Baner ac Amserau Cymru

LLEFERYDD YR ORACL. WEDI i Ardalydd HARTtHGTON, Syr GEORC.E TREVELYAN, a'r Meistri CHAMBERLAIN a MORLEY —heb son am lawer eraill ar y ddwy ochr i'r ddadl bresennol yn mysg y Rhyddfrydwyr ar Gwestiwn yr Iwerddon—fod yn siarad, gweddus oedd i Mr. GLADSTONE ddyfod allan, a mynegu ei fcddwl yn glir yn y cyfwng presenno!. A nos lau diweddaf, efe a wnaeth hyny. Y mae'n wir nad oedd yr achlysur yn un ag y oymmerir mantais arno yn gySredin i ddyweyd gair wrth y werin, a'r miloedd o blegid gwledd gyfeill- gar ydoedd, yn nby Mr. BARRAN, A. S., yn Hun- dain, i ba un y gwahoddwyd Mr. GLADSTONE i gyfarfod yr aelodau Rhyddfrydig dros sir Gaerefrog. Addefodd Mr. GLADSTONE ei hun ei fod 'yn tori dros y Dwybrau' arferol; ond cymmerodd yr holl gyfrifotdeb arno ei hun. Y mae yn debyg y bydd JJawer o'r Tonaid, os nad rhai Undebwyr o'r dosbarth cutaf (ond nid y Meistri CHAMBERLAIN a TpEVELYAN), yn barod i'w ddwrdio am dori ar arferion cymdeithas dda, a throi gwledd gyfrinachol a ehyfoiHgar' yn gyfarfod politicaidd, ond dioleha Hawer iddo, fel ninna.u, am beidio caethiwo ei hun; canys y mae yr araeth a draddodwyd ganddo yn un o'r rhai gwerthfawrocaf yr ydys wedi ei chael etto ganddo ef, na neb arall, yn ddiweddar, ar bwngc y dydd. Dechreuodd Mr. GLADSTONE gyda chydnab yddiaeth haeddiannol o'r gwasanaeth niawr y mae sir Gaerefrog wedi ei wneyd i'r achos Rhyddfrydig. Addefai yr hen wron y galiai ei fod ef, mewn amryw o'i areithiau Maenoro!, wedi gwneyd peth cam, er yn anfwriadol, a'r sir enwog hono. Oddi wrth y sylwadau hyny, gaHai rhai dybio ei fod wedi anghono y gefnog- aeth wresog a roddodd hi iddo ef, ac i'w fesurau, ar heddychiad yr Ynys Werdd. Pan yn son am Brydain, cydnabyddodd ei bod wedi ei gwneyd i fyny o bedair eenedl fawr-y Cymry, yr Ysgotiaid, y Gwyddelod, a'r Saeson; a dy- wedodd fod y tair btaenaf wedi dadgan eu llais yn glir o b]aid estyn i'r Ynys Werdd y mesur o gyfiawnder y mae hi yn gofyn am dano. Yr oedd perygl i rai dybio ei fod yn goiygu fod yr olaf, set y Saeson, yn ddieithriad yn wrthwyn- ebol i'r eyfnewidiad. Ni fynai am foment i neb gymmeryd yn gauiataol mai dyna oedd ei syn iitd, canys yr oedd swydd Gaerefrog yn eithriad anrhydeddus i'r gweddill o Loegr. 'Digwydda yn gyfnedin (meddai) fod rtiyw un ran o Loegr yn trot yn arweinydd yn y gM i'r rhanan eraii) mewn afhoa politicaidd mawr. Yn y ddadi fawr ar Fa.snMh Kydd, i ran Manchester y digwydd- odd yr unrhvdedd hwnw. Yn y ddadt ynglyn a Dnvyg¡ad Seneddo), Birnunghant a gafodd Yr an- rhydedd. Ac ar yr adeg bresennol, mor betl ag y mae pwngc yr Iwerddon yn y giorian, sir Gaerefrog blan yr al1rhyc!edd.' Bydd y cydnabyddiaeth