Baner ac Amserau Cymru

TY Y CYFFREDIN. DYDD MAWRTH, Ebrill 1ge9.-Cymmerodd y Llefarydd y gadair am ddau o'r gloch. Cyflwyaodd Mr. Ellia Griffith ddeiaeb oddi wrth eglwya y Methodistiaid Galtinaidd yn Llangwyll og, M6n, yn erbyn ymyraeth ag awdurdod yr ynadon trwyddedol. Darllenwyd Meaur Ffordd Haiarn y Cambrian yr all waitb. Yr ymchwiliad ar Ad daliad i Weithwyr. Mr. Akers Douglas a bysbysodd fod y pwyllgor oedd wedi cael ei bennodi i wneyd ymchwiliad i'r mater bwn vn awr yn yatyried ei adroddiad. Pan dderbynid yr adroddiad cawsai ei gyflwyno i'r Tf, gyda'r amcan o ddeddfn ar hyny.

Y GYLLIDEB. Cyflwynodd Mr. Aaaten Chamberlain ei Gyllid- eb. Yn nghwre ei aylwadan dywedodd y byddai iddynt deimlo colli Syr Michael Hicks-Beaoh a Syr Wtlliam Harcourt o'r dadleuon ar y Gyllideb ar ol dadgorphoriad y Ty. Ymddengya y d6n fawr o lwyddiant oeddym wedi ei fwynhan fe! i wedi myned heibio ac yn y flwyddyn gyllidol ddiweddaf yr cedd y oyllid wedi dioddef oddi wrth yr achos hwn. TrOdd diddymiad y doll ar fd yn fwy eostaa nag y disgwyiid, ao yr oedd yr ad-daliad ar Mocks mewn llaw a'r colledion yn drymion. Wrth gymmeryd owrw a gwirodydd, yr oedd y awm yn 1,500,OOOp. llal nag amcan- gyfrif y Gyllideb. Yn ngwyneb hâf gwlyb ao oer yr oedd llai o gwrw wedi cael ei yfed, tra yr oedd tynerwoh y ganaf yn lleihau y galw am wirodydd poethion Yr oedd y t6, modd bynag, wedi fwneyd yn dda ac yr oedd wedi gwneyd agoa i 50.000p. mwy nag a ddisgwyiid. Yr oedd ty- baco, hefyd, wedi cynnyrchn 60,000/j mwy nag a ddisgwyiid. Yr oedd y tollau ar farwolaetbaa wedi cyanyroha 13 OOt>,OJOp., neu 300,000p. llai na'r amcangyfrif. Yr ncig ffigiwr yr oedd efe yn meddu rheolaeth wirioneddol arno ydoedd yr un mewn oysaylltiad & llongan rhyfel i Chili. Yr oedd yn gweled, wedi gwneyd amcangyfrif am y flwyddyn, y byddai yn rhaid iddo wneyd i fyny ewm o 3 820,OOOp. Er y gwrthwynebiadan lliosog i godi t'etb yr iocwm mewn amser o beddwoh, yr oedd wedi penderfyna rhoddi ceiniog chwanegol, yr hyn a gynnyrchai, yn ol ei amoangyfrif ef, 2,000 000p. Am y gweddill yr oedd yn troi at drethiad anuniongyrchol, ao am oaod toll newydd o 3c. y pwya ar dybacoo a 6c. y pwys ar sigaren- au, a Is y pwys ar cigarettes tramor. Yr oedd yn disgwyl ennill trwy hyn y swm o 550 OOOp. Wrth osod treth chwanegol o 2g. y pwya ar dS dlagwyl- iai gael 2,000,000/?., yr hyn oedd yn gadaelgwedd- 111 iddo o'r treuliau o 730,000p. Syr H. Campbell-Bannerman a ddywedodd fod Canghellydd y Drysorfa wedi oynnyg dwy o'r toll an mwyaf ammhoblogaidd a aSlesid ea dwyn yn mlaen aef, ohwanegu at y dreth inowm, yr hon oedd eisoeB ya nchel, a cbwanegiad at y doll ar dO. Ond y ftaith amlwg i'w gweled trwy y cwbl ydoedd, y oynnydd mawr yn y treuliau, Credai y dylai y wlad dala sylw arbenig i'r cynnydd hwn. Nid oweatiwn o blaid ydoedd Yr oedd yn fater o ddyddordeb iddynt oil i gadw i fyny nerth cyll Idol y wlad hoc. Mr. Ritchie a ddywedodd ei fod yn cael ei feio am arwain Canghellydd y Dryaorfa i anbawsder ond yr oedd amcacgyfrifon y flwyddyn ddiweddaf wedi oael ea tynu allan ar ol ymchwiliad tiawn, ac ar y oyfarwyddyd gorou. Yn mysg yr achosion oedd wedi arwain i oetyngiad yn y cyllid yr oedd 61-effeithiau y rhyfe1, yr aflonyddweh yn y fasnach gotwm, a'r ddadl annedwydd oedd wedi oymmer- yd lie ar y cynnygian cyllidol. Mr. Haldane a ddywedodd ei bod yn wir fod yr inowm cenedlaetbol, o bob ffynnonell, yn yatod yr tlgain mlynedd diweddaf, wedi bod yn oodi yn tefydiog, ond yr oedd y cynnydd yn y trealiau wedi bod ya enfawr, hefyd.{ Syr Michael Bticka Beach a ddywedodd fod Canghellydd y Drysorfa yn ooleddn ayniadaa ar byogciau cyllidol yng1,n ^'r dyfodol ag yr oedd •!e yn gwahaniaethu yn hollol oddi wrtho, ond nid oedd dim o olion y syniadaa hyny i'w canfod yn et araeth ao yr oedd am chwanega, gyda mwy o foddhld, nad oedd dim o olion y golygiadau byn i'w canfod yn ei gynnyg'on. Hyderai y gwelai ei ffordd yn glir i wneyd rhyw fath o raddfa mewn ffordd yn glir i wneyd rhyw fath o raddfa mewn oysaylltiad a threth yr iaewm. Syr H. Fowler a sylwodd nad oedd y oyfrifoldeb am y aefylHa breaennol gyda golwg ar y trealiau yn gorwedd ar Ganghellydd y Drysorfa — nid dyledawydd Canghellydd y Drysorfa oedd pander fynu polisi y wlad. Y dyn oedd yn wirioneddol gyfrifol cedd y prifweinidog. Mr. J. Redmond a aylwodd y byddai i'r doll ar de effaithio yn fawr ar y tai tlotaf yn yr lwerddon, lie yr oedd te yn angenrbaid Syr E. Vincsnt a ofynodd i ba la yr oedd y? hanner can mHiwn o gynnydd yn y treuliau wedi myned ? Yr oedd hanner can mtIiwn wedi myned at v llyngea a'r fyddin Cvriwyd y pBiidstfyioiad mewn oysaylltiad a tM trwy 259 o bleid'eiaiaa yn erbyn 188—anwyafrif o 71. Pleidleiaiodd 200 droa y penderfyniad mewn oysaylltiad A thybacoyo erbyn 106—mwyafrlf < M

