Y Gwladgarwr

'1. EISTEDDFOD FAWR MEBTHYR TYDFIL. LLYWYDD-H. A. Bruce, Yaw., A.S. ( Mr. T. Stephens, Heol Fawr. TRYSORYDDION |Parch. Evan Jones, Ynysgau. MAE Cymrodorion Dirwestol Merthyr Tydfil, ar ol cynal cyfres o Eisteddfodau Blynyddol Ail-raddol, wedi penderfynu cynal Eisteddfod Fawr Geneolaethol, yn mis Medi, 1859. Maent wedi ymddibynu ar eu hadnodd- au eu hunainyn hollol, oddigerth yehydig bunoedd, hyd yn hvri, er fod eu treuliadau o'r decbreuad rhwng 7 ac 8 gant o bunoedd. Ac er mwyn rhoddi Gwobrwyon mwy nag arferol yn yr Eisteddfod hon, penderfynodd y Pwyllgor anturio rhoddi PedwarUgain Punt o'u trysorfa euhunain, a pwneyd apel- iad at gefnogwyr Llenyddiaeth Gymreig am Danysgrif- iadau i wneyd y gweddill i fyny ac y mae yn lion gan- ddyut gydnabod fod amryw wedi cydsynio a' u ciis. Ac os lhynga bodd i ryw rai ereill weled fod amcan y sefydl- iad yn dda, a'r Tes ynauyn deilwng, bydd yn ddywenydd ganddynt eu rhesu yn mhlith eu Noddwyr Tanysgrinedig. Cyfeirier y Tauysgrifiadau at un o'r Trysoryddion, a phob Go.tebiaeth at yr Ysgrifenydd. Cyhoeddir y Rhestr Dan) sgrifiado1. Gwobrwyir yr Ymgeiswyr Goreu (os yn deilwng) ar y Testynau canlY.Ilol 1. Am y Traethawd goreu ar Reolau Beirniadaeth Hanesiol. Gwobr 20p. D. S. Dysgwylir sylw neillduol ar, Pa un a ydyw rheol- au beirniadol hanesiaeth gyffredin yn gymwysedig at han- esiaeth y Beibl, ai nad ydynt ? 2. Am y Traethawd Hanesyddol a Beirniadol goreu ar Gerddoriaeth Gymreig yn ei gwahanol Gysylltiadau a'i Hansoddauo'r oesau cyntefig byd yn bresenol. Gwobr lOp. 3. Am y Traethawd goreu ar Gysylltiadau Cymdeithas, neu Ddybyniad eu G wahanol Ddosbeirth ar eu Gilydd. Gwobr op. 4 Am y Traethawd goreu yn Gymraegneu Saesonaeg, ar Ddifyrion Adlonol, (Recreative Amusements ;) sef, A ydynt yn anhebgorol i ieehyd a cbynydd corfforol a medd- yliol dyn yn ddeallol a moesol. Os ydynt, pa ^fatbau o honynt, a dulliau eu cynal, sydd yn gydweddol a rheswm a Christionogaeth. Gwobr 5p. Su Am y Traethawd goreu ar Arddwriaeth. Gwobr 5p. 6. Am y. Ffug-Hanes goreu, yr awdwr i ddewis ei dest- yn, ond rhaid ei fod yn seiliedig ar Ffeithiau, ac yn tueddu at Ddyrcbafiad Moesol y Cymry yn neillduol. Gwobr 6p. D. S. Cyfyaigir ef i haner maintioli I l,lywelyti Parri.' 7,. Am )r. Arwrgerdd oreu, yr awdwr i ddewis ei destyn, olld os hydd neilltuolrwydd cenediaethol yn nodweddu y testyn, bydde lyn un Cymreig. Gwobr 20p. 8. Am y Ddisgrifgerdd oreu o Gymru. Gwobr lOp. 9; Am y Chwech Englyn gorau i'r Tynfaen, (Loadstone.) Gwobr lp. 10. Am yr Englyn goreu i'r Haw. Gwobr Ip. 11. Am y Ddau Bennill goreu ar lJdyngarweh" Toriad y Dydd Gwobr lp. 12. Am y Ddau Bennill goreu ar Wladgarwch. Ton 'Morfa Rhuddtan.' Gwobr 1 p. 13. Am y Ddan Bennill goteu ar Ryddid. Hu:lol.' Gwobr lp. 14. Am y Ganig (Glee) oreu ar y pennill cyntaf o Caru'r Gwir.' Gwel weitliiau Mr. Robert Parry, (Robin Ddu,) tudal. 307. Gwobr 5p. 15. Am yr Alaw a'r Cydgan (Solo-air and Chorus) goreu ar y pennill cyntaf o Gwalia.' Gvel yr un llyfr,. tu.ial. 284- Gwobr 5p. Yr Alaw, ar Deffrown iLplmr Syniadau,' &c., a'r Cyd- gan ar' Fy inagawl wlad,'&c.. Rhaid i'r Unawd (Solo) fod yn gyf'ryw ag y gellir ei ganu gan fenyw, lieu gan wrryw o lais cyfalaw (tenor',) a rhaid i'r cvfansoddiad hwu a'r un blaenorol, fod drwyddynt yn rhai "defnyddiol at w.isanaeth corau cyffredin. Rhoddir y flaenoriaeth i rai o arddull Cymreig; pob peth arall yn gyfartal. 