hwn, yn ddiau, yn cael N ddarlien a'i dderbyn gyda boddhad uwch law y cyaredin yn y sir hono ei hun, er nad ydoedd end yn unig yr hyn a wir deilyngai. Ond un o'r rhanau mwyaf eSeithiot o'r holl araeth ydoedd y sylwadau a wnaeth Mr. GLAD- STONE mewn perthynas i'r modd y mae hen gwes- tiwn yr twerddon yn attal pob rhyw bwngo Mall i gael ei ddwyn ger bron, ae am hyny, yr Mgenrheidrwydd sydd am ei symmud o'r ffordd gyda phob brys dichonadwy. Y mae hyn yn 8ior o fod yn wir. Gyda'r niter o aetodau ffafnol i Ymreolaeth sydd gan yr Ynys Werdd Yrl Y senedd, a'r gallu areithyddol.a. rhwystrol lydd ganddynt, y maent yn sicr o attal Ilawer c weithrediadau y Ty hyd nea y penderfynir y cwestiwn hwn. Ac nid ydym yn gweled fod y gobaith Heiaf am Ddadsefydliad yn Nghymru, eb son am ddiwygiad ar ein Deddfau Tirol, a 'nesur ar Addysg Ganolraddot, ac erai!! sydd raid ? e&el ar fyrder, nes y symmudir ef o'r nbrdd. Yn y Hythyr a ysgrifenwyd ganddo yn ddi- weddar at olygydd y Baptist-at yr hwn y cyf- eiriasom ar y pryd-dywedodd Mr. GLADSTONE nad oedd ganddo ef fwy o help fod cwestiwn yr Iwerddon yn blocio y Nbrdd nag oedd ganddo fod y ddaeargryn wedi bod yn anrheithio gog- leddba.rth yr Eidat ryw un awr ar bymtheg ar hugain cyn hyny. Fe geir dynion arwynebo) i daeru o hyd mai arno ef, fel blaenor y Maid, yn dwyn ei ddau fesur i mewn yn mis Mai di- weddaf, y mae yr holl fai am yr anhawsderau yr ydys ynddynt yn awr; gan hyderu yn mheUach, pc buasai efe yn (Idistaw, neu yn fwy wrus y pryd hwnw, na buasem mewn unrhyw rwystrau o gwbl. Nid ydym yn meddw! hyny; end y mae yn sicr fod Dawer o'r cyfrifo)deb am ein sefyllfa yn 11,1' ysgwyddau Mr. a pha b1'yd bynag y dychweli1' hwy i awdurdod etto, gobeithiwn yr arbedant y fath rwygiadau ag a gymmerasant Ie gyda'r mesur hwn. CySelybodd Mr. GLADSTONE achos yr Iwerddon, fel y mae yn cau ffordd pob mesurau eraill i fyny, i ddamwain ar y Nbrdd haiarn i mi y gellir y mtith fod yr 1 wercldon yn cau y fl'ordd i fyny yn eglnr, hyd yn ?ed i'r nie(l(i%l p??'I ac anvynebol, trwy gymmhariaeth sym!. Tybiwn fo(I damwain wedi eymmeryd Ile ar ffordd haiarn. Y mae wedi llanw y !linei! ?t eherbydau drvlliedi-, ae â nwyddau-ae fe allai ?^? theithwyr hefyd. Dyna y trc?n nesaf yn dyfod i fyny. Nis gall fyned gam yn ei flaen; ac 0'1' diwedd, lfwyraeh y bydd yno hanner dwsin 0 drênau eraill wedi en teithwyr yn mhob un 0'1' hanner dwsil1 wedi llwyr golli eu Ond, tybiwch ehwi fod un 0'1' teithwyr hyny yn ddigon annoeth, nen yn ddigon ymyrgar i fyned i fyny at y ac i fyny at y gan ddy wey. Y mae yn wrthun 0 beth eich bod chwi yn eadw fy nhrên i yn y fan yma cyhya. Yr ydym ar oi ein hamser.' A pha nifer sydd,"foneddigion, o gwestiynau cyhoeddus wedi eu tafiu yn Dwyr alian Q'U hamser, yn nnig Q herwydd y dyryswch hwn, n mha un yr ydym yn cael ein f?unain ? 