Y Cymro

Cwreichion. IT CARU yn y fonwent! Gwelid gweddw alarus yn myned i'r fonwent bob dydd am haner blwydd- yn ar ol claddu ei gwr i wylo ar ei fedd ac yn mhen chwe mis aeth y wraig alarus at y person a'i claddodd i ofyn iddo ei phriodi. Hefo pwy ?' ebe y person yn synedig. We!, syr,' ebe hithau, hefo y dyn y claddsoch chi ei wraig ef yn y bedd laega i ngwr i ac yr oedd o a minau yn cyfarfod eill gilydd wrth y bedd, ac yr yden ni'n gweld na Waeth i ni briodi na rhw glwcian felly.' Tybed na iydd y gwr a'r wraig gynta yn gwneud llygad niochyn arnynt fore'r adgyfodiad? IT Bu farw Tom, gweithiwr Ty'ndderwen, ar ganol y cynhauaf gwair, ac yr oedd yr hen fydol- ddyn ei feistr yn ddig iawn wrtho am ei adael ar amser mor brysur, wedi iddo ei gadw trwy'r gauaf; a phan oeddynt yn ei briddo, fe ddywedai wrth y sextolil, Peth gar ydi colli gweiriwr da fel Tom ar adeg fel hyn ond, ar ol y ewbl, yr oedd Tom, ruan, yn fwytawr ofnadwy.' IT Y mae yn anfantais weithiau fod trwyn dyn VV fr oedd Samuel Jones, y clocbydd, a D. '• u ms' Gaerddinea, wedi taro ar eu gilydd un- aith yn nghanol ffair y gwartheg ar Bendref, ac ewQ ySgWrs bwysig yn nghylch rhywbeth, pryd < aeth Dafydd y Cwper atyat yn sydyn gan weyd, ■ Rhag cwilydd i chi! 'does arnoch chi cwilydd, deudwch, yn sefyll yn y fan yma yn >nanol bechgyn y ffarmwrs yma i roi siampl 1 rwg iddynt hefo ch trwyne cochion 1 For shame Edrychodd y ddau ar drwyn y naill y llall, a chan gywilydd ymwahanasant, er nad oedd a wnelai y ddiod, mewn gwirionedd, ddim a. bod eu trwyne cyn goched a chrib ceiliog. If Paid a thaflu dy frechdan ar lawr, Sam,' ebe mam y boreu o'r blaen wrth wel'd ei mebyn yn difodi ei fwyd, os cei di fyw i ddyfod i fy oed i, fe fydd yn dda i ti wrtho, mi wna lw.' Wel, tawn i yn ei fyta fo rwan, mam, pwy les neiff o i mi yr amser hono ?' atebai Sam yn hynod o wybodus. Yr oedd yn arferiad gan fab Penygraig i anfon llythyr i'w gariad bob nos Sadwrn fel y gallai ei anwylyd ei ddarllen er ei chysur fore Sul, ond un tro yr oedd anhawsderau ar ei ffordd i ysgrifenu, ond yn lie ei siomi fe anfonodd ddalen wen iddi Anfonodd y ferch yn 01 am ejlurhad, oherwydd yr oedd ei ymddygiad wedi ei chlwyfo yn dost; ac yn bur ddoniol anfonodd y cariadlanc gyda throad Yr oeddwn yn anfon y llythyr caru gyda phob difrifwch, y nghariad anwyl i, oherwydd pan eis i feddwl ysgrifenu mi ffeindies fod fy serch tuag atoch y tuhwnt i ddesgrifiad.' Pobpeth yn iawn ar ol y cwbl. U Yr oedd crwtyn pump oed wedi dyfod hefo'i fam i dreulio y bank holiday yn y Felin, ac mewn rhyw ddireidi fe gwympodd Hughie ac a holltodd ei wefus ucha, a phan oedd y meddyg yn ei wnÏo i fynu, dywedai y fam drallodus trwy ei dagrau, Mae arna i ofn y bydd yn gadael ar ei ol ryw hen scar hyll, Dr.' I Na hidiwch, mam,' ebe y crwt, bydd y mwstash i yn ei guddio Fel yr oedd y bychan yn astudio ei fam IT Yn y tren, wrth ddyfod o Eisteddfod Llanelli, eisteddai gwamalddyn cyhyrog, pengoch o'r fath gochaf, yr hwn a ddywedodd wrth bwtyn byr o wr penfoel, Jones, 'toeddech chi ddim yno pan oedd- en nhw yn