16. Am y Cynganeddiad goreu o'r Alaw Gyinreit,, Mor- fa"Rhuddlan.' Yr Alaw fel y mae yn Nar ith y Parch. J. Mills ar'-Gerddoriaeth Gymreig' Gwobr 1 p. 17. Am y Cynganeddiad goreu o'r Alaw Gymreig, • Toriad y Dydd.' Yr Alaw fel y mae yn y Cauiedydd Cymreig,' gan leuan Ddu. Gwobr J p 18. Am y' Cynganedtlia,l goreu o'r Alaw Gymreig Serch Hudol.' Yr-Alaw fel y mae gan leuan Ddn yn y y Caniedydd. Gwobr lp. Wrth gynganeddu yr Alawon uchod, gofaler mwy am beroriaethyn nhrefniad y lleisiau nag am gywreinrwydd yn y cynganeddiad. BEIRNIAID. Rhif l-Y Parch. Rowland Williams, D. D., Coleg Llanbedr. Rhif 2 a 15—Mr. John Williams, (Goryniawe o Arfon,) Gas Light Office, Newington Street, Liverpool. Riif3.—Y Parcn. Dr. James, M. A., F. S. A., Panteg Rectory, Pontypool, Mon. Rhif 4ft—Y Parch. Thomas Davies, Athraw.Duwinydd- ol Coleg y Bedyddwyr, Haverfordwest. Rhif 6.—Evan Davies, Ysw., >1. A Abeitawy, Rhif 7. 8, 9, 10.—Mr. Ebenezer Thomas, (Ebeu Fardd,) ( lynog Fawr. Rhif 11, 12, 13, 14, 16, 17, a 18.—Mr. John Roberts, (leuin Gwyllt,) Golygydd yr Ainse,ravr Liverpool. CYFARWYDDIADAU. Gofaler ysgrifenu y Cyfansoddiadau. yn eglor a darllenadwv, a'u hanfon i'w priodol Feirniaid, wedi talu. cu. cludiad, erbyn y laf o • Awst, 1859. Y trugcnwau yn unig wrth y Cyfansoddiadau. An- foner yr enwau priodol mewn envelopes scliedig i'r Ysgrifenydd; wedi eu harwyddnodi y tu allan a'r ffugenwau, yn nghyd ag enw y U?-tvn. y*Cyfan«oddialau Budduool i fod Yll ci'luo'i' j vyllgor. Y Cyfansoddiadau Anfuddugol i fod yn nwylaw y Pwyllgor hyd ddiwedd Hydref, 1859. Bydd perffaitb hawl gan y Beirniaid i atal y gwobrwyon, om bydd GWIR DEILYNODOI). Ehwymir y Cystadlcuwyr i gydymffurflo a'r cyrarwydaiaaau uchod, os amgen atelir y Gwobrwyon. O. Y. Dymunir hysbysu y CANWYR a',r TKLYNWYR, &c., y gwobr- wyir hwythau yn helaeth yn yr Eisteddfod hon, ac y bydd Pro- grammes yn cynwys y Darnau Cerddorol, yn nghyd a'r oil o'r testynau ereill, yn barod erbyn Nadolig nesaf. Gellir eu cael yn yr EISTEDDFOD GEEDDOBOL. JOSEPH WILLIAMS, Ysgrifenydd. Swyddfu'r Cj/mrodorion, Awst 26, 1858. SHERBORNE'S FOUR GUINEA LEYERS. J. SHERBORNE, WATCH and Clock Maker, Jeweller and Silversmith, Aberdare, begs to inform his numerous Friends, and the Public generally, that he hns just made arrange- ments for the Manufacture of a very superior PATENT LEVER WATCH, which he is now able to offer at Foull GUINEAS. This Watch combines all the latest Improve- ments, and can be confidently recommended for accuracy of time and durability. J. S. particularly invites the attention of Workmen.to this Watch. Great attention being paid to strengch as well as elegance. He also warrants it equal, if not super- ior, to any Watch ever offered to the public at the price. A Two Years' written Warranty given. T. H. EVANS'S ART REPOSITORY. JUST ARRIVED*, O AAA PIECES of Paper Hangings, from Four- 5^^ pence per Piece upwards. All kinds of Pictures framed, Looking Glasses Re-s lvered next door to the Bute Arms, Aberdare. A large Stock of Banners, Union Jacks, Flags, Stream- ers, &c., kept for Letting on Hire to Oddfellows, Forest- ers, Friendly Societies, and Private Individuals. To the Landówners" Iron Masters, Coal Proprie- tors, Tradesmen, and