Baner ac Amserau Cymru

9 Jnu. I TY YR ARGLWYDDI. I DYDD MAWRTH, JMa!cr<A 15fcd.-Cymmel'Odd yr I Ardwydd Ganghe))ydd ei sedd Mu chwajter wedi I Nawddogaetlt -1-1 YmfModd y T)' yu bwyitgcr ar y mesur uc..un; ac wedi ychvdig d(ia.d), yn yr hon y cymmerodd aii ryw o'r esgobion ra-n, canwyd ef trwy y pwyllgor. A wdurdod .)/ Ba,rnwYI'. Derbymwyd adroddiad y pwyUgor ar wethantau y mesur hwn, a.c ymwasgarodd y TY a.m barn munyd i wvth. TY Y CYFFREDIN. DYDD MAWRTH, ftfawrth 15¡ed.-CY1UllIerodd y LIefarvdd Y Ka.datr a.m bedwar or g!och. a Zanziba¡, I- ?r T Fersuson, 'newn attebiad i Dr. (Ja.meron, a dd?edod? ?dd umhyw ?droddiad wed. e! dder- ? t? i g.m.ut eM. P'y?""??,- ? S" r -?U ??' gi?? ? ? ? AI' gais L10egr a'r Allmaen yr oedd:y POl'tllgëaid wedi attal chwaneg 0 YllIosodiadau, ac wedi cydsynio i adfern yn ol i Suttim XMxibar y Mong?u a gym. mel'wvd ganddynt. r t'er/'t/MoefM y< YOIlf1.I.al.. T I Mewn attebiadi Mr. Lane, ac eraitt, mr: A. d. D< four a ddywedodd fod ymchwUia.d cyfreithioi yn eae ei wneyd i farwolaeth y dyn Hau]on, a drywamvyd yn ystod y cynnhwrfynYougM. AnfonwydypeHeb- yrcanlynol oddi wrth y Cadben Plunkett, un o ynadon Dublin, at yr al'olygydd yn Y oug-hal.. 0, vn angen, rheidio na phetruswch eu saethu hwvnt.. MethM ef a sweled fod Mgen eglul'hâd M y pcHebyrhyn, yn gymmaint ag fod hysbysrwydd wediM dderbyn y byddai i ymosodiad gaei ei wneydM-yrheddgMdwaid, ao nid oedd hyn yu eynnwys end y tfordd oreu i gyf- Mfod yr a.nha.wsder. 1. Os oedd yn MgenrtMtdtot, yt oedd ef yn cyntntera.dwyo detnyddM Mtfm t!in. JJy- wedoddynmheUMh,fodyr Molygydd, nid yn unig wedi gweithredn yn ot ei ddyledswydd, ond hetyd yn y dulfgoreu i ddat i fyny aurhydedd y gyhMth. 0 eaniymad yr oedd y Llywodraeth yn eyiniiieradwyo gweithrediad y Cadben Plunkett, er eu bod yn gohdio fod achos yn peri hyny. Fr lteddqeÙhmid yn Tipperçtry. MewnattebiadtMr.J.U'Bnen.dyweftoMivii. B?four na.s gellid mewn unrhywfodd eihM nerthyr 1 hpdd?eidwa.id vn Tipperary. Bwriedid iddynt a,m- ddi? u?olion, adaoeddmeddwl eu bod wedicyf- ta.wm eu dyledswyddau i foddlonrwydd. Yr I?tcwnt Tctx. ,I Mewn attebiad i Mr. Dixou Hartland, dywedodd Canshellydd y Trysorlys nad oedd ycwmmau tra.mor as oedd yn anfon cyunyreh i'r wta.d hon yn agored t eMt eu trethu A threth yr incwm, os na byddent yn cario busnes yn rnlaen yn y wlad. Yu yr ystyr ddi- wedd&f yr oeddynt yn agored 1'rcyfryw dreth, ac os byddai i swyddogion y gyfraith wybod eu bod yn dwyn m&sna.ch yu rnlaen ym&, byddent yn sicr o osod v dreth arnynt. Busncs y Tÿ. t Mr. Mark Stewart a ofynuddiMr.bmithroddnddo v cyneusdra. Mgenrheidio] i ddwyn yn mtaen ei gyH- nvatad (o'r hwn y rhoddodd rybudd), ar ot y g,v-yliau. Mr. W. H. Smith a otidia.! fod y ddadt fa.ith ar y rheotau yn gwneuthur ymdrnfodaeth o'r cwestiyua.u pwysii; oedd ar )yfra.u y 'l'y yn a.mmhossibt. K