Y Gwladgarwr

CORA U GAF COCH. MR. GOL. ,-Oof gan eich darllenwyr i lith ymddangos ychydig wythnosau yn ol dan y penawd uchod, ac y mae yn debyg i'r llith beri cryn ofid i rai pobl, ond ai tybed fod yn rhaid i Luther gywilyddio o'i herwydd, gan fod yr hybarch Gwron Dar wedi dyfod allan a'i holl nerth i geisio dweyd mai anwir- edd oedd llith Luther yn nglyn a chor y Bedyddwyr? Ond beiddia ddweyd eto yr hyn ag y mae wedi ei ddweyd o'r blaen ac i goroni y cyfan, cadarnheir yr hyn a ddy- wedodd Luther gan y Gwron yr wythnos o'r blaen, oblegyd dywed fod Luther yn dweyd "fod clod yn ddyledus i'r ddau ar- weinydd cyntaf." Yn awr, gan fy mod i wedi dweyd hyny ac yntau yn cyfaddef hyny trwy y frawddeg hono o'i eiddo Gwir eto," beth ddylai fod yn gyferbyniol i'r cyntaf gan y Gwron, ai nid ail, yn ol rhediad ymadrodd a rheswm ? 0 ganlyniad, nid yw efe wedi bod yn ddigon gofalus wrth ysgrifenu ei lith yn fy erbyn. Dywed hefyd fod fy mod wedi myned oddiwrth y si i'r gweithredol;" na, nid oes dim o'r fath beth yn fy llith, frawd. Paham na fuasai Gwron Dar, os yn alluog, yn dosranu fy llith cyn ymddangos ar y llwy- fan wasgyddol o flaen y cyhoedd i geisio dweyd mai anwiredd oedd. Ai nid brawddeg nacaol ydyw "os felly," -wron? Barned y byd rhyngom. Dyma y frawddeg sydd gan Luther ar ol dweyd fod y "si ar led," a pha weithredol sydd yn y frawddeg "os felly ac ai nid nacaol ydyw y brawddegau hyn eto o'i eiddo Ai tybed fod y ddau arweinydd o Mountain Ash yn myned i'r maes yn erbyn eu gilydd ? Os ydynt, synwn ni fawr na fyddant yn bur gyfartal." Beiddia Luther twron Dar, ac un dyn arall sydd efallai a'i wybodaeth yn fwy eang yn nghylch ansodd- eiriau yr iaith Uymraeg, i'w droi yn ol yn yr hyn ag y mae wedi ei ddweyd. Ond yn nghylch y "si," onide ? Beth am hyny, meddech, ai ni fu y "si ar led?" Naddo, meddai Gwron Dar; do, meddaf finau, a gallaf brofi hyny yn rhwydd. A ydyw "wron Dir yn cofio y tro diweddaf y bum, yn ol ei dyb ef, yn ei dy ? Dyna, Gwron Dir, y very night yr oedd J. James, Mountain Ash, yn y Cap Coch, ac ai ni fu J. James yn arwain y cor y noson hono ar gais T. James o gan- lyniad, beth oedd yn fwy naturiol nag i'r "si fyn'd ar led na bod hyny wedi cymeryd lie yn weithredol, a thueddir llawer i gredu mai yn ol cyfarwyddiadau J. James yr oedd y cor dan sylw yn canu. Peth arall sydd yn llith Gwron Dar yn anwiredd noeth am danaf ydyw ei fod yn priodoli y wedd newydd sydd ar ganu Cap Coch i'r "arweinyddion newydd," na, pell ydwyf o feddwl hyny, a phellach fyth o ddweyd hyny yn fy llith. Naddo, yn siwr, dyma yr hyn ddywedais i, sef Un peth ellir dweyd am ganu y lie hwn yn bresenol, ydyw fod gwedd newydd arno i'r hyn ydoedd." Ai nid oes gwedd newydd ar ganu y Bedyddwyr oddiar mae Thomas James yn y lie ? Cofied Gwron Dar ein bod wedi treulio amryw fly- nyddoedd yn Nghap Coch bellach, a gwyddom ansawdd y canu gan y ddau enwad, ac ail ddywedwn eto fod gwedd newydd arno ond gyda Haw, cofied Gwron, a phawb arall, na ddarfu i mi ddweyd fod hyny i'w briodoli i'r "arweinyddion newydd" o gwbl. Darllened y Gwron y llith eto, a chaiff allan ar unwaith nad wyf wedi dweyd dim sydd yn tueddu i iselhau Thomas Jame3, fel arweinydd, na'r cor dan ei ofal, oblegyd /r wyf yn sicr fod genyf gymaint o barch i'r arweinydd dan sylw, y cor, a'r eglwys y perthyna iddi ag sydd gan y Gwron ei hun, ond yn unig ei fod ef yn aelod a minau heb fod. Nis gwn paham na fuasai Gwron Dâryn gosod yn iawn yn ei lith yr hyn a briodolir i'r U ar. weinyddion newydd genyf fi, os nad cywilydd oedd arno gyfaddef fod pethau felly wedi cy- meryd lie. Dywedwch eich bod yn credu eich bod yn adwaen Luther yn dda; dichon eich bod i raddau, a beth nesaf, wys ? Parch mawr iddo fel y cyfryw, onide ? Na, na, rhaid cosbi pechod hyd yn oed yn Luther. Dywedaf finau yn ngeiriau y diwygiwr Luther ei hun—" Cefais y gosb hon a'r dianrhydedd hwn am ddweyd y gwir a dim ond y gwir;" felly yma, dweyd y gwir fu yn foddion i Gwron Dar i roddi y cy- meriad o gelwyddwr i Luther, Cap Coch. Cofied mai nid yr un person sydd ganddo yn awr ag oedd ganddo ychydig amser yn ol, pan y gwerth- wyd rhai, a chofied hefyd nad oes gymaint o wlybaniaeth o dan het Luther ag y mae efe wedi ei feddwl, nac ychwaith gymaint o wynt yn perthyn iddo ag sydd yn rhai ag y gwyddom am danynt heb fyned yn mhell. Cofiwch fod yn Luther ddigon o hunanymwadiad i adnabod ei hun a'i le mewn cymdeithas, ac na wnaeth erioed werthu ei frodyr pan yn nghanol brwydr; felly, fe wel y craff nad gwiw dal ar bob gair, er mai twron Dar sydd wedi ei ddweyd. Dichon pe buasai bys gan y Gwron yn y fusnes gyda Luther, buasai pob peth yn iawn, ond gwrthod- ododd Luther help ganddo a dichon y gwada Gwron hyn, ond gwyr fod hyny yn ffaith an- wadadwy. Rhag i Gwron Dar feddwl fod gan Luther ddim yn ei erbyn, dywedaf eled rhag ei flaen gan wneyd daioni hyd ag y mae yn ei allu, a chaiff ei wobr yn y pen draw. Drwg genyf na fuaswn yn y llith hwnw yn hysbysu beth achosodd i D. E. Coleman, Mountain Ash, ddyfod i arwain cOr yr Annibynwyr, nid unrhyw an- nghydfod rhyngddynt a Thos. Samuel, ond am- gylchiadau teuluol-y wraig yn glaf-oedcl yn peri iddo roddi y cOr i fyny, ac nid dim arall.— Yr eiddoch, LUTHER.

AT YSGBIFENYDD EISTEDDFOD LLANTEISANT. SYR,—Boed hysbys i ti breswylydd y Bwth na chefais i wobr erioed am englyn o dan feirniadaeth Glanffrwd, ac hefyd nad anfonaia englyn i gystadleuaeth o dan ei feirniadaeth erioed, ac ni wnaf hyny byth, tae fater am hyny. Felly, ti weli dy fod wedi camsynied dy aderyn. W. K. THOMAS.