'Nis gallyaf oddef i chwi gadw fy nhr6n i aros yn hwv. Yr wyf yn hawlio eich bod yn gym y cerb?d yn ei flaen.' Os yn ddyn synwyrol, ?r atteb a roddai y gwyliwr neu y yriedydd iddo fyddai, 'A ydych chwi yn rhy ynfyd 1 Nvyb?d nad oes dim ond un peth yn unig y iellir ei wneyd, a dyna ydyw hwnw-c1irio y !linell1' A dyna, foneddigion, 1,; fanwl ac yn lIythyrenol, y sefyllfa yr ydych ehwithau ynddi yn Pa fodd y dechi-etiodd, a pha beth ydyw ei i chwi g1irio y llinell-rhaid i chwi benderfynu y ewestiwn Hyd y wnewch ehwi hyny, rhaid hall westiynau niawrion, yn mha rai yr ydveh chwi yn teunlo y dyddordeh mwyaf, a hyny ar aii cyfiawn, ?ni eu bod y n hanfodol i ddedwyddwch y itldynt aros yn en cyflwr Tri chwestiwn pwysig oedd yn ymddangos i ni, pan y cynnygiwyd y mesur hwn gyntaf, fel yn anfoddhaol ynddo I af, Y perygI 0 ymraniad y Deyrnas Gyfunol, trwy fod y senedd Brydeinig yn co]!i goruwch lywodraeth ar hyny o amgylchiadau yr Iwerddon fyddent yn angenrheidiol i sierhau undeb; ao hefyd y golled o nifer fawr o Radicatiaid o'r senedd fyddent yn cydymdeim!o a ni yn ein hawliau fel cenedL 2il, Teimtem anfodd!onrwydd i adnoddau yr ynys hon gael eu gwystlo i dirfeddiannwyr yr Iwerddon am bria pwrcas eu tiroedd. 3ydd, Ystyriem fod i'r Iwerddon dalu trethi tuag at draul cyffredinol y deyrnas, heb feddu cynnryohiolaeth yn senedd y deyrnas, yn anghysson ag egwyddorion Rhyddfrydig. Dyna syniadau miloedd lawer o Ryddfrydwyr y deyrnas ar y pryd ac yr ydym yn liawenhau yn ddirfawr fod gobaith i'r e]enau anfoddbaol hyn gael eu symmud. Dyma fel y dywed Mr. GLADSTONE ar y cyntaf :— Yr ydym yD golygu hunan-Iywodraeth wirionedd- ot ac etfeithiol ar amgy)chiadf).u a fyddont yn rhai ho)Io] a phriodoi Wyddelig, end yn ddarostyngedig i uwchaHaeth y aenedd y)uherodrot. Yn ei hawhad, a ddettinir yn y modd hwn, yr wyf yn credu fod yr oH o'r Iwerddon vn cydsynio ao nad ydyw yn ceis)o estyn ei dymuniadau tu. hwnt i'r terfynau hyn. Pe byddai iddi hi eu hetaethu y tu Iiwnt i r terfynau hvn vr wyf yn dyweyd vn rhydd wrthych, foneddig- ion nad wyf fi yn gwybod pa fodd y gaHwn ei dHyn yn ei cheisiadau (elywch, elywnh). Y mae genyf y parch mwyaf sydd yn bosaiM i'w dymutHadau; ond nis Eailaf fyned ar eu hoi mewn duU, ac i raddaa fyddant yn anghyason a Mesiant eynredmot yr ym- herodraeth (elywch, ctywch). Yn chwanegol at hyn, y mae efe yn barod wedi dadgan ei tarn y geDir gwneuthur rhyw drefniant boddhaol er sierhau presennoldeb cynmrychiolwyr yr Iwerddon yn y senedd Brydeinig. Can