eMaeM ar y r/MO<«M. t Ait ftgorwyd y ddadi ar y rheolau newyddton gan Mr. E. H. RusaeH, yr hwn a gynnygiodd weHiaNt yn dwyn cyssylltia.d &'r ctoa.dur, ac awdni-dod y ga.dMr. Cefnoswyd Mr. Russe!! gftn Mr. ehilders, a gwrth- wynebw' yd gan Mr. W. H. Smith, a.c Arglwydd Har- tinston. Yn yr ymrania.d cafwyd y gwelliant 146 I Yn erbyn 215 1 MwvaMf S9 Mr. Dillwyn a gynnygiodd welliant, yn darparn eu bod, mewn pwyllgor cynenwadol, pan fyddo pleidlais o dan YStvnaeth, ar ranau neitlduol oba. uny byddai mwy na.g un gweUia.nt wedi ei roddi, os, ar ol dadfen un o'r cyfryw ranau, fod y rheol i gau y ddadi i fyny yn cael ei roddi mewngrym,neu y byddoyita,ithelbod wedi ei ma.bwysia.du feny yn CMl edrych afni fel yn gvmmhwysiadwy at welliantau ar is adrana.u eraill y bleidlais. GwrthwynebwydygweIHantganMr. Kaikes, Mr. Ritchie, Mr. E. Stanhope, ac eraill, tra y ceinogwyd cfgan Mri. Sha.w-Lefevre, Clancy, Molloy, Ftynn, Labouchere, T. P. O'Connor, GitI, PajneU, a mfer fawr o aelodau Gwyddelig era.iU. Yn yr ymraniad I DrosweHiantMr.DiIIwyn 130 I Ynerbyn 216 1 Mwyafrif 85 TY Y CYFFREDIN. I DYDD MERCHEK, 11[aW1.th 16fed.- YmgyfarfyddOddl vT?amchwMterwedideuddeg. j I Mr. Samuel Smith a roddodd rybudd o'r cynnygion cantynion :—I a!w sylw at y dinystr a- Mhosir yn mysg brodorion yr India 0 herwydd y fasnach a (Idygir yn mlaen yno rnewn diodydd meddwol a gwir- odydd, ac at \r eangiad a roddwyd i gyloh y fasnach gan lywodraeth y wta.d, er mwyn y toitau.—I a.tw sytw 'at yr angenrheidrwydd oroddidysgyNaethgeM- yddyddol i blant y tiawd, a chynnyg fed Swyddog- aeth Addv6g i toddi cynnorthwy i ysgohon nosawl a sefydtwyd gyda'r amcan hwnw. y ddadl ar 2' rheolall, I Agorwyd y ddadi ar y rheotau gan Mr. Gedge, yr hwn a gynnygiodd welha.nt ar reol gyntaf y doadur. Cefnogwyd y gweilia.nt mewu rhan gsn Mr. Hetdage; ond yr oedd ef wrthwynebia.d iddo mewn ystyr MaH yn Uawer oryfach. SiaraAwyd ar y gwelHant gan Mr. Smith, Mr. CiMcy, Mr. J. Kenny, Mr. T. P. O'Connor;ondc odd ei wrtliodhebymraniad. Mr. T. P. O'Connor, yn absennoldeb Mr. Parnell a gynnygiodd welliant; sef, fod yn angemheidiol cael 300, yn lie 200,i ai-os gymmhwysiad y clijadur. Mr. Rathbone a ddymunai weled y Ty yn gwneyd y doadur yn eNeithiol trwy letbauyniferangenrheid- MioMeidleisia.uia.tIti ei gymmhwyao. Yn yr ym. 1-aniad; gwrthwynebwyd gwelliant gan 222,yn erbyn t20. Yn ddifynoi, awd trwy wtith yma.rferol y Ty, ac yr aelodau am ddeng munyd i ehweeh. TY YR ARGLWYDDI. I DYDD lAU, M<nM'<A 17eq.