Y Genedl Gymreig

In HEDDGEIDWAID A'R TAFARN- VITR. IDa y gwnaetk Mr Charles H. Darbi- sliire a Mr Lewis Hughes alw sylw Pwyllgorau Heddgeidwadol Arfon a Mon ddydd lau at y cwestlwn dii-westol mewn un arwodd bwysig arno. Yn rhyfedd ddigon, yr un ydoedd testyn sylwadau y ddau foneddwr, a tbybiwn fod y ffaith hon yn arwyddocau fod y wlad wedi deffroi i bwysigrtrydd y pwnc. Gwnaed cynygiad gan Mr Darbishire i'r perwyl fod i heddgeidwad, cyn gwysio dyn am feddwdod, wneyd pob ymdrech or cael allan pa dafarndy a roddodd ddiod iddo ddiweddaf. Dangosai adroddiad Prif Gwnstabl Mon fod yr achosion yn y rhai yr euogbrofwyd personau o feddwdod wedi cynyddu hnnaer cant y cant yn ystod y chwarter, ond nid oedd son fod y tafarawyr ag oeddynt yn rhanol gyf- rifol am y sofyllfa ddifrifol hon ar bethau wedi dyoddef yr un gosb. Yn sier, y mae yn llawn bryd siarad yn groew ar y mater hwn, yn arbenig pan y mae y Uys- oedd trwyddedol unwaith yn rhagor wrth y drwi, Gorwodd dyledswydd bvrvsig ar yr heddgadwaid. Ni fynem er dim fod yn mhlith y rhai hyny a osodant bob bai ar ysgwydiau yr heddgoidwaid: i'r gwrthwyneb, gwyddom eu bod ar y cyfau yn cyflawni eudyledswyddau vn ffyddlori, a hyny yn fynych o dan anfanteisiou dir- fawr. Ond y mac amgylchiadau yn y rhai y gallai y swyddogion hyn wneyd eu gwasanaeth yn llawer mwy efieithiol pe ond yn unig yr ymdrechent fyned ar hyd y llwybr l'riodol. Y mae yn ffaith adaabyddus fod rlioddi diod i ddyn a fvddo eisoes o dan ei ddylun- wad' yn gosod T gweithiwr yn agorod i ddinyy. Ond, atolwg, pa faint o dnfarn- wyr sydd yn t-rosedda y gyfrnith yn y itodd hwn ja.ddiddiwedd? Nid oos odul i dafarn yn y drof neu'r wlad na cheir. ynddi ddynion wedi yfod i ormododd bob J nto» o'r wythnos. Caniateir i hyn fynod yn rnlaea o dan lygaid yr heddgeidwaid I ottd 3nor fuan ng y gwna y moddwyn drunn ei ymddiuig'Oi.iad yn yr heol, a llyny, foallai, yn rky amlwg, gafaplir yn ci war ac yn mhen diwrnod nen ddau gorfodir of i dalu yn ddrud am ei ffoledd, tra y gadowir y tafaruwr i fynod yn ddi- gerydd a dijosp, Gan fod atal clefyd yn well aa'i foddyginiaetliu, folly kaeiwn mai dyledswydd ein hodd- Keidwaid yw, nid arM hyd nes y brithir ein heolydd a medd- WOB- eithr ymwelad a'r tafarndai « edrroh a fyddo rhywun yn eael mwy nag a fyddai yn llesol iddo. Y mae F i gywilyddus meddwl am y nifor aruthrol o fechgyn ieuainc ag sydd, yn neillduol yn ardaloedd y chwarelau, yn caol eu dinystrio oblegid y ponrhyddid a fwyn- heir gan dafar-nwyr i werthu diod iddynt. Dyddorol fyddai i'n heddgeidwaid dalu ymweliad yn awrac yn y man a pharlyrau cefn y tai hyn ar nos Sadyrnau er gweled drostynt eu