Y Gwladgarwr

j CDongl gJffug nRÁD Y SEPOYS. [bFEI^JHIAD 0 M. J. EKIiYM.'] PENOD XIV. Yr-oedd y swyddog, Hargrave, yn Ilawn o-ar- (hollion dros ei holl gorph, a broji_a«.-iiewygu gah wendid a lludded. "Yr oedd ef a i gyd-swyddog ¥ yn y gert, wedi ffoi am eu bywyd o Lucknow, pan amgylchwyd hwynt gan y gwrthryfelwyr, heb neb gyda hwynt ond Wootton, yr hwn oedd yn filwr eyffredin o'r marehlu, a'r eneth Ysgotig; a buasai wedi darfod am y ddau swyddog oni bai yr eneth hardd adewr hono. Gencdigol a Ysgot- land oedd hi, a dacth i'r India i uno a'i brodyr â'i chariad, y lhai oeddynt yn y fyddin. Yr oedd ganddi galon dyner benyw, gyda glewder a phen- derfynolrwydd gwron. Hyhi, yn awr, gyda'r milwr Wooton, oedd unig amddiffyn y ddau swyddog; a chynygiwyd yr unryw amddiffyn i Mrs. Lloyd a Helen Edwards. Gwelwyd fod Colonel Hargrave yn rhy wan i fyned dim pellach, a phenderfynwyd troi yn ol, a dywcdodd y swyddog arall wrth yr Hindw oedd syda hwynt, fod yn rhaid iddo roddi Ilety iddynt i y noson hono. Cydsyniodd yntau, gan eu tywys yn ol at ei fwthyn. Cold w wy liad wrlaeth ar y gwalchyna, Wootton,' ebe Col. Lane. INiid w-yf vnlhoffi ei olwg. Bydd- wch ehwithau agos, Jessie, canys nis gallaf deimlo. fy hun yn ddyogel, os na fyddwch chwi yn agos.' 'Nac ofnwchj Colonel,' ebe'r encth, a'illygaid I gal yn fflachio. Cyrhaeddasant y bwthyn, a thaflodd yr Hindw v drws yn llydan, gan. Woffcsu crocsawiad mawr; ond yr oedd yn anùwg, wrth ei gil-olygon maleisus, fod dichcll yn ei galon. Dorllenodd Jessie Camp- "bell, sef yr eneth Ysgotig, fwris^tettt Hofru-ddiog y. cnaf. n Prysur-add yr Hindw rhagrithioj i^arotoi gor- weddle i Colonel Hargrave, a dygodd biscraid o ddwfr, a gwlychodd Jessie wyneb y swyddog, yr hwn oedd mewn llewyg, gan ddodi ychydig ddwfr wrth ci wefusau hefyd. Y Da efe a agorodd ei lygaid, a dywedodd, Yn mha le'r ydwyf ? All ¡right,' ebe Lane, Codwch eieh ysBryd. By ddwell yn gryfach maes o law, os gallwn gael rhywbeth i'w fwyta. tYr ydych wedi colli llawer o waed, fy anwyl gyfailL' Cymerodd Col. Hargraye afaol yn Haw Col. ^3j'ane' a dywedodd, 'A cliwithan hefyd.' \7> '0 peidiwc'h hidio am danaf fi. 'R wyf n'n feitha' da.' .Qnd yi' QedcLeiolwg yn profi yn wahanol. Gwelodd Jessie fod gwyneb Col. Lane hefyd yn troi yn fwy gwelw nag o'r blaen, a hi a lefodd, I Duw a'n bell)o: 0 beth ddaw o honom ?' 'Fy anwyl—Jessie—yr—yr ydym—bron nc- wynu, yn gystal a—ag wedi ein clwyib,' ebe fe. 'Hwdiweh,' gwaeddai Jessie, ar ol bod vn chwilota y ty, gan ddwyn dysglaid or ice a llaeth, yn ngyda rhai ffrwythydd. 