Seren Cymru

Pend e HYSBYSIAD. d enderfynwyd, 0 herwydd rhesymau neillduol, nad yn derbvn ? !vyS ° Fedyddvv'yr yn y Tabernacl, Caerfyrddin, eiddo ewpi dyeithriaid i bregethu, ond yn unig sawl vr &nfv! • IOn adnabyddus> myfyrwvr ein colegau, a'r anfonir am danynt. (Anvyddvvyd drOI yr eglwys), jonn Williams, Jno. N. Roberts, David Davies, David Thomas, William Lloyd, D. Williams, W. Morgan Evans, R. W. Richards. Diaconiaid.

BEIRNIADAETH EISTEDDFOD BRYNHYFRYD, 1860. 1. Hanes Cyfieithiadau y Beibl i'r laith Gymraeg." Y mae deg cyfansoddiad wedi cael eu derbyn ar y testun hwn, sef eiddo Hen Esboniwr, Anwybodus, Mathetes, Gweitbiwr, Caradog, Pererin, Dafydd Pontygof, Myfyriwr am fawredd, Ab Eiddil Ifor, a Brocbwel Ysgytlirog. Traethawd campus ydyw traetbawd yr Hen Esboniwr, ond traethawd wedi cael ei ledrata ydyw o'r Adolygydd, Rhif V., Mehefin, 1851; gan hyny y mae yr Hen Esbon- iwr yn hen leidr ac os oedd efe yn meddwl cael dwy bunt am gopio gwaith un arall, y mae yn hen ifwl hefyd. Traethawd byr ydyw eiddo Anwybodus, ac y mae yn deilwng o'r enw a roddir wrtho. Traethawd o ddeg tudalen, f. c., ydyw un Mathetes, a chynnwysa rai camsyniadau hanesyddol ac ieithyddol, a chymmerir llawer 0 hono i fyny gan fyvvgraffiadau y cyf- ieithwyr, yn nghyd fig hanes amrywiol argraffiadau dilyn- ol, yr hyn nid yw y testun yn ei ofyn tra y mae yn gadael ysgrif William Breton, ysgrif Isaiah Tegid, a chyf- ieithiad John Williams, yn hollol ddisylw Traathawd 0 8 tudalen ydyw un Gweithiwr, dau o ba rai a wastreffir ganddo cyn dyfod at y testun. Traethawd Caradog a gynnwysa 25 o dudalenau, post, pump o ba rai a dreulir ganddo cyn gafaelu yn ei bwnc. Hanes y cyfieithiadau awdurdodedig yw hwn hefyd, a rhoddir hanes yr argraffiadau ganddo bron yn air yn nga'iro Lyfr y Jubili, heb gydnabod hyny. Y mae yr awdwr yn gwneuthur ami i gamsyniad hanesyddol o bwys hefyd, megys dywedyd nad oes gyda ni sicrwydd am gyfieithiad un rhano'r Beibl i'r Gymraeg hyd 1527, tray mae yn son am gyfieithiad Celydd Ifan yn 1570, un William Breton yn 1320, ac un Llanelwy yn 1282 y mae hyn yn cauad Caradog o'r ymdrech ar unwaith. Traethawd Pererin a gynnwysa 14 tudalen, f. c. Ranes y cyfieithiadau awdurdodedig, a'r argraffiadau dilynol, ydyw hwn etto, gan mwyaf. Crybwylla am yr Oraclau, mae'n wir; ond y mae yn camsynied yn fawr pan yn dywedyd mai dilyn geiriadaeth y Dr. Campbell wnaeth John Wil- liams, canys mynega J. W. ei hunan mai dilyn y Groeg wnaeth ef. Traethawd ,Dafydd Pontygof a gynnwysa 12 tudalen, ond y mae mwy o hyd nag o gywirdeb ynddo; a gadawa lawer 0 bethau yn ansicr ac yn anmhenderfynol megys cyfieithiad Tegid, cyfieithiad Caniad Solomon, a phwnc Taliesin. Y mae cymmaint ag a ddywed am gyfieithiad Tegid yn gywir ond nid yw yn dywedyd y cwbl, canys y mae yr holl lyfr wedi ei gyfieithu gan ein hen gyfaill dysgedig Tegid, ac yn barod i'r wasg. Dywed Dafydd ei fod wedi gweled cyfieithiad 0 Gan y Caniadau yn y Traethodydd neu'r Adolygydd er ys tua phedair mlynedd yn ol; ond ni rydd hanes neillduol am hyn— dylasai chwilio, a dywedyd mai yn yr Adolygydd oedd hi er ys wyth mlynedd yn ol. Nid yw yn gwybod dim am Ysgrif Hafodunos, ae o ran hyny cwta ddigon ydyw yr holl fynegiadau am hon; nid yw ond braidd-gyffwrdd a Thestament Thomas Llewelyn, Rhigos; ac a heibio i Hen Ysgrif Celydd Ifan heb son gair am dani. Traethawd Myfyriwr am Fawredd a gynnwysa 58 tudalen, f. c., hanner-plyg. Rhydd i ni y bennod gyntaf o Mathew yn gyfan fel enghraifft o gyfieithiad W. Salisbury felly nid rhyfedd fod ei draethawd yn un mor hir. Y mae wedi benthyca yn rhy helaeth o Lyfr y Jubili, ac nid ywyn crybwyll gair am ysgrif W. Breton, na'r Oraclau Bywiol. Traethawd Ab Eiddil Ifor a rifa 20 tudalen, f. c., ac y mae arddull wreiddiol hwn yn ei wneuthur yn bur ddar- llenadwy; a thrueni mawr fod ysgrif W. Breton a Chyf- ieithad Tegid wedi dianc yn ddisylw ganddo. Traethawd Brocbwel Ysgythrog a wneir i fyny o 28 tudalen, ac y mae yn draethawd cyflawn iawn; ond y mae wedi ei ysgrifenu yn dra annrhefnus. Rhydd Brochwel hanes gyflawn am Isaiah Tegid, am yr hwn nid yw Ab Eiddil yn dywedyd gair; nid yw hefyd yn gadael Can y

