Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Beirniadaeth Eisteddfod Siloh,I…
Beirniadaeth Eisteddfod Siloh, I Maesteg, Gwener y Groglith. Traethawd ar Ddubenion y Gwyliau IuddewigP Derbyniwyd pump o draethodau, sef eiddo Gomer, Ezra, Tomos Tomos, Morde- cai, a John o German. Gomer -Holwg ieueogaidd sydd arno ef fel cyfansoddwr. Cyffredin yw ei arddull. Gadawa aoirvw wyliau yn ddisylw; ac ychydig o cleani a deflir ar y rhai a drinir gandio. Ezra—Ysgrifena yn weddol daiwall. Rhoida lawer o eglurhad ar rai t'r gwyliau, ond a heibio i rai ereill yn frysiog. Gwna ieuo yn annghydmarus weithiau; buasai yn well traethu ar W. 1 v Newydd Loer a Gwyl yr Udgyrn yn hollol ar wahan oddi- wrth eu gilyrtd, a dyfod a'r man wyliau i mewn rywle tua'r diwedd, ac nid yn nglyn a Owyl y Cymod. Eto, mae llawer iawn o cagoriaethau yn perthyn i'w draethawd. Mordecai.—Anhawdd gwybod beth i'w. dd"evd am gyfansoddiad fel hwn. Ni welsom rtdim erioed yn debyeach i Brofied- ydd Ysgrythyrol y Plirch. J Hughes, L'er- pwl Uynw^sa fwy o adnodau na'r holl draethodau ereill yn nghyd. Ein teimlad yw y buasai yn well cymeryd Beibl yn sylfaen, a chodi yr adnlad a'i ymadroddion ei bun gos-d allan ffeithiau ysgrythyrol mewii gweriu fwy eglur a thraethodol. Tomos Tomos.—Traethawd cynwysfawr wedi ei ysgrifenu yu drefnus a darllenadwy. Mae y rhagarweiniad yn dda, a'r sylw a wna o'r gwahaniaeth a fodola rhwng Gwyl y Saboth a'r gwyliau ereill yn beth nad yw UIl o'i gydymgeiswyr wedi craffu arno. Pe buasai wedi manylu mwy ar y gwyliau, buasai yn debyg o gyrhaedd y fuddugol- iaeth. John o German.—Ymddengys i ni fod John wedi tybied ei fod yn cystadlu am bymtheg punt ac nid pymtheg swllt, neu ynte yn credu y gwirionedd hwnw, sef fod yr hyn sydd yn werth i'w wneyd yn dda. Beth bynag, ysgrifenodd un-ar-bymtheg o dudalenau, a phob un o'r tudalenau hyny yn gymaint, o ran hyd a lied, a dwy o foolscap cyffredin. Un bai yr ydym yn gael arno yw ei waith yn tori geiriau ar derfyn y llinellau yn hater sill, neu lyth yren ddyblyg ac nid yw hwn ond bai di- bwys. Mae yn gyfansoddwr galluog, ac y mae ei draethawd yn bobpeth y gallwn ei ddymuno ar y gwyliau laidewig. Trueni Z3 fod cyfansoddiad mor rhagorol yn myned am bris mor isel. Hyderwn y tyr gwawr -(}yn hir ar fasnach a llenyddiaeth yn Nghymru. Gwobrwyer John o German. Traethawd ar "Hanes y Profficyd Jonah Daeth i law bump o. draethodau yn dwyn y ffugenwau Milton, Myfyriwr Ieuanc, Lord Byron, John Bach, ac Amittai o Gath-Hepher. Hilton.—Ysgrif fel wedi ei gwneyd yn weddol ddiwall; ond nid yw ei chynwys- iad ond ysgafn ac arwynebol mewn cymhar- iaeth i eiddo ei gydymgeiswyr. Myfyriwr Ieuanc.