rhanu gwallt, mae'n ymddangos ?' Oeddwn,' ebe Jones, ac mi ddaru gynyg jwff o wallt coch i mi, ac mi ddaru mine ei wrthod gyda. scorn Fe guddiodd y cyhyrog ei ben yn ei bapur newydd, a chafodd y cwmni ddifyrwch dros ben ar bwys yr ergyd. H Beth yw y chwilen ddaeth i ben Cadfan i blagio yr Orsedd yn nghylch enwadaeth? Beth sydd a wnelo enwadaeth a'r Eisteddfod ? Beth all yr hen sefydliad os mai ychydig o Wesleyaid a etholodd yr Awen ? Gresyn fod yr Orsed I yn goddef plantas i fwhwman yn ei chylch cyfrin. H Fel sefydliad cenedlaethol, onid oes gan Fyddin yr Iechydwriaeth, neu y mwyafrif mawr o'r genedl nad ydynt yn perthyn i'r un enwad, gystal hawl i gwyno, a mwy felly, nad ydynt yn cael eu cynrychioli yn Ngorsedd y Beirdd ? Ow I Cadfan, onid penchwiban yw dy ddameg, ac onid dwyn yr Orsedd i wawd yw baldordd mor blentynaidd ? IT Rhagorol, Llew Llwyfo 'Tydyw Cymru ddim wedi gorphen &'th goroni di eto. Y mae ar dy law di i goroni llawer ar dy wlad cyn iddi hi dy harddwisgo a'i choron ddiweddaf. Ymro ati, dalp o athrylith, a iechyd i ti. IT Pan oedd y Philosophydd Alcott unwaith yn areithio ar lysieufwyd fe ddywedai, Y mae y bwytawr cig moch yn graddol ymdebygu i faedd ac y mae yr hwn sydd yn bwyta cig eidion mewn amser yn ymdebygu i fustach yn ei dueddiadau,' pryd y torodd gwrandawr myfyrgar ar y ddarlith gan ofyn, Mr Alcott, begio'ch pardwn, syr, 'does dim peryg i ddyn sy'n byta llysiau droi yn y diwedd i ymdebygu i daten ?' Dywedir fod y philosophi yna yn rhy drwm i'r philosophydd, a thynodd ben arni yn bur fyrbwyll. IT Yr oedd cwest ar gorph gafwyd wedi boddi gyneu, a 'dodd neb yn ei nabod,' ebe un y dydd o'r blaen. Tewch,' ebe cyfaill oedd yn gwrando, efallai mai Tom y Pysgod oedd o.' Fedrech chi nabod o ?' Medrwn, mewn munud—yr oedd atal deyd ar ei dafod o, a chawn i ddim ond ei glywed yn siarad mi nabwn o mewn munud.' CYFARWYDD -:0:-

Cadair Cerddorol i Cymru. BETH amser yn ol bu cryn drafodaeth yn mhlith cerddorion parth y priodoldeb o sefydlu cadair gerddorol yn Nghymru. Ymgynghorwyd a phrif gerddorion y deyrnas ar hyn, a gwyddis beth yw barn Dr Joseph Barnby arnom fel cenedl oddiwrtb ei sylwadau cymeradwyol yn Eisteddfod Llanelli. Yr wythnos ddiweddaf cyhoeddwyd llythyr oddi- wrth Dr E H. Turpin, Ilywydd Coleg Brenhinol yr Organwyr. Dyma ddywed ef mewn atebiad i'r gohebydd ER nas gallaf ateb yn ffurfiol i'ch ymholiadau, gallaf gynyg un neu ddau o'm syniadau i'ch sylw. Yn ddi- amheuol, y mae Cymru yn gyfoethog o leiswyr. Nis gallaf roddi rheswm terfynol am hyn, er yn cydnabod y ffaith fod gwledydd mynyddig bob amser yn cyn- yrchu lleisiau rhagorol, yn neillduol tenor a bass, yn gystal a swm mawr o gerddoriaeth gwladgarol. Dengys y cyfansoddwyr Cymreig amryw dalentau, megys teimlad cryf am felodedd, cynghanedd daraw- iadol, a naturioldeb ond y maent yn ddiffygiol yn y fra.lln i rlrla.rlhlve'n a ehvnllnnio ofVlf. (}vc1n. nhanii corawl nis geliir curo Cymru, ac efallai nas gellir cael ei chydradd. Er fod ganddi rai datgeiniaid rhagorol, nid yw'r wlad mor gyfoethog mewn unawdwyr o