Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
LLOFFION MISOL O'R MAES CENHADOL.…
LLOFFION MISOL O'R MAES CENHADOL. -0- GAN NYLIS. --{)! Wele ystyriaethau cywir i ddangois Uwyddi y Genhadaeth Dramor, a hyny mewn cyfnodi o gan' mlynedd, sef o 1800 i 1900. Yn 1800 sa,ith oedid rhif y Cym- deithasau Cenhadol Tramor; yn awr maent yn 500. Tua 50,000 0 ddoleri oedldi eu ens^lifid': vn awr ira^nt tua 1- — dd!o:vr:. Yn 1800 yr oedd cenhadaeth feddygol yn anwy- bodus, andl yn awr rhifSl ein meddygon cenhadol dros 500. Yn 1800, nid1 oedd mm claf o dlan driniaeth, meddygon Cristionogol; yn awr mae dros 200,000 mewn clafdai, y rhai a godwyd gan Gym- deithasau Cenhadol Tramür. Yn 1800, ni cheid un fenyw sengl neu heb fod yn briodl yn yr holl faesydd cenhadol i gyd; yn awr rhif ant dros 2,500. Yn 1800, un 0 bob pump o'r bobl baganaidd oedidlynt a, Beibl ganddynt yn ym iaith y d^allent ef; otitdi ynawr y mae naw o bob deg a chanddiynt Feibl. Yn rrws A\«7'st fwi/iif .i c:.tp,Irlodd ^F^r Cenhadol vn P-usr1- raaM" sef pentref wrth droedl Sebanon, U- ger Beyrout Syria.. Yr oedid y cymad- leddwyr i gyd oddeutu 260. American- iaidi, Saeson, a Germaniaid oeddynt yn fwyaf. Perthynamt i dro-s ugain o gym- deithiasau gwahanol. Yr oedillynt, yno ( Caergystenyn, Smyrna, Damascus, Tyra.- a Sidon, Tiberias, Galilea, Samaria, Tir Moab, Bethlehemi, Hebron, Jerusalem, Jaffa, Gaza, yn Palestina, a'r Aifft. Siar- adiwydl ar bynciau perthynol i'r Genhadi- aeth, a chafwyd papyr ac ymddiddan ar "Posibilrwydd a braint bywyd yn Nghrist." -0-- Y mae olynydd McKinley, sef Roose- velt, yn dtdyn gwir nodedig. Medda ar ddewrder mawr; ac mae: yn siaradwr hyawdl ar bob pwmc, bob pryd; ac mae yn ddyn o grefyddiolaer amlwg- Tua. blvAvM. a yr. 01. rhoddasai-aneTchiadi Cenhaj Jol ar achlysur o arbenigrwydd. Dyma, rai o'i eiriau :—"Gwae y dyn a dos- jbuirio wrth y gweithiwr; nid gwae y gweithiwr. Nid yw yn flin genym. am y gweithhvr, end rnae'n flirli genym am yI1 hwn sydld yn tosturio wrtho. Y mae bywyd: yn golygu liawer mwy, ydyw an- feidrol fwy na segurdod. A'r unig ffordd i fethu cael pleser ydyw ymgais aim dano ar lwybr seguprod. Y bywyd syddl yn werth ei fyw, ydyw bywyd y gwir weithiwr; bywyd yr hwn a ynidrecha, i adiael y byd ryw gymaint ym well, ac nad yn waeth., drwy ei fywyd a'i wasanaeth ef." -—o— Yn Nghynidledd Fawr Ryngwkdwr- iaethol y Wesleyaidl, yr hon a. fu yn LI Ull- daini dro yn ol, caedi ymgom. ag Esgofe yr hwn oedd1 yn ddiu ei groen; a'r hwn a -wyddai yn dida, am sefyllfa crefydd m:ewn rhanau 01 America., yn mhlith yr Eglwysi Methodistaidd. Dyweilai fod yn Ameri- ca 30,0000 o Ysgolion