Cyfarfod Glowyr ^yn Nghwm Rhon- Dydd Llun diweddaf ymgynullodd canoedd o lowyr y Cwm yn nghyd mewn cyfarfod gynal- iwyd ar lechwedd y mycydd, uwchlaw hen Westdy y Pandy, Tonypandy, i ystyried ym- ■ ddygiad perchenogion tilofa Blaenclydach tuag at eu gweithwyr. Y mae yn arferiad yn lofeydd y glo tai i dalu y gweithwyr yn bythefnosol, ac nid draw bob bythefnos a pay bob mis, fel y gwneir a gwyr y glo ager. Dywedir nad oes ond dau bwll, allan o bump ar ugain, sydd yn eithriadau i'r rheol hon. Dechreu Mawrth rhoddodd Cwmni Dur a Haiarn Trefforest rybudd y buasent, ar ol diwedd y mis hwnw, yn talu y glowyr yn Blaenclydach (hwy yw perchenogion y lofa) bob mis. Am resymau ydynt yn ddealladwy i bob glowr, gwrthododd y gweithwyr dderbyn yr arnodau hyn, a'r can- lyniadyw eu bod allan oddiar ddechreu Ebrill. Honant, a chefnogir hwy gan bawb glowyr, nad oes gan y perchenogion hawl i wthio yr amodau hyn arnynt heb iddynt yn gyntaf gael eu pasio gan y Bwrdd Cyflafareddol yn Nghaerdydd yr hyn sydd yn eithaf teg. Yn y cyfarfod dan sylw, traddodwyd areith- iau galluog gan amryw lowyr, a chan Mabon, yn erbyn gormes y perchenogion yn ceisio dwyn i ymarferiad gynllun mor annheg heb ym- gynghori a'r Bwrdd yn Nghaerdydd. Cefnog- wyd ymddygiad gweithwyr Blaenclydach gan y cyfarfod, ac addawsant gyfranu tuag at eu cynaliaeth cyhyd ag y byddai iddynt wrthsefyll yr annhegwch hwn.-Hen LalOr.

Eisteddfod Siloam, Gyfeillon. Cynaliwyd yr wythfed gylchwyl hon yn Nghapel Siloam, dydd Gwener y Groglith, o dan lywyddiaeth Marthon, Ysw., Ponty- pridd. Beirniad y canu ydoedd Mr. Thos. Williams (Eos Dyffryn), Llundain y rhydd- iaeth a'r farddoniaeth, yn nghyd ag arwain gwaith y dydd yn mlaen, Watcyn Wyn. Cipiwyd y prif wobrwyon am ganu y solo, gan Myfanwy, Mri. Daniel Morgan, Ystrad- gynlais; Evan Alexander, Cwmgiedd a Stephen Owens, Porth. Glee Party Llwyn- ypia, dan arweiniad Mr. Daniel Morgan, a gipiodd y wobr am Dewch, dewch i'r gad.' Dau Obeithlu ganodd Mae groesaw i bawb a ddel," goreu, Siloam a dau gor gystad- leuodd ar y "Reqneim" (Parry), a chafodd c6r Blaenllechau y wobr. Mrs. Jane Davies, Glan y Bad, gipiodd y gwobrwyon am areithio yn fyrfyfr. "Rhygliad" oedd y testyn. Methodd y pump arall ddweyd beth oedd ystyr y gair. Mrs. Davies enillodd hefyd ar adrodd "Edryeh fry," yn nghyd ag areithio ar "Lygredigaeth yr oes." Homo Ddu gipiodd y wobr allan o 14 o ymgeiswyr ar y gan ar Gadair wag y teulu." Wm. Williams enillodd ar y g&n oreu i Ysgol Bwrdd Trehafod. Credadyn (sef Dyfed- fab, Caerdydd) a gipiodd y lp. Is. am y bryddest ar "W ahaniad yr Iorddonen" allan o saith o ymgeiswyr. Carnelian enill- odd ar yr englyn i'r Rhyfelfarch allan o ddeuddeg o ymgeiswyr. Danfonwyd pump traethawd i fewn ar "Ddynion hynod y Beibl," a ddeunaw ar Wyrthiau Crist." Cystadleuaeth ardderchog oedd y ddwy ledegfa hon, ond cipiwyd y ddwy wobr am y ddau destyn gan Mr. Beriah Evans, Ysgol Bwrdd, Llangadog. Cafwyd eisteddfod dda iawn o'r dechreu i'r diwedd, a chynulliad da o bobl yn y cyfar- fod dau o'r gloch. Yn yr hwyr cawsom gyngherdd rRagorol, ac ni a hyderwn fod y pwyllgor wedi eu digolledi yn eu hantur- iaeth. -Simeon.