—Mwy tebyg i ddar- lith nag i draethawd. Gwna ormod o ddefnydd o'i anwylair—" dacw fo." Cy- mysga y rhagenwau meddianc4 unig a lluosog. Ond y mae yn olrhain hanes Jonah yn gyson a manwl. Lord Byron.—Y mae gan hwn draeth- awd trefnus a darllenadwy; ond nid yw wedi myned ar ol yr anhawsderau a gyfar- fyddir yn hanes Jonah mor egniol a manwl ag y mae ereill yn y gystadleuaeth wedi gwneyd. John Bach.—Ymddengys i ni fod rhyw- beth yn honiadol yn arddull John. Gellid meddwl ei fod wedi darllen yn hynod o ehelaeth. Gwna gamsyniadau yn ei gyf- eiriadau weithiau; er engraifft, sonia am Sycurgus, deddfroddwr Sparta, diamheu mai Lycurgus a feddyliai. Eto, mae gan- ddo draethawd llafurfawr, ac un sydd yn ddios wedi costio meddwl ac ymchwiliad iddo. Trueni na allesid ei wobrwyo. Amittai o Gath-Hepher.—Mae hwn yn feithach nag un o'r traethodau ereill, wedi ei ysgrifenu yn ddiwall, ac yn rhoddi hanes Jonah yn fanwl ac eglur. A yr awdwr i gyfarfod yr holl anhawsderau a gyfarfyddir yn yr hanes ysgrythyrol, a thrinia hwynt a llaw ddeheuig. Er fod traethodau gor- chestol gan y cyfeillion ereill, nid ydym yn petruso i gyhoeddi Amittai o Gath-Hepher yn oreu. .Dau Englfto i "George Herman, Abertawe." Derbyniasom gynyrehion y pedwar can- lynol:—Erato, Saer a fu yn Sir Fon, Gweithiwr, a Llawlif. Erato.—Mae y linell gyntaf ganddo yn rhy fyr o sill; ac nid ydym yn deall ei feddwl yn y geiriau hyn :— Tai am! iawn yw temlau Ner,—o'u trothwy Er traethu cywreinder Y gemydd Saer a fu yn Sir Fon.—Cynredin o ran syniadau; ac y mae y linell hon heb gy- cghanedd— Hardd deml lor yn Silo rydd. Astudied Yagol Farddol Dafydd Morganwg. Gweithiwr.-Englynion cywir o ran cy- jighanedd, Gweddol o ran syniadau. Buasai enw y gwrthddrych yn well yn yr englyn cyntaf nag yn yr ail. Llawlif.—Mas yr englynion hyn ya ddiwall, ac yn well o ran syniadau nag un o'r tri ereill. Ac iddo ef y dyfarnwn y wobr. Can Farivnadol i "William ac Amy Morris, Siloh." Ni dderbyniwyd ond dwy gan ar y testyn hwn, sef eiddo Wyiwr hallt a'i wallt yn wyn, ac Un tyner o dan y tonau. Wylwr hallt a'i wallt yn wyn—Un bai yn hwn yw ei fod yn newid ei fesur. Cof- ied, pan ddywedir "can," fod y pwyll^or yn wastad yn golygu cael yr holl gyfan- soddiad ar yr un mesur. Mewn pryddest, gall newid ei fesur; ond mewn can, mae yn wahanol. Mae ganddo rai llinellau lied wych, ac ereill yn weinion. Un tyner dan y tonau.— Can dda iawn. Yn llawn tynerwch a theimlad. Efe yw y goreu. Pryddest Goffawdicriaeth i'r Diweddar Barch. D. Henry, Penygroes. Derbyniwyd wyth o bryddestau wedi eu harwyddo a'r ffugenwau Urania, Hanibal, Cof, Un a err8 mewn hiraeth, Hen gyfaili yn ei gofio, Un a pharch i'w goffawdwr- iaeth, Myfyriwr llwm i farw, a Llais o dir Moab. Urania.