Y Tyst

1. I anfon eu Gohebiaethau yn uniongyrchol i'r Swyddfa gyda'u henwau priodol a'u cyfeir- iadau. 2. Rhaid danfon Barddoniaeth yn union- Ryrchol i Olygydd y Farddoniaeth—y Parch J. O. Williams (Pedrog), 30, SUnby-ricreet. Fair- field, Liverpool. 3. Ni ellir siorbau eyhoeddiad unrhyw obeb- iaeth yn y Rhifyn dyfodol os na chyrhaedda y Swyddfa y boreu Gwener blaenorol.

MEWN LLAW. Liandrindod-Coleg y Gogledd-Nemo-Caerfyrddin -HQbyoD, Clydach-Iyfarfodydd-R. Gwylfa Roberts, &c.

BETHESDA. LLANGENEOH. LiYNELIR Cyfarfod/dd Ordeioio Mr Dmie] t Divie:, Clydach, o Goleg C jffadwisetbo! Aberl on tdii, yn Weinir 0 ar r Eglwys ucho f, ar y dyddiau Mtwrfi a Mercher, Awst 15fed a'r 16-ssr, 1905. Gwesinaethir gin y Farchedigim canlyuol: Pioffeswr T. R es, M.A., Aberhonddu; R. R es, A1 twen J. 0. Difijs, B.A Clydarh D. Lewis, Dock, L a ;elli; D. L'oyd M'rgir, P,)atardi-I iis; J. H. Evars, Biyn, L'aoelii; Ben Moriis, Foafcy- bt rem; ac ereill By id y Cyfarfod Ordeinio ddydd Mercher, am 2 o'r gloh. T.e'n y Cvfarfodydd, No! Fawrtb ai 7 o'r g ob, a dydd Merchar am 10, 2, h 6.30 o g o.h. Gwahoddiad cvnes i bawb. DAVID DAYIES, Ysgrifenydd. CYFUNDEB GORLLEWINOL OAERFYEDDIN. CFNELIR Cyfarfod Chwarterol nesaf y Cyfuudeb uchod yn Mhenybont, Trelech, ar y dyddiau Mercber ac lau, Awat 16eg a'r 17eg. Y Gynadledd am 1.30 o'r gloch y dydd cyntaf. Cyfeillach Grefyddol am 2.30. yn yr hon y darllenir papyr gan y Parch D Williams, Abergwili, ar y Diwygiad presenol, a cheir rbydd-ymddvddan ar yr un mater. Pregethir ar Ddir- west gan y Parch D. G. Griffiths, Hen Gapel, Llan- ybri, a'r Parch W. C. Jenkins, Cydweli, ar I Gadernid Eglwys Crist.' Rhodder gwahoddiad taer gan yr eglwys i weinidogion y Cyfundeb, a chynrychiolwyr yr eglwysi. Bydxl cerbydau ya cyfarfod y trains 11.32 a 11.36 yn ngorsaf St. Clears, Aufoned y brodj r fwriadant fod yn bresenol air at -iNIr J. Davies, Blaeuysant, Gelliwen, St. Clears, erbyn Awst 12fed. T. W. MORGAN, Ysgrifenydd.

Y GOLOFN WLEIDYDDOL. j GAN GWLEIDYDDWR. NID yw Mr Balfour yn ddim Y Prifweinidog os nad yw yn Brifweinidog sydd yn sydd yn gwneyd hanes. gwneyd hanes. Cymer arno ddilyn camrau y rhai a fuont o'i flaen. Ond nid yw yn twyllo neb. Gwna ffordd wreidd- iol iddo ei hun o bob cyfyngder, ac i bob camwri. Nid oes yn hanes Piifweinidogion y ganrlf ddiweddaf engraifft gyffelyb iddo ef. Saif ar ei ben ei hun, a gweithreda yn hollol yn ei ffordd ei hun. Ni eUir ysgrifenu ei hanes ef yn yr un iaith ac ymadrodd ag a ddefnyddir yn ngtyn a'i ragflaeuoriaid. Ymffrostiai Ffeniaid yr Iwerddoa eu bod hwy yn gwneyd hanes, drwy ddifrod ar fywydau ac eiddo; a gall y Prifweinidog presend ymffVost:o ei fod yntau, a chalon ysgafn, yn gwneyd difrod mawr ar urddas ei swydd, hawliau y Senedd, a buddianau y deyrnas. Ni wrendy ar lais y wlad, a diys- tyra bob rnybudd a cherydd, gan nad o ba gyfeiriad y deuant. Ni ba gan y wlad lais yn ei benodiad ef i'r swydd. Gal wad ei ewythr a'i gosododd ef ynddi. Nid wyf am awgrymu mai nid efe a fuasai dewisedig y Blaid