ddi- wylliant uchel. Buasai cael dan goleg—un yn Man- gor ac un yn Nghaerdydd—yn sicr o fod yn fanteisiol i addysg gerddorol y Dywysogaeth ac wrth sefydlu'r colegau dylid hefyd sefydlu cerddorfeydd. Byddai i'r colegau hyn-yn mhen ychydig flynyddau, dyweder- gyflwyno graddau mewn cerddoriaeth, a ffurfio rhan o waith y Brifysgol ixymreig. Dylai'r arholiadau fod yn weddol galed, gan gynwys matriculation yn y celf- yddydau ac ieithoedd, a dylai'r tri choleg presenol ddysgu cerddoriaeth er parotoi ymgeiswyr am raddau. Fodd bynag, dylai'r mater gael ystyriaeth fanwl er mwyn sicrhau llwydd a phoblogrwydd y coleg mewn cylchoedd cerddorol. Gellid gyda mantais sefydlu cadair genedlaethol i gerddoriaeth, a byddai i'r gallu hwn nid yn unig ddylanwadu ar addysg gerddorol y colegau ond hefyd gynorthwyo'r Eisteddfod i ddi- wyllio'r gelf a'r ymarferiad o gerddoriaeth.—Yr eidd- och, &c., E. H. TURPIN. _n.

Etholiad Orkney a Shetland. I CYMERODD yr etholiad hwn le ddyddiau Mawrth a Mercher, a mynegwyd y canlyniad ddydd Sadwrn: Syr L Lyell, R 2,361 W. M. Fullerton, U. 1,580 Iwyafrif Rhyddfrydol 781 Nid yw'r pleidiau wedi newid. Yn yr etholiad diweddaf cafodd Syr L. Lyell, 2,623 W. Younger, R. U., 1,617.

Gymry,cefnogwch GvdwIadwyr. Bwytewch FOOTR V.Llj Oats Yr ansawdd goreu ar wyneb y ddaear. 0 dyflantprydeinig. Nachymerweheichporswadio brynu ansawdd gwael, diflas fel yr Americanaidd. I

O'r Twr. [Gan TREMIDYDD.] DDECHREU yr wythnos ddiweddaf, derbyniwyd newyddion calonrwygol i'r eithaf, y rhai sydd wedi cynhyrfu teimladau dyfnaf y wlad hon. Yn Ku- cheng, heb fod nepell o borthladd Foochow, China, llofruddiwyd yn y modd mwyaf erchyll ddeg o Brydeiniaid-cenadon tros gymdeithasau'r wlad hon a'r Amerig, ac o dan glwyfau dyfnion y diang- odd llawer eraill. Llosgwyd y Parch R. W. steward, Mrs Steward, a'u plentyn, yn y ty llof- ruddiwyd Miss Yellow, Mrs Hall, Misses Saun- ders (dwy), Gordon (dwy), a Bessie Newcombe, gyda bidogau a chleddyfau. Clwyfwyd Miss Cod- rington yn dost yn ei phen; anafwyd plentyn hynaf Mr Stewart yn greulawn, a thynwyd allan lygaid y plentyn ieuengaf. Diangodd y Parchn Mr Phillips, Dr Gregory, a Miss Hartford i Fu. Chan-Fu, ac anfonasant y newydd galarus i'r wlad hon. Y mae'n amheus a ddangosir cymaint o greulondeb yn unman ag a wneir yn China gan y terfysgwyr, ac y mae'n llawn bryd gwneud rhyvv- beth i amddiffyn y Prydeiniaid sy'n aberthu eu bywyd yn y rhan hono o'r byd. -0- Ddydd Mercher, cychwynodd agerlong o'r enw Catthurthen o borthlidd Sydney am Hong Kong. Pan yn ymyl Penrhyn Hawke tarawodd yn erbyn craig yn ystod gwynt cryf. Ar y pryd yr oedd mwyafrif y teithwyr yn cysgu, ac ofnir fod 70 ohonynt-55 yn Chineaid—wedi boddi pan suddodd y llong. Nid oedd ond pedwar o Brydeinwyr arni. -0- Ddydd Iau aeth pedwar o argraphwyr allan mewn cwch yn Dorchester. Rywfodd dymchwel- odd y cwch, a chollodd tri ohonynt eu bywydau. —o— Yn Bishopthorpe, ddydd Iau, bu cynulliad o weinidogion Ymneillduol yn byw yn Esgobaeth Caerefrog yn ymweled a'r A.rchesgob. Cawsant groesaw calonog ganddo, ac