Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
10 articles on this Page
Hide Articles List
10 articles on this Page
Y GOGLEDD.
News
Cite
Share
Y GOGLEDD. Rhoddwyd gwahoddiad i Arglwydd Rosebery i ago? y lanta newydd yn Mhortbaethwy. TrefnSr i'r Barnwr Wiils gymmeryd cylchdaitb Gogledd Cyrnru yn mrawdlyscedd yr h&f Bwriada Mr. X. Jones, poatfeiatr CaernarfoD, ymgymmeryd &'r swydd o boatfei&tr yn North Shields ar y laf o Febefin. Agorwyd capel Wealeyaidd Eewydd yn Weston Rhyn, tua phum milldir o Groesoawallt, dydd Ian. Costiodd tna. ]s000p. Cyfarfyddodd William Thomas Williams, 25ain mlwydd oed, & farwolaeth yn Chwarel Dorothea, trwy gwympo, prydnawn dydd Mawrth. Ail ethoiwyd Mr W Conwy Bell yn gadeirydd Oyngboy Uo"lnrth Gwledig Llanelwy (Fflint) a Mr W S Robsrta, Bodffari, yo ia-gadeirydd. Cafodd Nlr, R, Llewelyn Jones, Rhyl, ei ail etho! yn gadeirydd Bwrdd Gwarcbeidwaid Llan- (ilwy; a Mr. Gwiiytn Parry, Dinbych, yn is-gad eirydd Noe Fawrth darfu i Mr R. A Naylor, yr ym geisydd Undebol dros fwrdeiadrefi Caernarfon, groeeawn aelodau Clwb Ceidwadol Pwllheli—y rhai » rifanfc tua 200-i dO. Hysbysir fod y Parch, E Lloyd (Tegfelyn), Gatehouse. Bangor, wedi cydsynio a galwad on- frydol a dderbvniodd oddi wrth eglwys Peniel (M C.), Maeaglas, Treffynnon. Dydd Mawrth cynnaliwyd ymchwiliad yn Beau- maris, gan un o arolygwyr Bwrdd y Llywodraeth i gais am awdurdod i fenthyca y swm o 2,000p at gario allan welliantau yn y Green a Townsend. Cafodd Mr Robert Parry (R.) ei ddychwelyd yn ddiwrtfiwynebiad felcynnrycbiolydd Abererch. Pwllheli, ar Gynghor Sirol sir Gaernarfon. Aeth y said yn wag trwy ddyrohafiad Dr. Wynn Grif- fith yn henadnr. Un o'r ychydig foneddigesau sydd yn llenwf y swydri o warden Eglwyaig ydyw Miss Pierce, Ty'n- y coed. Towyn, Abergele, yr hon a gatodd el chennodi i'r gwaith hwnw gan ficer Towyn, y Parch J Thomson Jones Mr. H Wynn6 Williams a bennodwyd i gyn- nryohioli Cynghor Dosbarth yr Abermaw ar gorph llywiawdwyr yr Yfgol Siroi yn y dref hono. All etholwyd Mr. Hugh Evans yn gadeirydd y cyng- hor am y flwyddyn bresennol. Y mae Arglwydd Stanley, y Postfeiatr Cyffred- inoL wedi rhoddi addewid i Mr. William Jones, A. s.. y bydd iddo daln ymweliad a Llandudno ar yr 20fed o Fai. i agor Llythyrdy newydd sydd wedi cael ei adeilada yn y dref bono. Mr John Robert Humphreys, yr hwn a ddy- chwelwyd ar ben y pôi yn yr etholiad diweddar, a ethoiwyd ya unfrydol yn gadeirydd Cynghor Dos. barth Dicesig Llangollen a chafodd Mr. J. Hiram Davies el ethol yn i'1 gadeirydd. Y mae Trawsf -nydd vn df chreu pirotof ar gyfer y irsilwyr Gwelir fod drop 700 ) ddefaid y Rhiw Goc-h yn cael en gwerthu oddi Ar y mynyddoedd Hehrl, roae darparn ar gyfer cael tf dirweetol yn y lis ar gyfer yr ymwelwyr a'r rrilwyr. Y mae aelodau eglwys y Methodistiaid Calfin- aidd yn Llanrcg wedi perderfynu codi cofgolofn arfRdd ydiweddar Barch J. Eiddon Jones. Ban- gor, ysarrifenydd Cymdeithas Ddirwestol Gogledd Cyn rn, a'r hwn oedd wedi bod yn weinidog yr egiwys uchod am dros chwarter eanrif Cyhnddwyd Mary Weaver, gwraig i lafurwr, yn llyg yr ynadon bwrdeisiol yn Ngwrecsam, dydd Gwener, o ladrata cot a gwasgod. eiddo y Mri. Bradley, diHadwyr, Hope street. Cydnabyddodd y garehatea ei throsedd a dirwywyd hi i Ip. Is a'r ccstan ac yn niffyg tain, mis o garoharlad. Yn nghyfa.rfod blysyddol Cynghor Dinesig Caer gybl. gos Fawrtb, etholwyd Mr R. Roberts, Newrv street, yn g&deirydd am y flwyddyn a Mr. J T. Griffith yn is gadeirydd. Penncdwyd pwyllgor, hefyd, i wneyd y trefniadan terfynol rcewa -jyasy'ltiad Ag, ymweUad y branin &'<• dref. Dydd Gwener. Mai 13\g, y eynnelir cyfarfod aefvdHj v PIIoTch H Eifed Lewis, King's Cross, Llandalo. Bydd Mr Lloyd George, A s yno, a chyn«iryehiolwyr o'r hoil exiwysi Oymreig; a disgwylir Dr Robertson Nichol i gynnrychioli yr eglwtsi Saesaig, o ba rai y daeth Eifed yn ol. Mr Hugh Owen, Llandudno Jnnctlon, ethol. wyd ya gadeirydd Cynghor Dosbarth Gwledig Oonwy, Penderfynwyd gobirfo y cwestiwn o t cderbyn eynnvgion i wnevd gweithiaa dwfr ne- yn Lhsfsen, gan nad oedd yna siorwydd gyda. golwg ar ddaliad y tir i godi dwfr-gronfa aroo. Derbvnicdd y myfyrwyr canlvnol o Goleg Dnw. inyddol v Bala alwadau oddi wrth eglwysi y Methodistiaid Calfinaidd :—Mr. D. Perry Jones i fyned i'r Graig a