Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

16 articles on this Page

AT EIN GOHEBWYR, &c. I

NEW Y D D ION TRAMOR.

VSI'AEN.

RHUFAIN.I

AMELLLCA.

- - - - :- - - -:::.::::;;:¡;;;…

TY Y C'YFFREDLY.

Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share

TY Y C'YFFREDLY. DYDD LLCN, Mai 10. CANGHELr.YDD Y TKYSOKLYS a gynygiodd am gael caniatad i ddwyn rbeithsrif i mown i lenw i y ped- war eisteddle sydd yn awr yn wag niierwydd difrein izi(i Sudbury a St. Albans. Cyfeiru.dd at vr atebiad a roddasai i Mr. Villiers yn mis Wawrth rriewn per- thynas i fwriadau y llywodraeth, pryd y dvwedodd eu I)ry,i v ( i v,.Yeiloil( i ev bod VII bwriadu, (os pasiai ysgrifraith" difreiniad St. Albans) i o(yn caniatad y Tv i wneyd y nifer eyfun Alhans) i ofyn caniatad y Tv i ?ney d y niter u d an soddia(/ul  I!ywodraf:th \n soddiadol i fynu. Ar ol an;ddi(rVn y llywo.lraeth vn ei-b?n y cyhuddiad a ddygwyd yn am ddwvu y mesur hwn i mewn, dywedai nad vdocdd yn ystyried fod unrhyw rinwedd swynol yn y?ifer 668 mwv nag ydoedd yn y nder !?'j reithwyr, ond sail y trefniadnu ,hynÜJoedd lien arfcriad,ac' nid ydm.dd yn meddwl fod yr ainser wedidod pan y ffellid edrycb yn ysgafn ar hen arferial yn Nhy v CyttVedin. lthv- Luddiai y Ty yn crbyn y (litlyg partikiis yii ei niter priodol. Pc buasai y llywodraeth wcdi gwrando nr eu teimJadau eu hunain, ni iiits..i ùim vn hoffaeli gand lynt ei osgoi, na phenderfynu cwestivnau cen- Sgenus. Yn y dyddiau hyn )r oc(i(I gan Weiuidog, nid yn unig yr hen elyniaeth boliticaidd ariVrol i'w drin, ond y gentigen annedivyd I ag oe Id wedi codi rhwng tref a gwlad. Pan ddatganodd Mr. Glrtd- stone ei anghymeradwyaeth o'r mesur yr oedd efe yn ei gynyg, yr oedd yn tybied, am ei fllù yn vstvried fod y llywodraeth yn bwriadu gobirio y dadgürflnr- I iad, ond yr oedd y cyfryw amhenaeth yn awr wedi diflanu. Yr ocdrl y rheithsgrif wedi eael ei dwyn i inewn nid i belitiati (INIdd y thlgorlroriad, ontl yn unig o berwydd fod y llywodraeth yn ei ystyried' r. bwys mawr i ber/feithio nifer priodol y Ty. CyCeir- iodJ atlnaws o gynliuniau er uiwyn llenwi yr eis- teddleoedd gweigion ond yr oedd anhawsderau ar ffor id ewhlhad pob un o bonynt. Ar 01 hir ystyr- iaeth yr oedd y Llywodraeth wedi dcd i'r penderfyn- iad mai y llwybr mwyaf teg oedd rhoi aelodau ychwaneaol i'r manau hyny oeddvnt vn awr yii eu haeddu oherwvdd nifer eu hetholwvr. Yr oedd parthau gorllewinol Swydd Efrog yn'ymddanr^os fel yn meddu'r hawi ilaenaf (chwerihiniad), ac yr oedd y llywodraeth wedi penderfynu i gynyg fod dau o'r eisteddleoedd i gael eu ihoi i'r parth hwnw. Ond er fod manteision dosparthiadau gwahanol yn y Parthran hwnw yncael eu eyfartalu yn deg, yn gy(T- rediiiol, yr oedd I nwydau'r bobl weithiau wedi troi y fantol ae yn danfon aelodau o'r un egwvddorien gwladvddol, a thrw) liyziy difreinio mew elraith ran fawr o'r etholwyr. Gallai hyn gymeryd lie eto pe ychwnnegid nifer y cvuhrychiolwjr yn tillig, lieb ru trcfnn yn "ahanol. Yr oeddid gan hvnv, yn cyn\g, rami y Parthran i drJwy gortroriaeth, y Gogleddol a'r Deheuol, ae yr oeddynt am gymeryd y Midland Railway yn llinell-raniad rhyngddynt, end fod tre- Leeds i gael ei ehymeryd i mewn yn y rhaniad og leddol neu amaethyddol. Byddai etholwvr yn y rhan ogiee'dol, a 18,78^ yn y ddeheuol. Aui- ddiffvnodd y mesnr hwn, a gwadai fod gan y llyw- odraeth un ainean gau wrth ei gynyg, a dywedai hyd yn nod pe rhoddid eisteddle i Mr. Cobden am ei oes trwy y inesiir I," ii, ni ofi liai