Cyhoeddus at "z, wasana,eth negroaid; ac i lodi ganddynt tua 1,511,000 o blaid negroaidd1 yn yr ysgolic-ni hyn; ac i fod yr ysgolion hyn yni n r_l dysgu idiJiynt waith sa.er, crydd, argraffu, cogino, arnaethu, a gwahanol ffurfiauj eraill ar fywyd waith dynoll a chymdeith- a sol. Ychwanegai fod eu heglwys mewn trhif yn 700,000 gyda, 6,000 a bregeth- wyr; a 13 0 esgobion; ai bod eu heiddb yn werth 10.000,000 0. ddoleri. Yr oedd! amrai o'r esgobion hyn, y. rhai syddi yn didynion dysgedig a, dylanwadol, wedi bod yn gaethion ar y dechreu, ac wedii gweithio eu ffordd yn mlaen drwy dlkxii, L rr « a Aen.it • Q f* a.anrg'iiynS'Ua iCidU ac uuj (-- J meddai yr 'Esgob Gaines, "Yr ydym wedi gwneyd y rhan fwyaf o'r gwaith avMysg- 01 yn ystod y 50 mlyneddi diweJJdiaf, a rhowch i ni fil o flynyddoedd bydd genym "vlad a phobl heb eu rhagorach ar wyneb y ddaear." Mor ychydig a wyJdom am ein gilydd fel Cristionogion; ac mae lluaws fel Thomas ai makit eu ffyllld yn maint eu g we led. Pwysifr vdvw tra,ethiad ysgolhaig wedi gradidi'O yn Athrofa, Madras am lwyddiant Cristionogaeth yn mhlith yK Hindwaid. Y mae yr ysgolhaig hwm yn Broff. mewn Gwyddoniaeth mewn Coleg Hindwaidd. Cadd cenhadwr Efengylaidd o Salem, In- dia, ymgom a.g ef, ac wele rai oi ddywed- iadau "A ydych yn meddwl fo'l Cristionog- aeth yn llwyddü yn mhlith y dos barth gwybodhs; ac yn mhlith y I I bobl gyffredin?" Ychydlig, os dim llwydd a wna yn mhlith y dosbarth dysgedig; ond mae ei gafael yn fwy o hyd yn y bobl. Ma,e'r syniadl o Dduw personol yn gropes i ragfarnau athronydidoL y dosbarth, uwchaf o'r Hin- dwaid; a. hyn, feallai, ydyw un o'r rhwystrau mwyaf i'w llwyddiant yn eu plith. Eto, mae parch cynyddol yn bod i lesu Grist fel person, ar yr Hwn yr edlrychiir fel un o'r Dysgawdwyr inavyaf, syxld a. 11a,w ganddo yn nyrchafiad dynol- ryw. O'r tu arall, mae'r lluaws yn hoffi Cristionogaeth. Gwelant na chant drwy Hiri-lwaeth well m', K nm- wpl] hi 3 thrpf- yi.l1!. dc;'1' 'ii1, g\v?!! 1 cm- deithasol; a gwelant eu bod yn cael y rhai hyn drwy Gristionogaeth. "A ydyw eilunaddoliaeth yn colli ei gafael ar y bobl ? Mae eiluniaddcliaeth fel mater o gredb yn colli tir. Erys 0 hyd fel mater o ffurf neu o arferiad yni y teulu ac yn y gym- dethas, otldl fel pwno o argyhoeddiad neu a ffyddl a yn wa.na.ch. Traetha yr ysgoIhaig medrus, yn y fel yna. ar amryw bwyntiau1 eraill; a,' nod- weddir pob brawddeg o'i eiddo gan didtf- rifoldeb a gochelgarwch a liawer o ddoethineb. Sierid am, Hinclwaeth fel gallu sy'd(d! yn dai 0 hyd; i wrthsefyll r*n «tirvrpoipr'S! fth '-1, denevs mai gy,-1;¡, chrvn. o r>i-i_v-3d!ra, Y, tr." c'r [fs:-(l.