fod y cwestiwn hwn yn meddu sylw yr hen wron, geUir ymddiried iddo ef y gorchwyl o greu, o ddyfnderoeddei feddwl mawr, rhywgynllun boddhaol t gyrhaedd yr amcan.. Y mae yn dda genym weled ei fod ,h_ eft yd j yn rhoddi i fyny y bwriad o wystio adnoddau yr ynys hon er sierhau y taliadau ir tirfeddian- nwyr Gwyddelig am eu tiroedd. A dyma fe! y dywed efe:— Ioll byngciau (1, achosodd ein gorchfygiad yn yr ethohad cyffredinol ae yn sici-, o'r holl byngei?%u oedd yn cyfansoddi, mor 1)?ll ag yr wyf fi yn gwybod, y? anhawsdel' a deimlai ein eyfeilIion goren, y mwyaf pwysig a'r mwyaf peryglus ydoedd hwn-?in bo?l yn cynnyg ?wystlo eidclovr yherodr. a.ethi'rdybenobrynuaHanytirfeddiannwyr Gwyddelig: Nid wyf v medd,vl, foneddigion, y N,a 'ev 'I ry law.' oddi wrthyf ynghylch y ,N,i""Id mawr yr f yn ei i-oddi i'r pwngc hwn fe! elfen o benderfyniad yr ethoiiad diweddaf (cym- Wel, goddefwch i mi (Idyweyd hyn, gyda golwg ar hyny. Yr wyf yn gwbl argyhoedd- edig nad oedd y perygl gymmaint a gwerth chwe cheiniog (ciywch, c]ywch). Ond nid ydyw hyny yn ddigon i benderfynu yr achos. Y mae gwyst)o yr eiddo ymherodrot ar raddfa ëang yn gwestiwn mawr a phwysig ynddo ei hun ac tieb !aw hyny, nis geUir ?wadii, y. fy marn i, Pad oedd meddwl y wI ad wedi ?i gyffroi yn ddirfawr yngl?-n [t'r mater hwn; t bod I syniad lthyddfrydwyr y wlad, ?an mwyaf, yn dra  i'? cynnygiad hwnw. Ond fy nyled- sw ?l d yw ystyded a ydyw cynnygiad o'r fath yn hanfodol i unrhyw g,vnllu? doeih a sefydlog o wlad- lywiaeth yngKn A'r twerddon ? Ar unwaith yr wyf yn dyweyd hyn, a gwnaf addefiad, i IIi, yn ein eyn- n."? "q'I ar ran y tirfeddiannwyr Gwyddelig, yn yr eisteddiad seneddol diweddaf, fyned i'r terfyn eithaf ar el.yNvell)-i'l.pivynt pellafygilleiii wasgu ein hunain iddo. Ac yr oeddym yn gwneyd hyny am ddn.u reswm:- mewn rhan o herwydd y gwyddem icldynt focI yn blant allWes Ilrydain, yr hon oedd YII fel yn ti-oi arn 'ynt i ryw raddiu; ac mewn rhan, am ein bod yn awyddus i roddi pon cymmhelIiad gwrthwynebwyr i ddwyn y cwestiwn cenedlaethol hwn i derfyniad bocldhaol a buan (cym Yr wyf yn colecldll y mae o'r hron yn gred yn fy meddwJ i fy hun—y bydd yn berffaith bossibt dyfeisio cynHun, o dan yr hwn y gellir yn ddiogel prynu yr etHeddiaethan yn yr Iw- erddon, ac o dan yr hwn y derbynia. y tirfeddiannwr ddiogehvch pe'-Saith gyda golwg ar ei eiddo, pa beth bynag fyddo yn bria teg arno, heb gyftwrdd yn y graddau lleiaf diogeliadau ymherodrol (elywch, elywch). Dyna ddarpanaeth&u anfoddhaol y Meaur Tir wedi eu symmud. Os gall efe iiurno cyn Dun i brynu tir yr Iwerddon ar delerau fydd yn foddhaol i'r Gwyddelod, a gwystlo eiddo yr Iwerddon yn unig i'r