ohervvydd hyny, obie"id ni ddymunai golli Air. Cobden ar un cyfrif. Alii v ddau eisteddle arall, yr oedd y llywodraeth o dan dthIanwacl Hun egvvyddor, wedi barnu mai gwell I oedd eu rhoi i ran ddeheuol Swydd Gaerwerydd (LoIICtl-,hire). Dadleimi rhai gan tod yr aelodau a goliasant eu seddau wedi eu cymeryd oddiar v t'ef- ydd.y dylid eu rhoi yn ol i drelydd; ond hehlaw nad oedd vn dymuno cadw yra<lgofion diraddiol am Sud- bury a St. Albans, yr oedd trefydd yn y eynllun new- ydd, gymaint hedair gwaith eu poblogaeth a'r un o bonynt. Yr oedd yn cyoyg riianu Swydd Gaerwer- ydd Dehenol yn ol y rhaniad naturiol o ddwy gantref' set Salf'ord a West Derby, (yn y blaenaf yr oedd Lh nlleiliad. ac yn yr olaf Mancenion), a byddai yn y blaenaf l->,000 o etholwyr, ac yn yr ad 8,500. Holl t-Oaitn trctniad hwn fytldai rhoi wyth 0 aelodau lie llaùoecit yn awr ond pedwar. Ter'fynai trwy ddat- gari ei gred y byddai y mesur evnygiedig yn tuedda i roi boddlonrwydd i'r wlad, a sefydiogrwvdd i'r Tv Mr. GLADSTONE aroi dyweyd nad ydoedd vn Pr iorl- oli dybenion gau i'r weinvddiaeth wrth d,iwyn i mewn y mesur hWlJ, a ddynedai Had oedd vn bwriadu gwrthwynebu y mesur ar ei haeddianau, ond vn unig gwrthwyncbn y mesur ar ci haeddianau, < )nd yn unis mewn ubrdd o nacad. Tybiai mai dyledswydd v Ty oedd gwrthod caniatau i'r mesur gael ei Jdwyli i mewn, Ran nad oedd y VVeinyddiaeth yn me,Uiu hyder y Ty. C'redai nad oedd dim swynyn y riJ'tr (J58, ac nad ydoedd ychwaitii yn hen nifer, nid o dd dim rheol ar y pwnc, Dywedai fod dealitwriaeth yn hanfodi rhwng) Weinyddiueth a'r Ty, nad oedd dim mesur i gael ei ddwyn ger bron yn y Senedd hwn ond oedd yn wir angeurheidiol. Yr oedd dvled- swydd y Ty tnagat egwyddorion m.iwrion masnacli rydd yn galw am hyny Nid oeddynt yn foddlawn i adaet yr ugw),,Idorioii liniiv i'r rhai ceddvnt o dau y fatb rwymau i ddi^wyddiad, nac i ofal boneddwyr ag oediynt yn wrthwynebol iddynt. Eu hauican ydoedd cael penderfyniad pendant y wbd, ae Mia dwyn peiriant y c\f.ns¡:ùd¡ad i'IV ùrefn rhel¡blJd, Yna dangosodd fod anghyiieusderau neillduol aiewn dod a mesur o'r natur hwu ger bron yn y futh am.ser. Yn union o tlaen digoi fl'oriad, yr oedd vn auhawdd iawn i uelodau rid ystyriaeth bwyllog i fesur o'r natur hwn. Yr oedd yn un rhy bwysig i gael ei bender- fvnu yn fyrbwyll. Yr oedd gan hyny yn cYllyg fod y Ty yn myned at bwngc y dydd. Rhoddwyd y cwestiwn ger bron. Yr oedd pawb yn ddistaw.— Ni ddangosorid neb yr awvdd lle/af i godi (er fod y Ty yn llawn), oherwydd hyny rhanodd y Ty, a ehafwvd O blaid cynygiad y Llvwodraeth MS ) O blaid cynygiad xUr. Gladstone 2i! —ill. • 86 JTrIlT wvalr rif vn erbvn v Llvvv ¡ror al' l\.l'IUI'nr ■>%• ■•()" at ru'iui.-grii v Cartrcfiu gaa it (211 iA-'dda,ii wj i 1\,{" a ddywedai. ar ol i'r gael lgiro. rehfygu y noson liono'ar gynysia«l pwysig, yr hyn oedd yn (lanxos nad oedd y Tv am ganiatau i fesurau afieicliol gael eu triu yu y Scneild bono, a chaii nad oedd dim rheswni etoVedi ei ddwyn yn mlaen i broJi lod v mesur hwn yn un augenrhcidiol, cvnygiai ei fod i gael ei ohirio hyd y Senedd nesaf. Mr. WALPOLE a ddywedai fod y cyfryw gynygiad. yn afresyinol, ar ol i'r Ty uiulv«u dro ar ol tro, e' bendeilvniad i lyned yn lnlaen gyd;i'r mesur. Ar (i) dac,l hirfaith, rhanwvd v Pwvligor ar gynygiad Ali- yit fl. 1 0 11 e r!jy n "umeachollwyd ef lrwy f\v/afnf o yn erbyn 82 llharodd Mr. M. GIBSON Y Ty ar adran 8, trwy gynyg ei bod i gael ei gohirio ond collodd ei gyn- ygiad trwy fwyalrif o 216 