—Camsilleba y geiriau canlynol: —" disymwyth, cwympio, meddau, an- ibynol, gwenyddu, dilychwn pregethau, gwraedd, a breiffion." Defnyddia ym- adroddion anmhriodol, fel Y pur ogoniant hedd, Croth y wreichionen, Mellt yn ddoeth, ac Oes tragwyddoldeb." Defnydd- ia eiriau Seisnig, yr hyn nid yw ganmol- adwy. Mae yn ddifater o'i sigollau yn y geiriau i r, o'i, o'u," ac yn y blaen. Ac arfera ansoddeiriau heb ychwanegu dim at nerth ei linellau, megys Y pur uniawn dichlynaidd dihalog." Ond er fod ganddo luaws o wallau, ceir rhai llinellau cryfion a barddonol yma a thraw drwy y bryddest. Hanibal.-Paham y darfu iddo syrthio mewn cariad ag enw mor waedlyd ? Mae yr olwg gyntaf ar y gerdd hon yn ddymun- ol, wedi ei hysgrifenu yn hardd a threfnus; ond mae llawer o frychau yn ei hanurddo. Nid yw ei odlau yn gystal ag y gallasent fod bob amser:— Disgynai fel Moses dros ael serth y mynydd (ydd), A'i galon yn fflamio gan sel dros ei Arglwydd (wydd) Rhydd withddrych i ferf yn dechreu yn ym:— Ac ymgynhyrfent gyda chwi Ei galon ir egys ton. Cyfarfyddir a'r un syniadau yn olynol:— Cliwyddai'r nefol ddylanwadau Dros ei fynwes ar bob Haw, Fel yr afon dros ei glanau, 'N ymchwyddo dan y gawod wlaw. Eto, Cafodydd i'w deimlad fu'r pur ddylanwadau, Nes chwydao ohono ar droion yn fawr. Nid ydym yn sier fod ei syniadau yn gywir bob amser:- Ei enaid a wisgwyd mewn gwisg o gyfiawnder, Yn glaerwyn, yn ymyl ei orseddfainc ef. Credwn fod dyn yn cael ei wisgo cyn cyrhaedd i ymyl ei orseddfainc ef." Yr hwn sydd frwnt, bydded frwnt eto" ydyw hi arno yr adeg y gwysir ef fr fan hono. Ac er fod ei bryddest wedi ei haddurno a lluaws o ffigyrau, nid ydynt yn cael eu gweithio allan cystal ag y dymunasid. Buasai ychydig o ofal yn gwneyd y gerdd hon yn llawer rhagorach nag ydyw, oblegyd ceir ynddi rai llinellau hapus neillduol. Cof.—Y mae hon yn gerdd naturiol, ac yn Iled lan oddiwrth wallau. Eto, nid oes ynddi ddim yn ddysglaer, ac nid yw yn tynu darlun mor gyflawn o'r gwrthddrych ag y gwna rhai yn y gystadleuaeth. Un a erys mewn hiraeth.—Dygwyddodd amryw o fan wallau arno yntau wrth ysgrifenu ei linellau, ond hawdd canfod mai ffrwyth difaterwch ac nid anwybodaeth ydynt. Nid yw yn son am D. Henry fel gweinidog yn Nghymer a Bryntroedgam, ac nid yw yn aros yn hir gyda'i fywyd, ond brysia yn mlaen at ei farwolaeth. Ym- ddengys y gallasai hwn wneyd marwnad orchestol pe buasai yn cymeryd ychydig ragor o amser, oblegyd mae yr hyn o linellau sydd ganddo yn llawn o farddon- iaeth brydferth a gafaelgar. Hen gyfaill yn ei gono.—Henaidd ydyw ef o ran ei gynllun. Eheda yn ol i Eden a'r cyngbor boreu i gael arweiniad at ei destyn; ond wedi dyfod ato, mae yn ei drin yn dyner a melus. Rhydd ddarlun- iad cyflawn iawn o'r gwrthddrych, ac y mae llawer o'i linellau yr un waed a'r awen wir. Un a pharch i'w goffawdwriaeth.