwasan-SLethyr wythnos hon? Biin iawn genym orfod cofnodi ami farwcl- aeth Mrs. Phoebe Dayies,. sef priod; Mr Johm Dayies, gynt o'r Gilfach, yr hyn gy- merodd le yn Neheudar AiTrici Kid oes orii1 tri mis: er pan. yimadawsant o'r lie hwn, aiu Affrica. Cydytndeimlwn yn fawr dro-s eu hiunig ferch sydd wedi ei gad'ael yma. i alaru ar ol mam dyner a gofalus. Yr oedd yr ymadiawedig yn aelodl o eglwys Noddfa. Duw fyddo yn mawddi i'r perthynasau oil, nc lOw phriodi, yr hwn syddi iiseswa estrcn ol wlad. Heddwch iV Ihvch, a, byddefi i'r awei chwythn yn dsTser ar ei beddrodi hyvi foreu rn>av.r y cfxli.
:DyP'jd v r r f
DyP'jd v r r f Ce.fa.is y fraint pwy didyddi o sigloi dWylaw a fy belli gyfaiU Mr Owen Williams, c'r lie hwn, yr hwn sydd; newydd1 ddychwelid yn o S pax ton, Timber combe. Da, genyf el wel- ed1 yn edrych mor dda, ac wedi cael adfer- iad i'w iechydl Dymunaf hir oes iddo i wneyd daioni lawer etc ynr mhcb cylch.
Dewis Diaconia,id.
Dewis Diaconia,id. BuegJwys LLbanus (M.C.), yn ychwan- egu- at rif ei swyddotgion yn ddiiwedidiar,. a svrthiodid y go.elbrer,. a,r y pum' canlynol: Mi W. R. Jones, Mr J. 0. Pearce, Mr Chas. Davies,, Mr George David, a Mr Darvid Jen- kins. Hyderir fod y dewisiad odcliuchod. ac y bydd! i'r Eglwys weddio ar eu rhan. fel ag y bydd iddynt gyflawni eu gwaith ym deilwng i'r Meistr, yr Hwn sydd yn benarEi Eglwys.
znl Dirwest.
znl Dirwest. Y mae Tern! "Brynaobrwydd'" wedi gwr-eyd. gwaith da yn y lie, ac yn parhau i weithio o bJaid sobrwyddi, a th-eimlir eu ddydanwad ar eglwysi v lle^ ac hefyd hyd' yn nod: yn: ein cymdrithasau dyngarol- Ewch rhagech. gyf iii -:m. mae tir lawer eto heb ei feddf- iami. Dewch trosodd, gyfeillion, a r.yni a v. r .ivvn i chwd ddiaioni.
..Gwyl Bregethu.I
Gwyl Bregethu. I Cynaliodd eglwys Bryn Scion ei gwyl bre- gethu ar y dyddiau Sul a'r LIu-ni, Mawrth 29ain a'r 3oain. Pregethwyd' gyda nerth a dylanwad i gynulliadau lluosog, gan Y Parchn. LI. M. Hughes, B.A., Caredydd; a ¡ Rhys J. Huws, Bethel, Arfon. Gwasanaethi- ivyd wrth yr organ yn fedrus gan Mr Samuel [ Phillips. Yr oedd v can.11 yn hynod o> swyn- ol o dan arweiniad Mr John1 Webber. Hy- de rwn y byod rr had1 da svddi wedi ea hau ar hyd; y cyfarfodydd gael disgyn miewn tir da. ac y clywir tod llawer wedi diod yn rhvdd! o afaelion pechad, fel ffrwyth yr wyl werthn fawr a; bemdafhiol a gafwyd. Y mae gwedd lewyrchus ar yr eghvys uchodi o dan) wein- .idogacthi y Parch. J. C. Evans, yr hwn svdd wedi llafurio am yn ages i wyth mylnedd ar hugain yn y lie. Y mae Cor Libanus wrthi yn brvsur yn parotoi -.gogyfer ag E Glvnogwr y Groglith, a byddJed ididynt gadw yr anrhyd- edd y maent wedi ei emill yn y gorphenol i fyny, yw dynuinkul Creuddin..