gan ohebydd o'r ardal; ond dealler fod amryw wedi eu j codi wedi iddo ef ysgrifenu:- William Wilton, 12 oed, J. Nicholson 17, J. Brimble 35, yeorge Pike 52, Edward Hodler 21, Moses Bryant 49, J. 9eor«e Lewis 19. James Croyier 28, Wm. Jones 42, ^"Jah Binding 36, Enoch Binding 34, Alfred Davies 24, Wm. onn 23, John Williams 26, Wm. Harries 43, Emmanuel Crew 34, Evan Beddoe 45, Edward English 41, Jenkin Pritchard 27, Wm. Wilkins 54, Wm. Lewis 20, Dd. Jenkins t lhos. Prosser 22, Wm. Hughes 40, Henry James 45, Isaac aunders 42, John Griffiths 23, John Murray 23, John in xi^S 35' Stephen Bedoe 17, John Jones 29, George Watson Henry G. Pearce 13, P. Jenkins 22, Thos Evans 23, Thos. JNelmes, 22, John Harris 32, John Morgan 35, Frederick Morris 11, Wm. Davies 35, Geo. Golding23, Henry Edwards John Bamfield 40, Wm. Jenkins 24, John Crew 34, 08hua Binding 36, Geo. Fisher 18, Jonathan Edwards, 29, ■R »k' ^ams 17, Thos. Jenkiiis 24, Wm. Wilson 18, Wm. atn 31, James Prichard 15, John Harris 41, Henry Court 13, Wm. Williams 55, Thos. Brimble 12, George Robins 38, eweliyn Thomas 15, Thos. Bath 15, Benjamin Britton 22, ^avid Barley 21, John Phillips 26, Charles Hale 34, John Williams 31, Charles White 17, John Whooley 17, Geo. Kidmere 35, Geo. Nenport 27, Wm. Davies 22, John Jones, 16, Daniel Rees 17, Wm. Brimble 13, Jas. Hammond 25, John William 26, Aaron Parry 15, John Lippett 32, Hop-1 Kin Davies 23, Abraham Watson 32, Isaac Watson 12, John watson 12, Daniel Wilkins 41, Geo. Gough 18, John Wilton, W *?m,\ Povey 29> Jas- Ashmon 36, J. L. Plummer, John- Watts 15, Thos. Jones 2l, Joseph West 13, J as. West II, paries Leadbury 27, Abram Rees 3l, Frederick Gullick, oamuel Shevers, Charles White, Henery Thomas ll, Geo. Webb 33, Morgan Hughes39, Wm. Parry 13, John Phillips, on Bullock i33, Jas. Phillips 20, Wm. Bevan 15, Isaac Sage j Kealing 18, Jos. Brimble 40, Llewellyn Sanders. 12 evi. Bateman, John Phillips, Nathaniel Phillips, Wm' gavles, Henry Purnell, Rees Morgan Rees 26, Charles Evans' avid Edwards, John Williams. > Jot7-/ rai M yn hyn heb eu cael: Theophilus "nes, Titus Guildmg, Thos. Rosier, Wm. Jones, Edmond Jo ir8p Henry building, Wm Hodge, Gething Roberts, Wm nJ' Banfie,d' Geo- Sage, Joseph Powell, John ^™ds-Mark Brace, Isaac Bateman, John Richards, PhiHm T 1 •' Varies Cocks, Isaac Evans, Thos. Vizard, Josenh f^'n%Wm.Rees, Joseph Turner, John Bamfield, King, J^hn Sage W,lll.amB' Richard Jenkins, Nathaniel