tirfeddiannwyr, ni bydd gan neb yn yr ynys hon achos i gwyno. Drwy yr addefiad uehod, y mae y trydydd gwrthwynebiad yn cael ei symmud. Gan fed Mr. GLADSTONE wedi caniatau y cyntaf, bydd gan y Gwyddelod awdurdod ar y defnydd a wneir o'r trethi ymherodrol a gesglir yn yr ynys hono. Nis gallwn derfynu yr erthygl hon heb ddadgan ein parch din'uant i'r hen wron am ei foncddigeiddrwydd trwyadl yn yr ymdra.- fodaeth hon, yn gystal ag am ei allu digym- mhar, a byddai yn dda genym pe byddai i'w holl wrthwynebwyr ddityn ei esamp!; a hyny o'i Meidwyr hefyd sydd wedi bod yn rhy barod i arfer geiriau anfoneddigaidd am y ganghen o'r blaid Ryddfrydig sydd heb fod wedi gal!u eydweled a Mr. GLADSTONE. Y mae Syr GEOUCE TBEYELYAN wedi bod yn hynod o fon- eddigaidd, a buasai yn dda genym pe buasai Mr. CHAMBERLAtN mor foneddigaidd ag yntau; ond y mae yr esampl iiebaf, yn ddïau, i'w gan fod yn mherson Mr. GLADSTONE. Y mae efe yn ddigon mawrfrydig i addef fod diffygion yn ei fesur, fe! y gwelir yn y dyfyniad canlynol, ac yn barod i'w cywiro hefyd-a dywedodd y bydd yn bleser iddo gael gwneyd hyny:- Ein dyledswydd ydyw, ac yn y fan yma yr wyf yn aiarad yn neiHduol am danaf fy hnn (meddai)-fy nyledswydd i, mewn modd arbenig, ydyw byth ang- hofio y  0 ddarganfo dyw byth ang- rhyw gyfnewidiada.u fydd yn weHiantau yn y cyn- nygion a ddygwyd yn n?aen genym. GaJiaf ddy- wrthych chwi yn sier, heb ormodiaeth, nad aeth cymmaint a diwrnod heibio er adeg yr eisteddiad seneddot nad oedd y pwngc hwn yn fyw yn fy medd- w] (clywch, clywch). Mewn perthynas i'r cynnygion oedd yn hanfodol i'r hyn sydd genym mewn gotwg, ofer ydyw siarad am gilio yu ot; ond gyda golwg ar  gweJliantau, bydd yn ddyledswydd, ac yn nn bles- erus hefyd, i chwUio am danynt. Yr wyf yn coleddu y hyd yn oed yn awi-, fod amryw bethauyn y cynnygion a ddygwyd genym o Haen y senedd y gettir eu gl'lella; ae yr wyf yn mheHach yn gobeithio y bydd y rhai hyay yn Hiosocach fel y rhoddir chwaneg o ofal ac ystyriaeth arnynt, fel y bydd yr adegynagoshau;omdyrhwnynolpobtebygsydd ettovn mhel), pan y gaUwn fod mewn sefyHfa. i roddi effaiih ymarferol i'w golygiadau po)iticaidd.' Heb law hyn oH, y mae efe yn gallu esgyn mor uchel uwch law ystyriaethau < plaid,' fel y dywedodd efe, os cymmer y Toriaid aches yr Iwerddon mewn tlaw, a dwyn mesur yn miaen fydd yn debyg o gyfarfod yn fbddhaol ag am- gylchiadau yr ynys hono, y bydd efe yn barod i'w cynnorthwyo, hyd y gall, i berffeithio y mesur, a thrwy hyny i symmud y rhwystr hwn oddi ar y nbrdd, fel y gall ewestiynau eraill sydd yn bwysig i ranau eraill o'r Deyrnas Gyfunol gael sylw y senedd, a'u trefnu er lies oynredinol y deiliaid.