Eisteddfod Pentre, Ystrad Rhondda. Cynaliwyd yr eisteddfod hon dydd Llun y Pasg. Llywydd ac arweinydd yr eisteddfod oedd Nathan Wyn. Canu yn unig oedd yn gystadleuol yn hon, ac felly nis gallem ddys- gwyl rhyw lawer o feirdd na llenorion yma y tro hwn. Ni obeithiwn y gwel y pwyllgor yn dda gyfnewid erbyn y tro nesaf. Wedi anerchiad byr gan y doniol lywydd, awd yn mlaen yn y drefn a ganlyn ;-— Canu, Dim ond cludydd arfau, pump yn cystadlu goreu, Mr. William Evans, Penygraig. Canu, Eto mae lie," naw yn cystadlu; goreu, Miss Sarah Powell, Penygraig. I Canu, Ymadawiad y cenadwr," dau Obeithlu ddaeth yn mlaen; goreu, Carmel, Treherbert. Canu, "Dewrder Livingstone," naw yn cystadlu goreu, Mr. D. Davies, Treherbert. Canu, "Pebyll yr Arglwydd;" gwobr, 8p.; pump cor yn cystadlu goreu, cor y Ton. Felly terfynwyd cyfarfod y boreu, mewn trefn a hwyl. CYFARFOD PRYDNAWN. Dechreuwyd hwn am 2.15 o'r gloch trwy gael can, Paid byth ag annghofio Cymru dy wlad," gan Mr. D. Davies, Treherbert. Yna cafwyd cystadleuaeth ar ganu Cledd fy nhad," gwobr, 5s., naw yn cystadlu; goreu, Eos Glan Teifi. Yn nesaf daethpwyd at ganu Clyw, 0 Dduw, fy llefain," gwobr, 4p., chwech cor yn cystadlu rhanwyd y wobr rhwng cor Blaenllechau, a Siloh, Pentre, Ystrad. Canu, Datod mae rhwymau caethiwed," chwech cor yn cystadlu goreu, cor Blaen- llechau. Cafwyd eisteddfod dda o'r dechreu i'r diwedd, a chyngherdd rhagorol yn yr hwyr. -Gohebydd.