[No title]
:o: :o: Treuliodldi y Cadfridbg enwog Baden- Powell amryw ddydkliau yn Liverprx.1 yr Powell amryw ddydkliau yn Liverpool yr wythnosau- diweddaf. Cafodd groesaw "j mawr gan yr holl bleidiau politic- a-idd. Yr oedd claddu pob gwahaniaeth barn yn nghylch y rhyfel yn Ne yr Affrig, bellach, pan y mae heddweh wedi ei wneyd. Y:l ,:lJ¡j\j\au, YIlI ddoeth.. Dyddi Mawrth nidi oed ddim, llai na dwy fii 01 ymfud\vyT, oil yn gadael Liverpool am Canada.. Print y gweJwyd1 ymifudiaeth yn fwy prysur nag y mae; yn awr.' Bu swyddog- ion Llywodraeth Canada yn ''dvfn,] hau yn ystodl y gauaf; ac yn awr y mae y cyn- hauaf yn d'echreu cael ei gasglu. i
- CYFARFOD CYNGHOR CYMANFA…
CYFARFOD CYNGHOR CYMANFA DDlKWESTc L DEHEUDIR CYMRU VN PORTHCAWL. Am 1.30 prydnawn, Ebrill laf, cyfairfu y ('ui.,n,!r yn A^idoidy y Methodiistiaid, pryd yr oedd yn bresenol Mr W. L. Daniel, Merthyr, yn Uywyddu, Parchn. Thomas Morgan. Morris Morgan, Thomas Rees, D.D., Wm. Rees, J. Tertius Phill,ipis,. T. Esger-James Thamaa Powell, Lewis Jones, W. G. Jenkins, B. A.; Meisto J. Hughes Owen, Dr. R. T. Williams, Cynghorwr T. Joneis-Parry. Cymgihorwr William Lewis (Pendarren), Mri. S. Sibbering Jones, \.H., Thomas- James, Anthony Lewis, David Jones, Parchn. Evans (Drenewy ddl), ai T. R. Williams (Pyi), Mrs Ha,use (Penybont), Mrs Anthony Lewis, Mrs Dr. Williams, Mrs Thomas James, Parch. J. Williams, Cenr hadwr. etc. etc. 1. Gweddiwyxii gan Mr J. Hughes Oweni (Femdale). 2. Cyflwynwyd llythyrau esgusodol oddi- with y Parchn. Dr. Edward's, Cwercllyd!Ú yV. G. Walters. B.A., Llanymddyfri.; Mr S. P. Kprose, Hay; Mr Morgan Price, Y.H., Abercraf; Parchn. W. Maunoe, Talywain; Aaron Davies, D.D., T. Hughes (Caerdvdd). Dr. johri,, Pugh (etc), W. E. Robinson (Cwm- bran), R. E. Peregrine. B.D., P. D. Morse (Pern.), Mrs Nicholas (Clifton), Mrs. Miles. (Aberdar), etc.' 3. Darllenwycl1. a chadarnhawydl cofooid- ion y Pwyllgcr Gweithiol yn Ystalyfera:. 4. Cyflw^"nvvyd Adroddiad Chwarrercl, yn llawn 01 betha.u dyddorol, a, d-erbyniwyd. ef yn 1 si-riol. 5. Penodwyd Pwyilgor i dynu allan bem- derfyniad ar Anerchiad y Prif Weinidog i'r Darllawyr,. yn cymeryd i mew-ni gwestiwrn Ad-daliad. C}Diwys,ediig: o'r personau diiynci: Parchn. T. Powell, Tertius Phillips, W. G. Jenkins, B.A., Thomajs, Mordan, Morris Morgan, a'r Cadeiryd'd. Pend'erfynwyd fod. yr un personau yn ffurfio PwyllgoT i wylio symudiadau. sen-eddol agos. 6. Pen-derfynwydi ein bod yn barod i gydweithred.u ag Uwch Demi Seisneg Cym- ru-—nuewn. cynull Cynadledd ar Ddewisiad Liec:l—pan. osodir cymliun ber bron. 7. Datganwyd. parodrwydd i gefnogi y Gynadledd, Sirol yn Nghaerclydd, ar ach- lyeur Cyfarfodydd Blynyddol Talaetht)! y "National Temperance League," E brill yr 2 iain? 1903. 8. Pasiwyd lloargyfarchiad i: SyrWilfred Lawson:, ar ei ymddangosiad air y. maes feL ymfgeisydd am sedd Camborne. 