—Dyma bryddest wedi ei hysgrifenu yn hardd a diwall, ac yn llawn teimlad o naturioldeb. Ceir ynddi ambell ergyd sydd yn taro y dagrau o'n llygaid. Yr unig beth ddy- munasem fod yn well yn ei berthynas a hon fuasai ei gweled yn helaethach ar nod- weddion Dafydd Henry fel gweinidog Treulia yr awdwr fwy na haner ei linellau cyn dechreu arno dan y cymeriad o weinid- og. Myfyriwr llwm i farw.—Pryddest yn llawn tynerwch a naturioldebi rMae ysbryd y peth byw yn rhedeg drwyddi o'r dechreu i'r diwedd. Darllenasom hi gyda mwyn- had amryw droion yn olynol; ac oni buasai fod yma un yn dilyn gwahanol nod- weddau cvmeriad y gwrthddrych yn fwy llwyr, baasai yn hyfrydwch mawr genym ei chyhoeddi yn oreu. Llais o dir Moab.—Pryddest faith yn tynu portread byw a chyflawn o'r diweddar Dafydd Henry ger bron ein llygaid. Teimlwn wrth ei darllen mai efe ac nid neb arall ydym yn weled. Mae ei chyd- mariaethau a'i ffigyrau yn newydd a phrydferth. a'i holl linellau wedi eu llwytho a barddoniaeth bur ac anfarwol, yn ol ystyr farddonol y geiriau. Er fod Myfyriwr llwm i farw yn hynod o dda, ystyriwn fod Llais o dir Moab yn llawn cystal o ran ei ddrychfeddyliau, ac yn fwy eyflawn yn ei ddarluniad o'r gwrthddryph, ac iddo ef y dyfarnwn y wobr. Hyn ar air a chydwybod, J. GWRHTD LEWIS. Bargoed, Ebrill 16. 1878
Masnach yr Haiarn a'r Glo.
Masnach yr Haiarn a'r Glo. Wedi teithio tua naw o oriau yn y tren, fel y nodais fy mod yn myned i wneyd yn fy llythyr diweddtif, cyrhaeddais LLTTNDAIN cyn gostwng haul; ond nid oedd neb yn cychwyn i'r Senedd, gan fod yr aelodau wedi eymeryd eu rhyddid oddiyno, a chadw gwyliau defodol a Phabyddol y Pasg. Yr oedd yno lawer o siarad, er hyny, am amcanion Disraeli yr Iuddew, a demonstra- tions pleidiol iddo yn cael eu cynal yma a thraw gan y low clas.—dosbarth mwyaf anffyddol a llygredig o'r preswylwyr, y rhai nad oes ganddynt un Duw, na pharch i ddyn, nae i Saboth s«ntaidd yr Arglwydd —dyma y fath y cefais fod edmygwyr cynlluniau Beni. Ond rhaid gadael y Toriaid a'u hedmygwyr, ac edrych pa fodd y maemasnaeh yn myned yn mlaen. Yn masnach y glo yr oedd yno gais da am symiau cymedrol o lo at wasanaeth tai, gyda swllt y dunell o godiad yn y pris. Yr oedd yno 55 o longau ar y pryd yn llwythog o lo yn y farcfinad gwerthwyd 31 ohonynt. Glo nwy, &c., 23; heb ei werthu, 1; ar y mor, 15. Gwerthwyd y glo o'r Original Hartlepool i East Wylam quality am o 15s. 6c. i 19s. y dunell. Wedi gorphen fy'm trafodaeth fasnaehyddol yn Ninas y Mwg, cyrhaeddais MIDDLESBOROren- ON- TEES, pryd y gweluis ar unwaith mai ychydig oedd yr attendance ar yr Exchange wedi bod yno ar ddydd Mawrth, nid cymaint ac a arferai fod. Yr oerid masnach yn hynod farwaidd, a'r prisoedd yn llai nac y maent