hunain faint o fechgyn o dan 000 a gyflenwir a diod, a hyny i ormod- odd. Gwyddom am looedd ag y mile hyn yn llythyrenol wir am danynt, a gwa- hoddwn yr awdurdodau i foddhau eu hmnain o barthed i ddilysrwydd ein haer- iadau. Megys ng y sylwodd Mr Darbishire, y mae trwyddodau ar hyn o bryd yn cael ou hadnewyddu lawer yn rhy rwydd. Gofyna yr ynadon i arol- ygydd yr heddgeidwaid a oes ganddo ryw wrthwynebiad i dai neillduol. Os na bydd y tai wedi eu dirwyo yn ystod y flwyddyn, yr atobiad yw, wrth gwrs, nad oes yr un gwrthwynebiad. Ar hyn, ad- newyddir y trwyddedau; ac eto, po y gwneid ymchwiliad priodol, ceid fod y tai hyn wedi tori y gyfraith drosodd a throsodd drachefn yn ystod douddeng mis trwy werthu i ddynion fwy o ddiod nag a fyddo yn rhesymol. Pe gwneid ym- drech i gario allan gynygiad Mr Darbi- shire galluogid yr heddgeidwaid i ddeall yn mha dy y byddai meddwyn wedi bod ynddo ddiweddaf. Yna cvmorid y cwrs cyfreithiol priodol, ac yn y llysoedd trwyddedol dygid yn inlaon restr o'r tai a fyddont wodi eu heuogbroii, a byddai yr ynadon yn rhwym o ym- ddwyn tuag atynt yn ol eu haeddiant. Hyderwn y cymer ein heddgoidwaid yr awgrymiadau hyn yn garedig, ac y rhoddant brawf sylweddol o'u hawydd i ddarostwng y pechod hwn ag sydd yn yamotyn mor ddu ar ein cymeriad eenedl- aethol.

YR WYTHNOS. I Ysgrifcna gohobydd i'r Suullt IF(tlet Daily Ncux i awgrymu cyflwyno tysteb i Mr S. T. Evans, A.S. Nid yw Mr Evaas weJI ci foicliio yn onuodol a da y byd liwn, ac y mao oostuu t'tl'.oli id yn S'icr o broti :11 du-t'i anhyfryd ar ei adnoddau. Nid oodd T.n- geissBcth y Toriaid yn ei orbyn ond ysttyw anhcilwng i'w daflu i goot a liclbul, a ohredwn y bydd ei ctliolwyr yn hollol baiod ac owyllysgar i'w g/Jiorth?yo. Y ffuitli yw f«d dirfawr angen aeddicdu bum y cy- hoedd gyda golwg ar y mtcr hwn. Yr ydym yn symud ymlacji YD. raddol. Bu adog pan na odrychid ar aelod Bt'noJdol ond fel crcadur i'w waedu ar bob amgylchiad, ac nis galluiorid y cyfoothooaf o'reyfoethog- ion obcithio mwynhau yr a*rliyucdd o wisgo A.S." ar ol cu Lonwau. Xid YV7 y syniad yna yn ffynu ya awr. Y inito wedi cilio yiuaitli o'r golwg. Owl y mllC genym »t ) lu i wolla, au y mac sir Peirionydd wedi dougo^ both ddylai yr oU o Gymru wnoyd. Nid ose dynoliaeth na synwyr^:no'n gadacl i wyr fol Mr S. T. Evans, Mr if. E. Ellis, a Mr Lloyd-George dalu eoiitiju eu 1IOtlwlia.d:j. Nid yw Meirionydd yn gadanl i'w chyn- r :chiolydd dalu (jQiuiog o gostiu ci etholiad. G osyn na bai etholaotliau enl1l yn dilyn yr •jiiampl odidog hoc. Amcan Syr Euan Smith yn ym"ded a Sultan Morocco oodd sierhau tolcrau mas- nacliol mwy mantcisiol a'r wlad hono. Yin- ddengys