9. Datganwyd gorfoledd oblegyl budidug- oliaeth Mr W. Crooks y n Woolwich, a, Dr. Hutchinson, ym Rie—dau wrthwynebwyd a. holl allu "Y Fasnach." 10. Pasiwyd pleidlais o hiraeth a cholled o herwydd marwo-laeth yr Hybarch Ddieon Howell, vr Hybarch Ddeon, Farrar, D.D., a Mr W. S. Caine, A.S. Pasiwyd trwy sefyli I fyi-ly. I I. Datgamwy-cli cy.diymdaimlad dwfn a'r Parch. T. Jomes-Davies, Ffynon Taf, yn ei igystudd blin. 12. Gwnaedi awgrýmiadau am areithwyr i'r Cyfarfodydd Blyrayddol yn Ferndale, y rhai gynelir, mae'n debyg, "taa'r 7 fed ai Sfed o Hydrcf nesaf. 13. Derbyniwyd! gwahcdd'i )d care'tlig Cefncoed 1 gyriai Cyfarfod nasif v Fwyii- |,gox Gweithiol yr;ry tua Ve&elii* neu j dd'echreu Go-rphengf. j x4- Daeth y puyiigor enwyd o r'biaen, au penxLerfyniad yn rnlaen, ar araeth y Prif Weinidog, i Ddirprwyaeth y Darllawyr. Cyni- ygiwyd ef gan y Parch, f. Rees, D.D., eil- iwyd gan Mr J. Hughes Owen, a phasiwvdi yn frwdfrydig:—"Fodi Cymanfai Ddirwestol Deheudir Cymru ai'Mynwy yn gwrtihdystio yr); y modd cryfaf yn erbyn araeth ry.fedd' y Prif Weinidog wrth d'derbyn dirprwvaeth ° ddiarllawyr mown cyfeiriad at waith di- weddia.r Yna don Irwyddedol. Ni.s gallwn lad nag edrych ar yr araeth fel effgvd drom j bob diwygwyr cymdeithasoi. a: thrais ar f n- iadau gore 11 hoi., ddinasyddion goleuiedag:' y wlad, y rhai, fel y credwni, ydynt yn galon-jg g a. c n, )-,n y ac yr ydynii trwy hvn yr,> datgane'im gobaithi difrffol ni bydd i r ynaGcn- un modd gymervd 0' eu dvchrynu mown unrhyvv symudiad dviou- oil. 15. Pa.siwyd hefyd ail-benderf\'niad! v Pwyilgor yn unfrydol:- -'3'od y "Cvnghor hwn yn synu fod Syr Wiillara Hart Dyke wnedii nueiddiio rhoddii rhybudid, a'i fwriadl i ddwyn i"r Ty Fesur yn gwahardd yna don iddefnyddio y gallu sydd ganddynt yn 01 y Gyfraith ii wrt:ho.d ad:newyddi;ul' trwycldedau, hyd nes y pesir dedd.f adl-d'aiiad; a dvuiuna y Cynghor yn y modd diifrifolaf wrth-dystio -d,V.,Stl yn erbyn yr ymyriad hwn4, a. iawimderau yr ynadoo." Tertynwyd trwy \redd'i gan, y Parch W. Williams, Indlia;. & y ^lynWlt y, gan Gynadledd ody lanuaool, dan lywyddiiaeth y Parch Dr. Rees, prydy gwnaethMr W. L. Daniel an- ercmad; tra dyddorol ac eglurhaol ar y Gyfraith Dr^-ddedol newydd. Dilvnwvd ef gam y Parchn. T. poweU, Tertius Phillips, Morris Morgan Cyngh. T. Jones-Parry, I Cyngh. William, Lewis, Dr. R. T. Williams. etc. trwv Terfymn-,i tnvy; gan w p h T Esger Jam.es. Vr oedd cyteiBion. Porthca.w.I wedi ( parotoi yn helaeth ar gyfer y dieithriaid, vn eu tai, ac yn, yr Ysgoldy CafTO.1 dau Gyfarfod Cyhoeddte yr. yr hwr, ™ AddoJdy yr ADoLbynwyr; llyivdi w,d gan, Mr G. Sibberi.L" Jones. Y.Hac arelthm-yd: gan Mr W. L. DanieL a-r Parchn W G. Jenkins, B.A., a Dr. Rees: \n Addoldy Myi>ydc]i Cyiiffig; vr a;reith. wyr orfdyn Y Parchn. Lewis Jones. Trm- coed, a W iltram Rees, Hopkinstovv-n.