¿'; baw felly y bydd! gyda, chynydd addvsg, diwylliant a masnach a meddygaethi yn nglyn a thrwy y Genhada.eth Gristion- ogol. -0- Dylasai pob. eglwys yn y Dywysoga.eth i ddarllen yn ystyriol y geiriau a ganlyn. Maent yn eiriau a, godwyd o ara,eth un Mr Hobbs, M.A., yr hon a draddodai i ymdrechwyr Cristionogol. Dyfuniadi yd- yw y geiriau ganddo yntau o eiddo y di- weddar Broff. Seeley. Dyma, nhw: "Bu- asai Cristiionoga,eth, yn colli ei dwyfoldeh pe collasai ei Hysbryd Cenhadol, Sefyd1- lial.d/ Addysgol, a fuasai a dim and hyny. Pan gyll yr eglwys ei huchelgais i achub y colledig, hi a, dderfydd a bod yn eglwys. Y mae i'r eglwys >:ilau lygadi; un yn ed- rych i. fyny at Dduw, a'r Hall yn edrych, i lawr at ddyn. Ffydd! ydyw y blaenaf, 'a chariad ydyw yr olaf. Nis gellir deal! Tad'olaeth Duw ond yn ngoleunni brawid- oliaeth dyn." Ac a,r ol y dyfyniadi yoo, mae Mr Hobbs yn rhoi dau gynghor i'r Ymdrechwyr Cristionogol, sef "Byddwch yn genhadon gartref, os am fod yn genr hadon oddicartref; a bydded i chwi lan.w eich cof a'ch calon a Llenyddiaeth Gen- ha»jol."
-:0:-Y DREMYNFA.j
-:0:- Y DREMYNFA. Mae 199 o weithfaoedd gwirodydd yn y Deyrnas Gyfunol. Nid oes ond 100 nonyiil Lloegr, a 30 yn yr 1 wenldon; tra y ma,e'r gweddill naawr o 159 yn yr Alfesft. Da gan bob Cymro g»'ir-wl<id- garol yn ddiau, yw meikl^vl mai troi allan yn fethiant wnaeth yr unig un didlechreu- wydi yn N ghymru--yn Frongoch, ger y Bala. Cof genyf glywed er's amryw flyn- yddau yn ol, fardd o ardal Cwmtiirmyn- ach, yn desgrifio- yr afon fawniog oedd i gael ei throi i'r gwaith whisci yn cwyno oherwydd;1 ei thynged. Am ganrifotedd yr oeddl wedi caelllonydd i lifo i'r Tryweryn ac i'r Dyfrdwy, ac yna i'r mor, heb gael ei chyfmewid; ond) yn awr cwynai yn rnyrdwn pob penill-- "Dwr, dwr, v gIoew glan ddwr, Ma,e'n ofid i'm, ca,lon na chawn fod; Y11 ddwr." -0> Rhy dd pa py r S e n.e'( tdo.I gy h o'e'd d wy d dydd Sadwrn, fanylion. yn mghylch y swm a gynyrchir ac a ddefnyddiir 0 ddiodyddl ;,1\11 T VT D nul Dalaethau, a'r prif drefedigaeth- Prydeinig. Dywed mat y Deyrnas !■ n syddl yn tynu y gyfran fwyaf o'i chyil- 1 oddiwrth drethoedd.1 ar bethau. medd- ol. -C- Yn ystod yr ugain mlynedd ioriweddaf gwrthwynebwyd yn, llwyddianus yn Sir- oedd Gogleddi Cymru, i adnewyddiad 374 o dlrwyddedau h.y., 15 y cant o'r oil. Yn Siroedd Meirion a, Mon, lie y mae y cymdeithasau dirwestol yn fwyaf llewyrchus, y gwelir y canlyniadau goreix Yn Meirion. raae'r lei had yni, 31 y cant, ac yn Mon yn 29. Dyma beth ellir wneyd, drwy ymdrechion aiddgar, car- trefol, heb gael ond ychydig o help o'r b SeriediJL Nis gwn. beth yw y ffigyrau am Dde Cymru, ond