the Public of Aberdare,. and its surrounding Neighbourhood. MR. WM. GRIFFITHS, QURVEYOR, Va'uer, Estate Agent, &c., begs respect- — fully to intimate that he has just concluded arrange- ments with MR. JAMES BAXTER, Accountant and General Commission Agent, (a Gentle- man of many years' practical experience,) and that it is their intention of introducing themselves- to the Public of Aberdare and its vicinity, in their seveml capacities, as above j and combining therewith the Business of AUCTIONEERS & SALESMEN GENERALLY; and they trust, by their united efforts, to gain a full share of Public confidence and support. W. G. not being unmindful of the extensive Patronage hitherto conferred upon himself, takes this opportunity of thanking his Friends for past favours, and soliciting a continuance thereof to the new firm of BAXTER & GRIFFITHS. Auction Rooms & Offices, Cardiff Road, Aberdare, Glamorganshire, 15th June, 1858. CYMDEITHAS GERDDOROL DDIRWESTOL ABERDAR. AT GERDDORION CYMRU BENBALADR' CYNELIR Cylchwyl gyutaf y Gymdeithas uchod, ar y C dydd cyntaf o Fawrth, 1859, sef Dydd Gwyl Dewi Sant, pan y gwobrwjir yr Ymgeiswyr llwyddianus ar y testynau canlynol:— 1. Anthem, ar Salm xviii. 0, 7, 10, 31, 49.—P.5 athlws. 2. Anthem ar Ksaiah lii. 9.—P.3 a thlws. 3. Ton Gyuulleidfaol, ar inesur 6, 4, neu mesur 30 yu Nghasgliad S. Roberts.—P.I. 4. Ton Gyuulleidfaol ar mesur 10au, neu mesur 19 yn Nghasgliad S. Roberts,-P.I.. 5. Ganig (lei•), (yynddengys y geiriau yn y GWLAO- OARWR nesaf )—P-2. G. Canig (glee) Ddirwestol (yinddengys y geiriau yn y GWLADGARWR nesaf.)—P.2. 7. Deuawd, 'Awelon Eryri,' (yiiiddengys y geiriau yn y GW-LADGARWIl nesaf.)-P.I 10s. AMODAU.— Ffug-enwau yn unig i fod wrth y Cyfan- soddiadau; a'r enwau priodol o dan sel, i'w cadw gan yr ysgrifenydd. Y Cylansoddiadau i fod yn Haw yr Ysgrif- enydd ar, neu cyn yr 20fed o Ionawr, 1859. Bod gan y Beirntaid hawl i atal y Gwobrwyon 0111 fydd teilyngdod digonol. Y cyfansoddiadau buddugol i tod yn eiddo y Pwyllo-or; a'r cyfansoddiadau anfuddugol i gael eu dych- welyd^i'w htwduron, os danfonir am danynt o fewn un mis ar ol y Gylchwyl, gyda stampt idalu eu cludiad. Beirniad yr Antheman.—Mv. H. Davies, Llanelwy. Beiraiad y Canigau a'r Deuuduu.—Mr. W. Williams, (Gwilym Gwent). Beirniad y Tonau.— Mr. Charles D. Lswis. Dros y Pwyllgor, WM. PHILLIP. 3, Gh iccster Street, Maesydre, Aberdar. I WILLIAM TODD, Hay, Straw, Corn, and Potato Merchant, BEGS respectfully to inform the inhabitants of Aber- dare and Neighbourhood, that he has just centracted with a Farmer for a fresh supply three times a week, of the following PRIME POTATOES; Forty-foulds, Flukes, and Linieballs, which will be always on sale at market price at his new warehouse, opposite the Taff Vale Railway Station. Also, a large quantity of French and Jersey Potatof, retailed at wholesale prices. PEACE'S PATBST INDICATOR, For showing the 8tate of Ventilation in Coal Mines. rriHIS simple Machine is placed at the top of any downcast Shaft, in the most convenient position and wl.en so fixed the Finger on the Dial of the Instrument constantly shows the velocity of the descending Current uf air. This velocity is shown in feet per minute, and when multiplied by the number of square feet in the transverse section of the Shaft, the number