[No title]
-u: Nid ydyw yr Ysgrifenydd: Rhyfel ym bradiychiu ei annoethmeb yn fwy mewn dim na thrwy ei ymosodiadau ar "Y Bedwaredd Jblaidi. Annghofia y dyn fod ga,n bob aelol1 yn y Ty hawl i feirniadu ei gynlluiniau ef. Ynfvct 01 i dl1.t.ef yw diwrdio y rii,a, byn [1¡ln nad ydynt yn nhvyr. "¡ Myni rhai fod y bob! hyn yn gwrthwynebu cy nlluniau yr Ysgrifenydd odan argymhell- J iad Arglwydd Roseberry. Nid oes rhithyn o j yn yr ernsyniad hwn. Digwydd- ant icd. o'r un farn a'i arglwyddiaeth ar y materion hyn; dyna y cwbl.
¡riL--A jBiRCHGROVE.-,"-.---.-
¡r iL- A j BiRCHGROVE. Cynaliwyd cyfarfod; brwdfrydig ynl Ys- jgoldy'r Bvyrdd, nos Fa wrth, Mawrth 21, ij gefnogi Mesur y Great Western i gael rh-eik fforddi rhwng Garnant, Castellnedd, aie Aber- tawe. Bwhedir ickti fyned drwy Clydach a Birchgrove. Y oeddi yn gyfarfod. cynrych- i{)!Ü¡dbL Yn mysg ereill, syhvasom ar didau Gynghorwr Dosbarthol, Cynghor wyr Plwyf- 01, Aelodau. y Bwrdd Ysgol, a, dau weinidog. Y cadeirydd ycnoedd yr Henadur John Jordan, Parcyderi. Ar ol rhoddii amlinell,- iad dyddorol o'r Mesur, galwodd y cadieirydd ar H. N. Miers., Ysw., Ynyspenllwch, i anerch y cyfarfod. Dywedodd Mr M,iers ei fad wedi gweithio yn galled am bythefnos neu da.ir wythnos g. da'r Mesur hwn, Yr an- hawsder ydyw, fel y sylwodd, fod yna, ddlWy reilffordd1 vn y .cwestiwn, a bod yn rhaid dewis rhwng y ddwy, ac yr oedd yn rhaid dewis vr un wnelai fwyaf o ddaioni. y fforddi v rhadai. Yr oedd id wedi gwneyd amryw gynygion er pasio reilffordd arall, ac wedii methu. a, hyny oedd! v rhwy-str fyddai ar ffordid! pasio hoii. Ond yr oeddid wedd: pasio pemderfymiadi o biaid, y rheilffarddi yma; ym ribuai o'r m-anau y pesid penderfyniadl 01 blaid y Hall. Yr oedd Mr Miiers yn barod; i ateb "unrhvw gwestiww ofynid mevvn perthynas i'r rheilffordd sydd yn dal cysyiltiad agos a, Birchgrove. Adidawoddi wneyd ei oreu o 0 blaid y Mesur, ac i, g}flwyno- unrhyyv aw- grvmiadi ro-ddidi yn y cyfarfod' i Mr Wilkin- son, manager y Great Western, ynl eur cyfar- fvddiad nesaf. Flysbyswyd fod; Mri. A. T. Williams ac A. H. Thomas, Y.H., yn an- ailuog i foid yn y eyf z dodo We,divn cynyg- iwyd'pexiderfyniad gan Mr J. W. Johnston 01 < blaid v Mesur, yn cael ei ei.Iio. 'g.aM Mr W. I Sims,. Siaradwyd o blaid; y cynygi.ad. gam y Parcha. J. H. Parry a M. G. Daw-kirns; Mri. j. W. Jenkins, D. Harries, D. J. Owen, J. W. Watson,, T. Row lands. John R eeSI (mao- ager), John Millard, E. H. Thomas, Rees Llewellyn, David Rees, David, Gregory, a James Maddock. Pasiwyd y penderfyniad y r unfrydol. Y nn eynygiodd; Mr John, Millard bend'erfyniad' arall. Eiliwydi gan Mr Dawkins. a chariwyd yn unfrydol. Ym- gymerod'd y Cynghor Plwyfol a chario hyn i weithrediad. Cynygiwyd pleidlais o .ddiolchgarwch i Air Jordan a: Mr Miers gan Mr Parry, yr hyn a eiiwydi gam Mr Row- lands, ac a gariwyd, vn unfrydol. Os, pesir y Mesur, gwna. ddaioni,mawr i. ardalwyr Birchgrove. a'r cylch, ac o fendith, neillduol iddynt. Gobeiihio- y daw hyn rw rham.
