Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

3 articles on this Page

CYNGOR WESLEYAIDD MON AC ARFON.

News
Cite
Share

CYNGOR WESLEYAIDD MON AC ARFON. Cyfarfyddccld yr uchod yn Mhorthdinorwig, ddydd Iau, Ionawr 29. Y noaon flaenorol tra- ddodwyd pregeth y Cyngor gan y Parch. R. Rowlands, Caergybi. Diolchwyd i Air. Row- lands gan y Cyngor am ei wasanaeth, a thyst- iwyd iddo gael adeg hapus, ac. i'r gynulleidfa gael pregeth fuddiol ac adeiladol. Dygwyd elfen newydd i mewn i'r Cyngor y tra hwn—elfen a all brofi o fantais neillduol i vveinidogion a phregethwyr eraill y cylch, -sef Cynad.ledd .i ddarllen papur ar lyfr neu un- rhyw fater dyddorol arall. A chael trafodaeth rydd arno ar ol hyny. Y tro hwn darllenwyd papur galiuog gan y Parch. ISHMAEL EVANS ar Riehm's Messianic Prophecy.' Agorwyd ym- ddyddan ar y mater gan y Parch. T. C. Ro- berts, Llanfairfechan; a chaed gair gan bron yr oil o'r brodyr yn ddylynoi. Ymddengys fod papur rhagorol Mr. Evans i gael ei gyhaeddi yr Eurgrawn,' ac felly gall yr efrydydd Beiblaidd nieddylgar ed'rych yn mlaen am "vvledu o'r radd flaenaf, a galluogir ef i syl- weddoli fod datguddiad yn naturiol, yn g\'stal a. goruwch,-naturiol. Diolchwyd i Mr. Evans am y papur. Yn y Gynadledd Gj-ffreclinol, caed cyn- iirvchiolaeth wych. Wedi dechreu. trwv fawl a gweddi, ,.eglurodd»y Paxch. H. Jones, D.D., fod v Parch. 1. Evans wedi myned i angladd yn Nghaernarfon, a'i fod ef wedi ei ethol i lye "'wydctu yn ei absernldeh. Gwnaed trefniadau ar gyfer y Cyngcr ,nesaf, a gynelir yn Mhorth- madcg, yn mis Ehrill nesaf, Traddodir pre- geth y Cyngcr gan y Parch. R. Gar,yeti Ro- f berts. Yn Nghynadledd y pregethwyr dar- ilenir papur gan y Parch. R. Lewis, Bangor, ar lyfr y Parch. E. Ballard, M.A., &c., 'The Mir- acles of Unbelief agorir yr ymddyddan gan y Parch. R. Tutd.no. Davies. Darlienir papur yn y Gynadledd gyffredinol gan y Parch. R. Rowlands ar Yr angen am athrawon, cyfaddas yn ein Hysgoiion Sabbothol' Mr. John Price, Caernarfon, i agor yr ymddyddan. Yn y cyfarfod cyhoeddus traddodir anerchiadau gan y Parch T. C. Roberts ar burdeb iaith; a'r Parch. Joseph Owen ar 'Arferion Cynideith- asol yr Oes.' Periodwyd y Parch. 1. Evans, a Mr. W. O. Jcnes, Aber, yn llywyddion. Y Parch. R. Garrett Roberts yn ysgrifenydd; a, Mrs. 1-1. Thomas, Tregarth, yn drysoryddes am y flwy- ddyn ddyfodol. Diolchwyd yn gynes i swydd- ogion y fiwvddyn o'r blaen, yn arbenig i'r ysgrifenvddes, Miss M. Williams, Llanfair, am ei gwasanaeth ymroddol. Yr oedd yn wir ddrwg gan y cyfarfod mai afiechyd Mr. John Paul a barai iddo wrthcd gw,eithredu fel swy- .odog am flwyddyn arall. Yn nesaf darllenwyd papur rhagorol gan y Parch. W. Caenog Jones ar Gyflwr Ysprydol ein. heglwysi. Yn mhlith pethau eraill, dywed- odd Mr. Jones yr awgrymai y testyn fod y Cyngor yn teimlo yn bryderus gyda golwg ar fywyd vsprydol yr eglwysi. Wrth gyflwr ys- prydol eglwys y golygir, pa faint o'r -i dwyfol a'r ysprydol sydd yn nodweddu ac yn llyw- odraeth.u