Y Gwladgarwr

Rhaid i' YstyQan roi ail gais. Y mae ei Englynion agos a bod yn ddigon o bwysau. Na ddigaloned. Y mae Gan y Hew Englyn i ddau frawd y rhai oedd- ynt yn ymboeni i farddoni heb ddysgu y rheolau.' Dylai yntau ddysgu tipyn yn rhagor ar y rheolau, canys nid ydyw— Bengi ac asi geisia.' /u, .« 'X a«i> .> yn rheolaidd. Dylai 'D. Davies' fynu gwybod y rhagor sy rhwng yw ac i'w, a plieido ysgrifenu tirion, yn dyrion gysuron, yn I gysyron.' Y mae— Y Cristion ei hoff swynion sydd,' yn wallas. Dylasai y Rhagwant fod yn y burned sill. Ymdreched eto. Ni allasem wneuthur dim ond o ddau benill .o'r eiddo Q. Price.' Hyderwn yr adnebydd ef ei blant, yn eu diwyg presenol. Y mae I Ei Charind wedi colli y pwynt yn mhell iawn. Nid oes ond dwy licell o'r deuddeg a anfonodd yn rheolaidd. Nid ydyw Brychan Brychdniog,' (ni wyddom pa hawl sy gan yr awdwr hwn ar y ffugenw,) yn, deall ffu- gurau yn ddigon perffaitli i wneuthur arferiad o hon- ynt, y mae yn eu cymysgu yn arswydus. Y mae ei gors yn myned yn ddylif.' Y mae yn son hefyd am godi grawn ar draethel),' Y mae meddwdod yn drobwll' a dirwest yn bont.' Yna y mae dirwest yn darian,' ac yn llong.' Ni wna cyfeillion fel hyn ddim llawer o les i unrhyw achos y ceisibnt ei amddiflyn. Byddai yn well i'r cyfryw ddysgu mwy eu hunain cyn medùwl troi i ddysgu ereill, yn en- wedig, mewn iaith ffugurol.

Y LLONGDDRYLLIAD. Pan oeddwn draw ar fin y traeth, Ar fore tawel wrth fy hun, Heb fraw na dychryn, ing nac aeth Ond serchu yn yr awel gun. Dysgleirwyeh oleu haul y nen OeUd arWydd o brydferthwch pur f-j A'r dyfroedd yn gordoi fel lien, Lie nofia'r pysg heb faich na chur. Y morfeirch mawrion welid draw, Fel megis yn cyd-lawenhau, Wrth welia y tegwch ar bob Uaw A golwg hardd y dyfroedd brau. Prydferthwch glwys a thegweh liawn, Oedd gerfiedig drwy y lie, A'r cor asgellog gwych eu dawn, Yn seinio'u cerdd uwch ben y dre.' Canfyddais ar y ccfnfor maith. • ryvm'j' ■ Draw, draw, yn mhell o gvrhaedd tir V. Rhyw lestr brydferth ar ei thaith, Yt nofio drwy y tonau ctir. Y dwylaw oil mewu siriol wedd, 0 nntryd i-alon seinient gan A llawenh.<,u me'wnmor o hedd, Wrth dd'od i olwg Cymru Jan. 'Roedd llawer bachtren ar ei bwrdd, bod yn mlieli o uir ei wlad, M#;tyu,gobauh cry! cagl ej-lwaiLh gwrdd, ifleitn l!ah £ rcft$g a'i "fam a'i dad. gr tL Tra'r oeudent oj] niewn ilawen iloedd, Heb un yn tywallt dagrau'n Hi' Ond pawb yn d'-weyd cAwtlgwrdd ar g'oedrl,. Mewn Ilanerch teg mawr tydd ein bri. Ond, Och fe drocid yn cTiwerw loes, Eu holl laworydi! trwy eu taith; 'Nol bod yn hir neb awel groes Yn nofio drwy y dyfnder maith. Yr haul a'i wypeb