Dylife, sir Drefaidwyn Mr. W. Lewis Jores i fyned i Lanaelhaiarn, sir Gaernar Jon; a Mr. J. I, Owen i fyned i Aberffrwd a Mynaoh. Mawn llvs arbar ig o ynadon Abermaw, ddydd Meivhe-, cyhnddwyd Richard Morris, mwnwr, pan y Rhicgvll Owen, o ladrata 28 9c y noson flaenoroi o I yn nhy John Roberts, Siloam Bailditjg?", Abermaw. Dirwywyd ef i Ip a'r coat- au no yn niffyg t&lu yr oedd yn rhaid iddo fyned i garchar am tie Penderfynodd pwyllgor cyllid Cynghor Trefol C nos FAW- th, i godi treth ar gyfer yr ysgoiion a afferai fod o dan ybwrdd am chwe mis, a gohirio am chwe mis y swm gofynol tnag at ya golion gwirfoddol yn y fwrdeisdref. Cafodd gweHiart yn ffafr codl treth at yr ysgollon gwir foddol ei orchfygn, Ethoiwyd y Parch. H Elfed Lewis, Llnndain, via liywydd Caagen Cynideithas y Bobl Ieuaicgc o Gymdeithas Genhadol y Trefedigaethaa am y flwyddyn bresennol, yn 118 Mr. D Williamson, yr hwn sydd wedi cael ei wabodd yn ymgei^ydd Ehyddfrydig drof) ranbarth Dulwich, yn yr ethol- iad gyffredinol nesaf. Oychwynodd y Parch R. Williams, gweinidog Eglwvs y Methodistiaid CalSnaidd Saesnig yn Rbosllaij.erohrugog, a'i frawd, y Paroh. Lewis Williams, gweioidog eglwya y Methodistiaid Ca.t. fiuaidd yn y Waen Fawr; ger Caernarfon, o Liver- pool, ddydd Ian, i'r America, lie y bwriadant dreulio tri roie i ddarlithio a phregethn. Nid yn ami y gellir cofnodi di^wyddiad oyflfelyb I i'r un a gymmerodd 18 yn nghyfarfod Cyngbor Dosbarth Dinesig Penmaeomawr nos Fawrth. Ail ethoiwyd Dr. J R Williams yn gadeirydd a chafodd Mr. R. Williams ei ail ethol yn is gadeir ydd, ao ail ethoiwyd yr holi bwyll^oran heb un cyfnewidiad. Ni chymmerodd un cyfnewidiad le yn nghyfansoddiad y cynghor yn yr etholiad di- weddaf Feliy, y mas aelodan y cynghor, aelodau y pwyllgoeaa, a'r swyddogios, ya aros y flwyddyn brsseccol fel yr oeddynt v llycedd. Y m¡H3 yr heddgeidwaid yn Ngholwyn Bay a'r gyminydcgaeth wedi bod yn cadw golwg er's tro ar y ilrafodaeth nedd yn oael ei cbario yn miaen yn y cabaaod yn Brya Earyn, Llandrillo yn Rhos; a dydd Mawrth diwsddaf aeth amryw heddgeidwaid yuo, mewn Sledrith, a cb^waant yn an o'r cabanod dair casgen o gwrw, a rhyw gym- maint o stout a ohwisgi; a chymmerasant feddiant o hocynt. Dywedir y bydd i nifer o bersonan, a j hbnir sydd wedi bod yn gwerthu y diodydd byn, gael eu gwysio o lfaea yr ynadon. Llafurwyr sydd yn gweitbio i.r y carthffosydd a gweithian v acfir-rodfa, ycghyd Au plant a'u gwragedd, sydd j yn byw yn y cabanod hyn. Cymmerodd datnwaia ofa J y 1'J yn ngwaith g!6 Plaspower, ger Gwrecsam, dydd Mawrth. Tra yr oedd Joseph Jones, Bwiehgwyn, so Alfred Griffiths, wrth eu gorchwyl yn y pwil fel glowyr, syrthiodd y nenfwd yn sydyn, a Uaddwyd. Jones yn y fan, ac anafwyd Griffiths yn drwrn Symmnd- wyd yr olaf 1 Glafdy Gwrecsam Darllenwyd deiseb yn nghyfarfod Cynghor Dos- barth Dinesig Dolgellau nos Fawrth, oddi wrth drigolion y rban isaf o'r dref, yn gofyn i'r cynghor gario allan, heb unrhyw oediad, y penderfyniad a baaiwyd yn flaenorol, i las ■ su a lledn gwelyau yr afonydd Arran a'r Wnion, fel ag i attal i lifogydd mawrion dori allan yn y dref etto= Dithlwyd canmlwyddiant y Feibl Gymdeithas yn Porthmadog trwy gynnal oyfarfcd mawr i'r plant nos Fercher, a chyfarfod i'r bobl nos Iau. Llywyddid y ddan gan Dr 8 Griffiths Cymmer, id rhan yn y gweitbrediadau gan y Parch. J. J. Roberts (lolo Caernarfon), E P Hughes a G. Parry. Porthmadog Dr, Hngh Josea, Bangor a Job Miles, Aberystwyth. Gofidus genym groniclo marwolaeth Mr. J. J. Roberts, o ffirm y Mri. Jones a Roberts, msrsiaod wyr mewn hadan, a confectioners, Croesoswallt. Yr oedd yn aelod blaenllaw o Gynghor Trefol Croesoswallt; ac yr oedd yn dra adnabyddus fel Gwrthwynebwr Goddefol. Yn nghyflawniad el swydd fel overseer bu raid iddo roddi aroheb i attafaelu ar ei eiddo ei hnn. Cafodd Mr. J= W. Williams, Wrexham street, ei ethol yn gadeirydd Cynghor Dinesig Wydd- grug yr wythnos ddiweddaf. Sylwodd Mr. J. Roberts, y cadeirydd oedd yn myned allan o Bwydd, i gynnifer a deg o dafarndai gael eu can yn y air yn ystod y tymmor y bu ef mewa swydd a dadganodd ei obaith y byddai i'w olynydd alia dyweyd yr un peth ar derfyn ei dymmor. Cybuddwyd Thomas Watson, yr hwa a ddywed ai ei fod wedi bod yn rhyfel Deheudir Atfrica, o flaen yr ynadoa yn Llangoilen, boreu