'Dyina ychydig o fwrd, sef yr hyn ollsydd i'w ganiod yn y ty a ebe'r Hindw, y mae genyf ychwaneg o vmborth yn y Uoft, ymborth ag y gallai breSin Delhi er ehwfmy^Hu;' ro aeth i fyny vsrrol un- nghelfyul i fatit o ystafell uwchbeu. ° Nid wyf yn hoffi colli golwg arno;' ebe'r y nnlwr cyffredin, a dechreuodd y ewmni oil syllu ar eu gilydd. Aeth tua haner awr hcibio hcb i'r Hindw ail-ymddangos. 'Y mae yn ceisio ein twyllo!" ebe Jessie, gan neidio at yr ysgol, ond tynwyd hi i fyny cyn i'r eneth allu csgyn- grisyn a chlywwyd vr Hindw yn gwaeddi yn orfoleddus, 'Angau i'r Feringhee! -angau! angau!' Yna clywwyd trwst o'r tu faes i'r bwthyn. Y r oedd yr Hindw wedi tori ffordd i fyned allan trwy y nen, ac wedi neidio i lawr. Yn mhen enyd dywwyd sain tabwrdd Indiaidd heb fod yn mhell. J Yr ydym wedi cael ein bradychu,' meddai Col. Lane. Ac yn golledig!' ebe Col. Hargrave. 'Na! na!' atcbai Highland Jessie. I Gall fod genym amser i ddianc eto. I'r gert!—i'r gert!' a I C, hi a aeth at y drws, i gcisio ei agor, ond yr oodd yr Hindw wedi ei ddy Jgelu o'r tu fties. Ceisiodd Wootton hefyd ei agor, ond methai. Yna clyw- ent udo a gwaeddi o'r tu faes, digon i suddo yr ysbryd mwyaf gwrol; ac yr oedd yn amlwg fod haid o bentrefwyr wodi ymgasglu ar ddybenion gwaedlyd. Annghofiodd y ddau swyddog, yn y cyffro, eu bod yn archolledig, a neidiasant ar eu traed, gan glustfeinio yn astud. Yna dywedodd Jessie, Peidiwn a digaloni eto. Nid yw pob gobaith wedi diflanu. Diau y gellir dyogeluydrws o'r tu fewn ?' Aeth hi a'r milwr" at y drws dracliefn, a chanfuasant fod yao folltau cryfion i'w ddyo- gelu. Taniodd yr Hindwaid ergyd trwy agen yn y drws ond hi tharawyd neb. Gwynebodd y ddau swyddog y drws, a dywedodd Col. Lane, (Gallwn gael ein lladd, ond ni chawn farw heb i ereill farw gyda ni. Gan Dduw nad allai ein marwolaeth ni fod yn foddion ymwared i'r bon- eddigesau hyn. Foneddigesau, ffarwel. Duw a'ch helpo, canys nid oes allu yn neb arall i'ch achub yn awr.' Gyda hyny ceisiodd yr Hindwaid agor y drws, ond yr oedd wedi ei ddyogelu o'r tu iewn, er eu mawr siomedigaeth. Taniwch t' gwaeddai dyn o'r tu allan, ac ar- Ihvyswyd cawod o ergydion mewn tarawiad am- rimt. Gwyrodd y ewmni o'r tu fewn yn isel, ac efiedodd y bwledi dros eit penau. Yr oedd rhai o'r Hindwaid erbyn hyn yn curo yn erbyn ochr y ty. Cwympodd dai-n o hono, a gwelwyd gwyneb perchenog y ty yti dyfod i mewn, gyda bwyell yn ei law. Am foment yn I t. YLI .Ainig- y dangosodd ei bun, canys gwelodd y filain Cot. Lane yn anelu ei revolver ato, a chiliodd yn ol gyda bloedd o orfoledd. Dyrchafodd Helen Edwards waedd. Trodd pawb eu llygaid i weled yr achos o'i braw, a chanfyddent ryw wrthddrych bychan yn y llofft, yr 1:11, mewn moment wedi'n a ddisgynodd ar y llawr, a gwelwyd mai plentyn ieuanc ydoedd, wedi ei orchuddio a chadachaii ysgarlad. Nis galki fod dros chwech neu saith mlwydd oed. Ymddangosai yn dra. dychrynedig. Aeth Col. Lane at y plentyn-, a gofynodd yn Hindwstanaeg, Pv-y wyt ti ? ac o ba le y deui ?' 