yn erbyn 91). ^r ol dadi faith pasivryd yr adran. Penderfynwyd fyned yn nilaen gyd;¿'J' mesur ddydd G weiier. I Dydd JlAWRTu,~Mai 11. Mewn atebiad i gwestiwn Mr. Horsman dywedodd Y TRYSORI.YS fod achos Mr. Benllett JIl derbvn sylw dyfulaf y Uywodraetb, ae er ei tod yn hsderu na phwysid ewestiynau fel hyn amynt, g-obeithi,JÎ V gaJIai JIl [nail ddywcvd beth fl1 Ilrwytl1 yr ymchwiiiad. Colcj t Majinooth,. Mr. SPOOKEU a go,iai i gynyg fod pwyllgor neilidu ol yn eael ei benodi i wneyd ymchwiiiad i'r addysg a gyfreniryn Maynootli. Dywedai vr vmdreehai beidio dyweyd dim i friwo teimhulau Pabyddion. Yr oedd yii ,,tiiraf'aclio fli(i a hwy, ond a'u eyfundrefn yr hon oedil yn niweidiol i gvmdeithas, yn tueddu i greu an- foesoldeb ac yn mvned o dan wraidd e,,i%d iorii)i) teyrngarwcli. Yr oedd hefyd yn groes i Air Vnw, fie yr oedd ei gwaddoli yn beebod eenedlaethol. Ond nid ydoedd yn bwriadu trinv jiwngeyn dduwinyddol. Gwadai fod y Ty yu gw\b;td y cwbl a ellid ei wybod ar y mater, a chredai nad oedd ond ycbydig iawn o bonynt yn hyspys o'r tystiolaethau a gafwvd mewn pertbynas id io, ac yr oedd hyd yn nod boneddwyr Pabaidd pan hyspyswyd iddnt am wir natur cyfun (ireI'n Maynootb wedi gwadu po'o cysvlltiad rhyngddi a'u crefydd hwy. Nis gellid dyweyd fod y Sencdd yn tori ei amod a'r Paby ddion oblegid yr hyn a vwiaedi- pwyd gan y senedd a eliid hofyd ei ddadwneyd gau y Senedd os byddai rhesymnu digonol dros hvny. Yna aeth Mr. Spooner dros banes y gwaddtd- iud yn fyr, a dywedodd ei fod wcdi cael ei wneyd yn y dechreu er mwyn i addysg gael ei ddwvn yn inlaeu gartref yn hytracb nag mewn gwjedvdd ti:amor, ae nid fel un arwydd o gymcradwyaeth o'r gvfundrefn grefyddol o addysg a gyfrenid; ae adgofiodd y Tv uadOedd dim gwaddo'iad rheolaidd cyn 1813. Nill oedd y Pabyddion wedi derbyn y rhodd arwydd o ddiolehgarweh a addawsant. Yna vgodd iawer o dystiolaethau yn mlacn i ddan?os nat?r vr addysg a gyfrenir, ac yn nihlith polhau ereill erv bw\H"dd fod y Pahyddion yn dal fod Hw vn c?c) ei gymeryd i Ddùw yn unig-, He y g('!lid rhvd'dhau (;y:1 I i t 1) ei lw trwy awdurdod yr Eglwvs pan fydoi.i nvny yn g\ Hens, gan tod 2 f o wahanol (Ty'rdd trwy ba 11,111)V Yi, lf,, ii f?) ti 2 f o .N,iiii?in,)l fl*,?'i-(Id tr?Ny b,,i I'eiriodd hefyd at yr athraw?et!) habnidd o nddb!d d oil iad oddiwrth ei rwymedigaeth i ufuddhau i ben- adur esgvinunedig—y gwahaniaeth rhwng perhodau inarwol a |>hechodau madd.euadwv, ae at rhvddfraint yr ofl'eiriaid. Dywedodd f>d pethau gwrthun yn dad dim sylw wrtli gyffcsu, a bod rhai yn cael eu dysgu i uyflawni pechodau na fuasent yn gwybod dim am danynt oni buasai y gyfles/ell. Yr oedd y dirgelwch yn dra niweidiol, oble gid yr oedd hyd yn nod hraowriaetn yn cnpl ei Qcfll pan gyllesid hyny wrth olleiiiad, (.yfeiriodd at elyn- iaeth rabyddion yr Iwerddon at y s-fydiiad Protes tanaidd, a soniadd am y datganiadau twyllodrus a wnaethid gan y Pabyddion piin oedd rhyw lantais w!ad wriaethol i'w lienill Yr oedd yrf)jfrcHi:)id vii cael eu dysgu yn yr atbrawiaethau hyn yn Maynontii, ac yr oeddynt yn en dysg drachefn i bobl anwvbodus v ihai oeddynt vn anailuog i ganfod nad oeddynt ond y ) hai oedd'nt n 1maíluog i ganf(ld nad oeddynt ond ystrywiai otleuiadtd i faglu eneidiau dynion. Yna eyfiiriodd at orehymyri diweddaryr (dfeiriaid pabaidd na fo un aelod yn cael td ddanfoll i'r Senedd nad yd oedd yn ymgysegredig i'r grefvd l Babaidd, a therfvu- o./d araeth y bu ddwy awrynei thraddodi trwy dystio fod holi aufoesgarwch