of cubic feet of air de. scending the Shaft is easily obtained. By means of this Instrument' it is easy at all tiires for any person on the suiface to ascertain the amount of Ven- tilation, and to detect at once any neglect of the tender of the Furnace at the upcast Shaft for producing Ventilation, and also the occurrence of any serious obs ruction of the air-courses underground. It has been applied with complete success at the Col- lieries of the Earl of Crdwford'and Balcatries, in Lanca- shire, and some others in the same county, whence Testimonials as to its efficacy- have been received. In- struments will be furnished to any parties requiring them at FIVE GUINEAS EACH. In Pits where the descending current of air exceeds 500 feet per minute, Instruments can be furnished to in- dicate 1,000 feet or upwards, at the same price. Application to be made to WM. PEACE, F.G.S., Mining Engineer, Haigh, Wigan. TESTAMENTAU. Y Testament Dwyieithaicg. CYMRA EG a, Sitesoiieg, yn cynwys, Mil o Nodiadau ar C Adnodau dyrus, Ugain Mil o gyfeiriadau Ysgrythyr- ol SCOTT, gydilg amryw Dablau Amseryddol a Mapiau. 1!1 Pris gostyngol, wedi ei rwymo yn hardd, 3s. 6c. Y Testament Cymraeg a Saesmeg. ■XT7"EI)I ei argraffu mtwn llythyren fras ac eglur, ac ar bapyr da, cymhwys i'w defnyddio gan bob oedran. At yr hwn yr ychwanegwyd, Mab o Wind Canaan, a Chy- sondeb yr Efeiigylau, I'w gael mewn gwahanol rwym- iadau, am y pris isel. o 2s, 6c., 8..3s. 6c. am. Y Testament Daearyddol. A RGRAFFIAD newydd, wedi ei ddiwygio gyda lluaws o Nodiadau eglurliaol ar wahanol Adnodau, wedi ei addurno a Mapiau o wahanol Wledydd a enwir yn y Testa- ment Newydd. Pris, yn rhwym, 3s. (ic., a 4s. Y Testament Cymraeg. "ItyTEWN llythyren fras ac eglur, ac wedi ei argraffu ar bapyr da, at yr hwn yr ychwanegwyd Map a Chy- sondeb yr Efengylau. Pris Is. Anfonir y LlylVau uchod yn ddidraul trwy y Post ar dderbyniad eu ptis wewu Postage Stamps. It. Ilughts & Son, Bookseilers, Wrexham LLYTIIYR-DY ABERDAR. "ItTAE llythyrau Llundain yn dyfod i Lytbyrdy y lie uchod am 20 mynyd wedi 6 o'r gloch yn y boreu, ac yn ymadael am 20 mynyd wedi fi o'r gloch yn y prydnawn. Ceuir y blwch (box) am haner awr wedi 5 o'r gloch yn y prydnawn. Mae llythyrau y Gogledd yn dyfod i mewn am I I o'r gloch yn y boreu ac yn ymadael am 35 mynyd wedi 1 O'r gloch canol dydd. Derbynir llythyrau hyd at 5 mynyd i'w hymadawiad, trwy osod stamp ychwanegol arrynt. Ceuir blwch llythyrau Llundain ar y Sabbothau am 3 o'r gloch vn v prydnawn. Nid oes llyJivrau i'r Gogledd yn vnudael ar y Sahbothan. Gwneir y llythyrau i fyny yu, Llundain i'w danlon i Awstralia, ar y 12fed, ac i fyned trus y tir ar yr ICeg o bob mis. Gwneir llythyrau i fyned i America i fyny bob prydnaws dydd Gwener. Dylid rhoddi y llythyrau hyu yn y blxsch ddydd o'r blaen. Rhoddir a thelir archebau (money orders) o 9 hyd 11 o'r gloch yn y boreu, o haner awr wedi 11 o'r gloch yn y boreu hyd 1 o'r gloch haner dj dd, ac o 2 hyd 5 yn y pryd- nawn. Ar y Sadwrnau, o hanner awr wedi fi hyd 8 yn y prydnawn. Rhaid dyfod a llythyrau er eu cofrestru i mewn Inner awr cyn ceuir y blwch. W. MORRIS, Postfeistr. Y GWI.ADGARWR. Printed and Published byWALIKR LLOYD, at his General Printing Office, Gloucestei Street, Aberdare, in the County of Glamorgan. SATURDAY, September 4th,