Eisteddfod Llanilltyd Fardre. Cynaliwyd yr eisteddfod hon dydd Gwener y Groglith. Llywydd, y Parch. E. Roberts, Pontypridd. Beirniad y canu, Mr. Wm. Phillips (Gwilym Cynon), Aberdar y cyfan- soddiadau, y Parch. Hugh Williams, Llan- illtyd Fardre yr adrodd a'r darllen, Parch. T. Griffiths a Mr. John Rees, Llanilltyd Fardre. Wedi cael anerchiad gan y llywydd, awd yn mlaen fel y canlyn :—Canu "Cawn fyn'd adre' 'fory," naw yn cynyg, goreu, R. Evans, LIanilltyd adrodd Yr arferiad at- gas o grochboeri yn nhy yr Arglwydd," chwech yn ceisio, goreu, Wm. Miles, Rhyd- felen; canu "Morfa Rhuddlan;" pump yn ceisio, goreu, E. Hughes, Llanilltyd beirn- iadaeth yr englyn i'r Blwch Hal en," goreu, Carnelian canu y deuawd The minute gun at sea," tri yn cynyg, goreu, W. Morgan, Cymer, a'i gyfaill; beirniadaeth y traethawd ar "Hanes Samson," goreu, D. Lewis, Efail- isaf; darllen ar y pryd, pymtheg yn cynyg, rhanwyd y wobr rhwng Wm. Thomas, Cross Inn, a J. Chubb, Llanilltyd canu Y bach- gen dewr," pedwar yn cynyg, goreu, John Richards, Gelynog; beirniadaeth y Denillinn i'r pump glowr yn Nglofa Tynewydd cyn eu rhyddhad, goreu, "Gwyliwr," sef Mr. E. T. John (Ieuan Dyfed) Merthyr Tydfil; i'r goreu am adrodd "Fy mam," rhanwyd y wobr rhwng M. Davies a merch fychan arall canu "Molwch yr Arglwydd (Dr. Parry), un cor yn cystadlu, sef Efailisaf, ac yn deilwng o'r wobr. CYFARFOD DAU O'R GLOCH. Anerchiad byr gan y llywydd; can agor- iadol gan Mr. J. Richards; canu Mair Magdalen," i ferched, goreu, M. J. Williams, Holly Bush; beirniadaeth y traethawd ar "Ddiogi a'i ganlyniadau," goreu, D. Jones (D. ab lolo), Merthyr cystadleuaeth gorawl i gor o blant, Teilwng yw yr Oen," un cor yn ymgeisio, sef cor Efailisaf, ac yn deilwng o'r wobr; adrodd "Y dymhestl," rhanwyd y wobr rhwng S. Davies, Groeswen, a G. Jones, Gwaelodygarth. Beirniadaeth ar y farwnad i Mrs. Mary Jones, Lluest Farm, goreu, A. Williams (Elianwyson), Lan y Bad; canu "So rapid thy course is" (Judas), goreu, W. Morgan, Cymmer; canu "Difyr- wch Arglwyddes Owen," Ann Rees yn unig a gynygiodd, a chanodd yn deilwng o'r wobr areithio difyfyr,. goreu, Daniel Owen, Cwm- ogwy cystadleuaeth gorawl Molwch yr Arglwydd (D. Jenkins), un cor yn cynyg, ac yn teilyngu y wobr, sef Efailisaf. Yn yr hwyr cynaliwyd cyngherdd dan lyw- yddiaeth Mr. Moses Powell, Porth. Cymer- wyd rhan ynddo gan Mrs. Jones, Treforest; Miss A. Rees, Gelynog Mr. W. Morgan, Cymmer, ac amryw ereill o'r ardal. Prif arwr y cyngherdd oedd Gwilym Cynon, yr hwn a gafodd gymeradwyaeth uchel. Cyfeill- iwyd ar y perdoneg gan Miss Clara N. Davies, Canton, Caerdydd. Cafwyd cyngherdd da dros ben.-T. Williams.

G EN ED 10A ETH. Dydd Sadwrn, yr 20fed o Ebrill, priod Mr. John Thomas, Ysgrifenydd Eisteddfod Caerffili, ar fab, a gelwir ei enw ef Idris. PRIODAS. Ebrill 18fed, yn swyddfa'r cofrestrydd, Merthyr, Mr. Francis Matthews, Trecynon, a Miss Gwladys Jones, unig ferch Mr. Meurig Jones, Green Dragon Inn, Aberdar. MARWOLAETIIAU. Ebrill 25ain, yn 46 mlwydd oed, ar ol cystudd maith a thrwm, Mr. David Williams, grocer, Gadlys-street, Aberdar. Claddwyd ef dydd Sadwrn canlynol, pryd y gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch. R. Morgan, Bethel. Gadawodd weddw a saith o blant i alaru ar ei ol. Ebrill 29ain, yn 12 mlwydd oed, ar ol pythef- nos o gystudd trwm, Evan Walter, mab ieuangaf Mr. Evan Griffiths, surveyor, High Street, Aberdar. Ebrill 24ain, yn 69 oed, ar ol dyoddef cystudd trwm am amryw flynyddoedd, Mr. William Williams, Werfa Farm, a pherchenog y Glan- cynon Foundry, Aberdar. Claddwyd ef y dydd Sadwrn canlynol yn mynwent Eglwys y Plwyf, sef St. John, pryd y gweinyddwyd gan y Parch. J. W. Wynne Jones, ficer. Yr oedd y trengedig yn un a berchid yn fawr gan bawb.