1-kav Pàtail yw fy nhad,' atebai, mcwn llais isel, gwylaidd, a thyncr. 'Daethum adref; ond nid ccdd ef i mown, felly dringais i'r llúfft i gysgu.' laniwch!' ebe llais o'r tu faes dracliefn. Pai-odd teimlad dyngarol i Col. Lane bwyso ei law ar ysgwydd y plentyn Hindwaidd, a dywed- odd, Gwyra i lawr-yn: isel, :-neu ti gei dy ladd Yna daeth cawod arall o crgydion i fewu, a rhutlrodd nifer o'r Hindwaid at yr agorfa a wnaethpwyd yn y pared, gan bcndcrfynu myned i mewn. Taniodd- y ddau swyddog eu revolcers, a ehwifiodd Wootton ei gleddyf-gydag egni. Cwympodd dau o'r gelynion i'r llawr yn feirw. Cipiodd CoL Lane afael yn yr encth Hiiidwaidd- canys geneth ydoedd hi,-a neidiodd i'r agorfa, gan fkeddio,—'Ergyd arall, tilciniaid, a- dyma fywyd yr enetli fach yma yn myned.' Ar yr un pi-yd, dywedodd yn ei chlust hi am beidio ofui- na wnelid dim niweid iddi.' Byrchafodd: yr Hindw ysgrech 0 anobaith, a llefodd,—'Fy mhlentyn! fv mhlentyn !—fy unig blentyn. Tybiais dy fod di yn mhell. Padynged ddrwg a'th ddygodd di yma? Fy Aza !—fy mhrydferth Fy mhlentyn !—fy mcrch! Tru- garedd, Sahibs, trugarcdd! 'Gwnaiff-hyna'r tro,' ebe'r Colonel, gan ddodi yr eneth yn mreichiau Jessie. 'Gofalweh am dani. Gwyr Duw na wnawn i niweidio flewVn o wallt ei phen, ond gall yr olwg yna a gafodd yr hen j filain ami fod yn foddion i aebub ein bvwvdau eto.' '0, na, na, Sahibs, peidiweh fy lladd,' ebe'r" fechan. 'Nid wyf fi ond Aza druan, ac nid oes genyf fam'. Y mae fy nhad yn greulon, ond nid oes arnaf eisiau marw. 'Paid ofni, Aza,' ebe'r Colonel. Ceisiodd yr Hindw gan ei gymdeithion arbed y ty, er mwyn'ei ferch. Ond m finest hwywrando' amo. Celanedd oedd yn eu'bryd. Ynaamgylth- ynasant y ty, ac yn fuan deallodd y rhai oedd o'r tu fewn en bod yn ei ddodi ar dan. Yr oedd y bwthyn yn wenfflam. Yna neidiodd yr eneth Hindwaidd at Col. Late, a chan ddodi ei llaw yn ei law ef, hi a edrychodd yn ci wyneb, gan ddywedyd, 'Dynion drwg ydyn' nhw.' 'Chan' nhw ddim llosgi chwi. Doweh dowch! gwyr Aza beth i wneyd. Dowch gydag Aza "Dowch,' ebe Col. Lane, 'vr wyf yn cael fy nhueddu i ymddiried ynddi. Dangos y ffordd, Aza!' < Arvveiniodd yr eneth Hindwaidd hwynt i ystaf- ell arall, ac yn mhen pellaf yr ystafell, yr oedd gorchudd- wedi ei osod ar gongl yno. Pwyntiodd ato; symudodd Wootton y gorchudd, a gwelwyd agorfa gul yn arwain at ffvnon. 