bywvd a chymeriad ei haelodau. Mae bywyd ysprydol eglwys; o ran ei hanfod, fel eiddo y Cristion unigol, wedi ei guddio gyda Christ yn Nuw ac nis gellir ei farnu ond yn: ol ei effeithiau a'i arddangosion allanol. Pan yn ceisio chwilio i mewn i gyflwr yspryd- ol eglwys yr ydym yn myned i mewn i gysegr sancteiddiolaf ei bywyd, a dylem ddyosg ein hesgidiau oddi am ein traed, oblegyd fod y tic yn un cysegredig iawn. Os yclyw cin hvmddyddan i fod o ryw fan- tais a bendith i ni fel cylch, rhaid i ni fod wedi ein meddianu gan onestrwydd amcan a difrifoldeb yspryd, ac wedi ymrycldhau oddi- wrth bob rhagdvb a i-hagrith. Hawdd ydyw i i lli. gael ein cario ymaith gan ein rhagdybiau <11 teimladau naturiol gj'da'r cwestiwn hwn, fel pob mater arall, ac, edrych trwy wydr lliw- eQi,, rhagfan ar ffeithiau. Ceir 'pessimists' crefyddol yn y dyddiau hyn, y rhai na fynant gredu fod na phryd na thegwch yn perthyn i •fywyd yr eglwys ar hyn o bryd. Cymerant fantais ar bob cyfleusdra i foli a mawrygu y dyddiau. gynt, ac i ddylorni a bychanu pawb a phobpeth a berthyn i'r eglwys yn y presenol. X1 fynant gredu fod. unrhyw elfenau rhagorol na nodweddion prydferth yn perthyn iddi yn aWr. Ar y liaw arall, y mae genym lawer o optimists' yclynt barod i. dda.tgan mai dyma Y cyfnod dysgleiriaf a rhagoraf a fu erioed yn hanes yr eglwys. Gwir, meddant. fod llawer () bethau wedi newid yn fawr yn ei hanes, and newid er awell ydyw y cwbl, yn cl barn y Proffwydi hyn. Ac os bydd raid iddynt weith- lau addef fod syrthio a d'irywio wedi cymeryd He yn ei hanes, y maent yn siriol ddigon yn ei esfconio ymaith fel elfen angenrheidiol yn ughwrs dadblygiad ei bywyd, fel y gAvna opti- mists eraill esbonio y ccdwm } n Eden tei rhyw godwm ar i fyny. Ond ein dyledswydd ni ydyw eorycn ar ffeithiau vn eu gwyneb yn deg a ganest,. a ^hydnabod y gwych a'r gwael pan yn ystyned "W (Istiwn mor annrbaethol bwysig a hwn. Nld ^Vf yn m'eddwl, ebai Mr. Jones, fod cyflwr ,;>n heglwysi mor ofnadwy o ddrwg a diobaitn y mvn rhai i ni gredu ei fod. mae nn 'H-rld ar filoedd o ddynion a merched duwiol, tawel, dystaw yn ein heglwysi, yn byw yn fiafr Duw, ac heb erioed blygu glin. I Jiaa|' ?c- na wnant hyny er unrhyw wobr na bvgytn- iad. Ac yr wyf yn cael fy nharo (ebai efe) yn fawr wrth sylwi ar rai o bob! ieuamc ein heg- ^vysi yn eWynebu y "-gelyn diweddaf yn dawei a hyderus! ac mewn ambell i engraifft gyda ?°rfoledd, er nad oeddvnt yn cymervd rhan na ^yfran. yn n^weithrediada.u cyhoeddus yr eg- Vs: yn rhy'Vswil hyd yn nod i aclyweyd acl- ^orl vny v qeLy eto yn marW fel concwerwyr Cre'da/yn Scr^My pdpud a yr eglwys yn R*r yn lanach » °d. y bu mewn unrhyw gyfnod. RhaKl cyd r-abod hefyd fod llawer iawn o elfenau ^p v^erth a dymunol yn nodweddu bywyd em he,. lwysi. Y mae haelioni crefydd.ol, a siarad yn gyffredinol, yn uchel ynddynt. Gwnaed gwaith mawr mewn adeiladu capelau, a thalu hen ddyledion. Y mae Trysorfa yr XX Ganrif yn profi yn amlwg fod ein pobl yn foddlon i gyfranu hyd at hunan-aberth