Doriaild, pe y cawsii Jas yn ei ddew- isiad. Ar y pryd hwnw efe yn ddiau oedd ei heilun, ac ofer fuasaiymgars neb arall i fyned o'i flaen. Hyny a welai Mr Chamberlain ar y pryd, ac ymfoddlonodd i wasanaethu o dan ei awdurdod. Hen arferiad Toriaid gynt oedd gadael pethau fel yr oeddynt. Yn hyny o beth cyfreithlonwyd hwy i alw eu hunain yn Geidwadwyr. Anfynych y beiddiai yr un Prifweinidog aflonyddu yr hyn a wnaed gan Weinyddiaeth a Senedd Ryddfrydig. Pan ddaeth Mr Balfour i awdurdod, deallodd cyn- rychiolwyr yr Eglwys, y darllawdy, a'r Castell. fod ganddynt Brifweinidog hylaw ac ystwyth at eu gwasanaetb. Brysiodd yr Esgobion i'w orfodi i gario Deddf Addysg y Darllawyr i'w enill i waddoli y Fasnach a'r Tirfeddian- wyr i'w berswadio i adnewyddu Deddf Treth- iad Lleol, i ddyogelu eu llogellau hwy. Troi Z, Z3 yr awrlais yn ol ydyw ymgais ac amcan deddfwriaeth Mr Balfour. Ofer yw pob apel o eiddo rheswm, cydwybod, eyfiawnder, an- rhydedd, tegwch, a dyledswydd ato ef. Ym- galedu fwy-fwy yn ei gyndynrwydd ynfyd a wna efe yn ngwyneb pobpeth, a gymer le. Nid oedd ei benderfyniad i ymlynu wrth ei swydd ar ol dedfryd y Ty Cyffredin yn ei erbyn yn siomi braidd neb. Buasai mwy o syndod pe gwrandawsii ar lais y ddedfryd hono. Uadw ei hunaniaeth a wnaeth drwy wrthod ymostwng i'r llais hwnw. GWNAETH Toriaid y Ty Cy- Barn y Wtai. ffredin ymreeh egniol i gadw y Prifweinidog yn ei swydd. Gwnaed deiseb yn y fan, ac arwyddwyd y ddeiseb gan gurff yr aelodau Toriaidd i erfyn arno barhau yn mlaeo. Addewid mwy o ffyddlondeb iddo yn ol Haw. Sicrheid na weled ef mwyach mewn lleiafrif. Ond teimlad yr aelodau Toriaidd oedd hyn. Tla gwahanol oedd barn y wlad ar y dyn a'i symiidiadau. Hawdd deall oddiwrth y Wasg Doriaidd fod beiddgarwch digywilydd Balfour i droseddu pob deddf a darostwng y Senedd o dan ei draed yn myned yn uniongyrchol yn erbyn barn y wlad. Ofn barn y wlad sydd yn ei gadw ef a'i gefnogwyr rhag apelio at yr etholaethau. Nid serch at y dyn yn gymaint oedd wrth wraidd y ddeiseb i erfyn arno an- wybyddu ei orchfygiad \n y Ty. Gwybod y maent fod etholiad cyffredinol yn golygu trancedigaeth Seneddol llu mawr ohonynt. Hunan-ddyogelwch oedd y prif gymhelliad i'r ymgais a wnaed i atal Balfour i ymddi- swyddo, neu i ddadgorffori y Senedd, yn ol yr arfer er's blynyddoedd, mewn amgylchiad o'r fath. Un o'r pethau mwyaf chwerthin-! 11yd, oni bai ei fod mor ffiaidd o ddrewllyd, | ydyw awgrym y Prifweinidog a'i gefnogwyr gwasaidd a chibddaU, ei fod yn parhau mewn swydd oherwydd y paryglon tramor sydd yn bosibl drwy adael i'r Weinyddiaeth ftydd- frydig a ddaw yn lie yr un bresenoi i'w trafod a'n penderfynu. Ystyr hyn ydyw, fod ar y Galluoedd Tramor fwy o ofn Balfour a'i Weinyddiaeth nag a fyddai o'r Prifweinidog a'r Weinyddiaeth Ryddfrydig—p.vy bynag a fyddant—sydd i gymeryd eu lie. Bras iawn! Anhawdd gwybod pa un ai yr haer- llngiwydd ai y digywilydd-dra sydd ffieiddiaf. Ond teilwng ydyw y naill a'r llall o'r eiddilod a'u hamlygant. Cafodd Mr Balfour amser bUn pan yr hysbysodd