TY Y CYFFREDIN. DYDD Mebcher, Ebrill 20fed. — Cym merodd y Llefarsdd y gadatr am ddau o'r glosh. Fel arfer, trenliwyd rhyw gymmalnt o amser i atteb ewestiynau.

Y MESUR TRWYDDEDOL. Derbyniwyd Mr. Akers Douglas gyda ohym. meradwyaeth gan y Gweinidogion, ar ei waith yn codi i gyflwyno Mesur Trwyddedol y Llyw- odraeth, yr hwn a ddiagrlfid fel I mesar i ddi- wygio Cyfieithiau Trwyddedol 1823 a 1902, mewn perthynaa A gwneyd i ffwrdd & thrwydd- edau, a chaniatau rhai newyddion.' Dywedodd fod aelodau ar bob ochr I'r Tk yu teimlo dyddordeb yn y cwestiwn o leihau y tafarndai, ar y gallal fod ganddynt olygiadau gwahanol o berthynas i'r modd i gario hyny allan. Yna aeth yn mlaen i egluro gwahanol ddarparlaeth- au y mesur; ac y mae y prif nodweddion ynddo fel y canlyn — 1. Y mae personau fydd yn moddu trwydd- edau i gael sicrwydd y bydd iddynt barhau i'w dal, oddi eithr lie y profir camymddygiad. 2. Y mae ad-daliad i gael ei dalu pan wrth- odir trwyddedau ar dir cyhoeddus, ar wahan i gamymddygiad. 2. Y mae y drysorfa ad-daliadol i gael ei darparu yn hollol o'r fasnach. Gofynir tanys- grifiadau o lp. i fyny i 150p. yn y flwyddyn oddi ar bob ty, yn ol eu gwerth blvnyddol. Os cerir y cynllun hwn allan codir dros filiwn o bunnau yn y flwyddyn ar gyfer ad-daliad. Y mae tai cwrw cyn y flwyddyn 1869 yn cael ym wneyd â hwy yn gystal a rhai eraill, ond yn eu bachos hwy bydd yr ad-daliad ar raddfa uwch. Bydd i berchenogion yr eiddo danyegrifio tair rhan o bedair o drysorfa yr ad daliad. Telir yr arian i bersonau fydd yn medda budd mewn trwyddedau fydd yn cael eu diddymu, yn ol y eyfartaledd y penderfynir arno gan frawdlya- oedd chwarterol, 03 na bydd cyttundeb wedi ei wneyd. 4. Mewn rhanbarthau oedd heb fod yn llys oedd trwyddedol sirol bwrdeisiol, byddant yn meddu yr nn gallnoedd yn awr ag mewn achoa- Ion o gamymddyglad; ond yn lie gwrthod trwyddedau am fod yna ormod o honynt, ni bydd ganddynt ddim i'w wneyd ond adrodd i'r frawdlys chwarterol, yr hon a Denderfyna y materion hyn trwy bwyllgor. 5. Brawdlysoedd chwarterol, hefyd, yn unig fydd yn meddu gallu i ganiatau trwyddedau newydd. Nid oedd i ganiatau dim, modd bynag, ond mewn ffordd o gyfnewid am drwyddedau oedd yn bodoli yn bresennol, ar daliad o un swm, neu dftl blynyddol. Yr oedd arian a dderbynid yn y modd yma i fyned i'r trysorfeydd ad daliad, yr hon oedd i gael ei gweinyddu yn hollol gan y frawdlys chwarter- ol. 6. Mewn bwrdeiedrefi sirol, megys Liverpool, Manchester, a threfydd mawrion eraill, bydd yr ynadon dinesig neu fwrdeisiol a eisteddant gyda'r Cofiadur yn meddu y galluoedd a drosglwyddid mewn lleoedd eraill i frawdlysoedd chwarterol. 6. Nid oedd y mesur i gael ei gyfaddasu ar gyfer Ysgctland na'r Iwerddon. Syr Wilfrid Lawsoa a ddywedodd mai prif amcan y mesar ydoedd attal y lleihad ar drwyddedau oedd wedi bod yn cael ei gario yn mlaen yn ddiweddar. Cynnygia droi prydlea ftynyddol1 fod yn elddo rhydd-ddaliadol, trwy yr hyn y bydd i werth eiddo trwyddedol gael el ddyblu. Wedii ni unwaith fabwysiadu yr egwyddor fod y dyn oedd heb gasl adnewydda ei drwydded ya meddu hawl, yr ydym yn rhwymo y jfasnach ar y Llywodraeth, ac ni bydd i ni gael ymwared o honi yn ein hamser ni. Mr. Gretton a ddywedodd, tra yn diolch i'r Llywodraeth am ddwyn yn mlaen yr egwyddor o ad daliad, yr cedd yn teimlo nad oedd yn diolch iddynt am ddim. Yr oedd yn meddwl y byddai yna siomedigaeth mawr yn mysg per- sonau oedd yn dal trwyddedau yn ngwyneb y swm oedd yn cael ei ofyn oddi arnynt hwy. Mr. J. P. Whittaker a ddywedodd nad oedd y gwrthodiad i adnewyddu y trwyddedau y flwyddyn ddiweddaf, yr hyn a achoaodd y fath ddychryn, yn cyrhaedd y cyfartaledd am y 26aln o flynyddoedd diweddfcf. Nid oes yna un diwygiad yn y mesur hwn. Nid ydvw ond gwadd liad y tafarndy. Cymmar ymaith reol. aeth gyhoeddus o bob math. Mr. J. Herbert Roberts a dybiai nad oedd un rhan o'r wlad yn mha un yr oedd y