dysglaer gynt Orcbuddiwyd gan gytnylau dn Ac o'r gorllewin chwythai'r gwynt, Mewn modd ifyruigwyllt ar bob tu. Y niellt oedd yn eu swydd bryd hyn, Yn gwau drwy'r pell eatigder maith, Ymwylltient dros y cribawg fryti, Yn chwyrnwyllt hwylicut ar eu taith. Rhuadau hrochus oedd uwch ben, 0 fewn y tew gymyiau du Tywyliwch caddug oedd fe) Hen Yn cuddio'r ias fTnrfafefi fry. Ymchwyddai'r tonau geirwon draw, Nes oeddent fel mynyddau sertb. A'r llestr heb un cyuihorth llaw Yn nghanol twrf y tonau cerlh. Dych'mygwn weled auibell fam A'r dagrau'n treigio dros ei grudd A'r babau bacli a'i iron ddinam, gwys<i ar ei tn^nwej brudd. YmgoJai'r llong i'r entrych fry Nes cyrhaedd erchyll frig y don Pryd arall lawr i'r dyfnder dn, Nes cael ei llwyr orchuddio bron. :TrW~.xr?.jrW' > Nol bod fel hyn am amser maithlT '"5 'k', ~T. 1"! Yn nghanol erch ruadau'r lli', Heb obaith cyrhaedd pen eii taith Ond pawb yn wyloln groch eu cri. Yn erbyn braicb y graig fe aeth, Nes oedd yn ddrylliau yn y fan A suddo lawr i'r dyfnder wnaeth, Heb obaith mwy i ddod i'r lan. Mewn dyfrllyd feddrod oil ynghyd, Eu cyrff a gladdwyd yno'n fyw; 10' 0 afael geirwon donau byd, ,,0q v Fe'i gyrwyd oil i wyddfod Duw. r' Trecynon.

MARWOLAETH 'STONEWALL' JK-CKSON. 0 arwr hyf! y dewraf 0 rhai dewrion, Pa fodd 1 pa fodd y bu dy gwymp echryslon! Ti gwympaist pan dy fri a'tb glod yn esgyn, A'th enw'n ddychryn trwy holl rhengau'r gelyn, Dy fynwes lenwid gyda gwir wladgarwch, A'th wlad yn syn edmygai dy feiddgarwch Ac iddi'n nawdd a chadarn dwr y buost, Rhag llid y gelyn erch. Pan yn ei ymffrost Y beiddiai anfon ei aneirif luoedd, I ddifa'n llwyr ei harddwch a'i goludoedd. Fe wnai dy fychan lu orchfygu'r lluoedd, Pan fyddit ti yn ddewr flaenori'r rhengoedd. Fe deitplai'r gwan yn gryfyn swyn dy eirian, A'r gelyn, gwelwi wnai yri swn dy arfau. Nid ofn'ai'r gwladwr ddiiu o rhwysg y gélyJ., Pan fyddit ti yn gwylio ar y terfyn A llawen blanu wnai ar hyd ei feusydd, Gan wybod fod ei I Stonewall' iddo'n noddydd. Cytlwynai'r fam i freichiau cwsg ei mebyn, Dan ganu'n lion, mae Stonewall' ar y terfyn, n(: Cwsg di fy anwylfab hebdclim i'th flino, • Nid oes a'n dawr, mae Stonewall' yn ein gwylio. Ond ah fel gwna y fellten gyflym wibio, Y gwibia'r cri, fod Stonewall' wedi cwympo, Fod arwr dewra'r maes dan rwymau'r Cadarn, A'i gleddyf llym 0 fewn i'w wain yn hongian. 0 Ddeheu wlad gwisg mwy dy alarwisgoedd, Ac wyla'n lli' am flaenor dy fyddinoedd; Ac erfyn nawdd ac amddifiynfa dirion, Y nefoedd fry; rhag bar y gelyn creulon. Edinygir gwir wladgarwch gan y Gallu Fu'n creu y byd, ac sy'n ei lywodraethu. vrrA Dinas. TYVODWG.