Iythrc glundain. BOREU LLUN, Mawrth 21rtiii. (Oddi wrth ein Gohebydd Neilldol). Cyflll:I' Tg y Cylfredin yn wrt.hwynebol i Casal1aet!t.  garit,,h )od 8en1,- i, pllU'lIflC 1/ DadgyssyUtiad.Y Protfeswr Mzchacl .Tones yn tl i' y Bi',1Ithonwys.-Annibynwyr yilt. mniadol.-Y' Cymmrodor.Nodiadau cerddorol. GAN fod genvm ertbygl ar y cwestiwn hwn, a bod sylwadau ein gohebydd yn cael eu cynnwys ynddi, gad awn y rhan hon o'i Iythyr allan. Di?rif6l iawn yw darlien yr ohebiaeth sydd new- ydd gymmeryd lIe cydrhwng Mr. J. Powell Williams, cyni?rychiolydd rhan barth ?deheuol Birmingham, a Mr. Sydney Robjohns, nn 0 ysgrifenwyr Cymdeithas Rhyddliad Crefydd. Ymddengys fod sylwadau Mr.  Davies yn D?liyfarfo ,)? y dadgyssylltiad yn yr Holborn Tow? H?71, o'r hwn y rhoddaIS adrodd- I.. !ad yr wythnos ddiwedtlaf, wedf achosi poen i Mr. Powell Williams; yr hwn, yn 01 ei honiad ei hUD, sydd yn dipyn 0 Gymro, ac yn danysgrifiwr at gylli(I y Sylwi Mr. Ossian Davies fod ?oseph (Chamberlain) ar hyn 0 bryd yn y pydew; ac  na chymmerai of aI, y hyddai yn lied deg.yg 0 gael ei adael yno;  bod yn drwm ganddo iveled yr hen arwr John Bright yn cerdded yn wyrgam i'? ),r lien DOl'ïaidd yn erbyn cynnygiad ei ?en gyfaill, Mr. Henry Richard. Blinwyd Mr. Powell Williams (yr hwn sydil yn cael yr anrhydedd 0 fod yn 'was bach' i Mr. Chamberlain), yn fawr gan y sylwadan hyn; ac mor groendeneu ydyw, fel y dadgosodd ei fychan. der drwy dori ei gvssylltiad â'r gymdeithas dan svlw! Os yw Mr. Powell Williams yn tybio ei fod drwy hyn yn niweidio d I "ylltlad, neu YD rhwy.?tro ymlyniad y blaid Ry' lglrv ig wrth ei harweinydd (0 blegid dyna, wedi'r eyfa?, wreiddyn y chwerwedd), y mae efe yn camddirnad ei bwysigrwydd ei hun, a nerth ei gaseion. Y mae vn b;rflhith wir fod Mr. Chamberlain, a'i gyfeillion, wedi bod yn gefnogwyr ffyddlawn i ddadgyssylltiad er's blynyddoedd; ond os ydyw hyny i olygn en bod nwclI law beirniadaeth  y troant yn e]yniQn i egwvddorion Rhyd4lfr? d- iaeth, y cwbl sydd i'w ddywey,d ar y mater ydyw, fod yn rhaid ymbarotoi i ennill brwydr fawr da gyssyllt- iad heb en Nos Wener, daeth cynnnIliad lIiosog i gyfarfod Cymdeithas y i wraIldaw ar y Parch. Michael Jones, 0'1' VII traethn ei farn ar y Wladfa Gymreig. Rhoddwyaderbyniad hYDOd o wresog i'r ben wroll; a cbafodd ei draethiad i?oe.,i- awiad cynhes gan y Darllenodd i dde. chren yn lied helaeth 0 draethodyn a yso-rifenodd ryw 30ain mlynedd yn 01; vn mha nn y gosodai i lawr ei syniad o'r hyn y dylai Gwladfa Gymreig fod. Yna, yn syml, diaddurn, a hoBol ammhartïol, dis- grifiodd  a sefydliad y Wladfa yn Pata. gonia. Y mae yn anilw fod ei f?ydd yn gref y  y Wladfa; ond di t yna ei gwerth i Gymru ,Ilol ar y defnydd a wneir 0 honi gan y Cyrnry. 