pan eu cynyrfir gan frwdfrydedd uchel. Ni bu siarad vch- waith gymaint o ddadblygu ar ochr gymdeith- c.sol bywyd ag a wneir yn. awr gan yr eglwysi trwy eu gwahanol gymdeithasau a'u sefydliad- au mae pemanwaitb yr eglwys yn fwy cyflawn, amlochrog, a pherffaith nag erioed • a i liymdrechion gyda addysg a chwestiynau cymdeithasol a moesol yn fwy amlwg a chyf- lavvn nag mewn unrhyw gyfnoa yn ei hanes na? difn,In T g0lwg ar hyn o11' credwn nas Ball neb edrych yn ystyriol a diragfarn ar hanes ciefydd yn y dyddiau hyn heb deimlo ar unwaith nad yw pobpeth yn ei le yn sefylifa ysprydol em heglwysi. Nid ydym yn son y? -wLthn'3'1" yfdra ailnuw,°1' a'r ymddygiadau nllfi i i'auwelir yQ ein' trefi a'n pentrefi tu an gylch yr eglwysi, er y credwn y gellid yn deg eu dwyn yn mlaen fel prawf nad vw yr eglwys yn feddianol ar y nerth a'r dylan- waa yspiydol sydd i'w ncdweddu. fel cyfrwn^ Duw i lefemio a phuro cymdeithas,. i'r mesur fhl V'/T ,aU -I idLlai f°d' pan y mae yn bos- lbl bechodau, fel hyn fyw megys yn ei hawyr aj\y mae ^eron yn ei lie, ac yn gwisgo gwis^- oedd ei sanctejddrwydd, y mae hi i fod yn ddychryn i bechod, yn mhob agwedd arno 'ac yn mhob cylch. Ond gadewch i ni dd'od yn nes adref. Y mae rhyw arwyddicn anffafriol i'w gweled a'u teimio o fewn cylch yr eglwys ei hun; y mae h, wedlmyned. yn rhy lesg ac egwau; ei bywyd ysprydol x wemyddu dysgyblaeth ond i fesur rhanol ac anmherffaith iawn. Credaf y cyd- nabydda pawb nad ydyw dysgyblaeth eglwysio- gyaag unrhyw enwad yn cael lie mor amlwg ag yn y dyddiau gynt; ac arwydd o vitality' isel yn mhob cyfansoddiad ydvw anallu i daflu ymaith elfenau drwg a niweidiol. Bu amser pan yr oedd hyd yn nod bresenoldeb dynion duwiol yn ddigon o fraw a dychryn i -rai drwg, nes per, iddynt ffoi heb eu diarddel, ond: prin y gellir dyweyd ei bed felly yn awr. Arwydd ddrwg arall ydyw diffytr archwaeth at bethau mwyaf ysprydol crefydd. Fel vr lawgrymwyd, ni bu erioed fwy o weiihio gyda phethau, allanol yr achos. Gellir ccdi hwyl pan fynir gyda social teas,' bazaars,' a chon- oefts at gario yr achos yn mlaen; ac nid cies neb yn blino arny.nt, nac yn cwyno eu bod yn rhy faith.' Ond am y rhestr a'r cyfarfod gweddio, y mae lluoedd yn ein heglwysi nad yclynt yn eu mynychu unwaith mewn blwydd- yn, ac os dygwydd iddynt dd'od ar ddamwain, cwynant fod y moddion yn rhy faith, os bydd funud dros awr. Yr un modd gyda moddion y Sabboth. Pa faint o bobl ein heglwysi sydd yn esgeuluso moddion boreu Sabboth ? Ac am yr Ysgol Sul, y mae cannoedd wedi myn'd yn rhy hen, neu yn rhy uchel yn y byd, lieu wedi blino gormod yn ystod yr wythnos i feddwl rhoddi eu presenoldeb1 ynddi. Ac y maent wedi myned yn rhy wael eu hiechyd crefyddol hyd yn nod i fyned i'r moddion y nos, os na fyd'd un o'u dewis ddynion yn pre- gethu. Ac un o brif ragcriaethau eu pregeth- wyr ydyw peidio disturbio eu cydwybod gyda gwirioneddau mawr a miniog yr efengyl; a darfod yn fuan, er mwyn iddynt gael digon o amser i fyned i wag-rodiana a siarad