I.Ma.rwolae.th Mr John: Davies.
I. Ma.rwolae.th Mr John: Davies. Y mae genvm y gorchwyi pruddaidd gofnodi m,arwolaeth y gwr anwyl uchod, r ¡ hyni a gymerodd Ie ar. ol cys.tud,d byd, ond trwm. boreu dyddi Mawrth diweddaf, 23ain, yn 58 mlwydidi oed. Dyddi Iau canlynok claddwyd! yr hym oedd fanrol o bona yw myn,went ddinod Heol Las,. Siaradiodd y Parc-hn. J. E. Griffiths (y gweimid'og), J. D. Harries, Adiulam; a Mr David Phillips j (blaemor), yn u-chel am ei sel a'i onestrwyod crefyddol. Yr oedd yn un or rhai cyntaf « etholwyd yn ddia.ccn gan eglwys Fedydd -r;. ig Ainoil. a,c fel y sylwod'd! Mr Phillips;, yr oedid yn Fediyddiwr o'r Be:dydd.wyr. Glosr i ydoedd wrth ei. aiwed'igaeth; a, chymert. o • ran flae-nilaw gydsa mudiadau. y glowy:. Jsafai yn d'deu r diros jftynder, a. ohas-b^; ? i^gairddo^edicl gorrtfet5 y am flyny-dda.u i* Uradeb y Glowy-r yns Birchgrov.-j Gadwod'cS wraig ac wyth o blanii i alaru a,i eii ol, yn nghyd' a mab-yn nghyfrajth, set Eilir :hN Mai. Cafodd angIaddl barchu-s. Yr cedd capel AinoJ) yn rh^fychan i gynwys y. I.)ulf dalodd y gymwynas, olaf iddb. Tad yr a-.tv- (ldrifa,id a, Barnwr y gwedd\v"Oini d'aeno ei aden aniiddiffynol drostynt, ac a.'u cysuro yn eu hadfyd. Minimus.
-:0:--TRALLWM.
-:0: TRALLWM. Marwolaeth. Bu farw Mrs. Joseph. Thcmas dydd j Mercher wythnK)S i'r diweddaf, yn 67 m.h\'y 'd: oed. Un dawel ydoedd, ac un o heddyeixi ffydid'loyiaid Israel. Yr ce-dd yn un o'r -,L- odiau hynaf yn eglwys y M.C. Carmel, Pen- tredwr. Cafodd' grefyddi yn ieuanc, a. glvn- b: odd wnhi hyd y diwedd. Gellir dweyd bod marw yn eIw: iddi. Claddwydi ei gweddal11- ion ma/ryy-ol yn myowent Carmel, Pemtred-wr, y LIun canlyncL Gwasanaeth wyd yn y ty gan y Parch. T. H. Jones yn capel; ac ai lam y bedd gan y Parchn. T. I-i. Joens a J. H. Parry (A.) Priodol iawn y syhwiddi Mr Jones fod yr hoel gyntaf wedi ei thynu allan o r daearol dy naw mlynedd yn ol, ond1 ted y diweddaf wedi ei thymu allan y- Mercher blaenorol. Cafodd angladd "1 uosog. Cyd- ynidieimlir yn ddwys a'r perthynasau yn eu | galar, ac yn arbenig ai malx, Williams,, yr hwn. sydd: yn ysgolfeistr yn Ys trad gy ill ais. lad yr amddifaid, a Ba.rnr.y-r y gw-edd'wo.'i d&eno ei a.den amddiffynol dros to. Minimus.
.— :o : COLONY LIFE.