fod Syr Etian yn gwcitliredu nid: yn unig ar ran Lloogr ond ar ran y tcyrnas- oedd Bwropoaidd yn gj"ffrcdinol. Yr oodd bron wedi llwyddo yn ci amcan, ac wedi caul y Sultan i wnoyd pobpeth ond dodi ei enw wrth y treaty ncwydd. Er ei syndod, modd bj-nag, canfyddodd fod adranau nowyddion wedi eu dodi i mown, a clian y rhaid fod hyn yn gwneyd y treaty yn ddiwerth torodd Syr Euan cf yn ddarnau yn ngwydd y Sultan. ltrbyn hyn yr oedd pethau yn gwisgo gwedd fygytliiol, a thybid fod bywyd Syr Euan mown pcrygl. Gofynodd Syr Euan i'r Sultan am sap aimhid i liny mor. "Os gwnoir rhywbethimi," iucddaiwrth y Sultitn, fo fydd yna ambassador newrydd yn Fez, ond ni fydd yma yr un Sultan." Dywedir i'r Sultan ddychrynu yn ddirfawr panglyw- odd y geiriau hyn, ac iddo wneyd oi oreu i lxriiwa lio Syr Euau i aros yn Fez, ond yn of cr. Bcrnir njii Ffi.iinc sydd wrth wraidd yr ystryw geisiwyd chwarcu. Crcdn Ffruinc fod giuiddi bawl fwy noillduol na'r un doyni ts arall i fasnachu V Morocco, a choisia gau masnaelt Suidiiig allan. Borou Llun cyrhaeddodd y newydd pruddaidd fod Dr Llewelyn loan Evans wedi manv o glefyd y galon. Fol y mae'n liysbys i'n darllcnwy;- yr oedd wedi dych- welyd o'r America i Gymru, ac wedi yrngy- moryd a'r swydd o bi offeswr Hebraeg yn Ngholeg y Bala. Ond nichafodd ddechreu ttr ei wait-h. Dacth i'w hen wlad i farw. Grestyn na chawaai arbed- iad einioos i roddi argraph ei foddwl cryf ar efrydiacth dduwinyddol Cymru. Diagwylid pcthau gwyeh oddi wrtho, ond y mae ein goLcitliion wedi eu siomi, Cydym- doimlwn yn fawr à'i weddw, ac hefyd a Dr Charles Edwards, a'r Col eg sydd danciofal. Drwg omM geuym weled cyfoosolyn Scisnig o'r (hef hon yn cyho?ddi, yr "ythno8 ddi-j w?ditf. erthygl oudd wodi ymddangos mewn newyddiadur Scisnig yn gosod Dr Evans albn M hectic. Nid oedd yn cin c vfocsolyn na nod nac c.?oni?d i wrthwcitluo dyLmwad yr crthygl, yr honaaUaatiwncyd I niwod divfaw i Golcg y liala ao i'r cyfundcb Mctliodistaidd. Oblegid outll allasai fod yn liry niweidiol i'r Colc1^, yr hwn sydd ar eyfilocl nit Iledaenu y clnvcll foi un o'i brif athrawon yn heretic, ) .-to yn coleddu syniudau cyfeiliornus ar bync- iau crefyddol!' Da genyui allu crechi fod defnyddioldeb a dyfodol y Coleg uwohlaw I cael eu poryglu gan ystvywisu anlioilwng o'r nutuv yma. Yr wyi yn iltOih-H fy hUll," meddai Syr Charles Dilke y dydd o'r blaen wrth ohob- yld Y South IVutej Daily Newt, ''gyda'r aclodau Cymrcig. Yr wyf yn myncd yinluJLich na llawer o'u harweinwyr ar gwoisthrn Ymroolaeth i Gymru, ae yn fwy eiihafol na'r rhai mvryaf cithafol ohonynt." Croda Syr Charles y clylai Cymru gacl rheoh ei matciion cartrefol