ei fwriad i fyned yn mlaen fel pe na fuasii y bleidla;s a'i con- demniodd yn ffaith yn ei hanes. Mri Lloyd- George, a Winston Churchill, a Syr Edward Grey a'i fflangellodd lymaf. Goruchwyliaeth boenus i'r eithaf ydoedd, a hawdd oedd gweled y troseddwr yn gwingo dani. Y ddau ftaenaf a nodwyd ydynt yr ymosodwyr penaf ar y Weinyddiaeth. CNyuir ycbydig ar y prif arweinwyr eu bod yn rhy esgeulus o'u gwa th. Diau pe ceid mwy o ffyddlondeb o du y Rhyddfrydwyr yn gyffredinol y byddai parhad BallFouriaeth yn anmhosibl. Trwy ddal ati yn gyson a difliuo y daw goruchaf- iaeth derfynol, Ni bydd diolch iddo yn y man am gilio o'r ffordd. Tjtnged y Weinyddiaeth. 1 CYDNEBYDD pawb yn ddi- wahaniaeth fod yr etholiad nesaf yn mynei i wneyd byr svaith ohoni. Dyna ydvw barn loriaid eu hunaio. Y mae yn rhaid myned yn ol yn mhell iawn cyn cael sefyllfa debyg i'r un bresenol. Fel rheol, bydd mesur o betrusder ac amheuaeth yn nghylch dedfryd derfynol Etholiad Cyffrediiiol." Ond yn awr yr unig beth a bar anhawsdet. ydyw maiut y mwyafrif Rhyddfrydig. Cynydda y dvbiaeth y bydd yn ddigonol i orchfygu Toriaid, Undebwyr, a'r Gwyddelod yn nghyd. Y mae y rhagolygon yn dra ffafriol. Ond pa 0 0 bryd y daw yr etholiad ? Ni wyr neb. Bernir y cymer le cyn diweJd y flwyddyn. Awgrymir Hydref neu Tachweld. Sibryda rbai fod dealldwriaeth rhwng Balfour a rhai y bydd etholiad Hydrefol. Amheuir hyn gan ereill. Pa s-et-wydd sydd y gall y Prifwein- idog ddirwyn y Senedd-dyinhor hwn j'r pen heb ei orchfygu drachefn ? Dibyna cryn lawer ar Mr Chamberlain a'i gefnogwyr. Dywedir fod yr arch-ddiffyndollwr wedi hen flino ar ystryw a chynllwyn Balfour i aros mewn swydd. Ffaith awgrymiadol ydyw fod Mr Chamberlain a 17 o'i gefnogwyr allan o'r bleidlais heb pairio y nos y gorchfygwyd Balfour. Gall hyn fod eto, a hyny ar awr annysgwyliadwy. Ymdyngheday Gwyddelod na chaitf y Weinyddiaeth lonydd na dydd na nos nes ei hymlid o'r ffordd. Dylai yr ethol- aethau fod yn barod. Un o'r arwyddion arferol o lwyddianfc neu aflwyddiant plaid mewn etholiad ydyw nifer yr etholaethau na aflonyddir arnynt. Eiddo y Tor iaid yn y blynyddoedd a aethant heibio oedd y fraint hon, ond eleni aeth yn dro ar yr olwyn. Y mae tua phymtheg neu ychwaneg o ethol- aethau yn Nghymru heb yr un ymgeisydd Toriaidd, a llu mawr yn Lloegr ac Ysgot- land. Paham ? Anobaith. Y mae Mr Chamberlain wedi gwneyd difrod mawr ar yr achos Toriaidd, fel y gwnaeth ar yr achos Rhyddfrydig yn 188(5. Bydd yn rhaid i Mr Lloyd George a Mr Winston Churchill gael lie amlwg yn y Weinyddiaeth nesaf. Heb- ddynt ni byddai ei bodolaeth werth wythnos. Gwna I C. B.' ei ran yn bur effeithiol, ond ofnir fod y cyfrifoldeb sydd yn mlaen yn cymedroli os nad parlysu tipyn ar ei ymdrech a'i egni. Dim trugaredd ddylai fod cri ac amcan yr Wrthblaid yn awr. Haedda ym- ddygiad y Prifweinidog fflmgell i'r eithaf. Deffry rhai o'r Arglwyddi yn awr. Cafwyd areithiau nodedig nos lau diweddaf gan Arglwydd Robeitson a'i- I)uo o Devonshi:-e. Sefyllfa y Weinyddiaeth yn ngtyn a Cham-