-Cymmerodd yr Argtwydd ei sedd am chwarter wedi pedwar. ynnygiad Arglwydd cafodd Mesur Gwelltantol Deddf dyaeria.u ei ddarllen yr ail waltti yn ddiwrthwynebiad. DarUenwyd Mesnr GweJt- ia.ntol Deddf Gwaltgofrwydd y drydedd waith. Cyn- iantol Deddf wal  d Ganghellydd chwanega adran nyKiodd yr Arglwydd G&ngheltydd chwanegu adran aewydd at y mesur, amoM t)a. an ydoedd gorfodi vn?d heddwch i ymwded &'r dioddefydd yn mhet. ??r Pen?ol Jedi e. gymmeryd g??y Gwrthodwyd y cyMyg?d gM 40 yn elbyn 22, a Dhasiwvd y mesur. Mes?tr y Ti,-oedd 1!:gtwy'n,g. I I Cafodd adroddiad y pwyHgor ar y n.esur nwn tJL fabwysiadu, a gorchyn.ynwyd ei ddarllen y drydedd waith. ??Henwyd MesurAwdurdod yBaruwyr y drydedd waith, a phasiwyd ef- ???'dd' y ? ? ddeng munyd 1 ch.-ech. TY Y CYFFREDIN. DyDDMAWRTH, ?M?A ??.-Cyu.MCMdd y MefMvdd Y sadair am bedwM o r gloch. C%-yn?d deiseb g?. y H?wn Uunsdalc, ? wrth Gwmni Gwaith Dwfr Gwrecsam, yn elbyn Mesur y Uronfeydd Bwrde)sioi. I F dtlyled luJned-ig < ?w"9'c.? I Syr .J. Fergusson, mewn atteNM 1 yi. ?' ddywedodd nad oedd gwhionedd yn .y da.dgamad ,f?od, y Dywodraeth BrydHinig yn nyied ffrMnsc 0 40,000,000?., o da.n gyttundeb a. wl:.aed yn ISto. Clcf1¡d anifeiliaÙl ?In ?II' 11?Craa,on: r Mewn attebiad i Mr. O'Dohetty, dywedodd Mr. A. J. Ba.Ifour nad oedd gn.n yr a.wdnrdod:m Heo! yn Ya"oHMd unrhvw aHu i a.tta.Idadfonad gwH.rtheg o r [wMddon, ond 'vr oedd ganddynt Iia-wl t'w rhwystro ) .symmudo'rUe y glaniwyd kwy i leoedd erMt) yn Mhi-ydMn Fawr. Oddi serth un neu ddau o an.gylch; iadM, yr oedd yt- Iwerddon yn berffaith ghr oddt wrth aohoMon o giefyda'i yu mysg yr MifeihMd. Y llojrwld'iaeth !Jn {nis!¡ !O'/VI.I:, Mr Matthews, uiewn itttebmd i Mr. ?tuney, et ddywedodd fod y priodoJdeb o gynnyggwobr ft).. iJys-I' d 11 afalig?yllill6y?i yii mvr o dan svlw v Llywo(lraeth. -y 1,eij.,Ijsg (()Iflcetot_!Iit .Yott!jha(. Mr Lane a ofynodd i Hnf Ysgntenydd yr twem t- on a ydoedd ef wedi gwe)ed dadganiad yr Arolygydd SomerviUe, yn gw?u y gosodiad a wnMd gat.ddo ef V dydd MMtMrot; sef, fod 21 o'r Iieddgetdwatd oedd dan ei awdurdod ef yD Youghal wedi en haicho)h yn enbyd :1 meini yn y lie hwnw. Mr A. J. Ba,Mour a ddywedodd i([do ef, pa,n yn "wneyd y gosodiad, ddyweyd BM gallai sicrhau el r. Lane yn ddilynot a. ofynodd a oedd y trenghol- ydd wedi cwyno na dderbyniodd gyuaorthwy yr heddgeidwa.id pan yn gwneyd ymchwihad yn Voug- ha.t ar gorph O'Hanlon, a pha un a tyddai) r ysgnten- yd(t, o dan yr amgyichiadat! hyc, anfon at yr hedd- eeidwaid ant i'r cyt'ryw gynnorthwy gaei euoddt. Mr. Ba)four a ddywedodd nad oedd y cyfryw hya- bysiadwediei gyrhaedd ef, ao nK gattai, o dan yr amgyJchiadm, anfon gorchyMyn i'r cynnorthwy gaet ei roddi. &'e/</«/<t w Aiplit. Mewn attebiad i Mr. Picton, dywedodd Syr J. Fergusson nad oedd unrhyw reswm dros gredu fod diwylliMit y tir yn yr Aipht yn cael ei esgeuluso u)ewn canlyniad i bwyaau y trethi. Er fed y cyhyw yn drymion, yr oedd diwylliad y tir yn eangu, a sef- yllfa y gwta.dwyr yn gweUa. Alncangyjrijon y Llyng_c8. Ar y oynnygiad fod y Ty i ymrturho yn bwyjfgor cytienwa'do] ar amcangyffifon y Hynges, cynnygiodd Mr, GourleyfodpwyHgordethuledigyn cael ei ben- nodi