y Gwuldelod vn holiol gyd- weddol ag adiiysri idau Maynootb. Olierwvdd liyn yr otdd yn gofyn fod ymchwiiiad i gacl ei wne" yd' heb yr hyu ni fyddai y wlad yn foddlawn. Ardalydd PLANOFO&D mewn araeth lied faith a eiI, ioddy cynygiad. Mr. CmsiioLM ANSTEY a gynygiai fel c-we))inr' fod y 'I'y i vil li-v;lgor I' d3?beii 0 rbeith.sgrif i ddadreithio deddf Maynootb phob deddf arall oedd yn gorchymyn gwario cyllid y wlad i ddybenion eglwysyddol neu grefvddol. Mr. ysgrifenydd WALPOLE a ddvwedai, am fod y ewcstiwlI hwn yn un pur ddvrys, fod yn aivenrheid iol dynesu ato yn bur ochelgar. Ond yr oedd teimlad y wlad yn gyllredinol, a'r dull vdvgwyd y mate, ger eu bron, yn ei wneyd yn anger,rheidiol trin v mater Y ewestiwn presenol ydoedd, A oeddynt ai nid oedd- ynt i wneyd yr ymchwiiiad e%nyL,,ie(li Ac vr oedd y ewestiwn hwnw draehefn yn dibvnu ar yr atebiad i'r ewestiwn a oedd y rhodd ai nid oedd wedi ateb ei dyben. Ond gallai, yn gyntaf, Svhvi gan ii;.ti y senedd a roddasai y telerau i lawr ar ba rai yr oedd yn cael ei wneyd fod gan y Senedd VII awl" bawl i drin y mater. Khoddodd hanes v "rhodd o liV5 hydyr a?sjrv cyfnewidiodd Syr R. celLÎ natur. Yr ?ddamcan&yrR.P?Iynnmddit!yn y rh?dd vn driphiyg, sef ?'-??addy?i?nteYrn?i.ol' a o -riio(,(Ii c?'llortil wy CYI[I(IOI ,?!vnt,yrhynyrocddyny,ndda?snas?t;a,v Pabyd.?.nc, wneyd eu hunain-?thori i f?liv ?n- ?n?rc.nadcyttre?nol yn crbyn y llvwodraeth Hrydeinig. A oedl ?.udoeddyramcaniunhyn ?eJ.caeieuhateb' ?r?dycyntafirywfe?r- ond yr oedd y?'rariedf.,dnidc?;' o<,?h!?d cartrefol yn cae l eu dwyn i (ynv, ond bod y eyfrywvn eael eu dunlon i wledydd tramor—rhai a ddvs nr U arian Jaesouig yn cael en danfon ymaith.* Mewn ¡ p.rnyna )T a^enrJjeidrwydd am y ^waddoliad, vr oeddyH? abyddiunmewngwiri?nedd?pdib?dyx codi anams.Utac,u. Coiegau o'u heiddo eu hnnain. I With drin y trydydd mater, sylwodd Mr. Walpole ar y nodweddiad ymosodiadol a ainlygasai yr olleiriaid yn enwedig er dyfodiad Mr. Cullen. Yr oedd yram- an ag oeJlJ meYll g-olwg ar y dechreu wedi cad ei rwystro gan y rhai hyny ag oeddynt yn gweilhredu 0 dun ddylanwad tramor a thiawslyuyddol, a'r rbai oeddy..tynceisiocadwy Gutddch)dyi)d')ar<?H')<? ed'g i'r JyIanwad h?nw. Yr oedd ,)'0 tybied ?n hynyydylidcaniatauyrymch?itiadagcisiaiMr Sp.)oner, ?an ei fod yn ystyr cd nad oedd? yr amean i??ddme?ngo?gpa.twnacthpwydyrtx.fdwcdi ca?euhateb,nad oedJ y rhesymau ag oeddynt i rywfesuryngr)nonar y d.chreu, yna?r,ne?n grym. 1' oedJ cyiHdau?edieucassiuatathru- ;eydd credi ae yu gy?rcdin.d, gan nad oedd bwriad- auSyr K.iceJ?heuc.arioanan. O'i ran ef ei hun nid oedd yn dymuno fl'urlio barn ar v mater hyd ar ol yr ymehwUiad. Gailai mai Il'rvyth F ymchwi-a,' lyddai tynu y„ 01 y gwaddoliad, nVL efallai i ben JoJ cy?.dLd.????'??:;? ond pa nn byna dyi.d chwiho i mewn i'r hoi! achos, a chael allan y fleithiau. Mr. I'.EUNAI, OSBORNE a ddywedai ei fod y,, vstvr- ied V mcur hwn lei viugais iselwael i eeisil. v eri Dim Pabyddiaeth" o newdd, ac o ganlynhd yr oedd am uacau vmostwng i 7 > fath wallgofrwvdd. Amean Mr. Spooner oedd didYvim/v gretydd Babaidd yn yr Iwerddon, ac eto vr oedd Yl cymeryd arn ) ei fod yn caru ei frodyr Catlwlieaidd Y na darllenodd y boneddwr anihydeddus rest,- a dv- fvniadau allan o areithiau gwahanol aelodaa y VV i yddiaetli bresenol, yr hyn a barodd ddifyrweh m-nvr 1 r Ty» i ddangos mor wahanol oedd eu golygioda,, v pryd hyny i olygiadau Mr. Walpole vn awr. Aoe!