Darllenwch, Ystyriwch, a Chredwch yr hyn sydd Wir. GWILYM EVANW QUININE BITTERS, NEU VEGETABLE TONIC„ Y Feddyginiaeth oreu a ddychymygwya: ac a ddyfeisiivyd ei' cryfhau y cyfansoddiad a phuro y gwaed. Y MAE y Bitters hyn yn hollol lysieuol, ac yn cynwys chwerw-lysiau a melua- lysiau wedi eu haddas gymysgu, sef Quinine, Sarsaparilla, Saffron, Lavender, Burdock, Liver. wort, Gentian Root, &c. Mewn gair, y mae bron bob llysieuyn a gwreiddyn gwerthfawr yn v feddyginiaeth ryfeddol hon, ac y maent wedi sael eu parotoi ar ol llawer o fyfyriaeth yn y modd goreu er eu perffeithio i fod yn wellhad lifethiant at y doluriau canlynol: (1). Gwendidau o bob math yn ymddangos fel unneu ragor o'r anhwylderau canlynol—iselde? ysbryd, nervousness, curiad y galon, chwysu teimlad blmedig a chysglyd, y gwaed yn rhuthro yn ddisymwth i r gwyneb, llewygon, teimlad o bwysau ar y chest, poen ar y chesty poen rhwng yr ysgwyddau, diffyg anadl, phlegm, y gwaed ym. ton^pesweb, a thueddiad at y darfodedigaeth (2). Diffyg treuliad a'i ganlyniadau, sef gwael- der cyn bwyd, trymder anarferol ar ol bwyd, diffyg archwaeth at fwyd, yr ystumog yr chwyddo trwy wynt, yr anadl yn drwm, genaa yn sycli ac yn boeth, brathiadau disyir wth yn yr ochr, y plenrisy, yr afu yn afiach, thrwy hyny yn achosi y clefyd melyn, poen groes l r llygaid, ac ysgafnder yn y pen. (3). Trwy effaith y Sarsaparilla a'r Burdoo ar gylchrediad y gwaed, y maent yn hynod effeithiol at y blast neu'r awelon, gwynegou. ystyffdra y cymalau, y croen yn bigog ac anes. mwyth, a phob math o ddistemper yn y gwaed*, Y mae tystiolaethuu pwysig yn cael eu derbyn y 11 yn barhaus. Cyhoeddir pump yn unig o'r lluawa. Gellir cael pob hysbysrwydd trwy ysgrifenu at y perchenog. Os bydd rhywun yn amheu gwirionedd y can. ynol, dymunir arno ysgrifenu at yr enwau 6{, roddir yma. a T, December 14th, 1576. JJEAR SIR,—I have been suffering severely for B- J IU™0 with indigestion and nervous debility and their attendant inconveniences. After trying numerous remedies (to no purpose) I tried your Quinine Bitters, and the result is I am now &- healthy man. Had I tried it sooner. I believe 1 should have escaped many restless Lights and, many pounds in money. Publish this for the- benefit of others.—Address—THOMAS REES, De- corator and Valuer, Forester's Aims Hotel, Llan- elly, late of Fishguard. Old Globe, New Dock, Llandly, May 24th, 1876. ANWYL SYR,— Dymunaf hysbysu i chwi fy mod wedi cael fy Hwyr iacliau trwy gymeryd eich Quinine Bitters. Yr oeddwn wedi myned bron yn rhy wan l gerdded, ac yr oedd y chvyf ar fy mraicb" on Llanelli a'r ar'cfeoeclct^ arwain*?