nid: ydynt agos mor addawol ag eiidd'o'r Gogledd. Ar y cyfan, i nid yw cydWybod' Ddirwestol y De agosl mor effro ag yn y Gogledd. —o— | FeaHai. fod a. fyno1 y dlylifiad pohloedd i lawer o amryw genhedloeddl i ardaloedd gweithfaol y De, gymaint a'r dliffyg hyni a dim arall. Mae'n bosibl fod yma, fwy oi I ddisgwyl hefyd am ddiwygiadau o'r Senh edidi. Pur ychydig ddaw o'r cyfeiriad hwnw am, flynyddoedd, lawer, gan nad na blaid fyddi mewilI awdurdod,. Mae ofn. yf darllawyr, y bragwyr, y lafarnwyr, ar y Toriaidj ac ofn y dosbarth, gweithiol, y b dywedir ei fod1. mor hoff o'.i wydriaid ar y Rhyddfrydwyr. -0-- Dywedodd Mr W. S. Caine lawer Oi, vli ei i I, 1, h i.! n f x-r, trihi*if i gyfarfod Cymdeithas Diii-rwestal Gog- t3 ledld: Cymru. Cred nad yw yn bosibl i'r Llwyrymwrthodwyr wrthynt eu hunain, byth ddwyn oddiamgylch hyd' yn o.ed y gwelliantau rhanol sydd mewn. golwg gan- ddynt, heb bwyso am help a,r y dosbarth lluoisog hwnw air cyhoedd, yr hvvn, tra, yn ymwneyd yn gymeidtol a'r diodydd medd- wol, sydd yn barod i gynorthwyo i osod: i lawr rai 01 ddrygau mwyaf y fasnach fedd- wol. Anoga, Mr CaineL--er yn gredwr mewn g w ah a r d dl a*l-gv n 1 e d ro I d e b yn yr ymi ttechio.n am ddiwygiadau dirwestol, yn enwedig: vn y cyfei,riadi Seneddol. Ofer yw disgwyl, rnedd efe, am ddeddfwriaeth svddi ar v blaenj i'r fam <rv"baRddtis. YI1 hyn ^ycH y\V; 1' beth, yw'r gwelliantau' mwyaf oddeflr gaa y cyfryw, a chadw y rhai hyny yn arnlwg gerbron yn yr etholiad cvffredinol nesaf. Dywedir ar awdurdod y Gymdeithas Ddiwyreiniol Ellmynaidd fod Dr. Kol- diewey wadti Ihvyddo i ddarganfod yn Babylon ystafeU gorsedd Nebuchodon- osor. Mae yn adeilad! anferth o fawr— yn mesur 60 troedfedd o led, wrth 160 troedfedd mewn hyd. Yn union gyfer- byn a'r drws, y mae'r gongl lie y safai yr orseddfainc. 0 bob tu, a,c ar yr ochr ogleddol i'r Ilys y miiiei ctJtdumiadau am- ryliw mewIli cadwraeth dda. Nid oes dadl na fydd y darganfyddiiadlau hyn o'r gwerth hanesyddol uwchaf. Teflir go, leuni newydd yn dtftau ar ysgrythyrau yr Hen Destament. Yn y "Daily News" er's rhai wvthrwr- au bella.ch, mae1 nifer mawr wedi bod yn ceisio ateb "A yw Ysgol Sul yn fethiant?" Calonogol i'r eithaf yw gweled mai yn y1 nacaol yr atebir gan y mwyafrif. Cydna- byddir gan bleidwyr lluosog yr Y sgolion Sul y gallesidl eu gwneyd yn fwy effeith- iol o lawer. Ac yn ddiddadl, gwirionocM1 yw hyn y byddi rhaid talu mwy 0 sylw iddo yn awr nag erioed, yn ngwyneb cynydd addysg a diwylliant; ac hefyd yn ngwyn- eb cyma,iint 01 wTth-atdyniadau. Byth na, weler ein, gwlad heb' ei hathrofa. Sab- bothol. 30/9/01.. WION.
: :o: MUDIAD Y GRONFA.