^ at Arglwydd John Russell i wrtbwynebu v cynygiad' ac i beidio pleidio dros y sarhad hwn ar y Pabyddion Gofynai sot y gallai y boneddwyr hvny oeddvnt vn erbyn gwaddoli twyll, y„ gall,, cviiawnhau ein gwaith yn gwaddoli Pabyddiaeth yn y trefedigaethau, neu ein gwaith yn talu 28U o gapehvyr Pabaidd vn yr Iwerd,¡oD, a pLa beth ocdd i'w fetidwl o'r rhai hvny oeddynt yn liulio gwybedyh Maynootb, ac yn llyngcu v camel Drahminaidd. Gwadai fod olleiriaid*May nooth wedi cymeryd plaid Iwerddon Ienarrre yn vs tod y gwrthryfel diweddaf, ond fod ColeA- Drii dod wedi dallflln allan luaws o rai oeddvnt yn cyd- weithrdll Ii Smith O'Brien. Txid oedd yr urian a roddwyd i Maynootli yn arian I'rotestaniah! yn unig ond arian a delid allan o gyllio, o l»a un yr oedd Gwyddeio I Pabyddol yn talu y rhan fwyaf. Os oedd y Tv o diiifrif ar y ewestiwn hwn, bvdded iddynt wneyd ymchwiiiad iiefvd i sefyUla yr Eglwys Sef'ydl edig. Ai phleidiiii efe vmgais i ddal i (ynn y gyfun- drefn bwdr o ueiiaiiaeth Protestaniaetb. i\id amser oedd hwn iamddifadu N'r )'r gwladol cryfaf, sef ymddiried y bobl. Teifvnodd lrwy yrnosod mewn niodd brwdfrvdig ar y Gweinid- ogion am ildio i ragfarnau crefyddnl. CANGHELLVDD Y TKVSORLYS a ddywedodd ei fod wedi cyleiiio at ei araeth o'i eiddo, yr hwn a o'ra- ddododd ar yr lleg- o ond ei fod ef a'i gyfaill anrbydeddus (Mr. Walpoh) wedi edry"cb dros yr araeth, ac nili oedd dim ynddi tcbyg i 3 vr byn a ddywedodd Mr. Osborne. Mr. B. Csnon?H—" Yr wyf YB ail n?rodd f? baer- iad. ac y mae yr aradll i'w gweled yn nhn('?ipn 36. oH?M?. ?sydyw'rbf)))?'!(i?r?\viranrhyde(((!ns yn dymuno diangc yn ej a I- i'c r,) I (c):worth)nacm;hcI wapddiOh.ni?. Yrwyf yrer i'yn maddeuan t, yn ei ddull dehenig arfero] (oy!n?'? wyaeth ae Oh, oiiV Gallaf ddvwedvd fo/'0 wyaethncOh.oh). Gaiiatddywedydio,  ,?? o'If i,w wt led mewnV odd efe ar y 16eg o Ch*' ho«ihl fod y boneddwr we'0iWlfte(a, J,u, !» am fwyta ei cir- (!i ])till ¡ iau ei hun ■-«DES HI.PR '?'-thdystini vn e.byn vm- Mr !■- seihedig ar lyfrau a chyfundrefn ag oedd c y11 liiiifodi 1),iny c,, Iy n -i xi, r, a gwithwynebai v cyny?ad yn y modd n?v?f p?nder- 'Mr Nv',A-Z'FGITE a na fu erioed yn fwv balcn o l gvtaill Mr Spooner. Ar ol ar y gwrthddadleuon yn erb>n v(-Ivwe (I ai lod ??jr.on   Yg Wlltly(l ym ,.?vH?dynheth!,uH? au?,heid'i? Yr oeJdy vve?ii Lwlit,'Y,) ei try mater. Am dd)?)"y Gwyddelod, yr opddvnt h?y eu hunain yn awjtdt us l >.nrydd|iau oddiwrth ormes yr offeiriaid wedi Vl'lftldo i ?,,Ia(i Mr.M<?sELL aach?ynai o berwvdd fod yr Ysgrif- enyddCan.ef.dw?iigw?.?] ymosodiad mor baer- Hu? vn crhyn crcfvdd y drydedd ran o ddelha:d ei M.,?rhy<h. Yroe.]d yract..dan.hvd?dus(Mr. Wa!p('!c) we(ii dit,?n ei _rtil restir oedd yn tynn ymaith wadd.diad' Mayn<?th. a thrwy hyny yn amddlfadu r dyn t'awd o weinidogae'b ei olleir- i.id. oeiid am wrthwynebu ymchwiiiad, oblegid vr oe<id yn eredu mai pa fwyaf vr ymehwilid. mwyaf hol1dhaol y byddai yr e(faith. Ond yr oedd yn gofyn am farnwyr teg, ae nid rhai ag oeddynt eisr.es wedi datg in en penderl\ niad. Darkened iythvroddiwrth dzit ,g in eii I)e"(Iei- f nia(l. Esob I'al):Ii(l(t AriiiitLli yn co ''aniatad yr ae!"dau G\dddig i ymchwiiiad ?et ei wncyd. Mr. MOOUE a gvlnublai Mr. Spooner o wvi'droi fleithiau, a gwa^vdiodd ef am ei hp,wdledd efen?y)- aidd. Yr 'I vii hyn a f?iolit 9Y (?illioilv Gwyddelod, ac o gantyoiad h?'y ooddyntcu harwein- yddion, ae os eymerai y llywodraeth y gorcl.wy| )r.v'iwm?u'))iIaw? byddai yn llawcn gan yr offeiriai.l naHi tro"glwyùdo'r allweJJau i'w dwyiaw gyda'u benditb. Mr