/ er achub fy mywyd; ond trwy gymeryd y Bitters, yr ydwyf yn awr wedi gwella, ac yn gweithio bob dydd. Rhoddaf fy enw yn llawn, fel y gallo ereill gael manylion pellach oddiwrthyf' os mynant.—Yr eiddoch, yn barchus, GRIFFITH WILLIAMS. Dylaswn ddweyd fy mod wedi bod dair blyneddi heb weithio ond ychydig. 7 Cambrian-street, Llanelli. SYR,—Mewn geiriau byr, dymunaf ddweyd fy mod wedi cael llesad PARHAUS trwy gymeryd eich "Quinine Bitters." Rhyfedd yw eu heffaitb Blinwyd fi beunydd gan boen anferthol yn f mhen, weithiau uwchben y llygaid, w ifrbiau yn y ochrau, a phryd arall yn curo fel morthwyl, fel ag yr oedd ofn arnaf ddilyn fy ngalwedigaeth ar ber y t £ Poen yn fy hips a rhwng fy ysgwyddau, gwendid mawr. Dim awydd na bias at fwyd, on ar brydiau anamserol. 0 r diwedd cymerais eic Quinine Bitters," ac yr ydwyf wedi fy Ilwy wellau. Cyfrifir eich "Bitters" yn ddrud, om gallaf yn awr ddweyd yn ddiofn mai dyna 1 moddion rhataf a'r goreu a gefais erioed. Gal neb yn gydwybodol ddyoddef poen heb dreio hwn. —ROBERT GUY, Builder. The Grand Hotel, Brighton, July 28th, 1876. DEAR SIR,—I feel it is my duty to the public aDd yourself to inform you that I have derived immense benefit from your Quinine Bitters Vegetable Tonic. I have been for some months victim to headaches, pain in the back, and I believe a general derangement of the liver. I am happy to say I now feel well, but take a dose of your "Bitters" occasionally when my appetite fails.— Yours faithfully, ROBERT FOSTER. Ruthin, Awst 15fed, 1876. SYR,—Yr wyf wedi derbyn lies mawr oddiwrth eich Quinine Bitters. Bu'm yn cael poenau an- nesgrifiadwy yn fy mhen a'm danedd, yn cael ei achosi (meddai'r Doctor) gan fy ystumog. Yr oedd v bwyd yn gwasgu cymaint fel yr oedd arnaf ofn bwyta dim. Yr oedd y gwynt yn fy ngofidio, bias caa yn fy ngenau, yn enwedig yn y boreu, fel bwystl. Yr oeddwn yn hala haner fy amser yn ygwelj trwy wendid, ac feallai ychydig iselder ysbryd. Cymerais ddwy botelaid o'ch moddion, ac yr ydwyf yn awr yn teimlo yn gryf a diboen.- Yr eiddoch, Mr. Gwilym Evans. JANE S. THOMAS. BYDDED HYSBYS I BAWB. (A.) Nid ydyw yn bosibl dodi'r holl gyffeiriau sydd yn y feddyginiaeth hyn mewn PILLS. (B.) Y mae y pris mor isel ag y gall fod, oa cymerir i ystyriaeth brinder y Quinine a'r Sar- saparilla. (C.) Gellir gweithio beunydd fel arfer heb un annghyfleusdra, ac nid oes perygi anwyd, ond yn hytrach y mae yn atal anwyd. (D.) Y mae y Bitters yn cryfhau y rhan neu'r aelod o'r corff sydd yn wanach, ac felly yn fwy agored i heintiau ac afiechyd nac arferol, a dylid cofio fod bron bob math o BILLS yn gwanhau y o-yfansoddiad ac yn aflonyddu y cylla. (E.) Nid Quinine Wine, na Tincture of Quinine, nac unrhyw gymysgedd arall o eiddo y Druggist ei hun, ond "Evans' Quinine Bitters" mewi potelau 29. 