farn yn addfetach gyd* golwg ar ddiwygiad dirwestol na Chymru ac nid oedd yn beth i'w ryfeddu ato, pan gyflwynid mesur o'r nodwedd hwn, fod pobl Cymrn yn teimlo mor gryf yn ei gylch Defnyddiwyd rhai gelriau hynod iawn gan y tirif Chwip Geidwadol yn Medi diweddaf yn Derby; a gwnaeth yn eithaf eglur ei fod ef yn edrych ar y mesur hwn fel ammod hanfodol parhad y Llywodraebh mewn awdnrdod. Ntd oedd y ffaitb i 167 o drwyddedau, allanogyfan rifo 100,000 yny wlad,gael eu gwrthod yflwydd- yn ddiweddaf, ar y tir nad oedd eu heisieu, yn ddigon o reswm dros ddwyn yn mlaen y cyfryw gynnygion ag oedd yn gynnwyaedig yn y mesur hwn (eym. yr Wrthblaid) Nid oedd hwn yn fesur o ddiwygiad, yn cael ei fwriadu i gefnogl llwyddiant modsol na cbymdeithasol y bobl (clywch, clywch). Xr oedd efe wedi gwran- daw gyda syndod a dychryn ar gynnygion y Llywodraeth; acnid oedd efe ond yn dadgan barn mwyafrit mawr o'i gydwladwyr pan yn dyweyd y gwnaent wrtbsefyll y cynnygion hyn mewn pob modd possibl hyd eithaf eu gallu. Os goddefai y farn gyhoeddus y cynnygion hyn, byddai iddo deimlo gryn lawer gyda golwg ar ddyfodol y wiad (cym.). Cymmerwyd rhan yn y ddadl wedi hyny gan Mr. Talbot, Mr. Broadhurst, ac eraill. Mr. Osmond Williams a ddvwedodd fod y gyfraith o berthynas i awdurdod yr ynadon wedi cael ei gosod i lawr yn glir a phendant gan Feistr y Rholiau yn achos Farnham. Yn erbyn y dyfarniad hwnw, yr hwn oedd wedi cael ei dderbyn gan y fasnach fel un nas gellid ei ddadlen, yr oedd y Llywodraeth wedi cychwyn yr ymgyrch hon, A oedd y lath beth yn bossibl a bod y LIywodraeth yn cael ei dy chrynu trwy weithrediad y tafarnwyr yn Wool- wich a Rye, lie yr oeddynt, y mae'n amlwg, wedi gwrthwynebn yr ymgeiswyr Celdwadol, er iddynt ddwyn y gweinidogion &r eu gliniau ? Ymddengys iddynt gyrhaedd eu hamcan. Yr oedd agwedd y Prifweinidog wedi cael un effaith dda; yr oedd wedi codi gwaedd a deffroi anian- awd ymiaddgar y bobl, a byddai i'r boneddwr anrhydeddus gael allan fod ei gynllun er tyn- hau llyffetheiri&u y fasnach feddwol ar y wlad- wriaeth yn un rhy ddiweddar. Syr H. Campbell Bannerman a ddywedodd nas gallai addaw dim ond y gwrthwynebiad mwyaf i'r mesur. Byddai iddynt sefyll yn dkn; (1), yn erbyn unrhyw ymyriadag awdurdod yr ynadon gyda golwg ar adnewyddu trwydded au; (2), nad oedd dim yn cael ei wneyd er trosglwyddo buddiannau soddedig, neu bawl i drwydded; (3), na byddo dim ad-daliad yn dyfod, yn unlongyrchol nac yn anuniongyrch- ol, o'r trysorfeydd cyhoeddus. Trwy y mesur hwn, yr oedd awdurdod y dyn oedd yn byw yn y gymmydogaeth, yr hwn oedd yn gwybod ei hanghenion, ac oedd yn gyfarwydd a theiml- adau y trigolion, yn cael ei ddiddymu yn ffafr cyrph pell ac anwybodus. Nid oedd yna un rheswm pa ham na ddylai y fasnach gyfoethog hon ddarparu ad daliad i bob aelod o honi. j Pa ham yr oedd angen i'r Llywodraeth ymyr. aeth &'r mater o gwbl? Yr oedd llawer o icobl yn meddwl y gallai y tai hyn dalu toll lJawer nweh i'r Llywodraeth. A ydyw y rhagolwg am hvn i gael ei andwyo trwy y mesur pr isennol ? Trefniant ydyw y mesur er mantais i r fasnachj ac i'r fasnach yn nnig. Mr. Balfour a ddywedodd na byddai i'r mesur hwn rwyddhau y fFordd i ganiatau trwyddedau newyddion. Yr unig wahaniaeth yr oedd yn ei wneyd yn yr ystyr hon ydoedd, wedi i drwydded newydd gael ei chaniatau, bydd y frawdlys chwarterol o dan rwymau i wneyd ammodau a'r un fy d yn el dal. Nid oeddynt yn bwriadu rbydd-ddaliad mewn trwyddedau, ae nid oedd dim yn y mesur yn gwneyd hyny. Credai y byddai iddo fod yn foddion i leihau gryn lawer ar y trwyddedau, am y celd yr ynadon ynalluog, am y waith gyntaf.i ystyried eis;eu y rhanbarthau yr oeddynt yn pe; thyn iddynt. Yr oedd efe yn dyweyd fod hwn yn fesur dirwestol mawr. Mr. D. Lloyd George a ddywedodd fod y Prifweinidog yn cwyno mai yr achoa o'r gwrth wynebiad i'r mesur hwn ydoedd gelyniaeth at y tafarnwyr. Nis gellid awgrymu amean