gwagecld. Pa nifer o'n pobl hefyd sydd nad ydynt byth yn meddwl myn'd at fwrdd yr Arglwydd i gono am angaiu y Gwaredwr, ac i adnewyddu eu cyfamod ag Ef ? Arwvdd anffafriCil arall ydyw fod nifer y gwe.ddiwyr cyhoeddus, raewn llawer eglwys', yn myned yn llai, tra y mae nifer yr aelodau yn lluosocach. Yn wir, y mae y rhagolwg yn dywyll a digalon iawn mewn ami i eglwys am ddynion i gario y moddion cyhoeddus yn irlaen wedi marw? ychydig o'r tadau sydd yn- ddynt. Y mae gweddio, fel y dywtedai rhyw- un, wedi myn'd bron yn 'lost art' yn y dydd- iau hyn. Yr un ,modd gyda. chodi pregethwyr. Un o broblemau v 'dyddiau hyn, mewn llawer 'cylchdaith gyda ni, ydyw cyflenwi ein pulpud- au, ac un rhesvvm dros Ilyny ydvw nad yw ein heglwysi yn magu pregethwvr lleol, fel yn y dyddiau gynt ac y mae hyn yn brawf fod v gwers-feusydd ysprydol wedi disgyn yn lied isel. Gellir nodi hefyd fel- arwydd ddrwg y parod- rwvdd i dramgwyddo a suro a ganfyddir mor ami yn mhlith. ein haelodau. Ceir llaweroedd a fuont gyda'r achos am gyfnod maith, eto yn rhy eiddil a dinerth i gerdded eu hunain: rhaid eu moethi a'u hanwesu yn barhaus; rhaid eu cario dros bob ffos, a'u codi dros bob camfa, neu y maent yn tramigwyddo, ac vn cilio. Y mae amser ac adnoddau yr eg- lwys, i fesur helaeth, yn myn'd i ofalu am y dosparth hwn, yn hytrach nag ymo:sod ar bech- od, a cheisio enill y byd i Grist. Ofnwn hefyd nad yw ring' yr hyder a'r gorfoledd oedd mor amlwg yn ein rhestrau yn I we y dyddiau gynt i'w glywed ond anfynych yn ein dyddiau ni. Pobl yn tystio eu bod yn gwy- bod am y 'tro mawr,' ac yn cofio yr awr a'r fan pan yr aeth y baich i lawr ac y cymodwyd hwynt a Duw. At y cwbl gellir nodi y diffyg parchedigaeth, a'r hyfdra anweddaidd a ddangosir gyda phe- thau cysegredig. Nid oes ynom ronvn o barch i, na chydymdeimlad gvda, defodaeth a'i. ffurf- iau gweigicn a diystyr; ond y ma» abseno-1- cleb gweddeidd-dra a defosiwn gvda phethau cysegredig yn sicr o fod yn arwydd o fywyd crefyddol isel ac egwan iawn, a dyweyd y lleiaf am dano. Eto, y mae. llawer o grefyddwvr proffesedig nad ydynt yn ystyried ysgrifenui llythyrau bus- nes ar V Sabboth yn bechod o gwbl. Credant fod darllen y newyddiadur, ac hyd yn nod ffug-c.hwed.lau, yn bethau digon cyfreithlon ar Ddvdd yr Arglwydd. A phan yn nhy yr Ar- glwvdd poenir enaid cyfiawn llawer_ un gan y gwamalrwydd a'r anystvriaeth sydd i'w ganfod yn ymddygiadau llawer o1 broffeswyr. Nid peth dveithr ychwaith mewn dosparth yn yr Ysgol 'Sul a wneir i fyny o aelodau eglwvsig ieuainc ydyw i'r ymddyddan fyned. oddiwrth y f. wers' o'r Gair at orchestion a champau chwar- euwyr y bel droed y diwrnod o'r blaen. Neu, os yn ferched ieuainc, try yr ymddyddan ar wistroedd, ffasiynau, neu ryw fater dyddorol arall. Y mae yn ddrwg genyf .orfod credu he. fyd fod arfer iaith anweddus ar gynydd yn mhlith aelodau eglwysig. Yn wir, mewn rhai ardaloedd, yn enwedig mewn rhanau poblog- aidd, nid yw bod yn. aelod o eglwys nemawr weil na bod yn aelod yn perthyn i ryw