ddydd Mercher, o iod yn feddw ao aireolus yn Trefor y noson flaenorol ao hefyd o ymoeod ar Mr W Littlfjihn, meistr gotsaf ffordd haiarn y Great Western, yn yr un lie. Anfonwyd ef i garchar, gyda llafur caled, am bedwar diwrnod ar ddeg ar bob un o'r eyhuddiadall-mis i gyd. Cynnaliwyd cyiarfod yn Mhorthmadog dydd Mawrth, o dan lywyddiaeth Mr. R M. Greaves, er cefnogi y aymmudiad i godi trysorfa at adeilad- an newydd Coleg y Brifysgol yn Mangor Tra ddodwyd areithiaa gan y Prifathmw Reichel a'r Proffeswr John Morris Jones. Put-iwyd pender- fyniad nofrydol o gydymdeimlad &'<' eymmudiad. Cyflwynodd Mr. L. D. Jones, yr ysgvifenydd, adroddiad o sefyllfa bresennol y drysorfa,
Y D E H 1 H -
News
Cite
Share
Y D E H 1 H Dydd Mercher bn farw Eos Cynlais, Trecrci, yr arweinydd corawl adnabyddue. Ail etholwyd Dr. Gomer Lewis dydd Ian, am nawfei waitb, yn gadeirydd Bwrdd Gwarcheid- waid Abertawe. Yn Abercynon, dydd Mercher, dirwywyd A Phillips i 408., a'r costau, am ymosod ar ei wraig yn y lie hwnw. Yr wythnos ddiweddaf bu farw Mr. W. Williams, yr hwn a fu ar un adeg yn aelorl Rhyddfrydig dros Abartawe. Adroddir fod y Milwriad Morgan, As, yn gwella yn dda ar ol y niweidiau a dderbyniodd mewn damwain yn ddiweddar, Cynnygiwyd ficeriaeth Battle, sir Frycheiniog, i'r Paroh. H J Church Jones, ciwrad Aberhon- dda, ac y mae yntau wedi ei derbyn. Bernir y bydd i ennillion Cwmni y Goleuni Trydanol yn Nghaerdydd, yn ystod y deuddeng mis diweddaf, gyrhaedd y swm o 2,500p. Prydnawn dydd Mawrth, yn dra sydyn, yo ei gartref, yn Bury Port, cymmerodd marwolaeth Mr. Evan James, porthmon gr, le. Yr wythnos ddiweddaf talodd Esgob Owen, T £ Ddewi, ymweliad âg Aberdaron, ei hen gartref. Yr oedd dwy ferch yr esgob yno gydag ef. Disgwylia awdardodau eisteddfod genedlaethol Mountain Ash y byddant yn aliuog i gyhoeddi rhaglen yr eisteddfod hono cyn diwedd mia Mai, Y perchenog mwyaf ar feuaydd aur yn Asbanti ydyw Arglwydd Wimborne, tad yr Anrhydeddus Ivor Guest, yr ymgeisydd Rhyddfrydig tebygol dros Gaerdydd. Mewn cyfarfod o Gynghor Dosbarth Dinesig Mountain Ash, dydd Mawrtb, etholwyd Cadben F. W Gray yn gadeirydd a'r Parch. J. F. Will iams yn Is-gadeirydd. Cynnaliodd Wesleyaid cylchdeithiau Ponty pridd a Mertbyr eu cymmanfa ganu yn nghapel Carmel, Abarcynon, dydd Llun. Mr. T. D. Edwards, Pontypridd, oedd yr arweinydd. Cymmerodd dadl hirfaith le yn nghyfarfod Cynghor Trefol Abertawe, dydd Mercher, ynglyn a'r attal mewn cysaylltiad âg addysg, a chaed rhai golygfeydd digofua. Ni lwyddwyd i ddyiod i unrhyw gyttundeb. Y mae Gwili' yn parotoi gweithiau Dafydd William, Llandiio Fach, i'r waag. Bu Dafydd William yn un o ysgolfeistri Griffith Jones, Lhn- ddowror. Efe, hefyd, ydoedd awdwr 4 Yn y dyfroedd mawr a'r tonau,' Cafodd cymmanfa ganu flynyddol y Bodyddwyr Cymreig yn rhanbarth Poutypridd ei chynnal yn nghapel y Rhondda, ddydd Llun. Llywyddid y cyfarfodydd gan Mr. Ihomas Hopkin. Llantwit; y Parch. D. Daries, Rhydfelen, a J, Edwards. Ynysbwl. Torodd rhyw leidr neu la^ron i mewn iswy^dfa y nwyddau yn ngorssf Sjmd haiaro y Great Western, yn Llandyssul, noa Lun ac wedi chwilota pob man ni Iwyddasant i gaal dim ariiiM. Yr uoig beth a ysbeiiiwyd oddi yno ydoedd potel o chwisgi. Yr wythnos ddiweddaf cafodd y dynion oedd yn gweitaio ya chwarel' Topbam Jones a Railton, yn PwityptEt, get: Lianbradacb, eu talu allan. Agorwyd y ehwareh er cySsnwi eeryg j ddo« newydd yn Nghaerdydd. DealJir fod digon o geryg wedi cael eu sicrhau i gwblbaa y gwaith. Wrth atarad mewn cyfarfod Rhyddfrydig yn Abertawe, nos Wener, gwnaeth Dr. Macnamara, A.8 gyfeiriad teimladwy at farwolaeth y di- weddar Mr. Williams; yr hwn a ddiagrifiai fel dyn da, caredig, ao un nad oedd byth yn anghofio y graig y naddwyd ef o bon!. Yr oedd ei fywyd yn eaampl o'r hyn a allai diwydrwydd a dyfaibarhSd ei gyflawni. Dadleua Syr John Williams, pencampwr fel cagglydd llyfrau a llawysgrifau Cymreig, mai yn Aberystwyth ac ynglfn a'r coleg yno y dylid eefydlu Llyfrfa Genedlaethol Cymru. Y rnae'r coleg wedi bod wrthi yn ddiwyd ara 36ain rnivnedd yn oasglu llyfrau, ac wedi siorban 36 erw o dir at adeilafiu liyfrfa. Nia gall Gaerdydd gyatadlu, yn ol ei syaiad ef, ig Aberystwyth fel canolfan Gymreig. Beirdd a Barddoniaeth Cymru ydoedd teetvn darlith Dyfed o flaen Undsb Sabbothol