gwaelach. Yr oedd yr Wrthblald yn gweith- redu oddi ar yr un amcanion gonest ag oedd y Prifweinidog yn ei hawlio iddo ei hun (clywch, clywch). Credai yr Wrthblaid mewn theolaeth boblogaidd; ac yr oeddynt hwy yn gwrthwynebu i'r ynadon Ileol gael eu llyffeth- eirio gan y cyfryw ammodau ag a ddygwyd i mewn i r mesar. O'r braidd yr oedd y Prif weinidog yu sylweddoli yn Ilawn yr hyn oedd yn ei fesur ei hun, ac yr oedd hyd yn ced y brawdlysoedd chwarterol ya cael eu llyffeth- eirio, yn gymmaint a bod yna gyfyngiad nas gallent fyned tn hwnb iddo. Yr oeddynt wedi gwrandaw llawer iawn am fanteision y tafarn- wr, ond ychydig iawn am fanteision y cyhoedd, Er's ychydig yn ol yr oedd yna achos o warth rudd mawr am fod y darllawdal wedi Ilwgr. wobrwyo yr hedlgeidwaid. Pennodwyd prif gwnstabl o'r radd flaenaf, a chafodd ef allan fod yr heddgeldwaid bob Nadoiig yn derbyn rhodd- ion oddi wrth ddarllawiai. Derbyniai un arolygydd heddgeidwaid 30s. bob Nadolig oddi wrth un darllawdy, basgedaid o wirodydd poethion oddi wrth un arall, awrw oddi wrth un arall, a'r oil yn etholaeth y Prifweinidog (cym. yr Wrthblaid); a phan gyhuddwyd ef o hyny, dywedodd el fod yn meddwl ei fod yn beth hollol iawn, am fod pawb arall yn ei wneyd. Yr oedd rhingyll yn cael 10s. gan un 5s. gan un arall, ae yr oeddynt oil yn derbyn rhoddion bob Nadolig oddi wrth gwmniau darliawdai. Dywedai y prifgwnstabl ei bod yn hollol ammhossibl cario y cyfreithiau trwyddedol allan tra yr oedd el swyddogion yn gwneyd peth o'r fath, a rhoddodd attalia ar hyny. Wedi hyny daeth y riarllawyr at yr ynadon, ac un o honynt ydoedd Mr. Hughes cefnogwr i'r Prifweinidog. Y mddengys i arol- ygydd yr heddgeldwaid gael allan fod meddwdnd wedi cymmeryd lie mewn tt trwyi'dedig, ac iddo gymmeyd gweithrediadau cyfreithiol. Gyrodd Mr. Hughea i orsaf yr heddge dwaid gyda'r parson oedd yn dal v trwydded, ac erfyn iodd ar yr arolygydd beidio cymmeryd gweith- rediadan cyfreithiol; a'r diwrnod canlynoi, gwasgodd ynad heddweh ar y prifgwnstab! am iddo beidio oymmeryd gweithrediadau cyfreith- iol, ac yr oedd yntau yn gefnogwr i'r Prifweinidog (cym. yr Wrthblaid). Aeth y gweithrediadau cyfreithiol yn mlaen, modd bynag, a gwnaeth y ddau ynad hyny eu bymddlJongoslad ar y faingc. Anfonwyd yr achos o'r Tys cyntaf i'r ail, ac aethant hwythau yno ar ei ol, pan y rhoddodd y prifgwnstabl rytudd, os rawsai yr achos ei ddwyn yn mlaen, y gwnai ef yr holl ffeithiau yn hysbys. Daeth y ffeithiau hyn ?-llan, a chafodd pwyllgor cynnwysedig o eaith o Undebwyr a dau o Ryddfrydwyr, a bennodwyd I wneyd ymchwii iad i fynegiadau y prifgwnstabl, fod y cyhuddiadau a ddy wyd yn mlaen gan y prifgwnstabl yn hollol wir, a rhoddodd y ddau ynad hyny eu swyddi i fyny fel ynadon. Mewn achos arall dywedodd ynad heddweh wrth heddgeidwad, oddi ar y faingc, nad oedd angen am iddo roddi llawer o dystiolaeth, am eu bod wedi gwneyd eu meddyliau i fyny I dafin yr achos allan. Etto, dywedid fod y mesur hwn yn cael ei ddwyn I mewn am fod yr ynadon yn ffafrio y blaid ddirwestol, tra mai y ffaith ydoedd fod y dylanwad llwgrwobwyol yn hollol ar yr ochr arall (cym. yr Wrthblaid). Aflonyddwyd rhyw gymmaint ar Mr. Lloyd Gaorge yn awr; a dadganodd y Prifweinidog nad oe-d efe erioed wedi clywed am y drafodaeth. Mr. Lloyd George.—' Os oedd y Prifweinidog yn dyweyd mai dyma y waith gyntaf iddo glywed am yr ymdrafodaethau vnn yn ei etholaeth ei hun, yr hyn oedd yn dwyn cyssyllt iad mor agos a'r gyfraith drwyddedol y ceisid ei diwygio trwy y mesur hwn, yr oil a allai ef ddywfeyd ydoedd, ei fod yn synu yn fawr.' Slaradodd Mr Groves, fel un oedd yn dwyn perthynas a'r fssnach, o blaid y mesur. Mr Corrie Grant a wrthwynebodd y mesur. Ymranadd y Ty, a chaed Dros y darlleniad cyntaf 314 Yn erbyn 147 Mwyafrif 167 1 Wedi hyny dygwyd y mesur i mewn, a darllenwyd ef y waith gyntaf; a threfnwyd i'r ail ddarlleniad gymmeryd lie ddydd Linn, Mai 211.

