Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

15 articles on this Page

AN tIN GOHEBWYR.

AT EIX DERBYNWYR. i

Y SENEDD.

Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share

Y SENEDD. (A Ilan o "Kitighes Political Dictionary" yn benaf) Y mne'r Senedd yn gyfansoddedig o'r Breuin, (neu'r Frenines), Ty yr ArglwydJi, a Thy y Cv- ffredin. Am y Breiiiu nou'r Frenines, nid ydyw yn angenrheidiol dyweyd dim yn y lie hwn. Y niaeTy yr Arglwyddi yu bresenol yn gyfansodded- ig 0 Arjiluyddi ysprydol se f 2 o Archesgobion. 24 o Esgobion. 4 o gynhryehiolwyr esgobol i'r — Iwerddon. Yeyfanyn. 30 Aryluyddi tymhorol, 3 o dduciaid o waej bi-eniiiol. 20 o dduciaid. 91 o Ardalyddion. 115 o leirll. 32 o Isieirll. .¡.. 197 O/Farotviaid. (.61 Ifi O Bendefigion yr All-ii-i. 27 o Beudetiglon yr Iwerddon. Y cyfan yn. 421 Mae'r nifer yma yn agored i ,iipl ei ychwanegu o dro i dro, ac nid oes derfvJi ar tillu y garonfneu'r prit weinidog mewn gwirionedd) i yeilwlwegu eu nifer [Dywedir fod Arglwyda Derby ar fedr gwneyd dwsin neu ychwaneg]. Dygwyd yr arferiad o etbol pendefigiou dros yr Alban a'r Iwenidon i mewn ar achlysur undeb y teyrnasoedd hyny U Lloegr. fitholir y biaenat gan bendefigion yr Alban, olynwyr y pendeiigion A lbanaidd yn amsor yr uudeb, uc y maent yn oistedd am un Senedd yn unig dewisir yr ohrf am eu hoes gan bendefigion yr Iwerddon, pa un bynng ai olvuwvr yr lieti ben deljgion viite wedi PU creu ar ol yr undeb. Y mae'r gallu i greu pendefigiou Gwyddelig yn cael ei gy- fyngu gan ddeddf yi- Undeb fel nas gellir crell oud un pan fydd tri yn dariod. Y mae oyfansoddiad presenol Tv y Gvffredin fel y canlyn LLOEGB, Aelodau Sirol I-Ui Athrofeydd 4 >400 Diriasoedd a IhTdclridreti. 3*21 j CYMUO, Aelodau Sii,ol J5] A LBKN, Aelodau S rol Dinasoedd a Bwrdeisdrefi.. 23 IWEBIIUON, Aelodau Sirol (H) Athrofa 2-10-3 Dinasoedd a Bwrdeisdreli.. 3iU Y eyfan yn y doyrnas gyfur.ol vn 000 ZITCI nUCr;Vf. 3n c'vuw)» terdwhef ot. Albaiis yi- hoti It d.lifreirjjwyd am hvgnvobrwy- actn yn y Senfdd dymlior diweddaf. Nifer pres enol aelodau y Ty gan hyny ydyw FI.r)4. Yr oedd yr Arglwyddi a'r Cytfiedin U!Jwa:th vn un Ty. ond nid ydyw amsor eu hymraniad yu sier. Cymerir Y svlwadau canlynol ar y pwngc alian o waitti T. Erskine MAY ar" Gyfraitb, Rhagorfreint iau ac arferion v Senedd." Pan cUlechreuodd v baroniaid lleiaf beidio a rhoi en presenoldeb fel eortf, ac i ddanfon cynhrychiolwyr, yr oeddent yn parbau i eistedd gyda'r prif faroniaid fel cynt, ond pan ddaeth y diuasyddiou ar bwrdeisdrefwyr i gyd eistedd .1 hwynt, y rhai o herwydd eu hurdd nad oeddynt yo meddu bawl i cistedd gyda r baroniaid, y mae yn CitiltAf* Daturiol i t'eddwl fod y ddau ddos- barth wedi ymgyngbori fl'lI gilydd er eu bod yn eistedd'yu yr un JstareJl a'r Arglwyddi. Y mae genym awdunloJ ùi) m wùti y byddai Y ponadnr, yr Arglwyddi, a'r oyHYediii vt cvdcistedd, ond pan fyddai vhyw bwugc dyrys oiieddwcl) iieu ryfel yn codi, byddent yn eistedd ar walian yn ol cyfarwydd- yd y