.— :o COLONY LIFE. Eff-ect of Climate Overcome bv Proper Food. The necessity of pleasant, nutritive, and i proper food is highly appreciated in hot countries, particularly by those unused, to the climate and, native: customs in cooking,. 4 S(.ier writes.: "In, this land of bad food and disordered stomachs, ai nearly fatal at- tack of malaria, left my digestion: for many t h b months in such a. state that food, of any kind me: terribly. I suffeæd from the erfect of drugs, but; dared, net eat. It was simply misery to live. The so-called reme- dies only seemed to aggravate my suffer- ings. Some friend suggested Grape-Nuts j ready-cookedi porridge,, and I gaive, it a trial. lo my surprise and pleasure:, it did all and moie than was claimed for it. I am mow, alter using the. food; for 18 months,.in good health; my digestive apparatus in perfect j 1 order, and- I have long lost all feeling of pain I or discomfort after eating. In fact, I live again. I would not be yyithout Grape-Nuts for the world. It is not only the excellent, effect of your food that renders it valuable,) it is also delicious to; the taste, possessing flavour of it's own, and can, be prepared in many different ways to suit many palate, t Name given by Grape-Nuts Co. Tempi.|s chambers, E.C. 1
! Agwedd a Sefyllfa y Fasnach.I
Agwedd a Sefyllfa y Fasnach. Mid yw'r agwedd na r sefyllfa yn gysur- us iawn, er nad oes nemawr o weithiau er hyny wedi eu hatal am wythnos, ac ereill am dymhor mwy. Cymer rhai meis- tri alcanaidd fantais ar yr amser anfodd- haol hwn, er gwneud cyweiriadau cyf newidiadol a lledaenol yn y melinau ar adran or phenol a elwir y Tinhouse neu y Finishing Department. Gellir rhoddi llawer iawn o resymau am yr agwedd a'r sefyllfa wael bresenol, ond gan i mi ymhelaethu ar hyn yr wythnos cyn y ddiweddaf, awn heibio gan nodi (yn ddiarebol) yn unig ar y penau Gwneuthuriad cyffredinol ar y cyfandir mewn gweithiau aicanaidd yn yr Bidal (Italy), yr Almaen (Germany), a Rwssia, &c. yn cynyddu yn raddol ynghyd a chynydd mawr yn yr Unol Dalaethau yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf, a chyn- ydd mawr iawn ar gyfartaledd nifer y melinau cartrefol. Y mae cymaint ddwy waith o feiinau alcanaidct yn gwneyd llafnau amrywiol heddyw nag ydoedd tua deg mlynedd yn ol, a phob melin i rhyw raddau yn gyflawnach, i gyflawni eu gwaith trwy welliant parhaol peirianau, &c. Hetyd, y mae y galw wedi Ileihau i raddau helaeth iawn, a hyny am amrywiol resymau pa rhai a nodasom bythefnos yn ol mewn cysylitiad a rofynion rhyfel a'r canning industry yn y Trefedigaethau. Ofnwn weithiau fod dyfodol y fa^naeh yn cael ei chuddio a niwl mawr, trwy yr hwn y bydd yn rhaid teithio neu forio am beth amser nes i'r galw cyffredm adfywio, neu j i'r awdurdodau priodol fyned i chwilio a chael oafael mewn marchnadoedd newydd. I Y mae yn mwriad y Bwrdd Cyflafar- eddoi i geisio atal yr oil weithiau alcan unwaith eto er mwyn lleihau stock y marchnadoedd, a chyfyngu y gwneuthur- iad yn olllaw.