Cymreig Caerdydd, nog Fercher. Mae yr undeb hwn yn un qwir Gymreig, ao nid oes ond Cymraeg yn cael ei gydnabod yn ei holl waith-ei gyfarfodydd oyhoeddua, el gymmanfaoedd cann, a'i arholiadau blynyddol. Darlith ra,d oedd hon at gynnorthwyo yr undeb i giirio baich yr aed iddo ynglyn 4'r eisteddfod yn tsechreu'r gauaf. N04 Lun cyrnaliwyd cyngherdd cystadleuol yn I Neuadd Libanug, Garth, Maeateg. Miss Annie Davlea, AbergwynS, a esnillodd y gwpan arian, gwerth 35.? am yr unawd goreu; rhanwyd y wobr I am yr adroddiad rhwng Miss Gwladys Grant, Abercynffig, a Mr. J. J. Cobbley. Cotnodir marwolaeth Mr. Thomas Evans, Gwent house, Dowlaia, yr hyn a gymmerodd le dyddsMawrth, ar ol hirfaith gystudd. Cymmerai y trsngeedig ddyddordeb mawr yn eisteddfod genedlaethol 1901 yn Mertbyr. Ail ethoiwyd ef, yn ddiweddar, yn aelod ofwrdd y gwaroheidwaid. Chwanegwyd yr enwau canlynol at reatr yr ynadon bwrdeisiol yn Nghastellnedd — Mr. Evan Evans-Bevan (maer), perchenog dar- liawdy a glofa Mr. B. W. Davies, diliedydd, Castellnedd Mr. J. Reea, licclrwr, Old Market street, Castellnedd a Mr. W. B Trick, ar- werthwr, Castellnedd. Gwnaed yn hysbya mewn cyfarfod o F<^rdd YBgoi Llanelli, ddydd Mawrth, i'r swm o 3.810p. 5s, 6c gael ei dderbyn oddi wrth y Bwrdd Addysg. Sylwodd y cadeirydd (Mr. G T Jones) mai dyma y swm mwyaf iddynt ei dderbyn ericed fel rhodd- ion oddi wrth y bwrdd. (Jyfeiriodd at y oycnydd rhagorol cpdd yr yagol wedi ei wneyd o dan y bwrdd yagol. Gwysiwyd gwerthwr Hefrith, o'r enw John Hex, o flaen yr ynadon yn Penarth, dydd Marcher, Mm iddo ldroee-idu rheolau y Cynghor Sirol trwy waersdi LIefrith ar y Sabbath. Dy- wedodd y diflynyda iddo fod yn gwneyd yr un peth br's deunaw mia, ac nad oedd yn gwybod am y gyfraith leol. Taflwyd yr achos allan, ond rhoddwyd y diffynydd ar ei wyliadwriaeth. Bydd y cenhadwr Cymreig enwog, Dr. Griffith John, o Hankow, yn cwblhau 50 mlynedd o was- anaeth yn Eorili nesaf. Er eofnodi y ffaith hon y mae cvfarwyddwyr Cymdeithas Genhadol Llun dain wedi penderfynu cychwyn TFyaorfa. Iwbtli Griffith John,' yr hon sydd i gael ei gwario ar adeiladaa addyagol y mae mawr angen am danynt yn Hankow. Bu naw o aelodau Llyfrgell Rydd Caerdydd yn eistedd am awr a hanner, dydd lau, er mwyn gwneyd penrodiad i swydd oedd yn werth deg swllt yn yr wythnos. A pbrofodd y gwaith yn un mor galed fel y bu raid gohirio gwneyd y pennod- iad. A ydyw yn rhyfedd clywed ein dynion cyhoeddua yn cwyno yn erbyn nodwedd feichus eu dyledswyddac ?
WfDDGRUG.
News
Cite
Share
WfDDGRUG. HAWL HYNOD AM AD DALIAD YN liya y m&n-ddyledion yo Wydd rag, d- dr Gwener, ger bron y Harnwr Syr Horatio Lloyd, hawliai Emma Ellis, Mount Pleasant, Bwcle, ad- daliad o 257p, am gotii ei gwr, oddi ar Josspt EUis a'i Gyf (Thomas Roberts a John Roberts oedd yr unig bsrtneriaid yn tyw), perchenogioc glota West Bwcle, AHtami, ger Wyddgrug. Wrth agor yr achos dywedodd Mr. S. Moss, A S., fod gwr Mrs. Ellis yn weithiwr ao yn ba.rtner, haffd, yn ffirm Joseph Ellis a'i Gyf Giofa WestBwcle. Y cweatiwn oedd yn cael ei godi ydoedd. pa un a allai aelod o ffirm fod yr. weithiwr hefyd Cafodd y trangcedig ei ladd trfl yn gweithio un Sabbath ya Tachwedd, 1903. Ei gyflog ar gyfartaledd ydoedd 33s. yn yr wythnos; ac yr oedd wedi gadael gweddw a dau o blant, y rhai oodd yn dibyau yn hollol arno. Dywedai yr attebwyr (dros y rhai yr ymddang, osai Mr. Ellis J. Griffith, A.S.), nad oedd y trangesdig yn ymgyameryd & gwaith cyffredinol yn y !ofa, ac nad oedd ei gyflog yn 33s. ar gyfar- taiedd. Hbnent nad oedd swm yr ad-daliad yn cael ei wsayd i fyny ar sylfaen iawn, ac nad oedd y trangcedig yn weithiwr o fawn yatyr y gyfraith. Yr eedd y ldfat yr hon oedd yn un fechan, wedi bod yn cael ei gweithio am ryw gymmaint o amser gan Joseph Ellis fel yr unig berohenog. Gwnaeth gyttundeb'jwedi byny trwy yr hwn yr oedd Thomas Roberts a John Taylor yn dyfod yn bartneriaid, ao yr oedd y tri yn meddu yr un budd yn y lota, Yn chwanegol at ei gyflog yr oedd y trangcedig, fel partner, yn meddu hawl yn yr ennillion. Pan gododd y llys yn yr hwyr yr oedd y ddau bartner wsdi rhoddi en tystiolaeth ond gan nad oedd amser i wrandaw anercbiadau gan y ddau ddadlenydd, deallwyd y byddai i'r barnwr wrandaw yr arsithisu hycy rywbrycl etto, ac y rhsddsi ei ddyfarniad yn Nghaer.