brenin. Ond ar yr un pryd uid ydyw yr aw durdod sydd genym ar y pwngc bWli yn cvrhaedd yn mhellach na theyrnusiad Richard yr ail. Pa fodd bynag nid ydyw'r peth o nemawr o hwys oblegid pa uu a oedd y CMfredin yn eistedd gyda" Arglwyddi mewn rhanan neillduol o'r un ystaf'el' ynte mewn tai gwabanol fel yn bresenol ai peidio, eto nis gellir priu houi fud y Cytfredin ar ol gollwng y DINRISYDDIOU ar i mewn wedi cvd- EISTEDD GYUU r Arglwyddi ac wedi cvniysgu eu el LEIIIAU fel un gveulicidfa. Eu pYif orehwyi BWY "Itian cynnorthwyol i'r brenin, ac yr oed 1 yr esgobion yn rhoddi cynnorthwy, ar eu penau eu llUnaio, yrarglwyddi tviniiorol hetnl, a'r c\firedio. Nid oedd gan y cy ft red in lais yn yr hyn a loddai y ddau ereill, a. er fod awdurdod eu henwau yn cael ei ddefnyddio vn barliaus yn nghym^radwyad deddfau Seneddol yr oeddent yn gyffredin yti yaiddangos fel deisyfwyr. Yn y ey- tneriad hwnw, Did ydyw yn debygol y pleidleisient gydar \rglwyddi, ac y mae yn eithaf hyspys hyd at deyrnasiad Harri y chweched nad oedd ydeddt- au yn cae] eu hysgrifenu hyd ar 01 v Senedd Pa bryd bynag y rhanodd y cytfredin oddiwrth yr Ar J glwyddi ni pharodd hyny ond ychydig o gyfnewid iad yn arferiudati y Senedd. Y mae achosion gwysiadau yn cael eu byspysu eto gan y goron i'r Arglwyddi a'r Cytfrediu mewn un ty, y mae'r ddau dy yn eistedd mewn ystafelloedd gwahanol ond o dan yr un tô. Y maent yn ymdrafod a'u gilydd drwy genadon a chymanfa; y maent yu cytuno mewn penderfyniadau a gwneuthuriad deddfau, ac y mae eu cydbenderfyniad yn cael ei osod gef bron I y got-on am ei cbymeradwyaetb." I GALLU AO AWDCKDOD Y SENEDD. 1. Awdurdod y Goron yr Arglwyddi a'r Cyffred- iu gydti H yilydcl—Y mae aivetti-dod y Senedd yu cyrbaedd dros yr holl Deyrnas Gyfunol a'i holl drefedigaethau a'i meddiaiiau tramor. Nid oes derfyn ar allu y senedd i wneyd deddfau i'r holl yraberodraeth,ond yn unigyr hyn sydd vn g?ffred- in yn pcrthyn i bob awdurJod. sef ewvii%.Sff?trwell v bob! i ufuddhau neu eu gallu i'w gwrthwynebu. Y mae gan y Senedd awdurdod i newid cyfansodd iad y wIad, oblegid y mae'r cyfansoddiad y peth y gwnaed ef gan y Sonedd olaf; ac y mae ganudi hawl byd yn nod i gymeryd ymaitb (ywyù trwy weithrodoedd o eiiogfarniad. Nid ydyw'r Senedd yn ol y cwrs cyffredin yn gwneyd deddfau yn uuiongyrchol i'r trefedigaethau. I rai y mae'r Frenhines yn ei cbyfringynghor yn gwneyd deddfau, ac y mae gan ereill bawl i wneyd cyfreithiau iddyut eu huuain, ac i gynyg deddfau i lywodraethu eu hunain trwy gyvneradwyad y fren- ines a'i chyngor, ond gellir gwella neu ddiddymu y rhai hyn drachefn drwy ddeddf Seneddol Y mac eu deddfwneuthuriad a'u cyfreithiau yu ddar- ostyngedig i awdurdod y famwlad. Ataliwyd cy- fansoddiad Canada isaf yn 1840, a sefydhvyd Ilyw odraeth ddarbodol gyda bawl i wneyd deddfau a galluoedd gweinyddiadol helaeth gan Sencdd Pryd- ain. Diddymwyd caethwasiaeth drwy ddeddf Seneddol yn 1833 drwy yr boll diriogaethau Pryd- einaidd pa un bynag a oeddent yn cael eu