glwb talant eu 'fee,' adysgwyliant i'r gweinidog, neu y blaenor, neu rywun wneyd yr oil gref- ydd drostynt. Meddylier drachefn fel y mae yi allor deuluaidd wedi colli ei lie a'i dylan- wad ar aelwydydd proffeswyr. Y mae miloedd o blant rhieni crefyddol na chlywsant erioed mo u tad na'u mam yneu cyflwym wrth yr aliS T yiu:ael7yd iV Ar§lwydd- Yn sicr nis edrych dros y weledigaeth hono heb aeimlo nad ydyw cyflwr ysprvd-M ein heglwysi yr hyn y dylai fod, a'u b_.j wedi dirywio i fesur er dyddiau y tad.r. Rhaid i'r allor deuluaidd gael ei hadgyneL. Nid oes obaith am aafywiad ar grefydd, n. gwella ar foesau ein gwlad, os na fydd cartrefi ein gwlad yn d od yn fwy o allu ysprydol a moesol. Os na fydd ewyllys y plentyn yn cael ei dysgu i blygu i awdurdoa tad a mam, 'does fawr o le i ddvs- gwyl iddo fed yn aelod defnyddiol iawn mewn na byd nac eglwys. Yn awr, ceisiwn olrhain beth sydd yn cyfrif am y dirywiad, ac ymholi beth a ellir ei wneyd er dyrchafu ton ysprydol ein heglwysi ? Myn rhai mai arwydd ydyw hyn oil o sefyllfa isel cxe-iyad yn y tir, ac mai ein hangen mawr yd- yw aafywiad crefyddol, ac ymweliad grymus o eiddo yspryd Duw. Ac y mae vn ddiau fod hyn yn gywir, and y mae y dirywiad wedi cymeryd lie ar hyd rhyw linellau neillduol, a thrwy gwrs arbenig, a byddai yn fantais fawr i ni fedru cael gafael .ar y llinellau hyny, ac olrliam y cwrs i derfyniad, er ceisio troi o'n cyflwr dirywiol, ac ymofyn am yr hen lwybrau a r ffordd dda oedd yn arwain i fywyd ys- prydol iach a grymus y dyddiau svnt. Credwn nad yw gwirioneddau mawr canolo"- yr efengyl, ac yn arbenig pechod, yr lawn, edi- teirwch, adenedigaeth, sancteiddhad, dydd barn, sefyllfa dragwyddol o wobr a chosb yn ca 1 cymaint o le yn ein pregethau ag oeddynt yn nyddiau y tadau; ac y bydd raid i ni eu hadfer i'w lie, a rhoddi iddynt yr arbeni< rwydd dyladwy, os ydyw ein heglwysi i fedclu ar don ysprydol luehel. Dyma y gwirioneddau a greodd ddiwygiad dydd y Pentecost, trwy yr hwn yr ychwanegodd yr Arglwydd dair mil o cnelchau at Ei eglwys o rai wedi eu dwysbigo yn eu calonau a derbyn inaddeuant o'u pech- cdau. Dyma hefyd cedd yn amlwg yn ngwein- idogaeth Wesley a Whitfield, a Howell Harris a'r tadau Methodistaidd yn Nghymru. Ac ar y nodau hyn y chwareuai ein tadau pan ymwel- odd yr Arglwydd a Chymru yn Niwygiad1 1859. Rhaid i'r weinidogaeth ddelio gyda chydwybod- au y bobl, a dangos pec'hod nidi yn unig, nac yn oenaf, yn ei ffrydiau a'i arddangosion mewn bywyd cymdeithasol, ond yn ei hanfod a'i eg- wyddor fewnol fel trosedd a gwrthryfel yn er- byn Duw sanctaidd a da, nes peri teimlo nad yw aiwygio ac vmdrwsio tipvn yn ddigon i gael gwared oddiwrtho, ond fod vn rhaid syrthio i lawr ger bron Duw mewn edifeirweh, ac ymddiried ,am eu bywyd yn lawn y Groes. Dylem yn wastadol wasgu ar ein pobl y pwysig- rwydd o fod yn rhai achubedig gan Dduw. Rhaid rhoddi y lie blaenaf hefyd i bethau ysprydol yn holl drefniadau yr eglwys. Ofnwn fed dirywiad wedi bod yn y cyfeiriad hwn er y dyddiau