YR EISTEDDIAD HWYROL. DEFODAETH YN YR EGLWYS. Cynnygiodd Mr. Austin Taylor ar i'r Tt gael ei ohirio, er galw sylw at gyfansoddiad y Ddirprwyaeth Eglwyaig a bennodwyd i wneyd ymchwiliad i annhrefn Eglwysig yn Eglwya Loegr. Mr. Charles M' Arthur a gefnogodd y pender- fyniad. G wrfihwynebai y ddirprwyaeth o her. wydd ei nodwedd anghynnrycniosiadol. Mr. Brynmor Jone* a gfrynai nad oedd nn Ymneilldiiwr ar y ddirprwyaethi, Cymmerwyd rhan yn mhellach yn y ddadl gan Mr. Mac'Iver, Mr. W. W. Rutherford, Mr. Balfour, ac eraill. Y diwedd fa i'r penderfyniad gael ei wrthod, trwy 176 yn erbyn 90. Gohtriodd y Ty am bum munyd wedi hanner. w-

TY YR ARGLWYDDI. DYDD IAU, Ebrill 21ain.-Cymmarodd yr Arglwydd Ganghellydd ei sêdd am chwarter wedi pedwar. Aelodau Gymdeithasau Cvfeillgar a Chynnorthwy Allan. Cynnygiodd Argl. Monkswell ail ddarlleniad Mesur Cynnorthwy Allan (Cymdeithasau Cyfeillgar), yr. hwn sydi yn darparu i gario gwelliantau ar Gyfraith 1894, fel nad oedd gwelliantau ar Gyfraith 1894, fel nad oedd gwarcheidwaid i gymmeryd i ystyriaath, wrth ganiatau cynnorthwy, unrhyw swm a dder- byniai aelod o gymdeithas gyfeiilgar fel clâf dlil oa na byddai dros bum swllt yn yr wythnos. Siaradodd Iarll Spencer, Arglwydd Jamea o Henffordd, ac eraill, o blaid y mesur; a darllenwyd ef yr ail waith. Mesur Gweithu Diodydd Meddwol i Blant. Ymffurfiodd y T9 yn hwyilgor ar Fesnr Gwerthu Diodydd Me idwol Blant, a chafodd era.drodd i'r Ty. Gohtriodd eu harglwyddi am ugain munyd i saith.