llywod- raet'tiu gan Senedd-dai lleol a'i peidio ond gadaw- yd rhai mesurau penodol, er cario ailan amcynioD y Senedd, i'r cyrff lleol neu i Gyfringynghor ei Mawrhydi. Yr oedd Ty Ymgynulliad Jamaica, yr henafo n llvwodraethau trefedigaethol, wedi esgeu Itiso pitsio decldf offelthiol er rlteoleiddio carchardai, yr hyn oedd yn angenrhaidiol pan ryddhawyd y caetiiion, a phasiodd y Senedd ddeddf i'r perwy I hyny yn ddioed. Yr oedd y Ty lleol yn Jamaica yn ddig iawn o iiervydd ymyriad y famwlad, ac esgeulusent eu dyledswyddau, ac oherwydd hynv pasiwyd deddf yn atal cyfansoddiad Jamaica oddi wrthi oni chytlawnent Invynt. Ccisiwyd gosod trethi ar y trefedigaethau er cyn. haliaeth y wlad hon yn amgylchiad taleithiau Am- erica Gogleddol, a'r canlyniad fa colli y taleitbiau hynv. Y mae rhai materion y dywedir mown siarad cyffredin Dad oes gan y Senedd allu i wneyd deddf- au mewn pe)thyua8iddynt,megm,ereugra,iu't.,yr Eglwys; ond nid oes dim i'w feddwiwrthhyny ond yn unig mai annoeth ydyw i'r Senedcl wneyd deddfau mewn perthynas a pbethau crefvdd. Y mae'r Senedd wedi gwneyd dosparthiad newydd o ranau o eiddo'r Eglwys. Y mae hyd yn nod gweddiau a gwasanaeth yr Eglwys yn eael eu gos- od i lawr mewu deddfau, ac v mae y ddeddf Dis- gyblaeth Eglwysig yn brawf o waith y Senedd yn rheoleiddio ymddygiad gweinidogioii yr Eglwvs Y mae'r Senedd wedi newid crefydd broffesedig y wIad, ac wedi newidol ytiinetn neu linach y goron. Mewn gair y mae gallu'r Seiiedd yn gyfryw nad oes dim terfyn iddo. 2. Dosparthifid y galla rhieng y Coron, yr 4r. glwyddi, a rCyffredin.-Y mae arferiad achyflensdra wedi rhoi i gangheuau gwahanol y corff deddf- wneuthurol alluoedd penodol. Y mae y rhai hyn yn ddarostyngedig i unrliyw gyfyngiad neu dros- j ghvyddiad a wet y Senedd yn dda ei wneyd. Y mae'r frenines yu tyngu ar ei choroniad y bydd iddi lywodraethu yn ol v deddfau y cytunir t arnynt yn y Senedd," ac wrth gwrs gellir newid y rnai liyn. 0._1\ -7 Jt -v—; rn« J goron trwy gydsyniad y penadur a'r ddiiu Dy. Y goron sydd yu derhyn ac yn danfou cenhadon, yn gwneyd cytundebau 4 gwleuydd trarnc; ac yn cyhooddi heddwch a rhy fel, heb gydsyuiad yr Arglwyddi na'r O'yffredin oud nis gall wneuthur hyu heb gyfarwyddyd ei gweinidogion, y rhai sydd yn atebol i'r Senedd. Y mae rhai dyledswyddau Seneddol yn cuel eu cyflawni gan y brenin ncu'r fi-e iiinei, y iuui sydd o bwys mown deddlwueuth- uriad. Gicysititititi.- Tiwy weith red y pen coronog Iii unig y gellir ymgynull y Senedd. Nid oes ond dau amgylchiad, pryd y cyfarfu yr Arglwyddi a'r Cy- ffredin ar eu hawdurdod eu hunain, sef cyn adfer- idd y Brenin Siarl yr ail, ac yn chwiklroad 1088. Yn ol y ddeddf gyntaf a basiwyd yn uheyrnasiad Siarl yr ail, vr oedd yr Arglwyddi a'r Cyffredin vn eael eu cyhoeddi yu Senedd, er en bod yn eael eu hystyried fel wedi eu galw yn afreolaidd, a chao darnhawyd eu holl ddeddfau gan y Senedd ddilynol a alwyd gan y brenin. Ond ar yr un pryd dvwed- wyd wrth ou cadarniutu, "iod dull