wedi bod er's blynyddau, yn sylfaenedig ar Rhif. 1. Cleveland o haiarn bwrw, yr hwn a werthwyd am 39s. 6e. y dunell. Stoc y gwneuthurwyr yn hynod o fawr. Yr oedd gan y Mri. Connell a'u Cwmni yn eu Warrant Stores yn Middlesborough 64,500 o dunelli. Mae pawb yn teimlo effeithiau dinystriol ansicrwydd sefyllfa wleidyddol y Cyfandir. Gobeithir am i heddwch parhaus gael ei sefydlu yn fuan, a thrwy hyny i adfywiad masnachol gy- meryd lie. Trwy holl Ogledd Lloegr mae masnach yr haiarn gorphen- wneuthurol yn parhau yn farwaidd, a'r cydymgais mor fawr, fel y mae archebion yn cael eu gosod ar y llyfrau.am brisoedd sydd yn synu hyd y nod y prynwyr. Yn Sir Amwythig a GOGLEDD CYMRU nid oes yr un arwyddion am welliant yn y prisoedd, y rhai ydynt yn parhau yn hynod isel. Mae parhad y sefyll allan yn y gweithfeydd cotwm wedi chwyddo yn barod farchnad overstocked L'erpwl, ac wedi effaithio yn hynod ar y prisoedd; ond ym- ddengys yn debygol y bydd i'r crisis i gael ei feistroli yn fuan, ac y bydd i'r glo fyned i'w rediad priodol. Mae y glo man a'r golosglo yn aros mewn sefyllfa farwaidd. Mae yn amlwg nad yw masnach yr haiarn wedi derbyn yr un llesiant oddiwrth y cyfarfod chwarterol diweddar. Nid yw gwerthiant yr haiarn bwrw yn fawr, a'r stoc yn drwm ar ddwylaw y gwneuthur- wyr ond y mae y prisoedd yn dal yr un. Gwanllyd yw y cais am haiarn gorphen- wneuthurol. Mae Mr. George Plunt, o Weithfeydd Haiarn Broughton Hall, wedi atal ei holl puddlers, ond yn parhau i gadw ei felinau yn mlaen hyd nes y byddo a stoc fawr o puddled bars i gael eu gweithio yn llwyr. Wedi hyny, bydd yr holl i ddibynu ar sefyllfa masnach. Wrth ymdroi yn rbanbarth CASNEWYDD-AR-WYSG, deallais fod ychydig o adfywiad yn y cais am haiarn, beth bynag, ymddengys fod cyffroad yn y fasnach; y cais ychydig yn well. Deallir fod archebion yn y farchnad o Dde America a Canada; ac nid oes yr un rheswm i'w roddi nad all y rhanbarth hwn feddianu rhan dda ohonynt. Mae allforiad o reiliau i India, i Lywodraeth y wlad hono-yn sicr i chwi y mae India yn ddiweddar wedi bod yn gwsmeriaid rhag- orol, ïe, y goreu a feddem. Allforiwyd yr wythnos ddiweddaf 15,086 o dunelli o lo, a 2,680 o dunelli o haiarn a dur, o'r olaf aeth 1,050 o dunelli i Porto Torres, 850 i Alicante, 640 i Nordcopping, a 140 i Aarhus. Y mhob lie achwynir ar iselder y prisoedd; er hyny, gweithia y gweith- feydd yn agos yr un fath. Mae yn hytrach mwy o fariau haiarn yn cael eu troi allan. Mae gweithio dur yn weddol fywiog. Mae pris yr alcan wedi cyrhaedd ei fan iselaf, ond os bydd i'r penderfyniadau y pender- fynwyd arnynt yn Abertawe gael eu dwyn i weithrediad, dichon y daw gwelliant. Nid yw yr wyl Basgol wedi gwneyd rhyw gymaint o wahaniaeth yn rhanbarth CAKRDXDD ac yr