gynt. Y mae yr eglwys wedi myn'd fel Martha yn drafferthus yn nghylch liawer o bethauJ pethau da yn eu lie, tra y mae yr un peth sydd yn rhoddi ystyr a gwerth i'r holl drefniadau a'r mudiadau hyny, yn cael ei hesgeuluso i fesur helaeth. Oni raid i ni gyfaddef ein bod yn euog yn ami o roddi mwy o sylw i adeiladu capelau nag i adeiladu cy- meriadau, ac fod llawer cyfarfod blaenoriaid yn ymgyngori mwy am y modd i gael yr arian yn gryno erbyn y cyfarfod chwarterol nag i allu. datgan fod yr eglwys mewn cyflwr ys- piydol uwch ? Rhaid gofalu am y pethau sydd yn nglyn ag amgylchiadau yr achos, a chofio fod cyfranu at yr aches, a gofalu am dano, yn foddion gras; ond os caiff ein haelodau ar. giaff mai eisiau eu harian sydd arnomi yn ben- af at gynal yr achos, yn hytrach na hwy eu hunain i gael eu hachub, gwae ni! First things first' Ceisiwn yn gyntaf lw}'ddiant ysprydol ein heglwysi, a'r holl bethau hyn at gynal yr achos a roddir i ni yn ychwaneg. Ond ein hangen mawr ydyw cael y plant a'r bobl ieuainc sydd yn tyfu i fyny yn ein heg- lwysi i deimlo ac adnabod pethau mawr cre- fydd. Fel y dywed rhywun, yr ydym mewn perygl c fod yn maigu byd oddifewn i'r eglwys. Credwn yn gryf a diysgog mewn dwyn plant i fyny yn yr eglwysi, ac fod yn bosibl iddynt adnabod Iesu Grist fel Gwaredwr yn foreu iawn os cant eu harwain ato. Ond y mae cyf- rifoldeb ofnadwy ar yr eglwysi wrth eu derbyn — i'w parotoi o ran meddwl a theimlad cyn d od yn aelcdau cyflawn o eglwys Iesu Grist. Yn y dyddiau gynt ychydig o rai ieuainc a fegid yn Seion dychweledigion oedd y mwy- afrif mawr o'r aelodau, pobl wedi teimlo y cortyn,' fel y dywedid, ac yn gwybod am y 'tro miawr.' Ond y mae lie i ofni fod Iluaws o bobl ieuainc yn d'od i mewn heb deimlo y pethau hyn, ac yn ymfoddloni ar fod yn aelod- au marw a diffrwyth ar hyd eu hoes. Buom yn meddwl y byddai llyfr bychan, wedi ei ddarparu gan un o'n goreugwyr, i gyfarwyddo ymofynwyr ieuainc am aelodaeth yn gaffaeliad ymofynwyr ieuainc am aelodaeth yn gaffaeliad mawr iawn. Rhaid. i ni reddi mwy QI sylw i'r dosparth hwn os am wella cyflwr ysprydol ein heglwysi. Dylem hefyd ofalu gwneyd ein .rhe.strau a',r seiatau yn foddion meJthnmad y bywyd ysprydol. Ceir lie i ofni fod y cyfar- fodydd hyn wedi dirywio, a bod rhyw areithiau meithion, sychion, a dibwynt yn cael eu tra- .ddodi ynddynt, yn hytrach na thalu sylw a dielio gyda chyflwr ysprydol yr aelodau. Ni ddylid gadael llonydd i'n haelodau tra y bydd- ant heb dd'od i afael a. chrefydd brofiadol. Yn wir, vr oedd chwilio i mewii a chofnodi sefylifa ysprydol yr aelodau yn rhan hanfodol o waith blaenor yn y dyddiau gynt, ac. adrodd- iad chwarterol yn cael ei roddi o'r nifer oedd- ynt wedi cael sicrwydd eu bod yn ffafr Duw, faint oedd yn ymofynwyr pryderus, &c. Mewn trefn i wneyd yr ymchwiliad i gyflwr ysprydol ein pobl rhaid i ni ddelio a hwynt yn twy personol; ac uwchlaw y cyfan rhaid i 'ni ein hunain feddu sicrwydd o'n cymeradwyaeth a Duw. Rhaid hefyd roddi olwyn fawr yr