arweiniodd hwy trwy ei balas a'i erddi, lle cynaliwyd gwasanaeth ac y cymerwyd rhan gan yr Archesgob, Esgobion Bever- ley a Hull, yn nghydag amryw o'r gweinidogion. Wedi mwynhau gwledd, diolchwyd n eglwyswr urddasol am ei groesaw gan un o'r gw.thanol enw- adau gynrychiolid, sef Wesleyaid, Annibynwyr, Bedyddwyr, a Methodistiaid Cyntefig. Yna aed i'r brifeglwys, lie cymerwyd rhan yn y gwasanaeth gan yr Arehesgob a'i wahoddedigion. -0- Dr Randell Davidson, Esgob Rochester, syld wedi ei ddyrchafu i Esgobaeth Winchester. Nid yw yr eglwyswyr yn rhyw foddlawn iawn ar y penodiad, gan nad yw Dr Davidson, meddant, yn eglwyswr nodedig nac ychwaith yn ddysgawdwr coeth. --0- Yn 01 adroddiadau y gwahanol gwmniau reil- ffyrdd, gellid meddwl eu bod yn bwriadu gwneud amryw linellau newydd y flwyddyn hon. Bwriada Cwmni'r Midland wario 500,000p ar hyn y L. & N. Western, 320,000p y North-Eastern, 417,432p; a'r Great Northern, 270,000p. -0- Yr wythnos ddiweddaf cyhoeddodd Mr Justin M'Carthy, A S., anerchiad at y Gwyddelod, yn yr hwn yr erfyn yn daer am i undeb a chydweithred- iad eto gael ei ffurfio rhyngddynt. Beirniada yn llym ymddygiadau diweddar Mr Tim Healy, gan ddweyd ei fod yn ddiffygiol hollol o deyrngarwch i'r bobl a gynrychiola. —o— Parhau i gynhyrfu'r wlad y mae'r erchyllderau at y Cristionogion yn Armenia, ac y mae Mr Glad- stone drwy ei araith yn Nghaer yr wythnos ddi- weddaf wedi dangos yn eglur fod yn rhaid gwneud rhywbeth yn uniongyrchol. Golygfa deimladwy oedd gweled yr Hen Wron yn sefyll mor ddiysgog ac yn siarad mor groew dros amddiffyn y trueiniaid sydd yn dyoddef creulondeb mor arteithiol oddiar law y Tyrciaid, a diau y bydd i'r Sultan deimlo yn fuan mai nid pobl i'w diystyru yw'r Prydeinwyr. Gall y Llew Prydeinig wneud rhywbeth heblaw rhuo, fel y caiff y teyrn ffroenfalch hwnw wel'd cyn bo hir. Dywedir fod Argl. Salisbury wedi cymeryd y peth mewn llaw o ddifrif. I -0- Y Sabboth cyn y diweddaf, yn ei gartref yn Brooklyn, bu farw'r Parch Edward Beecher, D. D. Yr oedd yn frawd i'r diweddar enwog Henry Ward Beecher, ac yn ddyn galluog a chymeradwy iawn. —o— Bellach mae'r holl etholiadau drosodd. Cyn- wysa'r Senedd newydd 177 o Ryddfrydwyr, 339 o Geidwadwyr, 72 o Ryddfrydwyr Undebol, 70 o Genedlaetholwyr, a 12 Parneliad. -0- Oherwydd dirwasgiad masnachol ac annghyd- welediad yn ngylch cyflogau, mae Cyfarwyddwyr Cwmni Dur Barrow wedi penderfynu cau eu gweithfeydd. Bydd canoedd yn cael eu taflu allan o waith, a dywedir fod y cyfwng presenol y mwyaf difrifol yn hanes masnachol y dref. -0- Ddydd Gwener daeth Ymherawdwr yr Almaen ar ymweliad a'r wlad hon. Wrth gwrs, cafodd dderbyniad teilwng o ymherawdwr, ac y mae dorau y pal jsau brenhinol wedi eu hagor led y pen iddo. Rhai iawn am groesawu urddasolion tramor yw'r Prydeinwyr-ond Hael yw Hywel ar bwrs y wlad." -0- Bwriedir gosod cerfddelw o'r naturiaethwr enwog Syr Richard Owen yn yr Amgueddfa Bryd- einig. Arddangoswyd y ddelw yn Ngholeg Bren- hinol Celf yn ddiwed lar, ac y mae i gael ei gosod mewn lie amlwg yn oehr y ddelw a godwyd i Darwin.

