Seren Cymru

sef Bwlchnewydd a'r Aber, yn nghyd ag ysgol y lie, i garni ac 1 adrodd rhanau o'r ysgrythyrau sanctaidd. Holwyd y tair ysgol gan y parchedigion W. Thomas, gweinidog y lie, H. i™e!> Heol-Awst, Caerfyrddin, a Mr. Lewis o Goleg Caer- >rddm. Holwyd y plant perthynol i ysgol Elim gan Mr. ones gynt, o"r Varteg, sir Fynwy. Holwyd ac atebwyd yn gatapus, a chanwyd yn lied dda. Coronodd cor Ffynnonddrain vaith y dvdd, yn eu gwaith yn canu Haleluiah Chorus Jandel. Llwydd iddvnt yw dyrauniad.—UN OEDD YNO. 11, ANDREW FULLER,-MORIAH, DOWLAIs.-Ionawr \JMed" traddod wyd da1']ith a1' y testnn uchod gan y Parch. • Lewis, gweinidog y 11Q. Am tua saith o'r gloch, yr oedd y capel wedi ei orlenwi o bob cwr, a'r esgynlawr wedi ei fritho ^g amryw o weinidogion parchus. Cymmerwyd y gadair gan y arch. B. Williams, y GwerlJwyn, yr hwn oedd yn ddyn ydhwys iawn i'w ilanw. Wedi i'r cor ganuanthem soniarus, galwyd ar y darlithydd i ddechreuar ei waith. Wrthgychwyn, »y)wai Mr. Le wis iddo ef ychvdig amser yn ol, gynnyg fod i'r 8 wys fvnu rhy w 1111 i roi darlith er mwyn lleihau eu dyled jd^ni > orl1' yn groes i'w ddyssrwyliad, dewisodd yr eglwys .<< {r° e* ^l,n 8ae^ traddodi darlith ar y testnn'a fynai, ac felly 'Orfiodd drop i ddal ei hun." Fodd bynag, yn ol ein bam a \>]traP t'raP iawn ydoedd canys bu ogystal a a Lewis nes iddo ddangcs ei fedrusl'wydd areitbyddol, 'pi °ni y trop yma, gallasai ddianc heb i neb gael gweled yn hyn o waith. Yr oedd y gynnulleidfa ar y dechreu Y" hollo, wyhodus o alluoedd grymus Mr. Lewis fel pregethwr 1,1 wyddent nemawr am dano fel darlithydd canys hon j y ddarlith gyntaf iddo draddodi raewn dull mor gy- h°f\,} ^odd bynag nid hir y buont cyn cael allan ei fod e yd yn ddarlithydd enwog a medrus. Triniai ei destun tnewn dull eang a chynnwysfawr dangoaai ei hun yn feistr y gYlllJulleidfa; weithiau yr oedd yn eu difyru, brydiau ereill yn betP°U y"awr 1°^ cryfa threiddgar, yn ogystal athrwy ei la,l". Terfynodd trwy fyrlymu allan ysbryd Fuller vn ei Ho d a'r genadaeth ac wedi hyny, eisteddodd yn mysg ion' ^arc^KK':au gynnulleidfa. Talodd amryw o weinidog- pUg eu di°lchgarwch gwresog i Mr. Lewis am ei ddarlith gatn- litil hytnuiio iddo hir oes ac iechyd da i draddodi y ddar- J'n nghyd ag ereill, yn y gwahanol gymmydogaethau. dapl«d°dd y gynnulleidfa hefyd eu diolchgarwch calonog i'r ■thyfld, ac i'r cadeirydd.—JAMES WILLIAMS. Nadolig diweddaf, cynnaliwyd cyfar- fOdYdd tra dyddorol yn y lie uchod, mewncyssylltiad a'r ysgol y p yr hon sydd mewi; sefyllfa hynod o lewyrchus. Yn mevif ^•Vn' Vlr,R.Vnntillodd plant yr ysgol (y rhai vdynt luosog *»»'««) i'r capel, i'r dyben o gyt'ranogi o'r te a'r deisen y*i d' 1 a ^ar°t°'3id iddynt. Y mae y cyfeillion yn gyfFredinol rat)ue v"8 0 uchel ganmoliaeth am eu caredigrwydd yn cyf- cysurm0r 'le'ae^1 tuag at