arferai wneuthur ar y gwahanol lo- feydd pan oedd yr huriau yn uchel. Mae y caia am agerlo yn parhau yn weddol dda, a'r pris yn sefydlog, er yn hynod isel. I borthladdoedd Mor y Canoldir mae symiau mawrion o lo yn awr yn cael eu danfon ac y mae yn drueni, pan y mae ein masnach dramor yn cynyddu, fod y prisoedd yn parhau mor isel. Mae tueddrwydd at god- iad yn huriau y llongau. Ansefydlog yw prisoedd y glo at wasanaeth tai, a'r galwad am dano yn hynod farwaidd. Allforiwyd yr wythnos ddiweddaf o borthladd Caer- dydd i wledydd tramor 59,450 o dunelli o lo, 2,275 o dunelli o haiarn a dur, a 200 o dunelli o patent fuel. Deallais wrth fyned drwy Gwm Rhondda dydd Sadwrn nad oes gweithio rheolaidd drwy yr holl weithfeydd glo, a'r un diwrnod, yn Blaenllechau, deallais nad oedd pyllau y Davisiaid wedi gweithio mwy na thri diwrnod yr wythnos ddiweddaf. Y dywediad eyffredinol drwy y lie yw fod yn syndod fod cymaint yn tyru yno, a'r gwaith mor anwadal; er hyny, y mae cesail yn cael ei ddangos i rai sydd wedi symud yno yn ddiweddar gan eu perthynasau gafferyddol, yr hyn y dylasai y perchenogion edrych i mewn iddo. Yn RHYMNI y mae rhyw gymaint o belydrau o wawr gobaith gwelliant yn ymddangos yn nyfod- ol masnach yr haiarn yn y lie a'r gymydog- aeth; acoganlyniad dysgwylir am fywiog- rwydd i ddyfod ar fasnach y glo. Dywedai cyfarwyddwyr y gwaith wrth danysgrifio haner cant o bunau i'r Distress Relief Fund, eu bod yn gobeithio ybuasent ynalluog yn fuan i roddi gwaith i'r holl weithwyr sydd yn awr yn segur; ond fod sefyllfa farwaidd maanaol) vn- KrAOAnnl jrri -ini rli wpAfwv i wneyd hyny yn ddioed." Mae gweith- faydd Tredegar, yr wyf wedi cyfeirioatynt mewn gohebiaeth flaenorol, yn parhau yn segur, rhai o'r leflau a'r pyllau sydd yn gweithio Nid oes dim i'w ddweyd am ranbarth MERTHYR TYDFIL ond fod gweithfeydd Dowlais, yn ffodus i weithwyr y rbanbarth, yn parhau yn agos mewn llawn waith, a symiau mawrion o reiliau dur yn cael eu hanfon ffwrdd i New South Wales a rhanau ereill o'r byd. Mae iechyd Brenin y Gyfarthfa yn parhau yr un fath, heb fawr arwyddion gwella. Mae yr oil o'i weithfeydd glo a haiarn wedi cael eu prisio yr wythnos ddiweddaf. Beth a all hyn fod, y mae llawer o ddychymygu, ond nid yw v mynawyd wedi dyfod drwy y cwd hyd yn hyn. Yn rhanbarth ABERTAWE mae pob peth cysylltiedig a llaw-weithfeydd y cylchoedd yn farwaidd a digyffro. Nid oes ond ychydig gais am unrhyw fath o haiarn, er iseled yw y prisoedd am danynt yn bresenol, ac am hyny, nid yw y gweith- feydd ond o'r braidd yn cael eu cadw i ysgogi. Mae y nodiadau hyn yn gymhwys- edig at y gweithfeydd drwy Ddyffrynoedd y Nedd a'r Tawe ar un llaw, ac ardaloedd Llanelli a Chaerfyrddin ar y Haw arall. Nid yw y gweithfeydd