TY Y CYFFREDIN. DYDD IAU, Ebrill 21ain.-Cymmerodd y Llefarydd y gadair am ddan o'r gloch. Deisebau. Cyflwynodd Mr. Kenyon ddeisebau yn erbyn unrhyw ymyriad fig awdurdod yr ynadon gyda golwg ar y trwyddedau oddi wrth Gynghor Eglwysi Rhyddion Dlnbych a Chyfrinfa Temlwyr Da Caledfryn. Y GYLLIDEB. Ymffurfiodd y T' yn bwyllgor math a moddion, ac aed yn mlaen i ystyried yn mhellach gynnygion y Gyllideb. Ar y penderfyniad cyntaf, yr hwn oedd yn awdurdodi codiad o geiniog yn nhreth yr incwm, awgrymodd Mr. J. W. Lowther y gellid dadleu holl gwestiwn y Gyllideb. Mr. S. Buxton a ddadieuai y buasai codi dwy geiniog chwanegol ar dreth yr incwm yn well na chodi toll ar dê. Tra nad oedd yna un gostyngiad ar drethiad anuniongyrchol er y rhyfel—ac yr oadd y Gyllideb bresennol yn ail osod yr hyn a gymmerwyd ymaith y llyoedd- yr oedd yna ostyngiad o 8,500,000p. wedi eymmeryd lIe i'r trethdalwr uniongyrchol. Syr John Gorst a ddywedodd, a chaniatau fod disgwyliadau Canghellydd y Drysorfa yn cael eu sylweddoll, byddwn yn ddyfnach mewn dyled ar ddiwedd y flwyddyn nag oeddym yn myned i ddyledion newydd mewn cyssylltiad &'r milwyr, y gweithiau llyngesol, ac amcanion eraill. Credai fod ilawer iawn o arian oedd yn cael ei bleidleisio at addysg yn cael eu gwas- traffu. Ni ddylid lleihau y cyfanswm, modd bynag, ond gwaled fod yr arian yn cael eu gwario i'r fantais oreu. Trwy gyfnewidiad yn nghyfundrefn ein byddin gellid arbed miliynau o bunnau. Mr. Arthur Elliot a ddywedodd fod y pollsio adnewyddu y doll ar td wedi cael ei gefnogi gan gtymblaid ar ol clymblaid o'r Ceidwadwyr, ac yr oedd yna amryw aelodau ar ochr y Gweinidogion oedd yn proffesu awydd am ei hail osod; ond y mae wedi myn'd—a myn'd am byth. Yr oedd yna rywbeth ynawyrgylch T £ y Oyffredin oedd yn anghydnaws lig ymresym iadau Diffynd' llwyr. Mr, Gibson Bowlesa sylwodd ei fod yn ofni y byddai i'r hen wraig oedd yn yfed t6 a'r hen wr oedd yn ysmoeio tybaco ddyweyd mai Cyllid eb annynol oedd hon. Credid pe codid toll gyffredinol o 6c ar bob incwm na wnai y dos- barthiadau gweithiol vsrthwynebu hyny. Yr oedd yn meddwl y geliid gostwng y bleidlais at addysg; ac yr oedd yn berffaittl sicr y gellid eynniio llawer o filoedd ar y fyddin; barnai y gellid cynnilo dwy filiwn ar v ilynges, a miliwn, 0 leiaf, ar y gwasanaeth gwladol. Mr. Bryn Roberts a ddadleual ei bod yn amser i'r ddwy blaid ddychwelyd at draddod- sadau Peel a Gladstone. Dadleuaidros i raddfa gael ei gwneyd ynglyn & threth yr incwm, a gwrthdyfctiodd yn erbyn y cynnygiad i godi y doll ar dê. Canghellydd y Drysorfa a ddywedodd, os saws ti cynnygion presannol y Gyllideb ea mabwysiada, codid 43*2 o'r cyllid trwy drethiad uniongyrchol, a 518 trwy drethiad anunion- gyrchol. Dyna y cyfartaledd cyn y rhyfel. Y r oedd y doli ar 16 yn cael ei gadael allan o'r cyfdf. Allan o 1 p Us 2c. y pen a godtd trwy dollau anuniongyrchol, yr oedd aIcoh61 a thy- bico yn cynnyrchu 1 p 38 lie. Gwir fod ein trenliau wedi myned i fyny ya ol 125 y cant er y flwyddyn 1864, ond yr oedo y boblogaeth wedi oynnyddu yn ol 45 y cant, a chredir fod yr inewin cenedlaethol wedi myned i fyny yn ol 150 y cant yn ystod y cyfnod hwnw. Ar yr un pryd yr oedd y bleidlais ft addysg wedi cynnyddu yn ol 1,500 y cant; ac yr oedd y tanvsgrifiadau o'r cyllid ymberodrol at gyn- northwyo beichiau lleol wedi codi a 1,759,OOOp. i 14,440,OOOp. Tra yr oedd Mr. Wtir yn siatad ganol nos cynnygiodd Syr F Banbury y cloadur. Galwodd y cadeirydd am i'r rhai oedd yn tf,fr hyny godi ar eu traed, pan y safodd yr oil o'r aelodau ar ochr y Llywodraeth, a rhai o aelodau yr Wrthblaid; a dadganodd fod y peoderfyniad wedi cael ei gario. Wedi hyny cariwyd y cynnygiad I godi Ie. yn nhreth yr incwm trwy 214 o bleidleisiau yn erbyn 16. Cododd y Ty am ugain munyd wedi hanner.

TY YR ARGLWYDDI. DYDD GWENER, Ebrill 22am.-Ryw hanner awr y bu eu harglwyddi yn eistedd heddyw, ac nid oedd dim o unrhyw bwysigrwydd yn eu gweithrediadau.