EOS LLECHID YN NOWLAIS, SULGWYN, 1863. Am Ddowlais y meddyli(],-ali gwyl deg, Wele daeth mewn glendid Gloyw i bawb, a hyglyw bid Sill uchel Eos Llechid. I fro Dowlais-cyfrdelid-oedd Eos, Ar ddiwall gaingc erfid Cafodd dawn, a blawn heb lid, las lloehes Eos Llechid. Fel bywfyth fawl heb ofid,-y seiniodd Farn synwyr cynhenid Urddo dysg wnai euraidd did, Is 11 achau Eos Llechid. t Peoerlais gl'l7epia erlid,-i'w fregu "s JbloH Ar frigyn ei lawndid, Oil o un liwyl a llawn hid Y llochem Eos Llechid. Gwyl undeb, yn galoridid--i Ddowlais, Ddaliodd a'i gadernid Egni grym yw gwen a gwrid Syll iachus Eos Liechid. "*■5- i~ ■■ ROBYN DDU En. YRI. /] /•

YPYl'lWENT. Rbyw fynud fy t'harp a gefais, Gan waelder iselder a braw, Mewn mynwent, wrth weled cerSadau, Am ddynion oedd vno islaw, Yn gorwedd yn dawel er's oesau, Yn uuig, yn isei eu gwedd, A'u cyrff a'u holl rannu'n ymddatod Yn nirgel ddvvfngelloodd y bedd. A ineddwl yr oeddwn am adeg Pan fydd y ddaearen goch, fud, Yn derbyu fy nghorffyu gwael inau, Pan fyddaf yn gadael y byd, A'm henaid ar unwaith yn hedeg, Yn frysiog i un o'r ddau le, Fe fydd y teimladau yn arswydus, Heb wybod yn sicr i b'le. Trecynon. G. PRICE.

EISTEDDFOD PENYBONT. C_\naliwyd yr Eisteddfod. hon yn Neuadd y dicf, dydd Llun, y 15fed 0 Fehefin, o dan nawdd y tf)r)!es Waddolo^ Dindryfan. Llvwydd, y X>aich J. Griffith^ Casteilne.id. Beirniad y traethod.iu Cymreig, y Parch J. B. Jones. Pen- ybont; y farddoniaeth GN,iiirei, R. P. Llewelyn, M.A., Llangyuwyd y traethodau a'r farddoniaeth Seisnio-, J. VV Nicholl Carne, isw., D.C.L. I Aractli gat, y llyw- ydd yn Seisnig, wedi ei llanw a than Cymrei^ yn ol dull arferol y Hector GriHiths. 2. Beiniiud*elh y traetbawd ar y Lies a ddeillitt o fyfvrio Hanesyddiaeth,' gwobr, £ 1 10s. IVyth cyfansoUdiad rlianwy^dy wobr- rhwng Dcwi Kit). Tytodwg, a rhyw an anhysbys. 3. Jieirniadaeth y vtniiiiou ar Godiad yr Haul. 13 o ymgeiswyr; rhoddwyd y wobr i'r Cymro Cftm^sef Lewis Rowliands, Maesteg. Dymutiol fyddai cael y cyfansoddiad yn argraffedig yn ngwydd haul a llygad goleuni. 4. Beirniadaeth y penillion ar y Feibl Gymdeithas. 18 o yrnfeiswyrj gwobrCywydr PreiSol, PontypridcF. 5. BeirmVdaeth yr. englyiifolf i'r Pedaif Al- ban. Dati gyfansoddiadj buddugol, Ab Myfyr. 6. Beirn- iadaeth y penillion ar Gerddoriaeth., 19 o ymgeiswyr; Ab Myfyr gafodd y wobr eto. 7. Dadganiad o unrhyw GJet¡. Wyth o gorau yn yr ymdrech, a rhanwyd rhwng cor Tir Iarll, Penybont, a Chwm Rhondda. &. Caniad o unrhyw Aliiw Gymreig. Pump o gprau yn cystadlu; rhanwyd rhwng cor Tabor, Llwyni, qor Tir Jarll, a Chwm Rhondda. Dygodd hyn derfyniad ar waith y cyf4rfod bore, a chaws- om don swynol ar y delyn gan Mr John Bryant, yr hwn yn. ol ei arfer a wnaeth ei ran yn deilwng 0 hono ei hun. Cyfarfod 2 o'r gloch. 