wneyd pob peth yn y modd mvvyaf aethw^ .vve'h'ai pavvb o galon. Am chwecli yn yr hwyr, Wedi ,'r capel drachefn, i'r dyben o gael gwledd i'rmeddwl, adrodrl i11" Ia801'°l i'r corff- Dechreuwyd y cyfarfod trwy bennod o'r Diarebion gan Mr. James Baker, lyoo) ano^(l pla/it yr ysgol don yn hynod o swynol. Yn gan- ineryjCynnysiwyd ac eiliwyd fod John Davies, Yswain, i gym- gandrfn^ Ka,u'r> a'r hyn y cydsyniodd ac agorwyd y cyfarfod cyfarf0 fiy y deheurwydd mwyaf, fel arferol. Yn ystod y iuetl) v canvvyd amryw ddarnau ardderchog, o dan lywydd- mec'rus Oeorge liickards ;,sef, The three ctiwech' 6 ?^asses °f Haydn, Mozart, and Bethovena 'avug. prei'l o chwaeth gyfTelvb a ganwyd yn gelfydd a son- rvvVd'd ~Dwyd hefyd annyvv donau gan y plant, er boddlon- taeWn p'^eflin°!, ac adroddwvd lluaws o ddarnau chwaethus fod ap]0(iir 'I1'aet'1 a rhyddiaith. Teilwng fyddai crybvvyll llnfU.Crl ^'er^^or°l y He wedi bod mor garedig a chyd- g«vasa "r '"flino Mr. George Rickards, yr hwn sydd wedi eu ''•'iwed l i'n ft'yddlon am lawer o flynyddoedd ac ar Sarah r> ?y^a,'oc'' anrhegwyd ef, dros y cor, gan Miss Cynn. aVles (merch y parch us gadeirydd), a phwrs yn at brvi Srlm ° ar'an> ar yf addewid ei fod i'w defnyddio ^y» v m i ar!non^un^ hardd at d wasanaeth ei hun; a'r ''iolchr^^T'0^ y ^rawd. Derbyniodd yr anrheg gyda y y «BedrUrWC mw>'■ gan addaw bod mor ddefnyddiol ag o raa,ry*7 dyfodo1- Yr oedd yr addoldy (yr hwn sydd tbyStiai,^rfaf ,^yfQru)j ar yr acblysur yn orlawn, a ganu «» t^'U .wrt^ f°dd eu calon. Terfynwyd trwy gyda hirapflTir10" aC ymadawot,d y gynnulleidfa luosog aeth dwys am gyfarfod cyffelyb etto.—BKAWD. | PoNTARSELy.—Nos Talan ddiweddaf, traddodwyd dar- lith yn Ramoth, Pontarsely, ar Ddiwydrwydd Naturiol," gan y Parch. D. Evans, Ffynnonhenry. Er mwyn dangos gwir elfenau a gogoniant diwydrwydd, arweiniwyd ni i bed- air urdd-ysgol enwog, sef, eiddo y wenynen, y morgrugyn, y dryw bach, a'r pryf-gopyn. Yr oedd y darlithydd yn trin ei bwnc yn fanwl a difyr, yn deilwng\o hono ei hun. Yr unig draw back fu ynddo, oedd iddo dori ei ddarlith yn ei banner slap, fel tori pen ceiliog. Mae banner torth, weithiau, yn well nag un gyfan. Yr oedd yn oer iawn nos Calan. Byddwch wych.—GWRANDAWWR. LLANIDLOES. Y mae y brawd Isaac Edwards, Myfyr- iwr o Athrofa Pentypwl; ac aelod o Penrbyneoch, Cered- igionvwedi derbyn gal wad unfrydol Eglwys y Bedyddwyr yn y dref hon, ac wedi dechreu ar ei weinidogaeth yma lonawr y 6ed. Hefyd, y mae y brawd T. Rees, ei gyd-fyfyrwyr yn yr un Athrofu, wedi dechreu ar ei weinidogaeth yntan yr un dydd yn y Drefnewndd. Bydded nawdd yr Arglwydd arnynt ill dau.-R. E. YSGOL SABBOTHOL NAN TY.IPFiN.