Marchnadoedd Newydd.1
Marchnadoedd Newydd .1 Ben Tiilet a'r Mudiad, Dydd Sadwrn diweddaf, cyfarfyddodd cynrychiolwyr y Docker's Union neu yr adran aicanaidd o hono, syn y Working- men's Institute, yn Abertawe. Wedi trefnu y gwahanol bethau mwyaf angen- rheidiol, a phasio penderfyniadau penoclol arnynt, gwnaeth Mr Ben Tiilet a svvyddog- ereill sylwadau pwysig mewn perthynas i'r angen mawr o agor marchnadoedd newydd i Jafnau alcan. Bu Torn Phillips am flynyddau yn preggthu yr efengyl hon i'r "meistri a'r "gweithwyr, a gwnaeth ei oreu g!an er mwyn cyffro y mheistri i wario ychydig arian er danfon dynion profiadol alhw, i wahanol rhanau o'r byd er dangos rhagoriaeth y llafnau alcan ar hen bethau, a chynllunio defnyddioldeb y llafnau i gyfeiriadau newydd. Mewn ysbryd hunanol, ac ar dir difater, gan aros y naali i'r liall, a byw a marw iddynt eu eu hunain, ni wnaethpwyd dim. mwy na phasio penderfyniad yn y Change tua'r flwyddyn 1890, ac fel llawer penderfyniad cwrdd Eglwys, aeth e' dditn peliach na'r cwrdd, ac ai, cdaeth dim o hone byth. Y mae'gan Mr filiett lawer mantais ar j Philips, gan e! fod wedi teithio llawer oY gwledydd tramor ei nun, yn neiiiduoi Aws- traliau aV Unol Dalaethau. ac hefyd fod j ganddo fantais i gael cyuweithredi&u y meistri sydd wedi proii gymaint o ddaioni o'r bwrdd cyflafareddol, ac eu ood wedi eu hadefedu megys i'r syniad o agor march- nadoedd newydd, ac yn ymddangos yn eithaf parod i gydweithiau ar y mudiad hwn. Yn ein profiad personol ein hunain yn y fasnach alcan yn y wlad orllewinol, sef yr Unol Dalaethau, un peth pwysig sydd yn cael ei esgeuluso yn y wlad hon yn fawr ac yn cael cefnogaeth fanwl yn yr Americ. I Yn ystod blaguriaeth y fasnach alcan yn y Talfeethau am y deg mlyncdd diweddaf y mae perchenogion y gweithi911 alcan, sef y Trust, a chyn ffurfio y Trust, y Cwmni Lleol, wedi gwario arian mawr i dalu cyn- llunwyr am gynllunto defnyddiau o'r llaf- nau, mewn angenrheidiau teuluaidd a phob dyfais arall a fyddai yn hawlio ffrwyniad ar y llafnau alcan, pa gwrs bynag neu i ha gyfenwad bynag yr elent. Mewn pum miynedd, yr oedd deg o gynSluniau neu patents ar y farchnad, wedi eu gwneyd o'r Sheet Tin, ac mewn ychydig amser, yr oedd cyich gwerthiant y cyfryw yn achos i Z, alw am filoedd Jawer o flychau alcan yn ffynyddol. Parhau i wthio fel yma i bob cyfciriad mae agents y'Trust presenol, ac y maent yn parotoi cynl iuniau o bob math a dyfeis- iau o bob llun, er gwneyd y galw i gynyddu gyda'r gwneuthuriad, ac felly, i gadw marchnad safadwy iddynt eu hunain. Heb- law, ceisiant yn mhob rhyw fodd i ddwyn ymaith yr ychydig farchnad sydd genym ni yn bresenol yn Canada acarderfynau gogleddol yr Hudson. Hyderwn er Iles y wlad ac alcania yn fwyaf neillduol; y daw rhywbeth heblaw swn a phenderryniadau o'r mudiad presenoi o dan ofal yr awenyd J profiadol Ben Tillett ei ganlynwyr, a'r meistri. Y mae cylch diderfyn i ddefnyddiau alcan yn y trefedigaethau Prydeinig, yn neilsduol yn y Carnwy industries o New Zealand, Awstralia, India a South Affrica. Haner y gwaith ydyw ei ddechreu, ac nis gwyddom am en unhawsder penodol sydd oddiar lwybr priodol er atal dechreuad buan a boddhaol i'r anturiaeth wir an; e )- rheidiol hon. Os cejir llawer yrLhwy, bydd alcanwyr y wlad yn ddioddefwyr o achos esgeulusdod o'r fath waethaf. Y mae llyfrau diweddaraf, a chylch mawr EI-n hymerodraetn Brydeinig yn cynwys sylwadau sydd bron yn cyfeirio yn benodol at y pwnc dan sytw; ond y rnae arwehwyr cyfalafol alcania wedi hod mor fynwentaidd ar y mater, fel nad oes un gefnogaeth wedi ei roddi i'r syniad gan y wasg seisnigaidd o Bryste i Gaerdydd. Cymerodd y Manches> ter Guardian y peth mewn lIaw yn frwd, ond ni wnaethpwyd gymaint a galw cyfar- fod yn Nghymru, ar ran y gweithwyr na'r meistri. Br mwyn yr oes sydd yn codij syhvasem bellach weithio ar waith sydd yn galw er ys deuddeng mlynedd Yr wythnos ddiweddaf, arwyddwyd cyt undeb newydd rhwng meistri a gweilh vyr glqfaol Deheudir Cymru am dair bhnedd 1 Hyf,*ydwch yw deall hyn.