oi hun, a dadryg oi ulnv-estiwn tir yn ol ci syniad ci hun. "Ni i fuaswn yn petruso," meddai, rhoddi i Gyraru lawn awdurdod dros y tir a thro, bobpcth arall." Diau y bydd yn^dda gan (iii dariloawyr ddeull y bydd y gatrawd Gymrcig yn Nhy'r Cyffredin yn derbyn cyn- orthwy gwleidyddwr mor aeddfod A Syr Charles Dilke. Yn nghydbwyllgor Heddgeidwaid Sir Gacrfyrddin bu trafodaoth fywiog ynghylch gwasanaeth yr hoddgcidwaid mown arworth- iadau degwm. Yr oodd Cyngor y Sir, a chydbwyllgor yr heddgeidwaid, wedi rhoddi i'r prifgwnstabl gyfarwyddiadau i'r perwyl nad oedd i yru ond y nifer lloiaf yn bosibl o heddgeidwaid i'r arwerthiadau hyn. Bernid fod presenoldeb nifer fawr o swyddogion yn tueddu at greu cynhwrf, a syniad y Cyngor a'r cydbwyllgor oedd na ddylid anfon ond yr heddgeidwaid lleol iddynt. Yn ngwjnicb y cyfarwyddiltdau hyn, modd bynag, darfu i'r Prifgwnstabl Phillips anfon 24 o hedd- geidwaid i arwerthiant degwm yn Cilrhcdyn, yr hyn a olygai gost ychwanegol i'r sir o ddeg punt. Cynygiodd y Parch W. Thomas, ac eiliodd Mr Davios, Cenartli, nad oodd y Iswm hwn i'w dalu am dri mis, fel protest) n erbyn gwaith y Prifgwnstabl yn diystyru y cyfarwyddiadau a roddasid iddo. Pan rodd- wyd y cwestiwn i bleidlais collwyd y cyn- ygiad trwy fwyafrif o ddeuddeg yn erbyn saith. Yn awr, yr hyn ddymunem ei wybod ydyw, pa lo yr oedd yr adran o'r eyd- bwyllgor sydd yn cynrychioli Cyngor y Sir ? Os nad oeddynt yn brescnol ar adeg pan oedd cwestiwn o bwys fol hwn yn cael oi benderfynu, a ellir ymddiricd ynddynt yn y dyfodol ? Os oeddynt yn bresenol, pa gyfrif roddant am eu gwaith yn gwrthod ategu cynygiad y Parch W. Thomas. Dylem ddiolch i Mr Thomas am ei eofndra I yn codi y ewestiwn pwysig hwn i sylw, a hyderwn y ceir rhywim ymhob oydbwyllgor trwy Gymru i ddilyn ei csiampl.

TIR-GWYMP EN FA Wit YN I NANTLLE. Llawer o Ddynion yn Dfliwaitli. I Rhwii, f naw » deg o'r gloch nos Sudwni cymcrodd tir-gwymp enfawr lo yn mhwlI niawr Chwarcl Talysarn, eiddo Mr Robin- son. Y iii:te rht,. fieliteth o'r oclir gyfer- byniol i'r brif-ffordd wedi dyfod i lawr yn falurion, gan gladdu rlianau isaf y pwll a Uitwor o iairgci Imon. Dangosai ansawdd y tir ar y wyuob er's poth amssr fod y cwymp yn rhwym o gymoryd lie, ac, o ganlyniud, nid oeddid yn gweithio yn y pwll or's rhai dyddiau. Brydnawn Sadwrn y dygoddjy gweithwyr y gweddill o'u berfei o'r pwll. Y mae ugeiniau o filoedd o dunelli wodi dyfod i lawr, ac amhouir a fydd i'r per- chenog fyned i'r gost o glirio y rwbel, er fealiai y ceir llawer o geryg da ynddo. Bydd i'r amgyldiiad daflu nifer lluosog o ddynion allan o waith am ainser, nou, fo ofnir, yn gyfangwbl.