-Cyn nalio dcl Nr ysgol uchod gyfarfod ar brydnawn Nadolig diweddaf, er adrodd ei llafur yn ystodyr wytbnosau diweddaf; ac er fod yr bin yn oer, yr oedd y cyfarfod yn wresog. Dechreuwyd y cyfarfod trwy adrodd yr ail bennod o Luc, ac anerch- wyd gorsedd gras gan ein gweinidog; yna canwyd amryw donau yn ystod y cyfarfod, ac adroddwyd yr wythfed bennod ar hugaino'r Actau. Gofynwyd amryw ofyniadou arni gan ein gweinidog. Yna adroddwyd amryw ddarnau o fanldoniaetb, a chawd araeth gampus ar y Meddwl Dynol, ac un rhagorol arallar y cyffelybrwydd sydd rhwng rhewaphechod; a therf)nwvd y cyfarfod drwy weddi gan ein gweinidog. TALYBONT.— Cynnaliwyd cyfarfod hynod o ddyddoroi yn y He uchod nos Fawrth, Ionawr laf, 1861, trwy i'l talentog fardd, a'r darlithydd hyawdl lorwerth Glan Aled," draddodi ei ddarlith rhagorol ar yr Adgyfodiad yma. Dechreuwyd y cyfarfod am 6 o'r glocb, trwy i'r Parch. H. Parry (II. G. Cefni), gweinidog parthus y He, gynnyg fod J. G'. Williams, Ysw., Gloster Hall, fod yn llywydd y cyfarfod, a chefnogwyd y cynnyg gan y Parch. D. Jenkins, Goginan. Ar ol i'r cadeirydd rhoddi ychydig o eiriau, galwodd ar y darlithydd i draddodi ei ddarlith. Cam fyddai a'i ddarlith, ac a'r darlithydd, i mi roddi ycbydig o udyfyniadau o honi yny SEllEN; ond digon yw dweyd ei fod wedi myned trwy ei waith yn anrhydeddus. —DEWI MEHEFIN. NANTGAREDIG, GER CAERFYRDDIN.—Cynnaliwyd cyf- arfod Undeb ysgolion yn y lie uchod, dydd Nadolig, sef ysgol Methodistiaid y Ile, ysgol Bedyddwyr Sitt im, ac ysgol Anni- bynwyr Siloam a threfn y cyfarfod a'i ddyben oedd fel y Canlyii :-1. Ei ddyben yw meithrin teimladau brawdol rhwn gwahanol enwadau â'll gilydd. 2. Ceisio planu egwyddorion y Be.ibl yn y bobl ieurinc sydd yn codi. 3. Gwneyd ymdrech i wt-ilau canu addoliadol, yr hwn sydd yn cad ei esgeuluso yn fawr gan y naill cnwad fel y llall. Dechreuwyd y cyfarfod am 2 o'r gloch drwy ganu yr Hen Ganfed. Yr oedd yr holl ysgol- ion yn cydganu o'r dechreu i'r diwedd. Adroddwyd yr 21 o Luc, Hanes Jonah, a'r 42 o Genesis, gan Siloam. Canwyd Mcrwr a Devises, ac adroddwyd y 18fed o Dadguddiad, gan Sittiin, a darlith ar y bennod gan un o'r ysgol. Canwyd French ac Arabia. Yn nesaf adroddwyd hanes Solomon, a'r bennod gyntafo Iago, gan ysgol y lie a chanwyd Alma, Boston, a Talybont. Weleichwi hanes un o'r cylarfodydd goreu a gawsom yn y gymmydogaeth yma er ys amser bellach yr oedd yr adrodd, yrhoii. a'r ateb, o'r dechreu i'r diwedd, yn gampus, ac yn dangos llafur mawr ac am y darlit'niwr, nid oes genyf ond dymuno hir oes iddo, a chael ei glywed yn fuan etto. Am y canu, yr oedd golwg brydferth ar y tair ysgol yn cydganu vrhen donau Nefolaidd, nes oedd ein henaid yn cael ei wefreiddio gan eu seiniau. Gobeithiaf y parha yr undeb hwn pan y bydd ysgiifenydd y llinellau hyn yn mro dystaw- rwydd.—D. JONES. RISCA.— Capel y Saeson.—Rhag. 24ain< 1860, ymgyn- nullodd cynnulleidfa luosog i'r capel uchod, i wrandaw ar y Parch. Thomas Reeves yn traddodi darlith ar:Moses. Wedi i