Cyfarfod Misol Liverpool. CYNALIWYD 0. M. Awst yh Crosshall Street tos Fercher. Cymerwyd y gadair gan y cyn lywydd, y Parch J. Hughes, M A. Dechreuwyd gan Dr Morris. Trefnwyd i'r Parch E J. Evans gymeryd yr arholiad ar yr ymgeiswyr am y weinidogaeth yn Chatham Street. Pasiwyd pleidlais o gydymdeim- lid a Mr S. P. Chambers, Sescombe, yn ei brofed- igaeth chwerw o golli ei fab hynaf, oedd newydd gyrhaedd ei 21 tin oed, ac yn wr ieuanc tra go- beithiol; y Parch J. Hughes i anfon at y teulu galarus. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr Wm. Griffith, FitzuUrence Street, yn diolch i'r U. M. am gofia am dano yn ei afiechyd diweddar. Llythyr hefyd oddiwrth Mr E. Griffith, Do'gellau, yn gofyn am i'r rhan sydd yn disgyn ar y C M. hwn tuag at gapel ac auhos Llanbrynmair gael ei gwblhau yn dd:oed. Hyderir y bydd y eyfeillion y mae'r mater hwn yn eu g fed yn gwneud eu gwaith fel y gofyn- ir. Llythyr arall oddiwrth y Parch John Williams, Dolgellau, gyda golwg ar y safonau, &c Cyflwyo- wyd hyn i ofal pwyllgor yr Undeb Ysgolion. Darllenodd Mr W. J. Hughes, Seaforth, adrodd- iad Cyfeisteddfod y Capelau, yn cymeradwyo cyn- lluniau Princes Road i helaethu eu hysgoldy, glanhau y capel a'i oleuo â goleuni trydanol, ac i ddechreu ar udwaith. Darllenold Mr T. Parry adroddiad Pwyllgor y Genadaeth Gartrefol. Cyn i'r cyfeillion yn Horwich brynu yr addoldy sydd mewn golwg ganddynt, bernir y byddai yn well ail edrych i beth..u. Datganwyd llawenydd wrth weled y gwahanol orsafoedd cenadol yn ymgymeryd a meusydd llafur yr Undeb Ysgolion, ac wrth weled y lie anrhydeddus y mae rhai ohonynt wedi ei gyr- haedd yn arho:iad yr Undeb. Gyda golwg ar gymeryd y swm o 225p arnom fel C. M. o ddyled Middlesboro, beruid nad ellir yn rhesymol addaw hyn yn awr, ond y gwneir pob ymdrech i hyrwyddo llwyddiant eu sale of work, &c. Bydd yn dda gan Mr a Mrs Parry, Boot!e, dderbyn unrhyw rodd neu arall at yr amcan hwn. Caed gair gan y Parch J. Lewis, gweinidog y He, ar ansawdd yr achos gyda hwy a'u bwriad at y dyfodol. Erfyniai yn daer am gymhorth iddynb yn eu hymdrech ragorol i glirio eu dyled. Dewiswyd Dr R. 0. Morris a Mr J. R Jones, o Dtvid Street, i ffynrychioli y C. M, yn nghynad- ledd yr Achosion Saesneg yn Nghaerdydd. Cyflwynodd Eglwys Ho t Road nodyn am 200p i'w dileu, fel telpyn o'u dyled wedi eu guro ymaith. Caed adroddiad am yr ymgeiswyr am y weini- dogaeth. Mr Wm. Griffith, Fitzjlarence Street, yn cael ei alw yn