dur, ychwaith, yn agos cystal ag y buont ychydig yn ol, ond er hyny, mae canoedd ynddynt yn cael gwaith. Nid oes yr un cyfnewidiad wedi cymeryd lie yn sefyllfa masnach y gweith- feydd alcan. Mae un neu ddau o weith- feydd mwyaf y patent fuel yn parhau yn hollol ddiwaith oherwydd diffyg archebion, a'r lleill dim ond bod yn fyw. Allforiwyd oddiyma yr wythnos ddiweddaf 12,827 o dunelli o lo, a 730 patent fuel. Ni allfor- iwyd oddiyma ddim haiarn na dur yr wyth- nos ddiweddaf. Cyn gorphen, dichon y bydd yn dda gan ddarllenwyr y GWLAD- GARWR gael hanes cyfarfod masnach yr ALCAN CYMREIG a gynaliwyd yn Abertawe dydd Mawrth, er ystyried y priodoldeb i leihau gwneuth- uriad alean yn ngwyneb sefyllfa farwaidd y fasnach yn bresenol. Yr oedd 125 o felinau alcan yn cael eu cynrychioli yn y eyfarfod hwn, a 29 drwy lythyrau—yn agos dwy ran o dair o holl felinau alcan y Deyrnas Gyfunol. Yr oedd y boneddigion canlynol yn wyddfodolP. Woodruff, Machen (yn y gadair); Mri. Sanders, (Cook- ley), Flower, Whitehouse, C. Morris, Bald- win, W. H. Francis, T. H. Hosgood, W. Jones, R. Hughes, D. Owen, D. Davies, E. R. Daniel, J. R. Jenkins, J. J. Jenkins, Booker & Co., P. Phillips, D. Morris, C. Conway, G. B. Strick, Spence, J. C. Hill, J. Griffiths, T. J. Newman, J. Evans (Cam- brian Co-operative Tin-plate Works, Pont- ardulais), Williams (Pontvpwl), Williams- (Ynyspenllwch), E. Davies ac E. Jenkins (Avon Vale), D. Grey, W. Williams (Tre- foris), a Thomas (Lydbrook & Lydney). Parhaodd y cyfarfod am amser maitb, a bu: yno gryn diadleu, a'r canlyniad oedd i'r penderfyniadau canlynol gael eu gwneyd,. a chytuno arnynt yn unfrydolFod y gwneuthuriad gael ei dvnu i lawr un ran o dair am dri mis o'r 29ain o Ebrill—y eyfryw leihad ar y maximum, make o 450 o-, flychau i bob melin ager, a 350 i bob melin ddwfr-pob gwneuthurwr i dynu i lawr unrbyw ffordd fwyaf eyfleus iddo ef. fel y byddo lleihad eyflawn ac effeithiol o ddim llai nac un ran o dair yn y mis," "Fod cyfrifydd eyhoeddus i gael ei benodi i, chwilio a chael allan drwy lyfrau talu pob gwaith ar ddechreu pob mis, yr hyn & wnaed yn y inelinau y mis biaenorol; ac nad oedd yr un felin i gael ei chychwyii ag nad oedd wedi bod yn gweithio yn y tri mis blaenotol." Fod gweithred i gael ei wneyd i rwy mo pob firm i gydymffurfio- yn ffyddlawn, a gwe thio allan y cytundeb o dan ddirwy o 500p i'w codi mewn llys cyfreithlawn." "Fod adgvchwyniad ac ad-drefniad o'r gymdeith s fasnachol i gael ei ffurfio, a llywydd a chynghor i gael ea penodi Mae y penderfyniadau hvn yn amodol, h.y., os gwna 164 o'r tnelinau alcan gytuno a'r trefniad, bydd i'r eyfryw gael ei ddwyn i weithrediad; os na wnant, ei fod yn syrthio i'r llawr. MASXACHDEITHIWR.
NODION O'R RWTHYN BAR1:DOL.