GLADSTONE ,i d(lywc(lai v b.N-d(loi i(',(Io lileidiolr c y oud ^wrthwynebodd yr yshryd yn mba un gwnaed. Oddieithry ceid profion digomd fod holl amcilllion y rhndd wedi methu, yroeddvm yn rhwym i'w dal t fynu. ac nid oedd yn meddwl y" gellid dangos hyny ac ychwanegr, y byddai yn ofl,!Ills ganddo po gellid. Ofiiai fod pwys y ewestiwn heh ei deimlo. Pe ty nid yn o] y gwaddoliad hun, byddai yn rhaid i'r Senedd fod yn harod i gymeryd dan sylw yr hol! bwng-c o adgyjansoddiad trefniadan eglwysyddol yn yr I\ycr.!dnn. Hyn fy<!dai'r canlvnind nnochtd- adwy. Kid oeddid wedi llwvddo i brofi (od y rhodd heb ateb ei dyben. Nid oedd un efr"vdvdd wedi gadael y Coleg ag vdoedd wedi myned i mewn iddi er yehwanegiad y rhodd. Nis gellid disgwyl i'r ir Gotidiai o berwydd yr ys pryd yn rah a uu yr oedd y ddadl yn eael ei dwvii yn mlaen. Buasai yn well gand.lo pe buasai'r ymehw:il- iid hwn yn cael ei wncvd rhyw aniser eto, a phan iydd ii yr addysg a gvfrenid yn .Maynootli wedi cael ti-eitiji,t tllati ei Dylai eyleillion Maynootb bellach ideidio vr ym ehwiiiad. cyhuddiad trymaf a wn:iethpwvd yn erbyn Maynootb oedd, fod Pabvddiaeth vn eael ei ddysgu ynddi. Kid pwne oedd bwn i'w henderfvnu gan bwyilgor penodol, ond an Senedd y deyrnas Yr oedd yn bwnc mawr gwladwriaethol. Yr oedd gwaddoliad Maynoth wedi eael ei drin bob aniser gan v Uemvchnaeth, ac yr oedd yn tybied na fyddai y wlad yu foddlawn ar tntl yiiu liu iliad yn cael ci wneyd ar gais boneddwr vr 'hwn oedd eisoes wedi datgan ei symadau. Yr oedd efe am daflu allan ddan amr'm ar y mater Un ydncdd fod vrvmehwil- iad i f,)( I 0 (],in ,ad.f..dn,anoatnc.idu<dyt!ywadract! a'r Hall s doedd. nad (,e(l(i yr ? i a()(I()Iia(i orcfydd. v c.dc?. N. ddy)a. ?ynwysaddy.?adan vr t,dwysb?,.uddnnd,nnrbcl[agyroeddhynyyn '?,11 cysy!)t.ad a dyledswyddau gw)adwriaethof a V("('iol ?-r tfi-v(lwyr. Mr: GRATTAN, ;newn araeth boeth!cm, a ?ondemn- lai ymddygiad y Sacson tuag at y Gwvddelod Pab- aidd, a chvnghoiai y blaenaf i olalu am eu gorehwvl- ion eu hunain, a gadael crefvdd yr olaf yn llonydd. Syr R. H. Iscus a Syr R. 11. INOLIS a ddywedai fod 31r. Gladstone wedi awgrymu yr eul yr. mlaen gyda'r gorehwvl o drawsfeddiannu eiddo yr Eglwys Sefvdledig yn yr Iwerddon. V r oedd efe am w thwynebu y evnygiad, gan mai annoeth vdoedd o fewn tair wytimos neu lis i ddadgorll >riad y Ty, i yrngymeryd a;r iforebwyd o wneyd ymchwiiiad, ond yr oedd yn foddlawn i bieidleisio drosto, fel addefild o'r egwyddor o ym ehwiiiad. Wedi i Mr. FIniE ddatgan ei benderfytiiad i wrth- wynebu y cynygiad) dyv, edodd —— Arglwydd PAi.jrERSTOfj ei fod yn penderfynu gwrth wynebu y cynygiad a'r gwelliant. Yr oedd v yi) ticelireti zir gwrs pur ainioeth, ae un a ddi- weddai un ai mewn dim neu mewn perygl, Ki 1 oedd dim rheswin digonol wedi eael ei ddangos dros gael y pwyllgor hwn. Yr oedd araeth Mr. Spooner we<ii eu cario yn ol at yr auiser pan oedd v pwn-e o hawliau y Pabyddion yn cael ei ddadleu" Ki dd- i wedodd Maynootli, ond rheddodd bregetliau hirion arath- rawiaetha i syllaenol y giefydd Babaidd. Mae yn ymddang-os mai sail yr ymchwiiiad hwn ydoedd, fod Mr. Spooner yn cad foJ Gthrawlaethall LyldlioIllUS yn cael eu dysgu gan dduwinyddion C'atludieaidd. j! (jallai hyny fod, ond nid oedd hyny yn destcn ym- Yr ocddld yn cwyuo o berwydd eg'wyild- oriou trawsrynyddd neu dramor, ond a ddiwygid hyny trwy dynu ymaith waddoliad Maynootb, a dan foil yr ofleinaid Gwyddelig i wledydd tfamor i dder hyn eii dysg J Nis gallai weled y cysylltiad ihwng yr olleiriaid Gwyddt bg a gyfiawn-gon lemnid, a l'holeg Maynootb. Ond gwreiddyn yr holl gvnhvrf- j iad presenol hwn oedd y teimladau a enynid allan or ly, o hcrwydd yr yuiosodiad diweddar o eiddo Eglwys lxhufain. Ond ni ddylem gosbi yr Iwerddon Babaidd n berwydd hyny," Kid oedd y cynygiad hwn ond un dialgar, ae o ganlyniad vn un annoeth. 