unfrydol gan yr eglwys i fyned yn mlaen yr un modd am Mr Thos. Davies, o Stanley Road, a Mr H. B. Roberts, Seacombe. Rhoed caniatad i'r tri fyned yn mlaen i sefyll yr arholiad o dan y Gymdeithasfa y tro nesaf. Hys- byswyd fod Mr Robt. Roberts, Walton Park, yn terfynu ei flwyddyn brawf ac we li ca 1 cymerad- wyaeth tfafriol idd gan y gwahanol weinidogion, a chael gair o'i broflad ef ei hun, derbyniwyd ef yn aelod o'r C. M. Hefyd, rhoed caniatad iddo sefyll yr arholiad i fyned i Ysgol Ragbarotoawl y Bala. Caed adroddiad am Gymdeithasfa Dolgeilau gan Mr Hugh Williams, Holt Road, a'r Parch W. O. Jones Nid oedd un genadwri ueillduol cddiyno at y C.M. Datganwyd llawenydd am eu bod wedi cael Cymanfa mor lwyddianus yno. Syrthiodd rhybudd Mr Wm. Evans am gael pwyllgor arianol o eiddo y C.M. i'r liawr. Derbyniwyd yn galonog gais Eglwys Princes Road am gael Cymanfa y Sulgwyn i gartrefu gyda hwy yno y flwyddyn nesaf. Hysbyswyd y byd I pwyllgor i drefnu ar gyfer y Sulgwyn nesaf yn cyt- arfod yn Crosshall Street nos Fawrth am 7 o'r gloch. Hefyd, disgwylid i'r holl fyfyrwyr fod yn bresenol yn y cyfarfod nesaf er mwyn cael ymddy- ddan a hwy. Bydd yn angenrheidiol cymeryd llais y C. M. ar ddewis ysgrifeuydd ac ystadegydd am y flwyddyn ddyfodol yn y cyfarfod nesaf.

Gymry, cefnogwch Gydwladwyr. Bwytewch FOOTBA L', OATS." Yr ansawdd goreu ar wyneb y ddaear. 0 dyfimt Prydeinig. Na chymerwch eich perswadio i brynu ansaid gwael, diflas fel yr Americanaidd. CYRN CYRN!! CYRN! MAE BUNODION BZ-NSON EVANS Yn rhoddi esmwythad ar unwaith i GYRN poenus, ac yn eu symud yn hollol mewn ychydig ddyddiau. Symuda htfycl DDEFAID ar y dwylaw a'r bysedd, tyn ymaith enyniad a gwres o BUNIONS gan eu gwneud yn iaeh a diboen. Gwerthir mewn p telau 7ie a Is. lie. yr un. Danfonweh am botel—niaern feddyg n- iaeth anffaeledig. GASTROOY N E BENSON EVANS, Yr unig feddyginiaeth effeithiol i Ddiffy Treuliad, Poenau ar ol Prydiau, Llosg-gaL I I, Biliousness, &c. Derbyniwyd miloedd o gyme- adwyon i'w effeifchiolrwydd rhyfeidol. Mewn Poteli, Is. lie. a 2s. 6c. yr un. 2 T. BENSON EVANS, High Street, Dinbyoh. T"E SO;KP FOR I TE'.R Ap ARD \fqA S FT MR HOT WATER ?R For 150 Wrappers the splendid Picture "The Charge of the Light Brigade," in good gilt frame, will be pent carriage paid. Full particulars on each Wrapper. WATSON'S MATCHLESS CLEANSER is sold only in 16oz. Tablets. A 16oz. TABLET of SOAP for 3d. equals 3d. per lb. I 2 A A 12oz. 19 2|d. „ Sid. t