4audd )nt hwy, hyd yn hyn, y mae y Ilaw uchaf; ond tegir llygaid chwenychgar, meddai, ar ddyffryn. oedd eyfoetlio y Chupat a thrysoran yr Andes ?an dramoriaid E i Iniynaidd ac Italaidd. Os ydys anI wneyd y Ile 0 fndd i Gymry, rhaid i weithwyr Cym. rei fen tro yno at en pobl en hunain. §n ystod yr ymddiddan a ddilynodd, darllenwyd llythyr otldi wrth Mr. W. Abraham, A.S. (Jlctho);), yn cydymdeImlo âg amcan y cyfarfod; a chafwyd ychydig eiriau -an 1r. Thomas E. Ellis, A.S.; yr hwn a gymmeradwyaI ffydd Mr. Micbael,Jones,  gi-eda?i gT(o:,d drychf?ddwi y Wladfa yn sefyll ar ir nwch na rbesymau y pamphJed y cyfeiriwyd ato A wgrymodd Llywydd y Gymdeithas, Dr. Morgan Davies, y priodoldeb 0 wnenthur ymchwiliad ?enedl- aetbol i bwngc y Wladfa ae Ymfudiaeth Gi,mrei?- tâsg y ?ybiai y -allai Cymdeithas yr Eisteddfod, fel co,Sheynnryeni;iiadol,3,tng,),miner,vdrtgef. Si?rad. w.y ar y mater gan Mr. Hugh DavIes a Mr. Robert Pai-i-y; ac ar g3,nnygiad Mr T. W. Owen, pasiwyd ?16idlai? 0 ddiolchgarwch i Mr. Michael Jones am ei allerchiad. Y Sabbath, pregethai Mr. Jones yn Kingsland Road, lie yr ymddengys fod achos wedi ei gychwyn gn ymranwyr ()'r Eglwys Annibynol yn Vtok? -N,?,i.?t.. (Capel Coffadwriaethol y Gohel¡. ydd). Nis g)Wn fan?lion vr helynt yn Stoke Newing. ton ond mentraf ddyweyd y aylasai 'eariad at ?r achos' rwystro i'r ymraniad} a'r gwanychiad sydd yn ganlyniad iddo, i gytun)ery? Ile. Nos 1au, traddodir darlith i Gymdeithas y Cym. mrodorion a'r gan y Profteswr Rhys Davids. Y mae'n dda genyf weled fod rhifyn o'r Cyn?2)z),odor, ar 01 hiI' ymdroi, wedi gwneyd ei ymddangosiad. CI,n- lIwysa y ,i anerchiad ar 'Race (ind A7ationalit? draddodwyd  Dr. lsambard Owen yn ad an ?yni. q¡rodoraidd isteddfod Caematfon; yr vsgrifau a ddarllenwyd yn ddiweddar 0 flaen y  gan Mr. owel Lloyd a'r Parch. John avies ar 'Vewi Sant' a 'Syr William Jones;' Cyfres 0 Achau o Ysgi-if-l?,fi- ,n Ngholeg yr 1,?sti; a detholion Bardd. onol 0 y?iari iIyfr lago ab Dewi, sydd yn awr ya nieddiant ?Ir. Aneurin Hees, 0 Tonn. Nos Wener, y mae'n bleser genyf ddeall fod yr Undeb Lleisiol Cymrei,?, 0 dan arweiniad Mr. Evan Owen ( ynt 0 G?ernarfon), yn bwriadu cynnal ea cyngher5d cYDtaf yn South Place. Nos Lu"' dylaswn  fod Cymmanfa Cana Undeb yr Ys olion 'abothot wedi ei cl Dnal in Jewin NeWY dt 0 dall arweiniad Mr. Davi ? Jenki6, Aberystwyth.

Ymddengys fod Syr Robert Ba.teaon Harvey mnr wMl nos Lun, fel y bu raid galw Syr William Jenner atDychwelodd Syi Michael flickg Beach i L!unda!n ddydd Mawrth. Bydd iddo ymadael i Germany yn fuan beUach. Y mae priodas wedi ei threfnu i gymmervd Jte rhwng y Tywysog Henry Prwssia,, a6 rywysoges Irene oHesae.wyresyFrenhiues.