-Y -N I PERTHYNASAU YN Y 8ENEDD. I I TAD A MAT.. Y mae llai <5 berthj'nx.sau agos yn y Sen- e<ld newydd nag oedd yn yr hen. Pan ddad- gorjjliorwyd yr hon Scnedd yr oedd yno wyth o achosion yn mha rai yr eisteddai la. I a mab gyda'u gilydd; yn awr nid o, mid ])umji. Y illite Mr Alexander McArthur, 5vr GrorgoElwt, II Mr W. Lowther (tadnu Mr W. McArthur, Mr G. W. Eliot, a Mr J. W. Lowther) wedi cilio o fywyd gwleidydd' l: felly hefyd Mr J. W. MeArthy, mub Mr Justin MeAi-thy. Cafodd Mr Alfred Pftft (lIlab Syr Joseph Pea-e) (!i orcljfygu. Ar y llaw arall. y lIlae Mr Angus Holden aï dad. Mr Issac Ilolden, Mr A. H, Smith a'i"<Lt l Mr Abel Smith, wedi eu dychwelyd. Y ii i chwpl arall ydynt, Mr W. E. Gladstone s'i fab Herbert, Mr Joseph Cliambwlain r.'i Jai Au^ten, a Syr John Mowbray. 11II0DYR, > brodyr yn y Ty ydynt Mr Balfour a'i frawd GeraUl, Sj'r James Fergusson a Svi- Charles Dalrvmple, Mr Campbell Bu; :e r- man a'i frawd Mr J. A. Campbell, Mr IVr-y Allsopp a Mr George Allsop' Mr Ashmead I!artl<tt a Mr Coutts, Mr Vicany Gibbs a Mr A*ti Allan Giubs, Arglwj'dd Ginrge ac Arglwydd Frederick Hamilton, Mr S oiaei l Hoarc a Mr Brodie H.iare, Mr W, McLaren a Mr Charles McLaren, Mr .Tc ua Redmond a My W. Redmond, Mr T. II, a: Milwriad Sidebotiom, Mr T. D. a D<r>i Sullivan, Mr Tim, Thoma.?, a Mauric Healy. Rhj-dd hj-p. ddfcuddeg cwpl ao un triawd rn erbyn 10 cwpl fiC nil triawd yn rr hen Sent (1.1. Ymneillduodd Mr CiiaHi-s A<dan«t a Mr Ga.hoine Hardy, gorbhfygwyd Mr Richard Chamberlain, Mr Philip Stanhope, Mr Arthur Eliot. Mr lluirli Eliot, a Mr Kd'.v;ir'l Harrington; rho^iilodd Afjlwr.'d Kim »,t Il'ainii'on le i Arglwydd Frfh ;ieV Hamilton. Xewydd-ddyfodiaid ydfnt y 1H'úr1jT Gibbs a MrCharlen S feLeren. L'HUI I1V-SAC Ymy-Jg perthyim.:iu ereiil ni g.twn da-l-v»- rigiiyfrsith a iuab-yn-nghytr.iifh. lS« •Syr John Lubbock u Mr Sydney Buxt Isna« Holden a Mr Illin<*worth, o'r i.n Scnedd. Corfodwyd gyr a(,Iii a Mr L'ichard Ciiamboriain i aroa • leinf am ryw dymor.

Ystrad. -1 T BWPRD LLF.OL.—Ynn^livfarf(x! prtlipfiiosol y bwrdd hwn ddydd Gwonor, o dan lywyddiaeth Mr TO. W. Lawis, hysbporld y clerc fod mtwurnu wecli eu cymeryd i erlyn Cwnmi Gwaiih Dwfr j Rhondda yn yr Uc-hef Lys aiii gyflenwi dwfr 1111- miiur i'r trigolion, ac fod y ewmni yn gwadu yr boll gyhuddiodau a ddvgid yn eu horbj-n. t'en- derfynwyd gofyn i gwmni rlicilffordd T Ttiff adeiladu pont drocd dros y rheillfordd g,'r F Holly BILKIJ, gan lFo(I amr"- d(lama-einitii difrifol wodi digwydd yno yn ddiweddar.— Ail-ctliolwyd Dr James i'jl swy ddog meddygol 118 ol JcynogJ.o tiOp y flwyddyn.