:o: MUDIAD Y GRONFA. Yr Ymdrech Newydd., Y maei genym y pleser o gyflwyrao yr adiroddiad canlynol o'n gweithrediadlau fel cyd-deithwyr yn ngwaith y Gronfa, yn ystodi pythefnos cyntaf ein. lla'fur yn yr ymdrech, newydd i godi yr ^8,000 gofyn- ol er sicrhau yr ^20,000 erbyn Cyfarfod- 1. ydd yr Uncleb yn Nghaernarfon: yr wyth- nos gyntaf yn Mehefin nesaf. Nid heb rhyw gymaint o bry ;-r yr ymgymerasom a'r gwaith, and wedi penderfynu gwneyd hyny, yr ydym yn teimlo yn berffaith hyderus na fydd i Annibynwyr Cymru a-dael i'r ymdrech fyned yn fethiant. Y ma,e ein profiadl yn barod yn myned yn mhell iawn i'n cadarnhau yn yr argy- hoeddiat1: a'r hyder yma, Yr ydymi o'r cychwyn yn credu miai nid dtiffyg pa,rod:- rwvddi i "vfranu' vn ^bl vÚ. cyfnf Tim fethiaot cymharo] yr ymrirech hyd yma, ond yn hytrach diffyg dygiad y mater ger bron y bobl yn 'briodol. Y mae1 y croe,saw a.'r brwidfryd:ed.d a pha. rai yr ydym einl dau wedi cael ein derbyn yn yr holl eglwysi, yr ydym. wedi ymweled a hwy yn dystiolaieth sicr 0 blaid yr hyn a, (ldywedwn. Dyddl Mawrth, Medi iofed;, yr oeddem yn cyfarfod fel Pwyllgor y Gronfa yn Llandrindod. Cyfarfyddasom yn.y lie hwnw a'r Parch. 0. LI. Owen, Porth, ac add a wodd ef yn garedig iawn i ddiwyn mater y Gronfa i sylw ei frawd, Mr E. Roger Owen, Llundain, yr hwn hefyd oedd yn aros yn Llandrindod, gyda y canlyniad: boddhaol i ni gael addewid gan, y boneddwr hwnw am .£105 at v Gronfa,. Dyn.a ein rhedd gyntaf a.t sicr- hau yr ^8,000. Prydinawm dydd Tall dilynol, y isfed, gadawsom Lanirl'rindod yn 1jrnven i gych- wyn ar ein gwaith ) n s'r Fvnwv. Yr oeddi swydcioglion v 'ranf;- yn v Cyflm- deb hwnw, sef y Parch. T. ;vs, Sir- howi; a, Mr D. Jones, t'hlnv Vale, wedi l trefnu i ni gael cyfa.rfc'dydd y noson ho no yn Rhymni. Yr oedd un ohooom yn y Graig, a'r llall yn Seion. Ac fe awgrym- odd rhyw frawd yn garedig iawn: fod rhywbeth yn bur arwyddocaol yn y ffaith ein bod yn cychwyn y naill ar y Graig, a'r llall ar Fynyddi Seion. MoUld bynag am hyny, yr oedd; y derbyniad caredig a n nid wyd i, ni gan y cyfeillion yn Rhymni yn peri i ni deimlo. yn berffaith sicr am garedigrwydd y cyf eåUiolli yn Mynavy ac y mae ym deg i ni ycluvancgu 1^1. hn6U,n 2n vn vsbaid vr holl amser v buom- vn v sir -or is crrwt I 0). cir-.n sydd yn bosibl. Ni chanaata goioa is fanylu, ac felly boddlonwn yn umg ar gofnodll yn fyr y symiau a, addlawyd i ni yn mhob lie. Cynrychiola, y ffigyrau hyn yr hyn a addawyd i ni yr adeg yr oedd- ym yn y lleoedidt. Ac felly, nis gallant fed yn gywir i'r hyn a, wneir yn mhob un o'r lleoedd hyny. Y maent yn mhob manl y buom, ynddynt wedi nodi Trysor- ydd ac Ysgrifenydld i'r Gronfa, ac wedi ymgyiTH-rvd ag ymweled a'r holl aelodau yn y gwahanol eglwysi; and y mae y