9c. a 4s. 6c., a'r enw "Gwilyr Evans, Ph.C., M.R.P.S.wedi ei ysgrifenui Stamp y Llywodraeth heb hyn, twyll a ffuj iad ydynt. ( Ar werth yn mhob tref, neu yn direct bo. man o'r wlad oddiwrth y perchenog- MR. GWILYM EVANS, Pharmaceutist, Llanelly. D.S.-Os na eIlir caeI y "Bitters" heb dr fferth, ysgrifener at y Perchenog. 163l

methir cyrhaedd f nod wedi aneln y bwa yn "briodol. Hedd a hawddfyd i edmygwyr gwir- ionedd a chyitawnder, a llyn llosgedig cenfigen i'r sawl a hoffa gynhwrf. J'WNC Y DWYRAIY. Os ydyw parotoadau yn arwyddocau fod rhyfel yn agos, fe welir digon o hyny yn y cylchoedd milwrol. Pob manylder a gofal yn cael ei ym- arfer, a'r catrodau yn cael eu had-drefnu a'u llenwi i fyny yn eu nifer er bod yn barod i waith. Y eadfridogion a'r milwriaid yn derbyn gorchymynion a chyfarwyddiadau dirgelaidd pa fodd i wneyd a beth i wneyd. Gwirfocldolwyr yn ymuno a'r byddinoedd sefydlog wrth y can- oedd, ac mewn rhai amgylchiadau mae cwmniau cyfain o wirfoddoliaid Cymreig wedi datgan eu parodrwydd i gyflawni dyledswyddau gwarch- -odol gartref neu oddicartref, yn ol fel byddo yr awdurdodau milwrol yn gweled yn oreu. Dynion, a chalonau fel y sir y preswyliant ynddi, sef Callestr, *a digon a benderfyniad a dewrder i amddiffyn y faner, a dal i fyny urddas y Uoron Brydeinig, a chadw anrhydedd y wlad a gynabyddir yn feistres y m6r. Er mai rhyfel a gefnogir, mae yn dda genyf feddwl nad yw meibion 'wlad y Cenin ar ol yn dangos eu teyrngarwcli i Victoria a ffyddolndeb i'r Llywodraeth. Nid hapus genyf ymclrin a'r pwnc, am ei fod dipyn yn rhy boeth, er fy mod yn hoff o bwt o ryfel bapyr, ond hoffusaf genyf heddwch na chelanedd a gwaed,—dystawrwydd yn hytrach na thrwst rhuad magnelau a swn tincian arfau. EISTEDDFOD LLANRWST. Mae yn wybyddua i lawer fod Eisteddfod y Cymry i gael ei chynal yn Llanrwst y tri diwrnod cyntaf yn Awst yn y flwyddyn lion. Mae rhestr y testynau a'r gwobrwyon wedi eu trefnu, a'r beirniaid ar y gwahanol destynau wedi en penodi, a rhaglen wedi cael ei argraffu, fel nad oes un cyfnewidiad yn angenrheidiol fel y rhaid cael ail argraffiad. Y gwobrwyon barddonol a thraethodol yn agos cant punt, a'r gwobrwyon ereill yn agoshau at hyny. Beth bynag am hawl gorsedd i gynal Eisteddfod Llanrwst, mae yn ddigon tebyg y cynelir hi yn berffaith lymreig, am na chyflogir cymaint ag un Sais i wasanaethu yn yr wyl. Bendith ami, meddaf, am na fydd yno neb o'r fiddlers Seisnig, ys dywedai Cynddelw, i fwyta'r brasder.- Yr eiddoch, CYMRO GWYLLT.