ymgyuullillc] y Senedd, yr hyn a achoswyd trwy yr anhawsderau a'r gorfodaeth a osodwyd ar y wlad, i beidio cael ei gymeryd fel esiatnpl o hyny alJan" Yn yr un modd yr oedd ded If gyntaf Gwilym a Mnir yn hysbysu mai Ty yr Arglwyddi a Thy y Cyffredin oeddent ddau Dy y Henedd, fel pe huasent wedi eael eu galw yn nghyd yn y ffurf arferol, a chyd- nabyddodd Seneddau dilynol gyfreitldorideb on deddfau. Ond er y gall y goron benderfynu yr atnaer i alw Seneddau, y mae ci hawl vn eael oi gyfyngu o fewn terfynau neillduol; ac y mae yn rhwym yn ol deddf Seneddol i ddanfon allan wvs- ebau o fewn tair blynedd ar ol dadgorfforiad" y Senedd,-hyny ydyw, nis gall y goron adael y wlad am dair blynedd heb Senedd ac o ran hyny y mae'r arferiad o ganiatau arian at gostau'r wlad drwy ddeddfau Seneddol bob blwyddyn yn gorfodi ,,alw'r SenedLi yn nghyd bob blwyddyn. Y mae un amgylchiad yn yr hwn y gall y Sen- edd gyfurfod heb gael ei gwvsio, a hyny o dan ddeddf Seneddol. Yn ol deddf a basiwyd yn y chwechfed flwyddyn o dcyvnasiad Ann, "os di- gwydd na fydd Senedd yn eistedd yn amsor marw olaeth y penadur, yna gall y Senedd oedd yn eistedd ddiweddaf, ymgyfarfod ac eistedd yn West- minster, fel pe na buasai y cyfryw Senedi wedi ei dadgorffori." Ac yn ol deddf a basiwyd yn amser Sior y trydydd, byddai gan Senedd a fyddai yu eistedd o dan \r amgylchiadau hyny hawl i eistedd am chwe mis, pe na ddadgorfforid hi cyn hyny. Gan mai y penadur sydd yn penodi amser a lie ymgyfarfyddiad y Sesiedd, felly hefyd yn nechreu pob eistclldiad y mae yn hvsbysu i'r ddau dy yr achos o'u galw yn ngliyd, drwy draddodi araeth iddynt yn Nby yr Arglwyddi, ganddo ci hun yn bersonol, neti gan ddirprwywyr wedi eu penodi ganddo ef Hyd nes y gtvna hyn, nis gall v naill dy mwy na'r Hall fyned yn mlllen gydiig unrbyw orcii wyl. Ond nid ydyw yr achosion v mae'r penadur yn eu gnsod gereu bronau dros eil galw yn righyu, yn ell hatal hwy rhng cymeryd dim dan sylw ond y pethau lIyny, nac yn eu rhwymo i ystyried y pethiiu l.yny yn ddioed. Ar ol araeth y pena'fnr, gellir troi at v poth a fyner; ac y mae'r ddan Dy, er mwyn proii eu hawl i weithredu yn annibynol ar bob awdurdod, bob amser yndarlleu rheithsgiif am y wai'.h gyntaf, fel mater o ffurf yn unig, cyn cymeryd araeth y goron o dan syLv. Gwneir pethau ereill hcfyd yn gyffredin yr un amser. Danfonir gwyseban (rvtltS) newydd allan i etbol cynhrychiolwyr dros y mnnan hyny svdd wedi d'od yn wag yn ystod v dieisteddiad, gofynir am hysbysiadau, ac hyd yn noli cynygir annerchiadau ar fatn-ion heb ddwyn un cvsylltiad a'r araeth Yn 1H40, ystyrid cwestiwn o fraiut neu hawl yo codi oddiar y gyfraitb a roddoJd un Stockdale ar argralfwyr y Ty, cyn cymeryd un syhv o araeth ei Mawrhydi. (Fw barium.) MEMJYLIWU;

[No title]

HANESION CYMREIG, I

Family Notices

[No title]

[No title]

MARCHNAD Y GWLAN.

MARCHNAD LLUNDAIN.

CANOLBRISIAU YMHERODROL.

LONDON C \TTLE MARKET.

LIVERPOOL CATTLE MARKET, Sep.…

PRICES CURRENT IN LIVLRPOOL.-Sep.…

METALS.