I CYFARFOD RHYDDFRYDOL YN NGHONWY. HAWLIAU CYMRU. Anerehodd Mr D. Lloyd George, A.S., aft amryw eraill, gyfarfod anarferol o luosog yn nouadd y farclinud, Conwy, nos W cner, pryd y llywyddwyd gan Mr Woodall, Marie Hall. Bodolai y brwdfrydedd Ulwyaf yn y neuadd ac yn y drof yn gyffredinol. Dywedodd Mr George, yn ystod ei araeth, nad oedd yr ymdroeh eto yn hollol ar ben, gan y dadganai yr LTnebwyr y gwnaent eu eu gorou er gwthio otholiad (yffrcdinol arall ar y wlad cyn bo hir (llais, "Gudeweh iddynt wneyd hyny."). Ilyderai na ddyclirynid y Rhyddfrydwyr gan dynwyr y gwifraii Toriaidd, ond y byddent yn benderfynol o ddeddfwriaethu ar fesurau ag y safai y wlad mown cymaint o angpn am danjut. Yr yr etholiad hwn gwnuerh Cymru yn rhagorol, gan na ddychwelwyd ond tri Thori allan o 31 o aelodau. Gwnaed hyn gan Ryddfrydwyr ac Ymneillduwyr Cymru 3-n nannedd anhawsderau mawrion. a roddwyd ar eu ffordd gan y sgweiar, y person, a'r goruchwylwyr Toriaidd. Profodd Cymru ei hunan yn Rhyddfrydol i'r earn, a hyny nid i'r amuan o roddi gwLidweinyild neu blaid neillduol i swydd ond oherwydd ei bod yn bendorfynol o udychwelyd dynion ag oeddynt am fynu tywys y bobl ar hy(1 llwybrcynyddallwyddiant (cymcradwyaoth). Wedi i Mr Gladstone gael ei ddychwelyd i awdurdod nid gwiw son am anwybyddu Cymru. I ddechreu dylid gwneyd ymdrech deg a gonest er cario allan ddarjiariadau Yuireolaeth i'r Werddon, "c yna hawliai Cymru gaol sylw. Yr oedd son mai un o'r pethau cyntaf a wnai Mr Gladstone ydoedd pasio mesur o Ymroolaeth i Lundain; ond ba- yr oedd yn rhaid i Lundain fe,li ff ?ytlillafiiryW4,rddon, Cymru, nc Ysgot- !Md? (clyweh, dywch). Werli i Gymru roddi y fath fwyafrif iddo, rhaid ydoedd rhoddi ar ddeall i Mr Gladstone nad oedd Cymru i gucl ei gosod o'r neilldu er IIIwyn ychydig o Lundeinwyr hunanol. Po y gweithredasai Cymru, Ysgotland, a'r Werddon megys ag y gwnaeth Lloegr, ni buasai Mr Gladstone byth mown awdurdod. Ar ci ran ei hun a'i gydaelodau datganodd Mr George yn groew na byddai iddynt gefnogi unrhyw blaid na roddai i Gymru y mesur mawr ar yr hwn yr eedd y wlad wedi gosod ci bryd—(eymeradwyaoth)—ac ni chredai y byddai i Mr Gladstono droi clust fyddar iddynt (cymeradwyaeth), Ancrchwyd y cyfarfod yn mhcllaeh gan Cynghorydd Spinthcr James, ac eraill: ae nr dorfyn y gweithrediadau "tll gorymdaith Slamdorcliawl trwy y dref,

MARW 0 R GYNDDARED3). Borou Gwcner, bu b:ichgen tairavdrleg, o'r onir Smalo, farw o'r grnddaredd yn Haltll,it, Ar y (ied eyiisol brathwyd ef gan gi, a byth er hyny bu yn cwyno gan wftiidid. ^os lau dechrcuod<l daliu i fplr. Magai ewyn oddeutu ci enau, a eliyfartliai lei ci, a bu farw mown pocnau dirfawr boreu (h-:mc)dh,

.a. Y GATKAVVD GVMllKIvJ. Bwriada y Gatiawd Gyiureig bnio yn N°-haergybi tua diwedd mis Awst, a eherdded oddiyno i Wreesam, o ba lo yr ant i Aider- shot, Bydd iddynt wcrsyllu JllCWll amryw fanau ar y ffordd, fief yn Nghaernarfon (lie yr arosant bodwac neii bum' niwrnod). Bangor, Bcttwsycoed, Llangernyw, Abergelo, Dinbych, Rhuthyn, Corwtrn, a Llangollen.