'Yna, Sahib.' 'Beth ? Yna ? Beth yw y dyftider ?' Mor heinyf ag ewig, ncidiodd yr eneth fach i'r ffynon. Gwaeddodd amynt, 'Nid yw yn ddofn, ac nid oes fawr i gyd 0 ddwfr.' Yna dringodd i fyny drachefn, gan sefyll wrth ochr y Colonel. 'Dyma'r unig obaith ymwared sydd genym, ebe fe. Yr ydych oil yn ddyogel!' ebe'r eneth fach, gan droi at blentyn Mrs. Lloyd, a'i gusanu. Yr oedd y weithred semi hono yn ddigon, a da.eth ffrwd o ddagrau i lygaid y fam. i- 'Mi a ymddiriedwn iddi hyd aiigau,' ebe Col. Lane. Ond nid oes fynyd o amser i'w golli.' Aeth y ewmni i'r ffynon, yr hon oedd tua deg troedfedd 0 ddyfnder, gyda thua troedfcdd o ddwfr ynddi. Safai yr eneth Hindwaidd ar y lan. Cusanodd ei llaw, a gwenodd. Dyrehafodd y gelynion floedd fawr o'r tu allan, yr hyn a ar-v wyddai fod nen y bwthyn wedi cwympo. 'Ffarwel meddai Aza, a dechreuodd drefhu y gorchudd ar wJneb y ffynon. Clywyd rhyw- beth yn disgyn, a deallwyd fod darn o'r tu wedi cwympo ar enau y ffynon. s 'Aza, Aza!' gwaeddai Col. Lane. 'Och! fe 5 leddir y beth fach! Buasai yn well iddi fod gyda ni.' Awr ofnadwy!—awr 0 ing a phrj-dcr llesmcirioI, yn "nghanol-murddyn myglyd y bwthyn llosgedig. Yr oedd pob peth yn ddystaw, yn arwyddo fod yr Hindwaid wedi myned ymaithj gan feddwl yn ddiau fod y Prydeiniaid wedi cxl claddu yn y galanastr. Yna elywai y ewmni bychan. oedd yn yffynoll lais d}'n yn wylo yn dorcalonus.- Desfllwyd" mai yr hen Hindw oedd yno yn wylo am ei ferch, gan gredu ei bod hithau Avedi ei llosgi a'i chladdu gyda y Prydeiniaid. Ei gariad at ei aneth oedd yr4 unig linyn aur yn ngwead natur gnvrs y dyn' hwn. Teimlodd Jessie dros ei ing, a phenderfynodd fyned ato. Ond,. cyn iddr fyned, pcndeifynodd Col. Lane i ychwaneg fyned gyda hi, ac amgylehu yr hen ddyn, gan-ei rwymo a'i ddodi yn y ffjmoj), rhag iddo fyned a hysbysu y pentrefwyr eu bod hwynt yn fyw. Aethpwyd allan o'r ffynon, a gwelid yr Hindw yn eistedd yn lighanory innr- ddyn, a'i agwcdd yn arddangos yr ing mwyaf dwys. Neidiodd Wootton ato; rhwymodd ei ddwylaw ar ei gefn, a thailwyd ef i'r ffynon. Gorehfygwyd Highland Jessie gan deimlad dyngarol, a gVvyrodd ei phen i law, a dywedodd, Mae dy ferch vn fyw. Dichon v daw i'th achub oddiyna eto. Gadewch i ni ffoi i'r good wig,' ebe Col. Lane, a dechreuasant ffoi. Gyda'u bod wedi cyihaedd vinyl y goedwi^, gwelent lu o Sepoys, ar feirch, yn agosau ar hyd y ffordd. Wedi dyfod at y coed,. 4 dechrcuasant oil drefnu lie i orphwysa.