TROI CERBYD FFOROD HAIARN…
News
Cite
Share
TROI CERBYD FFOROD HAIARN YN LLYS CYFREITHIOL. Tua phump o'r glooh yroddengya fod y dadl euwyr, yn gystal a'r barnwr (Syr Horatio Lloyd), yn awyddus am adael Wyddgrug gyda'r trea 5 20 am Gaer. Yr oedd y ddau ddadieuydd i anerch y barnwr yn yr achos, pan y taflodd y barnwr yr awgrym y gallai y dadleuwyr ei anerch ef, un tsi yn ngherbyd y fierdd haiarn ar y ffordd i Gaer, neu ar ryw ddyddiad arali yn llys m&n-ddylediois Caer. D«wisassBt y cwrs oyntaf. Dealla gohebydd i Mr. ElJis J Griffithsiarad hyd nss y cyrhaeddodd y tiln i Hope Junctiovi. Wed) hyay darfu i Mr. Moss snerch y barnwr hyd ne& cyrhaeddodd y tren i Mold Junction, yr orsaf nesa.f i Gaer ar linelt Wyddgrug a Dinbych. Gohiriodd y barnwr roddi ei ddyfarniad. Ystyrir y digwyddiad yn un anghyffredin yn y byd oyfreithiol. Y mae's debygol fod hwn yn nn o ychydig iawc, os pad yr unig amgylchiad, y dadlfiuwyd aohoa o tlaea barnwr mewn cerbyd ffordd haiarn.
LIVERPOOL.
News
Cite
Share
LIVERPOOL. CYMMANFA GANU Y METHODISTIAID. DYl\IA'R olaf a'r fwyaf o gymmanfaoedd canu Cymveig Liverpool am eleni wedi myned heiblo. Nos Fawrth y cynnaliwyd hi, yn St George's Hall, dan nawdd Undeb Canu Cynnulleidafol Methodistiaid Casfinaidd Liverpool a'r Cyffiniau. Ron ydoedd eu pedwa-radd gymmanfaar huy;aiu, ac y mae ye rtal yn ei phoblognvydd. Sicrhawyd y rseuadd eangaf yn y ddiuas i'w chynnal. ond profodd yn llav.er rhy fechan i'r dyrf-i auferth ddaeth ynghyL Yr oecldpob cwi- o hcni, i fyny ac i lawr, wedi en llenwi ychydig wedi s ith o'r gioch, a bu raid cau y drysau cyn wyth i rwystro gorieuwad; ac mewn canlyniad bu raid i raicaunoedd droiymaithynsiomedig. I rawfarall fod mawr angen am neuadd eang yn Liverpool ar gyfer cynnvlliadau mawrion fel hyn. Cadeirydd y cyfarfod ydoedd y Parch. O. J. Owen, Rock Ferry; trysorydd, Mr. James Venmore; a'r ysgrifenyddion, Mri. William Jones, (ieu.), 32 Earle Street, a William Parry, 1 Gordon Road, Seaforth. Yr arweinydd oedd Mr. Tom Price, Merthyr, yr hwn, gyda'i fedr ai fone digeiddiwydd alferol, a roddodd foddloarwydd Hawn i bawb Gwasanaethodd Dr. A. L. Peace wrth yr ogan fawr, a chaf wyd ganddo rai detholion campus arci yn ystod y cyfarfod Wedi agor gyda'r don 'Deganwy,' ar y geirian Mor sru, 0 Arglwydd! genyf fi,' dar- lien wyd a gweddiwyd gan y Parch R A- Jones; ac yna aed yn mlaen gyda'r rhaglen yn ddi dOr, oddi gerth yr anerchiad byr a gafwyd gan y ead- eirydd tua'r canol. Dyma'r emyn-donau a j ganwyd:—Martyrs, Margareb, Rhad Ras. Havilah, TrelaJas, Requiem, Trefdraeth, ac Alexander. Y chant, Trig gyda mi,' a. thair Anthem, I Aildolweh yr Arglwyod I Btiddug. oliaeth Oalfari' (David Evans): Ti, Arglwydd, yw eirt Daw ni' (o waith yr arweinydd ei hun), a 'Yr Arglwydd yw fy Mugail' (Dr. Joseph j( Parry). Yr oedd yno gyfoeth o leisiau, ac 61 cryn lawer o barotoad arnynt Yr oedd yn gymmanfa ragorol ar ei hyd, er i ni deimlo mwy o wefr ac ysbrvdiaeth mewn ami un o'i blaen. Cafwyd canu hynod dda ar Haviiah,' ar y geiriau 'Nid oes pleser, nid oes tegan,' y gynnulleidfa yn ymuno, ac ail-ganwyd amryw droion y Uinellau olaf o'r trydyddpennill, 'Nid oes terfyn i'w amynedd ef a'i ias.' Trelalas,' o waith y diweddar Alaw Ddu, hefyd, a ganwyd gyda l'awer o deimlad, sef yr emyn Dy gymmhorth, Arglwydd, dod, I rodio er dy glod;' ac o barch i goffadwriaeth yr awdwr, gofynodd yr arweinydd i'r gynnulleidfa godi ar ei thrued i uno yn y canu. Aeth yr anthem 'Yr Arglwydd yw fy Mugail' yn ardderchog mewn gwiriouedd, a therfvnwyd y gymmanfa yn orfoleddus trwy ganu '0 anfeidrol rym y cariad,' ar yr hen don 'Alexan- der,' y cor a'r gynnulleidfa yn canu &'u hon nerth, nes in hadgoffa am un o'r he < gymmanfaoedd flynyddau ya ol yn y Circus
GWRECSAM.