1 rSUE(LYDD H !lLWfDD OED. Ymddengys mni bachgen drygionufi tu- I ],wilt i'i- y,lyw Em,st Ili,,nell, | Stratford. Ni l yif ond 1-1 mlwydd oed. Y dydd o'r blaen gwysiwyd ef o flaen yr yn id- oil yn West Ham mil drywanu baban. Llwyddodd i glirio ei hun o'r eyhuddiad hwnw, modd bynag; ond ddydd lau cafodd ci gyhnddo o ladrata ti-i o :¡goril}.1:m o siol) yn Sla, V-ytonstolli) Road, Stratford, a thori i fewn i'r un siop a Iladritta oddiyno wyth o g.adaeh'iu jioced sidan. Yr oedd y bachgen yn gwoithio yn y sioj) fel negesydd. Yn union ,"ed i'r y"bt-iJiad sicrliaodd le fel ysgrifwas mown uxtrthoute yn "ninas" Llundain. Wedi iddo fod yno am ychydig ddyddiau collwyd agoriadau y eaf* ac oddcutu lOp mewn arian a nodau. Cafodd tad y bachgen hyd i'r cadachau pocod, yr agoria lau, 1& 7p o arian, wdi eu iUddio yn y simnai. Anfonwyd y bachgtn i g.uchar tun 21 niwr- lIod. ■ ■

I GWIRFODDOLWYll X NGHOkWr. Y mM aelodau yr ail gatrawd o Wirfodd- olwyr siroedd Fflint a Chaernari'on newydd dreulio wythnos itrall gyda'u gilydd ur Forfa Conwy. Yn eu plith yr O' dd ewmni lluosog a ffiirfiwvd yn Vyffryn Nantlle oddeutu dwy flynedd yu ol trwy offerynol- iaoth Dr H. J. Roberts. Am y waith gyn- taf yn hanes y gatrawd dygwyd Cymracg i ntewn i'r gwasanaeth crefyddol wythnos i'r Sul diweddaf. Naturiol yw credu fod hyn wedi peri boddhad mawr i'r rhai hyny o'r gatrawd na ddualient lawor mwy nag iaith eu mhain. Cohebydd, yr hwn a (iiniiila lawt-r o ddy- ddordeb yn y gwirfoddolwyr, a ysgrifena: Boreu Sabboth cafwyd gwasanaeth crefyddol yn yr awyr agored, a" yr oedd gweled y Cymry yn ou milwr-wisg yn gwrando 3-;1 astud ur y bregeth yn olygfa hardd anghyif- rwlin. Canwyd rhai o'r licn domau Cymreig gyda'r fath hwyl fol yr aed dros rai o ho i- yzit drachefn a thraehefn. Yr oedd ye:1.111 Cymrfig wedi dylanwadu eyinaint ar y Milwriad Cooke frl J gwahoddodd atarp." 