fflgyraui canlynol, fel y maent, ni gredwn, yn galonogol dros ben Seion, Rhymni, eisoes wedi talu 2510, vn, addnvv p\vnm*d! v swrr vn io^d. V • rhvv; o/jt blaen, yn addaw gwneydi 5p etc. Uchdir, New Tredegar, wedi talu rhyw 2op, yn myned i. wneyd hyny yn 5op. Cwmsyflog yn addaw gwneyd 2 op. Moriah, Rhymni, wediii talu 68p, yn addaw gwneydi 105P. Saron, Tredegar, yn addaw 5op at y swm oedd wedi ei dalu yn flaenorol. Sirhowi yr un modd, Troedrhiwgwair yn adda.w 2 op. Penmaini wedi adl11aw i2p 10s, yn go- lygu gwneyd, man lleiaf, 30P- Mynydd Islwyn wedi addaw lSP, yn golygu gwneyrll 30P, man lleiaf. Trecelyn yn adJIaw iop, a,c yn gobeith- io gwneyd 2 op. Salem;, Treiyn, yn addlaw ipp, ac yn gobeithio gwneydl 2op. Tabor, Maesycwmwr, yn addaw 3cp. Mynydd Seion, Casnewydd). wedi gw-nevd ,1? T\. X-Il, m^vn^d' 1 r hwnw yn xoop. Abertileri yn addaw gwneyd 6op. Berea, Blaenau, yn adda.w 3op, go- beithiant allu gwneyd 5op. Bethesda, BrynmawT, yn: addaw 20p, ac yn hyderus y gwneir liawer yn rhagor. Rehoboth, Brynmawr, yn adldiaw 63P, ac yn benderfynol o ychwanegu liawer jetot at y swm Thwnw. Libanus, Pontygof, yn addiaw 2oop. Saron, Ebbw Vale, 2oop. Victoria,, 2op. Carmel, CendJ, yn addaw 3op, yn myn- ed i.wneyd ymdrech ii sicrhau 5op. i^benexer, Pontnewyuydd, kJP, yn sicr o wneyd ychwaneg. Abersychan, 5p. c fe wneir ychwaneg yno. Dyna, yn frysiog, ganlyniadau ein hym- weliad a, Mynwy, ac y mae, ni gredwn, yn galonogol dros ben. Yr yidtym yni y cyf- amser hefyd! wedi dierbyn. addewidion am y swm 01 £200 Gyfundeb Lleyn ac Eifion- ydd, ac y mae Trysorydd Cvfundeb Mon wedi talu cyfra>nitad 0^16 at swm rhag- orol y mae. y sir wedi wneyd yn barod. Bydd genym; yr wythncs nesaf adroddiad o'n hymweliad ag eglwysi y Rhondda, a rhanau' ereill yn Nghyfundeb Dwyreiniol Morganiwg. O. L. Roberts, J. Towyn Jones, • Y sgrifenyddion.
--0--II SAid-'.M, PENMAIINMAWR.
--0-- SAid-M, PENMAIINMAWR. Cynhaliwyd cyfarforl pregethu felyn- ydid'ol yr eglwys uchod, Mawrth, a Mercher 24ain a'r 25ai.n1 cynfisol. Pregcthwyd i dürfeydkI enfawr gan ddau "o feibion yr eglwys, sef y Parchn. H. Seiriol Williams, Pontardulais; ac R. Gwyifa Roberts, Llanelli.
-:0:-ABERSOCH, PWLLHELI.
-:0:- ABERSOCH, PWLLHELI. lau a Gwener, y 2 6ain a'r 27a,in cyn- fisol cynhaliodd yr Annibynwyr ym,a"'f'll cwrdd pregethu blynyddol. Y gwahodej- edigion. eleni oedUynt y Parchn,. R. Gwylfa Roberts, Llanelli; D. Adams, B.A., Lerpwl; a.'r Hybarch Dr. O. Evans, Lerpwl. Cafwyil oedfaon y cofir yn hir am danynt. Yr oeddi gan y cenhadon genadwri i'r oes, a, chafwyd prawn on am- hvg mai dynion Duw oeddynit; yn deall arwyddion yr ana..serau, yn: siarad rhy- bU11ldion difrifol i ochelyd dilyn y llu- aws ar y goriwared. Kenrl'th fyddo vn dilyn.. Lleyn.