News
Cite
Share
GWRECSAM. CYNGHAWS YN ERBYN CWMNI GLOFA, YN llys yr ynadon sirol, ynNgwrecaam, dydd Mawrth, dygai David Williams, glöwr, Gwer. t>yllt, gynghaws yn erbyn Cwmni Glofa Gwiec- sam ac Acton, am y swm o I3p, 10s. Ymddangcsai Mr J, B Marefcon, Wyddgrug, dros yr erlynydd, a dywedodd fod hanes yr achos yn uu maitb. Decbreuodd yr erlynydd weithio yn y lofa Hydref 25ain, 1897, a derbyn- iodd niweidiau yno Awsfe 3ydd, 1898. Ei achos ef ydoedd y cyntaf ya Ngogledd Cymrn i ddy- fv/d o dan Gyfraith Ad-daliad i Weithwyr; ac felly, ychydig iawn a wyddis am y modd yr oedd y gyfraith yn gwefthio yr adeg hono. Honai yr erIynyddrod at ennillion wytmosol yn 2p. 5s. yn yr wythnos; nc a dan y gyfraith yr oedd yn meddu hawl i 50 ycanb o'r swm hwnw Modd bynag, yr oedd cyttuno i dderbyn y swm o lis., ar yr ammod, wedi iddo wella, y cawsai fyned yn ol at ei waitb. Yn awr, nid oedd y cyttmndeb hwnw wedi cael ei gario allan; ac er i'r erlynydd ofyn am gael myned at et waith amryw weStbiau, yr oedd y llywodraethwr wedi gwrthod eaniatkd iddo fyned i lawr y pwll. Ac yn mhellach na hyny, cymmerwyd y, achos o flaen barnwr Uys y aiftn ddyledion a thvnwyd yr ad daliad i lawr i 7s. 6c. yn yr wythnos; ac wedi byny tynwyd ef i Ie. yn yr wythnos. Dywedai yr erlynydd yn awr ei fod yn meddu bawl i d/il am bythefnos, yn He fbybudd, yr hyn oedd yn 4p. 10s, ac o dan reolau y Gymoelthas Gynnorthwyol Barhaus yr oedd yn meddu hawl i fis o brawf. Ni chaniatawyd hyr. iddo a hawliai bedair wyth- nos arall o dU, yr hyn oedd yn gwneyd y swm is 9p. Er dwyn y cynghaws o dan awdurdod y llys byddai iddynt dyna y swm i lawr i 10p. yn lie I:3p 10s. YmddangoBai Mr. Allen, o Wigan, dros y cwmpeini, a dywedodd fod ywaith ysgafn wedi cael ei gyonyg i'r erlynydd, ond iado ei wrthod. Yn 1902 ysgritenodd yr erlynydd i ddyweyd nad oedd am ail ddechreu gwe thio nes y byddai i'w hawl, yr hwn oefid yn cyrhaedd 379p. am gyflog, &c., wedi cael ei dalu. Ychydig yn flaenorol yr oedd yr erlynvdd wedi eetio ei hawl yn erbyn y Gymdeithas Gynnorthwyol Barhaus am 25p., ar ol derbyn swm wytbnosol am lawer o wythnosau; a'i ddadl ef ydoedd, mai yr oil oedd gan yr erlynydd ei e sieu ydoedd caelunawmgaaddynt hwy er 'setlo' yr hawl o ad daliad. Mewn gwirionedd, yr oedd wedi gwrthod y swm o25p, Cynnygiwyd gwaith i'r eriynydG yn yr 'ysgrius,' cyffelyb i'r hyn a wneid gan enethod yn sir Lancaster; ac etto, gwrthodcdd ei wneyd, hyd yn oed ar ol i farn- wr llys y man ddyledion dynu ei ad daliad i lawr i Ie. yn yr wythnos. Wedi gwrandawiad maifch penderfynodd yr ynadon daflu yr achos allan.
IlUNANLADDIAD GWRAIG.
News
Cite
Share
IlUNANLADDIAD GWRAIG. ADRODDWYD achos hynod o hunanladdiad yn Ngwrecsain, dydd Mercher. Cododd Mr. Thomas Holmes, meddyg aniteiliaid, sydd yn byw yn 30, Chester Street, am chwarter i saith boreu ddydd Mercher, gan adael ei wraig yn ei gwely. Cwynodd wedi hyny fod eanddi boenau mawr yu ei phen. Cymmerodd Mr. Hclmes gwpanaid o dS iddi tua hanner awr wedi wyth, pan y canfu hi mewn ymdrechfa galed am ei hanadl Cafwyd potel yn cynnwysprussic acid wrth ochr ei gwely. Gwysiwyd Dr Moss yn d ioed; ond yr oedd wedi marw cyn iddo gyrhaedd Ysgrifenodd nodyn at ei gwr, yn hysbysu iddi gael y gweowyn o feddygdy Vi r. Fletcher, lie yr oedd Mr Holmes yn gweithredu fel cynnorthwywr, N JS Fercher cynnaliwyd trengholiad gan Mr. Wynn Evans, yn Ngwestty y Seven Stars, pan y dychwelodd y jheithwyr reithfarn i'r drangcedig gyfarfod a'i marwolaeth trwy wenwynia-i gyda prussic acid, yr hwn a gymmerwyd ganddi ,ei hun ac nad oedd hi yn gyfrifo; am ei gweithrediadau ar yr adeg.
LLYS Y MAN-DDYLEDION.