i wneyd ymchwiliad i'r cynUuniau ar ba rai y mae y rhyfeHoBga,u yn a.wr yn ca.el eu hadeiladu, a,c hefyd i auiddiaynfeydd y gta.na.u. Syr Edward J. Reed a ddywedodd y byddai ir pwyjtigor a ofynid gan Mr. Coudey wneyd mwy o ddMoni na ha.nner dwsin o ddu'prwya.ettia.u brerihinol. C berthycaa i'r ddwy ryfel-iong a grybwyllwyd gan Mr. Ctourley yn ei araeth fel rhai anfuddio], dywed- odd nad oedd yn synu fed y cyfryw wedi eu hadeUadu. er cymma.int y protestiad yn eu herbyn, gan eu bod yn ol oynHuMau dan o brif swyddogion y Hynges. Condemniodd yr aelod anrhydeddus yn y modd trymaf waith I)ywodraet)i y Morlys yn a.dei)adu Uongau aniuddio), ac yn gIVastralfn arian ar yr hyn sydd wedi troi allan yn fethiant, a hyny yn wyneb protestiad amtwg nifer o aetodau mwyai gwybodus y Ty. I bron ei ddywediadau, nododd yr aelod anrhyd- eddus nifer o longau yiiynges ag oed(tynt yn fethia.nt hollol, er fod miloedd o bunnau wedi eu gwario arnyht. DUynwyd yn y ddadi gan Mr. A. Forwood, y Llyngesydd Commerel], y Dyngesydd Mayne, ac eraUl. I TY YR ARGLWYDDI. DYDD GWENER, illowrfh J.fr'd.-Ymgyfarfyddorltll y Ty am chwarter wedi pedwar. Mewn attebiad i Arglwydd HMi-owby, dywedodd ? Arghvydd Ons)ow y byddai holl drefedigaeth&u yr ymherodra.eth Brydeinig o'r bron yn cael eu cyn- nr 'e-"ioli gan bersonan cymmhwys yn y Gynnadledd Drefedigaethol a gynneiir yn Llundain yn Ebrilt. Yr oedd ef yn ystyried hon yr ymgyfMfyddiad pwys- icaf a gymmerodd Ie erioed, gan fod pob trefedigMth yn cael mantais i ymdrafod pyngciau cyssytltiedig & hi ei bunm, a hyny yn mhlif ddinas yr ymherodr- aeth. Ymwasgarodd y Ty am chwarter i bump. TY Y CYFFREDIN. DYDD GWENER, Mawrth 18fed. Cymmerodd y LIefMydd y gadair am bedwar o'r gloch. Cais at losgi tý yr heddgeidwad yn Yotighal. Mr. A. J. Balfour, mewn attebiad i Mr. Lane, a ddywedodd i'r adroddiad a ymdda.Dgosodd yn y YtMM4' am ddydd Mwener diweddaf, o berthynas i'r cais at ddinyatno tv yr Arolygydd Kerin yn Yonghat, gael ei seUio ar y it'aith i Mam-dorch gael ei thafiu yn erbyn y ty hwnw yn ystod y terfysgoedd Yr Mr. W. H. Smith, mewn attebiad i Syr W. Har- caurt, a ddywedodd ma.i bwriad y L!ywodraeth oedd, treulio dydd Uun gyda pMetdtMs ar ddilladau y yna myned yn mlaen gydag anican-gyf- rifon y gwasanaeth cyhoeddus. Cymmerodd Mr. JustiN M'Carthy y ]]w a'i sedd dros Londonderry, yn nghanol cymmeradwyaeth y M?M Wydd?i? ?'' ? ?" °?'? I I Helynt.,il Tad Mr. Dillon a ofynodd ganiatad y Ty i alw syhv at 0 bwysigrwydd anarferol c-ylioedd sef, y Saith o garchariad y Tad Keller, ott'eiriad ptwyfot Youghal, 0 dan wys a roddwyd allan gan y lJarnwr BoyJ. t UefMydd a ofynodd i'r Ty am y ca,nia,t&d, yr hwn a attebwyd yn nacaol gan y Pin roddwyd y ma.ter i ymraniad, cododd yr wrthblaidyn un corph 0'1' braldd 0 blaid Mr. Dillon. Dywedodd yr aelod anrhydeddus ei fod wedi