NODION O'R RWTHYN BAR1:DOL. Y CYNGHOR BARBDOL.—Nid oes gwell es- boniwr nag amser, felly y mae ef wedi rhoddi perffaith foddhad i'r cyhoedd bellach ar y Clic a eisteddant ar y Cynghor hwn yn Mhontypridd. Nid y Cynghor Trefol, obleg- yd nid oes yma yr un, onide buasai cymaint o row gan rai ag sydd o barth Town Council Aberafon, a buasai yn sicr o fod yn frwydr boeth rhwng y ddau Gynghor yn nghylch y ddwy bont. Buasai y Cynghor Barddol am dynu y bont level i lawr, am nad yw yn farddonol yn eu tyb hwy; a buasai y Cynghor Trefol fel amddiffynwyr doeth yn dadleu fed y bont flat yn llawn mor gelfyddgar ar am- ryw ystyriaethau, ac yn gan' waith mwy def- nyddiol nag y bu y bont un bwa erioed ac felly, os buasai yno architect barddol yn dig- wydd eistedd yn y Cynghor Trefol, yn gys- tal a'r un barddol, efe a gawsai ei esgymunc- -Vi, • awdurdodau goruchel(i). jC n GU perthynas ii u iiymoaL>AIT.A q f fi y maent wedi cyrhaedd eu climax o'rlfiweoSl. Y maent wedi agor llygaid y cyhoedd, fel y deallont hwythau bellach gerbron pwy y mae i bob pwyllgor—o'r eisteddfod genedlaethol i lawr i'r cyfarfod llenyddol mwyaf dinod-i waeddi "Abrec" a byddedd iddynt ofalu nad elont i lan y-mor mwyach, rhag y gall fod yno haid o foch Gadarenia, ac iddynt hwy- thau ddyfod i'r un dynged a'r tylwyth hyny gynt. CYNGHERDD. — Cynaliwyd cyngherdd yn Ysgoldy Cenedlaethol y Nelson er vs pythef- nos, a buaswn wedi danfon yr hanes yn gynt oni buasai fy mod yn credu fod un o'r ardal wedi gwneyd. Mae genyf i'w ddweyd fod Eos Morlais ar ei uchelfanau yno, a chan- odd William JHopkin (Gwilym Bryncerdin), Mountain Ash, y "Golomen wen" a'r Gan a gollwyd (Emlyn Evans) arol ei gefnder yrt ardderchog yno. Yn sicr y mae Mr. Hopkin yn tenor rhagorol, ac yn gwir deilyngu cefn- ogaeth gyffredinol. Yn ei flaen yr elo nes cyrhaedd pen Parnassus y gan. GWELLIANT GWALL.—Nid ysgrifemi llyfr, fel yr ymddangosodd yn fy )lith diweddaf, a feddyliwn, ond cyhoeddi llyfr o nod cenedl- aethol yn mhen ychydig flynyddau. Hyny oeddwn wedi ei fwriadu i ymddangos, obleg- yd- I mi daw arian eto, A ph arch a bri ar liynt, A beirdd fydd i ini'n bowio, Fel yn yr amser gynt.—Mabonwyson.
CWMBACH.
CWMBACH. YMADAWIAD MEDDYG.—Deallwn fod Dr. Leigh wedi symud i Aberaman i fyw. Teiml- ir hiraeth eyffredinol ar ei ol gan drigolion y lie hwn. Dymunem bob cysur iddo yn ei ardal newydd, ar yr amod iddo beidio ein hannghofio ni yn y Cwmbach, gan ei fod yn feddyg i ni eto fel o'r blaen. Y BWRDD IECHYD.—Cawn fod y sedd oedd yn cael ei llanw gan gynrychiolydd o'r Cwm- bach wedi ei meddianu gan Mr. John Davies, Globe Tnn, Cwmaman, am y tymor nesaf. Hyderwn y gwna Mr. Davies ymweliadau mynych a'r Cwmbach, ac y ceir gwelliantau pwysig trwy ei offerynoliaeth ac y gwelir yr heolydd gwyrgam a geirwon sydd yn y lie wedi eu hunioni a'u gwastadhau ac y cawn y gauaf nesaf y lie wedi ei oleuo a nwy.— Nimo.
YSTRAD-MYNACH.
YSTRAD-MYNACH. Mae yn dda genym hysbysu fod Master Evans, unig fab Mr. T. Pritchard Evans (Mabon) wedi pasio ei arholiad ar y iTeg o'r mis diweddaf, yn y Royal College of Surgeons, Llundain, ac wedi cael ei ddiploma, &c. Cafodd y bachgen ieuanc hwn ei brentisio gyda Dr. Leigh, Llanfabon :— Hyf frawd ar ei efrydiaeth, —dewr, esgud, Ar ysgol gwybodaeth, Nes cododd dysgeidiaeth-ef yn abl wr, A phwysig arwr mewn physigwriaeth. Diwylliol wr yn dod allan—ydyw'n Edward Pritchard Evan I olwg byd o'r Coleg Can,"—gyda Ei aur diploma ar dop ei luman. —Edmygydd.