eglwys,' fel y gelwir y cyfarfod gweddio, ynei lie. Yr oedd hwn yn gyfarfod poblogaidd yn nyddiau euraidd yr eglwys. Rhaid i'r gwir- icnedd gael ei ddeall a'i fvfyrio yn fwy cyson, os yw yr .eglwys i fod Eel pren wedi ei phlanu ar lan afonydd dyfroedd. Ac os y gwnawn ni eii rhan mewn gweddio, myfyrio, a gweithio ar hyd y llinellau gosodedig gan y nefoedd, fe ymwela yr Arglwydd a ni drachefn, a rhydd i'w eglwys adfywiad: grymus a fydd yn dyrch- afu ei thon ysprydol, ac yn dwyn milcedd ar ddarfod am danynt i ymofyn am le yndcli. Agorwyd yr ymddyddan ar hapur Mr. Caen- og Jones gan Mr. E. Roberts, Gwern.afalau. Siaradodd Mr. Roberts fel arfer 311 wresog, ac i'l pwynt. Sylwodd ar y tri d.csparth sydd yn gwneyd i fyny gymdeithas, y tlodion, y dos- .Y parth canoi—gweithwyr gan. mwyaf—a'r cy- foethogion, a dangosodd lod y tri dosparth iw cael yn yr eglwys. Dywedodd mai nid tlodion yn yr yspryd oedd y dosparth cyntaf, ond o ddyianwadiau yr yspryd. Yr oedd rhai o'r tlodion naturiol yn perthyn i'r dosparth goreu mewn gras. Y dosparth canol yn yr eglwys ydynt y gweithwyr cyson. Y dosparth cyfoeth- .og oeddynt y rhai osdd wedi cyraedd y tir uwchaf, pobl y gellid dibynu yn wastad arnynt. Yr oedd clywed Mr. Roberts yn sylwi fod un o'r pedwar cyfarfod gweddio a gynaliwyd ddydd y diolchgarwch yn Llandwrog, wiedi ei gvnal gan chwiorydd ieuainc, fel dalen o hanes yr eglwys mewn oes arall i ni, sydd yn fwy cyfar- wydd ag ysgydwad pen na phlygu glin. Nododd y Parch. R. W. Jones yn ei ddull gwreiddiol rai pwyntiau allai fod yn fantais i'r eglwys. Credai mai camgymeriad oedd ffustio gormod ar bobl learninc, a. u gosod i gyd yn yr un bwndel. Dylid yrndrechu meithrin parch- edigaeth (' reverence ') at bethau cysegredig. Credai yn gryf dros i'r ddyledswydd deuluaidd gael ei lie. Rhoddodd ergyd gyfiawn i'r ys- pwriel newyddiadurol sydd yn myned dan gochl grefyddol; ac y mae yn Had debyg v dav/ llai o'r 'Christian service medals i gylch y Cyngor ar ol hyn, ac yr erys y gweithwyr heb yr un goron nes cael un dragwyddol gan eu Meistr. Nododd y Parch. R. Rowlands engreifftia.u o'r budd siydd yn deilliaw o gyfarfodydd gweddio i bobl ieuainc, pan y gellir cael'un cymwys.iarwain. Dirwynwyd yr ymddyddan i fyny gan Dr. Jcnes. Efe a roddodd bwys ar i bregethwyr a biaenoriaid fed yn fwy uniongyrchiol yn nglvn a chyflwr ysprydol ein pobl. Credai fod ang- en mawr am ddeffroad mewn darllen a medd- wi, fod yn anmhosibi cael gafael ar grefydd iawn heb ddeall athrawiaethau crefydd. Dy- ledswydd bwysig ydyw dysgui pobl i wrando pregeth. At y cyfan rhaid cael ffydd mewn gueddi. Y mae gormod o duedd i geisio gor- esgyn anhawsderau a dwyn ocMiamgyloh ddi- v/ygiadau angenrheidiol trwy gyfiyngau dynol, yn hytrach na throi at Dduw i'n cynorthwyo alian o'n dyrysweh. Diolchwyd i Mr. Caenog Jones am ei bapur difrifol a chyraeddgar, a therfynwyd cyfarfod a. ddylai ein cynhyrfu .0'1' newydd i "fwy o weithgarwch ac ymroddiad trwy fawl a gweddi. W.R.R. Uofi

ABERDAR.

CRICIETH.