0 berwydd hyny te wrtliwynabai y cynygiad. 3Ii. REI .vor.Ds a ddymunai wybod a oedd Arglwydd Kaas, fel llais y llywodraetb Wvddelig, yn cytuuo a symadau Mr. Walpole. Yr oedd vn awyddus i gael cyfleusdra i roi y Gwvddelod ar eu gwyliadwriaeth yn erbyn fdywodraeth yr hon, pe gallai, a ddadreith- lai ddeddl rhyddhad y Pabyddion. Kid oedd efe yn cael ei rwymo gall "aith Mr. 31onsell yn cytuuo i'r ymchwiiiad. Mr. DIUMMOND a ddywedai, er ei fod yn holiol anghytuno a'r cynygiad, ac a'r rhesymau a ddygwyd yn mlaen i'w gadarnhau, y pi: idleisiai fod y pwngc i gael ei ohirio; ac ymrwymodd, pan adnewyddid^ y ddadl, i ddangos i'r Ty fod yn awr yn yr Iwerddon v ddallbleidiactli fwyaf ofnadwy a hanlododd erioed. Gohiriwyd y ddadl hyd ddydd Mawrth (ddoe.J ÐYDD MEUCIIER,—Mai 12. Penderfynwyd na fyddai i'r Tv eisteld y foru, o berwydd mai dydd genedigaeth ei'Mawrbydi ydoedd. | Hysbysodd Mr. TIFNELI na fyddai iddo fyned yn mlaen iyJaï fesur er diddyma Y (,-v ['Ili vvystier'etifedd laethol i aelodau y Ty yn y Senedd bresenol. Yna aethpwyd yn mlaen gyùa r ùùadl oliiriedig ar y TRETHf AR WYBODAETH. Mr. COWIM a ddywedai eu bod weJi bod yn ceisio symud y dreth oddiar bapur er's ugain mlyuedd ond yn aflwyddianus. Yna nododd lua\\s 0 eng-rejtrtiau i ddangos ealedi y dreth hon, a dywedai pe diddymid hi, y rhoddai adnewyddiad i fasnaeh. Gwyddai am wneutliurwyr papur ag ocdd yn rhaid iddynt dalu milo bunnau, ereill dri chant, ereill bedwar cant, vn y flwyddvn, cyn y gallent ddanfon eu p"pur i'r farehnad dramor. Dywedwyd wrtho gall yr aelod anrbydeddus dros Leicester, fod y papur yr oedd efe yu ei ddeluyddio i bacio ci nwvddiiu vn costio .t'JOOO vn y fJwydliYIJ, it b.)(IXIOO o dreth aT," plpur hwnw. Yr oedd dros chwe phunt y cant o gfist yn mvned i gasglu y drelh hon. Yr oedd yn bursiwr pe syuiudid y dreth, y byddai gwneuthuriad papur II wellt yn beth llawer mvvy cyfiredin Hag ydyw yn JIWT. Mi. GLADSTONE a ddvwedai y byddai vn Ilawen iawn ganddo pan ddeuai'r ainser pryd y gellid tvnu ymaith y dreth oddiar bapur. Ond nis gallai bleidio tynu y dreth hon ymaith heb fod holl achos ananol y wlad ger eu bronau. YlJa cyfeir.odd at y papur ar ba un yr oeddid yn argr.ilfu 1 lyfrau. Yr oodd yu angeurheidiol goehel symud treth i wneyd i (YUII ddillygion a achosid trwy ymgyngrheiriadaa hunauo), ac yna aeth Mr. Gladstone yn mlaen i ddatgan ei olygiadau ar yr ymdrech presenol yn mJsg- ilyfr- werthwyr i gadw llyfrau yn ddrudion yn dra ni- weidiol. Ar ol daliI hirfaith, yn mha. un y cymcrodd lluaws o'r aelodau ran, rhanodd y Ty, a gwrthodwyd pob un o gynygiadau Mr. M. Gibson,—sef ei gynygiad at- y dreth ar bapur trwy fwyalrif o 19o yn erbyn 107; ar y stamp trwy fwyalrif o 199 yn crbyn 10,); ac ar y dreth ar hysbysiadau trwy fwyafrit o 181 yn erbyii 116. Mewn atebiad i ofyn iad Mr. MISTEP.MAN, dywedai Syr JOHN PAKINGTON fod eynorlbwy milwrol ei ddanfon i Australia er mwyn atal i longwyr adael eu llongao, a mynei i weithio yn v mwngloddiau aur. Yi oeddid hefyd ain dd uifou Iltlu; Hufel i Melbourne. Yr oedd co"t y cyfryw gynoithwy I ei dalu gan y drcfedi??eth 1) Mr Hnu; asyhvai y?iiid da??n l!afurwH j'r treledigaetnau pe cy north wy id y nvddwyr Alban aidd l y in hi do yno. 