TY Y CYFFREDIN. DYDD GWENER, Ebrill 22ain.-Cymmerodd y Llefarydd y gadair ganol dydd. Cyfraith yr Undebau Crefftol. Mr. Paulton a gynnygiodd fod Mesur Undebau Crefftol ac Anghydwelediadau Crefftol yn cael ei ddarllen yr ail waith. Amcan y mesur ydoedd adfer y gyfraith i'r hyn yr oedd y senedd yn 1875 yn ameanu iddi fod, hyd nes y rhtddwyd y dy- farniadau diweddar. Hwyrach y gwrthwynebid y mesur am ei fod yn un anamserol, ynjgyin- maint a'i fod yn ymwneyd & phwngc yr oedd Dirprwyaeth Frenhinol yn eistedd, ond yr oedd yr awyrgylch wleidyddol yn cael ei chloi i fyny a Dirprwyaethau Brenhinol. Dylai y gyfraith tod yn gyfartal a theg rhwng me'stri a gweith- wyr. Mor bell ag y gallai ef wneyd allan, gellid gosod i lawr unrhyw beth nad oedd barnwr yn ei hoffi yn gydfwriad. Mr. Johnson a gefnogodd y penderfyniad. Dadleuai y dylent fod yn ofalus iawn rhag Iddynt ddinystrio defnyddio-deb yr undebau crefftol fel sefydliadau darbodol- Y Mil. Pilkington a gynnygiodd eu bod yn gwrthod y niesur.1 Wrth basio y mesur hwn awdurdodid personau oedd ar streic, neu eraill a weithredent ar eu rhan, i ddychrynu, hyd yn oed yn eu cartrefi eu hunain, ddynion oedd yn anfoddiawn i roddi ufudd dod i orchymynion yr undebau crefftol. Y Prifweiuidog a ddywedodd nad oedd yn codi unrhyw wrthwynebiad i aelod roddi ei gyd- syniad i'r mesur hwn, fel dadganiad o farn fod y mater yn un oedd yn teilyngu sylw y Ty; ond nid oedd efe ei hun yn gallu cymmeryd y cwrs hwnw. Nis gallai roddi ei gefnogaeth i'r mesur hyd nes y cawsai y wybodaeth a allai y Ddir- prwyaeth Frenhinol ei roddi iddynt. prwyaeth Frenhinol ei roddi iddynt. Mr. Bell a bonai y dylent gael yr un hawl i berswadio dyniou i beidio gweithfo ag oedd gan y meistriaid i berswadio dynion i beidio ymuno Igundelau. Cymmerwyd rhan yn y ddadl gan Mr Richard Bell, Mr. Winston Churchill, Mr. Robson, ac eraill. eraill. Am hanner awr wedi pump ymranodd y Tý, a chaed Dros y meuur n. 238 Yn erbyn 199 Mwyafrifdros 39 Cynnygiodd Mr. Paulton ar i'r mesur gael ei drosglwyddo i bwyllgor. Gwrthwynebodd Syr F. Banbury, a gadawyd y mater heb ei beuderfynu. Yna cod odd y Ty.

YN MEDDU BUDD YN Y FASNACH. A ganlyn yw y pedwar ar ddeg a thrigain o aelod- au seneddol (yn ol y Daily News) sydd yn meddu budd yn y fasnach feddwol a bleidleisiasant dros greu buddiannau soddedig yn y drafoidiaeth a chynnyddu gwerth y fasnach, yn ol amcan- gyfrifon Mr. Aithur Chamberlain, dri chant a hanner o filiynau o bunnau :—J. Agg-Gardner, G. Allsopp, Syr J. Austin. J. Bailey, A Baldwin, K. R. Balfour, Syr F. T. Barry, E. Bond, St J. Brodrick, W. Burdett-Coutts, J. G Batcher, Syr E. H. Carson, S. Charrington, Arglwydd A. Compton, Syr S. Crossley, E. A. Fitzroy, Syr F. Flannery, W. J. Galloway, H. D. Greene, W. R. Greene, J. A. Gretton, J. G. Groves, T. Hare, Syr W Hart-Dyke, Syr A. S. Has!an>, Syr A. Hickman, Syr M. Hicks Beach, H Ilobhouse, Syr W. H. Hornby, J. Hilzier, G. B Hudson, Uchgadbeu Jameson, H M Jessal, H. Johnstone, Syr H. Seton-Karr, Syr J. Kennaway, Henry Kimber, Syr H. S. King, J G. Lawsoa, Milwriad Lockwood, W. Long, F. W. Lowe, A. Lyttelton, R. B. Martin, F. B Mildmay, Syr F. Milner, T. Milvain, D. J. Morgan, A. H. Morton, Syr R, Mowbray, A. G. Murray, W. H. Myers, W. G. Nicholson, Syr C. Quilter, Syr F Rascb, R. F. Ratcliff, J. F. Remnant, S. Roberts, T. H. Robertson, Brook Robinson. Syr J. Rolleston, J. Rutherford, W. F. D. Smith, Syr J. B. Stone, Arglwydd E Talbot, Milwriad Walker, Milwr;ad Warde, O. A. Whitmore, Milwriad Williams, Syr J A. Willox, C. B Stuart Wortley, R. Yerburgh, S. Young, W. Younger.