Advertising
I 4 Marw a '$Raid f I Bawb ag sydd dioddef oddiwrthy clefyd marwol ac enbydus Y Dropsy os na chymherir y Feddyginiaeth bwrpaso tuag ato mewn pryd Hughes's Dropsy Pills ydyw y Feddyginiaeth fwyaf bwrpasol a llwyddianus a welodd y byd erioed at y clefyd peryglus ac angeuol hwn. Y mae o'r pwys mwyaf i bob Dyn a Dynes, Mab neu Ferch, ag sydd yn dy oddef oddiwrth Dropsy Dwfr a Dropsy Wynt yn ei hob ganghenau gymeryd y Pills Hynod hyn felly at Dropsy Ddwfr a Dropsy Wynt Cymherer Hughes's Dropsy Pills At y Grafel a Poen yn y Cefn -lajaqyCui Hughes's Dropsy Pills At Diffyg Dwfr a Poen yr Arenau Cymherer Hughes's Dropsy Pills At Chwydd yn y Bol, Coesau Traed Cymherer Hughes's Dropsy Pills At Tewdra Afiach Cymherer Hughes's Dropsy Pilles At Gwynt y Cylla a'r Bo! ("ynJherer Hughes's Dropsy Pills A Asthma, Diffyg Anadt. Cymherer Hughes's Dropsy Pills At iloen Pen, Corffrwymedcf Cymherer Hughes's Dropsy Pills Y MAE HUGHES'S DROPSY PILLS" wedi iaehau canoedd lawer drwy'r 28 mlynedd diweddaf, ac y maent yn peru syndod yn ddyddiolyn eu heffeithfoirwydd gwyrthiol mewn llawer o achosion ag oedd wedi eu rhoddi i fyny gan y Docto' iaid. 13^" Y maent yn gwneyd Daioni i Bawb, ae fe ddylai pob Dynes eu cymeryd yn ach iysuroi Rhodder Prawf A r n y ?s f Ar v ertb "an bob Che- — mist a gwerthwyr Pa- tent Medicine am lilt, 2/9, 4/6, neu danfoner eu gwerth mewn P.O. neu Stamps at y Gwneuthurwr JACOB HUGHES, M.P.S., L.D.S. Manufacturing Chemist, Penarth. Gofaler wrth brynu gael gweled fod y Trade Mark uchod, sef llun Diamona ar bob blwch, neb hyn nid yw yn iawn. 'it" Gelyn Penaf 1111111 111111 y Corff Dynol ydyw Clefydau y Frest a'r Ysgyfasnt. Y maent yn Iladd eu miloedd yn flynyddol. Yr unig Feddyginiaeth tuag at Wrtb. sefyll Ymosodiadau y Clefydau hyn ydyw meddysyn a ddarganfyddwyd yw Gwyraor> y Mor o Norway, yr hwn, mewn undeb* Extract o Lysiau o Ian Mor y Pacific o idir mewn potelau o dan yr enw SEA WEED LUNG LIFE y Feddyginiaeth hon yn Wyrthia yn eu heffeithioldeb at Peswch ac Anwyd Bronchitis, Asthma, Crygni, Oolur Gwddf, Diptberia, Pas, Whooping Cough. Catarrh, Influenza. i Ac yn nodedig at Rhagflaenu y Darfodedigaeth. SVLwBR-Mae Sea Weed Lung-Life mewn gwirionedd yn Peddyginiaeth heb el fath. Mae pob dose vn gwneud Daioni. Mac yn gyfaddas i bob Dyn a Dynes o bob oedran, ac hefyd i Blant mawr a bach. gar Rhoddwch Brawf Arno. RHYBUDD-Wrth brynu, gofater cael yr enw "Sea Weed Lung-Life" ac enw JACOB HUGHES, yn Hawn ar bob potel. Hen hyn, twyll ydyw. Na thwyller chwi i gym. eryd dim arall, eithr mynwch gael yr un iawn. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyp Patent Medicine am Ill. 2/9, neu danfoner eu gwerth mewn Stamps neu P.O. at y gwneuthurwr— JACOB HUGHES. vi-P.S. L.D.S., Manufacturing Chemist, Penarth GARDIF*