derbyn pellebr yn ei hysbysu am garchariad yr Keller. Yr hyn y dymunai efe yn bresenuol alw sylw ato ydoedd, y cynnhwrf a achosai y fath weithrediad yn yr Iwerddon, a hyny hefyd yn cael ei aohosi gan drosedd mor fychan ag a gyftawnwyd gan y Tad KeUer; sef, diraddio y Ilys, yr hyn oedd o Mgen- rheidrwydd yn dyfod yn na'tHrio!, u'i gynimhwy'c ,tt I -imsylchiadau presenno) yr Iwerddon. Cyhuddat y Llywodraeth o orckyn.yn y weithred o gymmeryd yr otttiriad i'r ddaifa, a thrwy hyny gren cynuhwrf yn y Sarthhono.fely gallant gael rhyw e.gus dros gymmhwyso y Mesur Gorfodoi yr oeddyn yn el bar otoi. Pan eisteddodd Mr. DlUon, cyfododd Prif Ysgrifenydd yr Iwerddon, ac innryw aelodau eraill, ar eu traed i anerch y Tv ond rhoddodd yr olaf yr an ihydedd i'r prif ysgrifenydd. CwadM yn y modd hvyraf, dd<trfod i'r Ltywodmet)i, wueyd yf hyn y cvhuddwyd hi gM Mr. DiHon sef, gorchymyn cytn- meryd Ke))er i'r ddalfa, er cael rhyw esgua i basM y mesur gorfodol. ?' ?hn ? 'Bn'n Koberts a Midygai ei syndod at w&itb yr heddgeidwMd y!) Y oughaI yn gwrthod rhoddi tystloiaeth yn l!ys y trenghoiydd a.r acho. O'HanIon, y dyn a !addwyd gauddynt yn ystod ter- fysgoedd Y oughal. Pe digwyddai aet.os cytte yb yn HMgr, buasairaid i aetodau Setsnig gaet eglurhâd cyflawn a pheritMth. Mewn un aehos, cym.nerwyd ofeiriad i fyny dan warrant am wrthod ritoddi e dystioIaeth, tra mewn aches arall ms gaMent gael egturhM ar waith yr heddgeidwaid yn gwrthod rEoddi y cyfryw dystiolaeth (ctywoh, ctywch). Nid oedd"anyLI'wodra.etlt umhyw resw.n dros beidio rboddi egIurhM ar y pwynt hwn ao yr oedd ef yn en hannoq yn ddifrifo) i roddi hysbysrwydd uniongyrch. 01 ynghylch y pcth. Crcdai ef, hefyd, fod ganddynt i wybod o ba Ie yr oedd y prif ysgrifenydd yn cael yr hys¡'ysrwyd,1 a roddodd i'r Ty. Dywedwyd ganddo un n<MWMtk tod dau ar-hugam o heddgeid- waid wedi eu ctwyfo, ond y noawaith ddilynol gorfu arno !)ysby.su nad oedd ond ttt wedi cu harchoU). Mr. 'BaUour :—Dywedaia mai un-ar-kugMn a dar- awyd.ncfodtriohonyiitwedieuclwyfo. Mr. Bryn Koberts a ddywedodd niai ei fwriad ef oedd dllligos anghywirdeb yr hyabysrwydd cyntaf: Kid oedd y boncddwr gwir anrhydeddua wedi rhoddt yr hysbysrwydd a.r ei gytutoideh ei hun. Dywedodd 'byny oddi ar yr hyn a dderbyniodd ef ei hun ac yr oeddyn bei-il,titti deg i'r Ty gael gwybod tarddiad y cyfryw wybodaeth. Can betted ag oedd a fyno y '1' a'r owestiwf), yr oedd tarddiad y pellebyr a.r ba un y cwnaeth y prif ysgrifenydd ei ddadganiad diweddat yn iiollol dywyM; a pha fodd na byddai y petbau hyn yn eaet eu synuuud ymaith trwy roddi eslnrhad ?' Dilynwyd yn y ddadi gan amryw eraill, yr oil o ba rai. oddi gerth yciivdig eithriadau, a gondemnieDt wMth y LIywodraett. yn dwyn yr oHeinadir adaifa. Pan yn.ranodd y Ty ar gynnygiad Mr. Dillon dros I Drosyeynnygiad ? Ynerbyn i Mwyafrif .t38