0 aelodau ewmni lVny^roiw i ganu yn yT liw )T, a chroesawodd hwy gyda dantcithion N.1 ei balxdl. Y line rhai 0 swyddogion y "iintai yn awyddns i.ael gweinido^ o un o'r i nwadau Yninoillduol Cymrt-ig fel cyd-jtaplan i'r un presenol. ByddM hyn yn gicr o fod yn ,'nil I(Ii.?t?l poblogaidd, gan fod mwyafrif y dynion yn aelodau o'r gwahn.no! aehovion Ymneillduol yn y wlad. Ar udrgau yn ytod pob dydd rboddwyd y dynion trw Vu drill, ao arddaugosejit fedrairwj'dd ii. il'- I duol. Daeth yn ysf. nn M?hya'n?in? ddydd Mawrth. a'r oil a ailai y dynion druain d wneyd ydoedd dioiyidn ou !?"!nn, j eu dillad, f.'u gvru'yau. Ddydd Mcvelie;- arolywyd yr 1)?11 Knt?i pan y MHw;L'.id I Liddell a Cooke. Yr oedd y "tywy.id rn | lij-nod o ffafriol, nr. nclli y dynion trwy eu gwaith yn y modd luwyuf dcheuig. Torwvd | y gwc-rsyll i fyn* dlydd Sadwrn.a ilvchvf.'l- odd pawl) i'w gwahatwl «ar(re.fleoed"l wedi ( | mwynhau wythnos o T.yl iawn. Dyrnnnol yw ?welcd yr f)?n Gymrcig "ydd yn ¡;màdul ymwthio i nitwn i'j- ewmniau. Y Seisnigaidd a dyeithr I'n gwlad, yn avrr yn j eaol eugxmcyd i fnvy o ddynionadnabyd'his a goreu po fwyaf o hyn firmer le. Y mae y tiniai 111ilt yu ;:n holi-J Gymrfi;?, ae ya ddidadl y iiiae cacl stryddogion lnuwn epl- ymdeimlad i'r dynion yn un o'r x»oddion 1 gorou er gwneyd y WwawJiiW yn m peUeg- vidd.

I CROESRR RHEILFFORDD. Dia^-yddodd daniwain a allas:ii droi all- yn ddifrifol iawn ar y rlicilffordd ger New Mills, ryw ddeuddeng milldir o Manchester. Yr oedd ti'ol yn cario gwair yn croesi y I..yc! crossing, pryd v daeth cerbydres gyilnn ut oi thraws. Taflwyd y bachgen a orweddai ar ben y gwair i bellder o bum' llath ar hn¡.ill, a thorwvd ei goes, ac anafwyd ef yn wi b< n. Ni ddi<^wyddod<l niwed i'r gerbydrcfi.

I EU CLADDL AM DDE IN ATT I DI WKOD. Adroddir too warsdigaeth hynorl pump fwnwyr yn Ngogledd Bohemia. Ar Y "YIlt o'r mis hwn earcharwyd y pum dyn ga« ddwfr a phridd mewn pwllglo. Acliubwy l dan ohonynt yn initeii y 32 I\wr," n, W"n.r diweddaf dygwyd y tri arall i fyny :1';) lyw. wcdi iddynt fod yn gladdedig yn n iromhil j- ddaear am ddeunaw diwrnod. Buont lwo damaid o fwyd yn ystod yr holl aniftr yma

ART RE 4" ODDlCAKTHt'L' i Gy?.y. ?? ?o;?, no eM?i.—Bytttaa M, Jene- hyf y- u y cyrould ei bod wedi &yor Ty a Shaf holaaa yn 2W, into Itead, Caerdydd, a bwri d4 wneyd ymwelwyr a Chaardydd y" gyeurus, o»_talant ymweliad a'r cyftiriad asbeA