YR AELODAU RHYDDFRYDIG DROS GYMRU A'R MESUR. Yn yr ymraniad a gymmerodd le yn Nby y Cyffredin dydd Mercher ar y cynnygiad i ddarllen y meaur uchod y waith gyutaf, pleid- leisiodd yr aelodau Rhyddfrydig a ganlyn o Gymru yn erbyn y mesur :Mri. W. Abraham (Rhondda), Alfred Davies, M. Vaughan Davies, Frank Edwards, S. T. Evans, Syr W. Harcourt, Humphreys Owen, D Brynmor Jones, William Jones, J. Herbert Lewis, D. Lloyd-George, R. M'Kenna, J. L. Morgan, C. Morley, S. Moss, J. Bryn Roberts, J. Herbert Roberts, Samuel Smith, Abel Thomas, Syr Alfred Thomas, D. A. Thomas, ac Osmond Williams. Pleidleisiodd yr unig ddau Dori sydd yn cael eu dychwelyd o Ogledd Cymru o blaid y mesur, Bef yr Anrhyd. G. T. Kenyon a'r Milwriad Pryce Jones.

MR. LLOYD-GEORGE A'R MESUR. Nos Iau cynnaliodd Cynghrair Rhvddfrydwyr Ieuaingc Llundain eu hymgomwest gyntaf yn y Clwb Diwygiadol Newydd. Derbyniwyd hwy gan Mr. L. Vernon Harcourt, A S., y llywydd ac yr oedd Mrs Harcourt hefyd yn bresennol, Wedi i Mr. Harcourt wneyd rhai sylwadau agoriadol, cododd Mr. Lloyd-George ar ei draed, yr hwn, wrth gyfeirio at y Mesur Trwyddedol, a ddywedodd ei fod yn llawer gwaeth nag yr oedd yn ymddangos ar yr olwg gyntaf, fel y rhan fwyaf o bethau a wneid gan y Llywodraeth bresennol, Yr oedd wedi bod yn cael ei guro yn ol ac yn mlaen o'r darllawydd i'r esgob er's wjthnosau. Os cania- teid i'r me3ur gael ei basio byddai i bob diwyg- iad dirwestol gael ei daflu i'r dyfodol pell, ac ni chawsai hyd yn oed y Rhyddfrydwyr ieuengaf weled y dydd pan yr ym wueid mewn modd priodol a'r cwestiynau o ddiwygiadau cyllidol.

GWRTHWYNEBU Y MESUR. Y mae Mesur Trwyddedol y Llywodraeth wedi achosi anfoddlonrwydd mawr trwy y wlad. Penderfyna cefnogwyr diwygiad dirwestol ei wrthwynebu yn y modd mwyaf penderfynol. Eu prif reswm dros ei wrthwynebu ydyw ei fod yn cymmeryd yr awdurdod o law yr ynadon lleol, y rhai oedd yn gyfarwydd ag angbenioc y rhanbarthau oeddynt yn ei wasanaethu, a'i fod yn ymarferol yn gwaddoli y fasnach,' ac yn chwanegu at werth y trwydde iau presennol. Y mae cryn lawer o gyrph cyhoaddus dylan- wadol eisoes wedi pasio penderlyniadau yn con- demuio y mesur. Gwneir trefniadau mewn trefydd poblogaidd i gynnal arddangosiadau o wrthwynebiadau i'r meaur.

BANGOR. Y CYHUDDIAD 0 LADRATA. O'R AMGUEDDFA. YN Mangor, dydd Sadwrn, eyhuddid Wil- liam Thomas Williams o ladrata nifer o ddarluniau, &c., eiddo Corphoraeth Bangor, o'r Amgueddfa Fwrdeisiol a'r Llyfrgell Rydd. Wedi i'r Heddgeidwad Davies a'r Arolyg- ydd Harris roddi tystiolaeth flurfiol, dy- wedodd, Miss Williams, yr hon oedd yn cymmeryd gofal y llyfrgell, et bod yn adnabod y nwydd- au a ddangosid, gyda'r eithriad o'r ffraraiau darluniau. Mr. Huw Rowland, yr Ysgrifsnydd Trefol, yr hwn oedd yn eriyu ar ran y Gorphoraetb, a ddywedodd fod llawer o g'od yn ddyledus i'r heddgeidwaid Credai ef fod ganddynt olwg ar rai pethau er»ill. Gofynodd am i'r achos gael ei ohirio byd ddydd Mawrth Gofynodd y carcharor am gajl myned allan ar feichiafaeth. Dywedodd Mr. Rowland na byddai iddo wrthwynebu meichiafaeth resymol. Mr. Jones-Roberls. cyfreithiwr, a ddywed- odd, fel aelod o'r cynghor, ei fod yn gwrth- wynebu caniatau meichiafaeth. Mr. Rowland a gyfeiriodd ei fod ef yno i gynnrychioli y cynghor ac yr oedd efe ya gwrthwynebu i Mr. Roberts siarad yno o gwol. Yr oedd y faiogc yn ySlyried y cyhuddiad yn un dtfnfol iawn; a chra yn ca iatau meichiafaeth, nodasant y swm yn 150p.—y carcharor am 50p., a dau o feicbiilfon am 50p. bob nn.

Clywyd y gog yi cana yn agos i Lundain yr wythnos ddiweddaf.