'aoliebiaetli yri SyrJ. PAK?cTox addywedai fod cobebiacth yn ca! ei chario yn mlaen yn awr rhw'n y Swvddfa Orefcdigaethol a'r Oirpr?ywyr Ytn?dot, mewn perthynas i'r modd goreu i ddefnyddio cyllidau a ddantonwyd o'r trefedigaethau i'r wlad hon er veh- wanegu yr ymfudiaetli — cyllidao ag oeddynt, meddai, yn cyrhaedd y swni o E2 \Vedi liyny, ynifl'tii-fi,)d,l y Ty yn bwy ilgor ar RGRlFUAlTH Y (:RTI:EFLt:. A,lr-- I-, yr hon ar 01 hir ddadl, a basiwyd. Ar adran 10, rhanwyd y Ty ar ciriau ychwancgol a gynygiai y Llywodraeth; yn gofyn fod ewvllys..ar yddion yn byw yn neu yn ag„s iV Sir ar run u-hon yr oeddynt yn cn;? ca ?vasar.a?!) Cari—J y ? cytMM.? 'rwy ?wyajnt o 84 yn c r l)-? n Cymerodd dadl, I.— ,c ar ?'v.?iad Syr 13  -?—. tn:m y "dIll \1i!c:1I:I. N]t Ver""Y- y r Ni h o un budd i'n darlk;1\\J" ?'.?.t tailyriad o'r  ihiiiui ?;;n, ?aH na ddaetli dim ncwydd i'r goi?g. CcHoud Syr B. Veruey ei gyny?iad trwy tw?afrn o o M yn erhyn 00. Ar adran 11, cynygiodd Mr. Kicu welliiint *i'i- perwyl na fyddo v wobr i'r miiwyr cartrelol hyn fod vn fwy na'r hyn a roddir i d-ytnof) yn ymrestni yn y fyddin reolaidd. Gwrthwynebwyd y gwtlliant gaii Ý I,ly wodraetb, a ehollwyd et trwy fwyafrif 0 (ia. Cymerodd jinraniad arall le, ar ol hir ddadl, ar y ewestiwn a oedd v ihodd i fed yn i.0, yr livii a gar- iwyd trwy fwyafrit o 18b yn erbyn U 6. Pasiwyd adranau I 2 a 1:5 yn ddiwrthwynebiad. DYDD LLCN,—Mai 17. Cymerodd Mr. Jones ei eisteddle dros Sw3 vdd |! Gaerfyrddin. CANGUELLVDD Y TRYsonurs a ddywedodd mewn peithynas i gynygiad Ilr. Horsman ar benodiad v Parch. Mr. Bennett i F, icerilietil Frome ei fod wed.  ?,!h..vyry?r..n ur m,lter, E" hadrodd.ad hwy ydoedd, nad oedd ?;. v Frenhm? niodd ?"?? vmduvdiad eHe.th?t tr?y ddir P'?yaeth, on(| yroedd v phYy?)i.,n vu mcddL. r h?l '?'<"?tesH'nb viicynmt)?u<tvc?h?Ynw\d y trosefldiatlaii t lit-ti at esg,)Oy 311 m ia uu rr oedd y troseddwyr yn (!al eu swyddi, a „ai <u y na.il) neu'r llall benodi dirprwyaeth o ym cli,vilia(l acos?ctUd dangos fOd gwir achos o gy- hj'doiad yn b()d,natfa)un o'r esgoluon neu'r j>lwyf- nIJon fynu eael ymchwiiiad cyfreithiol neu (aruol r heolaidd, ae os pr?iid nwireddycyhuddiud, gclitd t''?' y cyhuddedig c'u swydd. Ceisiodd lUr. GLADSTONE gael can y Llywodraeth addef fod Esgob Bath a Wells wcdi gweithredu yu h(dl<d gyduiioi a'r gyfraith. Rhoddodd Air. HORSMAN rybudd y byddai iddo dranoeth !}'ny¡{ am ae¡ pwyiigol' pCl1oùol i ehw ilio i mewn i wirionedd y ffeithiau a adroddasai pan ddygwyd y cynygiad yn mlaen ganddo gyntaf. Wedi hyny yinlfurfiodd y Ty yn bwyilgor ar Ileithsgrif y Cartreflu. Ar ol llawer o ddadleu, pas- iwyd adrauau 14, lo, a 16. Pasiwyd yr adran sydd vn rhoddi bawl i'r Llywodraeth gymeryd dynion trwy'r coeibren os na eheid y nifer digonol trwy ym- restriad gwirfoddol, :i cheisiodd ainryw o'r aelodau roi geiriau i mewn yn y rheithsgrif, yu esgusodi gwyr l>riod, ysgolleistriaid, a meddygon, ae 11a orfodiu lIeb gy cry(I Jlw o flydulondeb i wasanaethu pc svrthiai ig,ynit'r y d n \Y(.)f y d 't L )t).!cbt \\asa.nat: U u) p es y rt h iai y coeibren arno, ond collwyd pob un o'r eynygiadau. Rhoddwn adroddiad helaethaeh yn ein nesaf. lit?laetlii(,Ii N,n eintiesti* |

[No title]

L-L-I MAR eRN AD OEDD.

MARCHNAD -Y GWLAN.

MARCHNAD LLUNDAJN.

I CANOLBRISIAU YMHERODROL.

ILONDON CATTLE MARKET.

3 LIv EiiPu OL CATTLC AIARSE…

PRICES CURRENT IN I,IVERPOOL.-IVay…

METALS.