1. Beirniadaeth y tri thestyn Seisnig. Traethawd ar y mantajs a ddeillia oddiwrth Ys- golion Cenedlaethol. Tri ymgeisydd; goreu, C. H. Rey- nolds, Clydach, Cwmtawe. 2. Y gan i'r 'Volunteers.' 10 ymgeisydd; goreu, I Welsh Volunteer/a rhoddwyd deg swllt gan y beirniad i Blue Jacket.' 3 Can Seisnig eto ar y fantais 0 gael Cymundeb Agereiwl rhwng Penybont a Maesteg. Pedwar ymgeisydd, y buddugol yn anhysbys. 4 Caniad o unrhyw Alaw. Gymreig gan fechgyn gyda'r deJyn. Llu mawr 0 ymgeiswyr, a rhanwyd y wobr rhwng pedwar. 5 Cystadleuaeth ganiadawl ar y 'Gwenith Gwyn a'r Deryn Pur.' Nifer rhyfcddol yn yr yuidrech, a rhan- wy4 y wobr rhwng tua haner dwsin 0 honynt. Gwelem yn bresenol yn y cyfarfod hwu y iarlles Dindryfan, Miss Wil- liams, Aberpergwm, yn nghyd a llu mawr o fonedd Bro Morganwg. Mae un sylw yn ddyledus i'w wneud mewn cysylltiad a Dr Carne, fel beirniad y cyfansoddiadau Seis- nig, a thyma fo,—Fod y boneddwr hwn yn teilyngu clod arbenig alO ei fedrusrwydd a'i fanylrwydd ar bob cyfan- soddiad a ddaeth dan ei law. Credwn iddo wneud cyfiawn- der hollol a'r ymgeiswyr, a charem weled ei feirpiadaeth lithrig a chynwysfawr yn cael ei hargraffu. Englyn: iddo: Nicholl Came y craff famwr,—ddewiswyd Urddasol foneddwr; fto;.>ou «:•» T A phan gawn holf wen y gwr fto JliUT;1, adt oi Y' Yn geinwych e bar gynhwr. •••«? 6. Beirniadaeth Cywydd y Lloer. Llu 0 ymgeiswyr, ond neb yn ateb i'r ffugenw a gyhoeddwyd yn fuddugdl. Cyfarfod 6 o'r gloch. Yrnadawodd y Rector, a chyme'r- wyd y gadair gan Jones, Penybont. 1 Beirniadaeth y Traethawd Hanesyddol ar Gantref Ogwy. Un ymgeisydd a theilwng o'r wobr, sef Thomas Morgnn, Maesteg. 2 Canu Corawl unrhyw ddaru Eglwysig Chwech cor yn yr ymdrech, goreu Cor Tabor, Llwyni; ail, Cor Cwm- rhondda. 3 Beirniadaeth y Bryddest ar y Nef Serencg. Tri ar ddeg o ymgeiswyr, cyhoeddwyd Ap Sadwrn yn oreu, ond ni ddaetli neb yn mlaen. 4 Beirniadaeth y Gan Ddigrif. Llu mawr o gyfansoddiadau, rhoddwyd y wobr i 'Ab Cenydd,' Caerdydd. 5 Beirniadaeth y Rhiangerdd. Cyhoeddwyd D ab Owen,' Llanelli, yn fuddugol. 6 Beirniadaeth yr Englyn i'r Drych. Nifer mawr o ym- geiswyr, goreu lolo Lalas., 7 Beirniadaeth y Ddadl rhwng y Mor a'r Mynydd. Llu o ymgeiswyr, rhoddwyd y wobr i William James, Dinas. Dygodd hynyna der- fyniad ar waith Beirniadol yr Offeiriad o Langynwyd. Datganwyd llawer o ddarnau ar ddiwedd y cyfartod, ond tnethasoui yn deg a chael gafa el yn rhif nac enwau neb o'r ymgeiswyr buddugol. Danfonodd y foneddiges liaelfryd- ig a gwladgarol, Gwenynen Gwent, ddwy bunt o wobr am ganu unrhyw Alaw Gytnreig gyda'r delyn, a rhanwyd hi rhwng pedwar. EniJlwyd yr adroddiad o'r 'Newfound- land