News
Cite
Share
LLYS Y MAN-DDYLEDION. YN y llys hwn, dydd Mercher. ger bron Syr Horatio Lloyd, yr oedd DAvid Parry, porthmon defaid, Dee house, Llangollen, yn gwysio Thomas Jones, yr Hand Ian, Llanarmon D.C am 12p.s gweddjll pris 60 o ddefaid Y mddangosai Mr. W, Wynn Evans, Gwreoasm, dros yr erlynydd, a Mr. LI, Kendrick, Rhiwaboa, dros yr arnddiff/nydd. Dywedai yr erlynydd i'r diSynydd, yn Medi, Dywedai yr erlynydd i'r diffyuydd, yn Medi, 1900, brynu 50 o ddefaid ganddo ef am lp. y pea. ac iddo wneyd felly yn Medi, 1901. Talodd am danynt yn gyfran ddaliadau Vn Me ii, 1902, rhoddodd orchymyn am 60 o ddefaid, a cbymme"- wyd y rhai hyn i Laaarasoa gao ei fab Yn mhea I nri ro>B a-f ol hyay talodd y ]6p ar y cyfrif; trad er i amryw lythyrau gaei eu hy»gnf«im at.o i ofyc am y ewra gwsddill (44»»), oid oedd wedi act«;ib. Modd byuag, oyttuawya i 20am o ncnyat gael eu eymmeryd i aiwerthiant y gwan. wyn yn Llangollen, a derbyniwyd 25p. am danynt. Yr oedd hyn yn gadael gweddill o 191) ac yn Medi diweddaf talodd y diffynydd 7p. i'r erlynydd yn yr Hand Inn, ac yr oedd yr hawl yn cael ei gwneyd am y swm o 12p. gweddill. Mr. Kendrick, dros y diffynydd, a ddywedodd nad OMII y diffynydd4 o herwydd rheayroan neiil- duo], wedi rhoddi archeb am y lot ddiweddaf o ddeLÜd. Yr oedd mab yr erlynydd wedi gyru y defa.hl Iros y mynydd i lo y diffynydd^ ac yr oedd y diS', nydd wedi dyweyd wrtho yn bendant nad oedd wedi rhoddi archab am danynt. Yr oadd wadi ■ f/.i iddo beth oedd eu pris, ond yr oedd y mab wsiJi dyweyd nad oodd yn gwybod Cadwodd y diffynydd y defaid, modd bynag, a rhoddodd hwy sr fferm y mynydd, ond yr oeddynt yn lot waei iawn. Talwyd y swm o 16p. i'r erlynydd. a chymmerwyd 20a>u o honynt i ffwrdd gan fab yr erlVaydd, a ca&w«ant eu gwerthu A phaa bawl- iodd yr erlynydd awm chwanegol, talodd 7p. er Betln y mater. Yn anffodua, yr oedd gwraig y diilynydd, yr hon a welodd y dderbyneb yn cael ei gwneyd allan yn llawn, yn glaf yn ei gwely, ao nis gallai fod yn bresennol yn y llys y diwrnod hwnw. Y barnwr a ddywedodd fod y diffynydd wedi gweithredu yn annoeth iawn wrth gadw y defaid. Rboddai ddyfarniad, modd bynag, yn ei ffafr, ond heb gostau.
BWRYDD Y GWARCHEIDWAID.
News
Cite
Share
BWRYDD Y GWARCHEIDWAID. Cafodd cyfatfod cyntaf y bwrdi newydd el gynnal yn Ngwrecsara, dydd Iau, pan yr ail etholwyd Cadban Griffith Boscawen yn nnfryd. ol am y S4ain waith yn olynol. Y cadeirydd, wrth gydnabod el ddiolehgar- wch am yr anrhydedd a osodwyd arno, a ddywedodd, er y gailent wahaniaethn oddi wrth eu gilydd gyda golwg ar amryw byng3lau, yr oeddynt oil wedi llwyddo i gyttuno i welthio er mantais y trethdalwyr a'r tlodion (cym.). Yr oedd y treulian yn myned i fyny yn gyfFredin trwy y wlad, ond yn Ngwrecsa i. nid oeddynt hwy, yn ol cyfartaledd y boblogaeth, yn gwario cymmaint o arian a'r rhan fwyaf o undebau eraill. Yr oedd yn beth da cadw y cynmrth" y plwyfo] i lawr M mater arianol; ond yr fsedd ete yn eymmeryd eafle uwch na hynv ac y dal allaa fod byny yn dda i'r bobl eu bnnain. Yr oedd bod yn rhy lac yn ngwein- yddiad y cynoorthwy allan yn effeithio i leihau ymdrech os tybiai pobl y gallent ddlsgyn ar y plwyf am gynaorthwy. Yr oedd nifer y crwydriaid wedi cynnyddu yn fawr. All etholwyd Mr. Simon Jones yn unfrydol yn is gadelrydd, Dadganodd y cadeirydd ei foddhtd wrth weled boneddiges wedi cael ei hetbol ar y bwrdd hwnw; sef, y faeres (Mrs. E. Bitkett Evans).