Uog,' gan lane o'r Llwyni. Methxyd a chael gwybod pwy oedd yn fuddugol ar yr Hosanau. Maddeuer i m'i am beidio inanylu ar bob peth a gymerodd Ie, gan fod G. G. Rhondda, yr Hen Bacman, ac ereill, .yrto,. dy«gwyliwn °ddi wnhynt hwy o helynt yr wyl fawreddog. Go'ddefer i ni mybwyll gair am yr ymgeiswyr aflwvdd- ianusar y tes>tynan barddonol na fydded i'r neb o'r cyf- ryw ddigaloni oblegyd colli yn Mhenybont, o hervrydd safon fhirniadol y Beirniad yno, \doedd yr hen arddull emyiiol. Hynyna yn drylwyr a dilen, gan eich Gobeb. ydd—CYMRO GWYLLT.

Stitye's W»i*srtell's PiifN, Recent Extraor-clinary Cure of Indigestion, S;c., after all other Remedies Itad failed. The following- spontaneous testimony to the value of this old- established. Aloilieiue lias been received through Mr. W. JACOBS, Chemist, Guildford :— Wibler's Buildings, Mill Mead, Guildford, Surre-v, Ang. 22, 1862. 1, Johii Kaye, Esq., SIR,—Having- been a/ilicted for upwards of four years Mitli Indi- gestion, Gravel, and Piles, I could find no relief from any lriodicine whatever. 1 have been umkr the hands of four medical mcn,%but without avail; till I was induced to try a box of your valuable Pills, which gave mo such relief tiiat I have continued taking theai, and. am now restored to perfect health. I know also of seveYft! cases where they have been of the greatest use when other metliCHies have failed. If you consider the above testimonial of any value. \'QU arc at liberty to make what use of it you please. ■ I ani, Sir, yours respectfully, I. SAltAH iWEBliKlt' rreparcd-solcly by JOHN KAYB, Lsq., of Prospect Hall, -Woodford, iissex. Sold by all Medicine cudors, at Is. lAd 28." Del" and 4s. Gel, licrbox. Wholesale Depot, 22^ Bread-street, L^'don.'

OINTMENT A PBiiLENAO HotLOWAY.—Aiih^lSerau Menyivaidd, ^Mae gan hinsoddau, oedran,a tiivtMor-u, eu gwahanot aohwylderau i'w caniyn, otid j':iiVae,i>foiVywoxl'iyn inhob 1111 o honynt yn agored'i 'auiiwylrfeVftu a chyfaosoddiadot ond Y Utae yn y nsrpariadau hyn-a eitldo Hollo*ay el)eru.u ilesliad presenol a oyfudoS vJrih gymeryd pà rai YllJae eyinewidiad dioeuii'wgittri#itl..tl'wy eu hefleithiau ar v eyiki.soddiad. flllti (li ■: The truth against tlie. wyrld. Wcere is tho mall. that lias tjone so mucn real i«;o«d for his country as Professor ilon^cr.. o!Vo, 5 Pule Street, Aberdare. He has made cure that 110 other but iJltatUral doctor could do, and with tlifr blessing of God, his Hei bal Pljj'sifc is sure to cure any disease in men,, women, aiat children; it is 'Ne 1 'lu,' U Itm.' liul il jou are uo^btHil, M-siix to any of the-.persons whose names yon Vvitl see under Professor Morrisons' nai'ia-jEiutlUfc ¡¿<tllcr CYdI wt-c)i.. and-tiuyj wjILinunwiMse jrou,