NODION 0 BETHESDA,
News
Cite
Share
NODION 0 BETHESDA, CYFARFOD lhvyddiannusa gafwyd nosFercber, yn nghapel Jerusalem, er dathlu canmlwydd- iant y Feibl Gymdeithas. Llywyddai y Parch. R Williams, Llanllechid, ac agorodd y cyfarfod yn bwrpasol gydag amlinelliad o walth y gym- deithas. Cafwyd anerchiad cynnwyafawr ar y Beibl fel llyfr cyf, ddas i bawb o bobl y byd gan y Parch. O. Evans, Slioam. Ar ei ol ef daeth Archddiacon sir Gaernarfon —Mr. Richard Lloyd, Douglas Hill-yn mlaen 1 adrodd yn ei ddull ffraeth a pwreiddiol hanes y Gymdeithas Feiblau o'i chychwyniad, ac yn neillduol ei hanes yn Arfon yn ystod ei oes hir- faith ef. Y mae efe yn awr yn ei 90ain mlwydd oed, ac yr oedd yn bresennol y cyfarfod Cyntaf a gynnaliwvd erioed yn Arfen can y Gym* deithas Feiblan, a hyny yn Llanllyfnl, bedwar ugain mlynedd yn ol Yr oedd blqs neilldnol ar sylwadau yr hen dad, ac ymddangosai y dyrfa fawr oedd yn bresennol wrth ei bodd yn ei fwynhau Ar ei ot ef cafwyd hanes y gwaith a wnaeth y gangen gymdeithaa yn Nosbarth Bethesda yn ystod yr hanner canrif diweddaf gan yr ysgrifenydd ffyddlawn, Mr. T. G. Williams, Coedyparc Casglwyd yn y dosbarth yn ystod yr amser hwnw dros chwe mil o bannau, a rhanwyd eu gwerth mewn Beiblau a Thestamentau I'r aidalwyr. Rhoddodd hanes yr Eglwyswyr yn encilio o fod yn gydweithwyr a'r Ymneillduwyr gyd,r gymdeithas. Rhesymau y clerigwyt dros wrthod ydoedd y ffaith fod cyfarfodydd y pwyligor-u a'r rhai blynyddol yn cael eu cyn- nal yn y capelydd Ymneilldnol Buont yn cydweitbredn flynyddoedd lawer yn ol, yn am-er y Parch. T, Hughesj St. Ann's, a'r Farch. — Birch ar ei ol Hyabysai Mr. Williams el fod, o herwydd llesgedd, yn gorfod rhoddi yr yagrifenyddiaath i fyny, yr hon swydd a was- anaethodd yn ymroddgar am 27ain mlynedd. Ar ddiwedd sylwadau Mr. Williams daeth y Parch. D. C. Edwards, Aberystwyth, yn mlaen i gyflwyno Beibl Teuluaidd hardd i'r ysgrifenydd dros y Fam Gvmdeithas yn Llun dain, yn anrheg fel cydnabyddiaeth o lafur aa ymroddiad Mr. Williams fat ysgrifenydd am y eyfnod m&itn o 27ain mlynedd. Derbyniwyd. yr anrheg gvda tbeimlad diolchgar ac ychydig- sylwadan pwrpasol gan y ysgrifenydd. Sirnadwyd ya mhellacb gan y Parchn. T. Griffith, Betbania, a J. T. Job, Carneddi. Adioddwyd darnau pwrpasol i'r amgylcbiads gan Miss A. Owen, Brynteg, a Mr. Evan R. Evans, Carneddi. Datganwyd, hefyd, gan Miss? Davies, High Street, a Miss Clara Wynne* Pontyt&r. Yr oedd y canu dan ofal Mr. E. D. Lloyd, a therfvnwyd y cyfarfod drwy i'r cant- orion oedd wedi llanw yr oriel roddi datganlad effeithiol o'r Hallellmah Chorus. forwyd i mewn I No 1, Ogwen Terrace, nosi Fawrth diweddpf, a dygwyd pum punt mewn arian yngbyd ag; oriawr a chadwyn o un o'r yBtafeiloedd Cymmerodd hyny Ie, meddir, tra yr oedd y teulu yn y gegiu yn bwyta en swper. Nid oes fawr o ameer er pan gymmer- odd gweithred lied debyg le mewn ty arall yn Ogwen Terrace. Dywedir fod o bedwar ugain i gant o hen bobl fu yn gweithio ar hyd eu hoes yn Chwarel y Penrhyn, ond a wrthodwjd i ddychwelyd yn ol ar ol y streic, wedi bod o flaen y gwr hixnw fu yma ar r&n rhywun o Lundain yn cael en holi o barth i'w hamgylchiadan, er cael allan a oeddynt yn wrthddrycbau teilwng i gael blwydd dal. Trueus o'r m yaf fod pethau wedi dirwyn i'r fath raddau ag i'w gwneyd yn angenrheidiol go od dynion parcbuB dan ymholiad o'r fath. Owynir yn enbyd gan rai o'r hen bobl yn erbyn yr holi fa arnynt. Llwyddodd y rhai canlynol o ddyegyblion Mi. E. D. Lloyd, organydd, Betbesda, i basio arholiadan ct-rddorol yr wythnoafddtweddaf Mies Hannah Edzabsth Thomas, High Street, gydag anrhydedd; Miss Maggie Hughes, Hen- durnpiktj, yn arholiad eifenoi yn y dosbarth, blaenaf; a Miss Mc'Ki-liop, Rheoneigr, yr arhol., iad canoira d yn y dosbarth blaenaf. Cychwyaodd Mrs. Owen, Ty Mawr, oddi- cartref dydd Mawrth diweddaif, ar ymweliads &g America, yn nghwmni y Pasch. a Mr Lewis. Williams, Wften^fawr. Eiddunwn iddynt for- datth a inrr d uth byfryd. Cynnaimyd y cyfarfod cyntif o'r Cynghor- Dinesig newydd noa Wener diweddaf. Yr oedd yr holl aelodan yn bresennol. Ethoiwyd Mr. W.J. Parry yn gadelrydd, a Mr. Jehtt Roberts, Braiehmelyn, yn is gadeirydd. Ail etholwyd Mr. Hugh Thomas, Llanllechid, arty cyd bwyllgor iechydol. Hysbyswyd ddarfod casglu v symiau canlyn- ol yn ysfcod y mis dreth gyffredinol, 77p. 168. 2c.; ynwy, 7p. 5s. lie. (iampau cyhoeddda); y dwfr, LOp. Is. 9c.; y nwy, 15p. Is. 6c.; ardreth y Sewage Farm, 5p,; manion, 4p, 5s 9c.; cyfan- swm, 120p lis Ie Rhoddwyd mai arucangyfrif o'r draul i fyned & nwy i oieuo J ellwyt.gi ydd fyddai 353p 18s. Cyflwynwyd y fUilter i "fal pwyllgor y nwy. Pdnnodwyd i r dreth gyffredinol tod yn 3s. y bunt, fei o'r blaen. Pasiwyd i adgyweirto llwybran Ty'nffridd a Chaerfan Gymro Penderfynwyd galw sylw arolygydd y dvfr—Hngh Roberts—at gwyn yn;»l"n S. chyflwf hlêr Ftynnon y Freithwen, a I- rhoddwyd ar y pwyllgor i ytnweled a'r Ile. Pasiwyd i ymuno er cael budd o'r UlephCn,